O co chodzi w sporze kontekstualizmem a minimalizmem semantycznym

Transkrypt

1 O co chodzi w sporze między kontekstualizmem a minimalizmem semantycznym

2 Syntaktyka Semantyka Pragmatyka Pogląd d tradycyjny Semantyka zajmuje się znaczeniem językowym, odniesieniem i warunkami prawdziwości wyrażeń; ; tym, co powiedziane (what is said) Pragmatyka zajmuje się użyciem wyrażeń; tym, co nadawca miał na myśl l (what( is meant)

3 Rolą kontekstu w semantyce jest jedynie ustalanie odniesienia wyrażeń okazjonalnych Kontekst istotny dla rozważań pragmatycznych jest bardzo szeroki i obejmuje wszystko to, co może e być ważne przy ustalaniu intencji nadawcy (implikatury)

4 Czy umiesz gotować? François Recanati: Jestem Francuzem.

5 Wszyscy sąs obecni.

6 Jaś (który ma 185 cm wzrostu) jest wysoki.

7 Nina jest gotowa.

8 To jabłko jest czerwone.

9 Wiem, że e samolot wyląduje w Chicago.

10 Jaś i Małgosia lecą z NY do San Francisco. Ich samolot ma po drodze lądowal dować w Chicago. Jasiowi i Małgosi bardzo na tym zależy, ponieważ mają tam spotkać rodziców. Dzieci chcą się upewnić,, czy rzeczywiście cie samolot będzie tam lądowal dował.. Stają w kolejce do informacji. Czekając c pytają pana Smitha. Smith zagląda do rozkładu lotów, który trzyma w ręku r i mówi: Wiem, że e samolot wyląduje w Chicago. Małgosia mówi m jednak: W rozkładzie może e być błąd. Zatem Smith nie wie, czy samolot wyląduje w Chicago.

11 Te liście sąs zielone.

12 Klon Pii ma brązowe liście. Ponieważ Pia uważa, a, że e liście powinny być zielone, przemalowuje wszystkie liście na zielono. Mówi Teraz jest lepiej. Teraz te liście sąs zielone. Przyjaciel botanik przychodzi do Pii i mówi, m że e poszukuje zielonych liści do badań. Pia odpowiada Te liście sąs zielone, możesz je wziąć ąć.

13 Wszyscy zdali egzamin; Jan (który ma 185 cm wzrostu) jest wysoki; Nina jest gotowa; To jabłko jest czerwone; Wiem, że e samolot wyląduje w Chicago; Te liście sąs zielone.

14 Wartość logiczna zmienia się wraz z kontekstem; Nie da się przypisać wartości logicznej, dopóki zdanie nie zostanie uzupełnione przez kontekst Semantyczne warunki prawdziwości intuicyjne warunki prawdziwości

15 stanowiska w sporze

16 zależno ność kontekstowa wymienionych zdań wykracza poza przypisanie wyrażeniom okazjonalnym ich odniesień i usunięcie wieloznaczności ci leksykalnej; te zdania sąs typowymi przykładami zdań języka naturalnego; zależno ność kontekstowa jest znacznie bardziej rozpowszechniona niż dotychczas sądzono; s w tradycyjnie rozumianych rozważaniach aniach semantycznych kontekst może e być uwzględniony tylko wtedy, gdy legitymizują to reguły znaczeniowe;

17 3 wyjścia: 1. postulować istnienie w strukturze logicznej zdań takich składnik adników, które pozwalałyby na odwołanie się do kontekstu (tj. postulować istnienie ukrytych okazjonalizmów), 2. uznać, że nieuwzględniaj dniająca w wystarczającej cej mierze kontekstu semantyka co prawda determinuje wartości logiczne zdań,, ale wyznaczone przez nią wartości nie sąs tymi, które rozmówcy intuicyjnie zdaniom przypisują, 3. przyznać, że e semantyka nie jest w stanie wykonać swego podstawowego zadania, ponieważ nie jest w stanie wyznaczyć warunków w prawdziwości większo kszości zdań.

18 1. Indeksykalizm (Jason Stanley) 2. Minimalizm (Emma Borg, Hermann Cappelen i Ernest Lepore): treść semantyczna (minimalna) + treść komunikowana 3. Kontekstualizm (Charles( Travis, Recanati)

19 Kontrowersje Propozycjonalność treści semantycznej Intuicyjne vs.. semantyczne warunki prawdziwości Dopuszczalność silnych i słabych s wpływ ywów w pragmatycznych Ilość wyrażeń okazjonalnych w języku j naturalnym

20 Słaby wpływ pragmatyczny na to, co jest komunikowane w wypowiedzi, zachodzi w wypadku, w którym kontekst (włą łączając c intencje nadawcy) wyznacza interpretację elementu leksykalnego w zgodzie ze stałym znaczeniem tego elementu leksykalnego. Silny wpływ pragmatyczny na to, co komunikowane, jest takim wpływem kontekstu na to, co komunikowane, który nie jest jedynie pragmatyczny w słabym s sensie (King, Stanley 2005, s. 140)

21 Proponowana klasyfikacja Minimalizm radykalny to stanowisko akceptujące: ce: wyrażenia zależne od kontekstu tworzą dość wąski zbiór; treść semantyczna podlega jedynie słabym s wpływom pragmatycznym; oraz twierdzenie głoszg oszące, że: wszystkie syntaktycznie poprawne zdania oznajmujące semantycznie wyrażaj ają sądy. Radykalnymi minimalistami sąs w tym rozumieniu Borg oraz Cappelen i Lepore.

22 Minimalizm simplicite to stanowisko, zgodnie z którym: tylko niektóre zdania oznajmujące mają propozycjonalną treść semantyczną; wyrażenia zależne od kontekstu tworzą dość wąski zbiór; oraz treść semantyczna podlega jedynie słabym s wpływom pragmatycznym. Przedstawicielem minimalizmu simplicite w tym sensie jest Bach.

23 Minimalista umiarkowany (indeksykalista)) to ktoś,, kto akceptuje: treść semantyczna podlega jedynie słabym s wpływom pragmatycznym i wszystkie syntaktycznie poprawne zdania oznajmujące semantycznie wyrażaj ają sądy, ale nie akceptuje: wyrażenia zależne od kontekstu tworzą dość wąski zbiór.

24 Umiarkowany kontekstualista akceptuje: tylko niektóre zdania oznajmujące mają propozycjonalną treść semantyczną; wyrażenia zależne od kontekstu tworzą bardzo szeroki zbiór; treść semantyczna podlega silnym wpływom pragmatycznym

25 Radykalni kontekstualiści żadne zdania oznajmujące nie mają propozycjonalnej treści semantycznej; wyrażenia zależne od kontekstu tworzą bardzo szeroki zbiór; treść semantyczna podlega silnym wpływom pragmatycznym

26 Minimalizm radykalny Minimalizm simplicite Minimalizm umiarkowany (indeksykalizm ) Kontekstualizm umiarkowany Kontekstualizm radykalny Tyko niektóre zdania sem. wyrażaj ają sądy Mało o wyr. okazjonalnych Tylko słabe s wpływy pragmat. - - Wszystkie zdania sem. wyrażaj ają sądy war. sem.. = war. intuicyjne

27 Kontekstualizm Zdecydowana większo kszość wyrażeń języka naturalnego jest zależna od kontekstu Wyrażenia takie, jak każdy, wszyscy, gotowy, wysoki, wie, że, zielony, dobry w różnych r kontekstach użycia u mają różne znaczenia W kontekście k1 zdanie Jaś jest wysoki znaczy, że e Jaś jest wysoki jak na piłkarza (i jest prawdziwe). W kontekście k2 zdanie Jaś jest wysoki znaczy, że e Jaś jest wysoki jak na koszykarza (i jest fałszywe).

28 Zdania nie wyrażaj ają sądów w i nie mają wartości logicznej Sądy sąs wyrażane ane przez wypowiedzenia zdań w konkretnych okolicznościach ciach Przypisywanie wartości logicznej jest zadaniem dla pragmatyki, a nie dla semantyki (truth( truth-conditional pragmatics)

29 Do tego, aby ustalić znaczenie i wartość logiczną danej wypowiedzi trzeba przeprowadzić interpretację pragmatyczną Interpretacje pragmatyczne: - pierwotne (ustalają znaczenie) - wtórne (ustalają np. implikatury konwersacyjne)

30 Interpretacje pragmatyczne pierwotne - oddolne (językowo kontrolowane; uruchamiane przez znaczenie językowe) j - odgórne (pragmatycznie kontrolowane; uruchamiane przez kontekst)

31 A: Czy Kasia jest głodna? g B: Ona jadła śniadanie. Interpretacja wtórna: B dał do zrozumienia, że e Kasia nie jest głodna. g Interpretacja pierwotna: - oddolna: ona odnosi się do Kasi - odgórna: jadła DZIś śniadanie

32 Minimalizm radykalny (H. Cappelen & E. Lepore) grupa wyrażeń okazjonalnych jest bardzo nieliczna (m.in. ja, on, tu, teraz, dziś ) pozostałe e wyrażenia nie sąs zależne od kontekstu i we wszystkich kontekstach użycia znaczą to samo

33 Interpretacja wtórna rzecz pragmatyki Interpretacja pierwotna do ustalenia znaczenia językowego j potrzebna jest tylko interpretacja oddolna (tj. ustalenie odniesienia wyrażeń okazjonalnych)

34 Sąd d minimalny We wszystkich kontekstach użycia u zdanie, które nie zawiera wyrażeń okazjonalnych, nie jest wieloznaczne, nie jest nieostre itd. semantycznie wyraża sąd d minimalny, który ma określone warunki prawdziwości

35

36 Rudolf ma czerwony nos wyraża a sąd s minimalny, że e Rudolf ma czerwony nos. Rudolf nie wie, że e pingwiny jedzą ryby wyraża a sąd s d minimalny, że e Rudolf nie wie, że e pingwiny jedzą ryby. Rudolf jadł śniadanie wyraża a sąd s minimalny, że e Rudolf jadł śniadanie.

37 Pluralizm aktów w mowy Każde wypowiedzenie zdania wyraża również wiele innych sądów s w (poza sądem s minimalnym, który semantycznie wyraża) To, które sądy s wyraża, a, zależy y od kontekstu użycia u i od kontekstu słuchacza s (tj. kontekstu, w którym zdanie jest interpretowane)

38 Rudolf jest reniferem może e wyrażać, że Rudolf nie jest łosiem; że e Rudolf nie lubi upałów; że e Rudolf da radę pociągn gnąć sanie, itp.

39 Minimalizm simplicite (K. Bach) Odrzuca założenie, że e każde zdanie oznajmujące (nie dwuznaczne, nie nieostre, itd.) wyraża a sąd s (wbrew minimalizmowi radykalnemu) Odrzuca założenie, że e szeroki kontekst jest potrzebny do ustalenia znaczenia językowego j (wbrew kontekstualizmowi) Zdania mogą być semantycznie niekompletne, nie będąc b c przy tym zależne od kontekstu

40 zdania semantycznie niekompletne wyrażaj ają tylko rdzeń sądu (proposition( radical) Ona jadła śniadanie jest semantycznie niekompletne (mimo iżi jest poprawnie zbudowane), nie wyraża a pełnego sądu, s nie posiada wartości logicznej; jeśli założymy, że e nadawca, który wypowiada jakieś zdanie, musi mieć jakiś sąd d na myśli, to ten, kto wypowiada zdanie semantycznie niekompletne, musi mieć na myśli więcej niż wyraża

41 Ten haczyk jest wystarczająco co mocny. Jaś jest gotowy. Jaś jest wysoki. nie sąs prawdziwe, ani fałszywe

42 Kontekstualizm epistemologiczny Wiem, że mam dwie ręce. r Jeśli nie wiem, czy nie zwodzi mnie zły z demon/nie jestem mózgiem m w naczyniu, to nie wiem, że e mam dwie ręce. r Nie wiem, czy nie zwodzi mnie zły z y demon. Zatem, nie wiem, że mam dwie ręce. r

43 Kontekstualizm moralny Blair powinien wypowiedzieć wojnę Irakowi znaczy mniej więcej Mój j kodeks moralny nakazuje, aby Blair wypowiedział wojnę Irakowi A: Blair powinien wypowiedzieć wojnę Irakowi. B: Blair nie powinien wypowiadać wojny Irakowi.

44 Kwestia gustu Szpinak jest smaczny. Szpinak nie jest smaczny. Madagaskar 3 jest śmieszny. Madagaskar 3 nie jest śmieszny.

45 Bryła a mógłby m zostać zgnieciony w kulkę i przetrwać. Goliat nie mógłby m zostać zgnieciony w kulkę i przetrwać. Bryła Goliat

46 Dwa niedobre argumenty na rzecz kontekstualizmu

47 stek Załóżmy, że e wchodzę do restauracji i zamawiam danie. Załóżmy, że e mówim wię,, mówim wiąc c dosłownie, ownie, Poproszę stek ze smażonymi ziemniakami.. ( )( Zakładam, adam, że e nie dostarczą tego dania do mojego domu albo do pracy. Zakładam, adam, że e stek nie będzie b zatopiony w betonie, ani skamieniały. że e nie zostanie wepchnięty do mojej kieszeni, ani rozsmarowany na mojej głowie. g Ale żadne z tych założeń nie zostało o uwyraźnione (made( explicit) ) w mojej dosłownej ownej wypowiedzi. (Searle 1992, s. 180).

48 Fara 2012 Fiona chce złowiz owić rybę. Gdy Fiona mówi, że e chce złowiz owić rybę,, to nie wyraża a pragnienia, które spełni się ztw, gdy sąd, s że Fiona złowi rybę stanie się prawdziwy. Ten sąd d stanie się prawdziwy, gdy złowi z maleńką płotkę.. Ale jej pragnienie w ten sposób b nie zostanie spełnione. ( )( ) Niemniej jednak przypisanie [jej tego pragnienia] jest prawdziwe.

49 Fara pisze, że przypisanie pragnienia ( )( o postaci A chce C jest prawdziwe zawsze i tylko, gdy A ma pragnienie ( ),( którego dokładn adną treści cią jest sąd s Q,, dla pewnego Q,, które pociąga sąd s d wyrażony przez zdanie podrzędne dne C (Fara 2003, s. 159).

50 Jeśli A mówi Przynieś mi c to jego rozkaz będzie spełniony pod warunkiem, że A dostanie c,, nawet jeśli to, czego A rzeczywiście cie pragnął ął,, jest bardziej określone. Spełnienie prośby a usatysfakcjonowanie proszącego

51 Kot na macie

52 Kot na macie now suppose that the cat and the mat are in exactly the relations depicted only they are both floating freely in outer space, perhaps outside the Milky Way galaxy altogether. "The cat is on the mat" does not have a clear application, unless we make some further assumptions, in the case of cats and mats floating freely in outer space

53 as we are strapped in the seats of our space ship in outer space we see a series of cat-mat pairs floating past our window. Oddly, they come in only two attitudes. From our point of view they are either as depicted in figure 1, or as would be depicted if figure 1 were upside down. "Which is it now?", I ask.. "The" cat is on the mat", you answer.

54

55 Suppose that the mat is as stiff as a board and is stuck into the floor at an angle. Suppose the cat is drugged into a stupor and is placed relative to the mat in the following attitude.

56 But now consider a different variation of the same example.the mat is in its stiff angled position,, as in figure 2, and it is part of a row of objects similarly sticking up at odd angles - a board,, a fence post, an iron rod, etc. The cat jumps from one of these objects to another.

57 porównania (Kennedy 2007) Ta książ ążka jest dłuższa d niż ta książ ążka. Ta książ ążka jest długa d w porównaniu z tąt książ ążką. [[x jest A w porównaniu z y]] = 1 w kontekście k ztw, gdy [[x jest A]] = 1 w każdym kontekście k, k, który jest taki jak k, tyle, że e uniwersum k k obejmuje tylko x i y.