Elżbieta Walkiewicz - Zespół Ekspertów Bolońskich

Transkrypt

1 Elżbieta Walkiewicz - Zespół Ekspertów Bolońskich

2 to ogólnoeuropejskie przedsięwzięcie, którego strategicznym celem jest: - stworzenie EOSW - podniesienie międzynarodowej konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego VI.1999 Deklaracja Bolońska EOSW Deklaracja Sorbońska (F, D, GB, IT) - Deklaracja Bolońska (29 państw w tym PL) - Kom. Paryski (33 państwa) - Kom. Berliński (40 państw) -Kom. z Bergen (45 państw) - Kom. Londyński (46 państw) - Kom. z Leuven - Kom. z Wiednia (47 państw)

3 Obecnie w PB uczestniczy 47 krajów: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. Albania, Andora, Armenia, Azerbejdżan, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Gruzja, Islandia, Kazachstan, Lichtenstein, Mołdawia, Macedonia, Norwegia, Rosja, Serbia, Szwajcaria, Turcja, Ukraina, Watykan.

4

5 Podstawowe założenia PB wg dokumentów bolońskich Deklaracja Bolońska (1999) - zasadnicze cele: przyjęcie systemu czytelnych i porównywalnych tytułów zawodowych/stopni wprowadzenie systemu opartego na 2 głównych cyklach kształcenia: studiach I stopnia (licencjackich/inżynierskich) i studiach II stopnia (magisterskich) wprowadzenie systemu punktów kredytowych - ECTS (European Credit Transfer System) promowanie mobilności studentów i pracowników uczelni, rozwój współpracy europejskiej w zakresie zapewniania jakości kształcenia, promowanie wymiaru europejskiego w szkolnictwie wyższym

6 Komunikat Praski (2001) - wprowadzono dodatkowo jeszcze 3 cele: promowanie kształcenia przez całe życie (lifelong learning), zwiększenie zaangażowania studentów oraz instytucji szkolnictwa wyższego na rzecz realizacji PB, promowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego poza Europą Komunikat Berliński (2003) - uznając znaczenie badań jako integralnej części szkolnictwa wyższego, przyjęto 2 cele: rozszerzenie systemu studiów o trzeci stopień studia doktoranckie, wzmocnienie współpracy w ramach EOSW i Europejskiej Przestrzeni Badawczej Komunikat Bergeński (2005) - wskazano następujące priorytety działań na kolejne lata: rozwój studiów doktoranckich oraz powiązanie sektora szkolnictwa wyższego z sektorem badań, wymiar społeczny PB tj. zapewnienie dostępności do studiów szczególnie studentom z grup o niższym statusie społecznym, usuwanie barier w mobilności poprzez m.in. akceptację pełnego uznawania okresu studiów zrealizowanego w uczelni partnerskiej przyjęte dwa istotne dokumenty tj. standardy i wskazówki dot. zapewnienia jakości kształcenia oraz ramę kwalifikacji EOSW Komunikat Londyński (2007) - jako priorytety do 2009 roku przyjęto: dalszą likwidację przeszkód w rozwoju mobilności, tworzenie krajowych strategii w zakresie wymiaru społecznego szkolnictwa wyższego, opracowanie baz danych w zakresie mobilności oraz wymiaru społecznego, zwrócenie uwagi na zatrudnialność absolwentów w odniesieniu do każdego z trzech cykli kształcenia, szeroką promocję założeń PB w innych częściach świata.

7 Komunikat z Leuven/Louvain- la Neuve (2009) - podsumowano osiągnięcia PB oraz wskazuje priorytety dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego na następne dziesięciolecie, którymi są: wymiar społeczny szkolnictwa wyższego - równy dostęp i możliwość ukończenie studiów, uczenie się przez całe życie w tym wdrożenie krajowych ram kwalifikacji, zatrudnialność i współpraca uczelni z rynkiem pracy, kształcenie ukierunkowane na studenta, powiązanie edukacji, badań i innowacji, umiędzynarodowienie studiów, wzrost mobilności poprzez tworzenie tzw. "okienek mobilności" oraz wspólne kształcenie, potrzeba zbierania danych dla monitorowania postępu w zakresie mobilności, wymiaru społecznego i zatrudnialności, opracowanie mechanizmów ułatwiających identyfikowanie i porównywanie instytucji szkolnictwa wyższego w Europie (klasyfikacje i rankingi szkół wyższych), zwrócenie uwagi na finansowanie szkolnictwa wyższego. Komunikat z Budapesztu Wiednia (2010) podtrzymano ustalenia z poprzednich konferencji i podkreślono potrzebą kontynuacji działań związanych z realizacją założeń PB do 2020 roku.

8 Idea...

9 Idea... Po co? Wykorzystanie potencjału i możliwości jednostki Aktywność i samodzielność studentów we własnym uczeniu się, konstruowaniu własnych punktów odniesień, pojęć, w pracy nad sobą, w wielostronnym rozwijaniu swojej osobowości Współpraca, dialog pomiędzy studentem i nauczycielem Odpowiedzialność nie tylko po stronie nauczyciela, ale równocześnie studenta

10 Idea... Co zmienia? Możliwość indywidualnego rozwoju Wyższa jakość uczenia się Przystosowanie do zmieniających się warunków rynku pracy Rozwój umiejętności uniwersalnych Rozwój osobowości Jak ją urzeczywistnić? np.: procesy edukacyjne zmiany prawa

11 Zmiany prawa - REFORMA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO (2 ETAPY) I etap Ustawy obowiązujące od 1.X.2010: przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki o zasadach finansowania nauki, o Polskiej Akademii Nauk, o Instytutach Badawczych, o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, o Narodowym Centrum Nauki II etap Projekty ustaw (będą obowiązywać od 1. X. 2011): USTAWA o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, USTAWA o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki

12 Projekt - USTAWA z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. OBSZARY ZMIAN SYSTEMOWYCH I II III Zarządzanie uczelnią Kariera naukowa Nowy model kształcenia

13 I deregulacja decentralizacja zarządzania finansowanie oparte na zasadach konkurencyjności, jakości KNOW integracja uczelni z otoczeniem społeczno gospodarczym II uproszczenie ścieżek awansu wprowadzenie procedur konkursowych na stanowiska uczelniane konkursy na studia doktoranckie szersze otwarcie się uczelni na pracowników i badaczy z zagranicy ograniczenie wieloetatowości ocena działalności naukowej, dydaktycznej, organizacyjnej nauczycieli akademickich

14 III zwiększanie autonomii programowej uczelni porównywalność dyplomów zwiększenie dostępu do bezpłatnych studiów zapewnienie studentom pomocy materialnej (stypendia socjalne) zapewnienie studentom szczególnie uzdolnionym warunków do rozwoju w kraju (styp. naukowe) umiędzynarodowienie procesu kształcenia zwiększenie podmiotowości studentów służy

15 Wybrane przykłady nowych przepisów wzmacniających podmiotowość studentów

16 Nowe uprawnienia i obowiązki studentów Art Organizację i tok studiów oraz związane z nimi prawa i obowiązki studenta określa regulamin studiów. 2. Studia w uczelni są prowadzone według planów studiów i programów kształcenia. [...] Art. 170 [...] 2. Student rozpoczynający studia odbywa przeszkolenie w zakresie praw i obowiązków studenta. 3. Szkolenia prowadzi Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej w porozumieniu z samorządami studenckimi uczelni [...] Art. 203a. 1. Parlament Studentów ma osobowość prawną. [ ] 3. Organem nadzorującym Parlament Studentów jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego. 4. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego przekazuje Parlamentowi Studentów środki finansowe niezbędne do jego funkcjonowania, w tym na zadania wynikające z przepisów art. 170 ust. 3, w formie dotacji.

17 Art [...] 5a. Uczelniane samorządy studentów są obowiązane do opracowania i promowania kodeksu etyki studenta Art. 86c. Senat uchwala regulamin zarządzania prawami własności intelektualnej oraz zasad komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych, który określa: 1) prawa i obowiązki uczelni, pracowników oraz studentów i doktorantów w zakresie ochrony i korzystania z praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej; 2) zasady wynagradzania twórców; [...] Art. 132.[...] 3. Przy dokonywaniu oceny nauczyciela akademickiego do opinii o wypełnianiu przez niego obowiązków dydaktycznych dołącza się ocenę studentów i doktorantów, przedstawianą po zakończeniu każdego cyklu zajęć dydaktycznych.

18 Art Z budżetu państwa uczelnia publiczna otrzymuje dotację na: 1) zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, w tym studentów o których jest mowa w art. 99 ust.1a, z wyłączeniem kształcenia, o którym mowa w art.99 ust.1 pkt 1a kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich i kadr naukowych [ ] Art Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane z: 1) kształceniem studentów na studiach niestacjonarnych oraz uczestników niestacjonarnych studiów doktoranckich; 1a) kształceniem studentów na studiach stacjonarnych, jeżeli są to ich studia na drugim lub kolejnym kierunku studiów w formie stacjonarnej, [...] 1a. Do studentów studiów stacjonarnych, o których mowa w ust.1 pkt 1a, nie zalicza się: 1) studentów, którzy po ukończeniu studiów pierwszego stopnia kontynuują studia do uzyskania tytułu magistra lub równorzędnego; 2) studentów, o których mowa w art. 170a ust. 3-7, studiujących drugi kierunek studiów na studiach stacjonarnych bez wnoszenia opłat, [...]

19 Art. 99. [...] 1b. W przypadku podjęcia studiów równocześnie na kilku kierunkach studiów stacjonarnych uczelni publicznej pobiera się opłaty za drugi wskazany przez studenta kierunek studiów, jeżeli nie posiada uprawnień do korzystania z zajęć bez wnoszenia opłat, o których mowa w art. 170a ust. 3-7 oraz za każdy kolejny kierunek studiów. [...] 3. Senat uczelni publicznej określa zasady pobierania opłat, wiążące rektora przy zawieraniu umów ze studentem, [...]. Art [...] 3. Warunki odpłatności za studia lub usługi edukacyjne, o których mowa w art. 99 ust. 1, określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej. Art. 99a. Uczelnia nie pobiera opłat za rejestrację na kolejny semestr lub rok studiów, egzaminy, w tym egzamin poprawkowy, egzamin komisyjny, egzamin dyplomowy, złożenie i ocenę pracy dyplomowej oraz wydanie suplementu do dyplomu.

20 Stypendia socjalne Art Student może ubiegać się o pomoc materialną ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w formie: 1) stypendium socjalnego; 2) stypendium specjalnego dla osób niepełnosprawnych [...] 8) zapomogi Art Świadczenia, o których mowa w art. 173 ust. 1 pkt 1-2 i 8, są przyznawane na wniosek studenta przez kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej [...] Art.179. [...] 2. Rektor w porozumieniu z uczelnianym organem samorządu studenckiego ustala wysokość dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniającą do ubiegania się o stypendium socjalne. [...] Art Student studiów stacjonarnych znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej może otrzymać stypendium socjalne w zwiększonej wysokości z tytułu zamieszkania w domu studenckim lub w obiekcie innym niż dom studencki, jeżeli codzienny dojazd z miejsca stałego zamieszkania do uczelni uniemożliwiałby lub w znacznym stopniu utrudniał studiowanie.[...]

21 Stypendia naukowe Art Student może ubiegać się o pomoc materialną ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie państwa w formie: [...] 3) stypendium rektora dla najlepszych studentów, 4) stypendium ministra za wybitne osiągnięcia, [...] Art [...] 2. Stypendia rektora dla najlepszych studentów są przyznawane na wniosek studenta przez rektora.[...] Art Stypendia ministra za wybitne osiągnięcia przyznaje studentom minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego na wniosek rektora uczelni zaopiniowany przez radę podstawowej jednostki organizacyjnej [...]. Art.181. [...] 6. Student może równocześnie otrzymywać stypendium rektora dla najlepszych studentów i stypendium ministra za wybitne osiągnięcia. Otrzymanie tych stypendiów nie wyklucza prawa studenta do świadczeń pomocy materialnej [ ].

22 Art. 94b. 1. W budżecie państwa jest określana dotacja na dofinansowanie zadań projakościowych (dotacja projakościowa), przeznaczona na: 1) dofinansowanie jednostek organizacyjnych mających status KNOW, w tym z tytułu dodatku do wynagrodzenia dla pracowników oraz specjalnych stypendiów naukowych dla uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich oraz specjalnych stypendiów naukowych dla studentów; [...] Art. 187a. Wybitnie uzdolnieni absolwenci studiów licencjackich i inżynierskich oraz studenci po ukończeniu trzeciego roku jednolitych studiów magisterskich, łącznie nie więcej niż 100 osób, mogą w drodze konkursu, realizowanego w ramach programu ministra właściwego do spraw nauki Diamentowy Grant", otrzymać środki na badania naukowe, finansowane ze środków przewidzianych w budżecie państwa na naukę.

23 Mobilność Art Organizacja i tok studiów uwzględniają przenoszenie i uznawanie zajęć zaliczonych przez studenta w jednostce organizacyjnej uczelni macierzystej lub w innej uczelni, w tym zagranicznej, zgodnie z zasadami systemu przenoszenia osiągnięć. 2. Studentowi przenoszącemu zajęcia zaliczone w punktach ECTS w uczelni innej niż macierzysta, w tym zagranicznej, zajęcia, które odbył na podstawie porozumienia między uczelniami, zalicza się do osiągnięć wyrażonych w punktach ECTS w uczelni macierzystej [...]

24 Porównywalność dyplomów Art. 191a. 1. Dyplom wydany przez uprawnioną uczelnię działającą w systemie szkolnictwa wyższego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzający ukończenie: 1) trzyletnich studiów lub studiów pierwszego stopnia trwających co najmniej trzy lata potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wyższego wykształcenia na poziomie studiów pierwszego stopnia; 2) studiów drugiego stopnia potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wyższego wykształcenia na poziomie studiów drugiego stopnia; 3) co najmniej czteroletnich studiów jednolitych potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wyższego wykształcenia na poziomie studiów drugiego stopnia, jeżeli jest uważany za równorzędny dyplomowi ukończenia studiów drugiego stopnia w kraju wydania. [...] 10. Zasady uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE określają odrębne przepisy.

25 Podsumowanie

26 Pożytki dla studentów wynikające z obecnie zaprojektowanych zmian polskiego prawa wzrost świadomości prawnej zorientowanie kształcenia na efekty uprawnienia studentów wzmacniające jego podmiotowość wpływanie na jakość kształcenia poprzez: uczestnictwo w projektowaniu programu studiów, możliwości pozyskania specjalnych stypendiów naukowych i ocenianie pracy nauczycieli akademickich mobilność i porównywalność dyplomów aktywizowanie samorządów studenckich

27 szybsze wejście na rynek pracy przystosowanie do zmieniających się warunków rynku pracy rozwój umiejętności uniwersalnych uznawalność dyplomów możliwość indywidualnego rozwoju wyższa jakość uczenia się zatrudnialność rozumiana jako: umiejętność zatrudniania się przez całe życie

28 Rzodkiewicz P. prezentacja pt. Szanse zatrudnienia po studiach. Wyzwanie dla studenta czy dla uczelni (aktualne na dzień r.) Kraśniewski A., Proces Boloński to już 10 lat, Wyd. FRSE, Warszawa Uzasadnienie projektu oraz projekt zmian ustawy prawo o szkolnictwie wyższym (aktualne na dzień 10 kwietnia 2010r.) Projekt ustawy prawo o szkolnictwie wyższym (aktualne na dzień 4 luty 2011r.) (aktualne na dzień ) (aktualne na dzień )

29 Dziękuję za uwagę