ZDOLNOŚĆ BUFOROWA I ZAWARTOŚĆ MATERII ORGANICZNEJ GLEB OBSZARU ŹRÓDLISK POTOKU WODNA W CHRZANOWIE
|
|
- Henryka Dobrowolska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZDOLNOŚĆ BUFOROWA I ZAWARTOŚĆ MATERII ORGANICZNEJ GLEB OBSZARU ŹRÓDLISK POTOKU WODNA W CHRZANOWIE Jadwiga Grelowska, Agnieszka Józefowska Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Opiekun naukowy: prof. dr hab. Anna Miechówka Słowa kluczowe: buforowość, materia organiczna, gmina Chrzanów Streszczenie. Praca miał na celu ocenę odporności gleb obszaru źródlisk potoku Wodna w gminie Chrzanów na potencjalną degradację wywołaną przez zakwaszenie. Jest to teren z pozostałościami płatów roślinności o dużym znaczeniu dla zachowania różnorodności biologicznej. Celem badań glebowych było określenie zdolności buforowych gleb przy użyciu metody Arrheniusa. Zdolności buforowe badanych glebach w bardzo dużym stopniu, istotnym statystycznie (r=0,7577) zależą od zawartości węglanu wapnia w tych glebach. 1. Wstęp Obszar źródlisk potoku Wodna położony jest na terenie gminy Chrzanów (województwo Małopolskie), sołectwa Luszowice, przy granicy z gminą Trzebinia. Zajmuje obniżenie terenu, pomiędzy wzniesieniem wapiennym na wschodzie, a łagodnie opadającym stokiem wzgórza Luszowiec na zachodzie. Jest miejscem wysięku wód bogatych w węglan wapnia. Roślinność badanego obszaru tworzy mozaikę płatów łąk wilgotnych i podmokłych oraz turzycowisk z kępami krzewów. Występuje tu jedenaście gatunków roślin objętych ochroną gatunkową [Pająk 2009]. Większość z nich związana jest z glebami o odczynie obojętnym lub zasadowym, są to więc gatunki wrażliwe na zmiany odczynu, zwłaszcza na zakwaszenie. Lokalizacja w okolicy o charakterze przemysłowym, bliskość GOP oraz Elektrowni Siersza PKE S.A. w Trzebini (przez lata na tzw. liście osiemdziesięciu ), a także bezpośrednie sąsiedztwo Zakładów Górniczych Trzebionka S.A sprawiają, że źródliska były i są poddawane antropopresji. Na obecny ich kształt najprawdopodobniej największy wpływ miał drenaż poziomów wodonośnych przez zakłady górnicze oraz przeprowadzone przed kilkudziesięciu laty melioracje [Pająk 2009]. Położenie (na wschód od emiterów zanieczyszczeń) w połączeniu z uwarunkowaniami klimatycznymi (przewaga wiatrów z sektora zachodniego i stosunkowo wysoka jak na warunki Polski roczna suma opadów ok. 800 mm [Nowak 1994]) powodują narażenie gleb na degradację powodowaną zakwaszonymi wodami opadowymi. Regulujące właściwości gleb, a więc zdolność gleby do przeciwdziałania zmianom jej właściwości, łącznie ze zmianami odczynu pod wpływem działania kwasów lub zasad
2 nazywa się buforowością [Ostrowska i in. 1991]. Buforowość jest miarą odporności gleby na antropogeniczne czynniki, m. in. Tzw. kwaśne deszcze [Miechówka, Dziurzyńska 1990], powodujące zmiany jej fizykochemicznych właściwości. Właściwości buforowe gleb wynikają głównie z zawartości próchnicy i minerałów ilastych, kształtujących właściwości sorpcyjne oraz zawartości węglanu wapnia [Bednarek i in. 2004]. 2. Materiały i metody Materiał glebowy pobrano w 2007 roku z poziomów genetycznych trzech profili glebowych zlokalizowanych w obrębie płatów należących do trzech różnych zbiorowisk (zmiennowilgotnej łąki trzęślicowej profil 1, łąki zabagnionej profil 2, młaki niskoturzycowej profil 3). Dodatkowo pobrano 14 próbek powierzchniowych spod gatunków chronionych w obrębie całego obszaru źródliskowego. Próbki glebowe wysuszono w temperaturze pokojowej, a następnie przesiano przez sito o średnicy oczek 2 mm. W tak przygotowanym materiale oznaczono: ph metodą potencjometryczną w H 2 O i roztworze KCl o stężeniu 1 mol dm -3, zawartość węglanów metodą objętościową Scheiblera, zawartość azotu ogólnego metodą Kieldahla przy użyciu aparatu Kjeltec, zawartość węgla organicznego metodą Tiurina w modyfikacji Oleksynowej [Oleksynowa i in. 1993], skład granulometryczny (w próbkach o zawartość C organicznego nie przekraczających 80 g kg -2 ) metodą areometryczną Casagrande a w modyfikacji Prószyńskiego [PN-R ]. Zawartość materii organicznej obliczono na podstawie zawartości węgla organicznego przy użyciu współczynnika Waksmana - 1,724. Właściwości buforowe badanych gleb oznaczono według metody Arrheniusa w modyfikacji Brennera i Kappena [Ostrowska i in. 1991] zadając określone ilości gleby zwiększającymi się dawkami 0,1 N HCl i 0,1 N NaOH, a następnie po 24 godzinach dokonując potencjometrycznego pomiaru ph. Wyznaczono krzywe buforowe, a za miarę zdolności buforowych przyjęto stopień nachylenia krzywych względem osi odciętych oraz pole powierzchni pomiędzy krzywymi buforowymi badanych gleb, a krzywą teoretyczną (zwane dalej polami). Do obliczeń statystycznych, w celu powiązania buforowości z innymi właściwościami gleb, wykorzystano oddzielnie pola charakteryzujące buforowość względem zasad i kwasów oraz ich sumę. Współczynnik korelacji porządku rang Spearmana obliczono przy użyciu programu Statistica Wyniki Badane gleby w oparciu o Systematykę gleb Polski [1989] zaliczono do gleb: gruntowo-glejowych torfiasto-glejowych (profil 3) i gruntowo-glejowych właściwych (profil 2), a na terenie o mniejszej wilgotności, zajmowanym przez zmiennowilgotną łąkę trzęślicową do gleb deluwialnych próchnicznych (profil 1). Wszystkie badane gleby
3 charakteryzowały się budowa warstwowa. Składały się na nią naprzemianległe poziomy mineralne o składzie granulometrycznym piasku luźnego, a w przypadku gleby gruntowoglejowej właściwej także piasku gliniastego oraz podpowierzchniowe poziomy zasobne w materię organiczną (tab. 1). Tabela 1. Wybrane właściwości badanych gleb profi l poziom głębokość cm ph CO 2 węglanowy C org. materia org. N ogólny C/N H 2 O KCl g kg -1 "zasada" "kwas" "suma" A ,3 7,1 54,6 46,3 79,8 4,4 10,6 10,5 50,6 61,1 C ,6 7,2 0,0 1,8 3,1 0,4 4,7 5,0 11,9 16,9 II Ae ,6 6,3 1,9 95,8 165,1 8,0 11,9 40,0 39,1 79,0 II O ,4 6,0 0,5 137,5 237,0 12,8 10,8 43,3 37,5 80,8 II D < 100 7,2 6,7 0,8 17,1 29,5 1,9 9,4 brak brak brak Aox 0-3 7,1 6,8 2,4 17,4 30,0 1,6 11,0 17,2 41,1 58,3 Agg ,8 6,4 1,4 13,4 23,2 1,0 13,0 29,5 31,3 60,8 Ge ,0 6,9 15,0 62,4 107,6 4,7 13,2 34,5 46,9 81,3 G ,4 7,0 3,6 10,8 18,7 0,7 15,2 13,9 43,2 57,0 IIGe ,1 7,0 22,3 52,1 89,8 3,3 15,6 28,2 51,3 79,5 IIG ,3 7,1 14,9 27,0 46,5 1,9 13,9 18,9 51,2 70,1 IIC < 85 7,4 7,1 8,6 6,6 11,4 0,7 9,8 17,2 44,4 61,6 Ae ,2 7,0 10,3 70,7 121,9 5,7 12,4 27,9 48,7 76,6 G ,4 7,1 0,0 2,1 3,6 0,4 5,2 4,9 11,5 16,5 II G ,8 7,5 0,3 31,8 54,8 0,5 70,8 brak brak brak III Agg ,0 6,6 0,0 35,9 62,0 2,6 13,8 21,5 36,2 57,7 III G ,5 7,0 0,0 3,2 5,6 0,4 7,3 5,5 12,1 17,6 IV Agg ,9 6,9 16,9 65,6 113,1 4,1 15,8 30,7 49,9 80,6 14 próbek powierzchniowych maks. 7,6 7,2 182,9 139,0 239,6 10,9 16,6 29,4 53,0 87,2 minim. 6,1 5,8 0,2 48,0 82,8 3,2 9,4 45,0 32,2 68,0 średnio 7,0* 6,8* 49,6 94,6 163,1 7,7 12,6 33,9 45,3 79,1 * W obliczeniach uwzględniono że ph = - log [H 3 O + ] Badane gleb charakteryzowały się odczynem od słabo kwaśnego do zasadowego, przy czym większość gleb miała odczyn obojętny. Tylko 3 próbki powierzchniowe i 2 poziomy gleby deluwialnej próchnicznej miały odczyn słabo kwaśny. Odczyn zasadowy stwierdzono w 2 próbkach powierzchniowych oraz poziomach: IIG w profilu 3 i C w profilu 1 (tab. 1). Zawartość węglanów była silnie zróżnicowana i nie związana z ph badanych gleb. We wszystkich poziomach powierzchniowych badanych gleb stwierdzono dużą zawartość materii organicznej, wahającą się w granicach od 30,0 do 239,6 g kg -1 (tab. 1). Relatywnie wąski stosunek C/N w poziomach próchnicznych i mineralno-organicznych (tab. 1) świadczy o wysokim stopniu humifikacji materii organicznej. Właściwość ta jest typowa dla ekosystemów źródlisk alkalicznych [Wołejko 1991]. Najniższą zdolnością buforową, wyrażającą się w największym stopniem nachylenia krzywej buforowej, i najmniejszą sumą pól (4 razy mniejszym od wartości średniej) charakteryzowały się poziomy glejowe (G i IIIG) gleby gruntowo-glejowej torfiasto-glejowej (ryc. 2) oraz skały macierzystej gleby deluwialnej próchnicznej (ryc. 1). Były to poziomy pole
4 Ryc. 1. Krzywe buforowe profil 1 Ryc. 2. Krzywe buforowe profil 3 Ryc. 3. Krzywe buforowe profil 2 Ryc. 4. Krzywe buforowe wybranych próbek powierzchniowych o składzie granulometrycznym piasku luźnego oraz najniższej zawartości substancji organicznej i śladowej zawartości węglanów. Zdolności buforowe poziomów o podobnym składzie granulometrycznym ale bogatszych w próchnicę lub zawierających węglany nie odbiegały znacząco od średniej. Największymi zdolnościami buforowymi charakteryzowały się poziomy genetyczne o najwyższej zawartości materii organicznej. Poziomy te w glebach gruntowo-glejowych (profile 2 i 3) były równocześnie najzasobniejsze w węglany, co znalazło odbicie w proporcji pomiędzy polami buforowości względem kwasów i zasad - zdolności buforowe względem kwasów były większe, a pole względem kwasów stanowiło ok. 60% sumy pól. Natomiast w rzeczonych poziomach gleby deluwialnej pola względem kwasów i zasad były w przybliżeniu równe (ryc. 1), z nieznaczną przewagą zdolności buforowych względem zasad. Krzywe buforowe poziomów podpowierzchniowych bogatych
5 w węglany, ale ubogich w próchnicę (ryc. 2) odznaczały się wyraźnym przegięciem, tak że ich odporność na zmiany odczynu pod wpływem kwasów była znacznie większa od odporności na alkalizację (pole względem kwasów stanowiło ponad 70 % sumy pól) (tab. 1). Zdolności buforowe powierzchniowych poziomów gleb, wyrażone stopniem nachylenia krzywych buforowych próbek powierzchniowych, ocenić należy jako duże (ryc. 4). Sumy pól buforowości były porównywalne z sumami wyznaczonymi dla najlepiej zbuforowanych poziomów profili (tab. 1). Dla dwunastu z czternastu próbek powierzchniowych zdolności buforowe względem kwasów były większe niż względem zasad (pole względem kwasów stanowiło od 55 do 64% sumy pól) (rys. 4). Jedynie w przypadku dwóch próbek zdolności buforowe względem kwasów były niższe niż względem zasad (stanowiły 32 i 34% sumy). Najprawdopodobniej było to konsekwencją znikomej zawartości węglanów (poniżej 1 g CO 2 węglanowego kg -1 gleby), czym niniejsze próbki odróżniały się od pozostałych. Stwierdzono bardzo silną zależność pomiędzy zdolnościami buforowymi gleb obszaru źródliskowego potoku Wodna, a zawartością materii organicznej oraz znaczną zależność pomiędzy tymi zdolnościami a zawartością węglanów (tab.2). W badanych glebach z zawartością próchnicy silniej związana jest odporność na alkalizację niż odporność na zakwaszenie. Natomiast odporność na zakwaszenie związana jest w większym stopniu z zawartością węglanu wapnia (zależność praktycznie pełna). Nie stwierdzono istotnego związku pomiędzy zdolnościami buforowymi gleb, a wyjściowymi wartościami ze stężenia jonów wodorowych (tab. 2). Tabela 2. Współczynnik korelacji porządku rang Spearmana dla p 0,05(*),p 0,01(**), p 0,001(***), stężenie jonów H + C CO 2 [mol dm -3 ] organiczny węglanowy pole w H 2 O w KCl g kg -1 "zasada" "kwas" "suma" stężenie jonów H + w H 2 O 1,0000 0,8670 0,3457 0,0461 0,3423-0,0076 0,2275 [mol dm -3 ] w KCl *** 1,0000 0,1538-0,1226 0,2624-0,1694 0,0665 C organiczny g kg ,0000 0,5356 0,8180 0,4407 0,8567 CO 2 węglanowy - - ** 1,0000 0,2038 0,9221 0,7577 pole "zasada" - - *** 1,0000 0,0821 0,6863 "kwas" - - * *** 1,0000 0,6868 "suma" - - *** *** *** *** 1, Dyskusja Gleby na obszarze źródlisk potoku Wodna powstały w wyniku naprzemiennie występujących dwóch procesów glebotwórczych: procesu deluwialnego nanoszenia materiału erodowanego (głównie piasku i niewielkich ilości szkieletu wapiennego) z pobliskich wzniesień oraz procesu bagiennego (akumulacji materii organicznej w warunkach silnego uwilgotnienia). Obecność szkieletu wapiennego i charakter wód źródliska doprowadził do powstania poziomów zasobnych w materię organiczną i węglany. Właściwości te miały
6 decydujący wpływ na kształtowanie zdolności buforowych badanych gleb. Obecnie, w zależności od poziomu oraz wahania wód gruntowych, gleby obszaru źródliskowego w różnym stopniu kształtowane są przez procesy glejowe. Podobnie, jak w glebach Podhala [Miechówka, Dziurzyńska 1990], odporność gleb źródliska na działanie tzw. kwaśnych deszczy kształtowana jest przez zawartość materii organicznej, węglanu wapnia i skład granulometryczny. Natomiast odmiennie, niż w przypadku opisanym przez Prusinkiewicza i in. [1992] wyjściowe ph badanych gleb nie ma wpływu na ich odporność na zakwaszenie. Zależność ta zapewne ujawnia się w glebach kwaśnych natomiast w glebach o odczynie słabo kwaśnym do zasadowego nie jest widoczna. Zdolności buforowe gleb obszaru źródliskowego potoku Wodna różnią się znacząco od zdolności buforowych opisanych w literaturze gleb glejowych [Adamczyk i in. 1982, Miechówka, Dziurzyńska 1990]. Badane gleby charakteryzują się większą buforowością, zwłaszcza odpornością na zakwaszenie. Różnią się też od poziomów powierzchniowych innych jednostek systematycznych, charakteryzujących się porównywalnymi zawartościami materii organicznej, wykazując większą odporność na zakwaszenie, co należy wiązać z ich zasobnością w węglany. Zaobserwowano duże podobieństwo właściwości buforowych badanych gleb, zwłaszcza gleb gruntowo-glejowych (profile 2 i 3), do gleb torfowych, mimo ich wyższej zawartością materii organicznej i kwaśnego odczynu [Adamczyk i in. 1983, Miechówka i Dziurzyńska 1990, Miechówka i Mikołajczyk 1994]. Można sądzić, że podobieństwo to jest wynikiem nałożenia się korzystnego wpływu na zdolności buforowe zawartości węglanów i materii organicznej. Ponad to stwierdzono podobieństwo do gleby wytworzonej z deluwium [Miechówka, Mikołajczyk 1994], a więc o podobnej genezie. 5. Wnioski 1. Gleby obszaru źródliskowego potoku Wodna charakteryzują się dobrym zbuforowaniem, tak w kierunku zakwaszenia jak i alkalizacji. 2. Badane gleby odznaczają się wysoką odpornością na degradację wywołaną przez tzw. kwaśne deszcze co pozwala sądzić, że stanowią one stabilne i trwałe siedlisko występowania gatunków chronionych preferujących gleby o odczynie obojętnym. 3. Głównym czynnikiem odpowiadającym za zdolności buforowe badanych gleb jest zawartość materii organicznej i węglanów, przy czym, odporność na zakwaszenie jest w większym stopniu uzależniona od zawartości w nich węglanów niż materii organicznej. 4. Deluwialno-bagienna geneza gleb obszaru źródliskowego potoku Wodna oraz alkaliczny charakter wód miały istotny wpływ na ich właściwości buforowe.
7 6. Literatura Adamczyk B., Oleksynowa K., Niemyska-Łukaszuk J., Drożdż-Hara M., Kozłowska E., Fajto A Zbuforowanie gleb Puszczy Niepołomickiej. Rocz. Glebozn., 34: Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z Badania ekologicznogleboznawcze. PWN, Warszawa. Miechówka A., Dziurzyńska A Odporność gleb Podhala na antropogeniczną degradację. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 32: Miechówka A., Mikołajczyk J Buffer ability of Podhale soils. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 413: Nowak W Środowisko przyrodnicze [w:] Trzebinia (Zarys dziejów miasta i regionu) red. Kiryk F. Wyd. Secesja, Kraków, Oleksynowa K., Tokaj J., Jakubiec J Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i geologii dla studentów AR. Metody laboratoryjne analizy gleby. Wyd. AR, Kraków. Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin, Pająk J Zagrożenia i ochrona obszaru źródliskowego potoku Wodna. Monografie, Wielokierunkowość Badań w Rolnictwie i Leśnictwie (w druku). PN-R Gleby i utwory mineralne. Pobieranie próbek i oznaczanie składu granulometrycznego. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa. Prusiewicz Z., Kwiatkowska A., Pokojska U Zmiany odczynu i buforowość gleb w świetle kilkuletnich symulacyjnych doświadczeń terenowych nad skutkami kwaśnych dreszczów. Rocz. Glebozn., 43: Systematyka gleb Polski wydanie czwarte Rocz. Glebozn., 40. Wołejko L Porównanie kompleksów źródliskowych rozwijających się w warunkach naturalnych i zmienionych w wyniku antropopresji. Zesz. Nauk. AR w Szczecinie, 149: Adres: Uniwersytet Rolniczy Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb grelowska@vp.pl Agnieszka.Jozefowska@ur.krakow.pl
ROLA MATERII ORGANICZNEJ I IŁU KOLOIDALNEGO W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH GLEB PARKU SZCZYTNICKIEGO
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LX NR 2 WARSZAWA 2009: 102-107 KAROLINA WALENCZAK. STANISŁAWA ELŻBIETA LICZNAR, MICHAŁ LICZNAR ROLA MATERII ORGANICZNEJ I IŁU KOLOIDALNEGO W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH
Bardziej szczegółowoWzorzec sylabusa. wykłady: 15, ćwiczenia laboratoryjne: 30. Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta
Wzorzec sylabusa Lp. Element Opis 1 Nazwa Gleboznawstwo i rekultywacja 2 Typ obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Technicznych 4 Kod Kierunek, kierunek: inżynieria środowiska 5 specjalność, specjalność:
Bardziej szczegółowoJolanta Raczuk* KWASOWOŚĆ ORAZ WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWE GLEB GMINY BIAŁA PODLASKA ACIDITY AND BUFFERING PROPERTIES OF SOILS OF THE BIAŁA PODLASKA COMMUNE
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 49, 2011 r. Jolanta Raczuk* KWASOWOŚĆ ORAZ WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWE GLEB GMINY BIAŁA PODLASKA ACIDITY AND BUFFERING PROPERTIES OF SOILS OF THE BIAŁA PODLASKA COMMUNE
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Gleboznawstwo z geografią gleb. Kod Punktacja ECTS* 2
Geografia, stopień I studia stacjonarne Aktualizacja 2015/2016 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Gleboznawstwo z geografią gleb Pedology and soil geography Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr hab. Tomasz
Bardziej szczegółowoEKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
Bardziej szczegółowoLaboratoryjne badania gruntów i gleb / Elżbieta Myślińska. Wyd. 3. Warszawa, Spis treści. Przedmowa 13
Laboratoryjne badania gruntów i gleb / Elżbieta Myślińska. Wyd. 3. Warszawa, 2016 Spis treści Przedmowa 13 Rozdział I. Klasyfikacje 1. Wprowadzenie 16 2. Klasyfikacja gruntów według polskiej normy (PN-86/B-02480)
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze
Księgarnia PWN: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz Badania ekologiczno-gleboznawcze CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawowe wiadomości o glebach. Gleby i procesy glebotwórcze
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA GLEB. Marek Degórski
CHARAKTERYSTYKA GLEB Marek Degórski Celem badań glebowych była diagnoza taksonomiczna gleb oraz próchnicy nadkładowej zgodna z Systematyką Gleb Polski (1989), jak równieŝ charakterystyka właściwości fizycznych
Bardziej szczegółowoANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody
ANEKS 5 Ocena poprawności analiz próbek wody Bilans jonów Zasady ogólne Kontroli jakości danych dokonuje się wykonując bilans jonów. Bilans jonów jest podstawowym testem poprawności wyników analiz chemicznych
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ GLEB LEŚNYCH MIASTA LUBLINA
Proceedings of ECOpole Vol., No. 1 Piotr BARTMIŃSKI 1, Andrzej PLAK 1 i Ryszard DĘBICKI 1 ODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ GLEB LEŚNYCH MIASTA LUBLINA RESISTANCE TO DEGRADATION OF FOREST SOILS OF THE LUBLIN CITY
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Gleboznawstwo i rekultywacja gleb Rok akademicki: 2030/2031 Kod: BIS-1-406-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność:
Bardziej szczegółowoPrzewodnik do æwiczeñ z gleboznawstwa. dla studentów I roku geografii
Przewodnik do æwiczeñ z gleboznawstwa dla studentów I roku geografii NR 156 Maria Fajer Przewodnik do æwiczeñ z gleboznawstwa dla studentów I roku geografii Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice
Bardziej szczegółowowapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoProblemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek
Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Chemii Rolnej i Środowiskowej
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej
Bardziej szczegółowoPROCESY GLEBOTWÓRCZE EUROPY ŚRODKOWEJ
PROCESY GLEBOTWÓRCZE EUROPY ŚRODKOWEJ Pojęcie proces glebotwórczy Proces bielicowania Proces brunatnienia Proces płowienia Proces oglejenia Proces bagienny Proces murszenia Proces darniowy PROCES GLEBOTWÓRCZY
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY KLASYFIKACJI GLEB GLEBOWE KLASYFIKACJE UŻYTKOWE W POLSCE
PODSTAWY KLASYFIKACJI GLEB GLEBOWE KLASYFIKACJE UŻYTKOWE W POLSCE KATEGORIE KLASYFIKACJI GLEB Główne kryteria klasyfikacji gleb: produktywność, urodzajność, funkcjonalność, geneza. Kryteria genetyczne
Bardziej szczegółowoGeneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce
Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoTemat: kruszyw Oznaczanie kształtu ziarn. pomocą wskaźnika płaskości Norma: PN-EN 933-3:2012 Badania geometrycznych właściwości
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania geometrycznych właściwości Temat: kruszyw Oznaczanie kształtu
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie przestrzenne
VII Zjazd Geomorfologów Polskich kraków 2005 Zróżnicowanie przestrzenne osadów wypełniających zagłębienia bezodpływowe (pomorze zachodnie, górna parsęta) 1. Wprowadzenie Celem pracy było rozpoznanie cech
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoOkreślenie wpływu dodatku bentonitu na polepszenie właściwości geotechnicznych osadów dennych Zbiornika Rzeszowskiego.
UNIWERSYTET ROLNICZY im. H. KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Sprawozdanie z uczelnianego konkursu na projekty finansowane z dotacji celowej na prowadzenie badań naukowych lub
Bardziej szczegółowoGLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i
GLEBY GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i nieorganiczne, zdolna do produkcji roślin Funkcja i miejsce
Bardziej szczegółowoINFORMATOR dla studentów kierunku ROLNICTWO, I rok przedmiot: Gleboznawstwo. Program wykładów
INFORMATOR dla studentów kierunku ROLNICTWO, I rok przedmiot: Gleboznawstwo Program wykładów Lp. Data Temat 1. 23 II Światowe problemy żywnościowe i rola gleby w ich rozwiązywaniu 2. 2 III Gleba jako element
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Oznaczanie potrzeb wapnowania gleb Wprowadzenie. Odczyn gleby jest jednym z podstawowych wskaźników jej Ŝyzności.
Ćwiczenie 9. Oznaczanie potrzeb wapnowania gleb. 7.1. Wprowadzenie. Odczyn gleby jest jednym z podstawowych wskaźników jej Ŝyzności. Wpływa on między innymi na takie właściwości gleb oraz kierunek i tempo
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA. gleba lekka szt./ % 455/2200 0/0 119/26 53/12 280/61 3/1
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoKWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA ZAKŁAD BIOLOGII GLEBY INSTYTUT
Bardziej szczegółowoObieg materii w skali zlewni rzecznej
WODY PODZIEMNE Wody podziemne stanowią nie tylko formę retencji wody w zlewni, ale równocześnie uczestniczą w procesach przemieszczania rozpuszczonej materii w zlewni. W ramach ZMŚP na Stacjach Bazowych
Bardziej szczegółowoII 0,9%; III 20,8% Tabela V.1. Struktura użytków rolnych w województwie zachodniopomorskim (wg stanu na r.)
V. JAKOŚĆ GLEB Soil quality Ochrona zasobów i jakości gleb, a w szczególności gleb użytkowanych rolniczo, stanowi istotny element działań w zakresie polityki środowiskowej oraz rolnej. Rodzaj gleb, ich
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoWłaściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi na terenie lotniska w Brzegu. Wstęp
Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi na terenie lotniska w Brzegu Przemysław Woźniczka, Tadeusz Chodak Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska
Bardziej szczegółowoEFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI SZKOŁA NAUK TECHNICZNYCH MICHAŁ DRAB EFEKTY BIOLOGICZNEJ REKULTYWACJI BYŁEGO ZŁOŻA KRUSZYWA BUDOWLANEGO DOBROSZÓW WIELKI" W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM MONOGRAFIA Redakcja Wydawnictw
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /810,64 0/0 107/15 332/47 268/38 0/0 16/29 0/0 3/19 0/0 13/81 0/0. szt./ %
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań makro- i mikroelementów przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na terenie gminy Kuźnia Raciborska i w Zestawieniu
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Rekultywacja gleb i gruntów. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Rekultywacja gleb i gruntów Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr inż. Stanisław Kowalik Zespół dydaktyczny Dr inż. Stanisław Kowalik Opis kursu (cele kształcenia) Zapoznanie
Bardziej szczegółowoHodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne
Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Piotr Sewerniak Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA. Odebrano z terenu powiatu Raciborskiego próbki gleby i wykonano w Gminie Kornowac:
PRZEDMIOT ZLECENIA Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Kornowac o powierzchni 598,25ha.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH
Bardziej szczegółowoSpis treści - autorzy
Przedmowa Chemia rolna jest odrębną dyscypliną nauki utworzoną w połowie XIX w., która ukształtowała się wraz z opublikowaniem pierwszych podręczników z zakresu nawożenia oraz rozpoczęciem eksploatacji
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA :
PRZEDMIOT ZLECENIA : Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Racibórz o powierzchni
Bardziej szczegółowoWapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz!
.pl https://www..pl Wapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz! Autor: Małgorzata Srebro Data: 5 czerwca 2018 Okres pożniwny to idealny czas na wapnowanie gleby. Na efektywność tego zabiegu, oprócz
Bardziej szczegółowoZawartość węgla organicznego a toksyczność osadów dennych
VIII Krajowa Konferencja Bioindykacyjna Praktyczne wykorzystanie systemów bioindykacyjnych do oceny jakości i toksyczności środowiska i substancji chemicznych Kraków, 18-20.04.2018 Zawartość węgla organicznego
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DO ĆWICZEŃ Z GLEBOZNAWSTWA I OCHRONY GLEB. Andrzej Greinert
PRZEWODNIK DO ĆWICZEŃ Z GLEBOZNAWSTWA I OCHRONY GLEB Andrzej Greinert Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej 1998 Autor: dr inż. Andrzej Greinert Politechnika Zielonogórska Instytut Inżynierii Środowiska
Bardziej szczegółowoELŻBIETA MUSZTYFAGA, MATEUSZ CUSKE, EWA PORA, KATARZYNA SZOPKA *
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 153 Nr 33 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2014 ELŻBIETA MUSZTYFAGA, MATEUSZ CUSKE, EWA PORA, KATARZYNA SZOPKA * WPŁYW DZIAŁALNOŚCI ZAKŁADÓW CHEMICZNYCH ZŁOTNIKI WE WROCŁAWIU
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH
OPER CORCONTIC 3: 120 126, 2000 ZWRTOŚĆ SIRKI W GLEBCH WYTWORZONYCH Z PISKOWCÓW N TERENIE PRKU NRODOWEGO GÓR STOŁOWYCH The content of total sulphur in soils developed from sandstones in the area of Stołowe
Bardziej szczegółowoZad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.
Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO
Bardziej szczegółowoINNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL
Ekograncali Activ INNOWACYJNY SPOSÓB WAPNOWANIA PÓL Większość gleb użytkowanych w Polsce znajduje się na utworach polodowcowych, bogatych w piaski i iły. Naturalne ph tych utworów jest niskie. Dobór właściwego
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI GLEBOTWÓRCZE
Gleby Co to jest gleba? Gleba to zewnętrza powłoka litosfery, składająca się z cząstek mineralnych i organicznych oraz wody i powietrza. Jest rezultatem procesów glebotwórczych, polegających na przekształceniu
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 700 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 10 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzanowice z powierzchni 1670,94 ha. Odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoĆw.1 ph-metryczne oznaczanie kwasowości gleby.
Ćw.1 phmetryczne oznaczanie kwasowości gleby. Kwasowość i zasadowość gleb. Stan gleby, w którym odczyn jej jest kwaśny, tj. występuje przewaga jonów wodorowych w roztworze i w kompleksie sorpcyjnym nad
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY
6. Konferencja Naukowa Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 27-28 listopada 2013 roku JAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY dr inż. Sylwester
Bardziej szczegółowoGleboznawcza klasyfikacja gruntów na terenie powiatu jeleniogórskiego w roku 1957 Dariusz Gregolioski
Gleboznawcza klasyfikacja gruntów na terenie powiatu jeleniogórskiego w roku 1957 Dariusz Gregolioski Polskie Stowarzyszenie Klasyfikatorów Gruntów, Jelenia Góra 1. Położenie powiatu Powiat zlokalizowany
Bardziej szczegółowoGLEBA I JEJ FUNKCJE. Jacek Niedźwiecki. Puławy, 2016
GLEBA I JEJ FUNKCJE Jacek Niedźwiecki Puławy, 2016 Zadanie 1.2. Ocena gleb użytkowanych rolniczo z uwzględnieniem prawidłowego funkcjonowania ekosystemów glebowych oraz wskazanie działań zapobiegających
Bardziej szczegółowoWARUNKI GLEBOWE ZBIOROWISKA WILGOTNEJ BUCZYNY NIŻOWEJ ZE SZCZYREM NA TLE ŻYZNYCH BUCZYN NIŻOWYCH
WARUNKI GLEBOWE ZBIOROWISKA WILGOTNEJ BUCZYNY NIŻOWEJ ZE SZCZYREM NA TLE ŻYZNYCH BUCZYN NIŻOWYCH Tomasz Wanic Wstęp Abstrakt. Zbiorowisko jest chronioną w ramach sieci Natura 2000, wilgotną postacią żyznej
Bardziej szczegółowoODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ
ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wprowadzenie 1.1. Odczyn wody Odczyn roztworu określa stężenie,
Bardziej szczegółowoRoztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
UNIWERSYTET ROLNICZY im. Hugona Kołłątaja w Krakowie WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I GEODEZJI KATEDRA MELIORACJI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA WPŁYW ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH NA RETENCJONOWANIE WODY W GLEBIE
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 899 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 12 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzyżanowice z powierzchni 1577ha. odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoTytuł prezentacji. Możliwość wykorzystania biowęgla w rekultywacji gleb zanieczyszczonych. metalami ciężkimi
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg-Piasecka 1, Piotr Chohura 2 1 Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław 2 Katedra
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYBRANYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI GLEB I POJEMNOŚCIĄ BUFOROWĄ W GLEBACH UPRAWNYCH REGIONU KUJAW I POMORZA*
ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE TOM LIX NR 1 WARSZAWA 2008: 149-154 PIOTR MALCZYK, MIROSŁAW KOBIERSKI, HANNA JAWORSKA, HALINA DĄBKOWSKA-NASKRĘT ZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYBRANYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI GLEB I POJEMNOŚCIĄ BUFOROWĄ
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE RUDNIK. Zasobność gleby
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE RUDNIK Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoUBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ
INSTYTUT TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY W FALENTACH Zakład Doświadczalny w Biebrzy UBOŻENIE GLEB TORFOWO-MURSZOWYCH W SKŁADNIKI ZASADOWE CZYNNIKIEM WPŁYWAJĄCYM NA WZROST STĘŻENIA RWO W WODZIE GRUNTOWEJ Jacek
Bardziej szczegółowoDorota Kawałko*, Paweł Jezierski*, Jarosław Kaszubkiewicz*
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 49, 2011 r. Dorota Kawałko*, Paweł Jezierski*, Jarosław Kaszubkiewicz* WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE GLEB W LASACH GRĄDOWYCH NA TERENIE PARKU KRAJOBRAZOWEGO DOLINA
Bardziej szczegółowoGRZEGORZ KUSZA * Wstęp
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 135 Nr 15 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2007 GRZEGORZ KUSZA * WYBRANE PIERWIASTKI ŚLADOWE W GLEBACH REZERWATU LEŚNEGO "BAZANY Słowa kluczowe: rezerwat leśny "Bazany",
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 956 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 14 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Pietrowice Wielkie z powierzchni 2018 ha. Odebrano z
Bardziej szczegółowoZasobność gleby. gleba lekka szt./ % /2185,0 0/0 0/0 0/0 1063/100 0/0 824/923,6 0/0 0/0 3/0 821/100 0/0. szt./ %
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoAtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby. AtriGran błyskawicznie udostępnia wapń. AtriGran usprawnia pobieranie makroskładników z gleby
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby Produkt wytworzony z surowca pochodzącego z młodego, unikatowego w Europie złoża do produkcji wapna nawozowego. Porowatość surowca dająca ogromną powierzchnię
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowa Konferencja Doświadczenia w transgranicznym postępowaniu ze starymi zanieczyszczeniami, Drezno, 23.09.2013 r.
Doświadczenia w transgranicznym postępowaniu ze starymi zanieczyszczeniami, dr inż. Agnieszka Kolanek mgr inż. Barbara Marchlewska-Knych dr inż. Mariusz Adynkiewicz-Piragas Założenia projektu w zakresie
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZYNNIKÓW ANTROPOGENICZNYCH NA WYMYWANIE POTASU Z GLEBY
WPŁYW CZYNNIKÓW ANTROPOGENICZNYCH NA WYMYWANIE POTASU Z GLEBY Daniel Milczarek Koło Naukowe Chemii Rolnej Wydział Rolniczy, Akademia Techniczno Rolnicza w Bydgoszczy Opiekun naukowy dr inż. Barbara Murawska,
Bardziej szczegółowoZielone dachy w mieście
II Interdyscyplinarny Projekt Badawczy Młody Badacz Zielone dachy w mieście Koordynator projektu: Anna Żemła-Siesicka Opiekunowie edycji: Anna Matlok Maciej Kapias Katowice-Warszawa, 2017-2018 Zielone
Bardziej szczegółowoIV. wzór opisu modułu kształcenia/przedmiotu (sylabus). Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)
IV. wzór opisu modułu kształcenia/przedmiotu (sylabus). Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus) Rok akademicki: Grupa przedmiotów: Numer katalogowy: Nazwa przedmiotu 1) : Tłumaczenie nazwy na jęz.
Bardziej szczegółowoPowierzchniowa warstwa litosfery to pedosfera, czyli gleba. Jest ona kluczową częścią ekosystemów lądowych. Znajdują się tu mineralne składniki
Powierzchniowa warstwa litosfery to pedosfera, czyli gleba. Jest ona kluczową częścią ekosystemów lądowych. Znajdują się tu mineralne składniki odżywcze roślin. Następują tu też procesy chemicznego rozkładu
Bardziej szczegółowoWpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego
Wpływ intensywności użytkowania łąki na glebie torfowo-murszowej na wielkość strumieni CO 2 i jego bilans w warunkach doświadczenia lizymetrycznego Dr inż. Janusz Turbiak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2014/2015 Kod: BOS s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Gleboznawstwo i rekultywacja gleb Rok akademicki: 2014/2015 Kod: BOS-1-406-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Ochrona Środowiska Specjalność: Poziom
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE BILOGIA GLEBY
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE BILOGIA GLEBY KIERUNEK: Odnawialne Źródła Energii STOPIEŃ/SEMESTR: I, inżynierski / I semestr TRYB: stacjonarny I. KARTA PRZEDMIOTU KOD ECTS: 6.19-BGL NAZWA JEDNOSTKI PROWADZĄCEJ
Bardziej szczegółowoJak poprawnie wykonać ogólne i szczegółowe badania stanu środowiska w terenie?
- Ekspert wzmacniania i oczyszczania gruntu Jak poprawnie wykonać ogólne i szczegółowe badania stanu środowiska w terenie? Jak poprawnie wykonać ogólne i szczegółowe badania stanu środowiska w terenie?
Bardziej szczegółowoChemia środowiska laboratorium. Ćwiczenie laboratoryjne: Korozyjność i agresywność wód modyfikacja wykonania i opracowania wyników
Chemia środowiska laboratorium. Ćwiczenie laboratoryjne: Korozyjność i agresywność wód modyfikacja wykonania i opracowania wyników Część praktyczna ćwiczenia polega na wykonaniu oznaczeń pozwalających
Bardziej szczegółowoHenryk Greinert OCHRONA GLEB
Henryk Greinert OCHRONA GLEB WYDAWNICTWO POLITECHNIKI ZIELONOGÓRSKIEJ Zielona Góra, 1998 Recenzenci: Prof. dr hab. inż. JAN BENDER Akademia Rolnicza w Poznaniu Prof. dr hab. inż. EDWARD NIEDŹWIECKI Akademia
Bardziej szczegółowoZalecenia nawozowe dla chryzantemy wielkokwiatowej uprawianej w pojemnikach na stołach zalewowych
INSTYTUT OGRODNICTWA ZAKŁAD UPRAWY I NAWOŻENIAROSLIN OGRODNICZYCH Pracownia Uprawy i Nawożenia Roślin Ozdobnych 96-100 Skierniewice, ul. Rybickiego 15/17 tel./fax: 46 845547 e-mail: Jacek.Nowak@inhort.pl
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Małgorzata Kłyś
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Ochrona Środowiska I Protection of Environment Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Małgorzata Kłyś Zespół dydaktyczny dr Anna Chrzan, dr Małgorzata Kłyś Opis kursu (cele
Bardziej szczegółowoPROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH WYMIANA JONOWA
KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr 2 WYMIANA JONOWA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest określenie roboczej zdolności wymiennej jonitu na podstawie eksperymentalnie wyznaczonej
Bardziej szczegółowoNawożenie borówka amerykańska
Nawożenie borówka amerykańska Borówka amerykańska Jeśli borykasz się z problemem nawożenia borówki jak i jagody kamczackiej napisz do nas. Przygotujemy odpowiednie zalecenia nawozowe na dowolny okres roku
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników
Prof. dr hab. inż. Józef Suliński, dr inż. Rafał Starzak Zakład Inżynierii Leśnej, Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych, Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wybrane aspekty
Bardziej szczegółowoFUNKCJE GLEBY POJĘCIA ŻYZNOŚCI, ZASOBNOŚCI I URODZAJNOŚCI
POJĘCIA ŻYZNOŚCI, ZASOBNOŚCI I URODZAJNOŚCI W rozumieniu, obecnym od wieków w literaturze, naturalną funkcją gleb jest tworzenie przestrzeni życiowej dla organizmów, w tym przestrzeni korzenienia się roślin.
Bardziej szczegółowoO/100 g gleby na rok, czyli około 60 kg K 2
POTAS niezbędny składnik pokarmowy rzepaku kształtujący wielkość i jakość plonu Potas w glebach Całkowita zawartość potasu w glebach wynosi od 0,1 do 3 % i z reguły jest tym niższa, im gleba jest lżejsza.
Bardziej szczegółowoPodział gruntów ze względu na uziarnienie.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin 1. Podział gruntów. Podział gruntów ze względu na uziarnienie. Grunty rodzime nieskaliste mineralne, do których zalicza się grunty o zawartości części
Bardziej szczegółowoPrzyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.)
Bardziej szczegółowoFIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001
FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości
Bardziej szczegółowoMonitoring cieków w Gminie Gdańsk w roku 2011
Cel i zakres pracy Monitoring w Gminie Gdańsk w roku 2011 Celem pracy było przeprowadzenie monitoringowych badań wybranych na terenie Gminy Gdańsk i na podstawie uzyskanych wyników badań określenie poziomu
Bardziej szczegółowoObieg materii w skali zlewni rzecznej
OBIEG MATERII W ZLEWNI RZECZNEJ UJĘCIE BILANSOWE Zestawienie wartości depozycji atmosferycznej, traktowanej jako wejście do systemu zlewni oraz ładunku odprowadzanego poprzez odpływ korytowy pozwala wyróżnić
Bardziej szczegółowoSEZONOWE ZMIANY ZAWARTOŚCI ROZPUSZCZALNEJ MATERII ORGANICZNEJ W GLEBACH UŻYTKOWANYCH ROLNICZO
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH W BYDGOSZCZY WYDZIAŁ ROLNICTWA I BIOTECHNOLOGII mgr inż. Ewa Rosa Streszczenie rozprawy doktorskiej pt.: SEZONOWE ZMIANY ZAWARTOŚCI
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych. Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński
Przyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński Przedmiotem badań były nizinne użytki zielone o zróżnicowanych warunkach siedliskowych,
Bardziej szczegółowo