Przeszc Prz zepia nie epia narządów nie T an r spl spl tacja Transplantacja to przeszczepienie narządu Przeszczepianiem narządów transplantologią.

Transkrypt

1 Przeszczepianie narządów Transplantacja

2 Przeszczepianie narządów Transplantacja Transplantacja to przeszczepienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Przeszczepianiem narządów zajmuje się medyczna dziedzina naukowa nazywana transplantologią. Przeszczep (transplantat) komórki, tkanki (skóra, rogówka, kości) lub narządu (serce, nerka) pobranych od dawcy, podlegające chirurgicznemu przeszczepieniu do organizmu biorcy. Różnego rodzaju przeszczepy mogą wiązać się, np. z chorobami. Antygeny zgodności tkankowej - czyli antygeny transplantacyjne to antygeny na tkankach, a raczej na powierzchni ich komórek, warunkujące zgodność lub niezgodność przeszczepionej tkanki z tkankami biorcy. Antygeny te wywołują odpowiedź odpornościową u biorcy, mogącą spowodować odrzucenie przeszczepionej tkanki. Pełna zgodność występuje wtedy, gdy antygeny transplantacyjne dawcy i biorcy są identyczne lub bardzo podobne.

3 Spośród antygenów transplantacyjnych wyróżniamy Antygeny grupowe krwi Główne antygeny grupowe krwi należą do grupy AB0 i są obecne na erytrocytach i w niektórych innych tkankach. Większość ludzi posiada przeciwciała, które rozpoznają te antygeny. Przykład: osoba, której krew ma grupę A ma przeciwciała anty- B. Przetoczenie krwi grupy B tej osobie spowoduje jej odrzucenie. Antygeny głównego układu zgodności tkankowej Główne antygeny transplantacyjne są kodowane przez polimorficzne geny MHC. Antygeny MHC znajdują się na komórkach wszystkich tkanek jądrzastych. Najważniejszą funkcją cząsteczek MHC jest wiązanie i prezentacja antygenów limfocytom T. Antygeny MHC to główne białka decydujące o utrzymaniu się lub odrzuceniu przeszczepu, a zatem odpowiadające za zgodność tkanek dawcy i biorcy.

4 Kolejne etapy transplantacji Komisyjne rozpoznanie zgonu. Rozmowa z rodziną zmarłego, autoryzacja pobrania narządów. Pobranie jednego lub kilku narządów i węzłów chłonnych. Analiza cech dawcy na podstawie usuniętych węzłów chłonnych. Wybór biorcy. Transport narządów lub tkanek do odbiorcy. Przygotowanie biorcy. Przeszczep: chirurg zastępuje chory narząd lub tkankę przeszczepem. Biorca rozpoczyna nowe życie po przeszczepieniu.

5 Rodzaje przeszczepów: przeszczep autogeniczny dawca i biorca to ta sama osoba (np. przeszczep skóry) przeszczep allogeniczny dawca i biorca to różne osoby ale należące do tego samego gatunku, bez względu na pokrewieństwo przeszczep heterogeniczny /ksenogeniczny dawca i biorca należą do różnych gatunków

6 Transplantacja Serca Serce to centralny narząd układu krążenia, łączący mały i duży krwiobieg. Odpowiada za pompowanie krwi, tzn. jej transportu poprzez system naczyń krwionośnych Choroby : Kardiomiopatie - jest formą uszkodzenia mięśnia sercowego przyczyny nie są do końca znane. W zawansowanej postaci choroby przeszczepienie jest operacja ratując życie Przewlekła niewydolność krążenia - serce nie jest w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości krwi do narządów Zapalenie mięśnia sercowego - najczęściej jest powikłaniem chorób infekcyjnych. W ciężkich przypadkach konieczne jest przeszczepienie

7 Przeszczepy w Polsce W Polsce transplantacje serca odbywają się w 5 ośrodkach. Są to: Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Klinika Chirurgii Serca i Naczyń Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego w Poznaniu, Instytut Kardiologii w Warszawie, Akademickie Centrum Kliniczne - ACK w Gdańsku. Wykonawcą pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca był prof. Zbigniew Religa miała ona miejsce 5 listopada 1985 r. w Zabrzu.

8 Statystyki przeszczep serca 2014 oczekujący na przeszczepienie serca Styczeń 322 Luty 334 Marzec 323 Kwiecień 327 Maj 328 Czerwiec 322 Lipiec 323 Sierpień 325 Wrzesień 342 Październik 339

9 Transplantacja Płuc Płuca pełnią rolę w wymianie gazowej. Wydalają dwutlenek węgla, będący zbędnym produktem oddychania komórkowego oraz pobierają tlen, który jest niezbędny aby oddychanie komórkowe zachodziło. Przeszczepy wykonuje się u chorych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, w ich końcowym okresie, gdy mimo optymalnej terapii nie uzyska się poprawy. Głównym celem przeszczepu płuc jest przedłużenie życia jednak w wielu wypadkach przy kwalifikacji do przeszczepu należy rozważa się szansę na poprawę jakości życia. Wskazania do przeszczepu płuc występują najczęściej w obturacyjnych, restrykcyjnych, zakaźnych i naczyniowych chorobach płuc.

10 Choroby obturacyjne płuc Będące wskazaniami do przeszczepu to: przewlekła obturacyjna choroba płuc Niedobory alfa 1 antytrypsyny Bronchiolitis obliterans

11 Pierwszy udany przeszczep płuc odbył się w 2001 roku, został wykonany przez Mariana Zembala w Zabrzu

12 Wątroba Wątroba jest miejscem, które neutralizuje substancje szkodliwe dla organizmu, jak i magazynuje substancje odżywcze, które wykorzystywane są w czasie braku odpowiedniej ilości pożywienia. Produkuje się w niej płyn o żółto-zielonym zabarwieniużółć, która jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania tłuszczów z jelit. Pierwszym polskim chirurgiem, który w 1987 r podjął się próby przeszczepu wątroby u osoby dorosłej był prof. Stanisław Zieliński z Kliniki AM w Szczecinie.

13 Ciężkie choroby wątroby: Wrodzone wady wątroby lub dróg żółciowych, Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby, Nadużywanie alkoholu lub leków, Zaskrzepica.

14 Transplantacja Jelit Jelita to część układu trawiennego pomiędzy żołądkiem a odbytem. Ich długość może przekraczać nawet 7 m. Jelita dzieli się na dwie części: jelito cienkie jelito grube. Przeszczep jest rozważany tylko wtedy gdy dojdzie do nieodwracalnego uszkodzenia jelit. Jelito cienkie - jest wąskie i silnie poskręcane. Jego główne zadanie to końcowy etap trawienia oraz wchłaniania substancji odżywczych do krwiobiegu i układu limfatycznego. Jelito grube - druga część to jelito grube które nie podlega transplantacji.

15 Przeszczep jelit w Polsce Pierwszy przeszczep wątroby i jelit odbył sie 28 marca 2006 roku został wykonany w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie przez prof. Piotra Kalińskiego Leczeniem chorób jelit zajmuje się gastroenterolog. Najczęstsze dolegliwości występujące przy chorobach jelit to m.in.: ból brzucha, biegunka, zaparcia, zmienna częstość wypróżnienia, wzdęcia, niestrawności, krew w kale, nudności, wymioty, osłabienie organizmu, anemia.

16 Najczęstsze choroby jelit to: Wrzodziejące zapalenie jelita grubego Rak jelita grubego Choroba Leśniowskiego - Crohna Choroba trzewna Zespół jelita drażliwego Celiakia Zespół złego wchłaniania Rzekomobłoniaste zapalenie jelit Zapalenie jelita cienkiego Niedrożność jelit

17 Trzustka W trzustce produkowane są 2 hormony- insulina i glukagon- kontrolujące poziom cukru we krwi. Dodatkowo wytwarzane są mieszaniny enzymów trawiennych - soki trzustkowe. Uwalniane w jelicie cienkim, pozwalają na trawienie skrobi, białek, tłuszczów. Pierwszy udany przeszczep trzustki w Polsce wykonał profesor Jacek Szmidt 4 lutego 1988 r. w Klinice Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej Akademii Medycznej w Warszawie.

18 Ciężkie choroby trzustki: Niewydolność - prowadzi do cukrzycy - brak insuliny wywołuje utrzymanie się poziomu cukru we krwi na bardzo wysokim poziomie. Nieleczona cukrzyca może doprowadzić do śmierci.

19 Transplantacja nerki Nerki są narządem parzystym spełniają, nie tylko funkcję wydalniczą, ale również pełnią istotną rolę w zachowaniu homeostazy środowiska wewnętrznego organizmu. Pierwszy przeszczep nerek został wykonany przez Jana Nielubowicza, 26 stycznia 1966 roku w Akademii Medycznej w Warszawie

20 Choroby nerek Kłębuszkowe zapalenie nerek - jeśli w badaniu moczu pojawi się białko czerwone krwinki należy zgłosić się do lekarza Cukrzyca - niewydolność nerek Nadciśnienie tętnicze - w nerkach powstają różnych rozmiarów torbiele, które niszczą miąższ nerki, wówczas nerki nie mogą sprawnie oczyszczać organizmu

21 Transplantacja krwi Krew płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu Warunki które musi spełnić dawca krwi: nie może mieć mniej niż 18 lat i więcej niż 65 lat, musi ważyć wiecej niż 50 kg, nie może czuć się źle w dniu zabiegu, wykazywać jakichkolwiek objawów kataru siennego, poddawać się leczeniu stomatologicznemu, nie może mieć kontaktu z zakaźnie chorym w czasie odpowiadającym okresowi inkubacji choroby, zaś w przypadku kiedy jest on nieznany kontaktu z chorym przez cztery tygodnie,

22 Nie wolno oddawać krwi jeśli chorowało się na: żółtaczkę, choroby układu krążenie (nadciśnienie), dolegliwości ze strony serca, zawał, duszności, udar mózgu, choroby skóry, wysypka, uczulenia, astmę, choroby krwi i naczyń krwionośnych, choroby nerek, cukrzycę, padaczkę, nowotwór, gruźlicę, przedłużone krwawienia, Toksoplazmozę, choroby nerwowe, kobieta nie może być w ciąży przez ostatnie 12 miesięcy, miesiączkować cztery dni przed i po zabiegu,

23 Honorowe Krwiodawstwo Polskiego Czerwonego Krzyża Decyzja o oddaniu krwi, staniu się krwiodawcą, to początek drogi do zyskania ogromnej satysfakcji, wypływającej ze wiadomości, że być może Twoja krew uratuje życie innego człowieka. To również sposób na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa własnego i spokoju o bezpieczeństwo zdrowia i życia osób Ci najbliższych. Już po pierwszej donacji poznasz grupę swojej krwi, która zostanie wpisana do legitymacji hdk Jako krwiodawca masz zapewnioną bieżącą kontrolę stanu swojego zdrowia ogólne badanie lekarskie i systematycznie aktualizowane wyniki badań laboratoryjnych. Pomagasz wszystkim chorym, potrzebującym krwi oraz samemu sobie. Kiedyś też możesz jej potrzebować.

24 Szpik Szpik jest głównym narządem krwiotwórczym stanowiącym od 3 do 4 % wagi ciała. Działalność krwiotwórcza najdłużej utrzymuje się w istocie gąbczastej nasad kości długich oraz kości płaskich i różnokształtnych mostka, miednicy, żeber, kręgów i czaszki. Ilość aktywnego szpiku czerwonego dostosowuje się do potrzeb organizmu u osób młodych i prowadzących aktywny tryb życia ilość szpiku jest największa.

25 Choroby Szpiku Białaczka grupa chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Białaczka charakteryzuje się ilościowymi i jakościowymi zmianami leukocytów we krwi, szpiku i narządach wewnętrznych.białaczka może mieć charakter ostry lub przewlekły. Występuje u dorosłych i u dzieci. Niedokrwistość potocznie nazywane anemiami, zespół objawów chorobowych, które polegają na stwierdzeniu niższych od normy wartości hemoglobiny, erytrocytów i wywołanych tym następstw.

26 Działalność Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej stycze ń luty marzec kwiecie ń maj czerwie c lipiec sierpie ń wrzesie ń paździer nik listopa d grudzie ń Razem Dla biorców krajowyc h Dla biorców zagranicz nych PBSC* BM** DLI*** Razem pobrania

27 Przeszczep Szpiku w Polsce roku odbył się pionierski w dziejach polskiej medycyny zabieg: pierwszy przeszczep szpiku kostnego od dawcy niespokrewnionego. Odbył się on w Klinice Hematologii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, zabiegu dokonał profesor Jerzy Hołowiecki z zespołem.

28 Dzień Transplantacji 26 stycznia obchodzony jest w naszym kraju Dzień Transplantacji. Data ta została wybrana dla upamiętnienia pierwszego udanego przeszczepu nerki w Polsce, który przeprowadzono 26 stycznia 1966 roku. Był to 621 zabieg tego rodzaju na świecie. Po raz pierwszy Dzień Transplantacji obchodzono w Polsce w 2005 roku.

29 2013 W ubiegłym roku przeszczepiono łącznie 1536 narządów. Najwięcej przeszczepiono nerek W 37 przypadkach przeszczepiono jednocześnie nerkę i trzustkę. Przeszczep wątroby wykonano u 318 pacjentów. Serce przeszczepiono u 86 osób, a płuco u 19 osób. Dla porównania w roku 2012 wykonano 1546 przeszczepów od zmarłych dawców, a w roku Na zbliżonym poziomie utrzymują się przeszczepy od żywych dawców. W 2013 roku przeszczepiono 57 nerek od żywych dawców, a w roku 2012 było ich 51. W 2013 roku przeszczepiono także od żywych dawców 18 fragmentów wątroby, gdy w roku 2012 takich zabiegów było 14.

30 Statystyka Wykonano ponadto 659 zabiegów przeszczepienia u pacjentów hematologicznych. Przeszczep komórek krwiotwórczych krwi obwodowej wykonano 530 razy, przeszczep szpiku 100 razy, leczenie limfocytami dawcy 29 razy. Na Krajowej Liście Oczekujących na Przeszczepienie w roku 2013 było zarejestrowanych 1478 osób, w roku osób, a w roku osób.

31 Dziękujemy za uwagę Pracę wykonali: Karolina Pepłowska, Anna Krupa Michał Jarmuł