NAJNOWSZE ZMIANY W PROCEDURZE ADMINISTRACYJNEJ

Transkrypt

1 NAJNOWSZE ZMIANY W PROCEDURZE ADMINISTRACYJNEJ wynikające z ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw MACIEJ KIEŁBUS Partner Kancelaria Prawna Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu Redaktor Naczelny Portalu PrawoDlaSamorządu.pl

2 MACIEJ KIEŁBUS Tel. (48 61) Tel. kom Fax. (48 61) Partner w Dziale Prawa Administracyjnego Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners sp. k. w Poznaniu; Doradca prawny ogólnopolskich i regionalnych organizacji samorządowych, w tym Związku Miast Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wlkp., Zrzeszenia Gmin Województwa Lubuskiego. Ekspert Rady Przedstawicieli Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych Prelegent na szkoleniach, seminariach i konferencjach poświęconych zagadnieniom prawa samorządowego; Wykładowca Wydziału Prawa i Administracji UAM oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu; Autor publikacji w czasopismach naukowych, prasie codziennej i publikacjach branżowych, w tym Piśmie Samorządu Terytorialnego WSPÓLNOTA oraz Przeglądzie Komunalnym. Redaktor Naczelny portalu PrawoDlaSamorzadu.PL

3 P R O G R A M I. Cel i zakres nowelizacji KPA II. Zmiany w zasadach ogólnych KPA III. Ponaglenie w ogólnym postępowaniu administracyjnym IV. Zmiany zasad doręczeń postępowania masowe V. Zmiany w postępowaniu dowodowym poświadczanie dokumentów VI. Mediacja i ugoda w postępowaniu administracyjnym VII. Wydawanie decyzji administracyjnej po zmianach VIII. Milczące załatwienie sprawy w postępowaniu administracyjnym IX. Zmiany w postępowaniu odwoławczym X. Postępowanie uproszczone w KPA XI. Administracyjne kary pieniężne w KPA XII. Europejska współpraca administracyjna XIII. Inne zmiany w ogólnej procedurze administracyjnej XIV. Zmiany w innych ustawach tzw. skarga powszechna w ustrojowych ustawach samorządowych, zmiany w PPSA XV. Przepisy przejściowe końcowe XVI. Czego nie zmieniono w KPA?

4 I. Cel i zakres nowelizacji KPA

5 WADY postępowania administracyjnego piętrowości procedur administracyjnych, rozumianej jako konieczność zaskarżenia decyzji w trybie administracyjnym przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego, który z kolei kontroluje treść rozstrzygnięcia i, zasadniczo, może jedynie uchylić zaskarżoną decyzję, pozostawiając merytoryczne rozstrzygnięcie organowi administracji. Co istotne, w przypadku decyzji wydawanych w pierwszej instancji przez ministrów i samorządowe kolegia odwoławcze strona, chcąc poddać rozstrzygnięcie jej sprawy kontroli sądu administracyjnego, zmuszona jest wnieść wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ, mimo że skuteczność takich wniosków jest bardzo niewielka zbyt częste wydawania przez organy administracji decyzji kasatoryjnych, tj. uchylających decyzję i przekazujących sprawę do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji. Wydanie takiej decyzji, bez względu na wolę stron, następuje w każdym przypadku, gdy na etapie postępowania odwoławczego okazuje się, że z uwagi na uchybienia organu pierwszej instancji, konieczne jest przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego co do istotnej okoliczności sprawy. nadmierny formalizm oraz rygorystycznie postrzegana władczość przy rozstrzyganiu spraw administracyjnych powodują, że w postępowaniach administracyjnych nie jest właściwie realizowana zasada zaufania obywateli do organów państwa oraz zasada przekonywania. W związku z tym znaczna część kończących te postępowania rozstrzygnięć jest zaskarżana (w 2015 r. do wojewódzkich sądów administracyjnych wpłynęło ok. 77 tys. skarg, w pierwszej połowie 2016 r. ponad 35 tys.).

6 Celem projektu jest wprowadzenie rozwiązań, które: pozwolą usprawnić postępowania administracyjne oraz skrócić czas ich trwania m.in. dzięki przyznaniu stronom możliwości decydowania w szerszym zakresie o realizacji ich prawa do pełnego, dwukrotnego rozpoznania sprawy w procedurze administracyjnej, zmniejszą ilość rozstrzygnięć kasatoryjnych, gdyż strona będzie mogła zapobiec przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, a dodatkowo wprowadzona zostanie przyspieszona procedura, w której sąd administracyjny będzie mógł skontrolować prawidłowość decyzji kasatoryjnej, przyczynią się do bardziej partnerskiego podejścia administracji do obywateli przez wprowadzenie zasad i szczegółowych regulacji pozwalających na efektywniejszą realizację zasady pogłębiania zaufania obywateli do władzy publicznej (m.in. zasada przyjaznej interpretacji prawa i rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść strony) oraz na wykorzystanie metod polubownego rozwiązywania kwestii spornych(mediacja). Zapewnią adekwatności administracyjnych kar pieniężnych do zaistniałych przypadków naruszenia prawa. Jego celem jest uregulowanie ogólnych dyrektyw wymiaru kar, przesłanek odstąpienia od nałożenia kary, terminów przedawnienia nałożenia i egzekucji kary oraz warunków udzielania ulg w zapłacie kar pieniężnych. Obecnie, nakładanie kar administracyjnych cechuje niejednokrotnie automatyzm, który może powodować nieuzasadnione zróżnicowanie sytuacji podmiotów podlegających ukaraniu.

7

8 29 grudnia 2016 Projekt wpłynął do Sejmu - druk nr stycznia 2017 Skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu 25 stycznia 2017 I czytanie na posiedzeniu Sejmu 8 lutego 2017 Sprawozdanie podkomisji 10 marca 2017 Ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu 9 marca 2017 III czytanie na posiedzeniu Sejmu 8 marca 2017 II czytanie na posiedzeniu Sejmu 22 lutego 2017 Sprawozdanie komisji 30 marca 2017 Stanowisko Senatu 5 kwietnia 2017 Sprawozdanie komisji 7 kwietnia 2017 Rozpatrywanie na forum Sejmu stanowiska Senatu

9

10 Zakres zmian

11 ZAKRES USTAWY NOWELIZUJĄCEJ KPA Ustawa o samorządzie gminnym Ustawa o samorządowych kolegiach odwoławczych Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Ordynacja podatkowa Ustawa o samorządzie województwa Ustawa o samorządzie powiatowym Ustawa Prawo atomowe Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie Ustawa o ochronie informacji niejawnych Ustawa Prawo telekomunikacyjne Ustawa o finansach publicznych Ustawa o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

12 ZAKRES ZMIAN KPA DZIAŁ I PRZEPISY OGÓLNE DZIAŁ II POSTĘPOWANIE Rozdział 1 Zakres obowiązywania Rozdział 2 Zasady ogólne Rozdział 1 Wszczęcie postępowania Rozdział 2 Metryki, protokoły i adnotacje Rozdział 3 Organy wyższego stopnia i organy naczelne Rozdział 4 Właściwość organów Rozdział 3 Udostępnianie akt Rozdział 4 Dowody Rozdział 5 Wyłączenie pracownika oraz organu Rozdział 6 Strona Rozdział 5 Rozprawa Rozdział 5a Mediacja Rozdział 7 Załatwianie spraw Rozdział 8 Doręczenia Rozdział 6 Zawieszenie postępowania Rozdział 7 Decyzje Rozdział 9 Wezwania Rozdział 10 Terminy Rozdział 8 Ugoda Rozdział 8a Milczące załatwienie sprawy Rozdział 9 Postanowienia Rozdział 10 Odwołania Rozdział 11 Zażalenia Rozdział 12 Wznowienie postępowania Rozdział 13 Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji Rozdział 14Postępowanie uproszczone DZIAŁ III PRZEPISY SZCZEGÓLNE W SPRAWACH UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH DZIAŁ IV UDZIAŁ PROKURATORA DZIAŁ IVA ADMINISTRACYJNE KARY PIENIĘŻNE DZIAŁ VII WYDAWANIE ZAŚWIADCZEŃ DZIAŁ VIII SKARGI I WNIOSKI DZIAŁ IX OPŁATY I KOSZTY POSTĘPOWANIA DZIAŁ VIIIA EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA ADMINISTRACYJNA DZIAŁ X PRZEPISY KOŃCOWE ZMIANY PRZEPISÓW BRAK ZMIANY NOWY ROZDZIAŁ

13 Zakres regulacji

14 Kodeks postępowania administracyjnego normuje: postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1 postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2 postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich wykonaniu tryb europejskiej współpracy administracyjnej

15 IV. Zmiany zasad doręczeń postępowania masowe

16 DORĘCZENIA OBECNE BRZMIENIE Art. 49. Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia. NOWELIZACJA Art Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, zawiadomienie stron o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej może nastąpić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości lub przez udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej. 2. Dzień, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej wskazuje się w treści tego obwieszczenia, ogłoszenia lub w Biuletynie Informacji Publicznej. Zawiadomienie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej.

17 DORĘCZENIA Art. 8. USTAWY O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI Jeżeli przy załatwianiu spraw, o których mowa w przepisach działu III, nie istnieje możliwość zawiadomienia stron o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej ze względu na nieustalone adresy stron, stosuje się art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego.

18 DORĘCZENIA Art. 49a. Poza przypadkami, o których mowa w art. 49, organ może dokonywać zawiadomienia o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej w formie, o której mowa w art. 49 1, jeżeli w postępowaniu bierze udział więcej niż dwadzieścia stron. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, zawiadomienie jest w takim przypadku skuteczne wobec stron, które zostały na piśmie uprzedzone o zamiarze zawiadamiania ich w określony sposób. Do zawiadomienia stosuje się przepis art

19 DORĘCZENIA W uzasadnieniu ustawy nowelizującej wskazano jednocześnie, iż Organ jest przy tym zobowiązany do wskazania konkretnego środka, z jakiego będzie korzystał, zawiadamiając stronę o dalszych czynnościach i decyzjach.. Ponadto projektodawcy wskazali, iż W związku z tym, że art. 49a odnosi się do postępowań wszelkiego rodzaju (o ile występuje w nich określona liczba stron), zachodzi potrzeba większej, co do zasady, ochrony interesów stron. Służy temu instytucja uprzedzenia na piśmie o zamiarze skorzystania z formy publicznego zawiadamiania.

20 DORĘCZENIA Projektodawcy wskazali jednocześnie, iż W przypadku gdy w przepisach szczególnych istnieć będzie podstawa do zastosowania formy zawiadamiania, o której mowa w art. 49 1, i jednocześnie w postępowaniu będzie brać udział więcej niż 20 stron, organ nie będzie zobowiązany do uprzedzenia na piśmie o zamiarze skorzystania z formy publicznego zawiadamiania, o ile nie będzie nakładał takiego obowiązku ww. przepis szczególny..

21 DORĘCZENIA Art. 49b. 1. W przypadku zawiadomienia strony zgodnie z art lub art. 49a o decyzji lub postanowieniu, które podlega zaskarżeniu, na wniosek strony, organ, który wydał decyzję lub postanowienie, niezwłocznie, nie później niż w terminie trzech dni od dnia otrzymania wniosku, udostępnia stronie odpis decyzji lub postanowienia w sposób i formie określonych we wniosku, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje organ, nie umożliwiają udostępnienia w taki sposób lub takiej formie. 2. Jeżeli decyzja lub postanowienie, o których mowa w 1, nie mogą być udostępnione stronie w sposób lub formie określonych we wniosku, organ powiadamia o tym stronę i wskazuje, w jaki sposób lub jakiej formie odpis decyzji lub postanowienia może być niezwłocznie udostępniony

22 ROZPRAWA OBECNE BRZMIENIE NOWELIZACJA Art W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy. 2. Stronom, świadkom, biegłym oraz państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym, organizacjom i innym osobom, wezwanym do udziału w rozprawie, doręcza się wezwanie na piśmie lub w formie dokumentu elektronicznego. 3. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nieznane organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. 3. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nieznane organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości lub przez udostępnienie zawiadomienia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej