UZIARNIENIE GLEB RÓŻNYCH TYPÓW WYTWORZONYCH Z GLINY LODOWCOWEJ W ASPEKCIE KLASYFIKACJI PTG 2008
|
|
- Robert Brzozowski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 3 WARSZAWA 2010: MIROSŁAW KOBIERSKI UZIARNIENIE GLEB RÓŻNYCH TYPÓW WYTWORZONYCH Z GLINY LODOWCOWEJ W ASPEKCIE KLASYFIKACJI PTG 2008 TEXTURE OF DIFFERENT TYPES OF SOILS FORMED FROM GLACIAL TILL IN THE ASPECT OF PTG 2008 CLASSIFICATION SYSTEM Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Abstract: The aim of the research was to characterize the variable texture o f arable soils from the Inowrocławska Plain mesoregion. The Polish Society of Soil Science (PTG) established a new soil texture classification system, fully compatible with the international classification according to USDA. The texture of the studied soils was determined according to the PTG 2008 texture classification. Moreover, the sedimentological indices were calculated and the cumulative curves were drawn using the SIEWCA computer program. Sedimentological indices: mean grain-size (GSS), segregation coefficient (GSO), skewness (GSK) and kurtosis (GSP) of the distribution curves indicate that the studied soils are characterized by the presence of glacial till material. Different soil types were formed from glacial till and they may undergo further transformations. The presence of homogenic glacial till was confirmed by granulometric indices. In the upper horizons sandy loam dominated but homogenic sandy loam was observed in the parent material of the soils. The soil texture of the studied soils depended on the illuviation process. The results o f the study indicated that the studied Phaeozems and Cambisols were formed during at least two pedogenic processes including lessivage. Słowa kluczowe: uziamienie PTG 2008, wskaźniki sedymentologiczne i granulometryczne. Key words: PTG 2008 texture, sedimentological and textural indices. WSTĘP Jednym z podstawowych parametrów opisujących właściwości fizyczne gleb i utworów mineralnych jest ich skład granulometryczny. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze opracowało nowy system klasyfikacji uziamienia [PTG 2009], który jest zbliżony do międzynarodowej klasyfikacji USDA. Różnice pomiędzy klasyfikacjami wcześniej obowiązującymi w Polsce (BN-78/ , PN-R-04033)polegająna odmiennej wielkości średnicy stosowanej jako kryterium wyróżnienia poszczególnych frakcji granulometrycznych, ich procentowego udziału w grupach granulometrycznych, a także nazewnictwie i liczbie grup. W normie BN-78/ [BN 1978] obowiązywała średnica
2 66. M. Kobierski części ziemistych <1,0 mm, natomiast frakcja pyłu mieściła się w przedziale 0,1-0,02 mm, zaś frakcje mniejsze <0,02 mm określone były jako części spławialne. Drzymała i Mocek [2004] wnioskowali o wprowadzenie klasyfikacji, która opierałaby się na podziałach frakcji i grup granulometrycznych zbieżnych z klasyfikacją wg USDA. Przyjęta przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze klasyfikacja uziamienia PTG 2008 spełnia te wymogi, poza tym dzięki przygotowanemu Aneksowi 2 pozwala określić odpowiedniki grup granulometrycznych, które obowiązywały w normie BN-78/ W przypadku dysponowania pełnym zestawem wyników analizy granulometrycznej takie porównania między klasyfikacjami nie nastręczajątrudności. Pewne problemy pojawiająsię w przypadku tzw. skróconej analizy uziamienia, w której podaje się sumę części spławialnych bez ich podziału na frakcje [Prusinkiewicz i in. 1994]. W nowej klasyfikacji PTG 2008 obowiązują następujące frakcje granulometryczne: piaskowa o średnicy 2,0-0,05 mm, pyłowa o średnicy 0,005-0,002 mm oraz iłowa o średnicy <0,002 mm. Niniejsza praca poświęcona jest charakterystyce uziamienia wybranych typów gleb wytworzonych z gliny morenowej zlodowacenia bałtyckiego, fazy poznańskiej. Gleby te były obiektem wcześniejszych badań w zakresie morfologii i składu mineralogicznego frakcji ilastej [Kobierski, Dąbkowska-Naskręt 2003a,b]. W nawiązaniu do wcześniejszych badań prezentowane są wyniki analizy uziamienia opartej na klasyfikacji PTG W celu litologicznej charakterystyki materiału macierzystego gleb wykorzystano wskaźniki uziamienia oraz wskaźniki sedymentologiczne. MATERIAŁ I METODY Badaniami objęto podtypy czarnych ziem: właściwa - profil CI, zbrunatniała - profil CII, glejowa - profil CIII, zdegradowana - profil CIV oraz gleby płowe - profile PI, Pil, a także gleby brunatne - profile BI i BIL Skład granulometryczny oznaczono metodą sitową i areometryczną Casagrande'a w modyfikacji Prószyńskiego [Lityński i in. 1976], po uprzednim usunięciu CaC03 z próbek glebowych. Wyniki opracowano zgodnie z klasyfikacją Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego [PTG 2009]. Interpretację wyników przeprowadzono w odniesieniu do normy BN-78/ [BN 1978]. Po wprowadzeniu do programu komputerowego SIEWCA wartości procentowej zawartości poszczególnych frakcji wykreślono na ich podstawie krzywe uziamienia oraz obliczono następujące wskaźniki sedymentologiczne: a) średnia średnica ziarna (GSS), obliczona dla frakcji granulometrycznych od 2,0 mm do <0,002 mm; b) odchylenie standardowe (GSO), które jest miarą średniego odchylenia wyników pomiaru od wartości średniej, c) skośność (GSK), jest wskaźnikiem asymetrii rozkładu wokół średniej; d ) kurtoza (GSP) jest względną miarą koncentracji i spłaszczenia rozkładu. Na podstawie odchylenia standardowego można określić stopień wysortowania materiału glebowego. Interpretacja GSO oparta na klasyfikacji Folka i Warda [Prusinkiewicz, Proszek 1990]: wartości GSO w zakresie 1,00-2,00 określają materiał słabo wysortowany, natomiast wartości od 2,00 do 4,00 opisująpróbki bardzo słabo wysortowane, zaś wartości większe od 4,00 charakteiyzująniewysortowany materiał glebowy, wartości GSO mniejsze od 0,35 określają natomiast materiał glebowy bardzo dobrze wysortowany.
3 Uziarnienie gleb różnych typów wytworzonych z gliny lodowcowej 67 GSK zawiera informacje o możliwych różnicach między dodatnimi i ujemnymi odchyleniami od wartości średniej. Skośność przyjmuje znak dodatni, gdy przewaga liczebności występuje wokół niskich wartości zmiennej (przeważają frakcje drobniejsze). Wskaźnik GSK pozwala określić dominację poszczególnych frakcji w diagnozowanej próbce. GSP określa rozmieszczenie i koncentrację wartości zmiennej wokół średniej. Prusinkiewicz i Proszek [1990] podają, że dla rozkładu normalnego (mezokurtycznego) wskaźnik GSP ma wartość 1,00. Wartości mniejsze od 1,00 charakteryzują rozkłady spłaszczone (platykurtyczne), a większe od 1,00 są charakterystyczne dla rozkładów wysmukłych (leptokurtycznych). Wybrane wskaźniki sedymentologiczne pozwalają określić stopień wysortowania oraz dominację frakcji granulometrycznych w diagnozowanym materiale glebowym. Obliczono wskaźniki granulometryczne wg Kowalkowskiego i Prusinkiewicza [1963]. Określają one wzajemne proporcje zawartości pomiędzy grubszymi frakcjami granulometrycznymi badanego materiału glebowego: a) A = (0,25-0,10 mm):(0,50-0,25 mm); b) B = (0,25-0,10 mm):(l,00-0,50 mm); c) C = (0,25-0,05 mm):(0,50-0,25 mm); d) D = (0,25-0,02 mm):(l,00-0,25 mm); e) E = (0,50-0,05 mm):(l,0-0,50 mm). Materiał glebowy genetycznie jednorodny pod względem sedymentologicznym charakteryzuje się zbliżonymi wartościami poszczególnych wskaźników uziamienia [Prusinkiewicz, Proszek 1990]. WYNIKI I DYSKUSJA Gleby mezoregionu Równiny Inowrocławskiej stanowią jeden z przykładów zmienności typologicznej gleb, pomimo jednorodności genetycznej skały macierzystej, z której powstały. Budowa morfologiczna właściwa dla określonego typu gleb oraz profilowa dystrybucja składników glebowych determinują ich właściwości [Cieśla 1968]. W obrębie mezoregionu można spotkać asocjacje czarnych ziem (Phaeozems) z glebami płowymi (Luvisols) oraz nielicznie występującymi glebami brunatnymi (Cambisols). Dotychczas prowadzone badania wskazują, że opisywana zmienność glebowa jest niewątpliwie efektem zróżnicowanej mezo- i mikrorzeźby terenu, a równinny charakter terenu oraz słaby, naturalny drenaż był przyczyną nadmiernego uwilgotnienia skały macierzystej czarnych ziem. Nie stwierdzono cech procesu glejowego w poziomie skały macierzystej gleb brunatnoziemnych mezoregionu [Kobierski, Dąbkowska-Naskręt 2003a]. Stosując nową klasyfikację PTG 2008 wydzielono 5 grup granulometrycznych (tab. 1). Według normy BN-78/ w poziomach genetycznych badanych gleb stwierdzono natomiast uziarnienie 8 grup granulometrycznych: piasek gliniasty lekki pylasty (pglp), piasek gliniasty mocny pylasty (pgmp), glina piaszczysta (gp), glina piaszczysta pylasta (gpp), glina lekka (gl), glina lekka pylasta (glp), glina średnia (gś), glina średnia pylasta (gśp). Dominującągrupągranulometryczną wg klasyfikacji PTG 2008 była glina lekka. Jest ona odpowiednikiem trzech grup granulometrycznych: gliny lekkiej, gliny lekkiej pylastej oraz gliny średniej pylastej - sklasyfikowanych wg normy BN-78/ (tab. 2). W klasyfikacji PTG 2008 piasek gliniasty w poziomie Eet gleby Pil jest piaskiem drobnoziarnistym, a większość glin piaszczystych w poziomach powierzchniowych
4 68 M. Kobierski TABELA 1. Skład granulometryczny badanych gleb - TABLE 1. Texture o f analyzed soils Nr N o Poziom Horizon Głębok. Depth [cm] Procentowa zawartość frakcji o średnicy [mm] Percentage o f soil fraction at diameter [mm] 2,0-1,0 1,0-0,5 0,5-0,25 0,25-0,1 0,1-0,05 0,05-0,02 0,02-0,005 0,005-0,002 Grupy granulometr. Textural groups <0,002 B N -7 8/ CI Ap ,5 1,8 11,8 33, gip gp Aa ,2 1,1 10,8 32, glp gl Bca ,1 1,2 7,6 29, glp gl C 1cagg ,3 0,9 6,6 27, glp gl C2cagg ,2 0,9 7,8 24, glp gl CII Ap ,4 2,2 14,0 34, gpp gp A ,3 1,6 11,9 38, gpp gp AB ,3 1,4 11,5 33, gl gl Bt ,1 1,3 9,2 30, gl gl Bca ,1 1,0 6,6 19, gśp gl Cl ca ,1 0,4 9,3 23, glp gz C2cagg ,1 0,5 5,3 24, glp gz CIII Ap ,4 2,1 14,4 35, gpp gp Aa ,5 2,0 14,1 33, gpp gp C l cagg ,1 0,5 8,6 25, glp gl C2 cagg ,3 3,4 11,3 23, gśp gl G ica ,2 1,2 9,7 28, glp gl G2ca ,2 1,5 9,7 27, glp gl C IV Ap ,4 2,7 16,8 32, gp gp A ,3 1,6 17,9 28, gl gl Bt ,2 2,6 12,5 22, gś gp» C lgg ,3 1,7 11,2 29, glp gl C2 cagg ,3 1,3 11,2 30, glp gl PI Ap ,2 0,7 16,2 32, pgmp gp Eet ,2 0,6 18,5 35, gp gp Bt ,1 0,8 5,9 27, gśp gpi C l ca ,3 1,0 10,7 30,0 16 ' glp gl C2ca ,2 0,8 9,6 30, glp gl Pil Ap ,3 1,4 11,3 41, pgmp gp Eet ,3 1,4 11,5 40, pglp Pg Bt ,2 1,2 11,9 24, gśp gpi C l ca ,2 1,1 12,8 30, glp gl C2ca ,2 1,3 18,9 24, glp gl BI Ap ,3 1,0 12,3 32, glp gp Blbr(t,fe) ,3 2,1 15,6 17, glp gpi B2br(t?fe) ,3 1,1 10,1 22, gśp gpi C l ca ,2 1,1 10,0 24, glp gpi C2ca ,2 1,0 13,0 23, glp gl PTG 2008 BII Ap ,3 0,8 15,5 30, gpp gp Blbr(t,fe) ,2 1,0 9,6 30, gl gpi B2br(t,fe) ,3 1,4 10,5 25, gś gpi C l ca ,2 0,7 12,2 26, glp gpi C2ca ,2 1,0 3,9 23, glp gpi C3ca ,1 1,1 16,7 23, glp gl PTG 2008: pg - piasek gliniasty / loamy sand; gp - glina piaszczysta / sandy loam; gl - glina lekka / sandy loam; gpi - glina piaszczysto-ilasta / sandy clay loam; gz - glina zwykła / loam; B N -78/ : pglp - piasek gliniasty lekki pylasty; pgmp - piasek gliniasty mocny pylasty; gpp - glina piaszczysta pylasta; glp - glina lekka pylasta; gś - glina średnia; gśp - glina średnia pylasta; C I-C IV - czarne ziemie, PI i P il - gleby płowe, BI i BII - gleby brunatne
5 Uziarnienie gleb różnych typów wytworzonych z gliny lodowcowej 69 TABELA 2. Porównanie grup granulometrycznych wg PTG 2008 i B N-78/ TABLE 2. Comparison o f textural groups acc. PTG 2008 and BN-78/ PTG 2008 Liczba próbek B N -78/ N o o f samples pglp pgmp gp gpp gl glp gś gśp Pg 1 1 gp i I1 gl O ) gpi 10 (1) (4) 2 (3) gz 3 (2) 1 1 badanych gleb to gliny drobnopiaszczyste, w których piasek drobny i bardzo drobny (0,25-0,1 mm i 0,1-0,05 mm) stanowi ponad 50% w całej frakcji piaskowej. Próbki z poziomów Ap gleby CI oraz Eet gleby PI maj ąuziamienie gliny piaszczystej średnioziamistej. Aneks 2 do klasyfikacji uziamienia PTG 2008 [PTG 2009] pozwala określić przybliżone odpowiedniki grup granulometrycznych zawartych w normie BN-78/ Określenie odpowiedników poszczególnych grup może nastręczać problemy, zwłaszcza w przypadku próbek glebowych, w których procentowy udział frakcji przyjmuje wartości graniczne dla poszczególnych grup granulometrycznych. Takim przykładem jest glina lekka pylasta w poziomie Ap profilu CI według normy BN-78/ zawierająca 48% frakcji piasku, 26% frakcji pyłu i 26% frakcji spławialnej, która w klasyfikacji wg PTG 2008 jest gliną piaszczystą. Pomimo że zawiera ponad 7% frakcji iłu koloidalnego, nie jest gliną lekką, jak zaproponowano w Aneksie 2. W dwóch poziomach skały macierzystej profilu CII stwierdzono uziarnienie gliny zwykłej wg podziału PTG 2008, natomiast zgodnie z BN-78/ była to glina lekka pylasta. Aneks 2 nie zawiera dla gliny zwykłej odpowiednika o uziamieniu gliny lekkiej pylastej. Grupy granulometryczne: glina lekka, glina lekka pylasta oraz glina średnia pylasta sklasyfikowane wg normy BN-78/ nie mają swojego odpowiednika dla gliny piaszczysto-ilastej w Aneksie 2 PTG Taką zależność stwierdzono w profilach gleb brunatnych BI i BIL W Aneksie 2 PTG 2008 brakuje odpowiedników dla niektórych grup granulometrycznych określonych w normie BN-78/ , co może generować błędy interpretacyjne. Prawidłowe określenie odpowiedników grup granulometrycznych możliwe jest tylko dzięki interpretacji pełnych wyników analizy granulometrycznej. Na podstawie wartości poszczególnych wskaźników sedymentologicznych stwierdzono, że opisywane typy gleb charakteryzują się zbliżonym stopniem segregacji materiału glebowego. Wskaźnik GSO w większości poziomów genetycznych przyjmował wartości wyższe od 3,00, wskazując na bardzo słabą segregację materiału glebowego (tab. 3). Średnia wartość wskaźnika GSO w czarnych ziemiach wynosiła 3,60, a w glebach płowych 3,45. Najsłabiej wysortowany materiał glebowy stwierdzono w glebach brunatnych, zwłaszcza w poziomach ich skały macierzystej. Nieco lepszy stopień segregacji materiału glebowego stwierdzono w poziomie eluwialnym gleby płowej P2 (GSO = 1,95). W poziomie tym stwierdzono natomiast najwyższą średnią średnicę ziarna GSS - 0,085 mm. Wskaźnik ten przyjmował najniższe wartości w stropie skały macierzystej (od 0,016 do 0,029 mm) oraz poziomach Bt (od 0,017 do 0,024 mm). Najwyższą średnią średnicę ziarna odnotowano w poziomach powierzchniowych wszystkich typów gleb, co wskazuje na ich niewielkie spłaszczenie. Wskaźnik skośności GSK przyjmuje znak dodatni (rozkład asymetryczny prawostronny) dla wszystkich próbek gleb. Wartości liczbowe wskaźnika skośności (GSK) mieszczą się w przedziale od 0,44 do 0,69 i wskazują na dominację w
6 70 M. Kobierski TABELA 3. Wskaźniki granulometryczne i sedymentologiczne gleb TABLE 3. Granulometric and sedimento logical indices o f soils Nr N o Poziom Horizon Głębok. Depth Wskaźniki granulometryczne Granulometric indices Wskaźniki sedymento logiczne Sedimento logical indices [cm] A B C D E GSS GSO GSK GSP C l Ap ,9 18,8 4,4 3,8 35,4 0,039 3,19 0,60 1,22 Aa ,0 29,9 4,7 4,3 56,1 0,038 3,16 0,60 1,10 Bca ,8 24,3 6,3 5,5 46,4 0,030 3,15 0,55 0,88 C lcagg ,1 30,2 7,5 6,6 62,0 0,029 3,03 0,54 0,93 C2cagg ,1 26,8 6,0 5,4 61,0 0,029 3,02 0,50 0,86 CII Ap ,5 15,6 3,7 3,2 30,2 0,045 3,17 0,60 1,59 A ,2 23,9 4,7 4,2 42,6 0,050 3,03 0,62 1,76 AB ,9 24,1 4,2 3,8 43,1 0,035 3,54 0,64 1,17 Bt ,3 23,4 4,9 4,3 42,0 0,024 4,05 0,64 1,13 Bca ,9 19,3 5,7 4,9 43,9 0,018 3,81 0,49 1,14 C lca ,5 58,0 4,4 4,2 126,3 0,025 3,54 0,51 1,03 C2cagg ,5 48,2 8,3 7,6 98,8 0,026 2,97 0,47 0,94 CIII Ap ,4 16,7 3,7 3,2 32,1 0,052 3,84 0,63 2,03 Aa ,4 16,7 3,9 3,4 34,3 0,046 3,53 0,63 2,30 C 1cagg ,0 51,6 5,2 4,9 106,8 0,017 5,01 0,67 1,80 C2cagg ,0 6,8 3,5 2,7 15,1 0,025 3,98 0,54 1,03 G lca ,0 24,1 5,0 4,5 48,8 0,023 4,17 0,66 1,18 G2ca ,8 18,4 4,4 3,8 34,9 0,023 4,09 0,60 1,15 C IV Ap ,9 11,9 2,8 2,4 23,7 0,047 3,22 0,59 1,29 A ,6 17,6 2,4 2,2 38,2 0,042 3,33 0,57 1,17 Bt ,8 8,7 3,0 2,5 19,3 0,024 3,87 0,51 0,89 C lgg ,7 17,5 4,2 3,6 34,1 0,028 4,14 0,65 1,39 C2cagg ,7 23,2 4,2 3,8 44,9 0,030 3,98 0,64 1,39 PI Ap ,0 47,0 3,3 3,1 98,7 0,065 3,29 0,58 2,34 Eet ,9 59,5 2,6 2,5 110,3 0,066 2,44 0,59 1,11 Bt ,6 34,0 7,2 6,3 60,1 0,017 3,89 0,56 0,87 C lca ,8 30,0 4,3 3,9 56,7 0,027 4,07 0,64 1,37 C2ca ,2 38,0 4,9 4,6 71,3 0,024 4,25 0,66 1,37 PII Ap ,6 29,3 5,5 4,9 52,4 0,080 2,18 0,50 1,88 Eet ,5 29,1 5,5 4,9 53,1 0,085 1,95 0,44 1,69 Bt ,1 20,6 3,5 3,2 44,7 0,018 4,62 0,64 1,02 C 1 ca ,4 28,1 3,7 3,4 55,2 0,029 4,05 0,66 1,35 C2ca ,3 18,9 2,3 2,1 47,3 0,036 3,82 0,59 1,31 BI Ap ,6 32,4 4,3 3,9 64,7 0,031 4,26 0,69 1,87 Blbr(t,fe) ,1 8,1 2,4 2,1 25,5 0,020 4,55 0,58 1,02 B2br(t,fe) ,2 20,5 4,2 3,8 47,8 0,022 3,84 0,56 0,89 C lca ,5 22,5 4,4 3,9 48,8 0,016 5,01 0,67 1,29 C2ca ,8 23,8 3,4 3,2 57,8 0,024 4,94 0,65 1,85 BII Ap ,0 38, ,2 83,6 0,053 3,18 0,56 1,85 Blbr(t,fe) ,1 30,2 4,8 4,4 55,8 0,025 3,73 0,62 0,87 B2br(t,fe) ,5 18,4 4,0 3,5 37,4 0,022 3,96 0,58 0,87 C lca ,2 38,4 3,5 3,3 78,7 0,022 4,20 0,62 1,06 C2ca ,7 23,9 2,9 2,7 54,8 0,022 4,25 0,60 1,06 C3ca ,4 21,0 2,4 2,3 51,6 0,027 4,00 0,58 1,07 A = (0,2 5-0,1 0 m m ):(0,50-0,25 mm); B = (0,2 5-0,1 0 mm):(1,0 0-0,5 0 mm); C = (0,2 5-0,0 5 m m ):(0,50-0,25 mm); D = (0,2 5-0,0 2 mm):(1,00-0,25 mm); E = (0,50-0,05 mm):( 1,00-0,50 mm); GSS - średnia średnica ziaren [mm]/mean diameter [mm]; GSO - odchylenie standardowe/standard deviation; GSK - skośność/skewness; GSP - kurtoza/kurtosis
7 Uziarnienie gleb różnych typów wytworzonych z gliny lodowcowej 71 materiale glebowym ziaren o mniejszej średnicy. Kurtoza (GSP) określa rozmieszczenie i koncentrację wartości w pobliżu wartości średniej. Rozkład lekko spłaszczony, platykurtyczny (GSP<1,0) stwierdzono w skale macierzystej czarnej ziemi CI oraz poziomach iluwialnych gleb CIV, PI, BI, Bil. W rozkładzie uziamienia części próbek zaznacza się niewielka bimodalność. W próbkach glebowych poziomów iluwialnych zaobserwowano z jednej strony większy udział frakcji o średnicy <0,002 mm, z drugiej natomiast znaczący udział frakcji piaszczysto-pylastych. Poziomy powierzchniowe badanych gleb niezależnie od typu charakteryzowały się uziamieniem o wyraźnym rozkładzie leptokurtycznym. Najwyższą wartość GSP (2,34) stwierdzono w poziomie Ap gleby płowej PI. Im wyższa wartość kurtozy, tym większe skupienie wartości wokół wartości średniej, co daje wyraz w większej smukłości krzywej rozkładu. W poziomie skały macierzystej badanych gleb stwierdzono obecność gliny o bardzo słabym wysortowaniu (GSO od 2,97 do 5,01) o wyraźnej przewadze frakcji drobnej (GSS od 0,016 do 0,036 oraz GSK od 0,47 do 0,67) i zróżnicowanym rozkładzie uziamienia (GSP od 0,86 do 1,85). Materiał glebowy w poziomie skały macierzystej badanych typów gleb ma wskaźniki sedymentologiczne charakterystyczne dla typowych glin lodowcowych (zwałowych). Gliny te powstawały w warunkach sedymentacji lodowcowej, przy zróżnicowanym udziale wód roztopowych. W późniejszym okresie mogły zostać przekształcone przez wzbogacenie we frakcję ilastą [Zagórski 1996]. Materiał glebowy charakteryzujący się bardzo słabym wy sortowaniem jest typowy dla glin morenowych [Prusinkiewicz, Proszek 1990]. W celu określenia genetycznej jednorodności materiału glebowego badanych gleb obliczono wskaźniki granulometryczne (tab. 3). Określają one wzajemne proporcje między grubszymi (mało ruchliwymi) frakcjami uziamienia [Kowalkowski, Prusinkiewicz 1963]. Wartości wskaźnika granulometrycznego A mieściły się w granicach od 1,1 do 4,6 (tab. 3). Wskazują one, że poziomy genetyczne badanych gleb charakteryzowały się zbliżoną zawartością frakcji o średnicy od 0,5 do 0,1 mm. W próbkach glebowych poziomów genetycznych C2cagg gleby CIII i Bt gleby CIV oraz Blbr(t,fe) gleby BI stwierdzono najniższe wartości wskaźników granulometrycznych B i E. Poziomy te w porównaniu z pozostałymi charakteryzowały się nieznacznie wyższą zawartością frakcji o średnicy 1,0-0,5 mm. Frakcja piasku grubego stanowi niewielki udział (od 0,4 do 3,4%) w składzie granulometrycznym badanych gleb. Zawartość tej frakcji decydowała o wartości wskaźników B i E w odniesieniu do zawartości frakcji o średnicy 0,25-0,1 mm i 0,50-0,05 mm. Natomiast w poziomach o najniższej zawartości frakcji piasku grubego stwierdzono najwyższe wartości wskaźnika E (np. poziom C l ca w glebie CII). W skaźniki granulometryczne C oraz D charakteryzowały się zbliżonymi wartościami, odpowiednio: 2,4-8,3 oraz 2,1-7,6. Wzajemne stosunki ilościowe pomiędzy poszczególnymi frakcjami granulometrycznymi były zbliżone w profilach badanych typów gleb. Frakcja o średnicy 0,25-0,1 mm dominowała w większości próbek glebowych. Podobne wartości wskaźników uziamienia w poziomach genetycznych poszczególnych profili wskazująna ich genetyczną jednorodność. Na podstawie analizy uziamienia stwierdzono, że udział poszczególnych frakcji granulometrycznych w poziomach genetycznych badanych gleb jest wynikiem przebiegu charakterystycznego dla nich procesu glebotwórczego. Skała macierzysta badanych typów gleb charakteryzuje się wyraźnąpierwotnąjednorodnościąmateriału glebowego. Potwierdza to kształt krzywych uziamienia próbek pobranych z głębokości od 110 do 150 cm (rys. 1) oraz wartości ich wskaźników granulometrycznych.
8 72 M. Kobierski RYSUNEK 1. Krzywe uziamienia skały macierzystej badanych gleb (głębokość cm) FIGURE 1. Granulometric curves of parent material from analyzed soil (depth cm) Pierwotny materiał glebowy pod wpływem pedogenezy ulega różnicowaniu, a rozmieszczenie frakcji granulometrycznych, zwłaszcza frakcji iłu koloidalnego w profilu glebowym, jest jednym z kryteriów wykorzystywanych w klasyfikacji gleb [IUSS 2006]. W badanych czarnych ziemiach i glebach brunatnych na cechy procesu glebotwórczego danego typu nakładają się cechy procesu lessivage. Odzwierciedleniem tego procesu są ich cechy morfologiczne oraz profilowa dystrybucja iłu koloidalnego i wolnych tlenków żelaza [Kobierski, Dąbkowska-Naskręt 2003a,b]. Mechanizm procesu lessivage polega na różnicowaniu się pierwotnie jednorodnego materiału glebowego w wyniku przemieszczania (wypłukiwania) najdrobniejszych frakcji przy mniej więcej niezmienionych wzajemnych stosunkach ilościowych między frakcjami piasku i pyłu [Prusinkiewicz, Proszek 1990]. Ruchliwość frakcji ilastej w profilu glebowym zależy od dominującego procesu glebotwórczego, a także od jej składu mineralnego. Frakcja iłu koloidalnego jest najbardziej ruchliwa w poziomach powierzchniowych i eluwialnych gleb, nieco mniej w górnych strefach poziomu brunatnienia, natomiast najmniej ruchliwa w poziomach teksturalnych Bt [Chodak 1973, 1994]. Na podstawie wcześniejszych badań w stropie skały macierzystej czarnej ziemi właściwej i zbrunatniałej (profil CI, CII) wyodrębniono poziom Bca, w którym stwierdzono bardzo wyraźne nagromadzenie minerałów ilastych [Kobierski, Dąbkowska-Naskręt 2003b]. W przypadku wystąpienia poziomu calcic, zalegającego bezpośrednio pod poziomem próchnicznym, translokacja iłu koloidalnego objęła swoim zasięgiem strop skały macierzystej. Strop poziomu węglanowego w glebach płowych i brunatnych występował głębiej niż w czarnych ziemiach [Kobierski, Dąbkowska-Naskręt 2003a]. Podobne zróżnicowanie zawartości węglanu wapnia w profilu stwierdzono w glebach kateny falistej moreny dennej Pojezierza Poznańskiego [Marcinek i in. 1998].
9 Uziarnienie gleb różnych typów wytworzonych z gliny lodowcowej 73 W badanych profilach stwierdzono niewielkie zróżnicowanie materiału glebowego na spiaszczone poziomy wierzchnie i wzbogaconą w ił koloidalny dolną część solum gleb. W poziomach Bt i Bca gleby CII, w poziomie Bt gleby CIV oraz w poziomach Bbr(t,fe) gleb brunatnych stwierdzono niewielkie nagromadzenie frakcji iłu koloidalnego. Bardzo słaby stopień wysortowania materiału glebowego (GSO>3,8) oraz wyraźna przewaga frakcji drobnych (GSS<0,025) wskazuje na wtórne postsedymetacyjne wzbogacenie tych poziomów we frakcję ilastą. Wyniki badań składu mineralogicznego potwierdzająhipotezę o przemyciu iłu koloidalnego w głąb profilu glebowego, ponieważ w poziomach iluwialnych badanych gleb stwierdzono nagromadzenie smektytów, które są minerałami dominującymi we frakcji ilastej [Kobierski, Dąbkowska-Naskręt 2003b]. Wiązać to należy ze wzbogaceniem poziomu iluwialnego we frakcję <0,2 im zasobnąw smektyty [Kaplan i in. 1996; Gunal, Ransom 2006]. W profilach badanych gleb płowych najwyższy stopień segregacji materiału glebowego stwierdzono w ich poziomach eluwialnych. Poziomy Bt gleb płowych oraz poziomy iluwialne czarnych ziem charakteryzowały się bardzo podobnymi wartościami wskaźników sedymentologicznych. Na podstawie wartości wskaźników granulometrycznych stwierdzono, że materiał glebowy w poziomach genetycznych gleb płowych był jednorodny pod względem sedymentologicznym. WNIOSKI 1. Na podstawie klasyfikacji PTG 2008 określono w poziomach genetycznych badanych typów gleb 5 grup granulometrycznych: piasek gliniasty (pg), glina piaszczysta (gp), glina lekka (gl), glina piaszczysto-ilasta (gpi), glina zwykła (gz). Według normy BN-78/ stwierdzono 8 grup granulometrycznych. 2. Dominującą grupą granulometryczną, określoną wg PTG 2008, jest glina lekka. Jej odpowiednikami w normie BN-78/ są trzy grupy granulometryczne: glina lekka, glina lekka pylasta oraz glina średnia pylasta. W Aneksie 2 PTG 2008 brakuje odpowiedników dla niektórych grup granulometrycznych określonych w normie BN-78/ Na podstawie wartości wskaźników sedymentologicznych stwierdzono, że opisywane gleby niezależnie od typu charakteryzują się podobnym stopniem segregacji materiału glebowego charakterystycznym dla typowych glin lodowcowych (zwałowych). Wskaźnik GSO przyjmował w większości poziomów genetycznych wartości wyższe od 3,00, wskazując na bardzo słabą segregację materiału glebowego. Najwyższą średnią średnicę ziarna zaobserwowano w poziomach powierzchniowych wszystkich typów gleb, co wskazuje na ich niewielkie spiaszczenie. 4. Podobne wartości wskaźników uziamienia w poziomach genetycznych badanych typów gleb wskazują na ich genetyczną jednorodność. Frakcja o średnicy 1,0-0,5 mm stanowiła zaledwie 0,4-3,4% składu granulometrycznego, jednakże jej zawartość znacząco wpłynęła na wartość wskaźników granulometrycznych w kilku poziomach genetycznych. Procentowy udział piasku drobnego o średnicy 0,25-0,1 mm był najwyższy w składzie granulometrycznym większości próbek glebowych. 5. Poziomy skały macierzystej badanych typów gleb charakteryzują się wyraźną pierwotnąjednorodnościąmateriału glebowego. Potwierdzająto prawie identyczny kształt ich krzywych uziamienia oraz podobne wartości wskaźników granulometrycznych.
10 14_ M. Kobierski LITERATURA BRANŻOWA NORMA BN-78/ : Gleby i utwory mineralne - Podział na frakcje i grupy granulometry czne. PKN, Warszawa. CHODAK T. 1973: Studia nad substancją koloidalną gleb wytworzonych z lessu. Rocz. Glebozn. 24, 2: CHODAK T. 1994: The dynamics of colloidal system in loess soils. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 413: CIEŚLA W. 1968: Geneza i właściwości gleb uprawnych, wytworzonych z gliny zwałowej na W ysoczyźnie Kujawskiej. Rocz. WSR Poznań 38: DRZYMAŁA S., MOCEK A. 2004: Uziamienie różnych gleb Polski w świetle klasyfikacji PTG, PN-R i USDA. Rocz. Glebozn. 55,1: GUNAL H., RANSOM M.D. 2006: Genesis and micromorphology o f loess-derived soils from central Kansas. Catena 65: IUSS Working Group WRB. 2006: World References Base for soil resources World Soil Resources Reports, No 103, FAO, Rome. KAPLAN D.I, SUMMER M.E., BERTSCH P.M., ADRIANO D.C. 1996: Chemical conditions conductive to the release o f mobile colloids from Ultisol profiles. Soil Sci. Soc. Amer. J. 60: KOBIERSKI M., DĄBKOWSKA-NASKRĘT H. 2003a: Skład mineralogiczny i wybrane właściwości fizykochemiczne zróżnicowanych typologicznie gleb Równiny Inowrocławskiej. Cz. I. Morfologia oraz właściwości fizyczne i chemiczne gleb Równiny Inowrocławskiej. Rocz. Glebozn. 54, 4: KOBIERSKI M., DĄBKOWSKA-NASKRĘT H. 2003b: Skład mineralogiczny i wybrane właściwości fizykochemiczne zróżnicowanych typologicznie gleb Równiny Inowrocławskiej. Cz. II. Skład mineralogiczny frakcji ilastej. Rocz. Glebozn. 54, 4: KOWALKOWSKI A., PRUSINKIEWICZ Z. 1963: Wskaźniki granulometryczne jako kryterium jednorodności osadów lodowcowych. Rocz. Glebozn. 13 Supl.: LITYŃSKI T., JURKOWSKA H., GORLACH E. 1976: Analiza chemiczno-rolnicza. PWN, Warszawa: 332 ss. MARCINEK J., KAZIMIEROWSKI C., KOMISAREK J. 1998: Rozm ieszczenie gleb i zróżnicowanie ich właściwości w katenie falistej moreny dennej Pojezierza Poznańskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. 460: POLSKIE TOWARZYSTWO GLEBOZNAWCZE 2009: Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych - PTG Rocz. Glebozn. 60,2: PRUSINKIEWICZ Z., KONYS L., KWIATKOWSKA A. 1994: Klasyfikacja uziarnienia gleb i problemy z nią związane. Rocz. Glebozn. 45,3/4: PRUSINKIEWICZ Z., PROSZEK P. 1990: Program komputerowej interpretacji wyników analizy uziarnienia gleb - TEKSTURA. Rocz. Glebozn. 41,3/4: ZAGORSKI Z. 1996: Granulometryczne wskaźniki pedo- i litogenezy w glebach niejednorodnych wytworzonych z osadów glacjalnych. Rocz. Glebozn. 47 Supl.: Dr inż. Mirosław Kobierski Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Wydział Rolniczy, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy, ul. Bernardyńska 6/8, Bydgoszcz kobierski@utp. edu.pl
OCENA UZIARNTENIA WYBRANYCH GLEB PŁOWYCH PRADOLINY GŁOGOWSKIEJ NA PODSTAWIE KRYTERIÓW PN-R I PTG 2008 ORAZ WSKAŹNIKÓW SEDYMENTOLOGICZNYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 3 WARSZAWA 2010: 37-44 HANNA JAWORSKA OCENA UZIARNTENIA WYBRANYCH GLEB PŁOWYCH PRADOLINY GŁOGOWSKIEJ NA PODSTAWIE KRYTERIÓW PN-R-040033 I PTG 2008 ORAZ WSKAŹNIKÓW SEDYMENTOLOGICZNYCH
UZIARNIENIE RÓŻNYCH GLEB POLSKI W ŚWIETLE KLASYFIKACJI PTG, PN-R IUSDA
ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE TOM LV NR 1 WARSZAWA 2004: 107-115 STANISŁAW DRZYMAŁA, ANDRZEJ MOCEK UZIARNIENIE RÓŻNYCH GLEB POLSKI W ŚWIETLE KLASYFIKACJI PTG, PN-R-04033 IUSDA SOIL TEXTURE OF DIFFERENT POLISH
KATIONOWA POJEMNOŚĆ WYMIENNA I ZAWARTOŚĆ KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBACH PŁOWYCH O ZRÓŻNICOWANYM UZIARNIENIU*
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LIX NR I WARSZAWA 2008: 84-89 HANNA JAWORSKA, MIROSŁAW KOBIERSKI, HALINA DĄBKOWSKA-NASKRĘT KATIONOWA POJEMNOŚĆ WYMIENNA I ZAWARTOŚĆ KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBACH PŁOWYCH O ZRÓŻNICOWANYM
Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych
Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych 2008 1. Podział mineralnych utworów glebowych na frakcje granulometryczne 1.1. Gleby i utwory mineralne dzieli się na
KARTA KURSU. Gleboznawstwo z geografią gleb. Kod Punktacja ECTS* 2
Geografia, stopień I studia stacjonarne Aktualizacja 2015/2016 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Gleboznawstwo z geografią gleb Pedology and soil geography Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr hab. Tomasz
Dorota Kalembasa, Krzysztof Pakuła, Dawid Jaremko
Acta Agrophysica, 2011, 18(2), 311-319 SORPCYJNE WŁAŚCIWOŚCI GLEB WYSOCZYZNY SIEDLECKIEJ Dorota Kalembasa, Krzysztof Pakuła, Dawid Jaremko Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
MAKROELEMENTY W GLEBACH ORNYCH WYSOCZYZNY SIEDLECKIEJ Krzysztof Pakuła, Dorota Kalembasa
Acta Agrophysica 2012, 19(4), 803-814 MAKROELEMENTY W GLEBACH ORNYCH WYSOCZYZNY SIEDLECKIEJ Krzysztof Pakuła, Dorota Kalembasa Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
MIARY KLASYCZNE Miary opisujące rozkład badanej cechy w zbiorowości, które obliczamy na podstawie wszystkich zaobserwowanych wartości cechy
MIARY POŁOŻENIA Opisują średni lub typowy poziom wartości cechy. Określają tą wartość cechy, wokół której skupiają się wszystkie pozostałe wartości badanej cechy. Wśród nich można wyróżnić miary tendencji
Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych
1. Podział mineralnych utworów glebowych na frakcje granulometryczne 1.1. Gleby i utwory mineralne dzieli się na frakcje i podfrakcje granulometryczne według średnicy ziaren wyrażonej w milimetrach. 1.2.
PROCESY GLEBOTWÓRCZE EUROPY ŚRODKOWEJ
PROCESY GLEBOTWÓRCZE EUROPY ŚRODKOWEJ Pojęcie proces glebotwórczy Proces bielicowania Proces brunatnienia Proces płowienia Proces oglejenia Proces bagienny Proces murszenia Proces darniowy PROCES GLEBOTWÓRCZY
-> Średnia arytmetyczna (5) (4) ->Kwartyl dolny, mediana, kwartyl górny, moda - analogicznie jak
Wzory dla szeregu szczegółowego: Wzory dla szeregu rozdzielczego punktowego: ->Średnia arytmetyczna ważona -> Średnia arytmetyczna (5) ->Średnia harmoniczna (1) ->Średnia harmoniczna (6) (2) ->Średnia
UZIARNIENIE ORAZ SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI ILASTEJ CZARNYCH ZIEM GNIEWSKICH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LX NR 3 WARSZAWA 2009: 123-132 ANDRZEJ MOCEK, WOJCIECH OWCZARZAK, RAFAŁ TABACZYŃSKI UZIARNIENIE ORAZ SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI ILASTEJ CZARNYCH ZIEM GNIEWSKICH PARTICLE-SIZE
GLEBOZNAWSTWO = pedologia - nauka o glebach
GLEBY GLEBA - biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skał pod wpływem abiotycznych i biotycznych czynników środowiska, zdolna zapewnić roślinom wyższym warunki wzrostu i rozwoju.
SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI ILASTEJ WARSTWY ORNEJ WYBRANYCH CZARNYCH ZIEM KUJAWSKICH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVIII NR 1/2 WARSZAWA 1997: 87-93 JACEK DŁUGOSZ1, MIROSŁAW KOBIERSKI1, EWA SPYCHAJ-FABISIAK2 SKŁAD MINERALOGICZNY FRAKCJI ILASTEJ WARSTWY ORNEJ WYBRANYCH CZARNYCH ZIEM KUJAWSKICH
Wskaźnik asymetrii Jeżeli: rozkład jest symetryczny, to = 0, rozkład jest asymetryczny lewostronnie, to < 0. Kwartylowy wskaźnik asymetrii
Miary asymetrii Miary asymetrii (skośności) określają kierunek rozkładu cech zmiennych w zbiorowości (rozkład może być symetryczny lub asymetryczny lewostronnie lub prawostronnie) oraz stopień odchylenia
UZIARNLENIE GLEB ALUWIALNYCH W KRAJOBRAZIE DELTOWYM I DOLIN RZECZNYCH W ŚWIETLE KLASYFIKACJI PTG I U SD A
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 4 WARSZAWA 2010: 178-185 MIROSŁAW ORZECHOWSKI, SŁAWOMIR SMÓLCZYŃSKI UZIARNLENIE GLEB ALUWIALNYCH W KRAJOBRAZIE DELTOWYM I DOLIN RZECZNYCH W ŚWIETLE KLASYFIKACJI PTG I U
R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E TO M LIV N R 4 W A R S Z A W A 2003: M IROSŁAW KOBIERSKI, HALINA D Ą BKO W SKA-NA SK RĘT
R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E TO M LIV N R 4 W A R S Z A W A 2003: 1 7-2 7 M IROSŁAW KOBIERSKI, HALINA D Ą BKO W SKA-NA SK RĘT SK ŁA D M INERALO GICZNY I W Y B R A N E W ŁAŚCIW OŚCI FIZYKOCHEM
ZAWARTOŚĆ SIARKI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW NA TERENIE PARKU NARODOWEGO GÓR STOŁOWYCH
OPER CORCONTIC 3: 120 126, 2000 ZWRTOŚĆ SIRKI W GLEBCH WYTWORZONYCH Z PISKOWCÓW N TERENIE PRKU NRODOWEGO GÓR STOŁOWYCH The content of total sulphur in soils developed from sandstones in the area of Stołowe
SZACOWANIE GRANICY PLASTYCZNOŚCI GLEBY ZA POMOCĄ JEJ SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO
Inżynieria Rolnicza 8(133)/2011 SZACOWANIE GRANICY PLASTYCZNOŚCI GLEBY ZA POMOCĄ JEJ SKŁADU GRANULOMETRYCZNEGO Dariusz Błażejczak, Jan B. Dawidowski Katedra Budowy i Użytkowania Urządzeń Technicznych,
Frakcje i grupy granulometryczne- stosowane podziały
Frakcje i grupy granulometryczne- stosowane podziały A. Podziały stosowane do 1998 roku: Części szkieletowe > 1 mm Grupa frakcji Podział wg (wymiary w mm): PTG BN-78/9180-11 Frakcja Podfrakcja Kamienie
Geneza i właściwości gleb płowych wytworzonych z pyłowych osadów naglinowych na stanowisku Gołoty w obrębie Pojezierza Chełmińskiego
Geneza i właściwości gleb płowych wytworzonych z pyłowych osadów naglinowych na stanowisku Gołoty w obrębie Pojezierza Chełmińskiego Marcin Świtoniak Zakład Gleboznawstwa, Instytut Geografii UMK, Toruń
Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce
Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych
Statystyka. Wykład 5. Magdalena Alama-Bućko. 26 marca Magdalena Alama-Bućko Statystyka 26 marca / 40
Statystyka Wykład 5 Magdalena Alama-Bućko 26 marca 2018 Magdalena Alama-Bućko Statystyka 26 marca 2018 1 / 40 Uwaga Gdy współczynnik zmienności jest większy niż 70%, czyli V s = s x 100% > 70% (co świadczy
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa
Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa 11 Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa 1 BLOKI GŁAZY KAMIENIE Przewodnik do ćwiczeń terenowych z Gleboznawstwa 11 Granulometria Polskie Towarzystwo
CHARAKTERYSTYKA GLEB. Marek Degórski
CHARAKTERYSTYKA GLEB Marek Degórski Celem badań glebowych była diagnoza taksonomiczna gleb oraz próchnicy nadkładowej zgodna z Systematyką Gleb Polski (1989), jak równieŝ charakterystyka właściwości fizycznych
Podział gruntów ze względu na uziarnienie.
Piotr Jermołowicz - Inżynieria Środowiska Szczecin 1. Podział gruntów. Podział gruntów ze względu na uziarnienie. Grunty rodzime nieskaliste mineralne, do których zalicza się grunty o zawartości części
ODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ GLEB LEŚNYCH MIASTA LUBLINA
Proceedings of ECOpole Vol., No. 1 Piotr BARTMIŃSKI 1, Andrzej PLAK 1 i Ryszard DĘBICKI 1 ODPORNOŚĆ NA DEGRADACJĘ GLEB LEŚNYCH MIASTA LUBLINA RESISTANCE TO DEGRADATION OF FOREST SOILS OF THE LUBLIN CITY
Statystyka. Wykład 4. Magdalena Alama-Bućko. 13 marca Magdalena Alama-Bućko Statystyka 13 marca / 41
Statystyka Wykład 4 Magdalena Alama-Bućko 13 marca 2017 Magdalena Alama-Bućko Statystyka 13 marca 2017 1 / 41 Na poprzednim wykładzie omówiliśmy następujace miary rozproszenia: Wariancja - to średnia arytmetyczna
ZASOBY WĘGLA ORGANICZNEGO I NIEORGANICZNEGO W GLEBACH ORNYCH I UŻYTKOWANYCH SĄDOWNICZO WYBRANYCH MEZOREGIONÓW POJEZIERZA POŁUDNIO WOB ALTY CKIEGO
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LX NR 4 WARSZAWA 2009: 57-64 MIROSŁAW KOBIERSKI1, MIECZYSŁAW WOJTASIK2 ZASOBY WĘGLA ORGANICZNEGO I NIEORGANICZNEGO W GLEBACH ORNYCH I UŻYTKOWANYCH SĄDOWNICZO WYBRANYCH MEZOREGIONÓW
mgr inż. Sylwia Tchórzewska
Klasyfikacje i nazewnictwo gruntów mgr inż. Sylwia Tchórzewska Klasyfikacje i nazewnictwo gruntów Zadaniem klasyfikacji gruntów jest ich podzielenie na grupy w taki sposób, aby do jednej grupy należały
MAPY KLASYFIKACYJNE Opracowanie: Bożena Lemkowska
MAPY KLASYFIKACYJNE Opracowanie: Bożena Lemkowska Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4.06.1956 roku (Dz.U. 1956 nr 19 poz. 97) http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu19560190097 dotyczącego
KLASYFIKACJA UZIARNIENIA GLEB I UTWORÓW MINERALNYCH - PTG 2008
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LX NR 2 WARSZAWA 2009: 5-16 POLSKIE TOWARZYSTWO GLEBOZNAWCZE KLASYFIKACJA UZIARNIENIA GLEB I UTWORÓW MINERALNYCH - PTG 2008 PARTICLE SIZE DISTRIBUTION AND TEXTURAL CLASSES OF
ROZMIESZCZENIE WYBRANYCH METALI W PROFILACH GLEB UPRAWNYCH NA TERENACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ MIEDZIOWY CZ. I. CHARAKTERYSTYKA GLEB
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIÜ NR 3/4 WARSZAWA 1992: 125-131 SAMIR SHAMSHAM ROZMIESZCZENIE WYBRANYCH METALI W PROFILACH GLEB UPRAWNYCH NA TERENACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ MIEDZIOWY CZ. I. CHARAKTERYSTYKA
1 n. s x x x x. Podstawowe miary rozproszenia: Wariancja z populacji: Czasem stosuje się też inny wzór na wariancję z próby, tak policzy Excel:
Wariancja z populacji: Podstawowe miary rozproszenia: 1 1 s x x x x k 2 2 k 2 2 i i n i1 n i1 Czasem stosuje się też inny wzór na wariancję z próby, tak policzy Excel: 1 k 2 s xi x n 1 i1 2 Przykład 38,
Wykład 5. Opis struktury zbiorowości. 1. Miary asymetrii.
Wykład 5. Opis struktury zbiorowości 1. Miary asymetrii. 2. Miary koncentracji. Przykład Zbadano stawkę godzinową (w zł) pracowników dwóch branŝ, otrzymując następujące charakterysty ki liczbowe: Stawka
ZMIANY W POKRYWIE GLEBOWEJ ERODOWANYCH TERENÓW POJEZIERZA GNIEŹNIEŃSKIEGO. Rafał Stasik, Czesław Szafrański
Acta Agrophysica, 2005, 5(2), 447-454 ZMIANY W POKRYWIE GLEBOWEJ ERODOWANYCH TERENÓW POJEZIERZA GNIEŹNIEŃSKIEGO Rafał Stasik, Czesław Szafrański Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji,
Statystyka opisowa PROWADZĄCY: DR LUDMIŁA ZA JĄC -LAMPARSKA
Statystyka opisowa PRZEDMIOT: PODSTAWY STATYSTYKI PROWADZĄCY: DR LUDMIŁA ZA JĄC -LAMPARSKA Statystyka opisowa = procedury statystyczne stosowane do opisu właściwości próby (rzadziej populacji) Pojęcia:
Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk**
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Waldemar Martyn*, Bożena Niemczuk** Wpływ sposobu użytkowania na zawartość i rozmieszczenie różnych form cynku w profilach gleb płowych i rdzawych
WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEB ROZWIJAJĄCYCH SIĘ NA MATERIAŁACH POGÓRNICZYCH KWB KONIN55.
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXII NR 2 WARSZAWA 2011: 305-310 KRZYSZTOF OTREMBA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEB ROZWIJAJĄCYCH SIĘ NA MATERIAŁACH POGÓRNICZYCH KWB KONIN55. SELECTED PHYSICAL PROPERTIES OF
( ) ( ) Frakcje zredukowane do ustalenia rodzaju gruntu spoistego: - piaskowa: f ' 100 f π π. - pyłowa: - iłowa: Rodzaj gruntu:...
Frakcje zredukowane do ustalenia rodzaju gruntu spoistego: 100 f p - piaskowa: f ' p 100 f + f - pyłowa: - iłowa: ( ) 100 f π f ' π 100 ( f k + f ż ) 100 f i f ' i 100 f + f k ż ( ) k ż Rodzaj gruntu:...
Próba własności i parametry
Próba własności i parametry Podstawowe pojęcia Zbiorowość statystyczna zbiór jednostek (obserwacji) nie identycznych, ale stanowiących logiczną całość Zbiorowość (populacja) generalna skończony lub nieskończony
Miary położenia wskazują miejsce wartości najlepiej reprezentującej wszystkie wielkości danej zmiennej. Mówią o przeciętnym poziomie analizowanej
Miary położenia wskazują miejsce wartości najlepiej reprezentującej wszystkie wielkości danej zmiennej. Mówią o przeciętnym poziomie analizowanej cechy. Średnia arytmetyczna suma wartości zmiennej wszystkich
SKŁAD MINERALNY FRAKCJI IŁU KOLOIDALNEGO POZIOMU ORNO-PRÓCHNICZNEGO W CZARNYCH ZIEMIACH WROCŁAWSKICH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 3 (31) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 139 152 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 SKŁAD MINERALNY FRAKCJI IŁU KOLOIDALNEGO
ANALIZA ZUŻYWANIA LEMIESZY PŁUŻNYCH ZE STAŁĄ I WYMIENNĄ KRAWĘDZIĄ SKRAWAJĄCĄ CZĘŚCI DZIOBOWEJ
Inżynieria Rolnicza 3(121)/2010 ANALIZA ZUŻYWANIA LEMIESZY PŁUŻNYCH ZE STAŁĄ I WYMIENNĄ KRAWĘDZIĄ SKRAWAJĄCĄ CZĘŚCI DZIOBOWEJ Jerzy Napiórkowski Katedra Budowy, Eksploatacji Maszyn i Pojazdów, Uniwersytet
Wyniki badań laboratoryjnych wybranych parametrów geotechnicznych dla gruntów spoistych z tematu:
Wyniki badań laboratoryjnych wybranych parametrów geotechnicznych dla gruntów spoistych z tematu: Borzęta - osuwisko Badania wykonał i opracował: Dr inŝ. Tadeusz Mzyk... Gliwice 2011-11-24 1 1. Podstawa
STATYSTYKA OPISOWA. LICZBOWE CHARAKTERYSTYKI(MIARY)
STATYSTYKA OPISOWA. LICZBOWE CHARAKTERYSTYKI(MIARY) Dla opisania rozkładu badanej zmiennej, korzystamy z pewnych charakterystyk liczbowych. Dzielimy je na cztery grupy.. Określenie przeciętnej wartości
JAKOŚĆ GLEB Soil quality
VI. JAKOŚĆ GLEB Soil quality Monitoring gleb jest częścią Państwowego Monitoringu Środowiska koordynowanego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Na poziomie krajowym monitoring gleb obejmuje badania
Geomorfologia. Tomasz Kalicki. Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania
Geomorfologia Tomasz Kalicki tomaszkalicki@ymail.com http://www. www.ujk.edu.pl/zgks/ Instytut Geografii Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego Zakład ad Geomorfologii i Kształtowania
ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA FILTRACJI W GLEBACH WYTWORZONYCH Z UTWORÓW PYŁOWYCH OD ICH FIZYCZNYCH WŁAŚCIWOŚCI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. 1 (7) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 205 213 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA FILTRACJI
ANALIZA STANU ZAGĘSZCZENIA WARSTWY PODORNEJ GLEBY GLINIASTEJ. Wstęp i cel
InŜynieria Rolnicza 2/2006 Dariusz BłaŜejczak, Tomasz Tomaszewicz, Marek Śnieg Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Szczecinie ANALIZA STANU ZAGĘSZCZENIA WARSTWY PODORNEJ GLEBY GLINIASTEJ
WPŁYW UTWORÓW GEOLOGICZNYCH I PROCESOW PEDOGENICZNYCH N A SKŁAD CHEMICZNY FRAKCJI ILASTEJ GLEB
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 4 WARSZAWA 2010: 26-39 ZYGMUNT BROGOWSKI1, STANISŁAW UZIAK2, TOMASZ KOMORNICKI3 WPŁYW UTWORÓW GEOLOGICZNYCH I PROCESOW PEDOGENICZNYCH N A SKŁAD CHEMICZNY FRAKCJI ILASTEJ
PROFILOWE I PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIE UZIARNIENIA GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z LESSÓW W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ POLSCE
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 3 WARSZAWA 2010: 52-64 CEZARYKABAŁA1, MARIAN MARZEC2 PROFILOWE I PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIE UZIARNIENIA GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z LESSÓW W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ POLSCE
MANGAN CAŁKOWITY ORAZ JEGO FORMY MOBILNE W WYBRANYCH GLEBACH PŁOWYCH Z OKOLIC HUTY MIEDZI GŁOGÓW
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(2)100 2012;6(2) Hanna JAWORSKA 1 MANGAN CAŁKOWITY ORAZ JEGO FORMY MOBILNE W WYBRANYCH GLEBACH PŁOWYCH Z OKOLIC HUTY MIEDZI GŁOGÓW TOTAL AND MOBILE FORMS
INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu
INŻYNIERIA RZECZNA Konspekt wykładu Wykład 2 Charakterystyka morfologiczna koryt rzecznych 1. Procesy fluwialne 2. Cechy morfologiczne koryta rzecznego 3. Klasyfikacja koryt rzecznych 4. Charakterystyka
Statystyka opisowa. Literatura STATYSTYKA OPISOWA. Wprowadzenie. Wprowadzenie. Wprowadzenie. Plan. Tomasz Łukaszewski
Literatura STATYSTYKA OPISOWA A. Aczel, Statystyka w Zarządzaniu, PWN, 2000 A. Obecny, Statystyka opisowa w Excelu dla szkół. Ćwiczenia praktyczne, Helion, 2002. A. Obecny, Statystyka matematyczna w Excelu
UZIARNIENIE CZĘŚCI MINERALNEJ NIEJEDNORODNYCH OSADÓW WĘGLANOWYCH ORAZ ICH SKŁAD CHEMICZNY N A PRZYKŁADZIE GLEB BASENU UNISŁAWSKIEGO
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXII NR 4 WARSZAWA 2011: 199-210 AGATA BARTKOWIAK UZIARNIENIE CZĘŚCI MINERALNEJ NIEJEDNORODNYCH OSADÓW WĘGLANOWYCH ORAZ ICH SKŁAD CHEMICZNY N A PRZYKŁADZIE GLEB BASENU UNISŁAWSKIEGO
Zróżnicowanie przestrzenne
VII Zjazd Geomorfologów Polskich kraków 2005 Zróżnicowanie przestrzenne osadów wypełniających zagłębienia bezodpływowe (pomorze zachodnie, górna parsęta) 1. Wprowadzenie Celem pracy było rozpoznanie cech
ODDZIAŁYWANIE GĘSTOŚCI I SKŁADU GLEBY NA OCENĘ STANU JEJ ZAGĘSZCZENIA
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 ODDZIAŁYWANIE GĘSTOŚCI I SKŁADU GLEBY NA OCENĘ STANU JEJ ZAGĘSZCZENIA Dariusz Błażejczak, Jan B. Dawidowski, Marek Śnieg Instytut Inżynierii Rolniczej, Akademia Rolnicza
Statystyka opisowa. Robert Pietrzykowski.
Statystyka opisowa Robert Pietrzykowski email: robert_pietrzykowski@sggw.pl www.ekonometria.info 2 Na dziś Sprawy bieżące Przypominam, że 14.11.2015 pierwszy sprawdzian Konsultacje Sobota 9:00 10:00 pok.
POTENCJALNE ZAGROŻENIE DEGRADACJĄ DRÓG GRUNTOWYCH NA TERENACH ROLNICZYCH I PILNOŚĆ ICH UTWARDZANIA
POTENCJALNE ZAGROŻENIE DEGRADACJĄ DRÓG GRUNTOWYCH NA TERENACH ROLNICZYCH I PILNOŚĆ ICH UTWARDZANIA Eugeniusz Nowocień Rafał Wawer Sieć dróg w Polsce ukształtowana przez stulecia w drodze podziałów majątkowych,
Textural diversity in selected Retisols in the catena of the Opalenica Plain (western Poland)
D D GRUYTR OPN DOI: 1./ssa-21-2 Textural diversity in selected Retisols of Opalenica Plain SOIL SCINC ANNUAL Vol. No. 1/21: 1 MICHA KOZ OWSKI*, JOLANTA KOMISARK Poznan University of Life Sciences, Department
Petrograficzny opis skały
Petrograficzny opis skały Skała: S-15 Badana skała to plutoniczna skała magmowa. Minerały występujące w skale to: plagioklazy, biotyt, hornblenda, kwarc, w ilościach podrzędnych stwierdzono cyrkon i apatyt,
CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLV NR 3//4 WARSZAWA 1994: 97-107 JÓZEF CHOJNICKI CZARNE ZIEMIE RÓWNINY BŁOŃSKO-SOCHACZEWSKIEJ WYTWORZONE Z POKRYWOWYCH UTWORÓW PYŁOWYCH Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie
ZAŁ. NR 1 Mapa orientacyjna obszaru badań. obszar badań
ZAŁ. NR 1 Mapa orientacyjna obszaru badań obszar badań ZAŁ. NR 2 Mapa dokumentacyjna w skali 1:5000 otwór badawczy linia przekroju IV' III' V' I' V O1 O15 II' VI O2 O13 O14 O3 VI' O11 O4 VII O12 O9 VIII
ANALIZA GRANULOMETRYCZNA OSADÓW PRZEKROJU GEOLOGICZNEGO ŚWINOUJŚCIE II
XV SEMINARIUM NAUKOWE z cyklu REGIONALNE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA pn. Geotechnika w projektach wspieranych przez Unię Europejską na Pomorzu Zachodnim Szczecin Tuczno 6-7 lipca 2007 Leszek Józef KASZUBOWSKI
Transport i sedymentacja cząstek stałych
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 Slajd 4 Slajd 5 Akademia Rolnicza w Krakowie WIŚiG Katedra Inżynierii Wodnej dr inż. Leszek Książek Transport i sedymentacja cząstek stałych wykład 1, wersja 4.4 USM Inżynieria
WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I WODNE GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z GLIN ZWAŁOWYCH RÓWNINY DENNOMORENOWEJ (WÜRM)
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LVIII NR 1/2 WARSZAWA 2007: 45-52 ZBIGNIEW KACZMAREK1 PIOTR GAJEWSKI1, WOJCIECH OW CZARZAK1, MIECZYSŁAW GRZELAK2 WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I WODNE GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH
WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEB W LASACH GRĄDOWYCH N A TERENIE PARKU KRAJOBRAZOWEGO DOLINA JEZIERZYCY*
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXII NR 1 WARSZAWA 2011: 82-90 DOROTA KAWAŁKO, JAROSŁAW KASZUBKIEWICZ WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEB W LASACH GRĄDOWYCH N A TERENIE PARKU KRAJOBRAZOWEGO DOLINA JEZIERZYCY* PHYSICAL
METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVII SUPL. WARSZAWA 1996: 65-73 BARBARA GWOREK, KRYSTYNA CZARNOWSKA METALE CIĘŻKIE W GLEBACH UTWORZONYCH Z UTWORÓW ALU WIALŃ Y CH I EOLICZNYCH OKOLIC WARSZAWY K atedra G leboznaw
Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi na terenie lotniska w Brzegu. Wstęp
Właściwości chemiczne i fizykochemiczne gleb zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi na terenie lotniska w Brzegu Przemysław Woźniczka, Tadeusz Chodak Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska
Beata Łabaz, Bartłomiej Glina, Adam Bogacz *
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU ROLNICTWO XCVIII Nr Beata Łabaz, Bartłomiej Glina, Adam Bogacz * WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE CZARNYCH ZIEM OBSZARÓW LEŚNYCH WYSTĘPUJĄCYCH NA TERENIE PARKU
Wzorzec sylabusa. wykłady: 15, ćwiczenia laboratoryjne: 30. Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta
Wzorzec sylabusa Lp. Element Opis 1 Nazwa Gleboznawstwo i rekultywacja 2 Typ obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Technicznych 4 Kod Kierunek, kierunek: inżynieria środowiska 5 specjalność, specjalność:
W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji.
Gleby na świecie W następującej części pokazanych zostało sześć rodzajów profili gleb oraz przykłady krajobrazu w każdej z lokacji. Zdjęcie gleby 1 3: Próbka gleby na łące w południowej części stanu Teksas
WPŁYW GĘSTOŚCI SUROWCA NA BILANSOWANIE PRODUKTÓW KLASYFIKACJI HYDRAULICZNEJ W HYDROCYKLONACH W OPARCIU O WYNIKI LASEROWYCH ANALIZ UZIARNIENIA**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 34 Zeszyt 4/1 2010 Damian Krawczykowski*, Aldona Krawczykowska* WPŁYW GĘSTOŚCI SUROWCA NA BILANSOWANIE PRODUKTÓW KLASYFIKACJI HYDRAULICZNEJ W HYDROCYKLONACH W OPARCIU O WYNIKI
SPIS TREŚCI. 1.Wstęp 2.Charakterystyka terenu prac 3.Warunki gruntowe i wodne w podłożu 4.Uwagi końcowe. Załączniki tekstowe
1.Wstęp 2.Charakterystyka terenu prac 3.Warunki gruntowe i wodne w podłożu 4.Uwagi końcowe Załączniki tekstowe SPIS TREŚCI 1.Zestawienie wyników badań laboratoryjnych 2.Badanie wodoprzepuszczalności gruntu
W YSTĘPOW ANIE ŻELAZA, MANGANU, CHROMU, NIKLU I KOBALTU W GLEBACH WYTWORZONYCH Z NAJMŁODSZYCH LESSÓW RÓWNINY BLOŃSKO-SOCHACZEW SKIEJ
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLIV NR 1/2WARSZAWA 144,1: 81-41 KRYSTYNA CZARNOWSKA, JÓZEF CHOJNICKI W YSTĘPOW ANIE ŻELAZA, MANGANU, CHROMU, NIKLU I KOBALTU W GLEBACH WYTWORZONYCH Z NAJMŁODSZYCH LESSÓW RÓWNINY
Podział gruntów budowlanych 1/7
Podział gruntów budowlanych /7 Diagram nr. Podział gruntów budowlanych według PN-86/B-080 Grunty budowlane Grunty antropogeniczne Grunty naturalne pochodzenie (udział człowieka) Rodzime Nasypowe części
NIECIĄGŁOŚCI LITOLOGICZNE W GLEBACH I ICH WYRÓŻNIANIE*
R O C Z N IK ] G L E B O Z N A W C Z E T O M L X N R 1 W A R S Z A W A 2 0 0 9 : 7 7-8 4 SŁAWOMIR LIGĘZA NIECIĄGŁOŚCI LITOLOGICZNE W GLEBACH I ICH WYRÓŻNIANIE* DETERMINATION OF LITHOLOGICAL DISCONTINUITIES
Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 3: Analiza struktury zbiorowości statystycznej. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.
Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 3: Analiza struktury zbiorowości statystycznej dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Zadania analityczne (1) Analiza przewiduje badanie podobieństw
Gleboznawcza klasyfikacja gruntów na terenie powiatu jeleniogórskiego w roku 1957 Dariusz Gregolioski
Gleboznawcza klasyfikacja gruntów na terenie powiatu jeleniogórskiego w roku 1957 Dariusz Gregolioski Polskie Stowarzyszenie Klasyfikatorów Gruntów, Jelenia Góra 1. Położenie powiatu Powiat zlokalizowany
ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XLVI NR 1/2 WARSZAWA 1995: 65-77 KRYSTYNA CZARNOWSKA, HANNA BONTRUK ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH ALUWIALNYCH ŻUŁAW Katedra Gleboznawstwa SGGW w Warszawie WSTĘP Gleby aluwialne
Wpływ zastosowania normy PN-EN ISO 14688 na dotychczasowy sposób interpretacji przekrojów geologiczno-inżynierskich
Michał Jaros, Krzysztof Majer, Paweł Pietrzykowski Wpływ zastosowania normy PN-EN ISO 14688 na dotychczasowy sposób interpretacji przekrojów geologiczno-inżynierskich Influence of PN-EN ISO 14688 standard
Wykład 5: Statystyki opisowe (część 2)
Wykład 5: Statystyki opisowe (część 2) Wprowadzenie Na poprzednim wykładzie wprowadzone zostały statystyki opisowe nazywane miarami położenia (średnia, mediana, kwartyle, minimum i maksimum, modalna oraz
POJEMNOŚĆ W ODNA I ZAWARTOŚĆ KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBACH TERENÓW ZREKULTYWOWANYCH PO EKSPLOATACJI PIASKU I ŻWIRU
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LXI NR 3 WARSZAWA 2010: 111-120 SŁAWOMIR SMÓLCZYŃSKI, MIROSŁAW ORZECHOWSKI POJEMNOŚĆ W ODNA I ZAWARTOŚĆ KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBACH TERENÓW ZREKULTYWOWANYCH PO EKSPLOATACJI
Nauka Przyroda Technologie
Nauka Przyroda Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznan.net Dział: Melioracje i Inżynieria Środowiska Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu 2011 Tom 5 Zeszyt 5 JOLANTA
CZĘŚĆ I. Grunty orne DZIAŁ I. Gleby terenów nizinnych i wyżynnych. Rozdział 1
Załącznik URZĘDOWA TABELA KLAS GRUNTÓW CZĘŚĆ I Grunty orne DZIAŁ I Gleby terenów nizinnych i wyżynnych Rozdział 1 Ogólna charakterystyka klas bonitacyjnych gleb terenów nizinnych i wyżynnych Klasa I Gleby
ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 153-157 PIOTR GRUBA ROZMIESZCZENIE KOMPLEKSÓW ŻELAZISTO- -PRÓCHNICZNYCH W GLEBACH BRUNATNYCH WYTWORZONYCH Z PIASKOWCÓW W BESKIDACH THE DISTRIBUTION
Ćwiczenie 1. Oznaczanie składu granulometrycznego gleb metodą Bouyoucsa-Casagrande w modyfikacji Prószyńskiego.
1.1. Wprowadzenie. Ćwiczenie 1. Oznaczanie składu granulometrycznego gleb metodą Bouyoucsa-Casagrande w modyfikacji Prószyńskiego. Gleba jest utworem heterogenicznym składającym się z fazy stałej, płynnej
Miary koncentracji STATYSTYKA OPISOWA. Dr Alina Gleska. Instytut Matematyki WE PP. 28 września 2018
STATYSTYKA OPISOWA Dr Alina Gleska Instytut Matematyki WE PP 28 września 2018 1 Pojęcie koncentracji może być stosowane w dwóch różnych znaczeniach: 1) koncentracja jako skupienie poszczególnych wartości
1a. BADANIA MAKROSKOPOWE według PN-88/B-04481 1b. BADANIA MAKROSKOPOWE według PN-EN ISO 14688-1 i 2:2006
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Ćwiczenie numer: 1 1a. BADANIA MAKROSKOPOWE według PN-88/B-04481 1b. BADANIA MAKROSKOPOWE według
SEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE TOM LII, SUPLEMENT WARSZAWA 2001: 183-190 DOROTA KALEMBASA, KRZYSZTOF PAKUŁA, MARCIN BECHER SEKWENCYJNIE WYDZIELONE FRAKCJE ŻELAZA I MANGANU Z GLEB WZBOGACONYCH W ŻELAZO SEQUENTIAL
Podstawowe pojęcia. Własności próby. Cechy statystyczne dzielimy na
Podstawowe pojęcia Zbiorowość statystyczna zbiór jednostek (obserwacji) nie identycznych, ale stanowiących logiczną całość Zbiorowość (populacja) generalna skończony lub nieskończony zbiór jednostek, które
KARTA OTWORU GEOTECHNICZNEGO
numer 01 Zał.Nr: 3.01 Wiertnica: ierc. ręczne Miejscoość: Ożaró Mazoiecki Gmina: Ożaró Mazoiecki Poiat: arszaski zachodni Wojeództo: mazoieckie Zleceniodaca: ETGAR Krzysztof Wójcik : PETROS System iercenia:
Professional Reflection-Oriented Focus on Inquiry-based Learning and Education through Science
Moduł dydaktyczny projektu PROFILES materiały dla uczniów opracowane przez zespół projektu PROFILES z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Moduł do wykorzystania na lekcjach biologii lub chemii
Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego)
Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego) Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska IMUZ Falenty Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy Projekt finansowany przez
ZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYBRANYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI GLEB I POJEMNOŚCIĄ BUFOROWĄ W GLEBACH UPRAWNYCH REGIONU KUJAW I POMORZA*
ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE TOM LIX NR 1 WARSZAWA 2008: 149-154 PIOTR MALCZYK, MIROSŁAW KOBIERSKI, HANNA JAWORSKA, HALINA DĄBKOWSKA-NASKRĘT ZALEŻNOŚCI MIĘDZY WYBRANYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI GLEB I POJEMNOŚCIĄ BUFOROWĄ
Określenie wpływu dodatku bentonitu na polepszenie właściwości geotechnicznych osadów dennych Zbiornika Rzeszowskiego.
UNIWERSYTET ROLNICZY im. H. KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Sprawozdanie z uczelnianego konkursu na projekty finansowane z dotacji celowej na prowadzenie badań naukowych lub
10. Podstawowe wskaźniki psychometryczne
10. Podstawowe wskaźniki psychometryczne q analiza własności pozycji testowych q metody szacowania mocy dyskryminacyjnej q stronniczość pozycji testowych q własności pozycji testowych a kształt rozkładu
KRZYSZTOF OTREMBA, MIROSŁAWA GILEWSKA * SKŁAD MINERALOGICZNY GRUNTÓW POGÓRNICZYCH I GLEB ROZWIJAJĄCYCH SIĘ Z TEGO MATERIAŁU MACIERZYSTEGO
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI ZESZYTY NAUKOWE NR 150 Nr 30 INŻYNIERIA ŚRODOWISKA 2013 KRZYSZTOF OTREMBA, MIROSŁAWA GILEWSKA * SKŁAD MINERALOGICZNY GRUNTÓW POGÓRNICZYCH I GLEB ROZWIJAJĄCYCH SIĘ Z TEGO MATERIAŁU
WPŁYW PRZYDATNOŚCI ROLNICZEJ GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z GLIN ZWAŁOWYCH NA ICH STRUKTURĘ AGREGATOWĄ. Jan Paluszek
Acta Agrophysica, 2013, 20(3), 437-449 WPŁYW PRZYDATNOŚCI ROLNICZEJ GLEB PŁOWYCH WYTWORZONYCH Z GLIN ZWAŁOWYCH NA ICH STRUKTURĘ AGREGATOWĄ Jan Paluszek Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania