Chemia środowiska CHC 0164 l

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Chemia środowiska CHC 0164 l"

Transkrypt

1 Chemia środowiska CHC 0164 l Ćwiczenie 2: Analiza popiołów z elektrociepłowni metodą XRD Cel: Przedmiotem rentgenowskiej analizy fazowej jest identyfikacja składu fazowego popiołów lotnych metodą dyfrakcji promieni rentgenowskich. Analiza fazowa polega na interpretacji dyfraktogramów cyfrowych uzyskanych przy uŝyciu dyfraktometru rentgenowskiego X PERT firmy Philips Popioły, pyły i ŜuŜle to odpady z energetycznego spalania węgla. W polskich elektrociepłowniach najczęściej spalany jest węgiel kamienny. Popiół lotny z węgla kamiennego jest miałkim pyłem, który wskutek obróbki termicznej składa się w przewaŝającej mierze z kulistych, szklistych cząsteczek. Popiół lotny wyprowadzany jest z paleniska kotła ze strumieniem gazów spalinowych, zatrzymywany w filtrze i zbierany w zasobnikach. MoŜe być wykorzystywany w przemyśle jako materiał budowlany uŝywany przy konstrukcji dróg, produkcji betonu czy spoiw bezcementowych, a takŝe jako dodatek w procesie produkcji galanterii betonowej (np.: kostki brukowej), cegły, pustaków, jako materiał nasypowy i wypełniający oraz materiał do polepszania gruntów budowlanych. Popiół lotny ma postać miałkiego pyłu mineralnego w kolorze od jasno- do ciemnoszarego i jasnobrązowym. W zaleŝności od źródła i składu węgla który jest spalany, skład chemiczny popiołów jest bardzo zróŝnicowany, ale wszystkie popioły lotne zawierają znaczne ilości dwutlenku krzemu (zarówno amorficznego i krystalicznego) i tlenek wapnia, jak równieŝ tlenki glinu i Ŝelaza. Poza tym zawiera, tak samo jak naturalne skały, róŝnego rodzaju pierwiastki śladowe oraz wykazuje niewielki udział nie spalonych części węgla kamiennego w postaci cząsteczek koksu. Pod względem składu chemicznego popiół lotny odpowiada znanym od ponad 2000 lat popiołom wulkanicznym i skałom, takim jak trass i pumeks. Zasady postępowania z odpadami powstającymi w procesach wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, nazywanymi ubocznymi produktami spalania (UPS), określa Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628). Promieniowanie rentgenowskie jest promieniowaniem elektromagnetycznym o długości fal od 0.1 do kilku Å. Proszkowa dyfrakcja rentgenowska (XRD, ang. X-ray diffraction) stosowana jest do analizy substancji krystalicznych i polikrystalicznych, a takŝe do określania składu fazowego i struktur występujących w badanych próbkach. Dyfrakcja rentgenowska jest podstawową metodą analizy strukturalnej i defektowej materiałów krystalicznych. Badane są m.in. farmaceutyki, stopy metali, numizmaty, materiały geologiczne i budowlane, popioły. Metoda moŝe być równieŝ zastosowana do opisu odmian amorficznych. Ponadto proszkowa dyfrakcja rentgenowska stosowana jest do oznaczania parametrów komórki jednostkowej i grupy przestrzennej oraz struktury cząsteczkowej. W metodzie tej bada się próbki w stanie sproszkowanym. Dane dyfrakcyjne są otrzymywane w postaci dyfraktogramów przedstawiających zaleŝność intensywności refleksów dyfrakcyjnych od odległości międzypłaszczyznowej d lub kąta odbicia braggowskiego 2θ. Dyfraktogram jest właściwy dla kaŝdej struktury i stanowi charakterystyczny i niepowtarzalny obraz dyfrakcyjny danej substancji o określonym upakowaniu. Obraz dyfrakcyjny pozostaje taki sam zarówno dla substancji w stanie czystym jak takŝe w przypadku jej występowania w mieszaninie. Dzięki temu moŝliwa jest analiza składu danej próbki z moŝliwością określenia fazy w jakiej występuje dana substancja. Proszkowa dyfrakcja rentgenowska znalazła zastosowanie w: i) analizie fazowej i strukturalnej materiałów polikrystalicznych, ii) analizie strukturalnej monokryształów, iii) analizie defektów w monokryształach i cienkich warstwach. 1

2 Urządzeniami słuŝącymi do przeprowadzania pomiarów w zakresie dyfrakcji promieni rentgenowskiech, są dyfraktometry rentgenowskie. Przyrząd taki składa się z trzech podstawowych elementów: źródła promieniowania rentgenowskiego, detektora tegoŝ promieniowania oraz goniometru, który jest urządzeniem pozwalającym na płynną zmianę wzajemnej orientacji źródła promieniowania, próbki oraz detektora, umoŝliwiając dzięki temu realizację pomiarów w szerokim zakresie kątów dyfrakcji. Promienie Rentgena padające na kryształ pod kątem α ulegają odbiciu od poszczególnych płaszczyzn sieciowych odległych od siebie o d. Jeśli róŝnica dróg optycznych będzie równa całkowitej wielokrotności długości fali nastąpi wzmocnienie. Warunek ten moŝna opisać wzorem, który nosi nazwę prawa Bargga: 2 d sinα = nλ, gdzie d jest odległością pomiędzy płaszczyznami a λ długością fali. PRZYGOTOWANIE PRÓBEK niewielką ilość badanej substancji rozetrzeć w moździerzu agatowym lub ceramicznym na drobnoziarnisty proszek (o ile zachodzi taka konieczność); przygotowaną próbkę umieścić w kuwecie modelując przy pomocy szpatułki moŝliwie gładką powierzchnię próbka powinna utrzymywać się w kuwecie po ustawieniu tejŝe do pozycji pionowej; umieścić naczynko pomiarowe w uchwycie goniometru dyfraktometru; przeprowadzić rejestrację widma korzystając ze szczegółowej instrukcji zamieszczonej poniŝej. INSTRUKCJA OBSŁUGI APARATU PHILIPS Uruchamianie aparatu: 1. Zasilanie (na ścianie, z tyłu aparatu). 2. Woda (zawór przekręcony o około 45 o, tak aby na aparacie nie pojawiał się komunikat o niedostatecznym przepływie wody). 3. Włączyć czarny przycisk (ON), znajdujący się na dole z tyłu aparatu (przycisk podczas pracy aparatu świeci się na czerwono). 4. Przekręcić kluczyk w aparacie do pozycji poziomej. 5. Wcisnąć w krótkim odstępie czasu przycisk POWER-ON i HT-ON. 6. Ustalić wartość napięcia do 40kV (powoli, stopniowo przekręcać pokrętło, zwracając uwagę na to, aby nie było skoków natęŝenia). 7. Ustalić wartość natęŝenia do 30mA. 8. W celu uruchomienia pomiaru naleŝy jednocześnie wcisnąć przycisk SHUTTERS i OPEN (SHUTTER 4). Wyłączanie aparatu: 1. Po zakończeniu pomiaru zamykamy okienko naciskając przycisk CLOSE (SHUTTER 4) a następnie biały przycisk z tyłu aparatu, znajdujący się pod gniazdem X Całkowitego wyłączenia aparatu dokonujemy w kolejności odwrotnej niŝ w przypadku uruchamiania, czyli: Zmniejszyć natęŝenie do wartości 10mA, Zmniejszyć napięcie do wartości 10kV, Wyłączyć zasilanie, czyli przyciski HT-OFF i POWER-OFF, 2

3 Wyłączyć czarny przycisk (OFF) z tyłu aparatu, Zamknąć dopływ wody, Wyłączyć zasilanie na ścianie. INSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU DO REJESTRACJI WIDM 1. Po uruchomieniu komputera na dysku C uruchamiamy program PHILIPS, a następnie plik ph.exe; 2. W menu głównym programu wybieramy komendę Clear i potwierdzamy naciskając klawisz y ; 3. Następnie wpisujemy: dane/comm1 (Enter) w tabeli 1 zamieszczonej poniŝej przedstawiono warunki przebiegu eksperymentu; 4. Wprowadzamy tytuł badanej próbki (Enter) (np. Popiol lotny z wegla kamiennego); 5. Następnie wpisujemy nazwę pliku (Enter) (np. popiol1 maksymalnie 8 znaków); 6. Z menu głównego wybieramy komendę Run (Enter), a następnie w celu podglądu rejestrowanego widma wybieramy Viev (Enter); 7. Po zakończeniu rejestracji widma wychodzimy z poglądu klawiszem Esc i zapisujemy uzyskany obraz komendą Save (Enter). Tabela 1. Warunki pracy proszkowego dyfraktometru rentgenowskiego X PERT (firmy Philips) Generator Goniometr Detektor Licznik Moduł kontrolny Lampa PW 1830 PW 3020 (pionowy) Pw 1711 (proportional detector) PW 3719 PW 3710 Cu, Long Fine Focus Promieniowanie Napięcie NatęŜenie Zakres kąta 2θ Wielkość kroku Czas pomiaru pojedynczego impulsu CuKα (λ = nm) 40 kv 30 ma 5-80 stopnie 0,05 stopni 2 sekundy INSTRUKCJA OBSŁUGI PROGRAMU DO ANALIZY WIDM DHN-PDS 1. Program znajduje się na dysku D:/Dhn_pds 2. W celu uruchomienia programu naleŝy otworzyć plik M.bat 3. Kolejno uruchamiamy: 3.1. Translation 3.2. Utilities 3

4 3.3. New File (naleŝy wpisać nazwę pliku z rozszerzeniem 01, np. POPIOL1.01 lub po wciśnięciu klawisza Enter wybrać Ŝądany plik z listy) 4. Następnie uruchamiamy kolejno: 4.1. Import (powstaje plik z rozszerzeniem DAN) 4.2. DROnew (zamiast rozszerzenia DAN naleŝy wpisać 01 lub txt) 4.3. Enter (powstaje plik z rozszerzeniem RAW) 4.4. Przechodzimy do głównego menu przez Utilities, Exit 5. Uruchamiamy kolejno: 5.1. Data process 5.2. Utilities 5.3. New File (naleŝy wpisać nazwę pliku z rozszerzeniem RAW lub po wciśnięciu klawisza Enter wybrać Ŝądany plik z listy) 5.4. Strip (odejmowanie α2) 5.5. Rachinger (naleŝy wpisać nazwę pliku z rozszerzeniem RAW lub po wciśnięciu klawisza Enter wybrać Ŝądany plik z listy) 5.6. Enter (powstaje plik z rozszerzeniem PUR) 6. Następnie kolejno uruchamiamy: 6.1. Background (odejmowanie tła) 6.2. Auto Run (naleŝy wpisać nazwę pliku z rozszerzeniem PUR) 6.3. Enter (powstaje plik z rozszerzeniem SUB) 7. Aby zarejestrować ilość pików uruchamiamy kolejno: 7.1. Peaks 7.2. Auto Run (naleŝy wpisać nazwę pliku z rozszerzeniem SUB) 7.3. Enter 8. Aby obejrzeć zarejestrowane piki przechodzimy do menu głównego: 8.1. Utilities, Exit 8.2. W menu głównym wybieramy Graphics, a następnie: 8.3. Draw 8.4. Win Wpisujemy nazwę pliku, który chcemy obejrzeć z rozszerzeniem.sub (ciągłe widmo) 9. Aby zidentyfikować zarejestrowane piki wychodzimy z Graphics (Esc...) i wchodzimy do 9.1. Archives 9.2. Utilities 9.3. New File (naleŝy wpisać nazwę pliku z rozszerzeniem PKS) 9.4. Extract 9.5. Formula (szukanie po wzorze, np. Fe O, Ca S O, itp.) 9.6. Podgląd D 9.7. Zapisanie S (przy Ŝądanym pliku pojawi się znak + ) 10. Aby dokonać identyfikacji analizowanego widma naleŝy wyjść do menu głównego a następnie uruchomić: Graphics Draw Win naleŝy wpisać nazwę pliku z analizowanym widmem z rozszerzeniem.sub (np.popiol1.sub) aby nałoŝyć wybrane w Archives widma wzorcowe na analizowane widmo naleŝy: 4

5 10.6. Draw Win Po komunikacie File to... wciskając Enter wybieramy z listy wzorcowe widmo lub wpisujemy numer zaznaczonego wcześniej w Archives widma, np PKS Po komunikacie Arrows/Sticks wybieramy S 11. Gdy zidentyfikujemy wszystkie piki moŝemy analizowany dyfraktogram wydrukować. W tym celu wciskamy Print Scrn, następnie przechodzimy do Microsoft Photo Editor, wklejamy, robimy negatyw, wycinamy i wklejamy do dokumentu w Microsoft Word (moŝna równieŝ wkleić rysunek do Microsoft Power Point, Microsoft Word,. UWAGA! Aby powrócić do menu głównego naleŝy wybrać polecenie Exit w Utilities. SPRAWOZDANIE Sprawozdanie moŝe zawierać bardzo krótki opis zastosowanej procedury i stosowanej metody pomiarowej, natomiast powinno zawierać opis zidentyfikowanych faz krystalicznych oraz dyfraktogramy analizowanych popiołów zestawione z modelami (wzorcami) dyfraktogramów zidentyfikowanych faz. LITERATURA 1. Beczkowicz H., Glice M., Korczak K., Kosmacińska B., Łaszcz M., Maruszak W., Przemysł Chemiczny, 85, , (2000) 2. Yamamura S., Momose Y., International Journal of Pharmaceutics, 212, , (2001) 3. Trzaska Durski Z., Trzaska Durska H., Podstawy krystalografii strukturalnej i rentgenowskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Namieśnik J., Jamrógiewicz Z., Pilarczyk M., Torres L., Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Cygański A., Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, Wydawnictwa Naukowo- Techniczne, Warszawa 1997 ZAGADNIENIA: 1. Sposób otrzymywania promieniowania rentgenowskiego. 2. Zjawisko dyfrakcji promieniowania elekromagnetycznego, dyfrakcja rentgenowska. 3. Podstawowe elementy dyfraktometru rentgenowskiego. 4. Zasada oznaczeń metodą proszkowej dyfrakcji rentgenowskiej. 5. Równanie Braggów. 6. Zastosowanie metody proszkowej dyfrakcji promieni rentgenowskich. 5

Metody spektroskopowe w analizie chemicznej CHC l

Metody spektroskopowe w analizie chemicznej CHC l Metody spektroskopowe w analizie chemicznej CHC 016010 l Ćwiczenie 5: Oznaczenie makroskładników w materiałach budowlanych metodą proszkowej rentgenografii Cel: ćwiczenie ma na celu przeprowadzenie analizy

Bardziej szczegółowo

Monochromatyzacja promieniowania molibdenowej lampy rentgenowskiej

Monochromatyzacja promieniowania molibdenowej lampy rentgenowskiej Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakładu Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40 006 Katowice tel. (032)359 1503, e-mail: izajen@wp.pl, opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

10. Analiza dyfraktogramów proszkowych

10. Analiza dyfraktogramów proszkowych 10. Analiza dyfraktogramów proszkowych Celem ćwiczenia jest zapoznanie się zasadą analizy dyfraktogramów uzyskiwanych z próbek polikrystalicznych (proszków). Zwykle dyfraktometry wyposażone są w oprogramowanie

Bardziej szczegółowo

Rejestracja dyfraktogramów polikrystalicznych związków. Wskaźnikowanie dyfraktogramów i wyznaczanie typu komórki Bravais go.

Rejestracja dyfraktogramów polikrystalicznych związków. Wskaźnikowanie dyfraktogramów i wyznaczanie typu komórki Bravais go. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40006 Katowice tel. 0323591503, email: izajen@wp.pl opracowanie: dr hab. Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Kα i Kβ promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę

Bardziej szczegółowo

POMIAR ZALEśNOŚCI PRZENIKALNOŚCI ELEKTRYCZNEJ FERROELEKTRYKA OD TEMPERATURY SPRAWDZANIE PRAWA CURIE - WEISSA

POMIAR ZALEśNOŚCI PRZENIKALNOŚCI ELEKTRYCZNEJ FERROELEKTRYKA OD TEMPERATURY SPRAWDZANIE PRAWA CURIE - WEISSA POMIAR ZALEśNOŚCI PRZENIKALNOŚCI ELEKTRYCZNEJ FERROELEKTRYKA OD TEMPERATURY SPRAWDZANIE PRAWA CURIE - WEISSA Zestaw przyrządów: - mostek pojemności (AUTOMATIC C BRIDGE TYPE E315A) - woltomierz cyfrowy

Bardziej szczegółowo

Metoda DSH. Dyfraktometria rentgenowska. 2. Dyfraktometr rentgenowski: - budowa anie - zastosowanie

Metoda DSH. Dyfraktometria rentgenowska. 2. Dyfraktometr rentgenowski: - budowa anie - zastosowanie Metoda DSH. Dyfraktometria rentgenowska 1. Teoria Braggów-Wulfa 2. Dyfraktometr rentgenowski: - budowa - działanie anie - zastosowanie Promieniowanie elektromagnetyczne radiowe mikrofale IR UV/VIS X γ

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Ka i Kb promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 132, 40-006 Katowice tel. 0323591627, e-mail: ewa.malicka@us.edu.pl opracowanie: dr Ewa Malicka Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

ANALIZA JAKOŚCIOWA Rentgenowska analiza fazowa nieznanej próbki przy wykorzystaniu programu XRAYAN

ANALIZA JAKOŚCIOWA Rentgenowska analiza fazowa nieznanej próbki przy wykorzystaniu programu XRAYAN Ćwiczenie 12 ANALIZA JAKOŚCIOWA Rentgenowska analiza fazowa nieznanej próbki przy wykorzystaniu programu XRAYAN Celem ćwiczenia jest: - zapoznanie się z programem komputerowym XRAYAN, - dokonanie identyfikacji

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT

Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT 1 ĆWICZENIE 3 Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT Do wyznaczenia stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystany zostanie program

Bardziej szczegółowo

Bezpośredni opiekunowie laboratorium: Prof. dr hab. Marek Szafrański. Prof. dr hab. Maciej Kozak, dr Marceli Kaczmarski.

Bezpośredni opiekunowie laboratorium: Prof. dr hab. Marek Szafrański. Prof. dr hab. Maciej Kozak, dr Marceli Kaczmarski. Bezpośredni opiekunowie laboratorium: Prof. dr hab. Marek Szafrański Prof. dr hab. Maciej Kozak, dr Marceli Kaczmarski. Ćwiczenia w tym laboratorium polegają na analizie obrazu dyfrakcyjnego promieni rentgenowskich.

Bardziej szczegółowo

SPEKTROMETRIA FLUORESCENCYJNA CZĄSTECZKOWA. Spektrofluorymetryczne oznaczanie ryboflawiny.

SPEKTROMETRIA FLUORESCENCYJNA CZĄSTECZKOWA. Spektrofluorymetryczne oznaczanie ryboflawiny. SPEKTROMETRIA FLUORESCENCYJNA CZĄSTECZKOWA Spektrofluorymetryczne oznaczanie ryboflawiny. Dr Dorota Sieńko, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział Chemii UMCS w Lublinie A. Cel ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Chemia, drugi Sylabus modułu: Krystalografia (024) Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): _wariantu ( wariantu) 1. Informacje ogólne koordynator

Bardziej szczegółowo

IR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni

IR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni IR II 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni Promieniowanie podczerwone ma naturę elektromagnetyczną i jego absorpcja przez materię podlega tym samym prawom,

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności

Bardziej szczegółowo

Rentgenografia - teorie dyfrakcji

Rentgenografia - teorie dyfrakcji Rentgenografia - teorie dyfrakcji widmo promieniowania rentgenowskiego Widmo emisyjne promieniowania rentgenowskiego: -promieniowanie charakterystyczne -promieniowanie ciągłe (białe) Efekt naświetlenia

Bardziej szczegółowo

SPEKTROSKOPIA RENTGENOWSKA. Demonstracja instrukcja wykonawcza. goniometr

SPEKTROSKOPIA RENTGENOWSKA. Demonstracja instrukcja wykonawcza. goniometr ĆWICZENIE 105 SPEKTROSKOPIA RENTGENOWSKA Demonstracja instrukcja wykonawcza 1 Wykaz przyrządów a. Urządzenie RTG z anodą wolframową. b. Goniometr z kryształem analizującym LiF. c. Detektor promieniowania

Bardziej szczegółowo

Opis programu Konwersja MPF Spis treści

Opis programu Konwersja MPF Spis treści Opis programu Konwersja MPF Spis treści Ogólne informacje o programie...2 Co to jest KonwersjaMPF...2 Okno programu...2 Podstawowe operacje...3 Wczytywanie danych...3 Przegląd wyników...3 Dodawanie widm

Bardziej szczegółowo

PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE

PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE 1. Zagadnienia teoretyczne Promieniowanie rentgenowskie, poziomy energetyczne w atomie, stała Planck a i metody wyznaczania jej wartości, struktura krystalograficzna, dyfrakcyjne

Bardziej szczegółowo

Promieniowanie rentgenowskie. Podstawowe pojęcia krystalograficzne

Promieniowanie rentgenowskie. Podstawowe pojęcia krystalograficzne Promieniowanie rentgenowskie Podstawowe pojęcia krystalograficzne Krystalografia - podstawowe pojęcia Komórka elementarna (zasadnicza): najmniejszy, charakterystyczny fragment sieci przestrzennej (lub

Bardziej szczegółowo

Rejestracja dyfraktogramów polikrystalicznych związków. Wskaźnikowanie dyfraktogramów i wyznaczanie typu komórki Bravais go.

Rejestracja dyfraktogramów polikrystalicznych związków. Wskaźnikowanie dyfraktogramów i wyznaczanie typu komórki Bravais go. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40006 Katowice tel. 0323591503, email: izajen@wp.pl opracowanie: dr hab. Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

( L ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( L ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( L ) I. Zagadnienia 1. Promieniowanie X w diagnostyce medycznej powstawanie, właściwości, prawo osłabienia. 2. Metody obrazowania naczyń krwionośnych. 3. Angiografia subtrakcyjna. II. Zadania 1. Wykonanie

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium specjalizacyjne

Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium specjalizacyjne Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium specjalizacyjne Opracowanie: dr hab. Izabela Jendrzejewska Specjalność: chemia sądowa Zastosowanie dyfrakcji rentgenowskiej do badania

Bardziej szczegółowo

SPEKTROMETRIA FLUORESCENCYJNA CZĄSTECZKOWA. Spektrofluorymetryczne oznaczanie Al w postaci chelatowego kompleksu glinu z moryną.

SPEKTROMETRIA FLUORESCENCYJNA CZĄSTECZKOWA. Spektrofluorymetryczne oznaczanie Al w postaci chelatowego kompleksu glinu z moryną. SPEKTROMETRIA FLUORESCENCYJNA CZĄSTECZKOWA Spektrofluorymetryczne oznaczanie Al w postaci chelatowego kompleksu glinu z moryną. Dr Dorota Sieńko, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Rentgenografia Rok akademicki: 2015/2016 Kod: OWT-1-302-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Odlewnictwa Kierunek: Wirtotechnologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów:

Bardziej szczegółowo

Metody dyfrakcyjne do wyznaczania struktury krystalicznej materiałów

Metody dyfrakcyjne do wyznaczania struktury krystalicznej materiałów Metody dyfrakcyjne do wyznaczania struktury krystalicznej materiałów prowadzący : dr inŝ. Marcin Małys (malys@mech.pw.edu.pl) dr inŝ. Wojciech Wróbel (wrobel@mech.pw.edu.pl) gdzie nas szykać: pok. 333

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia. Analiza rentgenostrukturalna materiałów polikrystalicznych

Instrukcja do ćwiczenia. Analiza rentgenostrukturalna materiałów polikrystalicznych nstrukcja do ćwiczenia naliza rentgenostrukturalna materiałów polikrystalicznych Katedra Chemii Nieorganicznej i Technologii Ciała Stałego Wydział Chemiczny Politechnika Warszawska Warszawa, 2007 Promieniowanie

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT

Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT 1 ĆWICZENIE 3 Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT Do wyznaczenia stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystany zostanie program

Bardziej szczegółowo

Multimetr cyfrowy MAS-345. Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0

Multimetr cyfrowy MAS-345. Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0 Multimetr cyfrowy MAS-345 Instrukcja instalacji i obsługi oprogramowania DMM VIEW Ver 2.0 Do urządzenia MAS-345 została dołączona płyta CD zawierająca oprogramowanie DMM VIEW 2.0, dzięki któremu moŝliwa

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii specjalizacja: Fizykochemia związków nieorganicznych

Laboratorium z Krystalografii specjalizacja: Fizykochemia związków nieorganicznych Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. 0323591197, e-mail: izajen@wp.pl opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

Dyfrakcja. Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia

Dyfrakcja. Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia Dyfrakcja 1 Dyfrakcja Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia uginanie na szczelinie uginanie na krawędziach przedmiotów

Bardziej szczegółowo

E (2) nazywa się absorbancją.

E (2) nazywa się absorbancją. 1/6 Celem ćwiczenia jest poznanie zjawiska absorpcji światła przez roztwory, pomiar widma absorpcji przy pomocy spektrofotometru oraz wyliczenie stężenia badanego roztworu. Promieniowanie elektromagnetyczne,

Bardziej szczegółowo

30/01/2008. Instrukcja obsługi RoofCon Viewer

30/01/2008. Instrukcja obsługi RoofCon Viewer Instrukcja obsługi RoofCon Viewer 1 Spis treści Spis treści... Fel! Bokmärket är inte definierat. Instalacja... 3 Wybór obiektów... Fel! Bokmärket är inte definierat. PrzybliŜanie... Fel! Bokmärket är

Bardziej szczegółowo

RENTGENOWSKA ANALIZA STRUKTURALNA

RENTGENOWSKA ANALIZA STRUKTURALNA LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ W ENERGETYCE Ćwiczenie 5 Instrukcja zawiera: RENTGENOWSKA ANALIZA STRUKTURALNA 1. Cel ćwiczenia 2. Wprowadzenie teoretyczne; definicje i wzory 3. Sposób przygotowania

Bardziej szczegółowo

Absorpcja promieni rentgenowskich 2 godz.

Absorpcja promieni rentgenowskich 2 godz. Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. (032)3591627, e-mail: joanna_palion@poczta.fm opracowanie: mgr Joanna Palion-Gazda Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Dyfrakcja rentgenowska (XRD) w analizie fazowej Wykład 2 i 3

Dyfrakcja rentgenowska (XRD) w analizie fazowej Wykład 2 i 3 Dyfrakcja rentgenowska () w analizie fazowej Wykład 2 i 3 1. Historia odkrycie promieniowania X i pierwsze eksperymenty z jego zastosowaniem. 2. Fale elektromagnetyczne. 3. Źródła promieniowania X, promieniowanie

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieniowania rentgenowskiego. 2. Budowa lampy rentgenowskiej.

Bardziej szczegółowo

Dodatek do instrukcji. (wersja z partycjami)

Dodatek do instrukcji. (wersja z partycjami) Dodatek do instrukcji (wersja z partycjami) Wersja 1g 2208.2008 SPIS TREŚCI 1. AKTYWACJA PARTYCJI... 2 2. ZMIANA PARTYCJI... 3 3. UśYTKOWNICY... 3 4. PRZYPISANIE PILOTÓW DO WYBRANEJ PARTYCJI... 4 5. PRZYPISANIE

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności

Bardziej szczegółowo

Metody badań monokryształów metoda Lauego

Metody badań monokryształów metoda Lauego Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 132, 40 006 Katowice, Tel. 0323591627 e-mail: joanna_palion@poczta.fm opracowanie: mgr Joanna Palion Gazda Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

Inwentaryzacja. Inwentaryzacja spis kroków

Inwentaryzacja. Inwentaryzacja spis kroków Inwentaryzacja spis kroków Inwentaryzacja w Systemie DMS... 2 Krok 1 Wejście w moduł Inwentaryzacja... 2 Krok 2 Dodanie nowej inwentaryzacji... 3 Krok 3 Utworzenie kart spisu... 5 Krok 4 Wydruk kart spisu...

Bardziej szczegółowo

Polarymetr służy do pomiaru skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła w substancjach

Polarymetr służy do pomiaru skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła w substancjach Polarymetr służy do pomiaru skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła w substancjach optycznie czynnych. Zasadniczo składa się on z dwóch filtrów polaryzacyjnych: polaryzator i analizator, z których każdy

Bardziej szczegółowo

Współpraca Integry z programami zewnętrznymi

Współpraca Integry z programami zewnętrznymi Współpraca Integry z programami zewnętrznymi Uwaga! Do współpracy Integry z programami zewnętrznymi potrzebne są dodatkowe pliki. MoŜna je pobrać z sekcji Download -> Pozostałe po zalogowaniu do Strefy

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności

Bardziej szczegółowo

Krystalografia. Dyfrakcja

Krystalografia. Dyfrakcja Krystalografia Dyfrakcja Podstawowe zagadnienia Rodzaje promieniowania używane w dyfrakcyjnych metodach badań struktur krystalicznych, ich źródła Fizyczne podstawy i warunki dyfrakcji Równania dyfrakcji:

Bardziej szczegółowo

Metody badań monokryształów metoda Lauego

Metody badań monokryształów metoda Lauego Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 132, 40 006 Katowice, Tel. 0323591627 e-mail: joanna_palion@poczta.fm opracowanie: mgr Joanna Palion Gazda Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

Część I. Pomiar drgań własnych pomieszczenia

Część I. Pomiar drgań własnych pomieszczenia LABORATORIUM INśYNIERII DŹWIĘKU 2 ĆWICZENIE NR 10 Część I. Pomiar drgań własnych pomieszczenia I. Układ pomiarowy II. Zadania do wykonania 1. Obliczyć promień krytyczny pomieszczenia, przy załoŝeniu, Ŝe

Bardziej szczegółowo

IR I 11. IDENTYFIKACJA GRUP FUNKCYJNYCH W WIDMACH IR

IR I 11. IDENTYFIKACJA GRUP FUNKCYJNYCH W WIDMACH IR IR I 11. IDENTYFIKACJA GRUP FUNKCYJNYCH W WIDMACH IR Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z techniką wykonywania widm związków w postaci pastylek wykonanych z bromku potasu oraz interpretacja otrzymanych

Bardziej szczegółowo

DYFRAKCYJNE METODY BADANIA STRUKTURY CIAŁ STAŁYCH

DYFRAKCYJNE METODY BADANIA STRUKTURY CIAŁ STAŁYCH LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ W ENERGETYCE Ćwiczenie 7 DYFRAKCYJNE METODY BADANIA STRUKTURY CIAŁ STAŁYCH Instrukcja zawiera: 1. Cel ćwiczenia 2. Wprowadzenie teoretyczne; definicje i wzory 3. Opis

Bardziej szczegółowo

RENTGENOGRAFIA. Poziom przedmiotu Studia I stopnia niestacjonarne Liczba godzin/zjazd 1W e, 2L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

RENTGENOGRAFIA. Poziom przedmiotu Studia I stopnia niestacjonarne Liczba godzin/zjazd 1W e, 2L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Inżynieria materiałowa Rodzaj przedmiotu Kierunkowy obowiązkowy Rodzaj zajęć Wykład, laboratorium RENTGENOGRAFIA Poziom przedmiotu Studia I stopnia niestacjonarne Liczba godzin/zjazd

Bardziej szczegółowo

Zjawisko interferencji fal

Zjawisko interferencji fal Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich

Bardziej szczegółowo

1. Wykładowca. Po zalogowaniu uŝytkownika na konto wykładowcy ukaŝe się ekran z wiadomością o pozytywnym zalogowaniu.

1. Wykładowca. Po zalogowaniu uŝytkownika na konto wykładowcy ukaŝe się ekran z wiadomością o pozytywnym zalogowaniu. 1. Wykładowca Po zalogowaniu uŝytkownika na konto wykładowcy ukaŝe się ekran z wiadomością o pozytywnym zalogowaniu. Rysunek 1: Zalogowany wykładowca Po uruchomieniu strony głównej ekran złoŝony jest z

Bardziej szczegółowo

falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi

falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich

Bardziej szczegółowo

MultiBoot Instrukcja obsługi

MultiBoot Instrukcja obsługi MultiBoot Instrukcja obsługi Copyright 2009 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mogą zostać zmienione bez powiadomienia. Jedyne warunki gwarancji na produkty

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY OPERACYJNE ĆWICZENIE POLECENIA SYSTEMU MSDOS

SYSTEMY OPERACYJNE ĆWICZENIE POLECENIA SYSTEMU MSDOS SYSTEMY OPERACYJNE ĆWICZENIE POLECENIA SYSTEMU MSDOS 1. Podstawowe informacje Aby uruchomić Wiersz poleceń należy wybrać menu Start, a następnie Uruchom gdzie należy wpisać cmd i zatwierdzić je klawiszem

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności

Bardziej szczegółowo

Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez. modem ED77 w systemie Windows XP

Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez. modem ED77 w systemie Windows XP Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez UWAGA modem ED77 w systemie Windows XP wersja 1.0 Niniejsza instrukcja nie opisuje sposobu i przebiegu instalacji sterowników urządzenia. W

Bardziej szczegółowo

Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych

Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych LABORATORIUM OPTOELEKTRONIKI Ćwiczenie 4 Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych Cel ćwiczenia: Zapoznanie studentów z parametrem tłumienności światłowodów oraz ze sposobem jego pomiaru Badane elementy:

Bardziej szczegółowo

Wskaźnikowanie rentgenogramów i wyznaczanie parametrów sieciowych Wykład 8

Wskaźnikowanie rentgenogramów i wyznaczanie parametrów sieciowych Wykład 8 Wskaźnikowanie rentgenogramów i wyznaczanie parametrów sieciowych Wykład 8 1. Wskaźnikowanie rentgenogramów. 2. Metoda róŝnic wskaźnikowania rentgenogramów substancji z układu regularnego. 3. Metoda ilorazów

Bardziej szczegółowo

Program do obsługi ubezpieczeń minifort

Program do obsługi ubezpieczeń minifort Program do obsługi ubezpieczeń minifort Dokumentacja uŝytkownika Konserwacja i archiwizacja bazy danych Kraków, grudzień 2008r. Konserwacja bazy danych Konserwacja baz danych naleŝy do dobrych i poŝytecznych

Bardziej szczegółowo

KORZYSTANIE Z CERTYFIKATU KWALIFIKOWANEGO W PROGRAMIE PŁATNIK

KORZYSTANIE Z CERTYFIKATU KWALIFIKOWANEGO W PROGRAMIE PŁATNIK KORZYSTANIE Z CERTYFIKATU KWALIFIKOWANEGO W PROGRAMIE PŁATNIK a) WYMAGANIA WSTĘPNE Do korzystania z certyfikatu kwalifikowanego w programie Płatnik niezbędne jest : 1. Posiadanie certyfikatu kwalifikowanego

Bardziej szczegółowo

Obsługa komputera. Paweł Kruk

Obsługa komputera. Paweł Kruk Obsługa komputera Paweł Kruk 1. Pisanie 2. Zarządzanie plikami 3. Obsługa poczty e-mail 4. Internet 5. Podstawowe funkcje w Windows 1. Pisanie Do pisania słuŝy program Word: Klikamy na niego (ikonę) myszką

Bardziej szczegółowo

Prezentacja przebiegu pomiaru obrazu dyfrakcyjnego monokryształu na czterokołowym dyfraktometrze Oxford Diffraction Gemini A Ultra.

Prezentacja przebiegu pomiaru obrazu dyfrakcyjnego monokryształu na czterokołowym dyfraktometrze Oxford Diffraction Gemini A Ultra. INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ Prezentacja przebiegu pomiaru obrazu dyfrakcyjnego monokryształu na czterokołowym dyfraktometrze Oxford Diffraction Gemini A Ultra. I. Cel ćwiczenia Głównym celem ćwiczenia jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA CHEMII. Wygaszanie fluorescencji (Fiz4)

PRACOWNIA CHEMII. Wygaszanie fluorescencji (Fiz4) PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Wygaszanie fluorescencji

Bardziej szczegółowo

I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point. 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu

I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point. 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu I Tworzenie prezentacji za pomocą szablonu w programie Power-Point 1. Wybieramy z górnego menu polecenie Nowy a następnie Utwórz z szablonu 2. Po wybraniu szablonu ukaŝe się nam ekran jak poniŝej 3. Następnie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 1 Oznaczanie składu substancji metodą niskorozdzielczej analizy fluorescencyjnej

Ćwiczenie nr 1 Oznaczanie składu substancji metodą niskorozdzielczej analizy fluorescencyjnej Ćwiczenie nr 1 Oznaczanie składu substancji metodą niskorozdzielczej analizy fluorescencyjnej Wydział Fizyki, 2009 r. I Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: Zapoznanie się ze zjawiskiem fluorescencji rentgenowskiej

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 4 LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH. Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników POLITECHNIKA ŁÓDZKA

ĆWICZENIE Nr 4 LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH. Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników POLITECHNIKA ŁÓDZKA POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH ĆWICZENIE Nr 4 Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników I. Cześć doświadczalna. 1. Uruchomić Spekol

Bardziej szczegółowo

Kontrakty zakupowe. PC-Market

Kontrakty zakupowe. PC-Market Kontrakty zakupowe PC-Market 7.2.110.0 2009 Insoft sp. z o.o. 31-227 Kraków ul. Jasna 3a tel. (012) 415-23-72 wew. 11 e-mail: market@insoft.com.pl http://www.insoft.com.pl PC-Market 7 kontrakty. 1. Czym

Bardziej szczegółowo

Za pomocą niniejszej instrukcji baza programu MAK zostanie przygotowania do eksportu na METALIB.

Za pomocą niniejszej instrukcji baza programu MAK zostanie przygotowania do eksportu na METALIB. Za pomocą niniejszej instrukcji baza programu MAK zostanie przygotowania do eksportu na METALIB. Przed przystąpieniem do modyfikacji należy koniecznie wykonać kopię zapasową bazy, by w razie nieprzewidzianych

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy OpenOffice to darmowy zaawansowany pakiet biurowy, w skład którego wchodzą następujące programy: edytor tekstu Writer, arkusz kalkulacyjny Calc, program do tworzenia

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII ABSORPCYJNEJ

WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII ABSORPCYJNEJ Ćwiczenie nr 13 WYZNCZNIE STŁEJ DYSOCJCJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII BSORPCYJNEJ I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie metodą spektrofotometryczną stałej dysocjacji słabego kwasu,

Bardziej szczegółowo

1. GRAFICZNY INTERFEJS U

1. GRAFICZNY INTERFEJS U Spis treści 1. GRAFICZNY INTERFEJS UśYTKOWNIKA...3 1.1. OBSŁUGA PROGRAMU...3 1.2. EKRAN PO URUCHOMIENIU PROGRAMU...5 1.3. OPIS MENU PROGRAMU...5 1.3.1. Menu Plik...5 1.3.2. Menu Przegląd...6 1.3.3. Menu

Bardziej szczegółowo

OPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach.

OPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach. OPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach. Zagadnienia, które należy znać przed wykonaniem ćwiczenia: Dyfrakcja światła to zjawisko fizyczne zmiany kierunku rozchodzenia

Bardziej szczegółowo

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wprowadzania danych Warszawa 2007

GEO-SYSTEM Sp. z o.o. GEO-RCiWN Rejestr Cen i Wartości Nieruchomości Podręcznik dla uŝytkowników modułu wprowadzania danych Warszawa 2007 GEO-SYSTEM Sp. z o.o. 02-732 Warszawa, ul. Podbipięty 34 m. 7, tel./fax 847-35-80, 853-31-15 http:\\www.geo-system.com.pl e-mail:geo-system@geo-system.com.pl GEO-RCiWN Podręcznik dla uŝytkowników modułu

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane Metody Badań Strukturalnych. Badania strukturalne materiałów Badania właściwości materiałów

Zaawansowane Metody Badań Strukturalnych. Badania strukturalne materiałów Badania właściwości materiałów Zaawansowane Metody Badań Strukturalnych Badania strukturalne materiałów Badania właściwości materiałów Zaawansowane Metody Badań Strukturalnych 1. Struktura próbki a metoda badań strukturalnych 2. Podział

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut InŜynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 3 Zniekształcenia i zakłócenia obrazu radarowego Szczecin 2009 TEMAT: Zniekształcenia i zakłócenia

Bardziej szczegółowo

Katedra Fizyki i Biofizyki instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych dla kierunku Lekarskiego

Katedra Fizyki i Biofizyki instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych dla kierunku Lekarskiego Ćw. M8 Zjawisko absorpcji i emisji światła w analityce. Pomiar widm absorpcji i stężenia ryboflawiny w roztworach wodnych za pomocą spektrofotometru. Wyznaczanie stężeń substancji w roztworze metodą fluorescencyjną.

Bardziej szczegółowo

MultiBoot Instrukcja obsługi

MultiBoot Instrukcja obsługi MultiBoot Instrukcja obsługi Copyright 2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mogą zostać zmienione bez powiadomienia. Jedyne warunki gwarancji na produkty

Bardziej szczegółowo

Przypisy i przypisy końcowe

Przypisy i przypisy końcowe - 1 - Przypisy i przypisy końcowe Przypisami nazywamy pewne teksty służące do podawania wyjaśnień, komentarzy, odsyłaczy do tekstu, do bibliografii itp. Edytor WORD rozróżnia dwa rodzaje przypisów: przypisy

Bardziej szczegółowo

W tym ćwiczeniu zostanie wykonany prosty profil cienkościenny, jak na powyŝszym rysunku.

W tym ćwiczeniu zostanie wykonany prosty profil cienkościenny, jak na powyŝszym rysunku. ĆWICZENIE 1 - Podstawy modelowania 3D Rozdział zawiera podstawowe informacje i przykłady dotyczące tworzenia trójwymiarowych modeli w programie SolidWorks. Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale są podstawą

Bardziej szczegółowo

Wpływ temperatury na opór elektryczny metalu. Badanie zaleŝności oporu elektrycznego włókna Ŝarówki od natęŝenia przepływającego prądu.

Wpływ temperatury na opór elektryczny metalu. Badanie zaleŝności oporu elektrycznego włókna Ŝarówki od natęŝenia przepływającego prądu. COACH 20 Wpływ temperatury na opór elektryczny metalu. Badanie zaleŝności oporu elektrycznego włókna Ŝarówki od natęŝenia przepływającego prądu. Program: Coach 6 Projekt: na ZMN060F CMA Coach Projects\PTSN

Bardziej szczegółowo

coffee Instrukcja do systemu Warszawa, wrzesień 2008

coffee Instrukcja do systemu Warszawa, wrzesień 2008 Instrukcja do systemu coffee Warszawa, wrzesień 2008 Instytut Studiów Programistycznych 1 Spis treści 1. Uruchamianie systemu...3 Logowanie do systemu coffee...3 Logowanie do systemu coffee...3 2. Rejestracja

Bardziej szczegółowo

THOMSON SpeedTouch 780 WL

THOMSON SpeedTouch 780 WL THOMSON SpeedTouch 780 WL Modem ADSL, Router, Switch, Wi-Fi, VoIP Instrukcja podłączenia i uruchomienia Thomson Speedtouch 780 WL jest urządzeniem umoŝliwiającym dostęp do Internetu poprzez wbudowany modem

Bardziej szczegółowo

Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez. modem ED77 w systemie Windows 2000

Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez. modem ED77 w systemie Windows 2000 Instrukcja ręcznej konfiguracji połączenia z Internetem przez UWAGA modem ED77 w systemie Windows 2000 wersja 1.0 Niniejsza instrukcja nie opisuje sposobu i przebiegu instalacji sterowników urządzenia.

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM

CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM CZĘŚĆ A PIERWSZE KROKI Z KOMPUTEREM 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE PC to skrót od nazwy Komputer Osobisty (z ang. personal computer). Elementy komputera można podzielić na dwie ogólne kategorie: sprzęt - fizyczne

Bardziej szczegółowo

1. Instalacja systemu Integra 7

1. Instalacja systemu Integra 7 1. Instalacja systemu Integra 7 Wersja instalacyjna programu Integra 7 znajduje się na płycie CD-ROM. NaleŜy ją umieścić w odpowiednim napędzie, po czym nastąpi automatyczne uruchomienie programu instalacyjnego.

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne I Laboratorium Część 3: Windows XP

Systemy operacyjne I Laboratorium Część 3: Windows XP Uniwersytet Rzeszowski Katedra Informatyki Opracował: mgr inŝ. Przemysław Pardel v1.01 2009 Systemy operacyjne I Laboratorium Część 3: Windows XP Zagadnienia do zrealizowania (3h) 1. Ściągnięcie i instalacja

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE ZAWARTOŚCI POTASU

WYZNACZANIE ZAWARTOŚCI POTASU POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW obowiązuje w r. akad. 2017 / 2018 WYZNACZANIE ZAWARTOŚCI POTASU W STAŁEJ PRÓBCE SOLI Opiekun ćwiczenia: Miejsce ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Generator Wniosków Płatniczych dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Instrukcja Instalacji

Generator Wniosków Płatniczych dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Instrukcja Instalacji Generator Wniosków Płatniczych dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Instrukcja Instalacji Aplikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Szybki start programu

Szybki start programu Szybki start programu 1 Spis treści 1. Wprowadzenie... 3 2. Logowanie do systemu... 4 3. Rejestracja... 5 3.1 Rejestracja na wizytę... 7 3.1.1 Sposób I... 7 3.1.2 Sposób II...16 3.1.3 Sposób III...21 3.1.4

Bardziej szczegółowo

BADANIE PROMIENIOWANIA CIAŁA DOSKONALE CZARNEGO

BADANIE PROMIENIOWANIA CIAŁA DOSKONALE CZARNEGO ZADANIE 9 BADANIE PROMIENIOWANIA CIAŁA DOSKONALE CZARNEGO Wstęp KaŜde ciało o temperaturze wyŝszej niŝ K promieniuje energię w postaci fal elektromagnetycznych. Widmowa zdolność emisyjną ciała o temperaturze

Bardziej szczegółowo

C-geo definicja/edycja obiektów, zapis danych w formacie shape

C-geo definicja/edycja obiektów, zapis danych w formacie shape C-geo definicja/edycja obiektów, zapis danych w formacie shape 1. ZałoŜenie projektu i tabeli. Aby rozpocząć pracę przy aktualizacji mapy zasadniczej, naleŝy załoŝyć nowy projekt, w nim nową tabelę roboczą,

Bardziej szczegółowo

Obsługa serwisu kształcenie kwalifikacyjne w zawodzie - nowa formuła egzaminu zawodowego

Obsługa serwisu kształcenie kwalifikacyjne w zawodzie - nowa formuła egzaminu zawodowego Obsługa serwisu kształcenie kwalifikacyjne w zawodzie - nowa formuła egzaminu zawodowego 1. Zgłaszanie szkół/placówek kwalifikacyjnych kursów zawodowych odbywa się za pośrednictwem formularza internetowego

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu zamówienia. Specyfikacja techniczna oferowanego sprzętu

Opis przedmiotu zamówienia. Specyfikacja techniczna oferowanego sprzętu nr postępowania: BZP.2410.4.2018.BO Załącznik nr 9 do SIWZ. Pieczęć Wykonawcy strona z ogólnej liczby stron Opis przedmiotu zamówienia. Specyfikacja techniczna oferowanego sprzętu Dostawa, instalacja i

Bardziej szczegółowo

KaŜdy z formularzy naleŝy podpiąć do usługi. Nazwa usługi moŝe pokrywać się z nazwą formularza, nie jest to jednak konieczne.

KaŜdy z formularzy naleŝy podpiąć do usługi. Nazwa usługi moŝe pokrywać się z nazwą formularza, nie jest to jednak konieczne. Dodawanie i poprawa wzorców formularza i wydruku moŝliwa jest przez osoby mające nadane odpowiednie uprawnienia w module Amin (Bazy/ Wzorce formularzy i Bazy/ Wzorce wydruków). Wzorce formularzy i wydruków

Bardziej szczegółowo

Diagnozowanie i naprawa problemów z logowaniem do domeny i połączeniem internetowym stacji roboczych

Diagnozowanie i naprawa problemów z logowaniem do domeny i połączeniem internetowym stacji roboczych Diagnozowanie i naprawa problemów z logowaniem do domeny i połączeniem internetowym stacji roboczych Poradnik jak sobie radzić z stacjami roboczymi w szkolnej pracowni. W przypadku niemoŝności zalogowania

Bardziej szczegółowo

Generowanie tabel na podstawie pliku, utworzonego podczas poprzedniej aktualizacji baz danych oświatowych

Generowanie tabel na podstawie pliku, utworzonego podczas poprzedniej aktualizacji baz danych oświatowych Generowanie tabel na podstawie pliku, utworzonego podczas poprzedniej aktualizacji baz danych oświatowych Zadaniem programu SIO 3.0 jest zebranie danych ze szkół i placówek, funkcjonujących w systemie

Bardziej szczegółowo