Honorowym krwiodawcą moŝe zostać kaŝda zdrowa osoba w wieku od lat.

Transkrypt

1 WyŜsza Szkoła Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku mając na uwadze działania prozdrowotne wśród społeczności akademickiej oraz ich aktywność na rzecz społeczności lokalnej przystąpiła do współpracy z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku. Zapraszamy do zapoznania się z poniŝszym opracowaniem na temat honorowego krwiodawstwa oraz do wzięcia czynnego udziału w naszym programie. Materiał został przygotowany w oparciu o treści strony internetowej Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku. Honorowym krwiodawcą moŝe zostać kaŝda zdrowa osoba w wieku od lat. Aby oddać krew naleŝy zgłosić się do placówki Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa lub na akcję organizowaną poza tą placówką. Pierwszym etapem jest zarejestrowanie kandydata na krwiodawcę. W tym celu wymagane jest przedstawienie dokumentu ze zdjęciem pozwalającego na stwierdzenie toŝsamości. Dokumentem takim moŝe być np.: dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, czy teŝ legitymacja szkolna. Dane o potencjalnym dawcy są wprowadzane do komputerowej bazy danych. Po sprawdzeniu danych osobowych następuje zarejestrowanie pod kolejnym niepowtarzalnym numerem donacji (jako donację rozumiemy pojedyncze oddanie krwi lub jej składnika). Obowiązujące przepisy dotyczące pobierania krwi wymagają zachowania danych osobowych dotyczących dawcy, dlatego teŝ nadawane są numery donacji. Po zarejestrowaniu przyszły dawca otrzymuje do wypełnienia kwestionariusz zawierający pytania odnośnie stanu zdrowia i ewentualnych przebytych chorób. Szczegółowość kwestionariusza, który musi być wypełniony kaŝdorazowo przed oddaniem krwi pomaga w określeniu stanu zdrowia dawcy w przeszłości i obecnie, co pozwala na zakwalifikowanie do oddania krwi osób spełniających ścisłe kryteria zdrowotne. Do grona krwiodawców nie wchodzą osoby, dla których oddanie krwi jest przeciwwskazane.

2 BADANIA WSTĘPNE Poprzez nakłucie palca lub Ŝyły łokciowej dawcy pobiera się próbkę krwi w celu oznaczenia hematokrytu lub stęŝenia hemoglobiny, czyli podstawowych parametrów krwi, których wartości są brane pod uwagę podczas kwalifikowania do oddania krwi. Po uzyskaniu wyników tych badań i wypełnieniu kwestionariusza dawca jest badany przez lekarza. Lekarz w trakcie badania zwraca szczególną uwagę na układ Ŝylny, budowę i cięŝar ciała, stan skóry, jamy ustnej i węzłów chłonnych, temperaturę ciała, tętno i ciśnienie tętnicze krwi. Ponadto w gabinecie lekarskim następuje sprawdzenie wypełnionego kwestionariusza oraz wyników wstępnych badań laboratoryjnych. Lekarz informuje o rodzaju zabiegu sposobie i metodzie jego przeprowadzenia oraz ewentualnych następstwach dla stanu zdrowia, Ponadto przekazywane są informacje o rodzaju badań i testach laboratoryjnych wykonywanych z pobranej krwi. Na podstawie badania lekarskiego, wyników badań i wywiadu medycznego kandydat na dawcę jest kwalifikowany do zabiegu pobrania krwi lub jej składników. W przypadku stwierdzenia przeciwwskazania do oddawania krwi lekarz podejmuje decyzję o dyskwalifikacji czasowej lub stałej. Przeciwwskazaniem do oddawania krwi są między innymi: choroby układu krąŝenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, nerwowego, choroby krwi i układu krwiotwórczego, choroby skóry, ostre i przewlekłe choroby zakaźne, przebycie w ciągu ostatnich 6 miesięcy duŝych zabiegów operacyjnych, przyjmowanie większości leków, środków odurzających oraz uzaleŝnienie od alkoholu. POBIERANIE KRWI Po zakwalifikowaniu przez lekarza przyszły dawca otrzymuje lekkostrawny poczęstunek, a następnie przygotowuje się do pobrania krwi. Przed pobraniem krwi sprawdzana jest raz jeszcze toŝsamość dawcy oraz rodzaj donacji, do jakiej dawca został zakwalifikowany przez lekarza. Następnie okolica planowanego wkłucia jest dokładnie odkaŝana przez trzykrotne przemycie roztworami antyseptycznymi. Najczęstszym rodzajem donacji jest pobranie krwi pełnej. Standardowo pobiera się około 450 mililitrów krwi. Zabieg pobierania trwa zwykle kilka minut. Obecnie krew pełną moŝna pobierać od kobiet nie częściej niŝ 4 razy do roku, od męŝczyzn nie częściej niŝ 6 razy do roku, a minimalna przerwa między donacjami nie moŝe być krótsza niŝ 8 tygodni. KaŜdy dawca podczas donacji moŝe zrezygnować z oddawania krwi, a po oddaniu krwi moŝe przekazać informację, Ŝe krew, którą oddał nie nadaje się do przetoczenia. Po zakończeniu pobierania naleŝy zabezpieczyć

3 miejsce wkłucia przed krwawieniem, dawca powinien pozostać, co najmniej kilka minut w pozycji półleŝącej a następnie siedzącej. W trakcie zabiegu i po jego zakończeniu dawca pozostaje pod opieką przeszkolonego personelu medycznego, który określa czy stan ogólny dawcy pozwala na opuszczenie placówki słuŝby krwi po oddaniu krwi. Na zakończenie dawcy otrzymują poczęstunek. Na mocy obowiązujących w naszym kraju przepisów osoba, która oddała krew w danym dniu moŝe być w tym samym dniu zwolniona z obowiązku zawodowych czy nauki w szkole. POBIERANIE OSOCZA Oprócz pobierania krwi pełnej moŝna pobierać osocze lub tylko poszczególne rodzaje komórek krwi; płytki, krwinki białe. Do przeprowadzenia tego typu zabiegów wykorzystuje się specjalne urządzenia zwane separatorami osoczowymi i separatorami komórkowymi. Pobranie osocza przy uŝyciu separatora osoczowego polega na rozdzieleniu pobranej wstępnie krwi pełnej na część komórkową i osoczową. Część komórkowa zwracana jest do Ŝyły dawcy. Zwykle pobiera się ok. 600 ml osocza podczas zabiegu. W związku z tym, Ŝe ponad 90% osocza składa się z wody, na zakończenie zabiegu wyrównawczo przetacza się dawcy roztwór soli fizjologicznej. Specyfika zabiegu wpływa na jego czas, który wynosi zwykle ok. 30 min. POBIERANIE LEUKOCYTÓW I PŁYTEK KRWI RCKiK w Białymstoku posiada takŝe urządzenia zwane separatorami komórkowymi, które pozwalają na pobranie tzw. koncentratów wybranych komórek krwi. W tym przypadku zestaw do pobierania podłączony jest do układu krwionośnego dawcy zwykle za pomocą dwóch wkłuć doŝylnych. Z jednego wkłucia pobierana krew, trafia system drenów do zestawu pojemników umieszczonych w separatorze, który dokonuje rozdziału krwi na składniki. Drugim wkłuciem krew pozbawiona tylko określonego składnika powraca do krwioobiegu dawcy. Określonym składnikiem krwi, który uzyskuje się w trakcie zabiegu są zwykle płytki krwi (trombocyty), rzadziej krwinki białe (leukocyty). Niewątpliwie zaletą tego typu urządzenia jest fakt, Ŝe np. koncentrat krwinek płytkowych pobrany za pomocą separatora komórkowego od jednego dawcy odpowiada jakościowo koncentratom płytkowym uzyskanym metodą konwencjonalną z krwi 6 dawców. Separatory komórkowe i osoczowe moŝna wykorzystać takŝe w określonych przypadkach do

4 przeprowadzenia zabiegów leczniczych u chorych. Pobiera się wówczas niepoŝądany składnik lub składniki krwi w celu usunięcia ich z krwioobiegu. Dzięki separatorom komórkowym moŝna pobrać takŝe komórki macierzyste krwi obwodowej wykorzystywane następnie do przeszczepu szpiku. Separatorów komórkowych moŝna równieŝ uŝywać do pobierania dwóch jednostek koncentratu krwinek czerwonych. Zestaw urządzenia podłączony jest do układu krwionośnego dawcy za pomocą jednego wkłucia doŝylnego. Aparat pracuje cyklicznie. W fazie pobierania krew trafia do zestawu separatora. Jest rozdzielana na składniki. W fazie zwrotu krwinki czerwone gromadzone są w pojemniku kolekcyjnym a pozostałe elementy krwi powracają do krwiodawcy tą samą drogą, którą zostały pobrane. Zabieg trwa około 30 minut. Jego zaletą jest moŝliwość pobrania podwójnej porcji krwinek czerwonych od krwiodawców o specjalnie dobranych układach antygenów erytrocytów. BADANIA LABORATORYJNE Pobrane na zakończenie donacji próbki krwi są przekazywane do poszczególnych pracowni laboratoryjnych w celu wykonania oznaczeń grupy krwi i testów pozwalających na wykrycie nosicieli wirusów zapalenia wątroby typ B i C, wirusa HIV, zakaŝenia kiłą. KaŜdy preparat podlega obowiązkowej kontroli wszystkich niezbędnych wyników badań oraz kontroli wizualnej. Spełnienie norm jakościowych pozwala na zakwalifikowanie preparatu do lecznictwa. ETAP KOŃCOWY Zakwalifikowane do lecznictwa składniki krwi są przekazywane do Ekspedycji. Na podstawie otrzymanych ze szpitali zapotrzebowań, z Ekspedycji wydaje się określone składniki krwi do przetoczenia chorym. ZaleŜnie od rodzaju składnika krwi wymagane są określone warunki ich przechowywania. Koncentrat Krwinek Płytkowych podlega stałemu mieszaniu w temperaturze C w urządzeniu zwanym mieszadłem. Koncentrat Krwinek Czerwonych przechowywany jest w lodówce w temp. 2-6 C, a osocze w stanie zamroŝenia w zamraŝarkach, w których utrzymywana jest temp. poniŝej 30 C.

5 SKŁADNIKI KRWI I PRODUKTY KRWIOPOCHODNE Współcześnie dąŝy się do uzyskania z krwi pochodzącej od dawcy jak największej ilości róŝnych składników krwi i produktów krwiopochodnych, które mogą pomóc, co najmniej kilku chorym lub do pobrania określonego składnika krwi, który jest najbardziej w danej chwili potrzebny. PODSTAWOWE SKŁADNIKI KRWI: KPK - Krew Pełna Konserwowana KKCz - Koncentrat Krwinek Czerwonych FFP - Osocze świeŝo mroŝone (Fresh Frozen Plasma) KKP - Koncentrat Krwinek Płytkowych KKP-Af. KKP - otrzymany metodą aferezy (z separatora komórkowego) Zl. KKP - Zlewany KKP Krio - Krioprecypitat KG - Koncentrat granulocytarny UKKCz - Ubogoleukocytarny Koncentrat Krwinek Czerwonych KREW PEŁNA Jednostka (1j) krwi pełnej ma objętość około 500 ml. Przechowywanie: w lodówce w temperaturze od +2 C do +6 C. Termin waŝności krwi pełnej pobranej do płynu CPDA wynosi 35 dni. Wskazania: Masywne krwawienia z utratą >25% objętości krwi krąŝącej, transfuzje wymienne u noworodków. KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH (KKCz) KKCz jest najczęściej przetaczanym składnikiem krwi. Koncentrat krwinek czerwonych otrzymywany jest z 1jednostki krwi pełnej poprzez usunięcie z niej większości osocza. Przechowywanie: w lodówce w temperaturze od +2 C do +6 C. Termin waŝności: Krwinki czerwone przechowywane w płynie CPDA - 35 dni. Krwinki czerwone przechowywane w płynie CPD z dodatkiem roztworów wzbogacających - 42 dni. Główne wskazania: Leczenie niedokrwistości, transfuzje wymienne u noworodków.

6 UBOGOLEUKOCYTARNY KONCENTRAT KRWINEK CZERWONYCH Otrzymywany jest w wyniku filtrowania KKCz przez filtry antyleukocytarne, które pozwalają usunąć powyŝej 99% leukocytów. Przechowywanie: w lodówce w temperaturze od +2 C do +6 C. Główne wskazania: Transfuzje u noworodków i dopłodowe, leczenie niedokrwistości u chorych z wykrytymi przeciwciałami anty-hla (ewentualne podejrzenie występowania u nich wspomnianych przeciwciał), profilaktycznie u wybranych wielokrotnych biorców preparatów krwi i kandydatów do przeszczepu szpiku. Leczenie niedokrwistości u chorych z powtarzającymi się powikłaniami gorączkowymi po przetoczeniu KKCz. KONCENTRAT KRWINEK PŁYTKOWYCH (KKP)- otrzymany metodą manualną KKP otrzymywany z 1j krwi pełnej składa się z krwinek płytkowych zawieszonych w kilkudziesięciu mililitrach osocza. Przechowywanie: specjalne mieszadła do KKP, w temperaturze od +22 C do +24 C. Termin waŝności: Krwinki płytkowe przechowywane w tzw. pojemnikach oddychających - 5 dni. Wskazania: Małopłytkowość spowodowana niedostatecznym wytwarzaniem krwinek płytkowych, zwiększonym ich niszczeniem, z rozcieńczenia, zaburzenia funkcji krwinek płytkowych. Dorosłemu choremu naleŝy zwykle przetoczyć 6-8j KKP, które po połączeniu tworzą składnik krwi zwany Zlewanym KKP. KONCENTRAT KRWINEK PŁYTKOWYCH (KKP-Af.) otrzymywany metodą aferezy. KKP otrzymany metodą aferezy pochodzi od jednego dawcy i jest otrzymywany dzięki aparatowi zwanemu separatorem komórkowym. KKP-Af. odpowiada zwykle 6 jednostkom KKP otrzymanego metodą manualną. Przechowywanie: specjalne mieszadła do KKP, w temperaturze od +22 C do +24 C. Termin waŝności: Krwinki płytkowe przechowywane w tzw. pojemnikach oddychających - 5 dni.

7 Wskazania: Chorzy z małopłytkowością wymagający przewlekłego leczenia KKP lub tacy, którzy wytworzyli przeciwciała, przeciwko antygenom zgodności tkankowej układu HLA lub antygenom krwinek płytkowych HPA. KONCENTRAT GRANULOCYTARNY (KG) KG otrzymuje się od jednego dawcy metodą leukaferezy przy zastosowaniu separatora komórkowego. KG jest składnikiem krwi zawierającym głównie granulocyty i inne rodzaje krwinek białych. Wskazania do stosowania KG są bardzo ograniczone, dlatego ten składnik krwi pobiera się tylko klika razy w ciągu roku. OSOCZE ŚWIEśO MROśONE (FFP) Osocze składa się głównie z wody (ok. 90%), zawiera takŝe białka, węglowodany i lipidy. Najistotniejsze dla lecznictwa są białka osoczowe. FFP jest podstawowym źródłem czynników krzepnięcia. FFP moŝna otrzymać z 1jednostki krwi pełnej po oddzieleniu z niej KKCz. FFP moŝna otrzymać takŝe w trakcie zbiegu plazmaferezy automatycznej dzięki aparatom zwanym separatorami osoczowymi. Przechowywanie: w zamraŝarce w temperaturze poniŝej (-25) C. Termin waŝności zaleŝy od temperatury przechowywania. W temperaturze poniŝej (-30) C. FFP moŝe być przechowywane nawet 2 lata. Wskazania: Chorzy z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami czynników krzepnięcia. Przed przetoczeniem preparat rozmraŝa się w temperaturze +30 C do +37 C. KRIOPRECYPITAT Jest stęŝonym składnikiem krwi niektórych białek osocza. Krioprecypitat otrzymuje się FFP. Skład jakościowy Krio jest zbliŝony do FFP, jednak objętość 1 jednostki Krio jest ok.10 razy mniejsza. W wyspecjalizowanych wytwórniach z FFP otrzymuje się produkty krwiopochodne: - Koncentrat czynnika krzepnięcia VIII stosowany u chorych na hemofilię A, - Koncentrat czynnika krzepnięcia IX stosowany u chorych na hemofilię B, - Roztwory albumin stosowane u chorych z niedobiałczeniem, po oparzeniach.

8 - immunoglobuliny stosowane u chorych z niedoborami odporności oraz jako profilaktyka zakaŝeń. Krew jest tkanką składającą się z części płynnej, czyli osocza oraz komórek, do których zaliczamy: krwinki czerwone, białe i płytkowe. Całkowita objętość krwi krąŝącej w ludzkim organizmie dorosłego człowieka wynosi ok. 5 litrów, czyli ok. 8% masy ciała. Za pośrednictwem krwi dostarczane są wszystkim komórkom ustroju substancje odŝywcze i tlen, a odprowadzane produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Krew rozprowadza równieŝ szereg hormonów i odgrywa waŝną rolę w powstawaniu i utrzymaniu odporności. Komórki krwi wytwarzane są przez szpik kostny. Znajdują się w nim komórki macierzyste, dzięki którym odtwarza się układ krwiotwórczy i odpornościowy. W sytuacji, gdy szpik kostny ulega uszkodzeniu (np. choroba), zachodzi konieczność odbudowy układu krwiotwórczego poprzez wprowadzenie do organizmu nowych, komórek krwiotwórczych, mówimy wówczas o przeszczepieniu szpiku kostnego lub komórek macierzystych pobranych z krwi obwodowej. Komórki macierzyste moŝna pozyskać takŝe z krwi pępowinowej. Przeszczepienie szpiku kostnego jest dla wielu chorych jedynym zabiegiem ratującym Ŝycie. Często poszukuje się potencjalnych dawców wśród rodziny chorego, ale szansa znalezienia zgodnego z chorym dawcy rodzinnego jest dość mała, stąd tworzy się rejestry dawców niespokrewnionych. JeŜeli rejestr takich dawców jest odpowiednio duŝy istnieje duŝa szansa znalezienia dawcy zgodnego. Liczba zarejestrowanych, niespokrewnionych dawców szpiku w naszym kraju w porównaniu do liczby mieszkańców jest dość mała. W Polsce jest zarejestrowanych około 20 tysięcy dawców szpiku, dla porównania w Czechach 30 tysięcy, w Niemczech 1,6 miliona, w USA ponad 3 miliony, a na całym świecie około 7,5 miliona. W województwie podlaskim zdecydowana większość zgłoszeń do rejestru dawców szpiku pochodzi od aktywnych honorowych krwiodawców. Zabiegi lecznicze: Czasami w przebiegu róŝnych chorób, krew zawiera elementy niepoŝądane, które moŝna usunąć dzięki zabiegom leczniczym. RCKiK w Białymstoku wykonuje następujące zabiegi lecznicze u chorych: - Krwioupusty, - Plazmaferezy lecznicze - pobranie osocza, - Trombaferezy lecznicze - pobranie płytek krwi,

9 - Leukaferezy lecznicze - pobranie krwinek białych, - Erytraferezy lecznicze - pobranie erytrocytów. MoŜemy pobrać takŝe komórki macierzyste z krwi obwodowej (PBSC). Pobieramy i przetwarzamy krew do autotransfuzji. Badania laboratoryjne: RCKiK w Białymstoku usługowo wykonuje badania laboratoryjne z zakresu: - chemii klinicznej, - hematologii, - hemostazy, - analityki ogólnej, - immunoserologii, - alergologii, - serodiagnostyki wirusów NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA NA TEMAT KRWIODAWSTWA Co to jest krew? Krew jest płynną tkanką, która nieustannie krąŝy po organizmie. Składa się z krwinek czerwonych, białych, płytkowych oraz części płynnej, czyli osocza. Czy oddając krew nie ulegnę zakaŝeniu? Oddając krew nie zarazisz się AIDS ani Ŝadną inną chorobą zakaźną. Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa są w 100% wyposaŝone w sprzęt jednorazowego uŝytku. Badania przed oddaniem krwi mają na celu ochronę tych, dla których krew jest przeznaczona - ludzi chorych. Badania w placówkach SłuŜby Krwi stwierdzające czy nie jesteś nosicielem wirusowych zapaleń wątroby, HIV oraz kiły mają takŝe na względzie i Twoje dobro. Kto moŝe zostać honorowym krwiodawcą? Osoby zdrowe w wieku od 18 do 65 lat (wymagany jest dokument toŝsamości ze zdjęciem).

10 Ile krwi pobiera się jednorazowo i jak długo to trwa? Jednorazowo pobiera się tylko 450 ml i trwa to zwykle 5-8 minut Nie jestem chory, ale czy na pewno mogę oddawać krew? Jeśli nie jesteś pewny swego stanu zdrowia, nie musisz się obawiać, lekarz z Centrum Krwiodawstwa zbada Cię. Jeśli badania wykaŝą, Ŝe nie jesteś zdrowy, niestety nie będziesz mógł zostać honorowym krwiodawcą, ale zawsze moŝesz pomóc zachęcając innych. Jak często moŝna oddawać krew? Kobiety mogą oddawać krew maksymalnie 4 razy a męŝczyźni maksymalnie 6 razy w ciągu roku. Czy przed oddaniem krwi muszę być na czczo? Nie koniecznie, moŝna wypić herbatę, wodę, sok i zjeść lekkostrawny posiłek, lecz oby nie był tłusty. Czy po oddaniu krwi będę osłabiony? Po skończonym zabiegu moŝesz sobie poleŝeć i odpocząć. Cały czas będziesz pod czujnym okiem specjalistów. Gdzie moŝna oddać honorowo krew? Zapraszamy do Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Białymstoku i jego Oddziałów w województwie podlaskim (szczegóły - Ile krwi jest w organizmie dorosłego człowieka? Około 5 litrów. Jak często występują róŝne grupy krwi? Częstotliwość występowania poszczególnych grup w Polsce przedstawia się następująco: A 40% 0 33%

11 B 19% AB 8% Czy po jednorazowym oddaniu krwi będę musiał oddawać ją stale? Nie, oddawanie krwi nie uzaleŝnia. Nie wiem czy moja krew nadaje się do pobrania? Zgłoś się do Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, tam zostaną wyjaśnione Twoje wątpliwości. Czy nie waŝę zbyt mało, aby oddawać krew? Jeśli waŝysz, co najmniej 50 kg - nadajesz się. Czy jeŝeli kiedyś oddawałem krew mogę to uczynić teraz? Oczywiście. Czy jeŝeli nie znam swojej grupy krwi mogę oddać krew? Nie jest to Ŝadną przeszkodą. Oznaczenie grupy krwi będzie wykonane w Centrum Krwiodawstwa. Czy mogę oddać krew, jeŝeli ostatnio chorowałem? Nie, poniewaŝ nie pobiera się krwi od osób, które nie są w pełni zdrowe. Czy mogę oddać krew, jeŝeli uprawiam sport? Tak. Czy mogę oddać krew, jeŝeli przyjmuję leki? Tak, jeŝeli przyjmujesz witaminy, leki doustne antykoncepcyjne, leki hormonalne w okresie klimakterium. JeŜeli stosujesz inne raczej nie, ale zasięgnij informacji w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Jak zostać dawcą szpiku?

12 NaleŜy zgłosić się do RCKiK, wypełnić deklarację podając imię, nazwisko i dokładny adres. W RCKiK pobierana jest próbka krwi na wstępne badanie. Wypełnienie deklaracji i pobranie próbki krwi nie oznacza, Ŝe wkrótce nastąpi pobranie szpiku, gdyŝ jest bardzo małe prawdopodobieństwo odnalezienia dawcy w pełni zgodnego z biorcą. Kiedy zostaje się dawcą szpiku? Jeśli dane antygenowe dawcy są zgodne z biorcą (osobą, dla której poszukiwany jest dawca szpiku), dawca otrzymuje zaproszenie na powtórne przeprowadzenie badań. Jeśli zgodność antygenowa między dawcą a chorym zostanie w pełni potwierdzona, stan zdrowia dawcy nie budzi zastrzeŝeń, a dawca zgadza się na pobranie szpiku, wówczas ośrodek przeszczepiający szpik podejmuje decyzję o przeprowadzeniu przeszczepienia. Przed pobraniem szpiku naleŝy przejść szczegółowe badania lekarskie. Od tej chwili chory przygotowany jest do zabiegu przeszczepienia. Wycofanie się dawcy w tym momencie moŝe zagraŝać Ŝyciu chorego. Szpik pobiera się z talerza biodrowego na sali operacyjnej pod znieczuleniem ogólnym. Po oddaniu szpiku wymagana jest jednodniowa hospitalizacja. Szpik regeneruje się bardzo szybko. Czy kobiety w trakcie trwania miesiączki mogą oddawać krew? Krew moŝna oddać dopiero po 3 dniach od jej zakończenia Co zawiera ankieta, którą wypełnia się przed oddaniem? Pytania odnośnie obecnego stanu zdrowia i w przeszłości. Czy moŝna pić alkohol przed oddaniem krwi? Bezwzględnie NIE!!! W województwie podlaskim działają trzy organizacje zrzeszające honorowych krwiodawców: Polski Czerwony KrzyŜ, Podlaski Zarząd Okręgowy PCK Białystok ul. Warszawska 29 tel.(85) , fax (85)

13 Stowarzyszenie Honorowych Dawców Krwi Rzeczpospolitej Polskiej tel. kontaktowy (85) Stowarzyszenie Honorowych Dawców Krwi w Białymstoku ul. Skłodowskiej 23 pok.4, tel. (85) wew.304, fax.(85)