OCENIANIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH

Transkrypt

1 1 OCENIANIE WYPOWIEDZI PISEMNYCH KRYTERIA OCENIANIA: KRÓTKI TEKST UŻYTKOWY DŁUŻSZY TEKST UŻYTKOWY WYPOWIEDŹ PISEMNA Przedstawiony materiał zawiera szczegółowe uwagi dotyczące oceniania prac pisemnych z języków obcych nowożytnych. Prosimy o zwrócenie uwagi zwłaszcza na zapisy zaznaczone w wersji elektronicznej na niebiesko, ponieważ są to uściślenia wprowadzone po egzaminie maturalnym w roku 2005.

2 2 POZIOM PODSTAWOWY UWAGI DOTYCZĄCE ZADAŃ OTWARTYCH Z ARKUSZA I Przy ocenianiu informacji trzymamy się słowa pisanego (choć nie oczekujemy konkretnych wyrażeń), nie interpretujemy tekstu, nie odgadujemy intencji autora. Informacja jest nieczytelna, jeśli musimy się jej domyślać. W kryterium treści oceniamy każdą z czterech informacji oddzielnie. Kolejność informacji przekazanych przez ucznia nie musi pokrywać się z kolejnością, w jakiej zostały one określone w poleceniu. Wymagany jest przekaz informacji zgodny z poleceniem, ale nie spodziewamy się, że uczeń przetłumaczy wyrażenia użyte w poleceniu dosłownie na język obcy. Każda kropka lub jej część wymaga oddzielnego odniesienia się do niej w pracy. Ten sam element pracy nie może być realizacją różnych części polecenia. POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA Zaznaczamy w wypowiedzi ucznia i oznaczamy na marginesie pracy błędy językowe (czyli gramatyczne i leksykalne) oraz błędy ortograficzne. W oznaczaniu błędów i ocenie tego zadania nie uwzględnia się błędów interpunkcyjnych i stylistycznych. Błędy merytoryczne są zaznaczane w pracy, ale nie są oznaczane na marginesie i liczone przy ocenie poprawności językowej pracy. Liczymy ilość oznaczeń błędów na marginesie, porównujemy ją z liczbą wyrazów, a następnie przyznajemy odpowiednią liczbę punktów, zgodnie z kryteriami oceny danego zadania. Oceniając prace w kryterium poprawności językowej, nie mamy możliwości przyznania połówek punktów. W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysleksję zdającego (błędy ortograficzne nie są liczone przy ocenie poprawności językowej). KRÓTKA FORMA UŻYTKOWA (5 pkt.) Inf. 1 Inf. 2 Inf. 3 Inf. 4 POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA liczba pkt RAZEM SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę głównie komunikatywność, a w mniejszym stopniu ocenia się poprawność językową. Przyznaje się po 1 pkt. za każdą informację zgodną z poleceniem. Jeżeli brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie, przyznaje się 0 pkt. za tę informację. Nie ma możliwości przyznania 0,5 punku. Jeżeli tekst jest poprawny pod względem językowym, tzn. nie zawiera błędów lub zawiera błędy, stanowiące nie więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 1 pkt za poprawność językową. Jeżeli tekst zawiera błędy językowe (gramatyczne i leksykalne) i błędy ortograficzne, stanowiące więcej niż 25% liczby wszystkich wyrazów w tekście, przyznaje się 0 pkt. za poprawność językową. Punkt za poprawność przyznaje się, jeśli tekst zawiera więcej niż połowę wymaganych informacji (minimum 3 punkty za przekazanie informacji).

3 3 DŁUŻSZA FORMA UŻYTKOWA (10 pkt.) liczba punktów Inf. 1 Inf. 2 Inf. 3 Inf. 4 FORMA BOGACTWO JĘZYKOWE POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA 0-0, , , , RAZEM SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Przy ocenie tego zadania bierze się pod uwagę treść, formę, bogactwo językowe i poprawność językową. Treść: Przyznaje się maksymalnie po 1 punkcie za każdą informację. 1 pkt - informacja zawiera wszystkie elementy określone w poleceniu, 0,5 pkt. - informacja zawiera część elementów określonych w poleceniu, 0 pkt. - brak informacji lub błędy językowe uniemożliwiają jej zrozumienie. Forma: 2 pkt. - wypowiedź zgodna z wymaganą formą, - układ tekstu spójny, logiczny, - objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 10 % ( , słów), 1 pkt - wypowiedź częściowo zgodna z wymaganą formą, - układ tekstu częściowo spójny, logiczny, - objętość pracy może przekroczyć podane granice do ± 15 % ( , słów), 0 pkt. - praca jest niezgodna z wymaganą formą (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów), - układ tekstu niespójny, chaotyczny, - objętość pracy przekracza podane granice ponad ± 15% (do 101 słów, od 173 słów). Bogactwo językowe 2 pkt. - zróżnicowane struktury gramatyczne, - urozmaicone słownictwo i frazeologia, 1 pkt - mało zróżnicowane struktury gramatyczne, - mało urozmaicone słownictwo i frazeologia, 0 pkt. - niezróżnicowane struktury gramatyczne, - bardzo ubogie słownictwo i frazeologia, - praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów). Poprawność językowa 2 pkt. - błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące od 0 do 15% liczby wszystkich wyrazów, 1 pkt - błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/ lub ortograficzne, stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 25% liczby wszystkich wyrazów, 0 pkt. - błędy gramatyczne i/lub leksykalne i/lub ortograficzne, stanowiące powyżej 25% liczby wyrazów, - praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, (niezależnie od stopnia realizacji pozostałych kryteriów). Jeżeli praca liczy mniej niż 60 słów, czyli 50% wymaganego limitu, w kryterium poprawności językowej i w kryterium bogactwa językowego otrzymuje 0 punktów, niezależnie od stopnia realizacji kryterium treści i kryterium formy. Praca otrzymuje 0 punktów w kryterium poprawności językowej oraz bogactwa językowego, jeżeli zdający przekazał mniej niż połowę informacji, czyli uzyskał mniej niż 2 punkty za treść. Jeżeli praca jest nieczytelna lub całkowicie niezgodna z tematem lub poleceniem (np. jest dialogiem), nie jest sprawdzana. We wszystkich kryteriach przyznaje się 0 pkt.

4 4 UŚCIŚLENIE KRYTERIÓW OCENIANIA DŁUŻSZEJ FORMY UŻYTKOWEJ Ponieważ informacje w liście są dwuczęściowe przyznajemy: 1 punkt za informację, jeśli zdający przekazał w tekście obydwie jej części. 0,5 punktu, jeśli zdający przekazał tylko jedną część. 0 punktów, jeśli jest brak obydwu części informacji lub błędy językowe uniemożliwiają ich zrozumienie. FORMA Za wymaganą formę przyznajemy 2 pkt., jeśli zdający zawarł w liście pięć elementów obligatoryjnych, zaznaczonych w tabeli tłustym drukiem. Przy ocenie formy nie są brane pod uwagę elementy nieobligatoryjne oznaczone kursywą, bez względu na to, czy są zawarte w pracy zdającego, czy nie. Nie liczymy ich do ilości słów i nie zaznaczamy w nich błędów. forma pełna realizacja formy (2pkt) częściowa realizacja formy (1 pkt) List prywatny data, list zawiera przynajmniej trzy zwrot grzecznościowy rozpoczynający list, z pięciu obligatoryjnych typowy dla listu prywatnego, elementów (w tym rozwinięcie). wstęp, rozwinięcie, zakończenie, zwrot grzecznościowy kończący list, typowy dla listu prywatnego, podpis. List formalny data, list zawiera przynajmniej trzy zwrot grzecznościowy rozpoczynający list, z pięciu obligatoryjnych typowy dla listu formalnego, elementów (w tym rozwinięcie). wstęp, w którym określony jest cel listu, rozwinięcie, w którym omówiony jest temat; na ogół każdy nowy aspekt w osobnym akapicie, zakończenie, w którym na ogół wyrażone jest jakieś życzenie, zwrot grzecznościowy kończący list, typowy dla listu formalnego, podpis, informacje o załącznikach. Jeśli zdający użyje zwrotu grzecznościowego rozpoczynającego lub kończącego list, który nie jest adekwatny do danego rodzaju listu (prywatny, formalny), nie podkreślamy tego zwrotu i nie zaznaczamy na marginesie błędu stylistycznego. Uwzględniamy to w wymaganej formie, tzn. nie zaliczamy danego elementu z pięciu obligatoryjnych w ocenie zgodności z formą (np. zwrotu grzecznościowego rozpoczynającego list). JEŻELI LIST ZAWIERA MNIEJ NIŻ 3 Z 5 OBLIGATORYJNYCH ELEMENTÓW, TO PRACA JEST NIEZGODNA Z WYMAGANĄ FORMĄ (PIERWSZE PODKRYTERIUM) I NIEZALEŻNIE OD STOPNIA REALIZACJI POZOSTAŁYCH PODKRYTERIÓW (SPÓJNOŚĆ I OBJĘTOŚĆ) OCENIANA JEST W ZAKRESIE KRYTERIUM FORMY NA 0 PUNKTÓW.

5 5 Oceniając dłuższy tekst użytkowy w kryterium formy, bierzemy pod uwagę trzy podkryteria i rozpatrujemy każde z nich oddzielnie. Oceniamy: w jakim stopniu list jest zgodny z wymaganą formą (pierwsze podkryterium) spójność i logikę tekstu (drugie podkryterium) objętość pracy (trzecie podkryterium) Każde z trzech wyżej wymienionych podkryteriów może być spełnione na poziomie 0, 1 lub 2 punktów. Przykład 1. - wypowiedź zgodna z wymaganą formą 2 pkt. - układ tekstu spójny i logiczny 2 pkt. - górny limit słów przekroczony o 20 słów, czyli ok. 13% 1 pkt Łączna ocena formy: 2 pkt. Przykład 2. - wypowiedź zgodna z wymaganą formą 2 pkt. - układ tekstu spójny i logiczny 2 pkt. - górny limit słów przekroczony o 32 słowa, czyli ponad 15% 0 pkt. Łączna ocena formy: 1 pkt Przykład 3. - wypowiedź częściowo zgodna z wymaganą formą np.: brak zwrotu kończącego list 1 pkt - układ tekstu spójny i logiczny 2 pkt. - dolny limit słów przekroczony o 17 słów, czyli ok. 14% 1 pkt Łączna ocena formy: 1 pkt Przykład 4. - wypowiedź niezgodna z wymaganą formą, tzn. zawiera tylko dwa elementy z pięciu obligatoryjnych 0 pkt. - układ tekstu częściowo spójny, logiczny 1 pkt - objętość pracy w granicach normy 2 pkt. Łączna ocena formy: 0 pkt. BOGACTWO JĘZYKOWE Do bogactwa językowego zaliczamy struktury użyte we właściwym kontekście. Dopuszczalne są drobne błędy nie zakłócające komunikacji (np. błędy ortograficzne). Oceniając list w kryterium bogactwa językowego, powinniśmy pamiętać, że jest to zadanie odpowiadające wymaganiom dla poziomu podstawowego. 2 punkty można przyznać za pracę, która charakteryzuje się zróżnicowanymi strukturami gramatycznymi oraz urozmaiconym słownictwem na poziomie podstawowym. Oceniając list w kryterium bogactwa językowego, nie mamy możliwości przyznania połówek punktów.

6 6 WYPOWIEDŹ PISEMNA (18 pkt.) POZIOM ROZSZERZONY ZADANIE Treść Kompozycja Maksymalna liczba punktów Bogactwo językowe Poprawność językowa Poziom A B C A B C A B C A B C Liczba uzyskanych punktów Razem 18 TABELE ZAWIERAJĄCE KRYTERIA OCENY POSZCZEGÓNYCH RODZAJÓW WYPOWIEDZI PISEMNEJ ZAWARTE SĄ W INFORMATORZE MATURALNYM DLA KAŻDEGO JĘZYKA OBCEGO SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA NA POZIOMIE ROZSZERZONYM 1. W punktacji wypowiedzi uwzględnia się stwierdzoną i udokumentowaną dysleksję zdającego (błędy ortograficzne nie są liczone przy ocenie poprawności językowej). 2. Podkryterium objętości pracy w kryterium kompozycji: pracę oceniamy na poziomie B: przekroczenie do 10% dolnego limitu słów występuje w pracy liczącej słów, przekroczenie do 10% górnego limitu, występuje w pracy liczącej słów, pracę oceniamy na poziomie C: przekroczenie o ponad 10% dolnego limitu występuje w pracy liczącej poniżej 180 słów, przekroczenie o ponad 10% górnego limitu występuje w pracy liczącej powyżej 275 słów. 3. Jeśli praca liczy mniej niż 100 słów, nie przyznajemy punktów w kryterium poprawności językowej i kryterium bogactwa językowego. 4. Błędy merytoryczne rzeczowe oceniamy w obrębie treści, logiczne w obrębie kompozycji. 5. Konsekwencja w układzie graficznym pracy oznacza podział na akapity zgodny z treścią pracy (np. oddzielne akapity na argumenty za i przeciw w rozprawce). 6. Do bogactwa językowego zaliczamy struktury użyte we właściwym kontekście. Dopuszczalne są drobne błędy nie zakłócające komunikacji (np. błędy ortograficzne). Oceniając wypowiedź pisemną w kryterium bogactwa językowego, powinniśmy pamiętać, że jest to zadanie odpowiadające wymaganiom dla poziomu rozszerzonego. 5 punktów może otrzymać praca, która charakteryzuje się zróżnicowanymi strukturami gramatycznymi oraz urozmaiconym słownictwem na poziomie rozszerzonym. 7. Praca nieczytelna i całkowicie niezgodna z poleceniem nie jest sprawdzana. We wszystkich kryteriach przyznaje się 0 pkt. 8. Praca, odtworzona z podręcznika lub innego źródła, nie jest uznawana za wypowiedź sformułowaną przez zdającego i oceniana jest na 0 punktów.

7 7 UŚCIŚLENIE KRYTERIÓW OCENY WYPOWIEDZI PISEMNEJ NA POZIOMIE ROZSZERZONYM W kryterium kompozycji i poprawności językowej wyodrębnione zostały podkryteria główne i drugorzędne (podkryteria drugorzędne podane zostały w tabelach kursywą). Podkryteria główne mają dwukrotnie większą wagę niż podkryteria drugorzędne. Oceniając pracę w kryterium kompozycji stosujemy podkryteria główne i drugorzędne w następujący sposób: np. zdający 1. tworzy wypowiedź częściowo spójną, harmonijną, zachowuje pewną logikę w tekście, a więc w tym podkryterium kwalifikujemy pracę na poziomie B, 2. realizuje fragmentarycznie wstęp lub zakończenie ale zachowuje w miarę właściwe proporcje między częściami pracy, a zatem w tym podkryterium również kwalifikujemy pracę na poziomie B, 3. nie wyodrębnia graficznie głównych części pracy, czyli w tym podkryterium kwalifikujemy pracę na poziome C, 4. przekracza podane granice objętości pracy ponad 10%, czyli w tym podkryterium również kwalifikujemy pracę na poziomie C. Wartość pierwszych dwóch podkryteriów liczymy podwójnie: 1. BB, 2. BB, 3. C, 4. C W ocenie kompozycji zdecydowanie przeważa kwalifikacja pracy na poziomie B, chociaż zawiera ona także elementy zakwalifikowane na poziomie C. W związku z tym praca powinna otrzymać 2 punkty. Oceniając pracę w kryterium poprawności językowej obliczamy procent błędów w wypowiedzi zdającego. Stosujemy podkryteria główne oraz podkryteria drugorzędne, których waga jest o połowę mniejsza. Przy liczeniu błędów bierzemy pod uwagę błędy językowe (gramatyczne i leksykalne), błędy ortograficzne oraz błędy interpunkcyjne, przy czym błąd ortograficzny i interpunkcyjny liczony jest jako 0,5 błędu Sumujemy te błędy i porównujemy ich ilość z liczbą wyrazów w pracy, a następnie przyznajemy odpowiednią liczbę punktów, zgodnie z kryteriami podanymi poniżej: 4 pkt.- błędy stanowiące od 0 do 5% liczby wszystkich wyrazów, 3 pkt.- błędy stanowiące powyżej 5%, nie więcej jednak niż 10% liczby wszystkich wyrazów, 2 pkt.- błędy stanowiące powyżej 10%, nie więcej jednak niż 15% liczby wszystkich wyrazów, 1 pkt.- błędy stanowiące powyżej 15%, nie więcej jednak niż 20% liczby wszystkich wyrazów, 0 pkt.- błędy stanowiące powyżej 20% wszystkich wyrazów. np. 10 błędów językowych, 5 błędów ortograficznych i 3 błędy interpunkcyjne w pracy = 14 błędów. W pracy liczącej 220 słów, 14 błędów to ponad 6%, co oznacza, że zdający otrzymuje 3 punkty za poprawność językową