STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe l tom XI l zeszyt 2. Katarzyna Smêdzik. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Transkrypt

1 228 Katarzyna Smêdzk STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Rocznk Naukowe l tom XI l zeszyt 2 Katarzyna Smêdzk Unwersytet Ekonomczny w Poznanu ZMIANY W STRUKTURACH PRODUKCJI ROLNEJ GOSPODARSTW INDYWIDUALNYCH NA OBSZARZE O WYSOKIM POTENCJALE ROLNICZYM STUDIUM PRZYPADKU POWIATU GOSTYÑSKIEGO W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM CHANGES IN STRUCTURE OF AGRICULTURAL PRODUCTION OF PRIVATE FARMS FROM THE AREA OF HIGH POTENTIAL CASE STUDY OF GOSTYN PROVINCE IN WIELKOPOLSKA PROVINCE S³owa kluczowe: struktura produkcj roœlnnej zwerzêcej, zmana struktury, potencja³ rolnczy, zró ncowane regonalne rolnctwa, Welkopolska Key words: structures of crop and anmal producton, changes n the structures, hgh agrcultural potental, regonal dversfcaton of farmng Synopss. Ukazano zmany w strukturach produkcj roœlnnej zwerzêcej na obszarach o wysokm potencjale rolnczym w Welkopolsce w latach , w œwetle ogólnych tendencj w zakrese przeobra eñ struktur produkcyjnych rolnctwa w skal kraju. Udowodnono znaczene mkrootoczena jego elementów jako g³ównych czynnków determnuj¹cych kszta³t struktur rolnczych na obszarach o wysokm potencjale rolnczym. Wskazano na odchylena zachodz¹ce w zakrese kszta³towana sê struktur rolnczych na obszarach o wysokm potencjale rolnczym, w stosunku do kerunków przeobra eñ ch ntensywnoœc w strukturach produkcyjnych rolnctwa ogó³em. Wprowadzene Analza przeobra eñ struktur produkcj rolnej gospodarstw ndywdualnych w d³ugm okrese stanow wa ny aspekt badañ ekonomstów rolnych, pozwala bowem na przewdywane kerunków rozwoju rolnctwa, a tak e dostarcza podstaw do oceny oddza³ywañ czynnków mkro makrootoczena na decyzje produkcyjne rolnków. Uwypuklene potrzeby przeman strukturalnych w polskm rolnctwe, w kerunku wzrostu skal produkcj wynka przede wszystkm z konecznoœc poprawy sytuacj materalnej gospodarstw rolnych [Czy ewsk 2003]. Badane przeobra eñ struktur produkcyjnych na obszarach o wysokm potencjale rolnczym ch porównane ze zmanam dokonuj¹cym sê w strukturach produkcj rolnctwa w skal kraju pozwala stwerdzæ, czy tendencje o wymarze ogólnokrajowym znajduj¹ odzwercedlene równe w rejonach o najlepszych w skal regonu warunkach gospodarowana, wynkaj¹cych z wysokego potencja³u rolnctwa g³êbokch tradycj zw¹zanych z rolnctwem. Umo lwa to odpowedÿ na pytane, czy czynnk warunkuj¹ce przemany struktur rolnczych w skal krajowej oddza³uj¹ z tak¹ sam¹ ntensywnoœc¹ na zmany w strukturach produkcj rolnej gospodarstw ndywdualnych na obszarach o najefektywnejszym rolnctwe. W zw¹zku z tym w nnejszym opracowanu podjêto próbê okreœlena zman zachodz¹cych w strukturach produkcj roœlnnej zwerzêcej gospodarstw ndywdualnych na obszarach o wysokm potencjale rolnczym w Welkopolsce. Dokonano oceny tych zman na tle przeobra eñ struktur produkcj rolnej w skal rolnctwa Polsk. Metodyka Przeanalzowano zmany w zakrese struktur produkcj roœlnnej zwerzêcej gospodarstw ndywdualnych w powece gostyñskm w latach Wykorzystano dane Powszechnego Spsu Rolnego z 2002 roku oraz dane rejestrów Powatowego Oœrodka Doradztwa Rolnczego w Gostynu, dotycz¹ce struktur produkcj roœlnnej, a tak e Powatowego Inspektoratu Weterynar w Gostynu, dotycz¹ce obsady zwerz¹t gospodarskch w gospodarstwach ndywdualnych powatu.

2 Zmany w strukturach produkcj rolnej gospodarstw ndywdualnych na obszarze Przeobra ena struktur produkcj roœlnnej zwerzêcej w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego w latach Powat gostyñsk jest obszarem o okreœlonej specyfce rolnctwa ndywdualnego w stosunku do pozosta³ych obszarów Welkopolsk. Przejawa sê ona w wy szej kulturze potencjale rolnczym. O wysokej kulturze rolnej œwadczy zdecydowane najn szy odsetek od³ogów ugorów w strukturze u ytków rolnych gospodarstw ndywdualnych, w stosunku do pozosta³ych powatów Welkopolsk. Stanow¹ one tylko 0,7% ogólnej powerzchn u ytków rolnych, bêd¹cych w³asnoœc¹ gospodarstw ndywdualnych. Œredn wskaÿnk dla Welkopolsk wynos a 4,9%. Powatam o najn szym udzale od³ogów ugorów w ogólnej lczbe u ytków rolnych, w dalszej kolejnoœc s¹ powaty s¹saduj¹ce z powatem gostyñskm, a manowce: krotoszyñsk (1%) oraz rawck (1,22%). W powece gostyñskm wystêpuje równe najwy szy wskaÿnk bontacj gleb oraz wskaÿnk towarowoœc gospodarstw ndywdualnych. Towarowoœæ ta wynka z okreœlonej specjalzacj produkcj roœlnnej zwerzêcej gospodarstw ndywdualnych. Zw¹zana jest ona ze skal¹ produkcj buraków cukrowych, chowu byd³a oraz trzody chlewnej. W tabel 1 zameszczono powaty o najwêkszym obszarze upraw buraków cukrowych, rzepaku, zbó oraz najwy szej skal chowu byd³a trzody chlewnej w gospodarstwach ndywdualnych, w Welkopolsce, w 2002 roku. Tabela 1. Powaty o najwêkszym obszarze upraw zbó, buraków cukrowych, rzepaku oraz najwy szym pog³owu byd³a trzody chlewnej w gospodarstwach ndywdualnych w Welkopolsce Powaty o najwêkszym obszarze upraw zbó [ha/100ha UR] W¹groweck szamotulsk gneÿneñsk gostyñsk z³otowsk poznañsk 75,53 73,07 70,34 68,17 65,93 52,39 Powaty o najwêkszym obszarze upraw buraków cukrowych [ha/100 ha UR] Gostyñsk rawck krotoszyñsk koœcañsk grodzsk jarocñsk 10,85 8,76 7,18 6,90 6,13 5,74 Powaty o najwêkszym obszarze upraw rzepaku rzepku [ha/100 ha UR] Szamotulsk gneÿneñsk obornck w¹groweck poznañsk wrzesñsk 11,13 8,99 8,35 7,48 7,35 6,85 Powaty o najwêkszym pog³owu byd³a ogó³em [szt./100 ha UR] Gostyñsk krotoszyñsk koœcañsk ostrzeszowsk wolsztyñsk grodzsk Powaty o najwêkszym pog³owu krów mlecznych [szt./100 ha UR] Gostyñsk krotoszyñsk konñsk koœcañsk rawck ostrzeszowsk Powaty o najwêkszym pog³owu trzody chlewnej [szt./100 ha UR] Gostyñsk leszczyñsk grodzsk koœcañsk œremsk krotoszyñsk ród³o: opracowane w³asne na podstawe: U ytkowane gruntów W 2002 roku ndywdualne gospodarstwa powatu gostyñskego przodowa³y zdecydowane w produkcj buraków cukrowych, w odnesenu do pozosta³ych powatów Welkopolsk (rys. 1). Trzy kolejne powaty o najwy szej produkcj buraków cukrowych w gospodarstwach ndywdualnych to powaty s¹saduj¹ce z powatem gostyñskm, co pozwala wnoskowaæ o wystêpowanu w 2002 roku w Welkopolsce rejonu o zwêkszonej, w stosunku do pozosta³ych obszarów produkcj buraka cukrowego. Potencja³ rolnctwa ndywdualnego powatu gostyñskego wyznacza równe obsada zwerz¹t gospodarskch w przelczenu na 100 ha u ytków rolnych. Dotyczy to w szczególnoœc obsady trzody chlewnej byd³a w tym krów mlecznych. Danych na temat welkoœc obsady zwerz¹t w gospodarstwach powatu gostyñskego w odnesenu do powatów województwa o najwy szej obsadze dostarczaj¹ rysunk 2, 3 4. W 2002 roku w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego wystêpowa³a najwy sza obsada zarówno byd³a ogó³em,

3 230 Katarzyna Smêdzk UHG]NL JQLH QLH VNL ZU]HVL VNL MDURFL VNL JURG]LVNL UDZLFNL NDOLVNL JURG]LVNL WXUHFNL RVWU]HV]RZVNL NROVNL UDZLFNL Rysunek 1. Powaty o najwêkszej produkcj buraków cukrowych w Welkopolsce [ha] ród³o: opracowane w³asne na podstawe: U ytkowane gruntów Rysunek 2. Powaty o najwy szej obsadze byd³a ogó³em w Welkopolsce [szt.] ród³o: jak na rys. 1. NRQL VNL RVWURZVNL RVWU]HV]RZVNL UDZLFNL NROVNL Z JURZLHFNL ZROV]W\ VNL RERUQLFNL V]DPRWXOVNL UHPVNL JURG]LVNL Rysunek 3. Powaty o najwy szej obsadze krów mlecznych w Welkopolsce [szt.] ród³o: jak na rys. 1. Rysunek 4. Powaty o najwy szej obsadze trzody chlewnej w Welkopolsce [szt.] ród³o: jak na rys. 1. jak krów mlecznych. Welkoœæ pog³owa dwukrotne przewy sza³a œredn¹ obsadê byd³a ogó³em krów mlecznych dla Welkopolsk. W nastêpnej kolejnoœc najwy sze obsady byd³a ogó³em krów mlecznych wykazywa³y gospodarstwa ndywdualne z powatów grancz¹cych z powatem gostyñskm, a manowce z: krotoszyñskego, rawckego koœcañskego. Potwerdza to tezê o wystêpowanu w centralnej czêœc Welkopolsk obszaru o wysokm potencjale rolnczym. Obok najwy szej w ca³ej Welkopolsce skal chowu byd³a w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego, na obszarze tym wystêpuje równe najwy sza obsada trzody chlewnej w przelczenu na 100 ha u ytków rolnych, bêd¹cych w posadanu gospodarstw ndywdualnych. Informacj na temat welkoœc obsady w powatach o najwy szej skal chowu trzody chlewnej, w gospodarstwach ndywdualnych dostarcza rysunek 4. Najwy sza skala upraw buraków cukrowych, chowu byd³a, w tym krów mlecznych, a tak e trzody chlewnej w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego pozwala uznaæ go za obszar o wysokm potencjale rolnczym w województwe welkopolskm. Podstaw¹ oceny stnej¹cych warunków mog¹ byæ równe uzyskwane efekty [Heller 1998]. Z powatem gostyñskm grancz¹ obszary, które w 2002 roku, w nastêpnej kolejnoœæ wykazywa³y najwy sze specjalzacje gospodarstw ndywdualnych w produkcj buraków cukrowych, chowe byd³a trzody chlewnej. Skupene tych powatów tworzy regon o charakterze lokalnym, wyró naj¹cy sê wysokm potencja³em rolnczym w skal Welkopolsk. Wykazane zman w strukturach produkcj roœlnnej zwerzêcej gospodarstw ndywdualnych powatu gostyñskego, pozwala wnoskowaæ o to samych przeobra enach w strukturach produkcj rolnej powatów s¹saduj¹cych z badanym. Odzwercedlenem zman produkcj roœlnnej jest struktura zasewów [Œlusarz 2005]. W 2002 roku welkoœæ upraw zbó w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego wynos³a 68 ha/100 ha UR by³a nemal e równa œrednej wartoœc dla województwa welkopolskego (65 ha/100 ha UR). Mmo to zbo a stanow¹ najwa nejszy element struktury produkcj roœlnnej gospodarstw ndywdualnych powatu, gdy zajmuj¹ oko³o 70% ogólnej powerzchn u ytków rolnych. W nastêpnych latach welkoœæ upraw zbó poszczególnych rodzajów w powece gostyñskm kszta³towa³a sê na stablnym pozome.

4 Zmany w strukturach produkcj rolnej gospodarstw ndywdualnych na obszarze SRZLHU]FKQLDÃXSUDZÃ>KD@ SV]HQLFD M F]PLH SV]HQ \WR UD]HPÃ]ER D Rysunek 5. Uprawy zbó w powece gostyñskm w latach [ha] ród³o: opracowane w³asne na podstawe: Raport meldunk nwne w latach Tabela 2. Struktura produkcj w latach [%] \WR RZLHV PLHV]DQNLÃ]ER RZH roœlnnej w gospodarstwach Ne odnotowano równe stotnych zman w strukturze produkcj zbó. W latach wystêpowa³ jedyne newelk wzrost welkoœc upraw jêczmena meszanek zbo owych kosztem welkoœc upraw pszency (rys. 5). Równe w strukturach produkcj roœln przemys³owych pastewnych ne odnotowano stotnych zman. Strukturê produkcj roœlnnej w gospodarstwach ndywdualnych w latach zobrazowano w tabel 2. W analzowanym okrese ne wyst¹p³y du e zmany w strukturach produkcj roœlnnej gospodarstw ndywdualnych powatu gostyñskego. Powol nastêpowa³o zwêkszane udza- ³u upraw rzepaku w ogólnej strukturze produkcj roœlnnej, kosztem upraw warzyw zbó. Na stablnym pozome utrzymywa³a sê welkoœæ upraw kukurydzy pastewnej oraz buraków cukrowych, z neznacznym odchylenam w po- ndywdualnych powatu gostyñskego Wyszczególnene Zbo a razem 72, 6 71, 3 73, 9 72, 3 71, 5 70, 5 71, 1 68, 8 69, 4 Rzepak rzepk 4, 0 4, 0 4, 6 4, 5 5, 0 6, 9 6, 9 8, 4 8, 9 Kukurydza pastewna 8, 5 9, 6 7, 9 8, 8 9, 7 9, 4 9, 9 9, 9 8, 9 Burak cukrowe 9, 9 10, 4 9, 2 10, 5 10, 1 9, 6 8, 5 9, 4 10, 6 Warzywa razem 5, 0 4, 7 4, 4 3, 9 3, 7 3, 7 3, 5 3, 5 2, 2 ród³o: opracowane w³asne na podstawe: Rejestr Powatowego Oœrodka Doradztwa Rolnczego w Gostynu. szczególnych latach. Rzepak ne by³ wêc upraw¹ konkurencyjn¹ wzglêdem buraków cukrowych kukurydzy pastewnej w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego. Wysok nezmenny pozom upraw kukurydzy pastewnej wynka z najwy szego w ca³ym województwe pog³owa byd³a, natomast du y udza³ upraw buraków cukrowych w strukturze produkcj roœlnnej gospodarstw ndywdualnych zw¹zany jest z funkcjonowanem na obszarze powatu gostyñskego najwêkszej cukrown grupy kapta³owej Pfefer und Langen S.A. o mocy przerobowej 4700 ton na dobê. Wa nym czynnkem wyznaczaj¹cym kszta³t struktur produkcj rolnej s¹ pow¹zana z lokalnym regonalnym przemys³em przetwórczym [ aguna, Suchta 1996]. Wdoczne jest to równe w strukturze produkcj roœlnnej powatu gostyñskego, a w szczególnoœc w strukturze produkcj buraków cukrowych. Nale y równe stwerdzæ, wykazana ogólna zale noœæ wystêpuj¹ca w gospodarstwach ndywdualnych w Polsce polegaj¹ca na wzroœce upraw rzepaku rzepku przy jednoczesnym spadku welkoœc upraw buraków cukrowych [Zegar 2009] ne znajduje odzwercedlena na obszarach wystêpowana dobrze funkcjonuj¹cych cukrown. Rzepak ne jest wêc roœln¹ konkurencyjn¹ wzglêdem buraka cukrowego, pommo zbl onej technolog uprawy, w rejonach o dobrych uwarunkowanach dla produkcj buraka. Staje sê n¹ dopero w przypadku konecznoœc rezygnacj z upraw buraków, wynkaj¹cej z rozw¹zana kontraktów buraczanych. Potwerdza sê tu hpoteza, stotny wp³ywa na decyzje produkcyjne rolnków ma, zgodne z podejœcem nstytucjonalnym, zakorzenene rolnka w zewnêtrznych strukturach [Matczak 2006]. Na obszarach o wysokm potencjale rolnczym wzrost obszaru upraw rzepaku nastêpuje przez ogranczane upraw zbó warzyw. Zastêpowalnoœæ pomêdzy tym roœlnam wynka z relacj nak³adoch³onnoœc kszta³towanych przez rynek relacj cenowych. Powat gostyñsk w dalszej perspektywe bêdze wêc znajdowa³ sê na pozycj potentata w produkcj buraków cukrowych, w skal województwa, a przeobra- ena w strukturze produkcj roœlnnej w gospodarstwach ndywdualnych powatu bêd¹ polega³y na powolnym zastêpowanu upraw zbó warzyw produkcj¹ rzepaku.

5 232 Katarzyna Smêdzk We wstêpnej czêœc opracowana wykazano równe, powat gostyñsk jest obszarem o najwêkszej obsadze trzody chlewnej byd³a w gospodarstwach ndywdualnych. Zgodne z danym GUS w Poznanu welkoœæ pog³owa byd³a w przelczenu na 100 ha u ytków rolnych w gospodarstwach ndywdualnych w 2002 roku wynos³a 82 sztuk. Wed³ug danych Powatowego Inspektoratu Weterynar w Gostynu obsada ta wynos³a w 2002 roku jedyne 53 sztuk byd³a ogó³em na 100 ha UR. Wystêpowa³a wêc znaczna rozbe noœæ dotycz¹ca rejestrów GUS Inspektoratu Weterynar. Dla potrzeb dalszej analzy pos³u ono sê danym z rejestrów Powatowego Inspektoratu Weterynar w Gostynu. Na rysunku 6 przedstawono kszta³towane sê welkoœc obsady byd³a, w tym krów mlecznych w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego w latach Zmany w welkoœc obsady byd³a ogó³em w gospodarstwach ndywdualnych w latach by³y wynkem zman w welkoœc pog³owa krów mlecznych. REVDGDÃ>V]W@ E\GORÃRJyáHPÃ NURZ\ÃPOHF]QH E\GORÃPL VQH Rysunek 6. Obsada byd³a w tym krów mlecznych w powece gostyñskm w latach [ha] ród³o: opracowane w³asne na podstawe: Rejestr Powatowego Inspektoratu Weterynar w Gostynu. Tabela 3. Udza³ pog³owa krów mlecznych w ogólnej obsadze ndywdualnych powatu gostyñskego w latach [%] byd³a w gospodarstwach Wyszczególnene Udza³ obsady krów mlecznych w ogólnej obsadze byd³a ród³o: opracowane w³asne na podstawe: Rejestr Powatowego Inspektoratu Weterynar w Gostynu. W latach lczba krów mlecznych, a tym samym byd³a ogó³em wzrasta³a w œrednm tempe 4% roczne. Najwêkszy wzrost pog³owa krów mlecznych odnotowano w 2006 roku. By³ to wzrost rzêdu 16% w stosunku do roku poprzednego wynka³ prawdopodobne z podwojena ceny mleka w 2006 roku, w stosunku do okresu przed ntegracj¹ [Czternasty, Smêdzk 2009]. W nastêpnym roku obsada krów mlecznych uleg³a stablzacj, po czym w 2008 roku odnotowano zmnejszene pog³owa krów mlecznych o 6% w stosunku do roku poprzednego. Zmany w udza³ach obsady krów mlecznych w welkoœc pog³owa byd³a ogó³em, w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego, w latach zobrazowano w tabel 3. Na podstawe powy szych danych nale y stwerdzæ, w latach zwêksza³ sê udza³ krów mlecznych, w ogólnej obsadze byd³a w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego, wyj¹tkam by³y lata W 2008 roku obsada krów mlecznych w przelczenu na 100 ha UR os¹gnê³a pozom 48 sztuk w stosunku do 32 sztuk w 2002 roku. Wzrost pog³owa krów mlecznych by³ wêc znacz¹cy dodatkowo umocn³ powat gostyñsk na pozycj ldera w produkcj mleka w Welkopolsce. Tym samym obsada byd³a ogó³em w 2008 roku w przelczenu na 100 ha u ytków rolnych w gospodarstwach ndywdualnych powatu os¹gnê³a pozom 66 sztuk. Brak danych unemo lwa okreœlene zman w welkoœc pog³owa trzody chlewnej w gospodarstwach ndywdualnych powatu gostyñskego. Zgodne z danym spsu Powatowego Inspektoratu Weterynar w Gostynu obsada trzody chlewnej, w gospodarstwach ndywdualnych we wrzeœnu 2008 roku kszta³towa³a sê na pozome 462 sztuk, w przelczenu na 100 ha UR by³a n sza od obsady trzody na 100 ha UR, w 2002 o 199 sztuk. Nast¹p³o wêc stotne ogranczene pog³owa trzody chlewnej przez gospodarstwa ndywdualne w 2008 roku, w stosunku do 2002 roku. Ze wzglêdu na brak danych ne mo na jednak stwerdzæ, czy zmnejszane pog³owa by³o wynkem stopnowego ogranczana lczebnoœc stada, czy ma³o charakter jednorazowy. Wnosk Na obszarach o wysokm potencjale rolnczym w Welkopolsce zmany, w strukturze produkcj roœlnnej dokonuj¹ sê bardzo powol polegaj¹ na wzroœce udza³u upraw rzepaku w welkoœc upraw ogó³em. Przeobra ena w strukturach produkcj roœlnnej wystêpuj¹ce w skal kraju, a polegaj¹- 73

6 Zmany w strukturach produkcj rolnej gospodarstw ndywdualnych na obszarze ce na zwêkszanu obszarów upraw rzepaku kosztem upraw buraków cukrowych ne znajduj¹ odzwercedlena w powece gostyñskm. Zastêpowane produkcj buraków, produkcj¹ rzepaku jest wêc efektem przeobra eñ zachodz¹cych w mkrootoczenu, a wynkaj¹cych z konecznoœc dostosowana sê producenta rolnego do zmenaj¹cych sê realów rynkowych, determnowanych kontraktam buraczanym. W sytuacj pozytywnych uwarunkowañ otoczena, sprzyjaj¹cych produkcj buraków cukrowych, a wynkaj¹cych z zasobnoœc w gleby wysokch klas funkcjonowana na obszarze wystêpowana gospodarstwa cukrown, produkcja rzepaku ne jest atrakcyjn¹ alternatyw¹ wzglêdem produkcj buraków cukrowych. Zwêkszane upraw rzepaku odbywa sê wówczas kosztem ogranczana produkcj zbó warzyw. Jest to wdoczne w doœwadczenach gospodarstw ndywdualnych powatu gostyñskego. Zastêpowane produkcj buraków cukrowych rzepakem ma natomast mejsce na obszarach, w których zmenaj¹ce sê warunk w skal makro wymus³y zaprzestane funkcjonowana cukrown, b¹dÿ jakoœæ wspó³pracy rolnków z cukrownam jest nezadowalaj¹ca. Struktura produkcj roœlnnej w gospodarstwach ndywdualnych jest wêc pochodn¹ pow¹zañ z agrobznesem, który przez pe³none funkcje, w szczególnoœc funkcjê odborcy p³odów rolnych wp³ywa na jej kszta³t wymusza przeobra ena w kerunku dostosowana do zmenaj¹cych sê warunków rynkowych. Na obszarach o wysokm potencjale rolnczym nastêpuj¹ równe powolne zmany w strukturach produkcj zwerzêcej, polegaj¹ce na zwêkszanu stopna specjalzacj w chowe byd³a, w szczególnoœc przez systematyczny wzrost obsady byd³a mlecznego. Uwzglêdnaj¹c przeobra ena struktur produkcj roœlnnej zwerzêcej gospodarstw ndywdualnych powatu gostyñskego nale y prognozowaæ, w przysz³oœc bêdze on nadal obszarem o najwy szej produkcj buraków cukrowych obsadze byd³a w gospodarstwach ndywdualnych Welkopolsk. Przewduje sê równe, relatywna przewaga powatu gostyñskego w welkoœc pog³owa byd³a, w szczególnoœc krów mlecznych, w stosunku do pozosta³ych powatów bêdze ulega³a dalszemu pog³êbanu, zwêkszaj¹c tym samym stopeñ wykazywanej specjalzacj produkcj zwerzêcej. Zmany w specjalzacj produkcj rolnej gospodarstw ndywdualnych, na obszarach o wysokm potencjale rolnczym, w Welkopolsce dokonuj¹ sê pod wp³ywem zmenaj¹cych sê uwarunkowañ otoczena pow¹zañ rolnctwa z agrobznesem. Utrzymane status quo w tym zakrese powoduje, struktury produkcj rolnej w gospodarstwach ndywdualnych na tych obszarach ulegaj¹ utrwalenu. Lteratura Czternasty W., Smêdzk K. 2009: The Effect of the Integraton nto the EU on the Economc Results of Dfferent Types of Indvdual Farms n Poland. Proceedngs of the nternatonal Scentfc Conference Economc Scence for Rural Development, Jelgava, Czy ewsk A. 2003: Makroekonomczne problemy agrobznesu w Polsce w okrese przedakcesyjnym. Wyd. Akadem Ekonomcznej, Poznañ, s Heller J. 1998: Regonalne zró ncowane potencja³u wytwórczego obszarów wejskch. Agrobznes w krajach Europy Œrodkowej w aspekce ntegracj z UE. Wyd. Akadem Ekonomcznej m. Oskara Langego, Wroc³aw, s aguna T., Suchta J. 1996: Badana nad dostosowanem struktury organzacyjnej produkcyjnej gospodarstw prywatnych w Polsce pó³nocno-wschodnej do wymogów UE. Konkurencyjnoœæ polskego rolnctwa agrobznesu na rynkach mêdzynarodowych. Olsztyn, s Matczak P. 2005: Czynnk wp³ywaj¹ce na decyzje rolnka o zmane sposobu gospodarowana. Weœ Rolnctwo, 2006/ 1130, s Raport meldunk nwne w latach , Powatowy Oœrodek Doradztwa Rolnczego w Gostynu. Rejestr Powatowego Oœrodka Doradztwa Rolnczego w Gostynu. Œlusarz G. 2005: Studum spo³eczno-ekonomcznych uwarunkowañ rozwoju obszarów wejskch w œwetle zagro ena margnalzacj¹ na przyk³adze województwa podkarpackego. Wyd. Unwersytetu Rzeszowskego, Rzeszów, U ytkowane gruntów, powerzchna zasewów pog³owe zwerz¹t gospodarskch województwa welkopolskego, GUS w Poznanu, Poznañ 2003, s. 81-9, Zegar J.S. 2009: Matera³y Semnarum Naukowego Struktury Rolne: Stan co dalej?. IERG, s Summary The artcle shows changes n structures of crop and anmal producton n the area of hgh agrcultural potental n Welkopolska from 2000 tll They were compared to general tendences n the feld of transformaton n agrcultural producton structures on the country scale the meanng of mcro-surroundng has been proved and ts elements as man features showng the shape of agrcultural structures n the area of hgh farmng potental. Devaton n the structures n the area has also been shown, n comparson to general ways of transformaton Adres do korespondencj: mgr Katarzyna Smêdzk Unwersytet Ekonomczny w Poznanu Katedra Makroekonom Gospodark ywnoœcowej al. Nepodleg³oœc 10, Poznañ e-mal: katarzyna.smedzk@ue.poznan.pl