UCHWAŁA NR XXVIII/290/17 RADY GMINY ZABIERZÓW. z dnia 31 marca 2017 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XXVIII/290/17 RADY GMINY ZABIERZÓW z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXIV/257/16 Rady Gminy Zabierzów z dnia 22 grudnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata Na podstawie art. 18 ust.2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. w Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.) w związku z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777) Rada Gminy Zabierzów uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 2. Traci moc uchwała nr XXIV/257/16 Rady Gminy Zabierzów z dnia 22 grudnia 2016 r. 3. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Zabierzów. 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

2 Załącznik do Uchwały Nr XXVIII/290/17 Rady Gminy Zabierzów z dnia 31 marca 2017 r. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata Opracowanie: Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska Kraków, 2016

3 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI... 2 I. WPROWADZENIE... 4 II. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Metodologia i przebieg delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów Uzasadnienie delimitacji obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów III. DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera środowiskowa Strefa techniczna Sfera funkcjonalno-przestrzenna IV. POGŁĘBIONA CHARAKTERYSTYKA PODOBSZARÓW REWITALIZACJI Podobszar nr 1. Karniowice Podobszar nr 2 Kleszczów Podobszar nr 3. Rudawa Podobszar nr 4. Zabierzów Podobszar nr 5. Zelków V. WIZJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ Opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji Cel główny Cele strategiczne i kierunki działań Wskaźniki realizacji celów VI. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Przedsięwzięcia podstawowe Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych VII. POWIĄZANIE GPR Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY ZABIERZÓW VIII. ZAPEWNIENIE KOMPLEMENTARNOŚCI DZIAŁAŃ Komplementarność przestrzenna Komplementarność problemowa Komplementarność proceduralno-instytucjonalna Komplementarność międzyokresowa Komplementarność źródeł finansowania IX. ZINTEGROWANE PODEJŚCIE DO GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW

4 9.1. Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych Zintegrowanie na poziomie różnych sektorów, partnerów X. RAMY FINANSOWE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW XI. MECHANIZMY WŁĄCZENIA MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORCÓW I INNYCH PODMIOTÓW I GRUP AKTYWNYCH W PROCES REWITALIZACJI XII. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Podmioty zaangażowane w realizację i wdrażanie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów Procedury zarządzania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji Uspołecznienie procesu Rewitalizacji XIII. OKREŚLENIE NIEZBĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH Specjalna Strefa Rewitalizacji Niezbędne zmiany w dokumentach planowania i zagospodarowania przestrzennego gminy SPIS RYSUNKÓW ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1. Raport z konsultacji społecznych uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów Załącznik 2. Raport z konsultacji społecznych projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata oraz projektu uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji Załącznik 3. Mapa podstawowych kierunków zmian funkcjonalno przestrzennych

5 I. WPROWADZENIE Doświadczenia minionych lat, potwierdzone często nieudanymi i nieskutecznymi działaniami realizowanymi pod szyldem rewitalizacji, doprowadziły do korekty polityki państwa w tym zakresie skutkując Ustawą z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji. Jej zapisy modyfikują dotychczasowe podejście do tego typu działań, które często stanowiły wyłącznie przedsięwzięcia o charakterze przestrzennym. Nowe prawodawstwo definiuje rewitalizację jako proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji (art. 2.1.). Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata został opracowany został przez zespół ekspertów Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska z Krakowa we współpracy z władzami gminy Zabierzów, pracownikami jednostek samorządowych, przedstawicielami instytucji społecznych, publicznych, a także środowiska gospodarczego, organizacji pozarządowych i mieszkańców gminy. Prace nad dokumentem, choć nie pozbawione eksperckiego zaplecza, bazowały i czerpały z aktywności, doświadczenia i zaangażowania lokalnych interesariuszy. To oni wspierali proces diagnostyczny - identyfikujący obszary kryzysowe i dotykające ich problemy, a także modelowali koncepcję kluczowych działań naprawczych ujętych w Programie. Wykorzystana metodologia prac nad dokumentem odzwierciedlała intencje ustawodawcy, dzięki czemu proces ten na każdym etapie podlegał uspołecznieniu. Każdy mieszkaniec oraz przedstawiciel sektora publicznego, społecznego oraz gospodarczego mógł wziąć udział w szeregu działań partycypacyjnych, począwszy od fazy badawczej (ankiety PAPI, CAWI, wywiady pogłębione) po fazę budowania założeń projektu GPR (warsztaty strategiczne). Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata jest zgodny z Wytycznymi Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji z dnia 2 sierpnia 2016 roku, a także Ustawą o Rewitalizacji z dnia 9 października (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777). 4

6 II. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW 2.1. METODOLOGIA I PRZEBIEG DELIMITACJI OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Gmina Zabierzów jest jedną z większych gmin wiejskich województwa małopolskiego, zajmującą teren blisko 100 km 2 i składającą się z aż 23 sołectw. Z uwagi na tak duże zróżnicowanie gminy, wybór obszaru rewitalizacji wyznaczonych na jej terenie przeprowadzono w drodze ośmiu opisanych niżej kroków, z uwzględnieniem zróżnicowanych metod i technik pracy: Krok 1 Analiza statystyczna i kartograficzna wszystkich sołectw Gminy Zabierzów w sferze społecznej Krok 2 Warsztat strategiczny z przedstawicielami sołectw, instytucji publicznych i społecznych oraz jednostek gminnych Krok 3 Wyłonienie sołectw zdegradowanych społecznie Krok 4 Zebranie opinii sołtysów i radnych Gminy Zabierzów (badania CAWI) Krok 5 Analiza sołectw zdegradowanych społecznie w zakresie pozostałych sfer diagnostycznych - wyłonienie sołectw wskazanych do objęcia procesami rewitalizacji Krok 6 Wizja lokalna sołectw wskazanych do rewitalizacji - wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Krok 7 Badania społeczne mieszkańców Gminy Zabierzów (PAPI, CAWI, IDI) - potwierdzenie zasięgu obszaru zdegradowanego i obszaru reitalizacji Krok 8 Konsultacje społeczne projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów 5

7 KROK 1 ANALIZA STATYSTYCZNA I KARTOGRAFICZNA WSZYSTKICH SOŁECTW GMINY ZABIERZÓW Prace nad wyborem obszaru zdegradowanego i rewitalizacji w Gminie Zabierzów rozpoczęto od przygotowania szczegółowego zestawienia danych statystycznych obrazujących sytuację społeczną poszczególnych sołectw. Jednostkami referencyjnymi diagnozy sytuacji Gminy Zabierzów są zatem poszczególne sołectwa 1. Poniżej przedstawiono wyniki analizy statystycznej oraz kartograficznej obejmującej dane demograficzne, dotyczące pomocy społecznej, problemów społecznych, bezpieczeństwa oraz aktywności społecznej. W ramach analizy uwzględniono te informacje statystyczne, których przedstawienie było możliwe w podziale na wszystkie sołectwa. Zgodnie z założeniami ustawy o rewitalizacji z dn. 9 października 2015 r. skoncentrowano się w tym zakresie przede wszystkim na sferze społecznej, która stanowi podstawowy obszar poszukiwania symptomów kryzysu będącego przesłanką do objęcia terenu działaniami rewitalizacyjnymi. Łącznie analizie poddano 16 wskaźników, które z uwagi na duże zróżnicowanie liczby mieszkańców poszczególnych sołectw, w większości przypadków zostały zrelatywizowane w odniesieniu do tej informacji statystycznej (przeliczenie wskaźnika na 100 mieszkańców danego sołectwa). W ostatecznym, zaprezentowanym poniżej zestawieniu ujęto także głosy uczestników warsztatu strategicznego 2, który odbył się 4 marca w siedzibie Samorządowego Centrum Kultury i Promocji w Zabierzowie i stanowił Krok 2 w procesie wyboru obszaru zdegradowanego i rewitalizacji. 1 Z uwagi na specyfikę lokalną (sołectwa obejmujące jedną wieś) nazwy miejscowość oraz wieś stosowane są zamiennie z określeniem sołectwo i odnoszą się do tej samej przestrzeni. Jeżeli w tekście mowa o danym Podobszarze rewitalizacji stosuje się każdorazowo nazwę: Podobszar 1. Karniowice lub Podobszar 2. Kleszczów lub Podobszar 3. Rudawa lub Podobszar 4. Zabierzów lub Podobszar 5. Zelków. 2 Uczestnicy warsztatu poproszeni zostali o dokonanie wstępnego rangowania obszarów, które ich zdaniem powinny zostać objęte Gminnym Programem Rewitalizacji. 6

8 Tabela 1. Wskaźniki obrazujące sytuację społeczną poszczególnych sołectw gminy Zabierzów. Oznaczenia przyjęte w tabeli: Tabela obejmuje 16 wskaźników, w tym 4 dotyczą zjawisk demograficznych, 4 pomocy społecznej, 4 problemów społecznych, 2 bezpieczeństwa oraz 2 aktywności społecznej (z czego 1 stanowi głosy uczestników warsztatu, o którym w Kroku 2 procesu wyboru obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji). Co do zasady, przyjęty system oznaczeń oparto o założenie wskazania w ramach każdego ze wskaźników trzech najmniej korzystnych wartości danego wskaźnika uzyskanych przez sołectwa wartości te oznaczono czerwonym kolorem tła. Komentarza wymagają następujące odstępstwa od tej zasady: Wskaźnik: Zmiana liczby mieszkańców w latach w przypadku tego wskaźnika z uwagi na jego specyfikę i interpretację przyjęto inne założenie oznaczenia. Wprowadzono w tym przypadku dwa rodzaje oznaczeń. Z jednej strony, dokonano oznaczeń wartości najmniej korzystnych wskazujących na ubytek liczby ludności danego sołectwa, a więc wartości sytuujące się poniżej progu 100% (czerwone tło wskazano dwie wartości, bowiem tylko 2 sołectwa notowały wskaźnik poniżej 100%). Z drugiej strony, oznaczono trzy najwyższe wartości notowane dla tego wskaźnika (granatowe tło), wskazujące na najbardziej intensywny napływ nowych mieszkańców, zjawisko, które również pociąga za sobą istotne problemy i potrzeby społeczne dotykające danego sołectwa. Wskaźnik: Liczba nowych zameldowań na 100 mieszkańców 2015 wskaźnik koncentruje się na zjawisku napływu nowych mieszkańców na teren gminy oraz intensywności tego zjawiska, w związku z tym, dla zachowania spójności oznaczeń, kolorem granatowym oznaczono trzy najwyższe wartości notowane dla tego wskaźnika obrazujące najwyższe natężenie problemów związanych z intensywnym osadnictwem. Wskaźnik: Saldo migracji 2015 analogicznie jak w przypadku wskaźnika zmiany liczby mieszkańców wprowadzono dwa rodzaje oznaczeń. Kolorem czerwonym oznaczono wartości wskazujące na ujemne wartości salda migracji (w gminie odnotowano 1 taki przypadek stąd wyłącznie 1 takie oznaczenie). Kolorem granatowym oznaczono z kolei trzy najwyższe wartości wskazujące na intensywność zmian związanych z napływem nowych mieszkańców na teren danego sołectwa. Wskaźniki: Przyrost naturalny 2015 oraz Liczba zdarzeń (pobić itd.) na 100 mieszkańców z uwagi na osiąganie 3 najmniej korzystnych wartości dla obu tych wskaźników przez 4 sołectwa oznaczone zostały w obu przypadkach wszystkie cztery. Wskaźnik: Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2015 w stosunku do 2010 wartości uzyskane dla tego wskaźnika zinterpretowano jako niekorzystne jedynie w przypadku odnotowania zmiany wskazującej na przyrost liczby rodzin objętych pracą socjalną we wskazanym okresie (wartość wyższa niż 100%). Z uwagi na uzyskanie takiego wyniku wyłącznie przez 1 sołectwo zdecydowano na oznaczenie wyłącznie tej jednej wartości. 7

9 8

10 9

11 Natężenie poszczególnych wskaźników dla wszystkich sołectw (jednostek referencyjnych) wchodzących w skład gminy Zabierzów przedstawiono również w postaci kartogramów: Rysunek 1. Mapa administracyjna Gminy Zabierzów. Źródło: opracowanie własne. 10

12 DEMOGRAFIA Rysunek 2. Zmiana liczby mieszkańców w latach (w %) Źródło: opracowanie własne. Rysunek 3. Liczba zameldowań na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. 11

13 Rysunek 4. Przyrost naturalny (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. Rysunek 5. Saldo migracji (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. 12

14 POMOC SPOŁECZNA Rysunek 6. Liczba rodzin objętych pracą socjalną w roku 2015 w przeliczeniu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne. Rysunek 7. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej w roku 2015 w przeliczeniu na 100 mieszkańców Źródło: opracowanie własne. 13

15 Rysunek 8. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej sytuacja w roku 2015 w stosunku do roku 2011 (zmiana w %) Źródło: opracowanie własne. Rysunek 9. Liczba rodzin objętych pracą socjalną sytuacja w roku 2015 w stosunku do roku 2011 (zmiana w %) Źródło: opracowanie własne. 14

16 PROBLEMY SPOŁECZNE Rysunek 10. Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. Rysunek 11. Liczba wystawionych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. 15

17 Rysunek 12. Liczba uczniów sprawiających kłopoty wychowawcze w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. Rysunek 13. Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. 16

18 BEZPIECZEŃSTWO i AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA Rysunek 14. Liczba rozbojów, kradzieży i włamań w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. Rysunek 15. Liczba zdarzeń (pobić, oszustw, znęcania się, nietrzeźwych) w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Źródło: opracowanie własne. 17

19 Rysunek 16. Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych w 2014 r. Źródło: opracowanie własne. KROK 2 WARSZTAT STRATEGICZNY Spotkanie to miało miejsce 4 marca 2016 r. w siedzibie Samorządowego Centrum Kultury i Promocji w Zabierzowie i zgromadziło 29 osób zainteresowanych debatą na temat rewitalizacji gminy. W warsztacie uczestniczyli przedstawiciele sołectw, instytucji publicznych i społecznych oraz administracji samorządowej. Celem warsztatu była dyskusja oraz zebranie opinii na temat potencjalnych obszarów rewitalizacji Gminy Zabierzów. Podczas spotkania uczestnicy zgłaszali propozycje sołectw, które powinny zostać objęte Gminnym Programem Rewitalizacji, aby następnie, z wykorzystaniem techniki głosowania wielokrotnego, dokonać wstępnej priorytetyzacji dwunastu sołectw wyłonionych w efekcie dyskusji. Rozkład głosów przedstawiono na poniższym kartogramie. 18

20 Rysunek 17. Głosy uczestników I warsztatu strategicznego - wybór sołectw do rewitalizacji Źródło: opracowanie własne. KROK 3 WYŁONIENIE SOŁECTW ZDEGRADOWANYCH SPOŁECZNIE Zgodnie z efektami powyższych dwóch kroków wykazano natężenie objawów degradacji społecznej dla poszczególnych sołectw gminy Zabierzów zgodnie z poniższą tabelą, stanowiącą syntezę wyników uzyskanych przez poszczególne sołectwa gminy Zabierzów w odniesieniu do 16 wskaźników przedstawionych w tabeli 1. Tabela 2. Natężenie objawów degradacji społecznej dla poszczególnych sołectw gminy Zabierzów. Lp. Sołectwo Wskaźniki obrazujące sytuację społeczną, w których sołectwo wypada najmniej korzystnie na tle gminy (zgodnie z wynikami oznaczeń przyjętych w tabeli 1) 1 Aleksandrowice 3 2 Balice 3 3 Bolechowice 2 4 Brzezie 1 5 Brzezinka 0 6 Brzoskwinia 1 7 Burów 1 8 Karniowice 6 19

21 Źródło: opracowanie własne 9 Kleszczów 5 10 Kobylany 2 11 Kochanów 1 12 Młynka 1 13 Niegoszowice 1 14 Nielepice 3 15 Pisary 1 16 Radwanowice 0 17 Rudawa 5 18 Rząska 1 19 Szczyglice 2 20 Ujazd 2 21 Więckowice 2 22 Zabierzów 4 23 Zelków 4 Jako sołectwa zdegradowane społecznie wybrano sołectwa, które w przypadku minimum trzech wskaźników sfery społecznej uzyskały najmniej korzystne wyniki na tle całej gminy. Sołectwa te to: Aleksandrowice, Balice, Karniowice, Kleszczów, Nielepice, Rudawa, Zabierzów oraz Zelków. KROK 4 ZEBRANIE OPINII SOŁTYSÓW I RADNYCH GMINY ZABIERZÓW Zebrane w efekcie trzech pierwszych kroków dane i opinie przedstawione zostały wszystkim radnym i sołtysom Gminy Zabierzów wraz z zadanymi w formie ankiety on-line pytaniami dotyczącymi wyboru priorytetowych spośród ośmiu sołectw, w których przynajmniej 3 ujęte w zestawieniu wskaźniki sfery społecznej (tabela 1) wskazywały na sytuację kryzysową dostrzegalną na tle gminy. Były to, jak wskazano wyżej, sołectwa: Aleksandrowice, Balice, Karniowice, Kleszczów, Nielepice, Rudawa, Zabierzów oraz Zelków. Ankietę wypełniły 24 osoby, a najwięcej wskazań uzyskały sołectwa: Rudawa, Kleszczów oraz Zabierzów. 20

22 Wykres 1. Rozkład odpowiedzi na pytanie: które sołectwa powinny zostać objęte Gminnym Programem Rewitalizacji dla Gminy Zabierzów. 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Kleszczów Karniowic Rudawa Zabierzó Aleksandr Balice Nielepice Zelków Inne e w owice sołectwo Odestek wskazań 25,0% 8,3% 29,2% 25,0% 8,3% 20,8% 4,2% 8,3% 41,7% Źródło: Ankieta CAWI dedykowana radnym i sołtysom gminy Zabierzów, N=24, % nie sumują się do 100 z uwagi na możliwość wybrania więcej niż 1 odpowiedzi. Wśród innych sołectw proponowanych przez poszczególnych respondentów pojawiły się: Rząska, Bolechowice, Kobylany, Ujazd, Kochanów, Więckowice, Radwanowice. Celem ankiety było zapoznanie radnych i sołtysów wszystkich sołectw gminy Zabierzów z efektami działań podjętymi w ramach pierwszych trzech kroków procesu delimitacji (wyniki analizy wskaźników sfery społecznej) oraz zebranie ich opinii na temat ośmiu sołectw wyznaczonych jako zdegradowane społecznie. KROK 5 ANALIZA SOŁECTW ZDEGRADOWANYCH SPOŁECZNIE W ZAKRESIE POZOSTAŁYCH SFER DIAGNOSTYCZNYCH - WYŁONIENIE SOŁECTW WSKAZANYCH DO OBJĘCIA PROCESAMI REWITALIZACJI Osiem sołectw zdegradowanych społecznie, wyłonionych w toku opisanych wyżej kroków (zgodnie z tabelą 2 były to sołectwa: Kleszczów, Karniowice, Rudawa, Zabierzów, Aleksandrowice, Balice, Nielepice oraz Zelków), przeanalizowano również pod kątem danych dotyczących pozostałych sfer diagnostycznych: gospodarczej, środowiskowej, technicznej i przestrzenno funkcjonalnej na tle średnich gminnych celem zweryfikowania możliwości wyznaczenia na ich terenie obszaru zdegradowanego, a następnie obszaru rewitalizacji. Poniżej przedstawiono zestawienie danych poddanych analizie wraz ze wskazaniem tych sołectw, które w ramach poszczególnych sfer pozaspołecznych wykazują istotne natężenie problemów lub wyzwań. W tabeli 3 czerwonym kolorem tła oznaczono te wartości, które dla danego wskaźnika przyjęły w sołectwie wartości mniej korzystne niż średnia dla gminy Zabierzów. W ostatniej kolumnie tabeli wskazano podstawę dokonanego oznaczenia wartość wyższą/niższą/równą średniej gminnej dla każdego analizowanego wskaźnika. Jako sołectwa wykazujące problemy/wyzwania w pozszczególnych sferach pozaspołecznych oznaczono te wykazujące najwyższą liczbę wskaźników danej sfery, w których przyjmują wartości mniej korzystne niż średnia dla gminy Zabierzów. 21

23 Tabela 3. Wskaźniki obrazujące sytuację gospodarczą, środowiskową, techniczną i funkcjonalno - przestrzenną sołectw zdegradowanych społecznie. Wskaźnik Liczba podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 mieszkańców Udział podmiotów wg sektorów gospodarki (rolnictwo) Udział podmiotów wg sektorów gospodarki (przemysł i budownictwo) Udział podmiotów wg sektorów gospodarki (usługi) Rok Jednostka miary Sołectwa wykazujące problemy/wyzwania w sferze gospodarczej Zanieczyszczenie powietrza Aleksandrowice Balice Karniowice Kleszczów Nielepice Rudawa Zabierzów Zelków Gmina SFERA GOSPODARCZA Stosunek do średniej dla Gminy 2015 szt. 9,09 16,06 10,32 8,71 8,29 9,74 17,26 11,77 12, osoba 7,03 8,31 8,12 7,87 6,68 7,19 11,50 10,38 9, % 0,00 0,99 0,00 3,23 1,61 2,79 0,64 3,23 1, % 17,33 20,69 18,09 25,81 14,52 30,17 20,79 16,13 22, % 82,67 78,82 81,91 61,29 83,87 67,04 78,57 80,65 76,30 SFERA ŚRODOWISKOWA 2015 stopień małe małe małe małe małe umiarko wane średnie małe umiark owane gmina 22

24 Zagrożenie hałasem akustycznym Sołectwa wykazujące problemy/wyzwania w sferze środowiskowej Liczba obiektów/budynków zabytkowych w przeliczeniu na 1 km2 Liczba budynków krytych azbestem w przeliczeniu na 100 mieszkańców Odsetek domostw z piecami węglowymi 2015 stopień małe duże małe średnie małe duże duże średnie duże gmina 2015 szt. Sołectwa wykazujące problemy/wyzwania w sferze technicznej Nowo oddane budynki mieszkalne w przeliczeniu na 100 mieszkańców Średnia roczna ilość awarii sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w przeliczeniu na 100 mieszkańców Dostęp do infrastruktury edukacyjnej (szkoła podstawowa i/lub gimnazjum) 3,23 2,09 SFERA TECHNICZNA 1,25 0,97 0,44 4,30 1,62 0, szt. 1,33 3,16 2,74 8,15 4,41 5,61 1,62 5,06 bd % 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% SFERA FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNA 3 najwyższe wskazania 3 najwyższe wskazania szt. 0,00 0,55 0,44 0,00 0,53 0,22 1,55 0,13 1,01 szt. 0,12 0,32 0,26 0,56 0,27 0,25 0,27 0,61 0, tak/nie nie tak nie nie tak tak tak tak tak gmina 23

25 Dostęp do infrastruktury społecznej (świetlice środowiskowe) 2015 tak/nie tak tak nie tak tak tak nie nie tak gmina Sołectwa wykazujące problemy/wyzwania w sferze funkcjonalno - przestrzennej 24

26 Rysunek 18. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze gospodarczej. Rysunek 19. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze środowiskowej. 25

27 Rysunek 20. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze technicznej. Rysunek 21. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze funkcjonalno przestrzennej. 26

28 Zgodnie z przedstawionymi wyżej danymi do sołectw zdegradowanych społecznie borykających się równocześnie z problemami lub wyzwaniami w pozostałych sferach diagnostycznych należy zaliczyć: sołectwo Kleszczów wykazujące problemy w sferach gospodarczej i funkcjonalnoprzestrzennej; sołectwo Rudawa - wykazujące problemy w sferach gospodarczej, środowiskowej i technicznej; sołectwo Karniowice wykazujące problemy w sferze funkcjonalno-przestrzennej; sołectwo Zabierzów wykazujące problemy w sferze środowiskowej; sołectwo Zelków wykazujące problemy w sferze funkcjonalno przestrzennej. KROK 6 WIZJA LOKALNA SOŁECTW ZDEGRADOWANYCH, WYZNACZONYCH WSTĘPNIE DO REWITALIZACJI W oparciu o przedstawione wyżej analizy statystyczne i kartograficzne (krok 1) oraz mając na uwadze opinie wyrażone przez uczestników warsztatu strategicznego (krok 2) oraz radnych i sołtysów Gminy Zabierzów w badaniu CAWI (krok 4), spośród sołectw zdegradowanych społecznie, opierając się na analizie pozostałych sfer diagnostycznych (krok 5), jako sołectwa wskazane do rewitalizacji wybrano pięć sołectw: Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów oraz Zelków. Na ich terenie zaplanowano wizję lokalną (tzw. spacer badawczy) przeprowadzoną z udziałem zespołu architektów i urbanistów, przedstawicieli Urzędu Gminy Zabierzów oraz sołtysów poszczególnych miejscowości. Wizja lokalna miała na celu dookreślenie terenów koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, a także gospodarczych, technicznych i środowiskowych oraz uchwycenie problemów przestrzenno-funkcjonalnych, które są niemożliwe do określenia wskaźnikowego. Wyznaczenie granic podobszarów zdegradowanych i rewitalizacji w ramach poszczególnych sołectw zostało, w ramach tego kroku, przeprowadzone w oparciu o wiedzę ekspercką sołtysów, najlepiej znających problemy reprezentowanych miejscowości. Zdecydowano się na objęcie obszarem zdegradowanym i obszarem rewitalizacji (granice są tożsame) centralnych, kluczowych dla rozwoju lokalnego, przestrzeni pięciu sołectw wyznaczonych wstępnie do rewitalizacji wraz z nieodległymi przyległościami. Skoncentrowano się w tym zakresie na obszarach zamieszkałych i zabudowanych, w wybranych przypadkach poszerzonych o niezabudowane przestrzenie publiczne kluczowe dla lokalnej społeczności, o potencjale dla realizacji działań ukierunkowanych na walkę ze zidentyfikowanym kryzysem społecznym. Proponowany zakres podobszarów skonsultowano w kolejnym kroku z przedstawicielami kluczowych instytucji lokalnych sfery społecznej: Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zabierzowie, Komisariatu Policji w Zabierzowie oraz Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Zabierzowie, a także z mieszkańcami gminy. 27

29 Rysunek 22. Sołectwa wybrane do objęcia działaniami rewitalizacyjnymi. Źródło: opracowanie własne KROK 7 BADANIA SPOŁECZNE Z MIESZKAŃCAMI GMINY ZABIERZÓW (PAPI, CAWI, IDI) Kierując się zasadą partycypacji społecznej w opracowaniu Gminnego Programu Rewitalizacji, ważnym elementem wspomagającym wyznaczenie obszarów wymagających wsparcia rewitalizacyjnego było pozyskanie głosów i opinii mieszkańców zamieszkujących te tereny. Z uwagi na fakt, iż projektowane działania rewitalizacyjne powinny być ukierunkowane przede wszystkim na rozwiązywanie problemów społecznych, kluczowym było wsłuchanie się w głosy interesariuszy Programu. Badania zrealizowano w formie ankiety, wykorzystując technikę sondażu ulicznego (PAPI) oraz ankiety internetowej (CAWI). W wyodrębnionych 5 podobszarach mających cechy przestrzeni zdegradowanej, na których zaobserwowano koncentrację negatywnych zjawisk społecznych tj.: Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków zrealizowano sondaż uliczny, zarówno z mieszkańcami jak i użytkownikami tych podobszarów. Łącznie otrzymano 225 kompletnie zrealizowanych ankiet, z czego 100 ankiet wypełnili mieszkańcy w trakcie sondażu ulicznego, 125 klikając w link do ankiety zamieszczony na stronie Urzędu Gminy w Zabierzowie. Badania miały na celu uzyskanie opinii mieszkańców na temat oceny koncentracji poszczególnych zjawisk na tych podobszarach. Ankietowani mieli także możliwość zgłoszenia swoich uwag i spostrzeżeń co do wyznaczonego podobszaru. Zgodnie z ich wynikami, każdy z wyznaczonych wstępnie podobszarów rewitalizacji uzyskał społeczne poparcie. Najwięcej respondentów deklarowało konieczność objęcia Gminnym Programem Rewitalizacji podobszaru wyznaczonego na terenie sołectwa Zabierzów (70,4%), kolejno sołectw: Zelków (69,6%), Karniowice (62,4%), Rudawa (61,6%) oraz Kleszczów (55,2%). 28

30 Dodatkowo, celem pogłębienia wniosków płynących z badań ilościowych oraz weryfikacji zaproponowanego w efekcie wizji lokalnej zasięgu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji przeprowadzono trzy indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z lokalnymi ekspertami, znającymi specyfikę gminy oraz posiadającymi wiedzę na temat problemów społecznych, dotykających lokalną społeczność. Wywiady te przeprowadzono z kadrą zarządzającą: Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zabierzowie, Komisariatu Policji w Zabierzowie oraz Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Zabierzowie. Respondenci, bazując na swojej wiedzy eksperckiej, potwierdzili zasadność zasięgu, wyznaczonych w ramach kroku 5, poszczególnych podobszarów zdegradowanych i rewitalizacji w kontekście identyfikowanych kryzysów społecznych i pozaspołecznych. Wyznaczone w efekcie opisanych wyżej 7 kroków podobszary zdegradowane i rewitalizacji przedstawiały się jak na poniższym rysunku. Rysunek 23. Wybór obszaru rewitalizacji - wyniki analiz społecznych oraz diagnozy przestrzennofunkcjonalnej. 29

31 Źródło: opracowanie własne KROK 8 KONSULTACJE SPOŁECZNE PROJEKTU UCHWAŁY W SPRAWIE WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ORAZ OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Zgodnie z obwieszczeniem Wójta Gminy Zabierzów z dnia 29 kwietnia 2016 r., w dniach od 9 maja 2016 do 6 czerwca 2016 r. odbyły się konsultacje społeczne projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów wraz z załącznikami (mapą obszaru oraz Diagnozą do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów). Przez cały czas trwania konsultacji uwagi przyjmowane były w następujących formach: w formie pisemnej poprzez specjalny formularz zgłoszeniowy, który należało przesłać na wskazany adres mailowy lub dostarczyć do Urzędu Gminy; 30

32 ustnie do protokołu w siedzibie Urzędu Gminy lub telefonicznie w godzinach pracy Urzędu Gminy Zabierzów; ustnie lub pisemnie podczas otwartego spotkania warsztatowego, które odbyło się w dniu 16 maja 2016 r. w siedzibie Urzędu Gminy Zabierzów i zgromadziło 29 osób. W toku konsultacji wpłynęło 9 uwag, w efekcie których wprowadzone zostały zmiany w zakresie granic Podobszaru zdegradowanego i rewitalizacji 4. Zabierzów (rozszerzenie o budynek Domu Kultury) oraz Podobszaru zdegradowanego i rewitalizacji 3. Rudawa (rozszerzenie obszaru o teren ulic Na skarpie i Akacjowej). Szczegółowy opis poszczególnych uwag i sposobów ich rozstrzygnięcia zawiera Załącznik 1 do niniejszego dokumentu (Raport z konsultacji społecznych uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów). Tym samym, ostateczny, przyjęty uchwałą nr XIX/191/16 Rady Gminy Zabierzów z dnia 24 czerwca 2016 r., obszar zdegradowany i rewitalizacji Gminy Zabierzów przedstawia się jak obrazuje kolejny rysunek. Wyznaczony obszar zdegradowany jest tożsamy z obszarem rewitalizacji. Powierzchnia obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów wynosi: 162,2 ha (1,63% powierzchni gminy) Podobszar 1. Karniowice: 21,8 ha Podobszar 2. Kleszczów: 30,2 ha Podobszar 3. Rudawa: 24,7 ha Podobszar 4. Zabierzów: 43,6 ha Podobszar 5. Zelków: 41,9 ha Liczba mieszkańców zamieszkujących obszar rewitalizacji Gminy Zabierzów wynosi: 2059 osób (8,24% ludności gminy) Podobszar 1. Karniowice: 468 osób Podobszar 2. Kleszczów: 178 osób Podobszar 3. Rudawa: 196 osób Podobszar 4. Zabierzów: 930 osób Podobszar 5. Zelków: 287 osób 31

33 Rysunek 24. Granice obszaru rewitalizacji w podziale na 5 podobszarów. 32

34 2.2. UZASADNIENIE DELIMITACJI OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW W toku przedstawionych i szczegółowo opisanych w podrozdziale 2.1. ośmiu kroków uwzględnionych w procesie delimitacji, na terenie Gminy Zabierzów wyznaczonych zostało pięć podobszarów rewitalizacji. Każdy z podobszarów został wskazany w oparciu o obiektywne i weryfikowalne kryteria odnoszące się pierwszoplanowo do sfery społecznej oraz w drugiej kolejności również do pozostałych sfer poddanych diagnozie (gospodarczej, środowiskowej, technicznej oraz funkcjonalno przestrzennej). Kryteria społeczne delimitacji obejmowały cztery obszary problemowe, w których wskazano łącznie 16 wskaźników, których układ przedstawiono poniżej: Opis wyników analizy powyższych wskaźników dla wszystkich jednostek referencyjnych (sołectw) przedstawiono w Kroku 1 poprzedniego podrozdziału. Zgodnie z tymi danymi oraz informacjami dotyczącymi sytuacji w ramach pozostałych sfer diagnostycznych (krok 5 w procesie delimitacji) wybór poszczególnych podobszarów rewitalizacji uzasadniają informacje poniżej. Podobszar 1. Karniowice Wskaźniki społeczne 3 sytuujące sołectwo wśród 3 sołectw o najmniej korzystnych wartościach uzyskanych w skali całej Gminy: Przyrost naturalny 2015; Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej na 100 mieszkańców; Liczba rodzin objętych pracą socjalną (2015) na 100 mieszkańców; Liczba rodzin objętych pracą socjalną (2015) w stosunku do 2010 (jedyne sołectwo notujące wskaźnik powyżej 100%); Niebieskie karty w przeliczeniu na 100 mieszkańców; 3 Wszystkie wartości przytoczonych wskaźników społecznych można zweryfikować w oparciu o tabelę nr 1. 33

35 Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej na 100 mieszkańców. Pozostałe wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo mniej korzystnie niż średnia dla Gminy Zabierzów (powyżej/poniżej w zależności od typu wskaźnika): Zmiana liczby mieszkańców w latach (przyrost wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej rok 2015 w stosunku do 2011 (przyrost wyższy niż średnio w gminie); Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Uczniowie sprawiający kłopoty wychowawcze (2015) na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie). Dane dotyczące pozostałych sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) potwierdzające wybór Podobszaru 4 : Liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera gospodarcza); Niższa niż średnia dla gminy liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców (sfera funkcjonalno przestrzenna); Brak dostępu do infrastruktury edukacyjnej (szkoła podstawowa i/lub gimnazjum) (sfera funkcjonalno przestrzenna); Brak dostępu do infrastruktury społecznej (świetlice środowiskowe) (sfera funkcjonalno przestrzenna); Bardzo niska jakość przestrzeni publicznych dostępnych dla mieszkańców Podobszaru (m.in. centrum osiedla XXX-lecia PRL) (sfera funkcjonalno przestrzenna). Wyznaczony Podobszar 1. Karniowice jest węższy w stosunku do terenu całego sołectwa i obejmuje teren osiedla XXX-lecia PRL wraz z przylegającymi do tego terenu przestrzenią centrum wsi Karniowice. Podobszar obejmuje tereny zamieszkałe wraz z okolicznymi przestrzeniami niezabudowanymi kluczowymi dla lokalnej społeczności, o potencjale dla realizacji działań ukierunkowanych na walkę ze zidentyfikowanym kryzysem społecznym (funkcje społeczne, rekreacyjne, wspólnotowe). W toku prac, opisanych w podrozdziale 2.1., zdecydowano o objęciu podobszarem zdegradowanym i rewitalizacji tych terenów sołectwa Karniowice, na których w największym stopniu koncentrują się negatywne zjawiska społeczne i pozaspołeczne (zgodnie z wynikami wizji lokalnej i badań społecznych, w tym przede wszystkim wywiadów z ekspertami lokalnymi). Włączenie w granice Podobszaru terenów niezabudowanych podyktowane było stopniem ich degradacji, niskim poziomem bezpieczeństwa na ich terenie oraz funkcjonalnymi powiązaniami z przestrzenią intensywnie zurbanizowaną. Tym samym Podobszar 1. Karniowice zamieszkuje 51% ludności sołectwa i charakteryzuje się najwyższym natężeniem problemów związanych z korzystaniem z pomocy społecznej (94,10% ogółu korzystających pomocy finansowej GOPS mieszkańców sołectwa), przemocą (wskaźnik wyższy od wartości dla sołectwa o 16%) i niezaradnością życiową (wskaźnik wyższy od wartości dla sołectwa o blisko 60%) 5. Ponadto, wyniki badań społecznych (PAPI i CAWI z mieszkańcami oraz IDI z ekspertami lokalnymi Krok 7 Delimitacji 4 Szczegółowe dane dotyczące sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) opisano w rozdziale III, kolejnym. 5 Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli nr 4. 34

36 obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Zabierzów) potwierdzają większą niż w skali sołectwa intensywność problemów społecznych w wyznaczonym Podobszarze 1. Karniowice. Dotyczy to zarówno zjawisk związanych pomocą społeczną jak i funkcjonowaniem rodzin, problemów wychowawczych i edukacyjnych oraz kwestii bezpieczeństwa publicznego. Tabela 4. Natężenie problemów społecznych wyznaczonego Podobszaru 1. Karniowice w stosunku do średnich dla gminy Zabierzów i sołectwa Karniowice. Dane Gmina Zabierzów Sołectwo Karniowice Podobszar zdegradowany i rewitalizacji 1. Karniowice Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej GOPS przypadająca na 100 mieszkańców Udział ilości rodzin zamieszkujących podobszar rewitalizacji i korzystających z pomocy finansowej GOPS w stosunku do obszaru całego sołectwa Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r. na 100 mieszkańców Potwierdzenie zasadności potrzeby objęcia wyznaczonego w proponowanych granicach Podobszaru działaniami rewitalizacyjnymi (wyniki badania społecznego PAPI i CAWI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa Ośrodka Pomocy Społecznej i Poradni Psychologiczno Pedagogicznej (ocena ekspercka - wyniki IDI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa służb bezpieczeństwa (ocena ekspercka - wyniki IDI) 0,96 1,87 2,99-100% 94,10% 0,22 0,55 0, ,4% Niski Wysoki Bardzo wysoki Niski Umiarkowany Wysoki Źródło: opracowanie własne Dodatkowo na terenie Podobszaru 1. Karniowice koncentrują się zjawiska kryzysowe obserwowalne w sferze funkcjonalno przestrzennej: Brak dostępu do infrastruktury edukacyjnej (szkoła podstawowa i/lub gimnazjum); Brak dostępu do infrastruktury społecznej (świetlice środowiskowe); Zdegradowana przestrzeń publiczna osiedla XXX-lecia PRL: tereny rekreacyjne na osiedlu w bardzo złym stanie technicznym, nie spełniające swojej funkcji, stwarzające zagrożenie dla użytkowników; zaniedbane tereny zielone na osiedlu mieszkaniowym, niedostępne i nieatrakcyjne dla mieszkańców. Podobszar 2. Kleszczów Wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo wśród 3 sołectw o najmniej korzystnych wartościach uzyskanych w skali całej Gminy: Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców (najwyższy wskaźnik w gminie); Niebieskie karty w przeliczeniu na 100 mieszkańców (najwyższy wskaźnik w gminie); 35

37 Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej na 100 mieszkańców (najwyższy wskaźnik w gminie); Liczba zdarzeń (pobić itd.) na 100 mieszkańców; Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych 2014 (najniższy wskaźnik w gminie). Pozostałe wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo mniej korzystnie niż średnia dla Gminy Zabierzów (powyżej/poniżej w zależności od typu wskaźnika): Zmiana liczby mieszkańców w latach (przyrost wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej w stosunku do 2011 (przyrost wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2015 na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin objętych praca socjalną 2015 w stosunku do 2010 (przyrost wyższy niż średnio w gminie). Dane dotyczące pozostałych sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) potwierdzające wybór Podobszaru 6 : Liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera gospodarcza); Udział usług w strukturze sektorów gospodarczych w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera gospodarcza). Udział podmiotów wg sektorów gospodarki (rolnictwo) (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie (sfera gospodarcza). Liczba budynków krytych azbestem w przeliczeniu na 100 mieszkańców (sfera techniczna). Niższa niż średnia dla gminy liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców (sfera funkcjonalno przestrzenna); Brak dostępu do infrastruktury edukacyjnej (szkoła podstawowa i/lub gimnazjum) (sfera funkcjonalno przestrzenna); Niska jakość i funkcjonalność centralnych przestrzeni publicznych (teren wokół świetlicy wiejskiej) oraz zły stan techniczny jedynego obiektu użyteczności publicznej świetlicy wiejskiej (sfera funkcjonalno przestrzenna i techniczna). Podobszar 2. Kleszczów obejmuje teren centrum wsi wraz z zabudowaniami oraz terenami niezabudowanymi, istotnymi dla lokalnej społeczności, o potencjale dla realizacji działań ukierunkowanych na walkę ze zidentyfikowanym kryzysem społecznym (funkcje społeczne, rekreacyjne, wspólnotowe). W podobszarze rewitalizacji zamieszkuje 50% mieszkańców sołectwa Kleszczów. Wyznaczenia granic Podobszaru 2. Kleszczów, obejmujących wycinek sołectwa Kleszczów, oparto o działania opisane w podrozdziale 2.1. z uwzględnieniem Kroku 6 (Wizja lokalna sołectw wskazanych do rewitalizacji - wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji) i 7 (Badania społeczne mieszkańców Gminy Zabierzów (PAPI, CAWI, IDI) - potwierdzenie zasięgu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji). Jak wynika z danych przytoczonych w poniższej tabeli, Podobszar 2. Kleszczów charakteryzuje się wyższym niż sołectwo Kleszczów natężeniem problemów sfery społecznej zarówno w odniesieniu do 6 Jw. 36

38 kluczowych wskaźników związanych z pomocą społeczną, niezaradnością i przemocą, jak i w opinii ekspertów lokalnych. Tabela 5. Natężenie problemów społecznych wyznaczonego Podobszaru 2. Kleszczów w stosunku do średnich dla gminy Zabierzów i sołectwa Kleszczów. Dane Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej GOPS przypadająca na 100 mieszkańców Udział ilości rodzin zamieszkujących podobszar rewitalizacji i korzystających z pomocy finansowej GOPS w stosunku do obszaru całego sołectwa Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r. na 100 mieszkańców Potwierdzenie zasadności potrzeby objęcia wyznaczonego w proponowanych granicach Podobszaru działaniami rewitalizacyjnymi (wyniki badania społecznego PAPI i CAWI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa Ośrodka Pomocy Społecznej i Poradni Psychologiczno Pedagogicznej (ocena ekspercka - wyniki IDI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa służb bezpieczeństwa (ocena ekspercka - wyniki IDI) Źródło: opracowanie własne Gmina Zabierzów Sołectwo Kleszczów Podobszar zdegradowany i rewitalizacji 2. Kleszczów 0,96 0,84 1,6-100% 100% 0,22 0,56 0, ,2% Niski Wysoki Bardzo wysoki Niski Niski Umiarkowany Równocześnie na terenie Podobszaru 2. Kleszczów w największym stopniu koncentrują się zjawiska kryzysowe w sferach gospodarczej i funkcjonalno przestrzennej: Brak dostępu do infrastruktury edukacyjnej (szkoła podstawowa i/lub gimnazjum); Zdegradowana przestrzeń publiczna: fatalny stan techniczny obiektu pełniącego funkcję świetlicy dla dzieci, młodzieży, lokalnej społeczności; otoczenie świetlicy boisko, teren rekreacyjny znajduje się w bardzo złym stanie technicznym, nie spełnia wymogów bezpieczeństwa. Zniszczone ogrodzenie zagraża bezpieczeństwu użytkowników. Liczba podmiotów gospodarki narodowej na 100 mieszkańców niższa od średniej gminnej o ok.25%. Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 mieszkańców wynosi w Podobszarze 2. Kleszczów 1,68 i jest zdecydowanie niższa od średniej dla sołectwa wynoszącej 6,7. Podobszar 3. Rudawa Wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo wśród 3 sołectw o najmniej korzystnych wartościach uzyskanych w skali całej Gminy: 37

39 Saldo migracji 2015; Przyrost naturalny 2015; Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej w stosunku do 2011; Uczniowie sprawiający kłopoty wychowawcze 2015 na 100 mieszkańców (najwyższy wskaźnik w gminie); Głosy uczestników I warsztatu strategicznego - wybór sołectw do rewitalizacji (najwyższa liczba wskazań); Pozostałe wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo mniej korzystnie niż średnia dla Gminy Zabierzów (powyżej/poniżej w zależności od typu wskaźnika): Liczba zameldowań na 100 mieszkańców 2015 (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2015 w stosunku do 2010 (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych 2014 (wskaźnik niższy niż średnio w gminie). Dane dotyczące pozostałych sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) potwierdzające wybór Podobszaru 7 : Liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera gospodarcza); Udział usług w strukturze sektorów gospodarczych w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera gospodarcza); Istniejące zagrożenie powodziowe (sfera środowiskowa); Duże zagrożenie hałasem akustycznym (sfera środowiskowa); Umiarkowane zanieczyszczenie powietrza (sfera środowiskowa); Wysoka liczba obiektów/budynków zabytkowych w przeliczeniu na 1 km2 (sfera techniczna); Liczba budynków krytych azbestem w przeliczeniu na 100 mieszkańców (sfera techniczna); Niższa niż średnia dla gminy liczba nowo oddanych budynków mieszkalnych w przeliczeniu na 100 mieszkańców (sfera funkcjonalno przestrzenna); Niska jakość i funkcjonalność centralnych przestrzeni publicznych (rynek w Rudawie) (sfera funkcjonalno przestrzenna). Podobszar 3. Rudawa stanowi wycinek obszaru sołectwa Rudawa, który wyznaczony w drodze prac eksperckich (wizja lokalna) i badań społecznych (PAPI, CAWI, IDI) obejmuje centralną, najintensywniej zamieszkałą część miejscowości usytuowaną wokół Rynku w Rudawie oraz przestrzenie usytuowane przy wjeździe do miejscowości oraz przy torach kolejowych, które charakteryzują się obniżonym poziomem bezpieczeństwa oraz wysokim stopniem degradacji technicznej i przestrzenno funkcjonalnej. Powiązania funkcjonalne łączące włączone do Podobszaru przestrzenie niezabudowane z terenami zurbanizowanymi nakładają konieczność uwzględnienia tych terenów dla kompleksowości działań ukierunkowanych na ograniczenie 7 Szczegółowe dane dotyczące sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) opisano w rozdziale III, kolejnym. 38

40 zjawisk kryzysowych identyfikowanych w Podobszarze. Podobszar 3. Rudawa zamieszkuje 11% ludności całego sołectwa Rudawa, niemniej notuje on zdecydowanie wyższe niż średnio w sołectwie natężenie problemów społecznych. Na terenie Podobszaru 3. Rudawa zamieszkuje 26,3% rodzin korzystających w sołectwie z pomocy finansowej GOPS, w przeliczeniu na 100 mieszkańców wskaźnik ten (liczby rodzin korzystających z pomocy finansowej GOPS) dla Podobszaru jest 2,5- krotnie wyższy niż ma to miejsce średnio w sołectwie Rudawa. Zdecydowanie intensywniejsze jest na terenie Podobszaru również zjawisko przemocy domowej oraz zjawiska dotyczące problemów wychowawczych i edukacyjnych (zgodnie z opiniami eksperckimi wyrażonymi w IDI). Tabela 6. Natężenie problemów społecznych wyznaczonego Podobszaru 3. Rudawa w stosunku do średnich dla gminy Zabierzów i sołectwa Rudawa. Dane Gmina Zabierzów Sołectwo Rudawa Podobszar zdegradowany i rewitalizacji 3. Rudawa Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej GOPS przypadająca na 100 mieszkańców Udział ilości rodzin zamieszkujących podobszar rewitalizacji i korzystających z pomocy finansowej GOPS w stosunku do obszaru całego sołectwa Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r. na 100 mieszkańców Potwierdzenie zasadności potrzeby objęcia wyznaczonego w proponowanych granicach Podobszaru działaniami rewitalizacyjnymi (wyniki badania społecznego PAPI i CAWI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa Ośrodka Pomocy Społecznej i Poradni Psychologiczno Pedagogicznej (ocena ekspercka - wyniki IDI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa służb bezpieczeństwa (ocena ekspercka - wyniki IDI) 0,96 1,03 3,57-100% 26,3% 0,22 0,22 0, ,6% Niski Umiarkowany Wysoki Niski Umiarkowany Umiarkowany Źródło: opracowanie własne Ponadto, Podobszar 3. Rudawa boryka się koncentracją zjawisk kryzysowych w sferach gospodarczej, środowiskowej i technicznej: Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 mieszkańców wynosi w Podobszarze 3. Rudawa 5,6 i jest niższa od średniej dla sołectwa wynoszącej 7,19; Podobszar 3. Rudawa charakteryzuje umiarkowany poziom zanieczyszczenia powietrza oraz duże zagrożenie hałasem akustycznym; W Podobszarze notowane jest wyższe niż średnio w sołectwie natężenie liczby obiektów/budynków zabytkowych w przeliczeniu na 1 km2. 39

41 Podobszar 4. Zabierzów Wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo wśród 3 sołectw o najmniej korzystnych wartościach uzyskanych w skali całej Gminy: Saldo migracji 2015; Przyrost naturalny 2015; Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych 2014; Głosy uczestników I warsztatu strategicznego - wybór sołectw do rewitalizacji. Pozostałe wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo mniej korzystnie niż średnia dla Gminy Zabierzów (powyżej/poniżej w zależności od typu wskaźnika): Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej w stosunku do 2011 (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Uczniowie sprawiający kłopoty wychowawcze 2015 na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba rozbojów, kradzieży i włamań na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie). Dane dotyczące pozostałych sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) potwierdzające wybór Podobszaru 8 : Istniejące zagrożenie powodziowe (sfera środowiskowa); Duże zagrożenie hałasem akustycznym (sfera środowiskowa); Średnie zanieczyszczenie powietrza (najwyższy wskaźnik w gminie) (sfera środowiskowa); Nieuporządkowanie i chaos przestrzenny terenów przy dworcu kolejowym (sfera funkcjonalno przestrzenna). Brak dostępu do infrastruktury społecznej (świetlice środowiskowe) (sfera funkcjonalno przestrzenna); Niedostosowanie funkcjonalne infrastruktury i otoczenia szkoły podstawowej do zachodzących zmian społecznych (sfera funkcjonalno przestrzenna). Podobszar 4. Zabierzów wyznaczono w granicach węższych w stosunku do obszaru całego sołectwa Zabierzów obejmując jego zasięgiem centrum miejscowości charakteryzujące się najwyższą intensywnością zabudowy i funkcjonowaniem na tym terenie kluczowych instytucji publicznych. Podobszar objął również niezabudowane przestrzenie publiczne stanowiące obecnie miejsca zdegradowane, o niskim poziomie bezpieczeństwa, ale równocześnie wysokim potencjale społecznym (głównie teren nieczynnego kamieniołomu czy tereny wokół-kolejowe). Podobszar 4. Zabierzów zamieszkuje 17% ludności sołectwa Zabierzów i aż 60,4% wszystkich rodzin w sołectwie objętych pomocą finansową GOPS. Tym samym, wskaźnik rodzin korzystających z pomocy GOPS w 8 Szczegółowe dane dotyczące sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) opisano w rozdziale III, kolejnym. 40

42 przeliczeniu na 100 mieszkańców jest dla Podobszaru 4. Zabierzów 2,5-krotnie wyższy niż ma to miejsce w całym sołectwie. Z opinii ekspertów lokalnych wynika również występowanie w Podobszarze wyższego natężenia problemów obserwowanych w sferze pomocy społecznej, problemów wychowawczych i rodzinnych oraz przestępczości, co ujęto w poniższej tabeli. Tabela 7. Natężenie problemów społecznych wyznaczonego Podobszaru 4. Zabierzów w stosunku do średnich dla gminy Zabierzów i sołectwa Zabierzów. Dane Gmina Zabierzów Sołectwo Zabierzów Podobszar zdegradowany i rewitalizacji 4. Zabierzów Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej OPS przypadająca na 100 mieszkańców Udział ilości rodzin zamieszkujących podobszar rewitalizacji i korzystających z pomocy finansowej OPS w stosunku do obszaru całego sołectwa Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r. na 100 mieszkańców Potwierdzenie zasadności potrzeby objęcia wyznaczonego w proponowanych granicach Podobszaru działaniami rewitalizacyjnymi (wyniki badania społecznego PAPI i CAWI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa Ośrodka Pomocy Społecznej i Poradni Psychologiczno Pedagogicznej (ocena ekspercka - wyniki IDI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa służb bezpieczeństwa (ocena ekspercka - wyniki IDI) 0,96 0,98 3,54-100% 60,4% 0,22 0,20 0, ,4% Niski Niski Umiarkowany Niski Wysoki Bardzo wysoki Źródło: opracowanie własne Równocześnie, Podobszar 4. Zabierzów odznacza się wysokim natężeniem zjawisk kryzysowych w sferze środowiskowej notując średnie zanieczyszczenie powietrza oraz duże zagrożenie hałasem akustycznym. Podobszar 5. Zelków Wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo wśród 3 sołectw o najmniej korzystnych wartościach uzyskanych w skali całej Gminy: Zmiana liczby mieszkańców w latach ; Liczba zameldowań na 100 mieszkańców 2015 (najwyższy wskaźnik w gminie); Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców; Liczba rozbojów, kradzieży i włamań na 100 mieszkańców. Pozostałe wskaźniki społeczne sytuujące sołectwo mniej korzystnie niż średnia dla Gminy Zabierzów (powyżej/poniżej w zależności od typu wskaźnika): 41

43 Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej na 100 mieszkańców (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Liczba rodzin objętych pracą socjalną 2015 w stosunku do 2010 (wskaźnik wyższy niż średnio w gminie); Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych 2014 (wskaźnik niższy niż średnio w gminie). Dane dotyczące pozostałych sfer (gospodarczej, środowiskowej, technicznej, funkcjonalno przestrzennej) potwierdzające wybór Podobszaru 9 : Liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera gospodarcza); Liczba budynków krytych azbestem w przeliczeniu na 100 mieszkańców (sfera techniczna); Odsetek dróg z oświetleniem nocnym w 2015 r. (wskaźnik niższy niż średnio w gminie) (sfera funkcjonalno - przestrzenna); Średnia roczna ilość awarii sieci wodociągowej i sieci kanalizacyjnej w przeliczeniu na 100 mieszkańców (wskaźniki wyższe niż średnio w gminie) (sfera funkcjonalno przestrzenna); Brak dostępu do infrastruktury społecznej (świetlice środowiskowe) (sfera funkcjonalno przestrzenna); Brak funkcjonalnej przestrzeni publicznej mogącej stanowić bazę dla działań wzmacniających spójność społeczną Zelkowa. W całym sołectwie istnieje wyłącznie jeden obiekt użyteczności publicznej, który boryka się już z problemem niedostatecznego zaplecza lokalowego w stosunku do istniejących potrzeb (sfera funkcjonalno przestrzenna). Podobszar 5. Zelków stanowi część terenu sołectwa Zelków charakteryzującą się najwyższym natężeniem problemów w sferze społecznej. Podobszar skupia ponad 36% ludności sołectwa i obejmuje swoim zasięgiem najintensywniej zabudowane i zamieszkałe centrum wsi Zelków położone wzdłuż ul. Jana Pawła II. W zakres Podobszaru 5. Zelków włączono także tereny niezabudowane położone w północno zachodniej części sołectwa, które są terenem zdegradowanym, charakteryzującym się obniżonym poziomem bezpieczeństwa, stanowiącym równocześnie potencjał dla realizacji działań ukierunkowanych na walkę ze zidentyfikowanym kryzysem społecznym (funkcje społeczne, rekreacyjne, wspólnotowe). Podobszar charakteryzuje wyższa niż w sołectwie intensywność problemów związanych z korzystaniem z pomocy społecznej, co potwierdzają zarówno dane ilościowe jak i opinie eksperckie. Tabela 8. Natężenie problemów społecznych wyznaczonego Podobszaru 5. Zelków w stosunku do średnich dla gminy Zabierzów i sołectwa Zelków. Dane Gmina Zabierzów Sołectwo Zelków Podobszar zdegradowany i rewitalizacji 5. Zelków Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej OPS przypadająca na 100 mieszkańców 0,96 1,01 2,09 9 Jw. 42

44 Udział ilości rodzin zamieszkujących podobszar rewitalizacji i korzystających z pomocy finansowej OPS w stosunku do obszaru całego sołectwa Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r. na 100 mieszkańców Potwierdzenie zasadności potrzeby objęcia wyznaczonego w proponowanych granicach Podobszaru działaniami rewitalizacyjnymi (wyniki badania społecznego PAPI i CAWI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa Ośrodka Pomocy Społecznej i Poradni Psychologiczno Pedagogicznej (ocena ekspercka - wyniki IDI) Poziom koncentracji negatywnych zjawisk społecznych perspektywa służb bezpieczeństwa (ocena ekspercka - wyniki IDI) - 100% 62,5% 0, ,6% Niski Niski Umiarkowany Niski Niski Niski Źródło: opracowanie własne Dodatkowo na terenie Podobszaru 5. Zelków koncentrują się zjawiska kryzysowe obserwowalne w sferze funkcjonalno przestrzennej: Brak dostępu do infrastruktury społecznej (świetlice środowiskowe); Zdegradowana przestrzeń publiczna Podobszaru o istotnym znaczeniu lokalnym: konflikt przestrzenny w centrum miejscowości, niewystarczające tereny rekreacji i wypoczynku w stosunku do lokalnych potrzeb, tereny niezabudowane położone w północno zachodniej zdegradowane, charakteryzujące się obniżonym poziomem bezpieczeństwa. 43

45 III. DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW 3.1. SFERA SPOŁECZNA Sfera społeczna jest kluczowa w kontekście rewitalizacji rozumianej zgodnie z ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r. To właśnie ona powinna stanowić główne pole zmian, a wcześniej identyfikacji stanu kryzysowego. W tym zakresie szczegółowemu badaniu zostaje poddany sposób życia mieszkańców, ich problemy oraz dysfunkcje w funkcjonowaniu w danej przestrzeni. Diagnoza powstała w oparciu o dane w bezpośredni sposób dotyczące mieszkańców gminy Zabierzów od zagadnień demograficznych, poprzez zagadnienia polityki społecznej, bezpieczeństwa i zdrowia po społeczną aktywność. Pozwoliło to na dogłębną analizę problemów społecznych zaobserwowanych na terenach wskazanych do procesu rewitalizacji. Tabela 9. Wskaźniki podsumowujące dla sfery społecznej. Wskaźnik Gmina Zabierzów Podobszar 1 - Karniowice Podobszar 2 - Kleszczów Podobszar 3 - Rudawa Podobszar 4 - Zabierzów Podobszar 5 - Zelków Liczba mieszkańców w III.2017 r Zmiana liczby mieszkańców w latach r. 105,40% 106,30% 109,50% 104,10% 105,90% 112,90% Przyrost naturalny w 2015 r Saldo migracji w 2015 r Uczniowie sprawiający problemy wychowawcze przypadający na 100 mieszkańców w 2015 r. Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożonych niedostosowaniem społecznym przypadająca na 100 mieszkańców w 2015 r. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej OPS przypadająca na 100 mieszkańców w 2015 r. Udział ilości rodzin zamieszkujących podobszary rewitalizacji i korzystających z pomocy finansowej OPS w stosunku do obszaru całego sołectwa w 2015 r. Liczba rodzin objętych pracą socjalną przypadająca na 100 mieszkańców w 2015 r. Zgłoszenia problemów alkoholowych do Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego w 2015 r. Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców Liczba zagrożeń przestępnych w 2015 r. 0,96 0,99 0,84 2,23 1,23 0,63 0,73 1,87 1,97 0,6 0,99 0,38 0,98 1,87 0,84 1,03 0,98 1,01-94,10% 100% 26,30% 60,40% 62,50% 0,55 1,4 0,65 0,43 1,09 0, ,65 0,77 1,97 0,54 0,7 1,

46 Liczba zagrożeń przestępnych w 2015 r. na 100 mieszkańców 1,57 0,88 1,12 1,96 1,64 1,01 Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r Liczba wydanych Niebieskich Kart w 2015 r. na 100 mieszkańców 0,22 0,64 0,56 0,68 0,57 0 Frekwencja w wyborach samorządowych % 60% 42% 52% 48% 54% Odcienie czerwonego statystyka z dokładnością do granic podobszarów rewitalizacji, odcienie niebieskiego statystyka z dokładnością do sołectw zawierających podobszary rewitalizacji. LUDNOŚĆ I DEMOGRAFIA Według stanu na koniec 2015 roku teren gminy Zabierzów zamieszkiwało osób. W gminie w latach następował wzrost liczby mieszkańców, aczkolwiek jego dynamika z każdym rokiem stopniowo się zmniejsza. Łącznie w latach liczba mieszkańców zwiększyła się o osób, co oznacza wzrost o 5,4%. Podobna sytuacja wystąpiła w każdym z sołectw zawierających podobszary rewitalizacji liczba mieszkańców w okresie wzrosła. Największy wzrost odnotowano na obszarze Zelkowa (+12,9%) oraz Kleszczowa (+9,5%), przy czym sołectwa te charakteryzują się relatywnie niską liczbą mieszkańców ogółem. Na podobszarach wydzielonych do procesu rewitalizacji w marcu 2017 r. mieszkało 2059 osób, co stanowi 8,24% populacji gminy Zabierzów. Najliczniej zamieszkiwany jest Podobszar nr 4 następnie Podobszary 1 i 5. Najmniej zaludniony jest natomiast Podobszar nr 2. Tabela 10. Liczba mieszkańców zamieszkujących obszary przeznaczone do rewitalizacji w III.2017 r. Podobszary Liczba mieszkańców Podobszar (Karniowice) Podobszar (Kleszczów) Podobszar (Rudawa) Podobszar (Zabierzów) Podobszar (Zelków) Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Przyrost naturalny w gminie Zabierzów (różnica między liczbą urodzin żywych a zgonów) w latach odznaczał się wartościami dodatnimi, a jedynie w 2015 r. przyjął wartość ujemną (-0,2 ). Najbardziej niekorzystny przyrost naturalny występuje na Podobszarze nr 1 (Karniowice), ujemny przyrost odnotowano także na Podobszarze 3. Rudawa oraz 4. Zabierzów. Dodatni przyrost naturalny charakteryzuje jedynie Podobszary nr 2 i 5, czyli Zelków i Kleszczów. Z kolei drugi wskaźnik składający się na przyrost rzeczywisty czyli saldo migracji w każdym roku było dodatnie, a jego najwyższą wartość odnotowano w 2015 r. (współczynnik salda migracji dla przyjął wówczas wartość aż 18 ). Oznacza to, że w gminie systematycznie przybywa mieszkańców spoza jej obszaru, co dowodzi atrakcyjności terenów jako miejsca zamieszkania. Z drugiej strony, tak intensywny ruch osiedleńczy, szczególnie dla niewielkich miejscowości, generuje istotne problemy związane ze zwiększonym zapotrzebowaniem społecznym w zakresie dostępu do usług publicznych m.in. wiąże się z koniecznością rozbudowy infrastruktury technicznej, a także 45

47 zapewnienia dostępu do infrastruktury społecznej (placówki szkolne, ochrona zdrowia) i infrastruktury czasu wolnego. Przeprowadzone wśród mieszkańców gminy badania ilościowe wskazują na niektóre tego typu problemy: 59,6% ankietowanych uznało, że w gminie koncentrują się problemy związane z dostępnością opieki nad dziećmi do lat 6, a prawie połowa badanych stwierdziła, że koncentruje się on w dużym stopniu (46,3%). Wskazywano m.in. na niewystarczającą ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach w wyniku ustawicznego powiększania się liczby mieszkańców gminy. Także lokalni eksperci podczas wywiadów poruszali kwestie napływu nowych mieszkańców do gminy i związanego z tym mieszania się mieszkańców oraz ich problemów, co dotyczy m.in. Podobszarów: Zelków, Zabierzów, Kleszczów. Sygnalizowano pojawianie się takich zjawisk jak nasilenie konfliktów sąsiedzkich, duże kontrasty finansowe między mieszkańcami, brak poczucia wspólnoty, różnice interesów. Podkreślano zatem potrzebę prowadzenia działań integracyjnych nowych mieszkańców z rdzennymi. Dodatkowo, często faktyczna intensywność napływu mieszkańców na teren gminy wymyka się oficjalnym statystykom, z uwagi na to, że nie wszyscy nowi mieszkańcy meldują się pod nowym adresem zamieszkania. W 2015 roku odnotowano dodatnie saldo migracji na obszarze niemalże wszystkich sołectw, a spośród podobszarów przewidzianych do rewitalizacji Rudawa i Zabierzów osiągnęły jedne z najwyższych wskaźników w obrębie gminy. Z kolei biorąc pod uwagę wskaźnik, jakim jest liczba zameldowań na 100 mieszkańców, to w 2015 roku wśród sołectw objętych rewitalizacją najwyższe wartości charakteryzowały sołectwa Zelków (4,30) oraz Rudawa(3,48). To głównie dzięki dodatniemu saldu migracji, we wszystkich podobszarach rewitalizacji zauważa się wzrost liczby mieszkańców na przestrzeni lat. W przypadku struktury ludności wg ekonomicznych grup wieku, na obszarze gminy Zabierzów w 2014 r. osoby w wieku produkcyjnym stanowiły 63% mieszkańców, w wieku przedprodukcyjnym 18%, a poprodukcyjnym 19%. Są to wielkości zbliżone dla wyników dla powiatu krakowskiego i województwa małopolskiego, które świadczą o powoli następujących, charakterystycznych dla Polski, procesach starzenia demograficznego. EDUKACJA Edukacja jest istotnym elementem polityki społecznej, a instytucje oświatowe pełnią funkcję zarówno edukacyjną, jak i wychowawczą czy integrującą społeczność lokalną. Odgrywają zatem ważną rolę w kontekście podejmowanych działań rewitalizacyjnych, nawet jeśli same placówki nie znajdują się na terenie obszaru objętego rewitalizacją, to i tak są funkcjonalnie powiązane z podobszarami rewitalizowanymi np. poprzez swoich uczniów czy ich rodziców, którzy mieszkają na wyznaczonych podobszarach. Ulokowanie placówek edukacyjnych na terenie podobszarów wyznaczonych do rewitalizacji czy w ich pobliżu wzmacnia znaczenie tychże obszarów dla rozwoju gminy. Poziom edukacji wyraźnie obrazuje zestawienie wyników egzaminów, przeprowadzanych w szkołach na danym podobszarze. Wyniki egzaminów i sprawdzianów w gminie Zabierzów od lat klasyfikują się powyżej średniej powiatu, województwa, a nawet kraju. Są one porównywalne ze średnimi wynikami uczniów z Krakowa. 46

48 W przypadku edukacji na poziomie szkół podstawowych, jednym ze wskaźników jakości nauczania jest egzamin po VI klasie. Biorąc pod uwagę średni wynik egzaminu w 2015 r., uczniowie gminy Zabierzów osiągnęli wysoki wynik 76%. Na podobszarach rewitalizacji zlokalizowane są 3 szkoły podstawowe w Rudawie, Zabierzowie oraz Zelkowie. SP w Rudawie charakteryzuje się wynikiem egzaminu nieznacznie ponad średnią gminy (76,4), zaś dla SP w Zabierzowie wynik jest niższy (72,8). W SP w Zelkowie uczniowie nie przystąpili do egzaminu w roku 2015, pierwszy rocznik objęty zostanie egzaminem w roku Na obszarze gminy znajdują się trzy szkoły gimnazjalne, a dwie z nich położone są w obszarze rewitalizacji, tj. ZS Gimnazjum Rudawa i Gimnazjum Zabierzów. W 2015 r. średni wynik egzaminu dla szkół gimnazjalnych z obszaru gminy Zabierzów wyniósł 63,9%. Najwyższy poziom odnotowano dla Gimnazjum Zabierzów (67,5%), zaś ZS Gimnazjum Rudawa cechuje się średnią zbliżoną do wyniku dla gminy ogółem (63,7%). Natomiast ZS Gimnazjum Rząska zlokalizowany poza obszarem rewitalizacji prezentuje się znacznie gorzej (59,2%). Dodatkowy wskaźnik, który pełniej niż same wyniki z egzaminów gimnazjalnych informuje o poziomie jakości nauczania w danej szkole to tzw. Wskaźnik Edukacyjnej Wartości Dodanej (EWD). Pozycja szkoły przedstawiana jest na układzie współrzędnych w postaci elipsy: oś pozioma pokazuje średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego, natomiast oś pionowa to trzyletnia edukacyjna wartość dodana. Poziom jakości kształcenia określa się na podstawie miejsca w układzie współrzędnych, które zajmuje szkoła. W zależności od pozycji wyróżnia się szkoły: sukcesu, neutralne, wspierające, szkoły wymagające pomocy oraz niewykorzystanych możliwości. Biorąc pod uwagę wyniki z egzaminów i efektywność nauczania przedmiotów humanistycznych, Gimnazjum w Zabierzowie (Podobszar 4. Zabierzów) wyraźnie wybija się na tle pozostałych szkół jest to szkoła sukcesu. Pozostałe gimnazja w Rudawie (Podobszar 3. Rudawa) i Rząsce plasują się na podobnym, średnim poziomie i zdefiniowane są jako szkoły neutralne (tj. statystycznie przeciętne). Natomiast część matematyczno-przyrodnicza wskazuje na różnorodność poziomu szkół gimnazjalnych. Pod tym względem najlepiej znowu wypada gimnazjum w Zabierzowie (szkoła sukcesu), stosunkowo podobnie ZS Gimnazjum Rudawa, zaś ZS Gimnazjum Rząska szkoła wymagająca wsparcia. 47

49 Rysunek 25. Wskaźnik Edukacyjnej Wartości Dodanej dla gimnazjów z obszaru gminy Zabierzów za okres część humanistyczna. Źródło: ewd.edu.pl; niebieski ZS Gimnazjum Rząska, zielony - ZS Gimnazjum Rudawa, czerwony - Gimnazjum Zabierzów Rysunek 26. Wskaźnik Edukacyjnej Wartości Dodanej dla gimnazjów z obszaru gminy Zabierzów za okres część matematyczno-przyrodnicza. Źródło: ewd.edu.pl; czerwony ZS Gimnazjum Rząska, niebieski - ZS Gimnazjum Rudawa, zielony Gimnazjum Zabierzów Na podobszarach rewitalizacji zauważa się liczne problemy społeczne, które bezpośrednio dotyczą dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (problemy wychowawcze, dzieci objęte pomocą Poradni Psychologiczno Pedagogicznej). W tym zakresie najbardziej zagrożone są Podobszary nr 1, 2 oraz 3 wskaźniki dla tych obszarów stanowią wielokrotność średniego wskaźnika dla gminy. Jest to zjawisko wymagające szczególnej uwagi i podjęcia stosownych działań. Główne problemy 48

50 wychowawcze identyfikowane wśród uczniów szkół na terenie gminy Zabierzów to: wagary, nieprzestrzeganie norm społecznych, trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, zachowania agresywne. Wśród uczniów zaobserwowano problemy wynikające z nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodziny oraz stosunkowo często występujące ogólne problemy wychowawcze. Najwięcej uczniów sprawiających problemy wychowawcze w przeliczeniu na 100 mieszkańców odnotowuje się na Podobszarze 3. Rudawa jest to również zdecydowanie najwyższy wskaźnik wśród sołectw gminy Zabierzów. Wskaźnik przewyższający średnią dla gminy (0,96) charakteryzuje także Podobszar 1. Karniowice (0,99) i 4. Zabierzów (1,23). Z powodu trudności wychowawczych i zagrożenia niedostosowaniem społecznym, dzieci objęte tymi problemami zgłaszane są do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Spośród sołectw gminy Zabierzów to właśnie wśród obszarów przewidzianych do rewitalizacji odnotowuje się najwyższe wskaźniki w tym zakresie, szczególnie wysokie są dla Podobszarów: Kleszczów (1,97) i Karniowice (1,87). Tabela 11. Uczniowie sprawiający problemy wychowawcze w sołectwach obszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w 2015 r. Sołectwo / gmina Uczniowie sprawiający problemy wychowawcze Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożonych niedostosowaniem społecznym os. os./100 mieszk. os. os./100 mieszk. Karniowice 9 0, ,87 Kleszczów 3 0,84 7 1,97 Rudawa 41 2, ,60 Zabierzów 67 1, ,99 Zelków 5 0,63 3 0,38 Gmina Zabierzów 155 0, ,73 Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Także lokalni eksperci zauważali problemy wychowawcze związane z młodzieżą. Łączyli je m.in. z brakiem zajęć/oferty spędzania czasu wolnego i gromadzeniem się młodzieży w różnych częściach gminy, którym towarzyszą agresywne działania czy spożywanie alkoholu lub substancji nielegalnych. W ZS Rudawie stosunkowo dużą liczbę problemów z młodzieżą wiązano z faktem, że szkoły skupiają osoby z różnych miejscowości, co powoduje liczne konflikty. Z drugiej strony za problem uznano niewystarczające warunki lokalowe świetlic, gdzie liczba użytkowników przekracza znacząco powierzchnię użytkową. POMOC SPOŁECZNA W 2015 r. na terenie gminy Zabierzów zamieszkiwało 637 osób bezrobotnych, co w związku z tym znaczy, że na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 4,1 osób bezrobotnych. Stosunkowo niskie bezrobocie na terenie gminy związane jest m.in. z obecnością na terenie gminy dużej liczby podmiotów gospodarczych (w tym w ramach centrum biurowego Kraków Business Park w Zabierzowie), a także bliskością dużego ośrodka miejskiego jakim jest Kraków. Należy zaznaczyć, że stopa bezrobocia w przypadku powiatu krakowskiego wynosząc 6,8% w 2015 r. plasuje się poniżej średniej dla województwa (8,4%) i kraju (9,8%). 49

51 Jednakże w opinii ankietowanych Zabierzowian bezrobocie to zjawisko zauważalne i doskwierające mieszkańcom. Większość respondentów (73,8% ) uznała, że w gminie koncentrują się problemy na lokalnym rynku pracy, natomiast 57% ankietowanych stwierdziło, że problem ten koncentruje się w dużym stopniu. Wskazywano na trudności w znalezieniu pracy na lokalnym rynku pracy, szczególnie przez osoby młode i wykształcone oraz osoby po 50. r.ż. oraz słabość oferty zabierzowskiego rynku pracy w porównaniu do konkurencyjnego Krakowa. W tym kontekście wymieniano także mało atrakcyjne warunki zatrudnieniowe: niskie zarobki, trudności w uzyskaniu umowy o pracę. W kontekście sytuacji lokalnego rynku pracy gminy Zabierzów niepokojącym zjawiskiem jest duży udział osób długotrwale bezrobotnych, którzy na koniec 2015 r. stanowili 54,6% osób bezrobotnych ogółem. To właśnie ta grupa społeczna potrzebuje największego wsparcia w odnalezieniu się na rynku pracy. Długi okres pozostawania bez pracy w znaczny sposób utrudnia powrót do aktywności zawodowej, jest także niejednokrotnie przejawem innych problemów i patologii społecznych. Dodatkowo, 33,1% osób bezrobotnych to mieszkańcy powyżej 50 roku życia, a zatem to grupa wymagająca szczególnych form aktywizacji zawodowej. Brak zatrudnienia bardzo często determinuje konieczność pobierania świadczeń pomocy społecznej przez osoby znajdujące się w złej sytuacji materialnej. W 2015 r. ze świadczeń socjalnych skorzystało 157 mieszkańców gminy, co było wynikiem aż o 10% wyższym niż 5 lat wcześniej. Wśród sołectw, na terenie których wskazano podobszary rewitalizacji, liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej najbardziej wzrosła w Rudawie (190% stanu z 2010 r.) oraz Kleszczowie (150%). Spadek liczby rodzin przyjmujących pomoc finansową z GOPS nastąpił jedynie w Zelkowie (89%). Natomiast wskaźnik liczby rodzin korzystających z pomocy finansowej w przeliczeniu na 100 mieszkańców najwyższą wartość odnotowuje się dla Podobszaru 1. Karniowice (1,87). Również dla Podobszaru 1. Karniowice stwierdza się największą liczbę rodzin objętych pracą socjalną przypadających na 100 mieszkańców wskaźnik ten osiągnął wartość 1,98, co znacznie przewyższa średni wskaźnik dla gminy (0,84). Poniżej wskaźnika dla gminy znalazł się jedynie Podobszar 3. Rudawa (0,65). Lokalni eksperci potwierdzali, że na terenie gminy Zabierzów występuje bieda i ubóstwo. Jest to zjawisko rozproszone, jednak istnieje kilka miejsc, w których bardziej się koncentruje, a wśród nich wyróżniano m.in. osiedle w Karniowicach. Tabela 12. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz rodziny objęte pracą socjalną w sołectwach podobszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w 2015 r. Sołectwo / gmina Liczba rodzin korzystających z pomocy Liczba rodzin objętych pracą socjalną finansowej GOPS os./100 Stosunek % os./100 Stosunek % os. os. mieszk. do 2011 r. mieszk. do 2010 r. Karniowice 17 1,87 113% 18 1,40 1,98 Kleszczów 3 0,84 150% 4 0,65 1,12 Rudawa 19 1,03 190% 12 0,43 0,65 Zabierzów 53 0,98 113% 48 1,09 0,88 Zelków 8 1,01 89% 11 0,25 1,39 Gmina Zabierzów 157 0,98 110% 135 0,55 0,84 Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Na terenie rewitalizacji występuje koncentracja mieszkańców borykających się z problemami społecznymi. Na Podobszarze nr 1 rodziny korzystające z pomocy finansowej GOPS stanowią aż 94,1% wszystkich rodzin korzystających z tego typu pomocy na obszarze sołectwa. W przypadku 50

52 Podobszarów nr 4 i 5 udział rodzin pobierających świadczenia oscyluje w granicach 60% wszystkich rodzin objętych wsparciem w danym sołectwie. Tabela 13. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej GOPS zamieszkująca obszary rewitalizacji w 2015 r. Podobszar Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej GOPS os. udział % sołectwa Podobszar ,1% Podobszar 2 3* - Podobszar ,3% Podobszar ,4% Podobszar ,5% *W przypadku obszaru 2 dane zostały uwzględnione dla całości sołectwa Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Lokalni eksperci również podkreślali koncentrację złożonych problemów społecznych w sołectwach i na podobszarach rewitalizacji. Za główne problemy społeczne w gminie uznano alkoholizm i nieporadność życiową. Zwracano uwagę, że zjawisko życiowej bezradności (w znalezieniu pracy, w gospodarowaniu środkami, wychowywaniu dzieci) dotyka także mieszkańców sołectw, na których terenie wyznaczono podobszary rewitalizowane. Wśród klientów pomocy społecznej zamieszkujących te obszary kumulują się takie negatywne zjawiska jak bezrobocie, ale również problemy opiekuńczo-wychowawcze, przemoc, bieda i ubóstwo. Rodziny objęte pomocą są to często rodziny wielodzietne z wieloma nakładającymi się problemami np. bezrobocie, przemoc domowa i alkoholizm, dotyczy to w szczególności przypadków z Podobszarów 2. Kleszczów i 1.Karniowice. Jednym z istotnych problemów społecznych, przybierającym w ostatnich latach na sile, jest uzależnienie od alkoholu. W gminie Zabierzów w 2015 r. odnotowano 160 zgłoszeń problemów alkoholowych do Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego. Warto zaznaczyć, że corocznie liczba tego typu zgłoszeń wzrasta, a w przeciągu 5 lat zwiększyła się ona w gminie ponad dwukrotnie. Rysunek 27. Zgłoszenia problemów alkoholowych do Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego w gminie Zabierzów w latach Liczba zgłoszeń problemów alkoholowych Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Zjawisko alkoholizmu dotyczy poszczególnych sołectw, na terenie których zlokalizowane są podobszary rewitalizacji. Najwyższe w gminie wskaźniki liczby zgłoszeń problemów alkoholowych w stosunku do liczby mieszkańców dotyczą dwóch podobszarów rewitalizacji 51

53 Podobszaru nr 2 (Kleszczów) i Podobszaru nr 5 (Zelków). W sołectwach tych odnotowano kolejno 1,97 i 1,01 zgłoszeń na 100 mieszkańców i jest to zdecydowanie więcej niż wynosi średnia dla gminy (0,65). Pośród pozostałych podobszarów rewitalizacji jedynie w Rudawie (Podobszar nr 3) wskaźnik ten był niższy niż średniogminny, podczas gdy w Podobszarach 1 i 4 były to wartości nieco od niego wyższe (odpowiednio 0,77 i 0,70). BEZPIECZEŃSTWO Analizując liczbę wykroczeń na terenie gminy na przestrzeni lat, wyraźnie można zaobserwować tendencję zwyżkową. Bardzo duży wzrost charakteryzuje kategorię wykroczeń związanych ze spożywaniem alkoholu w miejscach publicznych. W 2015 r. w gminie Zabierzów wypisano z tego tytułu 277 mandatów, co jest liczbą ponad dwukrotnie wyższą w stosunku do roku poprzedniego. Na Podobszarze.4.Zabierzów odnotowuje się bardzo duży wzrost przypadków spożywania alkoholu w miejscach publicznych, co łączy się również z występowaniem problemów alkoholowych wśród mieszkańców (odnotowano tu największą liczbę zgłoszeń problemów alkoholowych w gminie). Natomiast w badaniach ilościowych to mieszkańcy Karniowic (Podobszar nr 1) na drugim miejscu pod względem częstości wskazań wskazali na łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu przez mieszkańców. Podkreślano w tym zakresie brak większych trudności z zakupem alkoholu przez osoby niepełnoletnie, ale i obecność osób spożywających alkohol pod sklepem. Dodatkowo lokalni eksperci wskazali, że problem spożywania alkoholu w miejscach publicznych dotyczy również Poobszaru 3. Rudawa, a w szczególności koncentruje się na rynku i placu zabaw. Mówiono tutaj o zakłócaniu porządku przez spożywających alkohol, a także zaczepianiu przechodniów i proszeniu o pieniądze. Według statystyk policyjnych za 2015 r. w sołectwach zawierających podobszary rewitalizacji głównymi zagrożeniami były: pobicia, oszustwa, znęcania oraz nietrzeźwi. Szczególnie na obszarze Zabierzowa oraz Rudawy odnotowano liczne kradzieże oraz włamania. Obserwowalna duża liczba kradzieży na obszarze gminy przekłada się bezpośrednio na mniejsze poczucie bezpieczeństwa mieszkańców, zwłaszcza osób nowo osiedlających się na terenie gminy, jak również osób przejezdnych. Duża liczba zagrożeń związanych z przestępczością wymaga podjęcia działań zmierzających do wzrostu bezpieczeństwa zwłaszcza na Podobszarze nr 4. Jest to szczególnie ważne ze względu na usytuowanie na tym terenie centralnych funkcji i usług gminnych oraz bliskość Zabierzów Business Park, co łączy się z dużą liczbą osób przyjezdnych. Także uczestnicy badań ilościowych wskazywali, że gminy Zabierzów dotyczy problem niskiego poczucia bezpieczeństwa (60,9% wskazań). Przyczyną takiej sytuacji według badanych jest brak monitoringu oraz niewystarczająca ilość patroli służb porządkowych, co obniża odczuwany przez mieszkańców subiektywny poziom bezpieczeństwa indywidualnego. Również lokalni eksperci podczas wywiadów indywidualnych poruszali kwestię niskiego poczucia bezpieczeństwa za jej źródło podawali m.in. gromadzenie się osób (w tym młodzieży) w miejscach publicznych, którym towarzyszą hałaśliwe i agresywne zachowania oraz publiczne spożywanie alkoholu. Wskazywano także na wysoką przestępczość w Podobszarze 4. Zabierzów ze względu na dużą liczbę mieszkańców oraz osób przebywających na terenie tej miejscowości. W oparciu o wskaźniki relatywizowane w stosunku do liczby mieszkańców, jedno z najwyższych w gminie zagrożeń rozbojami, kradzieżami i włamaniami dotyczy Podobszaru 5.Zelków, natomiast 52

54 zdarzenia takie jak pobicia, oszustwa, znęcanie się, nietrzeźwi są szczególnie widoczne na Podobszarze 2.Kleszczów. O bezpieczeństwie na obszarze rewitalizacji można wnioskować również na podstawie zestawienia liczby wykroczeń i interwencji domowych. W liczbach bezwzględnych najwięcej wykroczeń popełniono w miejscowości Zabierzów, która zawiera w sobie ścisłe centrum gminy, jest też sołectwem najliczniej zamieszkałym, ale i najczęściej odwiedzanym przez innych mieszkańców i licznych przejezdnych, choćby ze względu na obecność Zabierzów Business Park na jego terenie. Sołectwem, w którym w 2015 r. odnotowano najwięcej interwencji domowych dotyczących przemocy był również Zabierzów, gdzie wydano aż 11 Niebieskich Kart (NK). Na tle gminy, sołectwa Karniowice i Kleszczów charakteryzują się bardzo wysokimi wskaźnikami liczby wydanych kart w stosunku do liczby mieszkańców. W 2015 roku było to odpowiednio 0,56 i 0,55, podczas gdy w całej gminie wskaźnik ten wyniósł 0,22. Tabela 14. Niebieskie Karty w 2015 r. sołectwach objętych rewitalizacją. Sołectwo/gmina Niebieskie karty 2015 r. Liczba kart na 100 mieszkańców Karniowice 5 0,55 Kleszczów 2 0,56 Rudawa 4 0,22 Zabierzów 11 0,20 Zelków 0 0,00 Gmina Zabierzów 54 0,22 Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Podobszary rewitalizacji charakteryzują się dużym procentowym udziałem wydawanych NK w obrębie sołectw, co świadczy o nagromadzeniu problemów społecznych w granicach tych Podobszarów. Największe nasilenie problemów związanych z przemocą w rodzinie występuje na Podobszarze.4, gdzie wydano najwięcej Niebieskich Kart (dowodzących przemocy domowej) oraz na Podobszarach nr 1 i 2, gdzie stosunkowo niewielka liczba bezwzględna wydanych kart w odniesieniu do liczby mieszkańców tych sołectw, przekłada się na istotne na tle średniej dla gminy problemy lokalne. Analizując sytuację obszaru rewitalizacji, w przeciągu 5 lat najwięcej Niebieskich Kart wydano w 2014 r., wówczas najwięcej kart wydano na Podobszarze nr 3 oraz 4. Tabela 15. Liczba wydanych Niebieskich Kart na podobszarach rewitalizacji w latach Podobszar Podobszar Podobszar Podobszar Podobszar Podobszar Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Problem przemocy domowej poruszali także lokalni eksperci podczas wywiadów. Twierdzili, że jest wyraźnie nasilony w Podobszarze 1. Karniowice, ale na stosunkowo dużą skalę występuje także na terenie Podobszaru 4. Zabierzów i Podobszaru 3. Rudawa. Zwracano uwagę, że problem ten łączy się zazwyczaj z alkoholizmem i dotyczy często tej samej grupy rodzin. 53

55 AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA Przejawem poziomu kapitału społecznego na danym terytorium jest liczba różnego typu organizacji społecznie użytecznych, czyli organizacji pożytku publicznego oraz fundacji, stowarzyszeń etc. Na terenie gminy Zabierzów w 2015 r. funkcjonowało 56 organizacji pozarządowych, co świadczy o stosunkowo wysokim poziomie kapitału społecznego. Działania wspomnianych organizacji dotyczyły głównie takich dziedzin jak: sport, kultura, turystyka oraz pomoc społeczna. Frekwencję wyborczą uznaje się za miernik lokalnego zaangażowania, szczególnie w kontekście wyborów samorządowych, podczas których mieszkańcy decydują o kierunkach rozwoju gminy, a co za tym idzie również i swojego najbliższego otoczenia. W gminie Zabierzów jako niepokojący może być odczytywany niski wskaźnik frekwencji wyborczej w wyborach samorządowych. Spośród sołectw, w ramach których wyznaczono podobszary rewitalizacji, jedynie w Karniowicach (60%) wskaźnik frekwencji w wyborach samorządowych był wyższy niż w przypadku wyborów do PE i wyborów prezydenckich. Najniższy wskaźnik uczestnictwa w wyborach samorządowych, odnotowano w miejscowości Kleszczów (42%) oraz Zabierzów (48%), podczas gdy średnia dla gminy wyniosła 55%. Świadczy to o niskim poziomie lokalnego zaangażowania mieszkańców tych obszarów. Lokalni eksperci podczas wywiadów zwracali uwagę, że w przypadku sołectw, na których terenie znajdują się podobszary rewitalizacji większą aktywnością społeczną wykazują się nowo osiedleni mieszkańcy, natomiast rdzenni Zabierzowianie nieraz z dystansem lub niechęcią podchodzą do tego typu działań. Podkreślano, że aktywność społeczna lepiej funkcjonuje w sołectwach, gdzie działają lokalni liderzy czy instytucje organizujące różnego typu akcje, np. w Rudawie, Zabierzowie, Zelkowie. Gorzej sytuacja wygląda natomiast w Karniowicach i Kleszczowie SFERA GOSPODARCZA Stan lokalnej gospodarki w znaczący sposób wpływa na rozwój społeczno-ekonomiczny danego obszaru. Z pozoru niewielkie zmiany ekonomiczne na szczeblu lokalnym stwarzają duże szanse na wzrost tempa procesów gospodarczych, ale i społecznych. Kondycja lokalnej gospodarki oddziałuje na mieszkańców, determinując poziom ich zamożności oraz wpływając na kondycję finansową gminy. Tabela 16. Wskaźniki podsumowujące dla sfery gospodarczej. Wskaźnik Liczba podmiotów gospodarczych w 2015 r. Liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców w 2015 r. Przedsiębiorcy (indywidualna działalność gospodarcza oraz wspólnicy spółek cywilnych) w 2015 r. Gmina Podobszar 1 - Karniowice Podobszar 2 - Kleszczów Podobszar 3 -Rudawa Podobszar 4 - Zabierzów Podobszar 5 - Zelków ,9 103,2 87,1 97,4 172,6 117, Udział sektora prywatnego 98,30% b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 54

56 Udział rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa w strukturze sektorów gospodarczych w 2015 r. Udział przemysłu i budownictwa w strukturze sektorów gospodarczych w 2015 r. Udział usług w strukturze sektorów gospodarczych w 2015 r. Średnia cena wynajmu lokalu użytkowego [zł/m 2 ] w 2015 r. 1,10% 0% 3,20% 2,80% 0,60% 3,20% 22,60% 18,10% 25,80% 30,20% 20,80% 16,10% 76,30% 81,90% 71,00% 67,00% 78,60% 80,60% 38,1 b.d. b.d. 27,26 32,36 16,38 *Odcienie niebieskiego statystyka z dokładnością do sołectw zawierających podobszary rewitalizacji. Gmina Zabierzów charakteryzuje się relatywnie silnym potencjałem gospodarczym, wynikającym przede wszystkim z korzystnego położenia w województwie (bliskość Krakowa stolicy regionu), ale również dostępności komunikacyjnej (autostrada A4, lotnisko Kraków Balice, linia kolejowa, obwodnica Krakowa). W gminie Zabierzów zlokalizowane jest nowoczesne centrum biurowe Kraków Business Park, które należy do krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i zapewnia kilka tysięcy miejsc pracy oraz możliwości rozwoju zawodowego zarówno dla mieszkańców gminy, jak i miasta Krakowa. Ponadto, przynależność do Specjalnej Strefy Ekonomicznej niesie ze sobą wiele korzyści m.in. zwolnienia z podatku dochodowego CIT lub PIT w wysokości zależnej od wielkości przedsiębiorstwa, wysokości poniesionych nakładów inwestycyjnych i tworzonych miejsc pracy. Korzystne uwarunkowania dla rozwoju działalności gospodarczej warunkowane są również poprzez sąsiedztwo gmin równie atrakcyjnych gospodarczo, co skutkuje wzmożeniem konkurencji o inwestorów zewnętrznych, wymagając działań służących utrzymaniu korzystnego klimatu dla przedsiębiorczości. W gminie Zabierzów obserwuje się wzrostowy trend liczby uruchamianych indywidualnych działalności gospodarczych, co świadczy o stałym rozwoju przedsiębiorczości tego obszaru wg danych statystycznych w 2015 r. na terenie gminy zarejestrowało się 200 nowych podmiotów gospodarczych (indywidualnych działalności gospodarczych). Także na poszczególnych podobszarach rewitalizacji liczba podmiotów wzrastała. Gmina Zabierzów charakteryzuje się wysokim poziomem przedsiębiorczości oraz innowacyjności, czego dowodem jest także coroczny wzrost liczby podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON. W 2015 r. zgodnie z systemem REGON na obszarze gminy funkcjonowało podmiotów gospodarczych, spośród których 98,3% stanowił sektor prywatny. Faktyczny stan poziomu przedsiębiorczości poszczególnych obszarów wyraża liczba podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON w przeliczeniu na 1000 mieszkańców. Najwyższy wskaźnik w tym zakresie charakteryzuje sołectwo Zabierzów (172,6), który uzyskuje wynik istotnie wyższy niż ten dla obszaru całej gminy (127,9). Pozostałe sołectwa objęte procesami rewitalizacji odznaczają się wskaźnikiem poniżej średniej dla całej gminy. Najmniej korzystna sytuacja występuje na terenie Kleszczowa (Podobszar nr 2) i Rudawy (Podobszar nr 3). Tabela 17. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w sołectwach podobszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w 2015 r. Sołectwo / gmina Liczba podmiotów gospodarczych wpisanych do rejestru REGON w przeliczeniu na 1000 mieszkańców Karniowice 103,2 Kleszczów 87,1 55

57 Rudawa 97,4 Zabierzów 172,6 Zelków 117,7 Gmina Zabierzów 127,9 Źródło: BDL, 2016 W strukturze branżowej przedsiębiorstw działających na terenie gminy Zabierzów przeważają następujące sekcje PKD: sekcja G handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (24% podmiotów gospodarczych), sekcja M działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (13% podmiotów gospodarczych), sekcja C przetwórstwo przemysłowe (11% podmiotów gospodarczych), sekcja F budownictwo (11% podmiotów gospodarczych). Kluczowym elementem gospodarki gminy Zabierzów jest sfera działalności usługowej, której uzupełnieniem są zakłady produkcyjne zajmujące się m.in. produkcją okien, artykułów spożywczych oraz siedziby firm związanych z produkcją odzieży czy kosmetyków oraz złoże wapienia jurajskiego Nielepice eksploatowane przez Kopalnię Wapienia Czatkowice. W gminie Zabierzów w sektorze usług w 2015 r. funkcjonowało aż 76,3% podmiotów gospodarczych. Analogiczna sytuacja dominacji usług nad pozostałymi sektorami gospodarki występuje w każdym z sołectw zawierających Podobszary rewitalizacji. Dodatkowo, procentowy udział sektora usług jest wyższy niż średni wskaźnik dla gminy w przypadku sołectw: Karniowice, Zelków i Zabierzów. Tabela 18. Sektor usług gospodarczych w 2015 r. Wskaźnik Gmina Podobszar 1 - Karniowice Podobszar 2 - Kleszczów Podobszar 3 -Rudawa Podobszar 4 - Zabierzów Podobszar 5 - Zelków Udział usług w strukturze sektorów 76,30% 81,90% 71,00% 67,00% 78,60% 80,60% gospodarczych w 2015 r. *Odcienie niebieskiego statystyka z dokładnością do sołectw zawierających obszary rewitalizacji. Średnie ceny wynajmu lokali użytkowych za metr kw. we wszystkich podobszarach rewitalizacji plasują się poniżej średniej dla gminy Zabierzów (38,1 zł), najniższa cena wynajmu lokalu dotyczy Podobszaru 5. Zelków (16,38 zł). Jednakże ceny na obszarze całej gminy systematycznie wzrastają na przestrzeni lat SFERA ŚRODOWISKOWA Atrakcyjność przyrodnicza stanowi uwarunkowanie, który przekłada się na zainteresowanie gminą zarówno ze strony turystów, jak i osób szukających miejsca do zamieszkania. Potencjał gospodarczy terenu (związany m.in. z bliskością Krakowa), w połączeniu z walorami przyrodniczymi, stanowi istotny atut, ale jednocześnie wyzwanie w zapewnieniu równowagi tych dwóch aspektów. Gmina Zabierzów odznacza się korzystnymi warunkami środowiskowymi, które powinny zostać objęte szczególną ochroną w myśl zasady zrównoważonego rozwoju, szczególnie w kontekście rozwijającej się lokalnej gospodarki. Należy zatem koncentrować się na rozbudowie infrastruktury służącej ochronie środowiska i promowaniu postaw ekologicznych. Tabela 19. Wskaźniki podsumowujące dla sfery środowiskowej. Wskaźnik Gmina Podobszar 1 -Karniowice Podobszar 2 -Kleszczów Podobszar 3 -Rudawa Podobszar 4 -Zabierzów Podobszar 5 - Zelków 56

58 Obszary prawnie chronione [ha] 6 299,99 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Występowanie obszarów Natura 2000 tak tak nie nie nie tak Lokalizacja Parku Krajobrazowego tak tak tak nie nie tak Lokalizacja Rezerwatu Przyrody Pomniki przyrody [szt.] Wskaźnik lesistości gminy [%] Obecność cieków wodnych Obecność stawów i jezior Zagrożenie powodzią Jakość gleb tak nie nie nie nie nie 78 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 15,76 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. tak nie nie tak tak nie tak tak nie tak tak tak tak nie nie tak tak nie dobra b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Szlaki turystyczne piesze i rowerowe tak nie tak tak tak tak Zanieczyszczenie powietrza 10 umiarkowan e umiarkowan e umiarkowan e umiarkowan e średnie umiarkowan e Zagrożenie hałasem akustycznym duże małe średnie duże duże średnie *Odcienie czerwonego statystyka z dokładnością do granic obszarów rewitalizacji Znaczna część obszaru gminy Zabierzów ze względu na walory przyrodnicze jest objęta różnymi formami ochrony prawnej. Należą do nich: parki krajobrazowe (Dolinki Krakowskie, Tenczyński Park Krajobrazowy), rezerwaty przyrody (Dolina Kluczwody, Wąwóz Bolechowski i Skała Kmity) oraz liczne pomniki przyrody (78). Obszary prawnie chronione stanowią aż 63,36% powierzchni gminy Zabierzów, zaś same tylko parki krajobrazowe zajmują 63,26% powierzchni gminy [BDL, GUS]. Dodatkowo, częściowo przez teren gminy przebiega obszar Natura Dolinki Jurajskie, które obejmują swym zasięgiem sołectwa Karniowice oraz Zelków. W granicach podobszarów rewitalizacji nr 1, 2 i 5 znajdują się także Parki Krajobrazowe, natomiast rezerwaty przyrody nie są zlokalizowane w granicach obszaru rewitalizacji. Ze względu na liczne walory przyrodnicze przez teren gminy przeprowadzone są szlaki turystyczne (piesze, w tym nordic walking, rowerowe i konne). Szlaki turystyczne przebiegają przez wszystkie podobszary rewitalizacji, za wyjątkiem Podobszaru nr Dane dla Podobszarów rewitalizacji (centralne przestrzenie sołectw). Średnie wyniki zanieczyszczenia powietrza dla całych sołectw ujęto w tabeli 3 Wyniki te różnią się z uwagi na inne granice i inne natężenie poziomu zanieczyszczeń notowane średnio dla tych dwóch typów jednostek (sołectwo i podobszar rewitalizacji). 57

59 Rysunek 28. Obszary chronione na obszarze gminy Zabierzów. Źródło: opracowanie własne Stopień lesistości obszaru gminy jest niski: wynosi 15,76%, co jest wartością niemal dwukrotnie niższą od wskaźnika dla województwa. Stosunkowo wysoki jest natomiast udział obszarów zielonych: zajmują one 0,3% powierzchni gminy, co z kolei jest wartością wyższą niż wynik dla województwa (0,2%). Gleby na terenie gminy Zabierzów charakteryzują się stosunkowo dobrą jakością. Prawie 80% gruntów ornych zalicza się do klasy I III. Dodatkowo, obszar gminy nie jest skażony metalami ciężkimi w stopniu wymagającym rekultywacji. Przez gminę Zabierzów przepływa rzeka Rudawa i potoki będące jej lewobrzeżnymi dopływami: Będkówka, Kobylanka, Bolechówka, Kluczwoda, Wedonka oraz rzeka Brzoskwinka. Według, dokonanej przez WIOŚ w Krakowie, oceny jakości wód powierzchniowych w województwie małopolskim, Rudawa uzyskała ogólną kategorię A3 (woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego). W gminie obserwuje się skażenie wód powierzchniowych, szczególnie osadami zanieczyszczonymi fizykochemicznie trwałymi związkami organicznymi (TZO), które przyczyniają się do pogarszania się stanu środowiska naturalnego. Cieki wodne przepływają przez podobszary wytyczone do rewitalizacji: nr 3 i 4, także na tych podobszarach występuje zagrożenie powodziowe. Natomiast strefy zalewowe rzeki Rudawy obejmują swym zasięgiem Podobszar nr 3, gdzie odnotowuje się bezpośrednie zagrożenie powodzią [Zasięg stref zalewowych rzeki Rudawy w granicach administracyjnych gminy Zabierzów, 2013]. Ponadto na Podobszarach nr 1, 3, 4 i 5 znajdują się wody stojące. Na terenie gminy Zabierzów występuje też problem zanieczyszczenia powietrza. Wynika on przede wszystkim z emisji lokalnych pochodzących z kotłowni i palenisk indywidualnych, a także napływu zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych sąsiednich terenów województwa małopolskiego, śląskiego, łączy się też z bliskością dużego ośrodka miejskiego Krakowa. Powietrze w gminie Zabierzów przekracza dopuszczalne normy zawartości metali ciężkich, a narażenie mieszkańców na zanieczyszczenie powietrza występuje na zdecydowanej większości terenu gminy. Na 58

60 podobszarach rewitalizacji występuje przekroczenie dopuszczalnych norm zanieczyszczenia powietrza (umiarkowane narażenie), przy czym największe zagrożenie zanieczyszczeniem powietrza odnotowuje się na Podobszarach nr 3 i 4 (w przypadku Podobszaru 4 występuje tzw. średnie narażenie zanieczyszczeniem) [MIIP, Mapa emisji zanieczyszczeń]. Rysunek 29. Narażenie mieszkańców gminy Zabierzów na zanieczyszczenie powietrza. Źródło: opracowanie własne Na terenie gminy Zabierzów występuje problem hałasu akustycznego wynikający głównie ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych korzystających z autostrady A4 i drogi krajowej nr 79 oraz hałasów związanych ze startami i lądowaniami samolotów na terenie międzynarodowego lotniska Kraków-Balice. Spośród Podobszarów rewitalizacji wysokim stopniem zagrożenia hałasem komunikacyjnym charakteryzują się Podobszary nr 3 i 4, przez które przebiega gęsta sieć dróg powiatowych i gminnych STREFA TECHNICZNA Ważnym aspektem determinującym rozwój gminy są warunki mieszkalne związane ze stanem technicznym obiektów budowlanych, w tym dostępem do niezbędnej infrastruktury technicznej i jej jakością (umożliwienie efektywnego korzystania z infrastruktury budowlanej). Tabela 20. Wskaźniki podsumowujące dla sfery technicznej. Wskaźnik Gmina Podobszar 1 -Karniowice Podobszar 2 -Kleszczów Podobszar 3 - Rudawa Podobszar 4 -Zabierzów Podobszar 5 - Zelków Liczba obiektów/budynków zabytkowych* b.d

61 Liczba obiektów/budynków zabytkowych w przeliczeniu na 1 km2* b.d. 1,25 0,97 4,30 1,62 0,96 Liczba budynków krytych azbestem* b.d Liczba budynków krytych azbestem w przeliczeniu na 100 mieszkańców* b.d. 2,74 8,15 4,41 5,61 1,62 Odsetek domostw z piecami węglowymi* 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% 51,20% *Statystyka z dokładnością do sołectw zawierających podobszary rewitalizacji Istotna część funkcjonujących na terenach rewitalizowanych budynków wymaga modernizacji. Średnio w gminie Zabierzów i poszczególnych sołectwach obejmujących podobszary rewitalizacji 51,2% budynków mieszkalnych posiada system grzewczy oparty o piece węglowe. Ma to niebagatelne znaczenie dla jakości środowiska naturalnego w aspekcie wskaźników jakości powietrza, które na terenie każdego podobszaru utrzymują się na poziomie umiarkowanym, w Podobszarze 4. Zabierzów osiągając wartości wyższe (mniej korzystne). Ponadto, problemem dostrzegalnym nadal na terenie gminy, w tym na obszarze rewitalizacji, jest funkcjonowanie nadal budynków krytych azbestem. Najmocniej problem ten dostrzegalny jest na terenie Podobszaru 2. Kleszczów, gdzie na 100 mieszkańców przypada aż 8,15 budynków krytych azbestem, niekorzystna sytuacja w tym zakresie charakteryzuje także Podobszary: 4. Zabierzów i 3. Rudawa. Wśród obiektów funkcjonujących na terenie sołectw objętych rewitalizacją istnieje istotna grupa obiektów zabytkowych. Najwięcej takich obiektów znajduje się na terenie Podobszaru 3. Rudawa, gdzie w przeliczeniu na 100 mieszkańców zidentyfikowano 1,42 obiekty zabytkowe SFERA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA W opisie sfery funkcjonalno przestrzennej skoncentrowano się na zagadnieniach związanych z: infrastrukturą techniczną i obsługą komunikacyjną Gminy Zabierzów i podobszarów rewitalizacji wyznaczonych na jej terenie; wskazaniem występowania problemów niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru oraz niedoboru i niskiej jakości terenów publicznych. Gmina Zabierzów leży na północny-zachód od Krakowa, w powiecie krakowskim, bezpośrednio graniczącym z obszarem miejskim Krakowa. Zajmuje obszar 99,6 km 2 i mieszkańców (stan na dzień r.). Siedzibą gminy jest 5,4-tysięczna miejscowość Zabierzów, stanowiąca centrum życia społecznego i gospodarczego. Tabela 21. Wskaźniki dotyczące sfery przestrzenno funkcjonalnej. Wskaźnik Wzrost liczby przyłączy do sieci wodociągowej w latach Wzrost liczby przyłączy do sieci kanalizacyjnej w latach Gmina Podobszar 1 -Karniowice Podobszar 2 -Kleszczów Podobszar 3 - Rudawa Podobszar 4 -Zabierzów Podobszar 5 - Zelków 111,90% 138,20% 108,10% 110,00% 112,50% 114,6% 115,40% 113,50% 127,10% 130,00% 112,80% 116% 60

62 Wzrost liczby przyłączy do sieci gazowej w latach Średnia roczna ilość awarii sieci wodociągowej Średnia roczna ilość awarii sieci kanalizacyjnej Średnia roczna ilość awarii sieci gazowej Wnioski o wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowej / kanalizacyjnej w 2015 r. 115,20% 114,30% 100% 100% 100% b.d ,8 12,4 3,5 14,4 0,4 0 0,8 2,4 1, b.d Długość sieci drogowej b.d. 2,46 1,20 1,20 3,00 1,96 Drogi z oświetleniem nocnym w 2015 r. b.d. 97,60% 100,00% 100,00% 93,30% 73,98 *Odcienie niebieskiego statystyka z dokładnością do sołectw zawierających podobszary rewitalizacji Część południowo-wschodnia gminy podlega intensywnym przekształceniom związanym z rozbudową portu lotniczego, autostrady, nowych inwestycji handlowych i usługowych. Przez teren gminy przebiega autostrada A4 Kraków Katowice, droga krajowa nr 79 (Kraków Krzeszowice Trzebinia) oraz droga wojewódzka nr 774 Zabierzów Kryspinów (dojazd do portu lotniczego w Balicach). Rysunek 30. Komunikacja na obszarze gminy Zabierzów. Źródło: opracowanie własne Gminę Zabierzów łączą liczne powiązania drogowe i kolejowe z Krakowem. Wszystkie podobszary rewitalizacji, z wyjątkiem Podobszaru 2 Kleszczów, zlokalizowane są przy głównych drogach miejscowości, które często przenoszą znaczny ruch samochodowy, zarówno lokalny jak i tranzytowy, powodując wysokie zagrożenie hałasem oraz emisją spalin, a także wypadkami. Dodatkowo przez gminę przebiega szlak kolejowy Kraków Katowice o znaczeniu 61

63 międzynarodowym i znacznym natężeniu ruchu. Na terenie gminy zlokalizowany jest również odcinek bocznicy kolejowej do Międzynarodowego Portu Lotniczego w Balicach, na którym uruchomione jest połączenie szynobusem z Dworcem Głównym w Krakowie. Na terenie gminy położona jest znaczna część terenu Międzynarodowego Portu Lotniczego w Balicach. Dogodne warunki mieszkalne, szczególnie ze względu na dostępność komunikacyjną, charakteryzują Zabierzów oraz położoną przy drodze krajowej Rudawę. Obszary gminy są atrakcyjne dla rozwoju mieszkalnictwa, gdyż ze względu na bliskość miasta Krakowa, rozwinięty sektor gospodarki oraz walory przyrodnicze obserwuje się dodatnie saldo migracji (napływu ludności spoza gminy, głównie z terenu Krakowa), co przekłada się bezpośrednio na wzrost liczby budynków mieszkalnych. W 2015 r. oddano w gminie 246 nowych budynków, a największy wzrost dotyczył Zabierzowa, gdzie oddano 59 budynków, zaś najmniejszy odnotowano w Kleszczowie (4 budynki). Tabela 22. Nowo oddane budynki mieszkalne w sołectwach Podobszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w latach Sołectwo / gmina Nowo oddane budynki mieszkalne Karniowice Kleszczów Rudawa Zabierzów Zelków b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. Gmina Zabierzów Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Najdłuższa sieć drogowa występuje na Podobszarach 1. Karniowice i 4. Zabierzów, jednakże na terenach rewitalizacji na przestrzeni lat nie zaszły zmiany w długości sieci drogowej. Nastąpiła natomiast poprawa wyposażenia w oświetlenie nocne. W Kleszczowie i Rudawie w 2015 r. wszystkie drogi wyposażone były w oświetlenie nocne, najgorsze wyposażenie w oświetlenie drogowe charakteryzuje Podobszar 5. Zelków (73,98%), pozostałe miejscowości cechuje wskaźnik powyżej 90%. Oświetlenie drogowe ma wpływ na bezpieczeństwo mieszkańców gminy i użytkowników dróg, dlatego zwłaszcza w przypadku Zelkowa wskazane jest zwiększenie liczby instalacji oświetleniowych w celu poprawy bezpieczeństwa w ruchu pieszym. Tabela 23. Długość sieci drogowej oraz jej wyposażenie w oświetlenie nocne w sołectwach podobszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w latach Sołectwo / gmina Długość sieci drogowej [km] zmiana Drogi z oświetleniem nocnym Karniowice 2,46 2,46 2,46 2,46 2,46 100,0% 97,6% Kleszczów 1,20 1,20 1,20 1,20 1,20 100,0% 100,0% Rudawa 1,20 1,20 1,20 1,20 1,20 100,0% 100,0% Zabierzów 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 100,0% 93,3% Zelków 1,96 1,96 1,96 1,96 1,96 100,0% 73,98% Źródło: Urząd Gminy Zabierzów 62

64 W ostatnich latach wzrosła także dostępność do niezbędnej infrastruktury technicznej na terenie gminy Zabierzów. W ciągu 5 lat największy wzrost liczby przyłączy do sieci kanalizacyjnej charakteryzował obszar sołectw Rudawa (130%) oraz Kleszczów (127,1%), natomiast najmniejszy miał miejsce w Zabierzowie (największa ze wszystkich analizowanych jednostek). Największy wzrost ilości przyłączeń wodociągowych w latach dotyczył terenu Karniowic (w latach na zmiana poziomie 138,2%.), najmniejszy zaś Kleszczowa. Tabela 24. Liczba budynków podłączonych do sieci kanalizacyjnej oraz średnia roczna ilość awarii w sołectwach podobszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w latach Budynki podłączone do sieci kanalizacyjnej Sołectwo / gmina zmiana Średnia roczna ilość awarii Karniowice ,5% 0,4 Kleszczów ,1% 0 Rudawa ,0% 0,8 Zabierzów ,8% 2,4 Zelków % 1,3 Gmina Zabierzów ,4% 14,4 Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Tabela 25. Liczba budynków podłączonych do sieci wodociągowej oraz średnia roczna ilość awarii w sołectwach podobszarów rewitalizacji i gminie Zabierzów w latach Sołectwo / gmina Budynki podłączone do sieci wodociągowej zmiana Średnia roczna ilość awarii Karniowice ,2% 2,0 Kleszczów ,1% 2,0 Rudawa ,0% 3,8 Zabierzów ,5% 12,4 Zelków ,6% 3,5 Gmina Zabierzów ,9% 81,0 Źródło: Urząd Gminy Zabierzów Wzrost ilości przyłączeń gazowych w latach odnotowano jedynie dla Podobszaru 1. Karniowice na poziomie 114,3 %. Na pozostałych podobszarach liczba przyłączy na przełomie lat nie uległa zmianie. Dodatkowo należy wspomnieć, iż sieć gazowa w gminie charakteryzuje się stosunkowo dużą awaryjnością. OBJAWY STANU KRYZYSOWEGO W PODOBSZARACH REWITALIZACJI - NIEDOSTOSOWANIE ROZWIĄZAŃ URBANISTYCZNYCH DO ZMIENIAJĄCYCH SIĘ FUNKCJI OBSZARU ORAZ JAKOŚĆ TERENÓW PUBLICZNYCH W niniejszym podrozdziale ukazane zostaną wyniki badania terenowego tzw. wizji lokalnej, w której wzięli udział przedstawiciele instytucji społecznych i publicznych, a także eksperci z zakresu urbanistyki. Wizja lokalna miała na celu uchwycenie problemów przestrzennofunkcjonalnych identyfikowanych w podobszarach rewitalizacji, których nie sposób pokazać w 63

65 sposób ilościowy poprzez wskaźniki. Całość badania została udokumentowana, a jej najważniejsze wnioski przedstawiono poniżej. Podobszar nr 1. Karniowice Rysunek 31. Zniszczone stojaki przy terenie sportowym Rysunek 32. Teren placu zabaw na osiedlu mieszkaniowym Rysunek 33. Ogrodzony staw na terenie osiedla Rysunek 34. Otoczenie stawu w Karniowicach Zdiagnozowane problemy w przestrzeni Karniowic: Brak odpowiedniej infrastruktury przy boisku sportowym. Nieliczne istniejące elementy (stojaki rowerowe, ławki) w złym stanie technicznym (Rysunek 31). Tereny rekreacyjne na osiedlu w bardzo złym stanie technicznym. Nie spełniają swojej funkcji, stwarzają zagrożenie dla użytkowników (Rysunek 32). Brak funkcjonalnych, bezpiecznych i atrakcyjnych miejsc wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców. Zaniedbane tereny zielone na osiedlu mieszkaniowym, niedostępne i nieatrakcyjne dla mieszkańców. Niewykorzystany potencjał terenu w centrum osiedla, ze stawem i zadrzewieniem (Rysunek 33). Zaśmiecone i zaniedbane tereny zielone, które mogłyby stać się atrakcyjnym terenem rekreacji i wypoczynku okolicznych mieszkańców (Rysunek 34). 64

66 Podobszar nr 2 Kleszczów Rysunek 35. Budynek świetlicy wiejskiej Rysunek 36. Boisko przy świetlicy Rysunek 37. Tereny zielone pomiędzy świetlicą a centrum Zdiagnozowane problemy w przestrzeni Kleszczowa: Fatalny stan techniczny obiektu pełniącego funkcję świetlicy dla dzieci, młodzieży, lokalnej społeczności, w związku z czym obiekt nie odpowiada na potrzeby użytkowników (Rysunek 35). Otoczenie świetlicy boisko, teren rekreacyjny w złym stanie technicznym, nie spełnia wymogów bezpieczeństwa. Nie odpowiada w pełni na potrzeby młodzieży, brakuje miejsc do siedzenia, zróżnicowanej infrastruktury sportowej dla różnych grup wiekowych. Zniszczone ogrodzenie zagraża bezpieczeństwu użytkowników (Rysunek 36). Brak wygodnego bezpiecznego dojścia pieszego do świetlicy oddalonej od centrum miejscowości. Jedyna możliwość dojścia biegnie okrężną drogą wraz z drogą dla samochodów, co stwarza problem bezpieczeństwa oraz zniechęca mieszkańców do korzystania ze świetlicy (Rysunek 37). Potencjalnie atrakcyjne tereny zielone są zaśmiecone i nieuporządkowane, co obniża jakość i estetykę przestrzeni. Brak wytyczonych ścieżek pieszych i rowerowych (Rysunek 37). 65

67 Podobszar nr 3 Rudawa Rysunek 38. Staw przy dolinie Rudawy Rysunek 39. Budynek dworca, perony Rysunek 40. Przejście dla pieszych przy szkole podstawowej Rysunek 41. Samochody parkujące na poboczu przy skrzyżowaniu z drogą krajową Rysunek 42. Samochody na poboczu drogi przy dworcu kolejowym Rysunek 43. Teren w centrum, za obiektami usługowymi z widokiem na przystanek autobusowy i obiekty usługowe Zdiagnozowane problemy w przestrzeni Rudawy: Niewykorzystany potencjał terenów zielonych w pobliżu Rudawy teren zaniedbany, niedostępny dla mieszkańców, niedostosowany w zakresie rozwiązań urbanistycznych (Rysunek 38). Niebezpieczne dojście do szkoły podstawowej: słaba widoczność przy przejściu przez ulicę, brak rozwiązań spowalniających ruch w okolicy szkoły (Rysunek 40). Budynek dworca kolejowego i infrastruktura dla podróżnych w bardzo złym stanie technicznym, nie funkcjonuje w należyty sposób. Brak obsługi podróżnych, brak bezpiecznego przejścia przez tory oraz wygodnego miejsca oczekiwania. Niska estetyka przestrzeni (Rysunek 39). 66

68 Brak zorganizowanych bezpiecznych miejsc parkingowych w okolicy przystanku komunikacji miejskiej, przestrzeń przy skrzyżowaniu z drogą krajową zajęta przez samochody. Konflikt funkcjonalno-przestrzenny: nieuporządkowany teren parkingowy bezpośrednio sąsiaduje z kapliczką, miejscem istotnym dla lokalnej społeczności (Rysunek 41). Brak parkingu przy dworcu kolejowym. Samochody zaparkowane wzdłuż drogi stwarzają niebezpieczeństwo dla jej użytkowników i pogarszają estetykę przestrzeni. Brakuje centrum przesiadkowego odpowiadającego na potrzeby mieszkańców (Rysunek 42). Centralna część miejscowości, w której zgrupowane są najważniejsze usługi, nie odpowiada na potrzeby użytkowników. Jakość przestrzeni i jej estetyka nie odpowiadają randze miejsca. Niska jakość i zły stan techniczny nawierzchni. Dominuje ruch kołowy, brak przyjaznej pieszym i rowerzystom infrastruktury. Brak przyjaznego miejsca odpoczynku, rekreacji, placu do organizowania wydarzeń lokalnych i spotkań. Niewystarczające miejsce oczekiwania na przystanku autobusowym (Rysunek 44). Brak odpowiednio wykształconej, publicznej przestrzeni w centrum miejscowości, przyjaznej dla pieszych i sprzyjającej budowaniu lokalnej społeczności. Niewystarczająco wykorzystany potencjał przestrzeni w okolicy kościoła i obiektów usługowych - przeznaczenie wytworzonego wnętrza urbanistycznego na parkingi (Rysunek 43). Podobszar nr 4. Zabierzów Rysunek 44. Plac zabaw przy osiedlu mieszkaniowym Rysunek 45. Działki w bezpośrednim otoczeniu doliny rzeki Rudawy Rysunek 46. Przejazd pod torami kolejowymi Rysunek 47. Budynek dworca, otoczenie zajęte przez samochody 67

69 Rysunek 48. Dojście do szkoły podstawowej Rysunek 49. Dzikie miejsca ognisk, śmieci na terenie kamieniołomu Zdiagnozowane problemy w przestrzeni Zabierzowa: Niedostateczna liczba bezpiecznych, ogólnodostępnych miejsc zabaw dla dzieci, w szczególności w północnej części Podobszaru Zabierzowa (Rysunek 44). Niewykorzystany potencjał terenów w pobliżu doliny rzeki Rudawy, nieużytkowane i nieuporządkowane działki, niska jakość estetyczna otoczenia (Rysunek 45). Niebezpieczny, zbyt wąski przejazd dla samochodów pod torami kolejowymi powodujący bezpośrednie zagrożenie dla użytkowników, niewygodne i wąskie przejście dla pieszych, brak bezpiecznego przejazdu dla rowerów, niska estetyka i jakość materiałów użytych do budowy przejazdu (Rysunek 46). Na przejściu nad torami brak uwzględnienia potrzeb osób niepełnosprawnych. Nieuporządkowanie i chaos przestrzenny terenów przy dworcu kolejowym. Zaniedbany budynek samego dworca. Brak odpowiednich warunków obsługi podróżnych (Rysunek 47). Przy Gimnazjum im Jana Matejki niewystarczająca w stosunku do potrzeb ilość dostępnych dla szkoły zadaszonych terenów sportowych. Brak chodnika przy ul. Myszala, będącej najważniejszą drogą dojścia dzieci do Szkoły Podstawowej im. III Armii Wojska Polskiego, stanowiącej dojazd do Orlika i placu zabaw, powodujące bezpośrednie zagrożenie pieszych. Ponadto niewystarczające warunki lokalowe szkoły w stosunku do liczby uczniów, zbyt mała liczba sal lekcyjnych, konieczność wielozmianowej pracy (Rysunek 48). Nieporządek i zaśmiecenie obszaru dawnego kamieniołomu, będącego głównym miejscem wypoczynku i rekreacji mieszkańców sołectwa (Rysunek 49). Ślady wandalizmu, miejscami zniszczona lub niewystarczająca infrastruktura. 68

70 Podobszar nr 5. Zelków Rysunek 50. Tereny rekreacyjne w centrum miejscowości Rysunek 51. Boisko, tereny sportowe Rysunek Miejsce odpoczynku na wyznaczonym szlaku oraz szlak wykorzystywany jako trasa biegowa Rysunek 54. Plac zabaw przy szkole podstawowej Zdiagnozowane problemy w przestrzeni Zelkowa: Konflikt przestrzenny w centrum miejscowości miejsce wypoczynku i rekreacji nie jest oddzielone od drogi, brakuje nasadzeń zieleni, która podniosłaby wartość estetyczną i funkcjonalną miejsca (Rysunek 50). Niewystarczająca infrastruktura sportowa, obiekty obsługujące są w złym stanie technicznym, obniżają estetykę miejsca (Rysunek 51). Niewystarczające tereny rekreacji i wypoczynku w stosunku do lokalnych potrzeb niewykorzystany potencjał miejsca. Istniejąca infrastruktura częściowo przestarzała i źle funkcjonująca (Rysunek 52-53). Niewystarczające warunki lokalowe w szkole podstawowej w stosunku do obecnej oraz prognozowanej liczby uczniów, a także wprowadzanych zmian systemu oświatowego (zmiana okresu nauki w szkole podstawowej z 6-letniego na 8-letni). Konieczność wielozmianowej pracy, nieodpowiednie warunki nauki. 69

71 Brak odpowiedniego, bezpiecznego miejsca zabaw dla dzieci. Istniejąca infrastruktura jest niewystarczająca, teren placu zabaw jest zaniedbany i nie funkcjonuje w odpowiedni sposób. Brak odpowiedniej zieleni, zaprojektowania układu placu, niskiej jakości ogrodzenie, negatywnie wpływa na wartość estetyczną oraz funkcjonalną miejsca (Rysunek 54). 70

72 IV. POGŁĘBIONA CHARAKTERYSTYKA PODOBSZARÓW REWITALIZACJI 4.1. PODOBSZAR NR 1. KARNIOWICE W granicach: ul. Rycerska, ul. Modrzewiowa, przedłużenie ul. Modrzewiowej do terenów zielonych ze stawami, wzdłuż południowej i zachodniej granicy terenu zielonego, zachodniej granicy osiedla mieszkaniowego i terenów sportowych, do ul. Rycerskiej. Podobszar ma powierzchnię 21,8 ha. Rysunek 55. Granice Podobszaru 1. Karniowice. Podobszar rewitalizacji 1. Karniowice obejmuje część sołectwa Karniowice ze szczególnym uwzględnieniem terenu osiedla XXX-lecia PRL wraz z przylegającymi do tego terenu przestrzenią centrum wsi Karniowice. Główne cechy charakterystyczne Podobszaru: Obserwowany jest proces starzenia się społeczeństwa, obszar cechuje ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego, który dodatkowo jest najniższy spośród wszystkich podobszarów rewitalizacji oraz dwukrotnie niższy od średniego wskaźnika dla gminy Zabierzów. Zdaniem ekspertów lokalnych (wywiady IDI) na terenie Podobszaru 1. Karniowice nasilony jest problem przemocy domowej nowa Niebieska Karta zakładana jest średnio co 2 miesiące (respondent IDI). Najbardziej zagrożony jest rejon Osiedla XXX-lecia PRL. Jest to teren kilku bloków po-prl-owskich, w których kwaterowano ludzi przyjeżdżających do pracy w Karniowicach. Potem ludzie tę pracę stracili i pojawił się problem bezrobocia. Mieszkańcy pozostali w dawnym układzie i ciężko im się zaadaptować do nowych warunków. Warunki są tam obecnie bardzo złe, w malutkich mieszkaniach mieszka po kilka osób, a problemy przechodzą z pokolenia na pokolenie. Mieszkańcy w wielu wypadkach okazują postawę roszczeniową. Nie 71

73 mogą wyjść z życiowej bezradności: w znalezieniu pracy, w gospodarowaniu środkami, wychowywaniu dzieci. Kiedyś tym ludziom dobrze się powodziło, obecnie przy niższym poziomie życia, jaki prowadzą mieszkańcy, pojawiają się problemy (respondent IDI). Problemy społeczne widoczne są już wśród mieszkańców Podobszaru w młodym wieku, co odzwierciedla wysoki wskaźnik liczby dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożenia niedostosowaniem społecznym (na 100 mieszkańców). Wiąże się to z kaskadowaniem problemów z którymi borykają się rodzice (przemoc, bezrobocie, postawa roszczeniowa, nieporadność wychowawcza) na młode pokolenie. Faktyczną potrzebę stanowi w tym zakresie konieczność wsparcia dorosłych mieszkańców tego Podobszaru w sferze kompetencji rodzicielskich i wychowawczych oraz zapewnienie dzieciom i młodzieży przestrzeni spędzania czasu wolnego oraz wsparcia w radzeniu sobie z emocjami i problemami. Jest to szczególnie istotne również w kontekście peryferyjnego (w skali gminy) położenia sołectwa Karniowice, które znajduje się w oddaleniu od większych miejscowości zapewniających szerszy zakres usług społecznych takich jak Zabierzów czy Rudawa. Podobszar 1. Karniowice charakteryzuje także najwyższy w gminie wskaźnik liczby rodzin korzystających z pomocy finansowej oferowanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przypadających na 100 mieszkańców. W granicach obszaru rewitalizacji (głównie Osiedle XXXlecia PRL) zamieszkuje aż 94,1% rodzin korzystających z pomocy GOPS na obszarze sołectwa Karniowice. Jest tam dużo rodzin nieporadnych, kontynuujących biedę, nieumiejętność gospodarowania pieniędzmi. Potrzebny byłby program aktywizujący tych ludzi (respondent IDI). Najwyższy jest tu także wskaźnik liczby rodzin objętych pracą socjalną przypadających na 100 mieszkańców (najwyższa wartość pośród podobszarów rewitalizacji i druga najwyższa wartość w gminie Zabierzów). Zdaniem przedstawiciela Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zabierzowie wśród problemów klientów pomocy społecznej z Podobszaru 1. Karniowice dominują głównie problemy opiekuńczo wychowawcze, problemy z przemocą oraz bezrobocie. Poziom przedsiębiorczości na Podobszarze 1 jest niski. Wskaźnik liczby podmiotów gospodarczych przypadających na 100 mieszkańców plasuje się poniżej średniej dla gminy Zabierzów i wskazuje na niską aktywność gospodarczą mieszkańców. Podobszar posiada bogate walory przyrodnicze, na jego terenie znajduje się Park Krajobrazowy, jednak zauważa się brak szlaków turystycznych. Jest to jeden z istotnych potencjałów tego Podobszaru. Na Podobszarze następuje stopniowa poprawa stanu infrastruktury technicznej - duży wzrost liczby przyłączy wodociągowych oraz gazowych. Przestrzenie publiczne występujące na Podobszarze 1 są bardzo niskiej jakości. Tereny centralne osiedla (zaniedbany staw i pozostałości po placu zabaw) znajdują się w bardzo złym stanie technicznym, a okoliczne tereny zielone są zaniedbane, niedostępne i nieatrakcyjne dla mieszkańców. Na terenie sołectwa znajdują się obecnie zaśmiecone i zaniedbane tereny zielone (okolice stawów), które mogłyby stać się atrakcyjnym terenem rekreacji i wypoczynku okolicznych mieszkańców, w tym dzieci i młodzieży poszukujących możliwości atrakcyjnego spędzania czasu wolnego. 72

74 Wyniki badań PAPI z mieszkańcami Podobszaru 1. Karniowice: Problemem koncentrującym się w dużym stopniu na terenie Karniowic jest, według respondentów (mieszkańców Podobszaru 1. Karniowice), niska estetyka otoczenia (52,5%) przejawiająca się w braku chodników oraz zaśmiecaniu przestrzeni publicznych, co psuje wizerunek miejscowości i pogarsza komfort życia mieszkańców. Na drugim miejscu pod względem częstości wskazań mieszkańcy Karniowic wskazali na łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu przez mieszkańców. Podkreślano w tym zakresie brak większych trudności z zakupem alkoholu przez osoby niepełnoletnie, ale i obecność osób spożywających alkohol pod sklepem. Dwa kolejne, według liczebności wskazań, problemy koncentrują się głównie wokół oferty czasu wolnego dla dzieci i młodzieży zamieszkujących Karniowice. Zdaniem badanych, brak jest miejsc, w których młodzież mogłaby rozwijać się, spotykać lub uprawiać sport. Część ankietowanych przyznała, że potrzebna jest infrastruktura, która ożywiłaby miejscowość tworząc wspólną przestrzeń do spotkań i integracji. Tabela 26. Problemy koncentrujące się na Podobszarze 1. Karniowice wyniki badania ankietowego. Podobszar 1. Karniowice Problem koncentruje się w dużym stopniu Odsetek wskazań [%] Niska estetyka otoczenia 52,6 Łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu 36,8 Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego 36,8 Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna 31,6 Problemy na lokalnym rynku pracy 26,3 Problemy z opieką nad dziećmi do lat 6 15,8 Problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa 15,8 Zanieczyszczenia środowiska naturalnego 15,8 Ubóstwo 10,5 Problemy w rodzinach 10,5 Niskie poczucie bezpieczeństwa 10,5 Duży napływ nowych mieszkańców 10,5 Problemy z prowadzeniem biznesu 5,3 Źródło: badania ankietowe z mieszkańcami gminy Zabierzów Kluczowe problemy, potrzeby i potencjały Podobszaru rewitalizacji nr 1 Karniowice: Nieporadność życiowa i wychowawcza (wyuczona bezradność) części mieszkańców osiedla XXX-lecia PRL w Karniowicach powiązana z problemem długotrwałego bezrobocia. Kaskadowanie problemów na najmłodsze pokolenie trudności wychowawcze i zagrożenie niedostosowaniem społecznym związane z niedostatkami kompetencji rodzicielskich i wychowawczych rodziców. Niska estetyka otoczenia i bardzo niska jakość przestrzeni publicznych dostępnych dla mieszkańców Podobszaru. Brak terenów pozwalających na bezpieczne spędzanie czasu wolnego przez dzieci i młodzież. 73

75 Potencjał krajobrazowo środowiskowy Podobszaru istnienie na jego terenie Parku Krajobrazowego oraz szeregu potencjalnie atrakcyjnych terenów zielonych możliwych do wykorzystania pod rekreację PODOBSZAR NR 2 KLESZCZÓW W granicach: wzdłuż drogi do Nielepic, tereny mieszkaniowe po obydwu stronach kontynuacji drogi Wąwóz Kochanowski, wzdłuż drogi do Burowa, tereny na południu do zachodniej granicy terenu świetlicy. Podobszar ma powierzchnię 30,2 ha. Rysunek 56. Granice Podobszaru 2. Kleszczów. Główne cechy charakterystyczne Podobszaru: Podobszar 2. Kleszczów charakteryzują korzystne tendencje w zakresie przyrostu liczby mieszkańców zarówno wskaźnik przyrostu naturalnego, jak i saldo migracji są dodatnie. Zdaniem lokalnych ekspertów teren ten staje się ostatnio modny ze względu na lokalizację, dlatego ludność obecnie jest wymieszana, ale rdzenni mieszkańcy wciąż borykają się z problemami, takimi jak bezrobocie. Nie jest tam bezpiecznie wieczorem, osoby, które prowadziły zajęcia w Kleszczowie, napotkały się na przejawy agresywnego zachowania. Wielokrotnie wzywana była tam policja, ponieważ spotykają się tam różne grupy, czasem nawet z zewnątrz (respondent IDI). Na Podobszarze rewitalizacji zauważa się istotne problemy wychowawcze wśród dzieci sołectwo odnotowuje najwyższy w gminie Zabierzów wskaźnik liczby dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożonych niedostosowaniem społecznym w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Zdaniem 74

76 ekspertów wiąże się to z jednej strony z peryferyjną lokalizacją sołectwa, z drugiej z nawarstwieniem różnego rodzaju problemów społecznych dotykających część rodzin z tego Podobszaru. Ze względu na lokalizację i oddalenie od głównej trasy, do tej pory nie było tam żadnej oferty dla dzieci, młodzieży i dorosłych, mieszkańcy mają słaby dojazd do Krakowa. Ze względu na takie odosobnienie, było tam dużo problemów z młodzieżą, z alkoholem. W tej chwili jest to społeczność bardzo wymieszana, z jednej strony są to mieszkańcy napływowi, zamożni, ale oni traktują miejscowość jedynie jako sypialnię, z drugiej strony rdzenni mieszkańcy, którzy nie mają dostatecznie wykształconej oferty czasu wolnego. Uruchomiona została tam świetlica środowiskowa, jednak o bardzo słabej infrastrukturze, zarówno wokół budynku, jak i słabe wyposażenie pomieszczenia. Były tam incydenty, nawet względem prowadzących, gdzie musiała interweniować policja, a działalność musiała chwilowo zostać zawieszona. Obecnie działalność prowadzona jest dla małych dzieci, aby lokalną społeczność zmieniać od małego. Działania skierowane są na dzieci, ponieważ dorosłych bardzo ciężko jest zmieniać, oni też często nie chcą przyjmować pomocy. W Kleszczowie jest dużo rodzin wielodzietnych, z wieloma problemami, np. alkoholizmem, co jest udokumentowane w zgłoszeniach (respondent IDI). Niska frekwencja wyborcza mieszkańców sołectwa świadczy o niewielkim poziomie lokalnego zaangażowania i niskiej aktywności społecznej mieszkańców tego Podobszaru. Struktura gospodarcza Podobszaru 2. Kleszczów nie należy do korzystnych. Kleszczów odznacza się najniższym wskaźnikiem przedsiębiorczości pośród pozostałych sołectw obejmujących podobszary rewitalizacji. Stosunkowo wysoki jest tu udział rolnictwa w strukturze sektorów gospodarczych, podczas gdy sektor usług jest słabiej rozwinięty niż średnio w gminie Zabierzów. Podobszar charakteryzuje wysoki potencjał przyrodniczy, na jego terenie znajduje się Park Krajobrazowy. Potencjalnie atrakcyjne tereny zielone są zaśmiecone i nieuporządkowane, co obniża jakość i estetykę przestrzeni. Brak wytyczonych ścieżek pieszych i rowerowych. Podobszar charakteryzuje bardzo wysoki wskaźnik liczby budynków krytych azbestem w przeliczeniu na 100 mieszkańców (najwyższy spośród wszystkich podobszarów rewitalizacji). Jedyny obiekt użyteczności publicznej zlokalizowany w sołectwie - pełniący funkcję świetlicy dla dzieci i młodzieży oraz lokalnej społeczności jest w fatalnym stanie technicznym i nie odpowiada na potrzeby użytkowników. Podobnie otoczenie świetlicy boisko, teren rekreacyjny znajdują się w złym stanie technicznym, nie spełniając wymogów bezpieczeństwa. Wyniki badań PAPI z mieszkańcami Podobszaru 2. Kleszczów: Podobszar 2. Kleszczów, zdaniem respondentów, odznacza się problemami związanymi z niewystarczająco rozwiniętą ofertą i infrastrukturą czasu wolnego oraz infrastrukturą społeczną (po 47,4% wskazań). Badani widzą potrzebę utworzenia przestrzeni do spacerowania, przebywania z dziećmi, ale i też dla osób starszych i samotnych. Na terenie Podobszaru 2. Brakuje, zdaniem respondentów, ogólnodostępnego obiektu pełniącego funkcję kulturowo-rekreacyjne np. świetlicy lub domu kultury, który mógłby zapewnić mieszkańcom tego typu ofertę (obecna świetlica jest w bardzo złym stanie technicznym i nie spełnia swoich funkcji). Kolejne, pod względem częstości wskazań, deklarowane były problemy związane z opieką nad dziećmi do lat 6. (42,1%). 75

77 Tabela 27. Problemy koncentrujące się na Podobszarze 2. Kleszczów wyniki badania ankietowego. Podobszar 2. Kleszczów Problem koncentruje się w dużym stopniu Odsetek wskazań [%] Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego 47,4 Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna 47,4 Problemy z opieką nad dziećmi do lat 6 42,1 Problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa 26,3 Problemy na lokalnym rynku pracy 21,1 Zanieczyszczenia środowiska naturalnego 21,1 Niska estetyka otoczenia 21,1 Łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu 15,8 Problemy z prowadzeniem biznesu 10,5 Ubóstwo 10,5 Niskie poczucie bezpieczeństwa 10,5 Problemy w rodzinach 5,3 Duży napływ nowych mieszkańców 5,3 Źródło: badania ankietowe z mieszkańcami gminy Zabierzów Kluczowe problemy, potrzeby i potencjały Podobszaru rewitalizacji nr 2 Kleszczów: Trudności wychowawcze i zagrożenie niedostosowaniem społecznym najmłodszych mieszkańców Podobszaru 2. Zamieszkiwanie na terenie Podobszaru rodzin dotkniętych wieloma, złożonymi problemami społecznymi. Jedyny obiekt użyteczności publicznej zlokalizowany w sołectwie - pełniący funkcję świetlicy dla dzieci i młodzieży oraz lokalnej społeczności jest w fatalnym stanie technicznym i nie odpowiada na potrzeby użytkowników. Potencjał: korzystne trendy demograficzne rozwój ludnościowy Podobszaru. Potencjał przyrodniczy Podobszaru PODOBSZAR NR 3. RUDAWA W granicach: DK79, fragment terenów zielonych i zabudowy mieszkaniowej po jej północnej stronie, dolina rzeki Rudawy, ul. Stanisława Wyspiańskiego, ul. Zamkowa, wzdłuż południowej i zachodniej granicy terenu Szkoły Podstawowej, ul Młyńska, wzdłuż północnej granicy terenu kościoła, ul. Niepodległości, ul. Stanisława Wyspiańskiego, ul. Końskiego do wschodniej granicy terenu dworca kolejowego, ul. Kolejowa, wzdłuż wschodniej granicy terenu sportowego, teren ulic Na skarpie i Akacjowej, ul. Wyspiańskiego do DK79. Podobszar ma powierzchnię 24,7 ha. 76

78 Rysunek 57. Granice Podobszaru 3. Rudawa. Główne cechy charakterystyczne Podobszaru: W latach nastąpił znaczący (jeden z najwyższych w gminie Zabierzów) przyrost liczby rodzin korzystających z pomocy finansowej oferowanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Zdaniem przedstawiciela Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej choć nie ma typowych enklaw ubóstwa, bieda jest rozproszona, to jest jednak kilka miejsc, w których to zjawisko się bardziej koncentruje. Jednymi z takich miejsc są osiedla w Karniowicach i Rudawie, w Rudawie jest również duży dom kolejowy, gdzie ludzie otrzymali mieszkanie, jak pracowali na kolei. Po stracie pracy nie inwestują już w te mieszkania, a nie mają gdzie indziej iść. Gmina prowadzi działania, aby przejąć budynek i za symboliczne pieniądze przekazać lokale mieszkańcom (IDI). W sołectwie Rudawa zauważa się istnienie szeregu problemów społecznych dotykających młodzież. Młodzież sprawia liczne problemy wychowawcze - najwyższy dla całej gminy jest tu wskaźnik uczniów sprawiających problemy wychowawcze przypadających na 100 mieszkańców. Równocześnie, niewiele dzieci objętych jest wsparciem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej niski wskaźnik liczby dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożenia niedostosowaniem społecznym przypadająca na 100 mieszkańców. Rudawa jako drugie lokalne centrum gminy miejscowo skupia dużą część ludzi z zewnątrz, z ościennych miejscowości. 77

79 W Rudawie jest dużo problemów z młodzieżą, ponieważ szkoły skupiają osoby z różnych miejscowości, co dodatkowo powoduje liczne konflikty (respondent IDI). Podobszar charakteryzuje niski wskaźnik przedsiębiorczości mała liczba podmiotów gospodarczych przypadających na 100 mieszkańców. W strukturze sektorów gospodarczych zauważa się wysoki udział przemysłu i budownictwa, natomiast sektor usług jest najwęższy spośród miejscowości objętych rewitalizacją (wskaźnik poniżej średniej dla gminy Zabierzów). Rudawa odznacza się niską ceną wynajmu 1 m kw. lokalu użytkowego, wartości te są znacznie niższe niż średnia ceny dla gminy Zabierzów. Podobszar dotyka zanieczyszczenie powietrza w stopniu umiarkowanym oraz duże zagrożenie hałasem akustycznym wynikające ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych. Objęty jest również zagrożeniem powodziowym należy do strefy zalewowej rzeki Rudawy. Podobszar 3. Rudawa oferuje dobre warunki mieszkalne, głównie ze względów komunikacyjnych (położenie przy drodze krajowej), wszystkie ulice wyposażone zostały w oświetlenie, odnotowano duży wzrost liczby przyłączy kanalizacyjnych. Centralna część miejscowości, w której zgrupowane są najważniejsze usługi, nie odpowiada na potrzeby użytkowników. Jakość przestrzeni publicznej, jej estetyka oraz oferowane funkcje nie odpowiadają randze miejsca. Brak jest odpowiednio wykształconej, publicznej przestrzeni w centrum miejscowości, przyjaznej dla pieszych i sprzyjającej budowaniu lokalnej społeczności. Budynek dworca kolejowego (w części zamieszkałego) i infrastruktura dla podróżnych znajduje się w bardzo złym stanie technicznym, nie funkcjonuje w należyty sposób. Brak również parkingu przy dworcu kolejowym. Samochody zaparkowane wzdłuż drogi stwarzają niebezpieczeństwo dla jej użytkowników i pogarszają estetykę przestrzeni. Brakuje centrum przesiadkowego odpowiadającego na potrzeby komunikacyjne mieszkańców. W obrębie Podobszaru rewitalizacji istnieje niewykorzystany potencjał terenów zielonych w pobliżu Rudawy, które mogłyby stać się atrakcyjnym miejscem rekreacji i wypoczynku. Wyniki badań PAPI z mieszkańcami Podobszaru 3. Rudawa: Podobszar 3. charakteryzują przede wszystkim problemy związane z niewystarczająco rozwiniętą infrastrukturą i ofertą spędzania czasu wolnego. Dla co drugiego ankietowanego zamieszkującego ten obszar jest to problem, który koncentruje się w dużym stopniu na terenie Rudawy. Ankietowani wprost przyznali, że brakuje im miejsc, gdzie mogliby spędzać czas wolny ze swoimi dziećmi, ale również oferty dedykowanej seniorom. Niedostateczny dostęp do infrastruktury społecznej wskazany został przez 37,1% badanych i jest drugim pod względem liczby wskazań najistotniejszym dla mieszkańców Rudawy problemem. W tym wypadku również podkreślano brak miejsc spotkań dla mieszkańców, infrastruktury dla osób starszych oraz punktów informacji o tym gdzie szukać pomocy w razie potrzeby. Powyżej 30% wskazań otrzymały również takie problemy jak: niska estetyka otoczenia oraz zanieczyszczenie środowiska naturalnego oraz problemy na lokalnym rynku (kolejno 31,4% oraz po 34,3%). W pierwszym przypadku, problem ten wyraża się we wspominanej przez respondentów niedostatecznej ilości zadbanych przestrzeni publicznych takich jak skwerki, park, ścieżki do spacerowania, ale i braku dbałości o wspólne przestrzenie (śmieci, zniszczone ławki). Problemy w obszarze środowiska naturalnego koncentrują się wokół zanieczyszczeń powietrza spowodowanych spalaniem w domowych paleniskach niskiej jakości węgla i 78

80 nieodpowiednich materiałów, w tym śmieci (emisja powierzchniowa) oraz zanieczyszczeń pochodzących z pobliskiego zakładu wydobywczego (kopalnia odkrywkowa) (emisja punktowa). Tabela 28. Problemy koncentrujące się na Podobszarze 3. Rudawa wyniki badania ankietowego. Podobszar 3. Rudawa Problem koncentruje się w dużym stopniu Odsetek wskazań [%] Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego 51,4 Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna 37,1 Problemy na lokalnym rynku pracy 34,3 Zanieczyszczenia środowiska naturalnego 34,3 Niska estetyka otoczenia 31,4 Łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu 22,9 Niskie poczucie bezpieczeństwa 20 Problemy z opieką nad dziećmi do lat 6 20 Duży napływ nowych mieszkańców 17,1 Problemy z prowadzeniem biznesu 14,3 Ubóstwo 14,3 Problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa 11,3 Problemy w rodzinach 0 Źródło: badania ankietowe z mieszkańcami gminy Zabierzów Kluczowe problemy, potrzeby i potencjały Podobszaru rewitalizacji nr 3 Rudawa: Problemy wychowawcze dotykające młodzież, przy niewielkim odsetku dzieci objętych opieką Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Konieczność wyposażenia rodziców w kompetencje pozwalające na radzenie sobie z trudnymi sytuacjami wychowawczymi. Istotny przyrost liczby rodzin zagrożonych ubóstwem, wymagających kompleksowego wsparcia. Niewystarczająca w stosunku do potrzeb infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego oraz infrastruktura o charakterze społecznym pozwalająca na integrację i spędzanie wolnego czasu. Niska jakość kluczowych, centralnych przestrzeni publicznych, ich estetyki oraz oferowanych funkcji, nie sprzyjająca budowaniu lokalnej społeczności. Problemy środowiskowe związane z zanieczyszczenie powietrza w stopniu umiarkowanym oraz dużym zagrożeniem hałasem akustycznym wynikające ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych. Potencjał usytuowanie i funkcja Rudawy jako istotnego dla ościennych miejscowości centrum lokalnego oferującego usługi społeczne i gospodarcze. 79

81 4.4. PODOBSZAR NR 4. ZABIERZÓW W granicach: fragment doliny Rudawy pomiędzy ul. Targową a Nad Wodą, ul Rodziny Poganów, ul. Kolejowa do przejazdu pod torami kolejowymi, wzdłuż torów kolejowych do ul. Willowej, ul. Myszala, wzdłuż południowej granicy terenu Szkoły Podstawowej, ul. Szkolna do ul. Krakowskiej, fragment zabudowy jednorodzinnej oraz terenów dawnego kamieniołomu na południe od ul. Krakowskiej, ul. Śląska do ul. Kolejowej, ul. Kolejowa, ul. Sportowa, wzdłuż zachodniej granicy Gminnego Stadionu Sportowego oraz osiedla mieszkaniowego po północnej stronie torów kolejowych, ul. Sienkiewicza do ul. Kolejowej, ul. Kolejowa do ul. Rodziny Poganów. Obszar ma powierzchnię 43,6 ha. Rysunek 58. Granice Podobszaru 4. Zabierzów. Główne cechy charakterystyczne Podobszaru: Stały, wysoki wzrost liczby mieszkańców, uwarunkowany przez wysokie (dodatnie) saldo migracji. Podobszar charakteryzuje się najbardziej intensywnym rozwojem mieszkalnictwa oraz największą liczbą wniosków o wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej. Zachodzące zmiany struktury społecznej rzutują na funkcjonowanie infrastruktury społecznej, szczególnie edukacyjnej, która wymaga dostosowania do zwiększających się potrzeb. Podobszar skupia miejscowo dużą część ludzi z zewnątrz i oprócz problemów rdzennych mieszkańców (alkoholizm, przemoc), są również problemy, które przynoszą przyjezdni. Młodzież, najczęściej z okręgu gminy przyjeżdża do Zabierzowa, dlatego często notowane jest tam wiele wykroczeń i poziom zagrożeń jest wyższy. Jest duże wymieszanie społeczne, zarówno od napływowych, jak i rdzennych mieszkańców. Najbardziej różnicę widać w szkołach wśród dzieci, różnice: materialne, kulturowe, co stanowi problem dla dzieci ze strony wychowawczej. Pojawia się zazdrość, zmuszanie do różnych zachowań. Dzieci, których rodzice pracują w Krakowie, mają często problem z wtopieniem się w lokalną społeczność, dlatego rodzice nie chcieli zostawiać dzieci w Zabierzowie, tylko wysyłali je 80

82 do szkół w Krakowie. Obecnie to zmienia się na lepsze, poziom szkół jest na wysoki, a rodzice przyjezdnych dzieci są bardziej chętni do współpracy. W Zabierzowie nie ma integracji, ludzie prowadzą miejski tryb życia, mało się znają. Poziom gimnazjum jest dobry, ale kłopoty pojawiają się jeśli chodzi o szkoły podstawowe. Chodzi głównie o małą powierzchnię i konieczność chodzenia przez małe dzieci na zmiany. Również w świetlicach jest bardzo dużo dzieci na małej powierzchni (respondent IDI). Występowanie problemów alkoholowych wśród mieszkańców odzwierciedlane największą liczbą zgłoszeń do Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego. Na obszarze Zabierzowa wydano również największą ilość Niebieskich Kart (zakładanych rodzinom doświadczającym przemocy domowej). Niepokojącym jest fakt pogłębiania się niekorzystnych zjawisk społecznych z roku na rok. Zabierzów cechuje wysoki wskaźnik przedsiębiorczości, który jest wyraźnie wyższy od średniej dla gminy Zabierzów i najwyższy pośród wszystkich sołectw (172,6 - liczba podmiotów gospodarczych przypadających na 100 mieszkańców). W granicach Podobszaru rewitalizacji nie znajdują się cenne przyrodniczo obszary chronione. Podobszar 4. Zabierzów dotknięty jest zanieczyszczeniem powietrza w stopniu średnim (jest to najwyższy poziom zanieczyszczenia powietrza w obrębie gminy Zabierzów) i wysokim zagrożeniem hałasem akustycznym, wynikającym ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych. Niewykorzystany potencjał terenów w pobliżu doliny rzeki Rudawy, nieużytkowane i nieuporządkowane działki, niska jakość estetyczna otoczenia Nieuporządkowanie i chaos przestrzenny terenów przy dworcu kolejowym. Zaniedbany budynek samego dworca w Zabierzowie. Niewystarczające możliwości parkowania przy dworcu kolejowym, parking niedopasowany do dużych potrzeb użytkowników. Niebezpieczne, zbyt wąskie pobocze ul. Myszala droga dojścia i dojazdu dzieci do szkoły podstawowej i Orlika oraz na plac zabaw, powodujące dla pieszych bezpośrednie zagrożenie. Dodatkowo, niewystarczające warunki lokalowe szkoły podstawowej w stosunku do liczby uczniów, zbyt mała liczba sal lekcyjnych, konieczność wielozmianowej pracy. Nieporządek i zaśmiecenie obszaru dawnego kamieniołomu, będącego jednym z miejsc wypoczynku i rekreacji mieszkańców sołectwa i gminy. Wyniki badań PAPI z mieszkańcami Podobszaru 4. Zabierzów: Ankietowani zamieszkujący Podobszar nr 4 Zabierzów najczęściej zauważają problemy związane z rosnącym napływem nowych mieszkańców (69,6%). Sam Zabierzów jako miejscowość, gdzie skupiona jest największa ilość usług (zarówno społecznych, jak i handlowych czy związanych z rekreacją i sportem), ale i ze względu na ulokowanie (centrum gminy i związana z tym obecność władz samorządowych) stanowi atrakcyjne miejsce do osiedlania się. Ankietowani zauważają problemy związane z obsługą nowych mieszkańców i niewystarczającym dostępem do infrastruktury opieki nad małymi dziećmi (żłobki, przedszkola). Na uwagę zasługuje również problem niskiego poczucia bezpieczeństwa (60,9%). Przyczyną takiej sytuacji według badanych jest brak monitoringu oraz niewystarczająca ilość patroli służb porządkowych, co obniża odczuwany przez respondentów subiektywny poziom bezpieczeństwa indywidualnego. Blisko 60% wskazań otrzymał również obszar związany z prowadzeniem działalności gospodarczej. Mimo, iż częściej ten aspekt zauważali mieszkańcy Zabierzowa, to warto 81

83 nadmienić, iż odnosili się oni do sytuacji całej gminy. Doprecyzowując ten problem, ankietowani podkreślali, że generalnie trudno jest na terenie gminy rozwinąć własny biznes z uwagi na dużą konkurencję pobliskiego Krakowa. Respondenci oczekiwali w tym zakresie większego wsparcia ze strony gminy wzmiankowane było wsparcie merytoryczne, pomoc w wypełnianiu wniosków czy procesie zakładania nowej działalności. Tabela 29. Problemy koncentrujące się na Podobszarze 4. Zabierzów wyniki badania ankietowego. Podobszar 4. Zabierzów Problem koncentruje się w dużym stopniu Odsetek wskazań [%] Duży napływ nowych mieszkańców 69,6 Niskie poczucie bezpieczeństwa 60,9 Problemy z prowadzeniem biznesu 56,5 Problemy z opieką nad dziećmi do lat 6 56,5 Zanieczyszczenia środowiska naturalnego 50,0 Ubóstwo 47,8 Problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa 47,8 Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna 47,8 Łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu 39,1 Problemy na lokalnym rynku pracy 34,8 Problemy w rodzinach 34,8 Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego 34,8 Niska estetyka otoczenia 30,4 Źródło: badania ankietowe z mieszkańcami gminy Zabierzów Kluczowe problemy, potrzeby i potencjały Podobszaru rewitalizacji nr 4 Zabierzów: Niedostosowanie infrastruktury szkoły podstawowej do zmieniających się potrzeb związanych z intensywnym napływem nowych mieszkańców na teren Zabierzowa; Podobszar jest dotknięty zanieczyszczeniem powietrza w stopniu średnim (jest to najwyższy poziom zanieczyszczenia powietrza w obrębie gminy Zabierzów) i wysokim zagrożeniem hałasem akustycznym, wynikającym ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych. Przybieranie na znaczeniu problemów związane z alkoholizmem i przemocą na terenie Podobszaru. Potencjał wysoka przedsiębiorczość mieszkańców Podobszaru połączona ze wskazywaną przez ankieto0wanych potrzebą wsparcia dla rozwoju i zakładania nowych działalności. Potencjał gros organizacji pozarządowych działających w gminie usytuowanych jest na Podobszarze 4. Niskie poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Podobszaru związane z rolą Zabierzowa jako centrum gminy, odwiedzanego przez dużą liczby przyjezdnych. Dodatkowo, problem związany z niskim bezpieczeństwem ruchu w okolicach szkoły podstawowej. 82

84 4.5. PODOBSZAR NR 5. ZELKÓW W granicach: fragment terenów zielonych na południe ul. Sportowej do ul. Polnej, ul. Polna do pierwszej przecznicy, wzdłuż pierwszej przecznicy od ul. Polnej do ul. Ojcowskiej, ul. Ojcowska, fragment terenów mieszkaniowych na północ od ul. Sportowej, ul. Piękna, ul. Graniczna, ul. Jana Pawła II, ul. Willowa, ul. Sadowa, ul. Jana Pawła II do ul. Sportowej. Podobszar ma powierzchnię 41,9 ha. Rysunek 59. Granice Podobszaru 5. Zelków. Główne cechy charakterystyczne Podobszaru: Zelków charakteryzuje jedna z najwyższych w skali gminy Zabierzów dynamika wzrostu liczby mieszkańców w latach oraz najwyższy w gminie wskaźnik liczby nowych zameldowań w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 2015 r.). Na przestrzeni lat liczba ludności wzrosła aż o 13%. Zelków - był kiedyś tak, jak Kleszczów, daleko od głównych tras. Nikt tam nic nie robił, była tam jedna biedna szkoła, było dużo problemów alkoholowych, które do tej pory dotyczą rdzennych mieszkańców. Nie było żadnego nadzoru, np. w postaci kościoła. Dużo ludzi utrzymywało się z małych gospodarstw rolnych, a ich jedyną rozrywką było picie. Zelków bardzo się zmienił poprzez napływ nowej, bogatej ludności. Są tam bardzo duże kontrasty finansowe pomiędzy bogatymi i biednymi (respondent IDI). 83

85 W sołectwie odnotowano jeden z najwyższych w gminie wskaźników zgłoszeń problemów alkoholowych do Punktu Konsultacyjno Informacyjnego w przeliczeniu na 100 mieszkańców oraz wysoką liczbę włamań, kradzieży i rozbojów w stosunku do liczby mieszkańców. Podobszar nie boryka się z trudnościami związanymi z wychowaniem dzieci i młodzieży - najniższy jest tu wskaźnik uczniów sprawiających problemy wychowawcze przypadających na 100 mieszkańców oraz dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożenia niedostosowaniem społecznym (na 100 mieszkańców). Zelków cechuje bardzo niska na tle gminy cena wynajmu 1 m kw. lokalu użytkowego, jest ona dwukrotnie niższa niż średnia cena w gminie Zabierzów. Podobszar odznacza się wysokim potencjałem przyrodniczym na jego terenie znajduje się Park Krajobrazowy, a także szlaki turystyczne. Na Podobszarze rewitalizacji istnieją niewykorzystane tereny rekreacji i wypoczynku, a istniejąca na nich infrastruktura jest częściowo przestarzała i źle funkcjonująca. Sołectwo nie dysponuje żadnym lokalem/budynkiem, który mógłby służyć mieszkańcom pełniąc funkcję świetlicy wiejskiej, miejsca integracji, spotkań i rozwoju zainteresowań. Brak takiej przestrzeni utrudnia integrację rdzennych i napływowych mieszkańców wsi. Szkoła podstawowa działająca w Zelkowie posiada niewystarczające warunki lokalowe w stosunku do obecnej oraz prognozowanej liczby uczniów. Brakuje także odpowiedniego, bezpiecznego miejsca zabaw dla dzieci. Istniejąca infrastruktura jest niewystarczająca, teren placu zabaw jest zaniedbany i nie funkcjonuje w odpowiedni sposób. Wyniki badań PAPI z mieszkańcami Podobszaru 5. Zelków: Problemy związane z niedostateczną infrastrukturą na potrzeby spędzania czasu wolnego, jak i zapewnienia potrzeb społecznych (w tym potrzeby integracji społecznej na linii rdzenni napływowi mieszkańcy) dostrzegają mieszkańcy Podobszaru 5. Zelków (kolejno 42,6% i 36,8% wskazań). W Zelkowie brak jest, w opinii respondentów, terenów pełniących funkcje sportowo-rekreacyjne dla mieszkańców. Kilkukrotnie podkreślano, iż zauważalny jest na tym Podobszarze także problem starszych i samotnych ludzi, którzy nie mają przestrzeni do spotykania się i rozwijania swoich zainteresowań. Tabela 30. Problemy koncentrujące się na Podobszarze 5. Zelków. Podobszar 5. Zelków Problem koncentruje się w dużym stopniu Odsetek wskazań [%] Niewystarczająco rozwinięta infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego 42,1 Niewystarczająco rozwinięta oferta i infrastruktura społeczna 36,8 Problemy na lokalnym rynku pracy 31,6 Problemy z opieką nad dziećmi do lat 6 29,8 Niska estetyka otoczenia 29,8 Łatwy dostęp do używek i nadużywanie alkoholu 22,8 Zanieczyszczenia środowiska naturalnego 21,1 Duży napływ nowych mieszkańców 17,5 Problemy związane ze starzeniem się społeczeństwa 15,8 Problemy w rodzinach 14,0 84

86 Problemy z prowadzeniem biznesu 12,3 Niskie poczucie bezpieczeństwa 10,5 Ubóstwo 1,8 Źródło: badania ankietowe z mieszkańcami gminy Zabierzów Kluczowe problemy, potrzeby i potencjały Podobszaru rewitalizacji nr 5 Zelków: Bardzo wysoka dynamika wzrostu liczby mieszkańców Podobszaru stanowi z jednej strony potencjał, z drugiej jednak przekłada się na istotną potrzebę zapewnienia integracji społecznej w kontekście istotnych zmian struktury społecznej mieszkańców tego terenu. W tym kontekście kluczową potrzeba jest zapewnienie funkcjonalnej przestrzeni mogącej stanowić bazę dla działań wzmacniających spójność społeczną Zelkowa. W całym sołectwie istnieje wyłącznie jeden obiekt użyteczności publicznej, który mógłby być wykorzystany w tym celu i jest to szkoła, która obecnie boryka się już z problemem niedostatecznego zaplecza lokalowego w stosunku do potrzeb. Potrzeba zapewnienia oferty dla grupy osób starszych, zagrożonych wykluczeniem społecznym. Widoczność na terenie Podobszaru problemu związanego z uzależnieniem od alkoholu. Wysoki potencjał przyrodniczo krajobrazowy Podobszaru. 85

87 V. WIZJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ Opisane w niniejszym rozdziale założenia strategiczne Gminnego Programu Rewitalizacji (wizja, cele i kierunki działań) dotyczą wszystkich pięciu podobszarów rewitalizacji wyznaczonych na terenie Gminy Zabierzów OPIS WIZJI STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU REWITALIZACJI Proces rewitalizacji w Gminie Zabierzów przyczynił się do poprawy jakości życia mieszkańców obszaru rewitalizacji, zmniejszenia natężenia identyfikowanych na nim kluczowych problemów społecznych, a co za tym idzie zwiększenia spójności całej Gminy. Podejmowane przez instytucje społeczne działania ukierunkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów w zakresie uzależnień i przemocy spowodowały zmniejszenie się liczby klientów pomocy społecznej wymagających wsparcia z uwagi na ww. problemy na obszarze rewitalizacji. Podjęcie inicjatyw skoncentrowanych na wzmocnieniu rodziny jako bezpiecznego środowiska edukacji i rozwoju, pozwoliło ograniczyć dotkliwość kłopotów wychowawczych obserwowanych wśród uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Wpływ na to miało również rozszerzenie oferowanego na terenach rewitalizowanych katalogu propozycji aktywnego i bezpiecznego spędzania czasu wolnego. Dzięki zmianom w sferze technicznej i przestrzenno funkcjonalnej społeczności zamieszkujące obszar rewitalizacji, ale i mieszkańcy całej Gminy, zyskali nowe, przyjazne i atrakcyjne przestrzenie i obiekty publiczne, które pozwoliły na rozwój aktywności różnych grup wiekowych: od najmłodszych po seniorów. Zapewnienie miejsc integracji społecznej, takich jak dom kultury czy świetlica wiejska stworzyło dla mieszkańców przestrzeń dla poznania osób o zbliżonych zainteresowaniach i kreowania wspólnych inicjatyw społecznych w odpowiedzi na istniejące potrzeby i problemy identyfikowane na obszarze rewitalizacji. Wzmocnienie funkcji centrów w sołectwach objętych obszarem rewitalizacji umożliwiło także nawiązanie relacji oraz wzmocnienie więzi społecznych na linii napływowi rdzenni mieszkańcy. Zaproponowane w ramach rewitalizacji działania przyczyniły się również do zwiększenia bezpieczeństwa na terenach rewitalizacji oraz wzrostu świadomości ich mieszkańców w zakresie społecznej odpowiedzialności za przestrzeń publiczną i środowisko. 86

88 5.2. CEL GŁÓWNY Głównym celem realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów jest podniesienie jakości życia mieszkańców obszaru rewitalizacji dzięki pogłębieniu integracji społecznej i więzi społecznych oraz stworzeniu warunków wspomagających walkę z dostrzegalnymi na tych terenach problemami społecznymi takimi jak przemoc, uzależnienia czy niezaradność życiowa i wychowawcza. Proces rewitalizacji służyć będzie także wzmocnieniu rodziny i tworzeniu bezpiecznych warunków dla rozwoju dzieci i młodzieży. Uporządkowanie objętych rewitalizacją przestrzeni publicznych pozwoli na poprawę bezpieczeństwa, przywrócenie miejsc zdegradowanych ich mieszkańcom oraz zapewnienie przestrzeni dla działań centrotwórczych z wykorzystaniem zdolności i potencjałów mieszkańców CELE STRATEGICZNE I KIERUNKI DZIAŁAŃ Cel strategiczny I. Aktywizacja i wzrost świadomości społecznej mieszkańców obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów. Kierunek działań I.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy. Kierunek działań I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne. Kierunek działań I.3. Kształtowanie postaw proekologicznych wśród mieszkańców obszaru objętego rewitalizacją oraz tworzenie warunków dla poprawy jakości środowiska naturalnego. Cel strategiczny II. Kreowanie funkcjonalnej i przyjaznej przestrzeni publicznej zapewniającej warunki do rozwoju oraz integracji społecznej mieszkańców obszarów rewitalizacji. Kierunek działań II.1. Poprawa jakości i dostępności przestrzeni publicznych sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych oraz aktywnemu spędzaniu wolnego czasu. Kierunek działań II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych. Kierunek działań II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni. Cel strategiczny III. Minimalizacja zagrożeń dla prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży oraz wzmacnianie potencjału najmłodszych mieszkańców obszarów zdegradowanych Gminy Zabierzów. Kierunek działań III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych. Kierunek działań III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne). Kierunek działań III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. 87

89 5.4. WSKAŹNIKI REALIZACJI CELÓW Tabela 31. Wskaźniki monitorowania realizacji celów Programu. L.p. Kierunki działań Wskaźniki osiągnięcia celu Cel strategiczny I. Aktywizacja i wzrost świadomości społecznej mieszkańców obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów. Wskaźniki rezultatu/oddziaływania: Wzrost liczby rodzin objętych wsparciem ukierunkowanym na ograniczenie zagrożeń związanych z problemami społecznymi. Wzrost aktywności zawodowej mieszkańców. Spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej. Bazowa wartość wskaźników: stan na koniec 2015 r. Docelowa wartość wskaźników: stan na koniec 2023 r. (coroczny monitoring) 1.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne Kształtowanie postaw proekologicznych wśród mieszkańców obszaru objętego rewitalizacją oraz tworzenie warunków dla poprawy jakości środowiska naturalnego. Liczba osób objętych kompleksowym wsparciem z zakresu aktywizacji społeczno zawodowej (zadanie 6.1.) Wzrost aktywności zawodowej mieszkańców objętych wsparciem (zadanie 6.1.). Spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej (zadanie 6.1.). Liczba seniorów objętych wsparciem w ramach działań ukierunkowanych na ich aktywizację i integrację pokoleń (zadanie 5.2.) Wzrost poziomu satysfakcji seniorów z życia (ankieta) (zadanie 5.2.). Liczba osób zaangażowanych w warsztatowe planowanie zagospodarowania przestrzeni lokalnej (zadanie 1.2.). Liczba osób zaangażowanych w wykonanie prac rewitalizacyjnych w ramach inicjatywy oddolnej (zadanie 1.2.). Powierzchnia terenu przekształconego dzięki społecznym pracom rewitalizacyjnymi (zadanie 1.2.). Powierzchnia zrekultywowanych zbiorników wodnych (zadanie 1.1.). Powierzchnia zrekultywowanych terenów zielonych (zadanie 1.1). Cel strategiczny II. Kreowanie funkcjonalnej i przyjaznej przestrzeni publicznej zapewniającej warunki do rozwoju oraz integracji społecznej mieszkańców obszarów rewitalizacji. Wskaźniki rezultatu/oddziaływania: Wzrost liczby organizowanych imprez i wydarzeń kulturalnych i społecznych. Wzrost liczby osób uczestniczących w imprezach i wydarzeniach kulturalnych i społecznych. Bazowa wartość wskaźników: stan na koniec 2015 r. Docelowa wartość wskaźników: stan na koniec 2023 r. (coroczny monitoring) 88

90 Pożądana zmiana w zakresie wartości ww. wskaźników: trend wzrostowy Poprawa jakości i dostępności przestrzeni publicznych sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych oraz aktywnemu spędzaniu wolnego czasu Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni. Powierzchnia zmodernizowanych powierzchni przestrzeni publicznych (zadania: 1.2., 3.2.) Ilość imprez organizowanych w ciągu roku w oparciu o zmodernizowane przestrzenie publiczne (zadanie 3.2.). Powierzchnia nowej infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej (zadania: 2.1., 3.1.) Powierzchnia zmodernizowanej infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej (zadania: 4.1., 5.1.). Liczba imprez i spotkań kulturalnych zorganizowanych w oparciu o nową i zmodernizowaną infrastrukturę centrotwórczą, kulturalną i edukacyjną (rocznie). (zadania: 2.1., 3.1., 5.1.) Powierzchnia zmodernizowanych powierzchni przestrzeni publicznych ważnych ze względów kulturowych i historycznych (zadanie 3.2.). Liczba wydarzeń organizowanych w przestrzeni publicznej ważnej ze względów kulturowych i historycznych (zadania 3.2., 3.3.). Cel strategiczny III. Minimalizacja zagrożeń dla prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży oraz wzmacnianie potencjału najmłodszych mieszkańców obszarów zdegradowanych Gminy Zabierzów. Wskaźniki rezultatu/oddziaływania: Spadek liczby dzieci wykazujących problemy wychowawcze. Spadek liczby rodzin korzystających z pomocy GOPS. Wzrost liczby rodziców objętych wsparciem w zakresu kompetencji rodzicielskich i wychowawczych. Spadek liczby zdarzeń drogowych z udziałem rowerzystów. Bazowa wartość wskaźników: stan na koniec 2015 r. Docelowa wartość wskaźników: stan na koniec 2023 r. (coroczny monitoring) 3.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne). Liczba rodziców objętych działaniami terapeutyczno edukacyjnymi i wsparciem (zadania: 6.3., 6.5.) Liczba rodzin objętych działaniami terapeutyczno edukacyjnymi i wsparciem (zadania: 6.3., 6.5.). Spadek liczby zgłoszeń problemów wychowawczych w szkołach (zadania: 6.2., 6.3.). Spadek liczby rodzin korzystających z pomocy GOPS (zadanie 6.3.). Poprawa zachowania dziecka w ocenie rodziców (ankieta) (zadania: 3.4., 4.2., 6.2.). Poprawa relacji w rodzinie (ankieta) (zadanie 6.5.). Liczba dzieci objętych wsparciem placówki wsparcia dziennego (zadania: 3.4., 4.2.) Liczba uczniów objęta programem Bezpieczna Szkoła w danym roku szkolnym (zadanie 6.4.) Liczba przeprowadzonych egzaminów na kartę rowerową w danym roku szkolonym (zadanie 6.4.) Spadek liczby zdarzeń z udziałem pieszych i rowerzystów w bezpośredniej okolicy szkół (zadanie 6.4.). 89

91 3.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Źródło: opracowanie własne. Liczba dzieci objętych ofertą zajęć wyrównawczych (zadanie 2.1.) Liczba dzieci, którym udzielana jest systematyczna pomoc edukacyjna (co najmniej 1 przedmiot przez okres co najmniej 2 miesięcy) (zadania: 3.4., 4.2.). Sposób pomiaru i monitorowania rezultatów Określone powyżej rezultaty znajdują odzwierciedlenie we wskaźnikach przedstawionych dla wszystkich przedsięwzięć podstawowych opisanych w podrozdziale 6.1. Monitoring rezultatów. Za pomiar rezultatów każdego z przedsięwzięć podstawowych odpowiedzialny będzie podmiot wskazany jako główna jednostka odpowiedzialna za wdrożenie projektu we współpracy z partnerami realizacji danego przedsięwzięcia. Dane pomiarowe (wartości wskaźników) dla poszczególnych przedsięwzięć podstawowych przekazywane będą do Operatora ds. rewitalizacji i przetwarzane zgodnie z opisaną w podrozdziale procedurą stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. 90

92 VI. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH 6.1. PRZEDSIĘWZIĘCIA PODSTAWOWE Poniżej w tabeli zaprezentowano wszystkie przedsięwzięcia podstawowe, które zaplanowano do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata W dalszej części rozdziału znajduje się szczegółowy opis każdego z tych przedsięwzięć ujęty w formę karty zadania. Zadania wypracowane zostały z udziałem interesariuszy biorących udział w partycypacyjnym procesie prac nad Programem Rewitalizacji (konsultacjach społecznych, warsztatach), część z nich została również zgłoszona przez przedstawicieli instytucji publicznych w tym Urzędu Gminy Zabierzów. Tabela 32. Lista planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych. L.p. Nazwa zadania Podobszar 1. Karniowice 1.1. Rekreacja nad stawem Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej 1.2. Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia PRL Podobszar 2. Kleszczów 2.1. Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie Podobszar 3. Rudawa 3.1. Centrum Kultury w Rudawie 3.2. Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie 3.3. Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców 3.4. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie Podobszar 4. Zabierzów 4.1. Rozbudowa szkoły podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego 4.2. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie Podobszar 5. Zelków 5.1. Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne 5.2. Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą Projekty wspólne dla podobszarów rewitalizacji 6.1. Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) 6.2. Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie 6.3. Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie 6.5. Szkoła dla rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Źródło: opracowanie własne

93 zadanie 1.1. Obszar rewitalizowany: Podobszar 1. Karniowice Tytuł zadania/projektu: Rekreacja nad stawem Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej Stan istniejący: W bezpośrednim sąsiedztwie osiedla XXXV-lecia PRL, wśród nieurządzonej zieleni, zlokalizowane są dwa stawy. Stawy stanowią siedlisko typowej dla zbiorników wodnych fauny: m.in..: żab, owadów, ryb, kaczek, i flory: grup nieurządzonej zieleni krzewów, małych drzew, sitowia, itp. Teren jest mocno zaniedbany, bez opieki, niszczejący, często służący jako nielegalne wysypisko śmieci. Właśnie z uwagi na zaśmiecenie, zarówno niecek stawów jak i terenu przyległego do stawów, teren zupełnie zatracił walory miejsca przyjaznego do spacerów, odpoczynku czy rekreacji, pomimo, że ma potencjał terenu ciekawego przyrodniczo i krajobrazowo. Stawy zlokalizowane są na działce nr: 109/12 będącej własnością Spółdzielni Właścicieli Mieszkań os. XXXV-lecia PRL. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzów w części obejmującej sołectwa: Brzezinka, Brzoskwinia, Karniowice, Kobylany, Młynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Więckowice, uchwała Nr XXVIII/161/04 Rady Gminy Zabierzów z dnia r., teren oznaczony jest symbolem NO - tereny urządzeń odprowadzania i oczyszczania ścieków. Tereny te przeznacza się na cele realizacji i funkcjonowania urządzeń i obiektów komunalnej kanalizacji sanitarnej, w tym: przepompowni ścieków i oczyszczalni ścieków. 92

94 Koncepcja zadania: Etap I: 1. Pozyskanie działki nr 109/12 od obecnego właściciela (Spółdzielnia Właścicieli Mieszkań os. XXXV-lecia PRL) przez Gminę Zabierzów. 2. Uporządkowanie terenu. 3. Zagospodarowanie terenu na funkcję rekreacyjno-wypoczynkową: rekultywacja dwóch niecek stawów, wyczyszczenie, odmulenie, umocnienie brzegów (w miejscach wymagających takich napraw), wykonanie przepustów, wytyczenie oświetlonego, pieszego ciągu spacerowego od ul. Modrzewiowej celem udostępnienia terenu mieszkańcom, wykonanie niewielkiego parkingu do 10 stanowisk przy wejściu na teren od strony ul. Modrzewiowej, wyznaczenie i utwardzenie ścieżki spacerowej wokół stawów, wyposażenie terenu w elementy małej architektury (kosze na śmieci, ławki), wykonanie tablic informacyjnych w terenie prezentujących walory miejsca / kierujących do miejsca. Etap II: 4. Objęcie terenu projektem SAW (Strefy Aktywności Wypoczynkowej) poprzez przygotowanie oferty inwestycyjnej dotyczącej możliwości wykorzystania terenu jako przestrzeni dla realizacji działalności gospodarczej w sferze rekreacji. Prowadzenie działań z zakresu promocji inwestycyjnej celem pozyskania inwestora prywatnego, który zorganizuje na tym terenie np. łowisko wraz ze stosowną infrastrukturą wspierającą. Efekt zadania: Teren o walorach przyrodniczo - krajobrazowych zagospodarowany, oddany do użytkowania mieszkańcom oraz turystom/odwiedzającym. Dzięki dostępnej, urządzonej i bezpiecznej przestrzeni publicznej mieszkańcy Karniowic otrzymają miejsce spotkań, integracji oraz odpoczynku i rekreacji. Co ważne miejsce zagospodarowane, estetyczne, budujące także w mieszkańcach poczucie dumy lokalnej. Miejsce to także może/będzie służyć odwiedzającym Karniowice, jako ciekawy teren przyrodniczo-krajobrazowy. Wykorzystany przy tym zostaje zasadniczy potencjał Podobszaru 1 jakim są walory przyrodnicze terenu. Z uwagi na dwa stawy, dodatkowo stanowiące rezerwuar wody - wspieranie działań służącym zachowaniu wody w ekosystemie lokalnym. Po uruchomieniu w inwestycji w ramach SAW przestrzeń dodatkowo będzie także przyczyniać się do rozwoju gospodarczego obszaru Karniowic, co stanowi istotny aspekt w kontekście niskiego poziomy przedsiębiorczości mieszkańców Podobszaru. Zadanie bezpośrednio wpisuje się w założenia określonych dla GPR Kierunków działań: I.3. Kształtowanie postaw proekologicznych wśród mieszkańców obszaru objętego rewitalizacją oraz tworzenie warunków dla poprawy jakości środowiska naturalnego oraz II.1. Poprawa jakości i dostępności przestrzeni publicznych sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych oraz aktywnemu spędzaniu wolnego czasu. Komplementarność międzyokresowa: projekt Remontu remizy wraz z dobudową garażu do budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Karniowicach. Komplementarność w zakresie tworzenia atrakcyjnych, dostępnych dla mieszkańców przestrzeni i obiektów publicznych umożliwiających integrację i zagospodarowanie czasu wolnego (w budynku remizy są pomieszczenia przeznaczone pod potrzeby lokalnej społeczności Karniowic). 93

95 Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Zrekultywowane dwie niecki stawów o łącznej powierzchni ok.0,5 ha; Przepusty wodne szt. [od 1 do 4]; Ciąg pieszo-rowerowy, utwardzony o długości ok. 800 m i szerokości 3m; Oświetlenie ciągu pieszego ilość punków świetlnych (zgodnie z zapotrzebowaniem); Terenowe tablice informacyjne; Liczba elementów małej architektury (zgodnie z zapotrzebowaniem); Oferta inwestycyjna szt. 1. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Karniowice, nr działki 109/12 (Podobszar 1. Karniowice) Odpowiedzialność do realizacji: Gmina Zabierzów Partnerzy w realizacji: Spółdzielnia Właścicieli Mieszkań os. XXXVlecia PRL Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł 94

96 zadanie 1.2. Obszar rewitalizowany: Podobszar 1. Karniowice Tytuł zadania/projektu: Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia PRL Stan istniejący: Osiedle mieszkaniowe XXXV-lecia PRL to zespół 8 budynków wielorodzinnych (bloków), które powstały pod koniec lat 70. XX w. przy ówczesnym Krakowskim Ośrodku Postępu Rolniczego (obecnie Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego). Teren bezpośrednio przyległy do bloków pierwotnie był terenem urządzonym mała architektura, plac zabaw dla dzieci, zieleń urządzona. Od wielu lat widoczne są jedynie nieliczne, mocno zdewastowane elementy dawnego urządzenia np. niecka betonowej piaskownicy o głębokości blisko 90 cm (co stanowi raczej zagrożenie dla dzieci niż miejsce bezpiecznej zabawy), wystające z ziemi fragmenty mocowań do huśtawek, nieliczne, w części uszkodzone ławki. Ciągi piesze wyłożone są w części starymi płytami chodnikowymi, często nierównymi. Zieleń to dzisiaj wybujałe drzewa, swobodnie rosnące oraz zaniedbany teren stawu w centrum osiedla. Spółdzielnia mieszkaniowa, która prowadzi bieżące zarządzanie osiedlem, nie ma środków finansowych na dokonanie remontu przestrzeni publicznej czy elewacji bloków. Mieszkańcy natomiast w dużej mierze manifestują poczucie własności do swych lokali, nie zaś do budynków jako całości czy przestrzeni wokoło. Widoczne są postawy i oczekiwania, że ktoś (Spółdzielnia, sołectwo, gmina, etc.) podejmie się tematu renowacji, natomiast sami mieszkańcy nie wykazują w tym zakresie żadnej inicjatywy. Widoczne jest utrwalenie biernej postawy wobec przestrzeni w której żyję, mieszkam; obserwuje się także postawy roszczeniowe. Równocześnie od zawsze utrwalane były w mieszkańcach Karniowic podziały na mieszkańców bloków i Karniowic. Postawa taka przejawia się także dzisiaj w rozmowach prowadzonych czy to w Karniowicach czy nawet w samej gminie Zabierzów. Widoczne jest istnienie niewidzialnej granicy pomiędzy społecznością zamieszkującą bloki a społecznością zamieszkującą prywatne domy mieszkalne, przy czym mieszkańcy prywatnych domów postrzegani są jako osoby o wyższym statusie w społeczności lokalnej. Koncepcja zadania: Organizacja działań podjętych bezpośrednio przez mieszkańców osiedla mieszkaniowego celem których będzie nie tylko poprawa estetyki i funkcjonalności przestrzeni osiedla, ale także wzmocnienie poczucia przynależności do całej społeczności Karniowic, wzmocnienie odpowiedzialności za miejsce, w którym się żyje, wyrobienie nawyków bycia na swoim, nauka podstawowych zachowań w obszarze życia wspólnego, etc. Propozycja działań: Krok I - Przeprowadzenie warsztatów terenowych z mieszkańcami pt. Zaprojektuj swoje osiedle (wspólne projektowanie przestrzeni publicznej np. placu zabaw/otoczenia stawu na osiedlu). Krok II - Zaaranżuj swoje osiedle przeprowadzenie działań typu: oczyszczanie, kopanie, grabienie, sadzenie mieszkańcy sami, pod kierunkiem wyspecjalizowanych osób (np. architekci zieleni, ogrodnicy itp.), wykonują prace w oparciu o wcześniej przygotowany projekt zagospodarowania przestrzeni i w oparciu o dostarczone materiały (narzędzia, sadzonki, ziemia ogrodnicza, itp.). Krok III - Dzień sąsiada organizacja imprezy integracyjnej, plenerowej, w oparciu o przekształconą przestrzeń - poznajemy się, zróbmy coś razem i dla siebie planowanie dalszych działań wspólnych. Efekt zadania: 95

97 Rewitalizacja społeczna polegająca na zmianie postaw mieszkańców osiedla mieszkaniowego budowanie poczucia bycia na swoim, poczucia odpowiedzialności za miejsce, w którym się żyje, poczucia przynależności. Zmiana postawy będzie możliwa poprzez przeprowadzenie wskazanych w koncepcji zadania prac/działań co istotne, opartych na doświadczeniu i przeżyciu osobistym (wykonanie samodzielne gros prac). Zadanie wpisuje się w zakres następujących Kierunków działań wyznaczonych dla GPR: I.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy. I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne. II.1. Poprawa jakości i dostępności przestrzeni publicznych sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych oraz aktywnemu spędzaniu wolnego czasu. Oddziaływania zadania/projektu Wskaźniki: Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Liczba mieszkańców osiedla zaangażowanych w warsztatowe planowanie zagospodarowania przestrzeni lokalnej. Liczba powstałych koncepcji zagospodarowania przestrzeni lokalnej. Liczba osób zaangażowanych w wykonanie prac rewitalizacyjnych na terenie osiedla. Powierzchnia terenu przekształconego dzięki społecznym pracom rewitalizacyjnym. Liczba osób biorących udział w sąsiedzkiej imprezie integracyjnej. Liczba pomysłów na nowe, sąsiedzkie inicjatywy społeczne. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Osiedle XXX-lecia PRL w Karniowicach (Podobszar 1) Odpowiedzialność do realizacji: Sołtys wraz z Radą Sołecką Karniowic Partnerzy w realizacji: Gmina Zabierzów Spółdzielnia Właścicieli Mieszkań os. XXXV-lecia PRL Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł 96

98 zadanie 2.1. Obszar rewitalizowany: Tytuł zadania/projektu: Podobszar 2. Kleszczów Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie Opis zadania/projektu Stan istniejący: Obiekt, pełniący obecnie rolę świetlicy wiejskiej (o powierzchni użytkowej ok. 195 m 2 i kubaturze ok.580 m 3, zlokalizowany na działce gminnej o nr: 24/1) znajduje się w bardzo złym stanie technicznym objawiającym się m.in. poprzez: zawilgocone ściany, niefunkcjonujące odwodnienie połaci dachu, stare pokrycie dachu, brak izolacji poziomych, starą stolarkę okienną i drzwiową, stare instalacje wewnętrzne. Powoduje to, że budynek nie nadaje się do użytkowania lecz do wyburzenia. Społeczność lokalna Kleszczowa potrzebuje miejsca centralnego, miejsca spotkań, integracji, realizacji wspólnych działań. Bieżąco budynek świetlicy, pomimo swojego stanu, pełni taką rolę jednakże w wysoce ograniczonym zakresie. W sołectwie działa Klub Seniora, który nie ma lokalu, gdzie swobodnie mógłby prowadzić różne aktywności dla swoich członków czy szerzej społeczności lokalnej Kleszczowa. Młodzieży brakuje miejsca dla atrakcyjnego i bezpiecznego spędzania wolnego czasu co skutkuje przypadkami wybryków chuligańskich. W miejscowości diagnozuje się występowanie dużego odsetka dzieci wspieranych bądź potrzebujących wsparcia edukacyjnego (informacje poradni pedagogiczno psychologicznej). Wsparcie to mogłoby być realizowane np. przez ofertę zajęć wyrównawczych, rozwojowych, jednakże na chwilę obecną przeszkodą są braki lokalowe. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla sołectw Aleksandrowice, Burów, Kleszczów w Gminie Zabierzów, uchwała Nr XXIII/169/12 Rady Gminy Zabierzów z dnia r., teren oznaczony jest symbolem: 1UO - tereny zabudowy usług oświaty. Podstawowym przeznaczeniem terenu 1UO są usługi oświaty (szkoła, przedszkole, żłobek, świetlica, dom kultury itp.). Jako przeznaczenie dopuszczalne ustala się możliwość lokalizacji obiektów i urządzeń, w tym: 1) obiektów małej architektury i urządzeń bezpośrednio związanych z urządzeniem terenu; 2) niezbędnych dla obsługi budynków miejsc postojowych; 3) niewyznaczonych na rysunku planu dróg wewnętrznych, dojść i dojazdów do budynków; 4) terenowych urządzeń sportu i rekreacji, takich jak boiska do gier, bieżnie, place zabaw itp.; 5) obiektów, sieci i urządzeń infrastruktury technicznej. 97

99 Koncepcja zadania: Budowa wielofunkcyjnego budynku - świetlicy wiejskiej oraz zagospodarowanie terenu działki wokół świetlicy zgodnie z przeznaczeniem budynku (plac zabaw, boisko trawiaste do piłki nożnej, boisko do siatkówki, oświetlenie terenu, ogrodzenie, mała architektura (np. ławki, kosze na śmieci, stojaki na rowery itp.). Zadanie obejmie budowę świetlicy o powierzchni użytkowej ok.350 m 2, z pełnym zapleczem sanitarnym pozwalającej na: realizację szerokiej oferty kulturalnej dla mieszkańców Kleszczowa (oferta dla różnych grup wiekowych w tym dla młodzieży oraz seniorów), stworzenie stałego miejsca spotkań dla członków i sympatyków Klubu Seniora; realizacja oferty świetlicy środowiskowej wsparcie rodzin borykających się z problemami wychowawczymi; działalność świetlicy ukierunkowana na dzieci i młodzież wymagające wsparcia; pomoc w nauce dzieciom mającym problemy w nauce organizacja zajęć wyrównawczych; Efekt zadania: Działająca, wielofunkcyjna świetlica wiejska o cechach lokalnego domu kultury i świetlicy środowiskowej, oferująca szeroką ofertę dla społeczności lokalnej Kleszczowa. Zadanie wpisuje się w wyznaczone w GPR Kierunki działań: I.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy oraz II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Powierzchnia użytkowa świetlicy wiejskiej - ok.350 m 2 ; Powierzchnia nowozagospodarowana 5000 m2; Liczba miejsc postojowych ok. 20 szt.; Liczba osób korzystających ze świetlicy w pierwszym roku jego funkcjonowania; 98

100 Liczba imprez i spotkań kulturalnych zorganizowanych w pierwszym roku jego funkcjonowania; Liczba dzieci objętych ofertą zajęć wyrównawczych w pierwszym roku jego funkcjonowania. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Kleszczów, działka nr: 24/1 (Podobszar 2. Kleszczów) Odpowiedzialność do realizacji: Gmina Zabierzów Partnerzy w realizacji: Sołtys z Radą sołecką miejscowości Kleszczów Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł 99

101 zadanie 3.1. Obszar rewitalizowany: Tytuł zadania/projektu: Podobszar 3. Rudawa Centrum Kultury w Rudawie Opis zadania/projektu Stan istniejący: Sołectwo Rudawa, które należy do najliczniej zamieszkanych miejscowości gminy Zabierzów (blisko 8% ogółu mieszkańców gminy), stanowi równocześnie lokalne centrum dla mieszkańców ościennych sołectw. Istniejące w miejscowości zaplecze kulturalne nie odpowiada jednak na istniejące potrzeby mieszkańców tej części gminy. Brakuje miejsc umożliwiających świadczenie adekwatnej do oczekiwań oferty kulturalnej i społecznej. Szereg, prężnie działających na terenie sołectwa organizacji i zrzeszeń (m.in. Koło Gospodyń Wiejskich, Koronczarki) nie dysponuje publicznie dostępnym obiektem, w którym mogłyby rozwijać swoją działalność. Sołectwo nie posiada także obiektu, w którym mogłyby odbywać się lokalne imprezy i wydarzenia, w tym te o zasięgu ponadgminnym. Jednocześnie w istniejącej przestrzeni tzw. rynku, brak jest objawów życia lokalnej społeczności jak i widoczne są luki w jego strukturze urbanistycznej. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzów w części obejmującej sołectwa: Brzezinka, Brzoskwinia, Karniowice, Kobylany, Młynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Więckowice, uchwała Nr XXVIII/161/04 Rady Gminy Zabierzów z dnia r., teren oznaczony jest symbolem: UP - tereny usług publicznych. Tereny usług publicznych UP przeznacza się na cele: 1) działalności w zakresie: administracji państwowej i samorządowej, bezpieczeństwa publicznego, kultury, kultu religijnego, oświaty, nauki, służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, usług biurowych, poczty, telekomunikacji, turystyki, sportu, realizowanej w budynkach użyteczności publicznej, budynkach biurowych lub w budynkach zamieszkania zbiorowego; 2) zieleni urządzonej oraz urządzeń sportu i rekreacji. W terenach UP dopuszcza się ponadto: 1) lokalizację obiektów mieszkalnych i gospodarczych wyłącznie w zakresie niezbędnym dla właściwego wykonywania działalności, przy czym ich powierzchnia użytkowa nie może być większa niż 20 % powierzchni użytkowej budynków o funkcji usługowej, 2) prowadzenie działalności w zakresie handlu i gastronomii oraz innych nieuciążliwych usług dla ludności w budynkach, pod warunkiem że powierzchnia przeznaczona na te cele nie przekracza 20 % powierzchni użytkowej budynku. 100

102 Koncepcja zadania: Budowa wielofunkcyjnego obiektu kulturalnego uzupełniającego zarówno luki w strukturze przestrzennej tzw. rynku jak luki w doposażeniu w ofertę spędzania wolnego czasu lokalnych organizacji i zrzeszeń. Budynek w założeniu ma za zadanie skupiać szereg funkcji o szeroko pojętym profilu kulturalnym i edukacyjnym (sala wielofunkcyjna na ok 175 os. służąca organizacji spotkań okolicznościowych i imprez kulturalnych, biblioteka, świetlica środowiskowa dla dzieci i młodzieży, sala dla klubu seniora i koła gospodyń wiejskich i pracownia komputerowa). Ma w nim znaleźć również miejsce nowa siedziba Ochotniczej Straży Pożarnej stowarzyszenia, które w swoim statusie obok zadań stricte ratowniczych jest na terenie sołectwa i Gminy animatorem i współorganizatorem imprez o charakterze kulturalnym. W sumie planowany jest obiekt o powierzchni użytkowej ok. 700 m 2. Efekt zadania: Koncepcja zadania skupia się na mieszkańcach ich aspiracjach i oczekiwaniach dotyczących sfery kulturalnej. Zadanie wpisuje się założenia Kierunku działań II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Powierzchnia użytkowa obiektu - ok. 700 m 2 ; Liczba imprez i spotkań kulturalnych zorganizowanych w pierwszym roku funkcjonowania obiektu; Liczba osób, które skorzystały z oferty Centrum w pierwszym roku jego funkcjonowania. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Działki nr.: 240, 241/1 i 241/5 w m. Rudawa (Podobszar 3.Rudawa) Odpowiedzialność do realizacji: Gmina Zabierzów Szacunkowy termin realizacji:

103 Partnerzy w realizacji: Sołtys i Rada sołecka miejscowości Rudawa Szacunkowy koszt: zł 102

104 zadanie 3.2. Obszar rewitalizowany: Podobszar 3. Rudawa Tytuł zadania/projektu: Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie Opis zadania/projektu Stan istniejący: Rynek w Rudawie stanowi obecnie odhumanizowaną przestrzeń o szczątkowej atrakcyjności, a istniejąca zabudowa jest obecnie wykorzystywana do zaspokajania podstawowych potrzeb społeczności lokalnej. Obszar rynku jest obecnie podzielony na dwa wnętrza urbanistyczne (na północ od zabudowań położonych centralnie i na południe). Przejście pomiędzy budynkami tylko w nieznacznym stopniu integruje obie te przestrzenie, podobnie jak wolny od zabudowy obszar po zachodniej stronie rynku gdzie przebiega droga wewnętrzna. Rynek rudawski jest zagospodarowany w sposób chaotyczny i doraźny, który nie sprzyja jego pełniejszemu wykorzystaniu i nie zachęca do jego odwiedzin jest to przestrzeń mało atrakcyjna, którą się odwiedza z konieczności, w celu załatwienia zwyczajnych sprawunków, a nie dla przyjemności i z własnej inicjatywy. Rynek nie pełni funkcji integracyjnych i stanowi niewykorzystany potencjał atrakcyjnej przestrzeni publicznej pełniącej funkcje centrotwórcze. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Zabierzów w części obejmującej sołectwa: Brzezinka, Brzoskwinia, Karniowice, Kobylany, Młynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Więckowice, uchwała Nr XXVIII/161/04 Rady Gminy Zabierzów z dnia r., teren oznaczony jest symbolem: UP - tereny usług publicznych. Tereny usług publicznych UP przeznacza się na cele: 1) działalności w zakresie: administracji państwowej i samorządowej, bezpieczeństwa publicznego, kultury, kultu religijnego, oświaty, nauki, służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, usług biurowych, poczty, telekomunikacji, turystyki, sportu, realizowanej w budynkach użyteczności publicznej, budynkach biurowych lub w budynkach zamieszkania zbiorowego; 2) zieleni urządzonej oraz urządzeń sportu i rekreacji. W terenach UP dopuszcza się ponadto: 103

105 1) lokalizację obiektów mieszkalnych i gospodarczych wyłącznie w zakresie niezbędnym dla właściwego wykonywania działalności, przy czym ich powierzchnia użytkowa nie może być większa niż 20 % powierzchni użytkowej budynków o funkcji usługowej, 2) prowadzenie działalności w zakresie handlu i gastronomii oraz innych nieuciążliwych usług dla ludności w budynkach, pod warunkiem że powierzchnia przeznaczona na te cele nie przekracza 20 % powierzchni użytkowej budynku. Koncepcja zadania: Koncepcja zadania polega na etapowym odzyskaniu przestrzeni rynku dla potrzeb lokalnej społeczności, poprawie jej atrakcyjności i jednoczesnym uporządkowaniu. Projekt miałby uwzględniać: modernizację płyty Rynku jako głównej, tętniącej przestrzeni publicznej miejscowości, wyznaczenie strefy parkingowej z wydzieleniem miejsc parkingowych oraz umieszczenie na terenie parku w sąsiedztwie kościoła, ławeczki Sienkiewiczowskiej, promującej historię związaną z pobytem Sienkiewicza w Rudawie oraz elementów siłowni na powietrzu. Efekt zadania: Realizacja przyjaznej przestrzeni publicznej dostępnej dla mieszkańców Rudawy oraz gminy Zabierzów, przystosowanej do organizacji imprez masowych, z zachowanymi kluczowymi osiami widokowymi akcentującymi atrakcyjność miejsca. Zadanie wpisuje się w założenia następujących Kierunków działań: II.1. Poprawa jakości i dostępności przestrzeni publicznych sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych oraz aktywnemu spędzaniu wolnego czasu oraz II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Powierzchnia zmodernizowanej powierzchni płyty rynku - ok m 2 ; Liczba wydzielonych miejsc parkingowych; Liczba zamontowanych elementów małej architektury; Wzrost obrotów obiektów handlowych zlokalizowanych przy rynku; Ilość imprez organizowanych w ciągu roku na rynku. 104

106 Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Działki nr.: 240, 241/1 i 241/5 w m. Rudawa (Podobszar 3. Rudawa) Odpowiedzialność do realizacji: Gmina Zabierzów Partnerzy w realizacji: - Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł 105

107 zadanie 3.3. Obszar rewitalizowany: Podobszar 3. Rudawa Tytuł zadania/projektu: Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców Opis zadania/projektu Stan istniejący: Obecnie na terenie Rynku w Rudawie odbywają się pojedyncze imprezy sołeckie i parafialne. Imprezy sołeckie odbywają się i odbywać się będą pod wspólnym tytułem "Spotkania Rudawskie". Po przeprowadzeniu procesu rewitalizacji tego terenu (zadanie 3.2.) będzie możliwość istotnego zwiększenia liczby wydarzeń i poszerzenia oferty spędzania wolnego czasu przez mieszkańców Rudawy i gminy jak również odwiedzjących gminę, głównie w weekendy, przyjezdnych. Koncepcja zadania: Opracowanie kalendarza imprez i oferty dostępnej na terenie zrewitalizowanego Rynku w Rudawie w oparciu o propozycje instytucji i organizacji działających na tym terenie. Przykładowe pomysły to: kino letnie na budynku biblioteki; imprezy plenerowe na rynku np. Dni Rudawy, Święto Anny (odpust + impreza dla wszystkich Ann, pochód parada, wybory miss Anny itp.); Rudawski kiermasz wyrobów regionalnych i kulinariów (koronczarki, koło gospodyń wiejskich). Gotowy roczny kalendarz dostępny byłby w postaci plakatów oraz w wersji elektronicznej dostępnej na stronie Gminy Zabierzów oraz na stronach lokalnych instytucji i organizacji działających w Rudawie. Efekt zadania: Powszechnie dostępna, atrakcyjna oferta spędzania czasu wolnego w oparciu o zrewitalizowaną centralną przestrzeń publiczną Rudawy. Poprawa integracji mieszkańców, w tym na linii mieszkańcy napływowi rdzenni, dzięki możliwości poznania się, rekreacji i wspólnego, aktywnego spędzenia czasu wolnego. Zadanie wpisuje się w założenia Kierunków działań: I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne oraz Kierunek działań II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba imprez uwzględnionych i zorganizowanych w oparciu o roczny kalendarz. Liczba instytucji zaangażowanych w tworzenie oferty imprez na Rynku. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Działki nr.: 240, 241/1 i 241/5 w m. Rudawa (Podobszar 3. Rudawa) Odpowiedzialność do realizacji: Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów Szacunkowy termin realizacji: Corocznie

108 Sołtys i Rada sołecka miejscowości Rudawa Partnerzy w realizacji: Lokalne organizacje pozarządowe Szacunkowy koszt: zł (10 ooo zł/rocznie) 107

109 zadanie 3.4. Obszar rewitalizowany: Podobszar 3. Rudawa Tytuł zadania/projektu: Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie Stan istniejący: Diagnoza problemów społecznych dla Gminy Zabierzów wykazała, że najwięcej uczniów sprawiających problemy wychowawcze w przeliczeniu na 100 mieszkańców odnotowuje się w Rudawie. Wskaźnik ten wynosi Oznacza to iż w miejscowej szkole podstawowej lub/i gimnazjum jest ponad 40 dzieci, które wymagają specjalistycznego, interdyscyplinarnego wsparcia. Dane statystyczne dla Rudawy wyraźnie pokazują że w miejscowości są także inne problemy społeczne, które bezpośrednio dotyczą dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Bardzo wysoki (drugi w gminie) jest wskaźnik zgłaszania problemów alkoholowych do Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego oraz podobnie wskaźnik ilości przestępstw i wykroczeń. Problemy wychowawcze z dziećmi mają swoje źródło w rodzinach. Stąd wsparciem trzeba objąć także rodziców. Koncepcja zadania: Utworzenie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, która będzie funkcjonować zgodnie z zapisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dzieci zakwalifikowane do placówki będą pochodzić przede wszystkim z rodzin dysfunkcyjnych (rekrutacja przy współpracy GOPS oraz szkoły). Ich rodzice zostaną objęci równolegle programem wsparcia pn. Szkoła dla rodziców. Placówka będzie czynna przez co najmniej 4 godziny dziennie we wszystkie dni robocze. W ramach zajęć będzie zapewniony jeden posiłek (podwieczorek). Praca z dziećmi w ramach placówki wsparcia dziennego odbywać się będzie na podstawie następujących dokumentów: planu pracy z dzieckiem kart indywidualnego wspomagania rozwoju dziecka. Dokumenty powyższe przygotowywane będą w uzgodnieniu z pracownikiem socjalnym GOPS, asystentem rodziny, jeśli taki dla rodziny został przydzielony oraz pedagogiem szkolnym. Działania te będą kształtować kompetencje społeczne, komunikację z innymi (rówieśnikami i dorosłymi), zdrowy styl życia, asertywność, pozytywną samoocenę, znajomość i wiarę w siebie, umiejętność przewidywania konsekwencji swoich zachowań, tolerancji inności, poszanowanie prawa i regulaminu, empatię i zachowania altruistyczne oraz właściwy system wartości. Prowadzone będą także rodzinne warsztaty plastyczne oraz ceramiczne. Zajęcia prowadzone będą przez kadrę, której wykształcenie oraz doświadczenia zawodowe precyzuje ustawa o wspieraniu rodziny. Placówka wsparcia dziennego powinna być zaopatrzona: rzutnik, laptop, miniwieża tablica flipchart, pisaki, artykuły plastyczne, sprzęt sportowy, gry planszowe i zabawy świetlicowe, filiżanki, talerzyki i łyżeczki, czajnik bezprzewodowy, cukier, herbata, kawa i ciastka, woda mineralna. Efekt zadania: Celem projektu jest: poprawa komunikacji dziecko rodzic; poprawa wyników w szkole i podejścia do obowiązków szkolnych; przestrzeganie regulaminów i praw innych osób; szanowanie drugiego człowieka, tolerancja akceptacja innych; podejmowanie działań w oparciu o znajomość swoich mocnych i słabych stron; umiejętność przewidywania konsekwencji swoich zachowań; umiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami i znalezienia swojego miejsca w grupie 108

110 rówieśniczej bez używek. Zadanie wpisuje się bezpośrednio w założenia Kierunków działań: III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne) oraz III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba dzieci objętych wsparciem. Liczba dzieci uczestników zajęć w placówce z pozytywną (co najmniej poprawną) oceną z zachowania w szkole. Liczba przedmiotów, z których udzielana jest pomoc edukacyjna (w odrabianiu zadań domowych, przygotowaniu do sprawdzianów); Liczba dzieci, którym udzielana jest systematyczna pomoc edukacyjna (co najmniej 1 przedmiot przez okres co najmniej 2 miesięcy). Większa umiejętność funkcjonowania w grupie klasowej. Poprawa zachowania dziecka w ocenie rodziców. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Podobszar 3. Rudawa Odpowiedzialność do realizacji: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie Partnerzy w realizacji: Zespół Szkół w Rudawie Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt funkcjonowania (bez mediów): zł ( zł rocznie) 109

111 zadanie 4.1. Obszar rewitalizowany: Podobszar 4. Zabierzów Tytuł zadania/projektu: Rozbudowa szkoły podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego Opis zadania/projektu Stan istniejący: Istniejąca szkoła podstawowa im. II Armii Wojska Polskiego jest obiektem dwukondygnacyjnym, o powierzchni zabudowy ok m 2. W chwili obecnej realizuje zadania edukacyjne dla 455 uczniów (dane na dzień 31 marca 2016 r. SIO). Liczba oddziałów klasowych zdecydowanie przewyższa liczbę sal lekcyjnych, w związku z tym zajęcia w szkole odbywają się na dwie zmiany. Jest to niekorzystne zjawisko, które powoduje konieczność przebywania dzieci w szkole w godzinach popołudniowych oraz dezorganizację życia rodzinnego. Co więcej, reforma systemu edukacji spowoduje, w perspektywie najbliższych lat, konieczność zwiększenia liczby oddziałów klasowych, z uwagi na wydłużenie okresu nauki na poziomie podstawowym z lat 6 do lat 8. Równocześnie, gmina Zabierzów należy do terenów, gdzie zjawiska migracyjne są niezwykle dynamiczne wielu dotychczasowych mieszkańców Krakowa decyduje się na zmianę miejsca zamieszkania na obrzeża miasta. Częstym wyborem jest gmina Zabierzów (saldo migracji w sołectwie Zabierzów w 2015 r. wyniosło 45 i należało do najwyższych w gminie i tendencja ta nadal jest utrzymywana), co tylko wzmocni problem jaki jest obecnie tj. dużą liczbę uczniów w stosunku do wielkości budynku szkoły. Wyniki przeprowadzonych badań społecznych wskazują, iż mieszkańcy Zabierzowa najczęściej zauważają problemy związane z rosnącym napływem nowych mieszkańców (69,6%). W tym zakresie ankietowani zauważają problemy związane z obsługą nowych mieszkańców i niewystarczającym dostępem do infrastruktury opiekuńczo - edukacyjnej (żłobki, przedszkola, szkoły). W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego sołectw Kochanów i Zabierzów w gminie Zabierzów, uchwała Nr XII/64/03 Rady Gminy w Zabierzowie z dnia r., teren oznaczony jest symbolem: UP - tereny usług publicznych. Tereny usług publicznych UP przeznacza się na cele: 1) działalności w zakresie: administracji publicznej, bezpieczeństwa publicznego, kultury, kultu religijnego, oświaty, nauki, służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, poczty, telekomunikacji, turystyki, sportu i innych usług służących realizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu przepisów szczegółowych realizowanej w budynkach użyteczności publicznej, budynkach biurowych lub w budynkach zamieszkania zbiorowego; 2) zieleni urządzonej oraz urządzeń sportu i rekreacji. W terenach tych dopuszcza się ponadto: 110

112 1) lokalizację obiektów mieszkalnych i gospodarczych wyłącznie w zakresie niezbędnym dla właściwego wykonywania działalności, przy czym ich powierzchnia użytkowa nie może być większa niż 20 % powierzchni użytkowej budynków o funkcji usługowej, 2) prowadzenie działalności w zakresie handlu i gastronomii oraz innych nieuciążliwych usług dla ludności w budynkach, pod warunkiem że powierzchnia przeznaczona na te cele nie przekracza 20 % powierzchni użytkowej budynku. Koncepcja zadania: Zadanie zakłada rozbudowę budynku Szkoły Podstawowej przy ul. Szkolnej w Zabierzowie wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Ma to doprowadzić do podniesienia jakości życia mieszkańców jak i polepszenia oferty edukacyjnej w gminie. Rozbudowa budynku szkoły przewidziana jest w formie dobudowy nowego segmentu w południowo-zachodniej części działki nr 541. Nowe skrzydło Szkoły będzie się składać z sześciu sal lekcyjnych, sali audiowizualnej, świetlicy, zaplecza administracyjnego i socjalnego. Powierzchnia zabudowy nowej części wynosić będzie ok m 2, a powierzchnia użytkowa ok m 2. Dla potrzeb rozbudowywanej szkoły planuje się utworzenie 28 miejsc parkingowych. Efekt zadania: Rozbudowany budynek szkoły podstawowej rozszerza ofertę edukacyjną i odpowiada na istniejące w miejscowości Zabierzów potrzeby demograficzne. Zadanie wpisuje w założenia Kierunków działań: II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych oraz III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Powierzchnia użytkowa nowej części budynku szkoły. Liczba nowych pomieszczeń dydaktycznych. Liczba nowych pomieszczeń pozadydaktycznych. Liczba nowych miejsc parkingowych. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Działka nr 541 przy ul. Szkolnej w Zabierzowie (Podobszar 4. Zabierzów) 111

113 Odpowiedzialność do realizacji: Gmina Zabierzów Partnerzy w realizacji: - Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: zł 112

114 zadanie 4.2. Obszar rewitalizowany: Podobszar 4. Zabierzów Tytuł zadania/projektu: Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie Koncepcja zadania: Utworzenie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży, która będzie funkcjonować zgodnie z zapisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dzieci zakwalifikowane do placówki będą pochodzić przede wszystkim z rodzin dysfunkcyjnych (rekrutacja przy współpracy GOPS oraz szkoły). Ich rodzice zostaną objęci równolegle programem wsparcia pn. Szkoła dla rodziców. Placówka będzie czynna przez co najmniej 4 godziny dziennie we wszystkie dni robocze. W ramach zajęć będzie zapewniony jeden posiłek (podwieczorek). Praca z dziećmi w ramach placówki wsparcia dziennego odbywać się będzie na podstawie następujących dokumentów: planu pracy z dzieckiem kart indywidualnego wspomagania rozwoju dziecka. Dokumenty powyższe przygotowywane będą w uzgodnieniu z pracownikiem socjalnym GOPS, asystentem rodziny, jeśli taki dla rodziny został przydzielony oraz pedagogiem szkolnym. Działania te będą kształtować kompetencje społeczne, komunikację z innymi (rówieśnikami i dorosłymi), zdrowy styl życia, asertywność, pozytywną samoocenę, znajomość i wiarę w siebie, umiejętność przewidywania konsekwencji swoich zachowań, tolerancji inności, poszanowanie prawa i regulaminu, empatię i zachowania altruistyczne oraz właściwy system wartości. Zajęcia prowadzone będą przez kadrę, której wykształcenie oraz doświadczenia zawodowe precyzuje ustawa o wspieraniu rodziny. Placówka wsparcia dziennego powinna być zaopatrzona: rzutnik, laptop, miniwieża tablica flipchart, pisaki, artykuły plastyczne, sprzęt sportowy, gry planszowe i zabawy świetlicowe, filiżanki, talerzyki i łyżeczki, czajnik bezprzewodowy, cukier, herbata, kawa i ciastka, woda mineralna. Efekt zadania: Celem projektu jest: poprawa komunikacji dziecko rodzic; poprawa wyników w szkole i podejścia do obowiązków szkolnych; przestrzeganie regulaminów i praw innych osób; szanowanie drugiego człowieka, tolerancja akceptacja innych; podejmowanie działań w oparciu o znajomość swoich mocnych i słabych stron; umiejętność przewidywania konsekwencji swoich zachowań; umiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami i znalezienia swojego miejsca w grupie rówieśniczej bez używek. Zadanie wpisuje się w założenia Kierunków działań: III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne) oraz III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa 113

115 Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba dzieci objętych wsparciem. Liczba dzieci uczestników zajęć w placówce z pozytywną (co najmniej poprawną) oceną z zachowania w szkole. Liczba przedmiotów, z których udzielana jest pomoc edukacyjna (w odrabianiu zadań domowych, przygotowaniu do sprawdzianów). Liczba dzieci, którym udzielana jest systematyczna pomoc edukacyjna (co najmniej 1 przedmiot przez okres co najmniej 2 miesięcy). Większa umiejętność funkcjonowania w grupie klasowej. Poprawa zachowania dziecka w ocenie rodziców. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Podobszar 4. Zabierzów Odpowiedzialność do realizacji: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie Partnerzy w realizacji: Zespół Szkół w Rudawie Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt funkcjonowania (bez mediów): zł ( zł rocznie) 114

116 zadanie 5.1. Obszar rewitalizowany: Zelków Tytuł zadania/projektu: Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne Opis zadania/projektu Stan istniejący: Istniejąca szkoła podstawowa przy ul. Jana Pawła II jest obiektem składającym się z części głównej, będącej jednokondygnacyjną bryłą z użytkowym poddaszem oraz dwóch mniejszych, parterowych segmentów. Wszystkie trzy segmenty szkoły posiadają użytkowe podpiwniczenie. Szkoła, wraz z kompleksem boisk, jest dla niewielkiej miejscowości ważnym miejscem integrującym lokalną społeczność. Następuje to przy okazji odbierania dzieci ze szkoły, imprez szkolnych i zawodów sportowych. Na terenie sołectwa nie ma innego budynku publicznego, który mógłby pełnić równocześnie funkcje istotne społecznie. Ponadto Zelków, jak i cała gmina Zabierzów, należy do terenów, gdzie ze względu na walory krajobrazowe, zjawiska migracyjne są niezwykle dynamiczne wielu dotychczasowych mieszkańców Krakowa decyduje się na zmianę miejsca zamieszkania na obrzeża miasta. Częstym wyborem jest gmina Zabierzów (saldo migracji w sołectwie Zelków w 2015 r. wyniosło 31), co wpływa na odczuwalny wzrost liczby uczniów w szkole. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego sołectw Bolechowice, Brzezie, Ujazd i Zelków w Gminie Zabierzów, uchwała Nr XXIX/275/2000 Rady Gminy Zabierzów z dnia r., teren oznaczony jest symbolem: UP - tereny usług publicznych. Podstawowym przeznaczeniem terenów usług publicznych są: 1) usługi oświaty, kultury, zdrowia i opieki zdrowotnej; 2) obiekty sakralne; 3) obiekty administracji publicznej; W granicach terenów usług publicznych dopuszcza się ponadto lokalizację: 1) usług komercyjnych; 2) terenów sportu i rekreacji. Powierzchnia terenów i usług wymienionych w pkt. 2. nie może przekraczać 20% powierzchni działki wyznaczonej pod usługi publiczne. 115

117 Koncepcja zadania: Zadanie zakłada rozbudowę budynku Szkoły Podstawowej przy ul. Jana Pawła II w Zelkowie o pomieszczenia dydaktyczne. Ma to doprowadzić do polepszenia oferty edukacyjnej i poziomu oferowanych usług w gminie. Zakres rozbudowy budynku obejmuje: dodatkowe sale lekcyjne, stołówkę oraz sanitariaty umieszczone w poddaszu, powiększenie zaplecza kuchennego na parterze oraz nową kotłownię i szatnię dla dzieci umieszczone w piwnicy. Aby zapewnić właściwą komunikację zaprojektowano klatkę schodową łączącą nowoprojektowane poziomy z istniejącymi. Dodatkowe klasy znajdują się o pół poziomu niżej od części istniejącego poddasza i są z nim połączone za pomocą projektowanej klatki schodowej stanowiącej zarazem drogi ewakuacyjnej z rozbudowywanej części poddasza. Nowe klasy będą dostępne z korytarza pełniącego również rolę szatni, w którym ustawione będą szafki uczniowskie. Przewiduje się także wydzielenie WC dla uczniów (osobno dla chłopców i dziewcząt) po dwie miski ustępowe w każdym. W projektowanej części na poddaszu przewidziano również jadalnię dla uczniów oraz świetlicę. Oba pomieszczenia mogą zostać połączone po złożeniu ściany systemowej. Na parterze rozbudowywanej części budynku mieści się sala do ćwiczeń o powierzchni nie ulegającej zmianie na skutek przebudowy. Poprzez dobudowanie części parteru powiększeniu ulega kuchnia z zapleczem. W piwnicy zaprojektowano dodatkową kotłownię obsługującą w zakresie C.O. i C.W.U. rozbudowywaną część budynku, oraz szatnię dla uczniów korzystających z sali do ćwiczeń. Powierzchnia użytkowa zostanie rozbudowana o 374,96 m2, powierzchnia komunikacji o 128,96 m2, powierzchnia pom. technicznych i gospodarczych o 103,83 m2. Efekt zadania: Rozbudowany budynek szkoły podstawowej podnosi ofertę edukacyjną i odpowiada na istniejące w miejscowości Zelków potrzeby demograficzne i społeczne. Zadanie wpisuje się w założenia Kierunków działań: I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne, II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych oraz III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Powierzchnia użytkowa nowej części budynku szkoły. 116

118 Liczba nowych pomieszczeń dydaktycznych. Liczba nowych pomieszczeń pozadydaktycznych. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Działka nr 215 w Zelkowie (Podobszar 5. Zelków) Odpowiedzialność do realizacji: Gmina Zabierzów Partnerzy w realizacji: - Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł 117

119 zadanie 5.2. Obszar rewitalizowany: Podobszar 5. Zelków Tytuł zadania/projektu: Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą Stan istniejący: W Zelkowie co potwierdziły badania społeczne zauważalny jest problem starszych i samotnych osób, którzy nie mają możliwości spotykania się i rozwijania swoich zainteresowań. Jest to związane nie tylko z niedostatecznie rozwiniętą infrastrukturą społeczną lecz także z brakiem odpowiedniej oferty w spędzania wolnego czasu przez osoby starsze. Dodatkowo sołectwo Zelków odnotowuje jeden z wyższych wskaźników liczby zgłoszeń problemów alkoholowych w stosunku do liczby mieszkańców (1,01% zgłoszeń na 100 mieszkańców) oraz jedno z najwyższych w gminie zagrożeń rozbojami, kradzieżami i włamaniami. Koncepcja zadania: Wdrożenie programu wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą. Planowane działania mają mieć charakter samopomocowy z akcentem na interakcje pomiędzy osobami starszymi oraz dziećmi i młodzieżą. Celem działań będzie aktywizacja seniorów oraz wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami zajęć. Zrekrutowana grupa seniorów nawiąże współpracę z funkcjonującą na terenie miejscowości świetlicą środowiskową czego efektem będą między innymi okresowe, wspólne zajęcia dla osób starszych oraz dzieci i młodzieży. Istotą zadania jest stworzenie płaszczyzny do wspólnego dialogu, tak aby dystans dzielący te dwie grupy społeczne zmniejszył się, a osoby starsze i samotne miały możliwość spotkania się ze sobą i młodzieżą. Proponowane obszary integracji międzypokoleniowej: - inicjatywy rodzinne wzmacniające więzi rodzinne, wielopokoleniowe i sąsiedzkie, - przekazywanie tradycji rodzinnych z terenu Zelkowa i okolic, - międzypokoleniowa wymiana umiejętności (szydełkowanie, koronkarstwo, nowe technologie, itd.), - praca ze wspomnieniami, historią lokalną, praca wokół tradycji i obrzędów - inicjatywy skupiające pasjonatów danej dziedziny w różnym wieku. Zadanie zakłada utworzenie klubu/ośrodka wsparcia który będzie funkcjonował 5 dni w tygodniu po 4 godziny. Na miejscu oprócz zaplanowanych i przygotowanych zajęć w każdej chwili będzie możliwość spotkania się, wypicia kawy/herbaty, poczytania aktualnej prasy. Konieczne będzie zatrudnienie animatora lokalnego (1/2 etatu lub umowa zlecenia). Efekt zadania: Celem projektu jest: aktywizacja osób starszych integracja międzypokoleniowa - potrzeba wspólnego działania, robienia czegoś pożytecznego promocja wspólnego spędzania czasu wolnego, rozwój zainteresowań osób starszych oraz dzieci i młodzieży nabycie nowych umiejętności uzupełnienie dotychczasowej wiedzy na temat lokalnych tradycji i historii zwiększenie znaczenia roli seniorów w życiu młodzieży Zadanie wpisuje się w założenia określonych dla GPR następujących kierunków działań: Kierunek działań I.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i 118

120 rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy; Kierunek działań I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne oraz Kierunek działań III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba seniorów oraz dzieci i młodzieży objętych wsparciem. Spadek liczby wybryków chuligańskich w Zelkowie (rozboje, kradzieże). Wzrost poziomu satysfakcji z życia seniorów. Liczba spotkań międzypokoleniowych (wycieczki, spotkania okolicznościowe i inne) corocznie. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Podobszar 5. Zelków Odpowiedzialność do realizacji: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie Partnerzy w realizacji: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (finansuje i prowadzi świetlicę w Zelkowie) Szkoła Podstawowa w Zelkowie Sołtys i rada Sołecka Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: zł ( zł /rok) 119

121 zadanie 6.1. Obszar rewitalizowany: Podobszary: Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków Tytuł zadania/projektu: Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych Stan istniejący: W każdej z wyżej wymienionych miejscowości mieszka co najmniej kilkanaście osób długotrwale bezrobotnych. Z brakiem pracy wiążą się między innymi następujące problemy społeczne: nadużywanie alkoholu, problemy wychowawcze w rodzinach, przemoc, wyuczona bezradność, roszczeniowe postawy do życia. Problemy te diagnozowane są bezpośrednio przez GOPS oraz zespoły pedagogiczne szkół bądź obserwowalne są przez samych mieszkańców. Zjawiskiem niepokojącym jest dziedziczenie problemów wielopokoleniowo, co powoduje utrwalanie tychże w społeczności i utrudnia procesy ich niwelacji. Koncepcja zadania: Cel: poprawa sytuacji na rynku pracy osób długotrwale bezrobotnych korzystających ze świadczeń pomocy społecznej (łącznie ok. 15 osób). Program będzie składał się z 2 modułów: a) aktywizacyjny: Zatrudnienie osób długotrwale bezrobotnych na umowę zlecenie w wymiarze 10 godzin tygodniowo/40 godzin miesięcznie. Zatrudnieni zostaną skierowani do wykonywania prac porządkowych w poszczególnych miejscowościach. Wykonywanie prac będą organizować sołtysi. b) integracyjny: Cykl zajęć oraz konsultacji indywidualnych realizowany przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Każda z osób skorzysta z następującego wsparcia: indywidualne poradnictwo specjalistyczne z następujących obszarów tematycznych: bariery na drodze do zatrudnienia, metody poszukiwania pracy, wizytówka zawodowa; pisanie CV i listu motywacyjnego grupowe poradnictwo specjalistyczne w następujących rodzajach wsparcia: samopoznanie, rozmowa kwalifikacyjna, asertywność i pewność siebie w kontaktach rodzinnych i zawodowych. Każda osoba uczestnicząca w programie będzie miała stworzony indywidualny harmonogram wsparcia uwzględniający równoczesny udział uczestnika w pracach w sołectwach w wymiarze 10 godzin tygodniowo oraz w zajęciach integracji społecznej w wymiarze co najmniej 10 godzin tygodniowo. Zajęcia prowadzone będą przez doradcę zawodowego i psychologa. W stosunku do większości osób długotrwale bezrobotnych z miejscowości Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków zostały już wyczerpane możliwości aktywizacji zawodowej (i jej finansowania) z urzędu pracy, w związku z tym koniecznym będzie sfinansowanie przez gminę Zabierzów całości zadania. Efekt zadania: 1. podniesienie zdolności do podjęcia pracy; 2. nabycie umiejętności samodzielnego poszukiwania pracy; 3. wykształcenie umiejętności uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu zamieszkania i pracy; 4. zwiększenie motywacji do zdobycia kwalifikacji przydatnych na rynku pracy. Zadanie wpisuje się w założenia GPR ujęte w ramach Kierunków działań: I.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy oraz I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne. 120

122 Komplementarność międzyokresowa z zrealizowanym Program Aktywizacji i Integracji osób długotrwale bezrobotnych Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba osób objętych wsparciem, Zwiększenie dochodu w rodzinach objętych wsparciem, Spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej, Podjęcie zatrudnienia po okresie realizacji projektu przez co najmniej 10% uczestników. Liczba przygotowanych kompletów dokumentów aplikacyjnych (CV, LM, referencje). Liczba odbytych warsztatów specjalistycznych. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Projekt będzie realizowany na wyznaczonym obszarze rewitalizacji i jego poszczególnych podobszarach. Moduł aktywizacyjny: Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków Moduł integracyjny: Zabierzów (budynek GOPS) Odpowiedzialność do realizacji: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Partnerzy w realizacji: Sołectwa: Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków Szacunkowy termin realizacji: 2021 Szacunkowy koszt: ok zł 121

123 Zadanie 6.2. Obszar rewitalizowany: Podobszary: Karniowice, Kleszczów Tytuł zadania/projektu: Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie Stan istniejący: U części mieszkańców osiedla mieszkaniowego w Karniowicach widoczne są od lat problemy społeczne dotyczące np. nadużywania alkoholu, problemów wychowawczych, bezrobocia, wyuczonej bezradności, roszczeniowej postawy do życia. Problemy te diagnozowane są bezpośrednio przez wyspecjalizowane służby GOPS oraz zespoły pedagogiczne szkół bądź obserwowalne są przez samych mieszkańców Karniowic. Również diagnoza problemów społecznych dla miejscowości Kleszczów, przeprowadzona zarówno o dane zastane jak i badania społeczne wywiady z ekspertami lokalnymi czy z mieszkańcami gminy wskazała na problem uzależnienia od alkoholu jaki dotyka części mieszkańców Kleszczowa. Bardzo często problemowi uzależnienia od alkoholu towarzyszy też zjawisko bezrobocia i wyuczonej bezradności. Zjawiskiem niepokojącym jest dziedziczenie problemów wielopokoleniowo, co powoduje utrwalanie tychże w społeczności i utrudnia procesy ich niwelacji. Koncepcja zadania: Wdrożenie programu terapeutyczno-edukacyjnego skierowanego do dzieci z Karniowic i Kleszczowa. Dzieci zakwalifikowane do świetlicy pochodzą przede wszystkim z rodzin dysfunkcyjnych. Ich rodzice zostaną objęci równolegle programem Klub Rodzica. Zadanie zakłada utworzenie świetlic socjoterapeutycznych dla dzieci w Karniowicach i Kleszczowie (spotkania codzienne przez 3 godziny). W ramach zajęć dla dzieci przewiduje się: min 1 godzina odrabianie zadań domowych w każdym dniu tygodnia) od poniedziałku do piątku); 1 godzina gry i zabawy; 1 godzina twórczość artystyczna; 1 raz w tygodniu przez 2 godziny zajęcia warsztatowe z psychologiem; 2 razy przez 2 godziny w tygodniu zajęcia sportowe (trening); codziennie podwieczorek (drożdżówka i napój); 3 razy w roku wycieczki integracyjne. Działania te będą kształtować: integrację grupy, kompetencje społeczne (nazywanie i wyrażanie emocji, radzenie sobie ze stresem i agresją, organizacja czasu pracy), komunikację z innymi (rówieśnikami i dorosłymi), zdrowy styl życia, asertywność, pozytywną samoocenę, znajomość i wiarę w siebie, umiejętność przewidywania konsekwencji swoich zachowań, tolerancji inności, poszanowanie prawa i regulaminu, empatię i zachowania altruistyczne, system wartości. Zajęcia prowadzone będą przez nauczyciela, trenera sportowego i psychologa. Świetlica socjoterapeutyczna powinna być zaopatrzona: rzutnik, laptop, miniwieża tablica flipchart, pisaki, artykuły plastyczne, sprzęt sportowy, gry planszowe i zabawy świetlicowe, filiżanki, talerzyki i 122

124 łyżeczki, czajnik bezprzewodowy, cukier, herbata, kawa i ciastka, woda mineralna, drożdżówki (w ramach podwieczorku). Efekt zadania: Celem projektu jest: poprawa komunikacji dziecko rodzic; poprawa wyników w szkole i podejścia do obowiązków szkolnych; przestrzeganie regulaminów i praw innych osób; szanowanie drugiego człowieka, tolerancja akceptacja innych; podejmowanie działań w oparciu o znajomość swoich mocnych i słabych stron; umiejętność przewidywania konsekwencji swoich zachowań; umiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami i znalezienia swojego miejsca w grupie rówieśniczej bez używek. Zadanie wpisuje się w określone w ramach GPR następujące kierunki działań: III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych; III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne) oraz III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba dzieci objętych wsparciem. Spadek liczby zgłoszeń problemów wychowawczych (uwag nauczycieli) w szkole (dotyczy dzieci objętych programem). Spadek liczby tzw. braków zadań w szkole. Większa umiejętność funkcjonowania w grupie klasowej. Poprawa zachowania dziecka w ocenie rodziców. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Podobszar 1. Karniowice, Podobszar 2. Kleszczów (świetlice socjoterapeutyczne) Odpowiedzialność do realizacji: Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Partnerzy w realizacji: Szkoły podstawowe i gimnazjalne Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł ( zł rocznie) 123

125 zadanie 6.3. Obszar rewitalizowany: Podobszary: Karniowice, Kleszczów Tytuł zadania/projektu: Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica Opis zadania/projektu Stan istniejący: U części mieszkańców osiedla mieszkaniowego w Karniowicach widoczne są od lat problemy społeczne dotyczące np. nadużywania alkoholu, problemów wychowawczych, bezrobocia, wyuczonej bezradności, roszczeniowej postawy do życia. Problemy te diagnozowane są bezpośrednio przez wyspecjalizowane służby GOPS oraz zespoły pedagogiczne szkół bądź obserwowalne są przez samych mieszkańców Karniowic. Również diagnoza problemów społecznych dla miejscowości Kleszczów, przeprowadzona zarówno o dane zastane jak i badania społeczne wywiady z ekspertami lokalnymi czy z mieszkańcami gminy wskazała na problem uzależnienia od alkoholu jaki dotyka części mieszkańców Kleszczowa. Bardzo często problemowi uzależnienia od alkoholu towarzyszy też zjawisko bezrobocia i wyuczonej bezradności. Zjawiskiem niepokojącym jest dziedziczenie problemów wielopokoleniowo, co powoduje utrwalanie tychże w społeczności i utrudnia procesy ich niwelacji. Koncepcja zadania: Wdrożenie programu terapeutyczno-edukacyjnego skierowanego do rodziców dzieci z Osiedla XXXV- LECIA w Karniowicach oraz Kleszczowa. Zadanie ma na celu zmianę postaw rodzicielskich, a tym samym pogłębienie wychowawczej roli rodzica. Działanie to jest skierowane szczególnie do rodziców tych dzieci, które sprawiają trudności wychowawcze diagnozowane przez szkołę. Etapy działań: utworzenie Klubu Rodzica przy świetlicy socjoterapeutycznej dla dzieci (spotkania raz na dwa tygodnie); integracja rodziców; poszerzenie kompetencji rodzicielskich (poprzez warsztaty umiejętności wychowawczych); zajęcia warsztatowe w zakresie profilaktyki uzależnień; zajęcia warsztatów w zakresie profilaktyki agresji; terapia wielorodzinna; warsztaty Jak przełamać własną bezradność, znaleźć swoje mocne strony i zaprezentować siebie przed pracodawcą ; spotkania z pracownikami urzędu pracy celem znalezienia odpowiedniej formy dokształcania oraz pracy. Wszystkie zajęcia warsztatowe prowadzone będą przez dwóch psychologów. Zajęcia będą odbywać się co dwa tygodnie (jednorazowo 3 godziny). Klub rodzica powinien być zaopatrzony: rzutnik, laptop, miniwieża tablica flipchart, pisaki, kredki, bloki A4 i A3,filiżanki, talerzyki i łyżeczki, czajnik bezprzewodowy, cukier, herbata, kawa i ciastek. Długotrwałe wspieranie kompetencji rodzicielskich zmieniające postawy rodzicielskie powinno wpływać pozytywnie na zachowania dzieci. Efekt zadania: Celem projektu jest stopniowa zmiana wzorców zachowań osób objętych projektem. Osiągnięcie efektu w zakresie zmiany zachowań wymaga działań długoterminowych, stąd program wymaga działań w skali (3 lata). Przewidywane efekty to: poprawa komunikacji rodzic dziecko; 124

126 zrozumienie potrzeb i uczuć swojego dziecka; zwiększenie spójności oddziaływań wychowawczych obojga rodziców; nauka konsekwencji działań wychowawczych; wzmacnianie pozytywnej więzi z dzieckiem i nauka budowania jego pozytywnej samooceny; nauka umiejętności kontrolowani złości; zmiana postaw rodzicielskich sprzyjająca prawidłowemu rozwojowi dziecka; zwiększenie bliskości rodzic dziecko w myśl kampanii Bliżej siebie dalej od narkotyków ; uświadomienie ważności wzoru osobowego rodzica dla kształtowania osobowości dziecka (np. wyuczona bezradność, roszczeniowość, przyzwolenie na uzależnienia). Zadanie bezpośrednio wpisuje się w założenia Kierunku działań III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych. Komplementarność międzyokresowa z projektem: Szkoła dla rodziców cykl warsztatów w ramach projektu Ku samodzielności w latach Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba rodziców objętych projektem terapeutyczno edukacyjnym. Liczba rodzin objętych projektem terapeutyczno edukacyjnym. Spadek liczby zgłoszeń problemów wychowawczych w szkole (dotyczy dzieci objętych programem) Spadek liczby rodzin korzystających z pomocy GOPS. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Podobszar 1. Karniowice, Podobszar 2. Kleszczów (świetlice socjoterapeutyczne) Odpowiedzialność do realizacji: Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna Partnerzy w realizacji: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Powiatowy Urząd Pracy Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: ok zł ( zł rocznie) 125

127 zadanie 6.4. Obszar rewitalizowany: Podobszary: Rudawa, Zabierzów, Zelków Tytuł zadania/projektu: Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Opis zadania/projektu Stan istniejący: W sołectwach Zabierzów, Rudawa czy Zelków działają szkoły do których codziennie dociera piechotą bądź na rowerach duża grupa uczniów. Uczniowie ci poruszają się drogami, które nie zawsze są w pełni bezpieczne (przykładowo gdzie ruch kołowy nie jest oddzielony od pieszego, gdzie nie ma wydzielonych dróg tylko dla rowerów, etc.). Tym samym niezbędnym jest stałe wyposażanie młodych mieszkańców gminy w podstawową wiedzę i umiejętności dotyczące bezpiecznego poruszania się i użytkowania dróg. Równocześnie młodzi użytkownicy dróg, codziennie podążając określonymi ciągami ulic/dróg znają miejsca, które wymagają zmian, budzą ich obawy, są niebezpieczne i wymagają szczególnej uwagi. Warto więc tę wiedzę o terenie efektywnie wykorzystać. Koncepcja zadania: Zadanie skoncentruje się wokół realizacji warsztatów oraz szkoleń edukacyjnych dotyczących zachowania bezpieczeństwa przez dzieci i młodzież na drodze z ruchem kołowym. W ramach warsztatów dzieci i młodzież nie tylko będą miały okazję dowiedzieć się, w jaki sposób bezpiecznie poruszać się po ulicach, ale także wezmą udział w diagnozie miejsc (ulic, odcinków dróg, przystanków) stanowiących dla nich miejsca niebezpieczne, miejsca utrudnionej komunikacji pieszej lub rowerowej. Na podstawie zebranych podczas warsztatów danych zostanie stworzona mapa drogowa będąca rodzajem bazy, na podstawie której formułowane będą rekomendacje nowych rozwiązań komunikacyjnych. Kolejno przeprowadzone zostaną prace remontowe, w obszarze konkretnych dróg, skrzyżowań, itp., służące poprawie bezpieczeństwa najmłodszych mieszkańców gminy. Zadanie zakłada dwa etapy realizacyjne: Etap I - przygotowane i przeprowadzenie cyklu spotkań warsztatowych z dziećmi i młodzieżą nt. bezpieczeństwa w przestrzeniach gminy. W ramach warsztatów uczestnicy będą mieli okazję przedstawić miejsca, odcinki dróg, chodników, skrzyżowania itp., na których istnieje zagrożenie dla ich bezpieczeństwa. Po spotkaniach warsztatowych stworzona zostanie całościowa mapa zagrożeń bezpieczeństwa na drodze dla dzieci i młodzieży. Etap II przygotowanie i prowadzenie cyklu warsztatów i spotkań z policją nt. bezpieczeństwa na drodze. W ramach spotkań/warsztatów uczestnicy (dzieci i młodzież) otrzymają wiedzą i przećwiczą podstawowe umiejętności bezpiecznego poruszania się w drodze do szkoły, dodatkowo przeprowadzony zostanie egzamin na karty rowerowe, uczestnicy otrzymają pakiety bezpieczeństwa - zestawy odblasków do przymocowania do odzieży, noszenia podczas poruszania się po drodze w porze wieczornej, itp. Spotkania te odbywać się będą cyklicznie np. dwa razy w roku. Efekt zadania: Wzrost wiedzy i umiejętności w zakresie bezpiecznego poruszania się po drogach wśród młodych mieszkańców gminy Zabierzów. Zadanie wpisuje się bezpośrednio w założenia Kierunku działań III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne). Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna 126

128 Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba uczniów objęta programem w danym roku szkolnym. Liczba przeprowadzonych egzaminów na kartę rowerową w danym roku szkolonym. Spadek liczby zdarzeń z udziałem pieszych i rowerzystów w bezpośredniej okolicy szkół. Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Zespół Szkół w Rudawie (Podobszar 3. Rudawa), Szkoła Podstawowa w Zabierzowie (podobszar 4. Zabierzów), Szkoła Podstawowa w Zelkowie (Podobszar 5. Zelków). Odpowiedzialność do realizacji: Gminny Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół Partnerzy w realizacji: Komisariat Policji w Zabierzowie Szkoły w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Szacunkowy termin realizacji: Szacunkowy koszt: zł ( zł/rocznie) 127

129 zadanie 6.5. Obszar rewitalizowany: Tytuł zadania/projektu: Podobszary: Rudawa, Zabierzów, Zelków Szkoła dla Rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Stan istniejący: Z przeprowadzonych badań wynika iż w Rudawie oraz Zabierzowie jest najwięcej uczniów sprawiających problemy wychowawcze (Rudawa: 41 uczniów tj. 2,23 na 100 mieszkańców; Zabierzów: 67 uczniów tj. 1,23 na 100 mieszkańców). Problemy wychowawcze niewątpliwie mają swoje źródło w rodzinach. Stąd koniecznym jest wspieranie rodzin w pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. Koncepcja zadania: Szkoła dla rodziców to program spotkań dla każdego, kto szuka sposobu na nawiązanie głębszych i cieplejszych relacji z dziećmi. Jego głównym celem jest wspieranie rodziców w radzeniu sobie w codziennych kontaktach z dziećmi i młodzieżą. Nauka umiejętności lepszego porozumiewania się, refleksja nad własną postawą wychowawczą, wymiana doświadczeń, to małe kroki ku głębszej relacji, dającej zadowolenie, poczucie wzajemnej bliskości. To także nauka dialogu i kształtowanie więzi opartych na wzajemnym szacunku. Tematyka zajęć: Część I Budowanie relacji dorosły dziecko, a w tym: wyrażanie oczekiwań i ograniczeń tak, aby były przez dziecko respektowane, rozpoznawanie, wyrażanie i akceptowanie uczuć, aktywne, wspierające słuchanie, motywowanie dziecka do współdziałania, modyfikowanie niepożądanych lub nieodpowiednich zachowań dziecka, uwalnianie dzieci od grania narzuconych ról w domu i szkole, wspieranie procesu usamodzielniania się dziecka, budowanie realnego poczucia własnej wartości dziecka, konstruktywne rozwiązywanie konfliktów. Część II Wspieranie procesu budowania wzajemnych (opartych na więzi i szacunku) relacji między dziećmi: rywalizacja i zazdrość między dziećmi, kłótnie, bójki dzieci i różne inne trudności, problem sprawiedliwości, ulubieńców i egoizmu, wpływ ról na relacje między dziećmi. Część III dla rodziców nastolatków uwzględniająca problemy wieku dorastania: młodzieńczy bunt, pragnienie akceptacji, potrzeba decydowania o sobie, przedwczesne zainteresowanie seksem, narkotyki, niebezpieczeństwo mediów. Program jest wystandaryzowany i rekomendowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji: (więcej informacji tutaj: Osoby prowadzące zajęcia to edukatorzy certyfikowani przez ORE. Efekt zadania: poprawa komunikacji dziecko rodzic; poprawa relacji w rodzinach; 128

130 poprawa wyników w szkole i podejścia do obowiązków szkolnych przez dzieci; umiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami Zadanie bezpośrednio wpisuje się w założenia Kierunku działań III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych. Komplementarność międzyokresowa z projektem: Szkoła dla rodziców cykl warsztatów w ramach projektu Ku samodzielności w latach Oddziaływania zadania/projektu Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Wskaźniki: Liczba rodziców objętych wsparciem (listy obecności). Poprawa relacji w rodzinie (ankieta). Obowiązek gromadzenia informacji dotyczących ww. wskaźników oraz dokonywania niezbędnych pomiarów rezultatów tam gdzie są one wymagane spoczywa na podmiocie wskazanym jako odpowiedzialny za realizację zadania. Lokalizacja zadania/projektu: Podobszar 3. Rudawa, Podobszar 4. Zabierzów, Podobszar 5. Zelków Odpowiedzialność do realizacji: Gminny Ośrodek Pomoc Społecznej Partnerzy w realizacji: Szkoły podstawowe i gimnazjalne Szacunkowy termin realizacji: 2020 Szacunkowy koszt: zł 6.2. CHARAKTERYSTYKA POZOSTAŁYCH DOPUSZCZALNYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Rozdział ten przedstawia typy/rodzaje pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących kierunki działań określone dla Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata Typy dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych (dotyczących wyznaczonego w Gminie obszaru rewitalizacji/poszczególnych podobszarów) to: Projekty ukierunkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie. Działania z zakresu edukacji ekologicznej i budowania postaw mieszkańca świadomego ekologicznych konsekwencji swoich działań. Projekty ukierunkowane na poprawę jakości powietrza oraz ochronę przed hałasem. Projekty rozwijające zaangażowanie społeczne i lokalne inicjatywy oddolne. Kompleksowe działania dedykowane osobom wykluczonym społecznie lub borykającym się ze złożonymi problemami społecznymi. Przedsięwzięcia wspierające rozwój lokalnej przedsiębiorczości. Projekty ukierunkowane na poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych/pozaszkolnych dla dzieci i młodzieży z obszaru rewitalizacji. Działania promujące lokalne dziedzictwo kulturowe i historyczne w przestrzeni publicznej. 129

131 Zadania ukierunkowane na poprawę jakości przestrzeni publicznych o charakterze integracyjnym i centrotwórczym (w tym modernizacja niezbędnej infrastruktury/wyposażenie w nową). Poniżej zaprezentowano projekty, które zostały wskazane przez różne grupy interesariuszy (mieszkańców, przedsiębiorców, przedstawicieli instytucji społecznych i publicznych) w toku opracowywania dokumentu (w tym podczas konsultacji społecznych). Projekty te, podobnie, jak projekty podstawowe (opisane w rozdziale 7.1.), zgłoszono w procesie prac nad Programem, jednakże w ich przypadku nie uzyskano, w momencie prac nad dokumentem, potwierdzenia gotowości do ich realizacji przez działające w gminie instytucje i podmioty. Projekty przedstawiono w podziale na podobszary rewitalizacji, których dotyczą: PODOBSZAR 1 KARNIOWICE 1/ Centrum edukacyjno-kulturalne Karniowic - budowa nowego wielofunkcyjnego obiektu pełniącego funkcje kulturalne i edukacyjne m.in. organizacja zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży, prowadzenie zajęć wyrównawczych dla dzieci, inicjowanie zajęć dla seniorów. Zagospodarowanie terenu wokół centrum. 2/ Renowacja placu zabaw i rekreacji dla dzieci i dorosłych mieszkańców Karniowic (plac zabaw przy osiedlu mieszkaniowym). Na terenie dawniej przeznaczonym pod plac zabaw, obecnie mocno zdegradowanym, urządzenie placu zabaw dla dzieci, ale także osób dorosłych poprzez odnowę ścieżek spacerowych, ławek, koszy na śmieci, wyposażenie w urządzenia do zabawy (huśtawki, piaskownica, zjeżdżalnie, etc.) oraz betonowe stoły do gry w szachy, ping-ponga, aranżacja miejsca grillowego. 3/ Wielofunkcyjne boisko sportowe w Karniowicach do koszykówki, siatkówka, tenisa, oświetlenie (ze sterowaniem). Urządzenie w bezpośrednim sąsiedztwie obecnego trawiastego boiska do piłki nożnej. 4/ Dzień dziecka/rodziny w Karniowicach organizacja corocznie imprezy adresowanej do całych rodzin. Cel: integracja mieszkańców. PODOBSZAR 2 KLESZCZÓW 5/ Wytyczenie ścieżki pieszo rowerowej łączącej centrum wsi Kleszczów ze świetlicą wiejską. PODOBSZAR 3 RUDAWA 6/ Rekreacja nad Rudawą stworzenie przestrzeni do rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców Rudawy: urządzenie zieleni wraz ze stawem (obok zjazdu z DK 79)-> stworzenie parku z placem zabaw oraz miejscem wodowania kajaków na rzece Rudawie; stworzenie miejsc parkingowych przy DK79 wraz ze stanowiskami dla rowerów (park&ride dla korzystających z transportu busowego). 7/ Stworzenie ogólnodostępnego boiska sportowego dla mieszkańców Rudawy (przy ZS w Rudawie). 130

132 8/ Adaptacja części dworca w Rudawie z udziałem jego mieszkańców, wyodrębnienie dwóch pomieszczeń na poczekalnię, informację turystyczną. W tym również modernizacja drogi dojazdowej do dworca PKP w Rudawie oraz budowa parkingu Park&Ride przy dworcu PKP w Rudawie. 9/ Rozbudowa parkingu przy ZS w Rudawie oraz zmiany w organizacji ruchu drogowego (zwiększenie bezpieczeństwa) w okolicach szkoły ZS w Rudawie. 10/ Kiermasz wyrobów regionalnych i kulinariów w Rudawie (koronczarki, koło gospodyń wiejskich). PODOBSZAR 4: ZABIERZÓW 11/ Zagospodarowanie terenu kamieniołomu w Zabierzowie - strefa aktywności wypoczynkowej dla mieszkańców - zadanie polegać będzie na stworzeniu wielofunkcyjnej przestrzeni rekreacyjnej dla mieszkańców gminy Zabierzów. W ramach zadania planuje się przygotowanie terenu inwestycyjnego pod realizację stref rekreacyjnych na terenie Kamieniołomu. Realizacja zadania wymaga konieczności zabezpieczenia terenu Kamieniołomu oraz dna zbiornika wodnego. Budowa zaplecza sanitarnego. Propozycje zagospodarowania terenu Kamieniołomu: Zabierzowski Raj centrum wspinaczkowe. Zabezpieczenie ściany wspinaczkowej, stworzenie tras wspinaczkowych, budowa podestu nad wodą. Zagospodarowanie terenu na plażę. Budowa amfiteatru, w tym budowa sceny wraz z widownią. 12/ Profesjonalne boisko treningowe dla młodzieży ze szkoły gimnazjalnej - zadanie polega na utworzeniu boiska wielofunkcyjnego, które będzie służyć młodzieży ze szkoły gimnazjalnej. Zakres prac modernizacyjnych: Budowa boiska wielofunkcyjnego ze sztuczną nawierzchnią. Instalacja tzw. balonu nad boiskiem treningowym, aby dzieci mogły korzystać z boiska ze sztuczną nawierzchnią przez cały rok. Wykonanie oraz instalacja oświetlenia, aby boisko było dostępne przez cały dzień, a także i zimowymi wieczorami. 13/ Remont przestrzeni strychu w Szkole Gimnazjalnej w Zabierzowie, stworzenie sal do zajęć indywidualnych dla uczniów. Zadanie będzie miało na celu stworzenie przestrzeni do prac z uczniami wymagającymi wsparcia, zarówno zajęć wyrównawczych jak i zajęć rozwijających talenty uczniów. 14/ Zagospodarowanie terenu przy kościele (przy ul. Kalwaryjskiej i Krakowskiej) na przestrzeń targową stworzenie placu zaplecza, na którym możliwa będzie organizacja targu (2-3 razy w tygodniu) wraz z parkingiem. Nowa przestrzeń publiczna służąca również integracji mieszkańców całej gminy. 15/ Rozbudowa oferty Domu Kultury w Zabierzowie celem zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieży. 131

133 16/ Monitoring wizyjny w Zabierzowie. 17/ Zajęcia z zakresu edukacji ekologicznej dla mieszkańców Zabierzowa. 18/ Adaptacja poddasza Domu Kultury w Zabierzowie na cele użytkowe - urządzenie placówki wsparcia dziennego oraz świetlicy środowiskowej. 19/ Przebudowa ul. Myszala bezpieczne dojście i dojazd do szkoły podstawowej i Orlika. PODOBSZAR 5: ZELKÓW 20/ Zagospodarowanie terenu 10 ha tzw. Parku krzaki pod funkcje sportowo rekreacyjne, oraz targi związane z jedzeniem, żywnością organizacja wydarzeń, np. targ zdrowej żywności. Szacunkowy koszt wszystkich pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych wynosi: zł. 132

134 VII. POWIĄZANIE GPR Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY ZABIERZÓW POWIĄZANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW ZE STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY ZABIERZÓW NA LATA Strategia Rozwoju Gminy Zabierzów nakreśla wizję przyszłości gminy jako miejsca w pełni korzystającego ze swojego położenia względem stolicy województwa i głównych szlaków komunikacyjnych w regionie. Zakłada również rozwój innowacyjnych i konkurencyjnych sektorów gospodarki oraz ośrodków badawczych w nowoczesnych strefach aktywności inwestycyjnej, co ma doprowadzić do powstania nowych miejsc pracy. Dbanie o walory turystyczne i krajobrazowe zapewni równowagę przestrzenną, natomiast walory turystyczne zostaną wykorzystane dla rozwoju gospodarczego gminy. Dzięki integracji społecznej poprawić ma się jakość usług komercyjnych i publicznych, a także standard życia. Celem tych działań ma być zrównoważony rozwój oraz wykreowanie Gminy Zabierzów jako miejsca przyjaznego do życia, prowadzenia działalności gospodarczej i realizacji aspiracji jej mieszkańców. Podobne cele przyświecają Gminnemu Programowi Rewitalizacji. Proces rewitalizacji w Gminie Zabierzów ma przyczynić się do poprawy jakości życia mieszkańców, zwiększenia spójności Gminy oraz zmniejszenia natężenia kluczowych problemów społecznych. Podjęcie inicjatyw skoncentrowanych na wzmocnieniu rodziny jako bezpiecznego środowiska edukacji i rozwoju, pozwoli ograniczyć dotkliwość kłopotów wychowawczych obserwowanych wśród uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Zaproponowane w ramach rewitalizacji działania mają na celu również zwiększenie bezpieczeństwa na terenach rewitalizacji oraz wzrost świadomości mieszkańców w zakresie społecznej odpowiedzialności za przestrzeń publiczną. Strategia Rozwoju Gminy Zabierzów na lata określa cztery priorytety oraz związane z nimi cele strategiczne. Gminny Program Rewitalizacji nawiązuje do następujących z nich: Priorytet II Kapitał ludzki i społeczny. Cel strategiczny nr II. Oferowanie usług publicznych wysokiej jakości i wzmacnianie kapitału społecznego. W Priorytecie II nakreślony został rozwój Gminy Zabierzów w dwóch obszarach. Kapitał ludzki i społeczny mieszkańców ma zostać wzmocniony dzięki podniesieniu jakości oferowanych usług w sferach takich jak kultura, edukacja, rekreacja, sprawność administracyjna, polityka społeczna oraz bezpieczeństwo publiczne. Równie istotnym elementem ma być wzmacnianie aktywności obywatelskiej oraz jak najszersze włączenie mieszkańców gminy w kreowanie procesów rozwojowych. Z tymi założeniami w pełni zgodny jest Gminny Program Rewitalizacji (GPR), nawiązując do Strategii w następujących miejscach: a) Kierunek działań I.1. Aktywizacja społeczna i wsparcie mieszkańców Gminy Zabierzów dotkniętych problemami społecznymi, w tym profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w GPR także odpowiada strategicznym celom gminy, nakreślonym w celu operacyjnym II.5 Integrująca polityka społeczna. b) Kierunek działań I.2. Realizacja inicjatyw ukierunkowanych na wzrost poczucia sprawczości i odpowiedzialności za dobro wspólne wskazany w Gminnym Programie Rewitalizacji wiąże się ze Strategią Rozwoju Gminy - celem operacyjnym 133

135 II.4 Wzmacnianie sektora pozarządowego i inicjatyw obywatelskich, który zakłada m.in. integrację mieszkańców poprzez wspólne spędzanie wolnego czasu i akcje o charakterze sportowym i edukacyjnym. c) Kierunek działań II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych wskazany w Programie Rewitalizacji wiąże się ściśle ze Strategią Rozwoju Gminy Zabierzów i określonym w jej ramach kierunkiem II.2.2 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury instytucji kultury oraz upowszechnianie aktywności kulturalnej mieszkańców, który zakłada modernizowanie ośrodków kulturalnych oraz wzbogacenie ich oferty. d) Kierunek działań II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni określony w GPR koreluje z kierunkiem II.2.4 Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów: Pielęgnowanie bogactwa kulturowego oraz tożsamości lokalnej i regionalnej. Obydwa dokumenty są zgodne w kwestii dbania o dziedzictwo kulturalne. e) Kierunek działań III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych w GPR koresponduje z celem operacyjnym II.5 Integrująca polityka społeczna określonym w Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów. Strategia ta zakłada rozwój polityki prorodzinnej (kierunek II.5.1), w który bezpośrednio wpisują się działania przedstawione w Gminnym Programie Rewitalizacji. f) Wskazany w Programie Rewitalizacji kierunek działań III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne) wiąże się z celem operacyjnym II.6 Wzrost poziomu bezpieczeństwa publicznego określonym w Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów na lata g) Określony w GPR kierunek działań III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych koresponduje ze wskazanym w Strategii kierunkiem II.1.3 Realizacja programów odkrywania i wspierania talentów wśród dzieci i młodzieży. Priorytet III Dziedzictwo i oferta czasu wolnego. Cel strategiczny nr III. Rozwój oferty spędzania czasu wolnego na terenie Gminy Zabierzów. Celem zarysowanym w Priorytecie III Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów jest wzmocnienie pozycji gminy jako atrakcyjnego, w skali regionu, miejsca do rekreacji, z powodzeniem konkurującego z gminami sąsiednimi, takimi jak Kraków i Wieliczka. Gminny Program Rewitalizacji jest spójny z tymi zapisami w następującym aspekcie: a) Kierunek działań II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni określony w GPR ściśle wiąże się z celem operacyjnym III.1 Rozwój infrastruktury oraz spójnej oferty turystycznej i rekreacyjnej oraz celem operacyjnym III.2 Włączanie w obieg gospodarczy oraz ochrona dziedzictwa kulturowego gminy wskazanymi w Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów. Oba dokumenty zakładają rozwój oferty czasu wolnego dzięki odpowiednim działaniom w sferze dziedzictwa kulturowego gminy Zabierzów. 134

136 Priorytet IV Dostępność komunikacyjna i ochrona środowiska. Cel strategiczny nr IV. Wysoka dostępność komunikacyjna i bezpieczeństwo ekologiczne. Głównym celem nakreślonym w Priorytecie IV Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów na lata jest ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych bez ograniczania tym samym rozwoju gminy. W założenia ww. celu strategicznego wpisuje się określony w GPR kierunek działań I.3. Kształtowanie postaw proekologicznych wśród mieszkańców Gminy oraz tworzenie warunków dla poprawy jakości środowiska naturalnego w GPR. Odpowiada on założeniom Strategii Rozwoju Gminy Zabierzów ujętym w ramach kierunku IV.1.8 Opracowanie i wdrożenie projektów edukacyjnych adresowanych do dzieci i młodzieży oraz dorosłych mieszkańców gminy Zabierzów. Oba dokumenty podkreślają konieczność promocji postaw proekologicznych wśród mieszkańców. POWIĄZANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Z GMINNĄ STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE ZABIERZÓW NA LATA Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Zabierzów skupia się na walce z rozwarstwieniem społecznym wśród mieszkańców, wskazując na możliwe rozwiązania problemów społecznych istniejących w środowisku lokalnym, z uwzględnieniem specyfiki gminy Zabierzów i jej zasobów. Celami gminy są w tym zakresie są m.in. wzmocnienie rodziny jako wspólnoty, walka ze zjawiskami skrajnej biedy oraz wykluczenia społecznego, normalizacja sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie oraz zmniejszenie występowania zjawisk patologicznych w rodzinach. Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych nakreśla cztery cele strategiczne. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów koresponduje z następującymi spośród nich: Cel strategiczny I. Wyrównanie szans rodzin w dostępie do godnego życia i pełnego rozwoju. Gmina planuje cel ten osiągnąć poprzez zapewnienie opieki osobom w trudnej sytuacji życiowej, wspieranie rodzin oraz dbanie o atrakcyjność kulturalną i sportoworekreacyjną gminy. Analogiczne założenia ujęte zostały w Gminnym Programie Rewitalizacji w ramach kierunków działań: III.1. Wsparcie rodziny w skutecznej realizacji funkcji wychowawczych oraz III.3. Wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. Korespondują one z określonym w Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych celem operacyjnym 3. Wspieranie rodzin z dziećmi małoletnimi oraz rodzin wielodzietnych. Kierunek działań III.1. w GPR wpisuje się również bezpośrednio w założenia celu operacyjnego 4. Wspieranie rodzin w funkcjach wychowawczych ujętego w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Cel strategiczny III. Wyrównanie szans w dostępie do zatrudnienia. Z szczegółowymi założeniami tak określonego celu strategicznego zgodne są następujące kierunki działań Gminnego Programu Rewitalizacji: a) Kierunek działań II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni wskazany w Gminnym Programie Rewitalizacji ściśle wiąże się z celem operacyjnym 3. Wzmocnienie tożsamości gminy (Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w gminie Zabierzów); 135

137 b) Kierunek działań II.1. Poprawa jakości i dostępności przestrzeni publicznych sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych oraz aktywnemu spędzaniu wolnego czasu w GPR wpisuje się w punkt a) Wzmocnienie integracji mieszkańców z Gminą Zabierzów w celu operacyjnym 3. Wzmocnienie tożsamości gminy w Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych. Cel strategiczny IV. Gmina Zabierzów bezpieczna i wolna od patologii społecznej. Założenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Zabierzów w ramach tego celu koncentrują się wokół ograniczenia przestępczości, wzroście bezpieczeństwa drogowego, zapobieganiu i zwalczaniu przemocy w rodzinie oraz walki z alkoholizmem. Również Gminny Program Rewitalizacji skupia się na działaniach ukierunkowanych na profilaktykę i rozwiązywanie problemów w zakresie uzależnień i przemocy, a jego celem jest zmniejszenie liczby klientów pomocy społecznej oraz wzrost szeroko pojętego bezpieczeństwa mieszkańców Gminy Zabierzów. Określony w GPR kierunek działań III.2. Realizacja przedsięwzięć podnoszących bezpieczeństwo dzieci i młodzieży (bezpieczeństwo od uzależnień, przemocy, drogowe, społeczne) nawiązuje do wskazanych w Strategii: celu operacyjnego 3. Zapobieganie i zwalczanie przemocy w rodzinie, celu operacyjnego 4. Zwalczanie alkoholizmu i profilaktyka przeciwalkoholowa, szczególnie w punkcie d) Akcje przeciwalkoholowe wśród dzieci i młodzieży oraz ich rodziców oraz celu operacyjnego 5. Zapewnienie bezpieczeństwa drogowego. POWIĄZANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Z KIERUNKAMI ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZABIERZÓW OKREŚLONYMI W STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ZABIERZÓW Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Zabierzów nakreśla jedenaście głównych kierunków rozwoju struktury przestrzennej gminy. Gminny Program Rewitalizacji nawiązuje do trzech z nich: Ochrona walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego - kierunek ten pośrednio może być realizowany poprzez kierunek działań I.3. Kształtowanie postaw proekologicznych wśród mieszkańców Gminy oraz tworzenie warunków dla poprawy jakości środowiska naturalnego. wskazany w Gminnym Programie Rewitalizacji. Oba dokumenty podkreślają znaczenie ochrony środowiska przyrodniczego dla rozwoju Gminy Zabierzów. Ochrona i rewitalizacja założeń urbanistycznych o walorach historycznych i zabytkowych Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów jest spójny z tym kierunkiem w punkcie II.3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w procesach rewitalizacji przestrzeni. Koncentracja usług lokalnych w centrach poszczególnych sołectw oraz wyraźnego ukształtowania przestrzeni publicznych i obszarów reprezentacyjnych - kierunkowi temu odpowiadają założenia Gminnego Programu Rewitalizacji, a konkretnie kierunek działań II.2. Rozwój infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej dostosowanej do zdiagnozowanych potrzeb lokalnych. 136

138 VIII. ZAPEWNIENIE KOMPLEMENTARNOŚCI DZIAŁAŃ Komplementarność to jedna z podstawowych cech Gminnego Programu Rewitalizacji. Wzajemne powiązanie poszczególnych projektów pozwala na lepsze i bardziej efektywne wykorzystanie środków finansowych przeznaczonych na rewitalizację. Ponadto podstawę do podejmowania działań rewitalizacyjnych stanowią takie przedsięwzięcia, w których łączą się działania na rzecz podnoszenia jakości życia mieszkańców z ograniczaniem występowania negatywnych zjawisk. Według Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata opracowanych przez Ministerstwo Rozwoju, wymogiem koniecznym przy opracowaniu programów rewitalizacji jest konieczność zapewnienia komplementarności w pięciu wymiarach: przestrzennym, problemowym, proceduralno-instytucjonalnym, międzyokresowym i źródeł finansowania. W dalszej części rozdziału przedstawiono sposób, w jaki w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów, zapewniono komplementarności tych pięciu powyższych wymiarów KOMPLEMENTARNOŚĆ PRZESTRZENNA Komplementarność przestrzenna w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów została zapewniona dzięki skupieniu projektów wybranych do realizacji na wyznaczonym obszarze rewitalizacji. Obszar rewitalizacji i obszar zdegradowany w gminie Zabierzów został wyznaczony po przeprowadzeniu dogłębnej i wieloaspektowej analizy wskaźnikowej, z wykorzystaniem opinii mieszkańców i lokalnych ekspertów pozyskanych za pomocą warsztatów oraz badań ilościowych i jakościowych. W ten sposób w ramach poszczególnych sołectw dzięki czemu można mówić o trafności działań na danym terenie. Wszystkie podstawowe projekty rewitalizacyjne skupiają się na obszarze rewitalizacji i są z nim ściśle powiązane. Są odpowiedzią na główne problemy dla tego terenu, zidentyfikowane na etapie diagnostycznym i zgłoszone w trakcie prowadzonych konsultacji społecznych. Dzięki ich realizacji pozytywne skutki widoczne będą na całym obszarze, ponieważ wiele z nich dotyczy działań podejmowanych dla miejsc lub obiektów użyteczności publicznej, przez co korzystać z nich będą mogli mieszkańcy obszaru, całego sołectwa i całej gminy (np. Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej, Centrum Kultury w Rudawie, Rewitalizacja Rynku w Rudawie wraz z programem imprez plenerowych dla mieszkańców). Ponadto, ich realizacja będzie zapobiegać przenoszeniu się problemów na inne obszary gminy. Planowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne są ukierunkowane na integrację i reintegrację społeczną osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem (osób bezrobotnych, osób starszych, młodzieży sprawiającej problemy wychowawcze, osób uzależnionych, czy beneficjentów pomocy społecznej), zatem nie będą powodować, a raczej przyczynią się do niwelowania zjawiska segregacji społecznej (czy to ze względów ekonomicznych, czy kulturowych). Zasięg oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć podstawowych ujętych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów obrazuje poniższa mapa. 137

139 Rysunek 60. Lokalizacja przedsięwzięć rewitalizacyjnych planowanych na obszarze rewitalizacji wraz z zasięgami oddziaływania. Źródło: opracowanie własne KOMPLEMENTARNOŚĆ PROBLEMOWA W Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów zapewniona została także komplementarność problemowa. Zadania wpisane do Programu Rewitalizacji dopełniają się wzajemnie, co oznacza, iż wybrane do realizacji projekty odpowiadają na różne problemy społeczne, ale też gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne i środowiskowe. Dzięki 138

140 temu możliwe jest skuteczne i kompleksowe przeciwdziałanie zaistniałym problemom we wszystkich niezbędnych wymiarach, w tym przede wszystkim zdiagnozowanym problemom społecznym. W wymiarze społecznym planowane działania nakierowane są na wzmacnianie integracji mieszkańców oraz rozwiązanie zdiagnozowanych problemów społecznych poprzez wsparcie osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej i wykluczonych społecznie. W szczególności zaplanowane są programy wspierania rodziny w realizowaniu funkcji wychowawczej, profilaktyka i rozwiązywanie uzależnień oraz przemocy czy wzmacnianie potencjału dzieci i młodzieży poprzez rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych. W wymiarze technicznym projekty dotyczą modernizacji, przebudowy lub adaptacji zdegradowanych technicznie obiektów, i wzmocnieniu ich funkcji społecznej np. jako miejsc aktywności i integracji mieszkańców. Z tego względu zaplanowano takie projekty, jak stworzenie Centrum Kultury w Rudawie, modernizacja i przekształcenie istniejącej, charakteryzującej się złym stanem technicznym świetlicy w Kleszczowie w wielofunkcyjną świetlicę wiejską. Działania techniczne mają przyczynić się także do utworzenia miejsc wsparcia rodzin czy rozwoju potencjału dzieci i młodzieży np. rozbudowa budynków szkół. Wszystkie przedsięwzięcia techniczne przyczynią się do poprawy jakości życia mieszkańców obszarów zdegradowanych oraz pozwolą na zaspokojenie ich potrzeb kulturalnych i rekreacyjnych, uwzględniając zachowanie dobrej estetyki przestrzeni wspólnych. W wymiarze przestrzenno-funkcjonalnym zdiagnozowane problemy w tym obszarze dotyczyły niskiej jakości terenów publicznych oraz braku dostępność miejsc integracji. Z tego względu planowane projekty rewitalizacyjne dotyczą poprawy jakości i dostępności przestrzeni publicznych (np. Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej rekreacja nad stawem) oraz rozwoju infrastruktury centrotwórczej, kulturalnej i edukacyjnej na podobszarach rewitalizacji (Centrum Kultury w Rudawie, wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie, Szkoła w Zelkowie). Wymiar ten uwzględnia także wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i historycznego w działaniach przestrzennych (np. wykorzystanie historii związków Henryka Sienkiewicza z Rudawą w rewitalizacji przestrzeni rynku i pobliskiego parku). Działania przestrzenne nakierowane są także na wzrost bezpieczeństwa poruszania się po drogach szczególnie dzieci i młodzieży zakładają zatem wprowadzenie bezpiecznych rozwiązań komunikacyjnych np. na ulicach przy szkołach czy prace remontowe typu budowa chodnika. W wymiarze środowiskowym zaplanowane projekty do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji służą również rozwiązaniu problemów środowiskowych obszaru, związanych obniżeniem standardów środowiska oraz degradacją cennych terenów zielonych. W tym kontekście, zadania obejmują przede wszystkim rozwój postaw proekologicznych wśród mieszkańców oraz rewitalizację istotnych lokalnie terenów zielonych. W wymiarze gospodarczym proces rewitalizacji w gminie Zabierzów obejmuje również wprowadzenie rozwiązań służących rozwojowi przedsiębiorczości oraz zmniejszeniu poziomu bezrobocie w gminie. Planowane zadania dotyczą przede wszystkim wsparcia osób pozostających bez pracy (m.in. aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych), ale i tworzeniu możliwości dla rozwoju przedsiębiorczości (np. w wyniku ożywienia społecznego przestrzeni rynku w Rudawie, wzrośnie możliwość gospodarczego ożywienia tego terenu, podobnie w przypadku SAW w Karniowicach). 139

141 Tabela 33. Powiązania zidentyfikowanych dla podobszarów rewitalizacji problemów i potrzeb z przedsięwzięciami podstawowymi. KLUCZOWE PROBLEMY, POTRZEBY PODOBSZARÓW REWITALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA PODSTAWOWE I UZUPEŁNIAJĄCE Podobszar 1. Karniowice Nieporadność życiowa i wychowawcza 1.2. Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia (wyuczona bezradność) części mieszkańców PRL osiedla XXX-lecia PRL w Karniowicach powiązana 6.1. Program aktywizacji i integracji osób z problemem długotrwałego bezrobocia. długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) Kaskadowanie problemów na najmłodsze pokolenie trudności wychowawcze i zagrożenie niedostosowaniem społecznym związane z niedostatkami kompetencji rodzicielskich i wychowawczych rodziców. Niska estetyka otoczenia i bardzo niska jakość przestrzeni publicznych dostępnych dla mieszkańców Podobszaru. Brak terenów pozwalających na bezpieczne spędzanie czasu wolnego przez dzieci i młodzież. Trudności wychowawcze i zagrożenie niedostosowaniem społecznym najmłodszych mieszkańców Podobszaru 2. Zamieszkiwanie na terenie Podobszaru rodzin dotkniętych wieloma, złożonymi problemami społecznymi. Jedyny obiekt użyteczności publicznej zlokalizowany w sołectwie - pełniący funkcję świetlicy dla dzieci i młodzieży oraz lokalnej społeczności jest w fatalnym stanie technicznym i nie odpowiada na potrzeby użytkowników. Problemy wychowawcze dotykające młodzież, przy niewielkim odsetku dzieci objętych opieką Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Konieczność wyposażenia rodziców w kompetencje pozwalające na radzenie sobie z trudnymi sytuacjami wychowawczymi. Istotny przyrost liczby rodzin zagrożonych ubóstwem, wymagających kompleksowego wsparcia. Niewystarczająca w stosunku do potrzeb infrastruktura i oferta spędzania czasu wolnego oraz infrastruktura o charakterze społecznym pozwalająca na integrację i spędzanie wolnego czasu Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie 6.3. Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie 1.1. Rekreacja nad stawem Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej 1.2. Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia PRL Podobszar 2. Kleszczów 6.2. Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie 6.3. Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie 6.1. Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) 6.3. Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie 2.1. Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie Podobszar 3. Rudawa 3.4. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie 6.5. Szkoła dla rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie 6.1. Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) 3.1. Centrum Kultury w Rudawie 3.2. Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie 3.3. Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców 140

142 Niska jakość kluczowych, centralnych przestrzeni publicznych, ich estetyki oraz oferowanych funkcji, nie sprzyjająca budowaniu lokalnej społeczności. Problemy środowiskowe związane z zanieczyszczenie powietrza w stopniu umiarkowanym oraz dużym zagrożeniem hałasem akustycznym wynikające ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych. Niedostosowanie infrastruktury szkoły podstawowej do zmieniających się potrzeb związanych z intensywnym napływem nowych mieszkańców na teren Zabierzowa; Podobszar jest dotknięty zanieczyszczeniem powietrza w stopniu średnim (jest to najwyższy poziom zanieczyszczenia powietrza w obrębie gminy Zabierzów) i wysokim zagrożeniem hałasem akustycznym, wynikającym ze wzmożonego ruchu pojazdów samochodowych. Przybieranie na znaczeniu problemów związane z alkoholizmem i przemocą na terenie Podobszaru. Niskie poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Podobszaru związane z rolą Zabierzowa jako centrum gminy, odwiedzanego przez dużą liczby przyjezdnych. Dodatkowo, problem związany z niskim bezpieczeństwem ruchu w okolicach szkoły podstawowej. Bardzo wysoka dynamika wzrostu liczby mieszkańców Podobszaru stanowi z jednej strony potencjał, z drugiej jednak przekłada się na istotną potrzebę zapewnienia integracji społecznej w kontekście istotnych zmian struktury społecznej mieszkańców tego terenu. W tym kontekście kluczową potrzeba jest zapewnienie funkcjonalnej przestrzeni mogącej stanowić bazę dla działań wzmacniających spójność społeczną Zelkowa. W całym sołectwie istnieje wyłącznie jeden obiekt użyteczności publicznej, który mógłby być wykorzystany w tym celu i jest to szkoła, która obecnie boryka się już z problemem niedostatecznego zaplecza lokalowego w stosunku do potrzeb. Potrzeba zapewnienia oferty dla grupy osób starszych, zagrożonych wykluczeniem społecznym. Widoczność na terenie Podobszaru problemu związanego z uzależnieniem od alkoholu Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie 3.3. Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców Przedsięwzięcia uzupełniające - Działania z zakresu edukacji ekologicznej i budowania postaw mieszkańca świadomego ekologicznych konsekwencji swoich działań. - Projekty ukierunkowane na poprawę jakości powietrza oraz ochronę przed hałasem. Podobszar 4. Zabierzów 4.1. Rozbudowa szkoły podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego 4.2. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie Przedsięwzięcia uzupełniające - Działania z zakresu edukacji ekologicznej i budowania postaw mieszkańca świadomego ekologicznych konsekwencji swoich działań. - Projekty ukierunkowane na poprawę jakości powietrza oraz ochronę przed hałasem Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) 6.5. Szkoła dla rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Podobszar 5. Zelków 5.1. Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie 5.2. Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą Przedsięwzięcia uzupełniające - Projekty ukierunkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień oraz przemocy w rodzinie. 141

143 PODOBSZAR 1. KARNIOWICE: W diagnozie wykazano, iż w Podobszarze 1. Karniowice występuje zdecydowane nagromadzenie problemów społecznych, m.in. Podobszar ten charakteryzuje najwyższy w gminie wskaźnik liczby rodzin korzystających z pomocy finansowej oferowanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przypadających na 100 mieszkańców. W granicach Podobszaru rewitalizacji zamieszkuje aż 94,1% rodzin korzystających z pomocy OPS na obszarze sołectwa Karniowice. Najwyższy jest tu także wskaźnik liczby rodzin objętych pracą socjalną przypadających na 100 mieszkańców (najwyższa wartość pośród obszarów rewitalizacji i druga najwyższa wartość w gminie Zabierzów). Ponadto występujące tutaj problemy są wielowarstwowe, a obserwowalna nieporadność życiowa łączy się z takimi problemami jak ubóstwo, alkoholizm, przemoc domowa. Problemy społeczne dotykają także mieszkańców w młodym wieku, co odzwierciedla wysoki wskaźnik liczby dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożenia niedostosowaniem społecznym (na 100 mieszkańców). W związku z powyższym, w ramach przeciwdziałania problemom społecznym skoncentrowano się na działaniach skierowanych do rodzin. Rodzina jako podstawowa komórka społeczna wymaga wsparcia, gdyż zadania nastawione na rozwój i wsparcie całych rodzin pozwolą przeciwdziałać dziedziczeniu złych wzorców przez kolejne pokolenia i w ten sposób umożliwią skuteczne rozwiązanie problemów społecznych. W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na Podobszarze 1 Karniowice, jako zadania podstawowe przewiduje się realizację projektów: Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków), Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie oraz Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie. W ramach zadań planuje się wdrożenie programu terapeutyczno-edukacyjnego skierowanego do mieszkańców osiedla mieszkaniowego w Karniowicach mającego na celu niwelowanie problemów społecznych obecnych u części mieszkańców osiedla: m.in. dziedziczenia problemów wielopokoleniowo (problemy wychowawcze, bezrobocie, wyuczona bezradność, roszczeniowa postawa do życia, uzależnienia). Projekty zakładają kompleksowe wsparcie m.in. zestaw spotkań terapeutycznych, warsztatów oraz szkoleń wzmacniających kompetencje społeczne w różnych wymiarach. Zadanie to będzie jednocześnie przeciwdziałało bezrobociu i pomagało w aktywizacji zawodowej mieszkańców, a tym samym jego wydźwięk będzie miał istotne znaczenie również dla sfery gospodarczej. Na problem społeczny, ale jednocześnie środowiskowy (zdegradowane tereny zielone) i funkcjonalno-przestrzenny jakim jest niedostateczna ilość miejsc do aktywnego spędzania czasu wolnego, jednocześnie pozwalających na integrację mieszkańców jest zadanie 1.1. Rekreacja nad stawem - Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej. Dzięki dostępnej, urządzonej i bezpiecznej przestrzeni publicznej mieszkańcy Karniowic otrzymają miejsce spotkań, integracji oraz odpoczynku i rekreacji. Zagospodarowana, estetyczna przestrzeń będzie też budować w mieszkańcach poczucie dumy lokalnej. SAW może/będzie służyć odwiedzającym Karniowice jako ciekawy teren przyrodniczo-krajobrazowy. Zadanie odpowiada też problem, jakim jest na stosunkowo niski wskaźnik przedsiębiorczości Podobszaru 1. W ramach SAW planuje się bowiem przygotowanie oferty inwestycyjnej teren będzie mógł zostać wykorzystany do realizacji działalności gospodarczej (w sferze rekreacji, turystyki, sportu), co przyczyni się do gospodarczego ożywienia obszaru rewitalizowanego. 142

144 W ramach Gminnego Programu Rewitalizacji przewidziano także jeszcze jedno zadanie, które odpowiada na problemy dotyczące sfery przestrzenno-funkcjonalnej oraz społecznej Podobszaru 1: niezadbanej przestrzeni publicznej oraz pasywności społecznej mieszkańców. Zadanie 1.2. Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia PRL polega na włączeniu mieszkańców osiedla do działań, których celem będzie poprawa estetyki i funkcjonalności przestrzeni osiedla oraz wzmocnienie poczucia przynależności do całej społeczności Karniowic, wzmocnienie odpowiedzialności za miejsce, w którym się żyje, wyrobienie nawyków bycia na swoim, nauka podstawowych zachowań w obszarze życia wspólnego, etc. Mieszkańcy przy pomocy specjalistów zaplanują swoją wspólną przestrzeń, a następnie razem ją urządzą (sprzątanie okolicy, sadzenie roślinności, montowanie wcześniej zaplanowanych elementów). PODOBSZAR 2. KLESZCZÓW: Jak wynika z diagnozy społecznej Podobszar 2. Kleszczów również charakteryzuje się zintensyfikowanym występowaniem wybranych problemów społecznych. Na tym Podobszarze rewitalizacji zauważa się szczególnie problemy wychowawcze wśród dzieci sołectwo odnotowuje najwyższy w gminie Zabierzów wskaźnik liczby dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej z powodu trudności wychowawczych i zagrożonych niedostosowaniem społecznym w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Z kolei niska frekwencja wyborcza mieszkańców sołectwa świadczy o niewielkim poziomie lokalnego zaangażowania mieszkańców tego Podobszaru. Ponadto na terenie występuje w dużym natężeniu problem uzależnienia od alkoholu (sołectwo charakteryzują największe liczby zgłoszeń problemów alkoholowych na tle całej gminy). Jako odpowiedź na występujące problemy, wspólnie z mieszkańcami podjęto decyzję, o konieczności stworzenia ciekawej i różnorodnej oferty społeczno-edukacyjnej dla mieszkańców tego Podobszaru, a także utworzenia miejsca centralnego spotkań i integracji. W związku z tym w Gminnym Programie Rewitalizacji przewidziano realizację zadania 2.1. Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie. W ramach zadania zwiększona zostanie oferta kulturalna (dla różnych grup wiekowych w tym dla młodzieży oraz seniorów), ale także społeczna dla różnych grup społecznych, zapewniając z jednej strony organizację czasu wolnego, jak również specjalistyczną pomoc dla grup wymagających szczególnego wsparcia (np. dzięki utworzeniu świetlicy środowiskowej). Zadanie umożliwi realizację wspólnych działań, zapewni stworzenie stałego miejsca spotkań dla działających już grup mieszkańców np. Klubu Seniora, a ponadto pozwoli na wprowadzenie wsparcia edukacyjnego dla dzieci w formie zajęć wyrównawczych, rozwojowych co obecnie jest niemożliwe z powodu braków lokalowych. W celu aktywizacji społecznej mieszkańców na obszarze Kleszczowa realizowane będą zadania społeczne związane z pomocą rodzinom na różnych płaszczyznach (rozwój kompetencji rodzicielskich, w tym w szczególności działania edukacyjne i profilaktyczne oraz działania nastawione na poprawę ich kompetencji na rynku pracy) w tym zadania pn. Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków), Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie oraz Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie. PODOBSZAR 3. RUDAWA: Na Podobszarze 3. Rudawa w ostatnich latach nastąpił znaczący (jeden z najwyższych w gminie Zabierzów) przyrost liczby rodzin korzystających z pomocy finansowej oferowanej przez Gminny 143

145 Ośrodek Pomocy Społecznej. Zauważa się także istnienie szeregu problemów społecznych dotykających młodzież, co odzwierciedla wysoki wskaźnik uczniów sprawiających problemy wychowawcze przypadających na 100 mieszkańców. Równocześnie, niewiele dzieci korzysta z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Ponadto, Rudawa to jedna z najliczniej zamieszkiwanych miejscowości w gminie, a mieszkańcy odczuwają brak miejsc świadczących ofertę kulturalną i społeczną adekwatną do ich oczekiwań. Społecznemu problemowi, jakim jest brak wystarczającej oferty spędzania czasu wolnego towarzyszy problem przestrzenno-funkcjonalnych i techniczny: brakuje centrotwórczych miejsc w przestrzeni publicznej, infrastruktury i instytucji pozwalających na integrację. Podobszar Rudawa charakteryzuje się niską jakością przestrzeni publicznych oraz dużą ilością konfliktów o przestrzeń, brak jest natomiast miejsc społecznej integracji. W związku z tym, w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji postanowiono postawić na integrację społeczną mieszkańców Rudawy i wdrożyć rozwiązania przestrzenno-techniczne oraz programy społeczne, służące integracji różnych środowisk lokalnych. Zadanie 3.1. Centrum Kultury w Rudawie zakłada utworzenie wielofunkcyjnego obiektu kulturalnego obejmującego pomieszczenia dla realizacji działań kulturalno-edukacyjnych. W ten sposób zagospodaruje się czas mieszkańców (biblioteka z czytelnią, możliwość uruchomienia dodatkowych kółek zainteresowań, pracownia informatyczna, świetlica środowiskowa dla dzieci i młodzieży), a także zapewni im miejsce na spotkanie, wspólne spędzanie czasu i realizację własnych pomysłów (np. sale dla funkcjonowania kółek zainteresowań i klubu seniora). Podobne efekty przynieść może zadanie 3.2. Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie, które zakłada stworzenie przyjaznej przestrzeni publicznej dostępnej dla mieszkańców Rudawy oraz gminy Zabierzów, przystosowanej do organizacji imprez masowych. Przywracanie Rynkowi funkcji integrujących mieszkańców wzmocni zadanie 3.3. Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców. Ponadto, w przypadku Rudawy, zauważa się problemy związane w funkcjonowaniem rodzin, w tym opiekuńczo-wychowawcze oraz w zakresie bezpieczeństwa. Odpowiedzią na nie są zadania: 3.4. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie oraz 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie. PODOBSZAR 4. ZABIERZÓW: Podobszar Zabierzów charakteryzuje stały, wysoki wzrost liczby mieszkańców, uwarunkowany przez wysokie (dodatnie) saldo migracji oraz problemy związane z napływem nowych osób głównie związane z niedostatkiem infrastruktury społecznej. Ponadto występujące problemy społeczne dotyczą, jak w przypadku pozostałych podobszarów rewitalizacji, problemów opiekuńczo-wychowawczych w rodzinach. Wyraźny problem, warunkowany intensywnością osiedleńczą notowaną na Podobszarze i dotykający sfery technicznej oraz przestrzenno-funkcjonalnej stanowią niewystarczające warunki lokalowe szkoły podstawowej w stosunku do liczby uczniów, zbyt mała liczba sal lekcyjnych, konieczność wielozmianowej pracy. Zadanie 4.1. Rozbudowa szkoły podstawowej im. II Armii 144

146 Wojska Polskiego stanowi odpowiedź na istniejące w miejscowości Zabierzów potrzeby warunkowane demograficzne. Innym problem jest niskie poczucie bezpieczeństwa drogowego wynikające m.in. z kwestii przestrzenno-funkcjonalnych (brak bezpiecznych szlaków komunikacyjnych, niebezpieczne, wąskie pobocza) oraz technicznych np. brak lub zły stan infrastruktury transportowej. Gminny Program Rewitalizacji przewiduje rozwiązanie tego problemu poprzez zadanie 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie. Przewidziane w jego ramach działania spowodują wzrost wiedzy i umiejętności w zakresie bezpiecznego poruszania się po drogach wśród młodych mieszkańców gminy Zabierzów, a także pozwolą na zgromadzenie informacji nt. niezbędnych zmian mających na celu poprawę bezpieczeństwa i jakości istniejącej infrastruktury drogowej. PODOBSZAR 5. ZELKÓW: Zelków charakteryzuje jedna z najwyższych w skali gminy Zabierzów dynamika wzrostu liczby mieszkańców w latach oraz najwyższy w gminie wskaźnik liczby nowych zameldowań w przeliczeniu na 100 mieszkańców. Problemy społeczne związane z wzrostem liczby mieszkańców to nieadekwatna i zbyt mała do ich potrzeb infrastruktura społeczna. Szkoła podstawowa działająca w Zelkowie posiada niewystarczające warunki lokalowe w stosunku do obecnej oraz prognozowanej liczby uczniów. Brakuje także odpowiedniego miejsca zabaw dla dzieci, gdyż istniejąca infrastruktura jest niewystarczająca. Zadanie nr 5.1. Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne odpowiada zatem na problemy dotyczące sfery społecznej, technicznej oraz przestrzenno-funkcjonalnej. Rozbudowanie budynku pozwoli nie tylko na objęcie nowych uczniów ofertą wysokiej jakości, ale również zapewni przestrzeń (sale) mogące być wykorzystywane na potrzeby lokalnej społeczności i istniejących w jej ramach grup (np. Koło Gospodyń Wiejskich, Klub Seniora). Szkoła będzie tym samym mogła skuteczniej pełnić funkcję lokalnego centrum edukacyjno kulturalnego wzmacniając integrację mieszkańców rdzennych i napływowych. Wzmocnieniem działań związanych z integracja pokoleń i odpowiedzią na problemy osób starszych (osamotnienie, wykluczenie cyfrowe) będzie stanowić natomiast zadanie 5.2. Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą. Podobnie zadanie 6.4. Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie dotyczyć będzie sfery społecznej (niskie poczucia bezpieczeństwa drogowego i niewystarczające umiejętności w zakresie bezpiecznego poruszania się po drogach), ale także przestrzenno-funkcjonalnej (brak bezpiecznych szlaków komunikacyjnych) i technicznej (brak lub zły stan infrastruktury drogowej) KOMPLEMENTARNOŚĆ PROCEDURALNO-INSTYTUCJONALNA Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów odznacza się także komplementarnością w wymiarze proceduralno-instytucjonalnym. Oznacza to, iż zapewniona jest współpraca różnych podmiotów działających na rzecz realizacji Programu i poprawy sytuacji obszarów zdegradowanych. 145

147 Za realizację Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów odpowiada Operator ds. Rewitalizacji, przy współpracy z Komitetem ds. Rewitalizacji oraz Partnerami Programu. Operator ds. Rewitalizacji to odpowiednia komórka funkcjonująca w ramach obecnych struktur Urzędu Gminy, powołana do tej funkcji przez Wójta. Operator ds. Rewitalizacji działający w ramach obecnych struktur Urzędu zapewni skuteczne zarządzanie Programem oraz pozwoli na kontynuację i uzupełnienie działań podejmowanych w ramach realizacji polityk publicznych w programach rozwoju gminy. Operator ds. Rewitalizacji pełni rolę wykonawczą i zarządczą Programu, a przede wszystkim zapewnia możliwości aktywnego włączania się Partnerów Programu. W tym celu Operator ds. Rewitalizacji realizuje zadania z zakresu upowszechniania wiedzy na temat Programu i jego realizacji, prowadzenia konsultacji społecznych oraz mobilizacji zasobów, które powinny lub mogą działać na rzecz realizacji Programu. Komitet ds. Rewitalizacji jest ciałem opiniotwórczym i doradczym dla Wójta. Jako podmiot międzysektorowy tworzy warunki do współpracy i koordynacji działań rewitalizacyjnych przez różnych Partnerów. Komitet dba, aby różne podmioty działające na obszarze zdegradowanym nie powielały realizowanych przez siebie zadań oraz aby ich działalność przyczyniła się do osiągnięcia komplementarności programu w wymiarze problemowym. Ponadto, by zagwarantować wysoką efektywność działań rewitalizacyjnych, realizacja zadań będzie zlecana odpowiednim jednostkom i podmiotom, posiadającym do tego adekwatne kompetencje, np. zadania społeczne będą realizowane we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Komisariatem Policji, Ochotniczą Strażą Pożarną, Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych czy lokalnymi organizacjami społecznymi. Poniższy schemat przedstawia podmioty włączone w system zarządzania Programem Rewitalizacji: Rysunek 61. System zarządzania Programem Rewitalizacji Operator ds. Rewitalizacji - umiejscowienie w ramach obecnych struktur urzędu - rola wykonawcza i zarządcza Programu Komitet ds. Rewitalizacji - ciało opiniotwórze i doradcze Wójta - tworzy warunki do współpracy i koordynacji Partnerzy Programu - możliwość współpracy i współdziałania w wykonywaniu projektów rewitalizaycjnych Źródło: opracowanie własne 146

148 8.4. KOMPLEMENTARNOŚĆ MIĘDZYOKRESOWA Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata zwraca także uwagę na zachowanie ciągłości programowej. Obecny dokument stanowi kontynuację i dba o ciągłość przedsięwzięć podejmowanych w poprzednich okresach programowych: Modernizacja stadionu sportowego LKS Kmita Zabierzów; Budowa budynku czterodziałowego przedszkola integracyjnego w Zabierzowie wraz z instalacjami wewnętrznymi: elektryczną, wod-kan, co na działkach nr 908/2, 376/3, 376/1 w Zabierzowie; Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w Gminie Zabierzów w latach w aglomeracjach: Zabierzów-Balice i Zabierzów-Niegoszowice; Uporządkowanie, odnowa i pielęgnacja terenu zieleni parkowej wraz z uzupełnieniem drzewostanu tzw. Topólek w miejscowości Zabierzów; Przebudowa pomieszczeń budynku komunalnego w Rudawie będącego siedzibą NZOP ZDROWIE wraz z dobudową platformy dla osób niepełnosprawnych i osób starszych oraz przebudową schodów zewnętrznych; Zagospodarowanie czasu wolnego pn. Już pływam ; Jurajski Raj w gminie Zabierzów produkt i oferta turystyczna; Stworzenie strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej, przeznaczonej do użytku publicznego; Budowa kanalizacji sanitarnej dla aglomeracji Zabierzów-Balice (etap XVI) we wsi Kleszczów; Usuwanie azbestu z terenu gmin: Zabierzów, Czernichów, Liszki, Skawina, Świątniki Górne, Wielka Wieś i Mogilany w powiecie krakowskim; Budowa kompleksu boisk sportowych w ramach programu Moje boisko Orlik 2012 boisko piłkarskie oraz boisko wielofunkcyjne wraz z zapleczem sanitarno-szatniowym w Zabierzowie; Ścieżki nordic walking w gminie Zabierzów; Stworzenie strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej przeznaczonej do użytku publicznego projekt nr 2; Remont modernizacyjny z rozbudową budynku komunalnego przychodni Zdrowia w Zabierzowie; Remont remizy wraz z dobudową garażu do budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Karniowicach; Zakup nowego samochodu typu średniego dla jednostki OSP KSRG w Zabierzowie; Remont konserwatorski kapliczki domkowej z 2 połowy XIX w. usytuowanej na działce komunalnej nr 15 w Rudawie; Budowa centrum obywatelskiego i płyty Rynku w Zabierzowie w Zabierzowie; Zagospodarowanie terenów zielonych w 16 miejscowościach gminy Zabierzów; Rozbudowa i częściowa przebudowa basenu OSR w Zabierzowie; Zintegrowany węzeł komunikacji pasażerskiej w Zabierzowie w formie parkingu P&R wraz z niezbędną infrastrukturą i wyposażeniem; PONE ograniczenie niskiej emisji w gminie Zabierzów; 147

149 Szkoła dla rodziców cykl warsztatów w ramach projektu Ku samodzielności w latach ; Program Aktywizacji i Integracji osób długotrwale bezrobotnych Wnioski wyciągnięte z realizacji poprzednich działań rewitalizacyjnych pozwolą na bardziej efektywne wykorzystanie środków i możliwości w obecnej perspektywie finansowej KOMPLEMENTARNOŚĆ ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów odznacza się komplementarnością także w zakresie źródeł finansowania. W ramach poszczególnych zadań wpisanych do GPR wykazano możliwe źródła ich finansowania, zgodnie z założeniami Narodowego Planu Rewitalizacji. Przewidziano możliwość wykorzystania następujących funduszy: Publicznych wspólnotowych (Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych: EFRR, EFS i Funduszu Spójności, w ramach MRPO). Publicznych krajowych istniejących instrumentów i źródeł (poprzez terytorialne profilowanie - ukierunkowywanie na obszary zdegradowane istniejących instrumentów różnych polityk dotyczących m.in.: wykluczenia społecznego, edukacji, infrastruktury, środowiska, kultury, zabytków, mieszkalnictwa itd.) oraz sukcesywnie tworzonych nowych (w tym obejmujących instrumenty inżynierii finansowej). Prywatnych, m.in. poprzez tworzenie zachęt do inwestowania na obszarach zdegradowanych oraz poprzez upowszechnianie formuły PPP (Partnerstwo Publiczno- Prywatne). Gmina zakłada wykorzystanie w pierwszej kolejności zewnętrznych źródeł finansowania, w tym funduszy europejskich dedykowanych rewitalizacji. Ponadto, w trakcie trwania Programu, zakłada się prowadzenie działań edukacyjno - informacyjnych dla różnych podmiotów z zakresu możliwości włączenia się w proces rewitalizacji. W ramach dbałości o zróżnicowanie źródeł finansowania dla poszczególnych zadań, Gmina realizując GPR, będzie starała się pozyskać Partnerów partycypujących w kosztach realizacji działań i projektów służących wyprowadzaniu obszaru ze stanu kryzysowego poprzez zawieranie partnerstw publiczno-prywatnych czy współpracę z różnymi podmiotami. 148

150 IX. ZINTEGROWANE PODEJŚCIE DO GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Zintegrowane podejście Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów jest uszczegółowieniem komplementarności dokumentu i dotyczy czterech, następujących aspektów: 1. Zintegrowanie na poziomie zdiagnozowanych potrzeb i problemów oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych. 2. Zintegrowanie na poziomie zastosowania różnych metod. 3. Zintegrowanie na poziomie różnych sektorów, partnerów. 4. Zintegrowanie na poziomie zaplanowanych celów, kierunków działań oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych ZINTEGROWANIE NA POZIOMIE ZDIAGNOZOWANYCH POTRZEB I PROBLEMÓW ORAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Wszystkie zadania zawarte w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów opracowano po wcześniejszym zapoznaniu się z wynikami diagnozy potrzeb i potencjałów rozwojowych gminy oraz mieszkańców. Każde z zadań zaplanowanych w ramach niniejszego dokumentu pozwala na przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom, które zostały wcześniej zidentyfikowane i przeanalizowane. Zestawienie powiązań problemów z przedsięwzięciami planowanymi do realizacji w ramach GPR prezentuje poniższa tabela. Tabela 34. Zintegrowanie przedsięwzięć wraz ze zdiagnozowanymi problemami w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata L.p. Nazwa przedsięwzięcia Zdiagnozowany problem Podobszar 1. Karniowice Rekreacja nad stawem Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej Brak przestrzeni integracji dla różnych grup społecznych i realizacji wspólnych przedsięwzięć na rzecz lokalnej społeczności. Degradacja terenów zielonych, cennych przyrodniczo m.in. zaniedbanie i zaśmiecenie. Niewystarczająca infrastruktura spędzania czasu wolnego, brak miejsc do (aktywnej) rekreacji. Niedostateczna oferta sportowo-rekreacyjna Poddobszaru, niewykorzystany potencjał stawu i okolicznego terenu. Niski poziom eksponowania lokalnych walorów turystycznokrajobrazowych. Lokalny potencjał: w wyniku podjętych działań obszar objęty zadaniem stanie się interesujący dla turystów i mieszkańców Niska jakość przestrzeni publicznej, zaniedbanie i zaśmiecenie osiedla. Brak miejsc integracji wspólnej Czyn społeczny mieszkańców przestrzeni wypoczynku. Pasywna/bierna postawa osiedla XXXV-lecia PRL mieszkańców, brak odpowiedzialności i poczucia sprawczość za najbliższe otoczenie. Podobszar 2. Kleszczów Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie Brak miejsca centralnego, miejsca spotkań, integracji, realizacji wspólnych działań. Zły stan techniczny budynku świetlicy, ograniczenia lokalowe, które uniemożliwiają rozwinięcie oferty (np. o potrzebne zajęcia wyrównawcze dla dzieci/młodzieży czy o siedzibę dla Klubu Seniora). Brak miejsca do atrakcyjnego i bezpiecznego spędzania 149

151 wolnego dla młodzieży. Duży odsetek dzieci wspieranych bądź potrzebujących wsparcia edukacyjnego. Podobszar 3. Rudawa Niedostateczny poziom atrakcyjnej i dopasowanej do potrzeb oferty kulturowej i spędzania czasu wolnego dla mieszkańców, w szczególności dla dzieci i młodzieży, co sprzyja występowaniu zachowań demoralizujących. Brak dostępności miejsc, w których samodzielnie mogliby 3.1. Centrum Kultury w Rudawie gospodarować swoim czasem i rozwijać swoje zainteresowania. Braki w infrastrukturze centrotwórczej. Brak obiektu, w którym mogłyby odbywać się lokalne imprezy i wydarzenia, w tym o zasięgu ponadgminnym. Brak miejsca do atrakcyjnego i bezpiecznego spędzania wolnego dla młodzieży. Degradacja techniczna i społeczna ważnej historycznie i społecznie przestrzeni wspólnej. Obniżenie jakości przestrzeni publicznych, brak miejsc centro twórczych. Rewitalizacja centralnej przestrzeni Rynek nie pełni funkcji integracyjnych i stanowi publicznej Rudawy wzmocnienie niewykorzystany potencjał potencjalnie atrakcyjnej 3.2. centrotwórczych i społecznych przestrzeni publicznej centrotwórczej. funkcji rynku w Rudawie Niewykorzystany potencjał pobliskiego parku, niewykorzystany potencjał związany z dziedzictwem kulturowo-historycznym (pobyt Henryka Sienkiewicza w Rudawie) Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie Mało zróżnicowana oferta kulturalna, brak wydarzeń integracyjnych dla mieszkańców. Niedostatek wydarzeń plenerowych o charakterze rozrywkowym. Liczne problemy wychowawcze sprawiane przez młodzież (najwyższy dla całej gminy wskaźnik uczniów sprawiających problemy wychowawcze przypadających na 100 mieszkańców). Duży odsetek dzieci i młodzieży potrzebujących wsparcia edukacyjnego. Problemy z dysfunkcjonalnością rodzin: przemocą domową oraz problemami opiekuńczo-wychowawczymi. Podobszar 4. Zabierzów Niewystarczające warunki lokalowe szkoły w stosunku do liczby uczniów, zbyt mała liczba sal lekcyjnych, konieczność wielozmianowej pracy. Niewystarczająca ilość sal lekcyjnych w stosunku do ilości oddziałów klasowych powoduje, że zajęcia w szkole odbywają się zmianowo, co jest zjawiskiem Rozbudowa szkoły podstawowej niekorzystnym zarówno dla samych dzieci (długie im. II Armii Wojska Polskiego przebywanie w szkole,) jak i rodziców. Warunki lokalowe są niewystarczająca zarówno w stosunku do obecnej liczby uczniów, jak i do prognozowanej, gdyż na Podobszarze odnotowuje się stały, wysoki wzrost liczby mieszkańców, uwarunkowany przez wysokie (dodatnie) saldo migracji. Duży odsetek dzieci i młodzieży potrzebujących wsparcia Uruchomienie placówki wsparcia edukacyjnego. Wysoki na tle gminy wskaźnik liczby uczniów dziennego dla dzieci i młodzieży w sprawiających kłopoty wychowawcze w przeliczeniu na 100 Zabierzowie mieszkańców. Podobszar 5. Zelków Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne Szkoła podstawowa działająca w Zelkowie posiada niewystarczające warunki lokalowe w stosunku do obecnej oraz prognozowanej liczby uczniów. Stały wzrost liczby mieszkańców oraz najwyższy w gminie wskaźnik liczby nowych zameldowań w przeliczeniu na 100 mieszkańców. 150

152 Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą Brakuje także odpowiedniego, bezpiecznego miejsca zabaw dla dzieci istniejąca infrastruktura jest niewystarczająca. W sołectwie brakuje też obiektu publicznego zapewniającego przestrzeń do integracji, realizacji pasji i zainteresowań mieszkańców. Postępujące starzenie się społeczeństwa także mieszkańców Zelkowa. Problemy integracyjne osób starszych, izolacja, niechęć do wychodzenia z domu. Brak miejsc spędzania czasu wolnego skierowanych do osób starszych. Niedostosowanie oferty kulturalnej do potrzeb i zainteresowań seniorów. Zadanie wspólne dla poszczególnych podobszarów rewitalizacji Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Szkoła dla rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Źródło: zestawienie własne. Problemy społeczne - niekorzystna struktura osób bezrobotnych (duży odsetek osób długotrwale bezrobotnych), problemy aktywizacyjne bezrobotnych. Koncentracja osób z problemem uzależnienia od alkoholu, co łączy się często z dysfunkcjonalnością rodzin: przemocą domową oraz problemami opiekuńczo-wychowawczymi. Koncentracja rodzin z problemami opiekuńczowychowawczymi, w tym borykające się z innymi problemami np. uzależnienie, bieda, przemoc domowa. Problemy wychowawcze sprawiane przez młodzież, dość duża liczba uczniów objętych wsparciem Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Duży odsetek mieszkańców z problemem uzależnienia od alkoholu. Problem ten oddziałuje na całe rodziny, łączy się często ze zjawiskiem przemocy domowej. Problemy z niskim poczuciem bezpieczeństwa w ruchu drogowym, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Niewystarczająca infrastruktura techniczna w niektórych częściach gminy: brak chodników, bezpiecznego pobocza, oświetlenia m.in. niebezpieczne, zbyt wąskie pobocze, będące najważniejszą drogą dojścia dzieci do Szkoły Podstawowej im. III Armii Wojska Polskiego, intensywny ruch drogowy przy ZS w Rudawie. W Rudawie oraz Zabierzowie jest najwięcej uczniów sprawiających problemy wychowawcze (Rudawa: 41 uczniów tj. 2,23 na 100 mieszkańców; Zabierzów: 67 uczniów tj. 1,23 na 100 mieszkańców). Problemy wychowawcze niewątpliwie mają swoje źródło w rodzinach. Stąd koniecznym jest wspieranie rodzin w pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. MECHANIZM ZAPOBIEGANIA NIEPOŻĄDANYM EFEKTOM SPOŁECZNYM ORAZ PRZENOSZENIU PROBLEMÓW NA INNE OBSZARY GMINY W przypadku gmin wiejskich, jaką jest Gmina Zabierzów, zagrożenie wystąpieniem niepożądanych efektów społecznych (takich jak np. segregacja społeczna czy gentryfikacja) oraz przenoszeniem problemów na inne obszary na skutek interwencji rewitalizacyjnych jest niskie. Zasadniczym mechanizmem zapobiegania tego typu zjawiskom, jaki wykorzystano w procesie prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji, jest założenie komplementarności działań miękkich, o charakterze społecznym z działaniami twardymi, infrastrukturalnymi. Zogniskowanie Gminnego Programu Rewitalizacji i przedsięwzięć podstawowych na działaniach społecznych 151

153 odpowiadających na zidentyfikowane na podobszarach rewitalizacji potrzeby i problemy pozwoli zasadniczo ograniczyć zagrożenie przesunięcia problemów społecznych w inne obszary Gminy. Dodatkowo, w ramach założeń systemu Wdrażania i monitoringu Gminnego Programu Rewitalizacji zaplanowane zostały procedury i włączeni interesariusze rewitalizacji (reprezentowani m.in. w Komitecie ds. Rewitalizacji), których zadaniem będzie m.in. bieżący monitoring działań realizowanych w poszczególnych podobszarów rewitalizacji oraz ich efektów. W przypadku zidentyfikowania negatywnych/niepożądanych skutków społecznych realizowanych przedsięwzięć, w toku procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji podejmowane będą działania korygujące ukierunkowane na uzupełnienie/weryfikację listy i zakresu przedsięwzięć podstawowych ZINTEGROWANIE NA POZIOMIE ZASTOSOWANIA RÓŻNYCH METOD Dokument Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata został wypracowany z wykorzystaniem różnych metod partycypacyjnych. Metody dobrano w sposób, który pozwolił na włączenie szerokiego grona przedstawicieli różnych grup interesariuszy (społecznych, gospodarczych, samorządowych). Całość działań partycypacyjnych wraz z pracami eksperckimi (włączającymi ekspertów zewnętrznych, ale przede wszystkim ekspertów wywodzących się z lokalnej społeczności, znającymi specyfikę Zabierzowa), pozwoliła na wypracowanie działań i mechanizmów, które zawarto w niniejszym dokumencie i które pozwolą na skuteczne przeciwdziałanie zdiagnozowanym problemom. Całość procesu partycypacji opisana została w rozdziale XII Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych w proces rewitalizacji ZINTEGROWANIE NA POZIOMIE ZAPLANOWANYCH CELÓW, KIERUNKÓW DZIAŁAŃ ORAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH Zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów są kompleksowe, w związku z czym ich realizacja zapewni wypełnienie kilku kierunków działań (w ramach różnych celów strategicznych). Zależność tę prezentuje poniższa tabela: Tabela 35. Zintegrowanie przedsięwzięć rewitalizacyjnych z celami i kierunkami działań w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata l.p. Nazwa przedsięwzięcia Cel strategiczny Kierunki działań Podobszar 1. Karniowice 1.1. Rekreacja nad stawem Karniowicka Kierunek działań II.1 Cel strategiczny II Strefa Aktywności Wypoczynkowej 1.2. Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia PRL Cel strategiczny I Kierunek działań I.2 Kierunek działań I.3 Cel strategiczny II Kierunek działań II.1 Podobszar 2. Kleszczów 2.1. Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Cel strategiczny I Kierunek działań I.1 Kleszczowie Cel strategiczny II Kierunek działań II.2 152

154 Cel strategiczny III Kierunek działań III.3 Podobszar 3. Rudawa 3.1. Centrum Kultury w Rudawie Cel strategiczny II Kierunek działań II Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie 3.3. Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców Cel strategiczny III Cel strategiczny II Kierunek działań III.3 Kierunek działań II.1. Kierunek działań II.3. Cel strategiczny I Kierunek działań I.2 Cel strategiczny II Uruchomienie placówki wsparcia 3.4. dziennego dla dzieci i młodzieży w Cel strategiczny III Rudawie Podobszar 4. Zabierzów 4.1. Rozbudowa szkoły podstawowej im. II Cel strategiczny II Armii Wojska Polskiego Cel strategiczny III 4.2. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Cel strategiczny III Zabierzowie Podobszar 5. Zelków 5.1. Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne Cel strategiczny II Kierunek działań II.1. Kierunek działań II.3 Kierunek działań III.1 Kierunek działań III.3 Kierunek działań II.2. Kierunek działań III.3 Kierunek działań III.1 Kierunek działań III.3 Cel strategiczny I Kierunek działań I.2 Kierunek działań II.2. Cel strategiczny III Kierunek działań III Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą Cel strategiczny I Kierunek działań I.1 Kierunek działań I.2. Projekty wspólne dla podobszarów rewitalizacji Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Cel strategiczny I Kierunek działań I.1 Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie Cel strategiczny I Kierunek działań I.1 Cel strategiczny III Kierunek działań III.1 Kierunek działań III.2 Kierunek działań III.3 Cel strategiczny I Kierunek działań I.1 Cel strategiczny III Kierunek działań III.1 Bezpieczna droga do szkoły program 6.4. edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Szkoła dla rodziców w Rudawie, 6.5. Zabierzowie i Zelkowie Źródło: zestawienie własne Cel strategiczny III Cel strategiczny III Kierunek działań III.2. Kierunek działań III.1 153

155 9.4. ZINTEGROWANIE NA POZIOMIE RÓŻNYCH SEKTORÓW, PARTNERÓW Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów zakłada zintegrowane podejście na poziomie podmiotów realizujących założenia niniejszego dokumentu. Zaplanowane do realizacji przedsięwzięcia przewidują bowiem współpracę partnerów reprezentujących różne sektory, w tym m.in.: Sektor publiczny Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisariat Policji, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Powiatowy Urząd Pracy, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Partnerzy gospodarczy przedsiębiorcy, inwestorzy, właściciele m.in. Spółdzielnia Właścicieli Mieszkań os. XXXV-lecia PRL. Partnerzy społeczni organizacje pozarządowe działające na różnych płaszczyznach, w tym OSP pomoc społeczna, kultura, edukacja, aktywizacja społeczna.

156 X. RAMY FINANSOWE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW W celu zapewnienia skutecznej i efektywnej realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych konieczne jest znalezienie odpowiednich źródeł ich finansowania. Wytyczne Ministerialne, a także Ustawa o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku, wskazują na konieczność zapewnienia komplementarności tychże źródeł finansowania. Oznacza to, iż w celu uzyskania jak najlepszych efektów programu rewitalizacji należy zdywersyfikować jej finansowanie, w tym m.in. łączyć publiczne środki z prywatnymi. Niniejszy rozdział przedstawia plan finansowy dla Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Działania rewitalizacyjne przewidziane w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata , obejmują zadania o charakterze głównym (lista przedsięwzięć podstawowych) oraz zadania uzupełniające (pozostałe dopuszczalne przedsięwzięcia rewitalizacyjne), których realizacja uzależniona została przede wszystkim od możliwości finansowych gminy. Koszty poszczególnych przedsięwzięć podstawowych zestawiono w poniższej Tabeli. KOSZT WSZYSTKICH PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ PODSTAWOWYCH USTALONY ZOSTAŁ NA POZIOMIE ZŁ Tabela 36. Plan finansowy przedsięwzięć podstawowych planowanych do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata L.p. Nazwa projektu Podobszar 1. Karniowice 1.1. Rekreacja nad stawem Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej Czyn społeczny mieszkańców osiedla 1.2. XXXV-lecia PRL Podobszar 2. Kleszczów 2.1. Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie Podobszar 3. Rudawa Wartość projektu [zł] Termin realizacji Centrum Kultury w Rudawie Rewitalizacja centralnej przestrzeni publicznej Rudawy wzmocnienie centrotwórczych i społecznych funkcji rynku w Rudawie Potencjalne źródła finansowania Budżet gminy, RPO WM (EFRR), środki prywatne, partnerstwo publiczno - prywatne FIO, budżet gminy, środki prywatne Budżet gminy, RPO WM (EFRR) Budżet gminy, RPO WM (EFRR) Budżet gminy, RPO WM (EFRR) 155

157 3.3. Rynek tętniący życiem program imprez plenerowych dla mieszkańców Uruchomienie placówki wsparcia 3.4. dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie Podobszar 4. Zabierzów 4.1. Rozbudowa szkoły podstawowej im. II Armii Wojska Polskiego Uruchomienie placówki wsparcia 4.2. dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie Podobszar 5. Zelków Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne Program wsparcia osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą Projekty wspólne dla Podobszarów 6.1. Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych (Karniowice, Kleszczów, Rudawa, Zabierzów, Zelków) Budżet gminy, Programy MKiDN Budżet Gminy, RPO WM (EFS) Budżet Gminy, RPO WM (EFRR) Budżet Gminy, RPO WM (EFS) Budżet Gminy,, RPO WM (EFRR), środki prywatne, partnerstwo publiczno - prywatne Rządowy Program ASOS, budżet gminy, środki prywatne Budżet Gminy, Fundusz Pracy, RPO WM (EFS) Uruchomienie oferty świetlic socjoterapeutycznych w Karniowicach i Kleszczowie Program wsparcia wychowawczej roli rodziny Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie Bezpieczna droga do szkoły program edukacyjny dla dzieci i młodzieży ze szkół w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Szkoła dla rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie Budżet Gminy, RPO WM (EFS) Budżet Gminy, RPO WM (EFS) Budżet Gminy, środki Komendy Powiatowej Policji Budżet Gminy, RPO WM (EFS) SUMA Źródło: opracowanie własne Powyższa tabela przedstawia możliwe źródła finansowania dla poszczególnych projektów rewitalizacyjnych. Dla każdego zadania wskazano co najmniej dwa potencjalne źródła, z których będzie można sfinansować założone inwestycje/projekty. Dywersyfikacja źródeł finansowania zwiększy szansę na realizację wszystkich założonych w Programie Rewitalizacji zadań. Działania społeczne będą stanowić priorytet do realizacji. Potencjalnymi źródłami finansowania działań społecznych realizowanych w ramach GPR są fundusze własne gminy (w tym instytucji publicznych), fundusze europejskie oraz fundusze krajowe. W przypadku braku możliwości współfinansowania projektów z funduszy zewnętrznych przewiduje się realizację kluczowych 156

158 zadań ze środków własnych gminy oraz przy współpracy organizacji pozarządowych, działających na terenie Zabierzowa. W przypadku braku możliwości sfinansowania wszystkich założonych w Gminnym Programie Rewitalizacji zadań społecznych zwołana zostanie specjalna narada Komitetu ds. Rewitalizacji, podczas której zostaną wskazane zadania do zrealizowania w pierwszej kolejności. Natomiast w przypadku zadań infrastrukturalnych wśród głównych źródeł finansowania wskazano środki własne gminy oraz środki dostępne w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Jeżeli gmina nie uzyska dofinansowania w ramach funduszy zewnętrznych Operator ds. Rewitalizacji wraz z Komitetem ds. Rewitalizacji uruchomią procedurę pozyskania inwestora prywatnego. W przypadku braku zainteresowanego inwestora bądź braku możliwości pozyskania inwestora ze względu na charakter zadania, Operator ds. Rewitalizacji za zgodą Komitetu ds. Rewitalizacji zmieni harmonogram realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji. 157

159 XI. MECHANIZMY WŁĄCZENIA MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORCÓW I INNYCH PODMIOTÓW I GRUP AKTYWNYCH W PROCES REWITALIZACJI Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata opracowano z dbałością o zapewnienie szerokiej partycypacji społecznej. Każdemu etapowi prac związanych z tworzeniem dokumentem towarzyszyła zasada partnerstwa różnych środowisk i partnerów. Procesy włączania mieszkańców prowadzono podczas wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji, a także później zbieranie propozycji projektów możliwych do realizacji w ramach Programu. W ramach poszczególnych etapów prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Zabierzów zastosowano następujące, opisane niżej mechanizmy partycypacji społecznej. 158

160 W ramach tego etapu wykorzystano następujące metody: Publikacje na lokalnych portalach internetowych artykuły informujące o przystąpieniu do prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji dla Gminy Zabierzów, prezentujące całość procesu rewitalizacji i efekty prac nad programem rewitalizacji, jak również zachęcające mieszkańców do korzystania z konsultacji on-line. Badania społeczne ilościowe z mieszkańcami gminy Zabierzów (CAWI i PAPI, próba n=225). Badania pozwoliły zidentyfikować kluczowe problemy koncentrujące się na terenie gminy oraz rozpoznać potrzeby mieszkańców i zebrać wstępne propozycje działań w celu poprawy jakości życia oraz wizerunku gminy. Badanie realizowane było internetowo oraz bezpośrednio na obszarach wstępnie wytypowanych jako potencjalnie problemowe mające cechy przestrzeni zdegradowanych z objawami stanu kryzysowego. Najważniejsze wnioski z badań zamieszczono w rozdziale prezentującym wyniki diagnozy. Badania społeczne jakościowe wywiady pogłębione z lokalnymi ekspertami. Wywiady skupiały się przede wszystkim wokół problemów społecznych, dotykających lokalną społeczność (n=3 liczba indywidualnych wywiadów pogłębionych). Wnioski z badań zostały włączone do rozdziału przedstawiającego wyniki diagnozy. Wizja lokalna (spacer badawczy) badanie jakościowe, polegające na wizycie konkretnych obszarów, często połączone z rozmowami z mieszkańcami, korzystającymi w danej chwili z odwiedzanej przestrzeni miejskiej. Metoda ta miała na celu zdiagnozowanie występujących na terenie obszarów zdegradowanych problemów przede wszystkim zaś w sferze przestrzennofunkcjonalnej i technicznej. Opis i wnioski z badania zostały załączone do rozdziału prezentującego diagnozę obszaru rewitalizacji. Warsztaty strategiczny I z udziałem mieszkańców, przedstawicieli władz, pracowników Urzędu Gminy Zabierzów oraz jednostek podległych, przedstawicieli środowiska biznesu oraz organizacji społecznych, na którym m.in. W trakcie warsztatów analizowane były wstępne propozycje obszarów zdegradowanych, przeprowadzono wstępną analizę ich problemów i zasobów. 159

161 Ponadto zgodnie z Ustawą o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 roku po zakończeniu prac związanych z I etapem diagnostycznym konsultowano Uchwałę o wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji (wraz z diagnozą społeczno-gospodarczo-przestrzenną oraz mapą o treści mapy ewidencyjnej w skali 1:5000, z zaznaczonymi podobszarami zdegradowanymi i podobszarami rewitalizacji wynikającymi z przeprowadzonego etapu I prac). Zgodnie z obwieszczeniem Wójta Gminy Zabierzów z dnia 29 kwietnia 2016 r., konsultacje społeczne odbywały się w dniach od 9 maja 2016 do 6 czerwca 2016 r. Przez cały czas trwania konsultacji uwagi przyjmowane były w następujących formach: Zbieranie uwag w postaci papierowej lub elektronicznej. Istniała możliwość zgłoszenia uwag dotyczących obszaru rewitalizacji za pomocą specjalnego kwestionariusza w formie elektronicznej (przesłanie poprzez ) lub w formie papierowej (złożenie w siedzibie Urzędu). Zbieranie uwag ustnych w siedzibie Urzędu Gminy Zabierzów lub telefonicznie. Uwagi do wyznaczonych podobszarów rewitalizacji można było zgłosić również osobiście do protokołu, w godzinach funkcjonowania Urzędu. Pracownicy w trakcie trwających konsultacji udzielali również odpowiedzi na pytania dotyczące Programu Rewitalizacji oraz informowali zainteresowanych o dalszych działaniach w ramach prac nad GPR. Warsztat strategiczny II z udziałem mieszkańców, przedstawicieli władz, pracowników Urzędu Gminy Zabierzów oraz jednostek podległych, przedstawicieli środowiska biznesu oraz organizacji społecznych. Spotkanie odbyło się 16 maja 2016r. i uczestniczyło w nim 29 osób. Na warsztacie omówiono granice obszaru rewitalizacji oraz dyskutowano nad głównymi założeniami Programu, wraz propozycją projektów i zadań możliwych do realizacji w ramach działań rewitalizacyjnych. 160

162 Zgodnie z Ustawą o rewitalizacji z dnia roku, Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji również poddany został konsultacjom społecznym. Konsultacje przeprowadzono w okresie od 18 sierpnia 2016 do 19 września 2016 r. Konsultacje poprzedzało obwieszczenie Wójta, które ukazało się 10 sierpnia 2016 r. na stronie Urzędu Gminy oraz w Biuletynie Informacji Publicznej informując o planowanych konsultacjach społecznych i o sposobach ich realizacji. W ramach konsultacji wykorzystano następujące formy: Zbieranie uwag w postaci papierowej i elektronicznej Zbieranie uwag ustnych w siedzibie Urzędu oraz drogą telefoniczną Otwarte spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami Taki sposób prowadzenia procesu rewitalizacji w gminie Zabierzów, zapewnił udział lokalnej społeczności i innych interesariuszy Programu, zainteresowanych debatą na temat rozwoju swojej miejscowości. W ramach konsultacji wpłynęły 34 uwagi do projektu Gminnego Programu Rewitalizacji. Wszystkie uwagi wraz ze sposobem ich rozstrzygnięcia opisano w Raporcie z konsultacji społecznych projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata oraz projektu uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania komitetu ds. rewitalizacji (załącznik nr 2 do niniejszego dokumentu). 161

163 XII. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITORINGU GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI System wdrażania i monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów stanowi narzędzie służące weryfikacji stopnia realizacji Programu, realizacji określonych w nim celów i kierunków działań, a także wpływu realizacji Programu na sytuację na obszarze wsparcia. Oba elementy monitorowanie i wdrażanie pozwalają na sprawdzanie czy podjęte w gminie Zabierzów działania rewitalizacyjne oraz realizacja projektów wpisanych do Programu przyczyniają się do realizacji celów, przynoszą zamierzone efekty, a także czy realizacja programu przebiega zgodnie z założonym harmonogramem PODMIOTY ZAANGAŻOWANE W REALIZACJĘ I WDRAŻANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów wdrażany będzie w oparciu o zasady: Kompleksowości Partnerstwa i Partycypacji Komplementarności proceduralnoinstytucjonalnej Partnerstwa i Partycypacji współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym mieszkańcami podobszarów rewitalizacji oraz podmiotami sektora społecznego i gospodarczego będącymi Partnerami Programu. Działania związane z zarządzaniem programem będą realizowane w oparciu o założenie współdecydowania o kształcie wprowadzanych zmian na każdym z etapów (zgłaszania problemów, projektów aż po ich wdrażanie i ewaluację); Kompleksowości realizacji przedsięwzięć dotyczących różnych sfer i typów problemów dostrzegalnych w obszarze rewitalizacji społecznych, gospodarczych, przestrzenno funkcjonalnych, technicznych i środowiskowych); poszukiwania różnych możliwości i źródeł finansowania dla planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, wspierania i zachęcania do realizacji przedsięwzięć w ramach środków prywatnych czy z wykorzystaniem pracy społecznej; Komplementarności proceduralnoinstytucjonalnej ukierunkowanej na efektywne współdziałanie różnych podmiotów w oparciu o jasny podział ról i procedur. 162

164 Zarządzanie wdrażaniem Gminnym Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów będzie odbywać się na trzech poziomach. Rysunek 62. Poziomy zarządzania Gminnym Programem Rewitalizacji. Zarządzanie projektami rewitalizacyjnymi Zarządzanie podobszarami rewitalizacji Zarzadzanie Programem Źródło: opracowanie własne. Realizację Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów powierza się Wójtowi Gminy Zabierzów poprzez Urząd Gminy Zabierzów, w szczególności Wydział Rozwoju i Promocji Gminy Operatora ds. Rewitalizacji. Na każdym z poziomów, w proces wdrażania założeń Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów zaangażowane będą także następujące podmioty: Komitet ds. Rewitalizacji; Zespoły Robocze ds. podobszarów rewitalizacji (wyłaniane w ramach Komitetu ds. Rewitalizacji spośród jego członków); Partnerzy Programu interesariusze procesu rewitalizacji, wśród których znajdują się m.in. podmioty takie jak: o Mieszkańcy, o Lokalni aktywiści, o Przedsiębiorcy, o Rada Przedsiębiorczości, o Jurajska Izba Gospodarcza, o Właściciele nieruchomości, o Spółdzielnie mieszkaniowe, w tym Spółdzielnia Właścicieli Mieszkań os. XXXV-lecia PRL, o Zarządcy nieruchomości, o Instytucje zarządzające infrastrukturą techniczną, o Instytucje społeczne, w tym kościoły, parafie, związki wyznaniowe, o Instytucje edukacyjne, o Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o Ochotnicza Straż Pożarna, o Organizacje pozarządowe, o Kluby sportowe, o Media lokalne. 163

165 Wskazane powyżej podmioty w ramach procesu wdrażania i monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji będą pełnić określone funkcje odnoszące się do poszczególnych poziomów zarządzania dokumentem. Zakres tych funkcji przedstawia poniższa tabela. 164

166 Tabela 37. Funkcje podmiotów zaangażowanych w proces wdrażania i monitorowania GPR. Podmioty zaangażowane we wdrażanie Programu Operator ds. Rewitalizacji Komitet ds. Rewitalizacji Zespoły Robocze ds. podobszarów rewitalizacji Funkcje podmiotów zaangażowanych w proces wdrażania i monitorowania Zarządzanie Programem Zarządzanie podobszarami rewitalizacji Zarządzanie projektami rewitalizacyjnymi mobilizuje zasoby na rzecz realizacji działań zapisanych w GPR; dba o upowszechnienie założeń GPR wśród mieszkańców Gminy; odpowiada za aktualizację zapisów GPR; prowadzi konsultacje społeczne z mieszkańcami Gminy; zbiera propozycje zmian do GPR; diagnozuje sytuację na obszarze objętym rewitalizacją; sporządza okresowe sprawozdania z realizacji GPR; upowszechnia wśród lokalnej społeczności informacje na temat postępów w realizacji założeń GPR; określa standardy bieżącego monitorowania wdrażania GPR (wprowadza niezbędne zmiany do procedury monitoringu); rekomenduje zmiany do GPR; opiniuje sprawozdania z realizacji GPR; tworzy warunki do współpracy i koordynacji działań rewitalizacyjnych; opiniują wnioski Partnerów dotyczące zmian w GPR; w sposób stały monitoruje realizację zadań i zmiany zachodzące w ramach poszczególnych podobszarów; prowadzi wystandaryzowaną bazę wskaźników monitorujących zmian w podobszarach rewitalizacji; podejmuje działania na rzecz angażowania Partnerów do realizacji założeń Programu w ramach poszczególnych podobszarów rewitalizacji; wdraża założenia GPR oraz koordynuje procesy w podobszarach rewitalizacji; stanowi forum wymiany opinii nt. podobszarów rewitalizacji, ich potrzeb i zmian zachodzących na ich terenie; diagnozuje zaistniałe problemy w podobszarach rewitalizacji; promuje założenia i efekty realizacji zadań w ramach podobszarów rewitalizacji; opiniuje propozycje zmian w ramach podobszarów; przedstawiają wstępną opinię dotyczącą zmian w ramach podobszarów; wspiera Partnerów w poszukiwaniu zewnętrznych środków na realizację przedsięwzięć wpisujących się w założenia GPR; monitoruje możliwości pozyskania dofinansowania na realizację zadań uwzględnionych w GPR; zbiera propozycje zadań do GPR; poszukuje nowych Partnerów do realizacji istotnych przedsięwzięć; inicjuje partnerstwa do realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych; opiniują propozycje projektów rewitalizacyjnych dotyczących podobszarów zgłaszane przez Partnerów oraz zgłaszają projekty własne; 165

167 Partnerzy Programu Źródło: opracowanie własne. przekazują informacje nt. realizowanych zadań wpisujących się w założenia GPR oraz statystyki i dane pomocne w procesie monitorowania wskaźników dla Programu; zgłaszają wnioski dotyczące zmian w GPR; zgłaszają propozycje projektów rewitalizacyjnych dotyczących podobszarów; aktywnie, zgodnie z posiadanymi kompetencjami włączają się w realizację zadań wpisujących się w GPR; zgłaszają Operatorowi ds. Rewitalizacji pojawienie się trudności lub dodatkowych potrzeb związanych z wdrażanymi zadaniami uwzględnionymi w GPR; 166

168 12.2. PROCEDURY ZARZĄDZANIA I MONITORINGU GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Celem nadania sprawności w zarządzaniu i monitorowaniu realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów przygotowano: procedurę stałego monitorowania, procedurę zgłaszania nowych zadań oraz procedurę zgłaszania propozycji zmian do GPR. PROCEDURA STAŁEGO MONITOROWANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Sprawozdania z postępów w realizacji zadań uwzględnionych w Gminnym Programie Rewitalizacji przygotowywane są raz w roku i obejmują sprawozdanie roczne. W tym celu podejmowane są następujące działania: a. Operator ds. Rewitalizacji pozyskuje informacje na temat zrealizowanych projektów w poprzednim roku kalendarzowym od Partnerów realizujących projekty rewitalizacyjne. Dane zawierają informacje takie jak m.in.: harmonogram, osiągnięte efekty (wskaźniki), napotkane / potencjalne trudności i problemy, niezbędne do zrealizowania zadania zasoby, a także listę działań do realizacji na rok bieżący i kolejny rok. Dane gromadzone są do 31 marca. b. Partnerzy realizujący projekty przygotowują niezbędne dane w postaci mini raportów z wykonanych projektów, z których Operator ds. Rewitalizacji opracowuje całościowe Sprawozdanie, które zawiera: wyniki działań związanych z pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych na realizację działań zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów (ile i jakie wnioski o dofinansowanie zostały złożone w okresie sprawozdawczym, na jakie działania udało się pozyskać środki, w jakiej wysokości, jakie działania nie otrzymały wsparcia finansowego), prezentację przebiegu realizacji projektów, które otrzymały dofinansowanie z funduszy zewnętrznych, analizę przyczyn nie zrealizowania projektów zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów w czasie sprawozdawczym lub szerszym, stan przygotowań i wdrażania projektów wpisanych do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Sprawozdania cząstkowe przekazywane są do 30 kwietnia. c. W ciągu 15 dni od otrzymania sprawozdania Wójt zwołuje spotkanie Komitetu ds. Rewitalizacji, podczas którego konsultuje ujęte w sprawozdaniu wyniki monitoringu, rekomendacje oraz zaopiniowaną przez Zespoły Robocze listę zadań planowanych do realizacji w kolejnym roku budżetowym. d. Na kolejnej, następującej po spotkaniu Komitetu ds. Rewitalizacji, sesji Rady Gminy Wójt przedstawia wyniki sprawozdania z realizacji zamierzeń strategicznych wraz z listą zadań proponowanych do uwzględnienia w budżecie Gminy na kolejny rok. Informacje z systemu monitorowania służą zarządzającym realizacją Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata do sprawowania bieżącego nadzoru nad postępami. 167

169 PROCEDURA ZGŁASZANIA NOWYCH ZADAŃ DO GPR Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszkańcy obszaru rewitalizacji, mają możliwość zgłoszenia nowego zadania do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Proces ten reguluje poniższa procedura: a. Propozycję nowego zadania, opisaną zgodnie z kartą projektu Gminnego Programu Rewitalizacji, zgłasza instytucja zaliczająca się do katalogu Partnerów GPR lub grupa minimum 15 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Propozycje zadań zbierane są raz w roku i muszą zostać złożone do Operatora ds. rewitalizacji w terminie do 31 marca. b. Po upływie tego terminu Operator ds. rewitalizacji w przeciągu dwóch tygodni zwołuje spotkania Zespołów Roboczych ds. podobszarów rewitalizacji. Podczas spotkań Zespoły opiniują zebrane propozycje zadań rewitalizacyjnych dla danego podobszaru oraz zgłaszają własne zadania. c. Opinie Zespołów wraz z zadaniami przedstawiane są podczas spotkania Komitetu ds. Rewitalizacji, którego zwołanie następuje zgodnie z punktem c procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. d. Zgodnie z punktem d procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. PROCEDURA ZGŁASZANIA PROPOZYCJI ZMIAN DO GPR Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, w tym Partnerzy Programu oraz mieszkańcy obszaru rewitalizacji, mają możliwość zgłoszenia propozycji zmian w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Proces ten reguluje poniższa procedura: a. Propozycję zmiany w zakresie zasięgu podobszaru rewitalizacji czy diagnozy podobszaru rewitalizacji wraz z uzasadnieniem zgłasza instytucja zaliczająca się do katalogu Partnerów GPR lub grupa minimum 15 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Propozycje zmian zbierane są raz w roku i muszą zostać złożone do Operatora ds. rewitalizacji w terminie do 31 marca. b. Po upływie tego terminu Operator ds. rewitalizacji w przeciągu dwóch tygodni zwołuje spotkania Zespołów Roboczych ds. podobszarów rewitalizacji. Podczas spotkań Zespoły opiniują zebrane propozycje zmian dotyczących poszczególnych podobszarów rewitalizacji. c. Opinie Zespołów przedstawiane są podczas spotkania Komitetu ds. Rewitalizacji, którego zwołanie następuje zgodnie z punktem c procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. d. Zgodnie z punktem d procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. 168

170 EWALUACJA ON-GOING (OKRESOWA) Ewaluacja on-going (okresowa) w formie raportu powinna zawierać zestawienie najważniejszych wniosków płynących ze Sprawozdań Końcoworocznych, w tym ocenę stopnia realizacji założonych celów i przypisanych im wskaźników oraz przedsięwzięć rewitalizacyjnych, zaplanowanych w tym okresie do realizacji. Raport będzie stanowił podstawę sformułowania zaleceń na kolejne lata wdrażania GPR. Termin Okres Odpowiedzialność Cel I kwartał 2019 r. przegląd trzyletni za okres r. Operator ds. Rewitalizacji przy współpracy z Komitetem ds. Rewitalizacji i Partnerami Programu Ocena stopnia osiągnięcia założonych wskaźników, ocena stopnia realizacji przedsięwzięć, wnioski ze sprawozdań Końcoworocznych za okres I kwartał 2022 r. przegląd trzyletni za okres r. Operator ds. Rewitalizacji przy współpracy z Komitetem ds. Rewitalizacji i Partnerami Programu Ocena stopnia osiągnięcia założonych wskaźników, ocena stopnia realizacji przedsięwzięć, wnioski ze sprawozdań Końcoworocznych za okres EWALUACJA EX POST EWALUACJA PO ZAKOŃCZENIU REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW NA LATA Ewaluacja ex post jest dokumentem, który posłuży do rozliczenia wyników prac związanych z Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Podmiotem odpowiedzialnym za wykonanie Ewaluacji będzie Operator ds. Rewitalizacji. Ewaluacja w formie raportu powinna zawierać zestawienie najważniejszych wniosków ze Sprawozdań Końcoworocznych prowadzonych przez cały okres obowiązywania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów, a więc w latach Dodatkowo ewaluacja powinna obejmować badania społeczno-ekonomiczne, które będą dotyczyć zdiagnozowanych w ramach Programu Rewitalizacji problemów i ich natężenia. Takie zestawienie pozwoli na wykazanie efektów, które zostały osiągnięte dzięki podjętej interwencji. Raport zostanie przekazany Komitetowi ds. Rewitalizacji do zaopiniowania, a także Wójtowi i Radzie Gminy. Raport ewaluacyjny zostanie udostępniony do publicznego wglądu poprzez zamieszczenie na stronie internetowej Urzędu Gminy Zabierzów. MECHANIZM ANALIZY NASTĘPSTW DECYZJI PRZESTRZENNYCH W SKALI GMINY ZABIERZÓW Wdrażanie Gminnego Programu Rewitalizacji oparte będzie o stałą współpracę Wydziału Planowania Przestrzennego, Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Gminy Zabierzów z Operatorem ds. Rewitalizacji. Zasadniczym celem tej współpracy jest zapewnienie bieżącego przepływu informacji dotyczących zmian przestrzennych (w zakresie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz pozwoleń na budowę dla istotnych lokalnie inwestycji) zachodzących na obszarze rewitalizacji oraz poza nimi, na terenie sołectw objętych rewitalizacją. 169

171 Operator ds. Rewitalizacji raz na kwartał przeprowadzi z przedstawicielami ww. Wydziału robocze konsultacje dotyczące planowanych i podjętych decyzji przestrzennych mogących mieć wpływ na obszar rewitalizacji i wszystkie pięć jego podobszarów. Pozyskane informacje zostaną włączone w zakres sprawozdania rocznego i procedowane w ramach procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji. W przypadku powzięcia wiedzy nt. zmian przestrzennych zagrażających realizacji celów określonych dla obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów Operator ds. Rewitalizacji, niezależnie od procedury stałego monitorowania Gminnego Programu Rewitalizacji, ma obowiązek niezwłocznie przekazać taką informację Wójtowi Gminy. Każda tego rodzaju sytuacja poddana będzie indywidualnej analizie i ocenie w kontekście założeń niniejszego dokumentu USPOŁECZNIENIE PROCESU REWITALIZACJI Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów zgodnie z wyżej zawartymi ustaleniami, opiera się o zasadę partnerstwa i partycypacji. Podstawowym celem działań związanych z uspołecznieniem procesu jest dotarcie do jak najszerszej grupy beneficjentów i interesariuszy, instytucji mogących być partnerami w realizacji przedsięwzięć zapisanych w Gminnym Programie Rewitalizacji, ale także zachęcenie mieszkańców do podejmowania inicjatyw służących realizacji celów Gminnego Programu Rewitalizacji. Zasada partnerstwa i partycypacji społeczności lokalnej w realizacji GPR odbywać się będzie dwutorowo poprzez informowanie i edukację oraz współdecydowanie. Informowanie i edukowanie Umieszczenie na stronie internetowej Urzędu Gminy dokumentu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Wzbogacanie strony internetowej Urzędu o informacje na temat nowo realizowanych zadań w ramach GPR. Współpraca z lokalną prasą w celu informowania opinii publicznej o przebiegu realizacji i monitorowania GPR. Współdecydowanie Opracowanie i realizacja ankiety internetowej skierowanej do mieszkańców i innych interesariuszy dotyczącej oceny Gminnego Programu Rewitalizacji oraz sugestii zmian. Organizowanie wspólnych, otwartych spotkań (debat) trzech sektorów w trakcie, których będzie możliwe ustalenie propozycji nowych zadań do wprowadzenia do Gminnego Programu Rewitalizacji. Powołanie Komitetu ds. Rewitalizacji (w terminie do 3 miesięcy od uchwalenia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów). 170

172 INFORMOWANIE I EDUKOWANIE Informacje dotyczące podejmowanych działań dotyczących Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów będą zamieszczane w lokalnej prasie, na stronie internetowej gminy, a także w cyklicznie wydawanym Dodatku do gazety Znad Rudawy. W ramach promocji i działań informacyjnych podejmowane będą w szczególności następujące działania: Umieszczenie na stronie internetowej Urzędu Gminy wersji elektronicznej dokumentu Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów. Wzbogacanie strony internetowej Urzędu o informacje na temat nowo realizowanych zadań w ramach GPR. Współpraca z lokalną prasą w celu informowania opinii publicznej o przebiegu realizacji założeń GPR. Działania informacyjne będą prowadzone w sposób ciągły, tak aby w każdym momencie zainteresowane podmioty i potencjalni interesariusze procesu mieli możliwość pozyskania wiedzy na temat poczynionych postępów realizacji Programu oraz mogli zgłaszać swoje uwagi i pomysły na realizację. Proces informacyjn0-edukacyjny stanowi podstawę do prowadzenia działań mających na celu uspołecznienie procesu rewitalizacji. WSPÓŁDECYDOWANIE Równolegle do działań informacyjno - edukacyjnych będą prowadzone działania nakierowane na pozyskanie aktywnych partnerów do realizacji działań międzysektorowych. Zastosowane zostaną następujące sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi: Opracowanie i realizacja ankiety internetowej skierowanej do mieszkańców, podmiotów gospodarczych i innych interesariuszy dotyczącej oceny Gminnego Programu Rewitalizacji i sugestii zmian. Organizowanie wspólnych, otwartych spotkań (debat) trzech sektorów w trakcie których będzie możliwe ustalenie propozycji nowych zadań do wprowadzenia do Gminnego Programu Rewitalizacji (raz do roku). Powołanie Komitetu ds. Rewitalizacji (w terminie do 3 miesięcy od Uchwalenia Gminnego Programu Rewitalizacji). Przedstawiony model uspołecznienia procesu partycypacji doprowadzi do zwiększenia legitymizacji działań rewitalizacyjnych wśród lokalnych interesariuszy. Działania informacyjnoedukacyjne pozwolą na zaangażowanie do współdziałania większej liczby reprezentantów różnych grup interesariuszy. Uświadomienie mieszkańcom i interesariuszom procesu wagi ich uczestnictwa życiu publicznym i potrzeby artykułowania swoich potrzeb będzie skutkowało zwiększeniem aktywności lokalnej. Dzięki temu podczas prowadzonych działań konsultacyjnych, skoncentrowanych na włączeniu grup interesariuszy do współdecydowania, łatwiejsze będzie osiągnięcie konsensusu. Specyfika procesu rewitalizacji może prowadzić do podejmowania trudnych decyzji i powstawania potencjalnych konfliktów społecznych. W związku z tym aktywne włączenie się określonych grup społecznych do podejmowania decyzji przyczyni się do większej 171

173 legitymizacji działań. Zaangażowanie kluczowych interesariuszy realizowanie projektów we współpracy z partnerami społecznymi zapewni większą trwałość tych projektów. Dodatkowo, stały dostęp do materiałów dotyczących rewitalizacji (artykułów, sprawozdań) pozwoli wszystkim zainteresowanym podmiotom na stały monitoring i włączanie się w odpowiednim dla nich momencie (nie tyko podczas wyznaczonych spotkań). 172

174 XIII. OKREŚLENIE NIEZBĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH SPECJALNA STREFA REWITALIZACJI Na dzień przyjęcia uchwały o przyjęciu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów nie przewiduje się ustanowienia Specjalnej Strefy Rewitalizacji, jednakże Gmina zastrzega sobie możliwość jej powołania, zgodnie z art. 25 Ustawy z dnia 9 października o rewitalizacji. NIEZBĘDNE ZMIANY W DOKUMENTACH PLANOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY Realizacja zadań zawartych w dokumencie Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata pociąga za sobą konieczność uzupełnienia zapisów Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego gminy Zabierzów w części obejmującej sołectwa: Brzezinka, Brzoskwinia, Karniowice, Kobylany, Młynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Więckowice (uchwała Nr XXVIII/161/04 Rady Gminy Zabierzów z dnia r.). Działka nr 109/12, na której znajdują się stawy, posiada przeznaczenie: NO - tereny urządzeń odprowadzania i oczyszczania ścieków. Tereny te przeznacza się na cele realizacji i funkcjonowania urządzeń i obiektów komunalnej kanalizacji sanitarnej, w tym: przepompowni ścieków i oczyszczalni ścieków. Ze względu na realizację zadania 1.1. Rekreacja nad stawem Karniowicka Strefa Aktywności Wypoczynkowej, konieczne jest uzupełnienie zapisów planu dopuszczające wykorzystanie terenu pod funkcje rekreacyjne (ścieżki spacerowe z elementami małej architektury), w postaci: Jako przeznaczenie dopuszczalne ustala się: 1) zachowanie nie wydzielonych liniami rozgraniczającymi wód otwartych (dotyczy istniejących cieków wodnych); 2) niekubaturowe ogólnodostępne urządzenia rekreacji (tj. trasy szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych z wykluczeniem pól campingowych i karawingowych, strzelnic, parków rozrywki, itp.); 3) elementy małej architektury (wiaty, siedziska); 4) urządzenia infrastruktury technicznej; 5) nie wydzielone w planie dojścia dla pieszych, podjazdy oraz ścieżki rowerowe. Gmina zastrzega sobie możliwość wprowadzenia innych zmian, w razie zmian / aktualizacji w dokumencie GPR. 173

175 SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. Mapa administracyjna Gminy Zabierzów Rysunek 2. Zmiana liczby mieszkańców w latach (w %) Rysunek 3. Liczba zameldowań na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Rysunek 4. Przyrost naturalny (stan na 31.XII.2015) Rysunek 5. Saldo migracji (stan na 31.XII.2015) Rysunek 6. Liczba rodzin objętych pracą socjalną w roku 2015 w przeliczeniu na 100 mieszkańców Rysunek 7. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej w roku 2015 w przeliczeniu na 100 mieszkańców Rysunek 8. Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej sytuacja w roku 2015 w stosunku do roku 2011 (zmiana w %) Rysunek 9. Liczba rodzin objętych pracą socjalną sytuacja w roku 2015 w stosunku do roku 2011 (zmiana w %) Rysunek 10. Zgłoszenia problemów alkoholowych na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Rysunek 11. Liczba wystawionych Niebieskich Kart w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015)15 Rysunek 12. Liczba uczniów sprawiających kłopoty wychowawcze w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Rysunek 13. Liczba dzieci zgłaszanych do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Rysunek 14. Liczba rozbojów, kradzieży i włamań w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) 17 Rysunek 15. Liczba zdarzeń (pobić, oszustw, znęcania się, nietrzeźwych) w przeliczeniu na 100 mieszkańców (stan na 31.XII.2015) Rysunek 16. Frekwencja wyborcza w wyborach samorządowych w 2014 r Rysunek 17. Głosy uczestników I warsztatu strategicznego - wybór obszarów do rewitalizacji Rysunek 18. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze gospodarczej.25 Rysunek 19. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze środowiskowej Rysunek 20. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze technicznej.. 26 Rysunek 21. Sołectwa zdegradowane społecznie, wykazujące problemy/wyzwania w sferze przestrzenno - funkcjonalnej Rysunek 22. Sołectwa zdegradowane, wybrane do objęcia działaniami rewitalizacyjnymi Rysunek 23. Wybór obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji - wyniki analiz społecznych oraz diagnozy przestrzenno-funkcjonalnej Rysunek 24. Granice podobszarów rewitalizacji Rysunek 25. Wskaźnik Edukacyjnej Wartości Dodanej dla gimnazjów z obszaru gminy Zabierzów za okres część humanistyczna Rysunek 26. Wskaźnik Edukacyjnej Wartości Dodanej dla gimnazjów z obszaru gminy Zabierzów za okres część matematyczno-przyrodnicza

176 Rysunek 27. Zgłoszenia problemów alkoholowych do Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego w gminie Zabierzów w latach Rysunek 28. Obszary chronione na obszarze gminy Zabierzów Rysunek 29. Narażenie mieszkańców gminy Zabierzów na zanieczyszczenie powietrza Rysunek 30. Komunikacja na obszarze gminy Zabierzów Rysunek 31. Zniszczone stojaki przy terenie sportowym Rysunek 32. Teren placu zabaw na osiedlu mieszkaniowym Rysunek 33. Ogrodzony staw na terenie osiedla Rysunek 34. Otoczenie stawu w Karniowicach Rysunek 35. Budynek świetlicy wiejskiej Rysunek 36. Boisko przy świetlicy Rysunek 37. Tereny zielone pomiędzy świetlicą a centrum Rysunek 38. Staw przy dolinie Rudawy Rysunek 39. Budynek dworca, perony Rysunek 40. Przejście dla pieszych przy szkole podstawowej Rysunek 41. Samochody parkujące na poboczu przy skrzyżowaniu z drogą krajową Rysunek 42. Samochody na poboczu drogi przy dworcu kolejowym Rysunek 43. Teren w centrum, za obiektami usługowymi z widokiem na przystanek autobusowy i obiekty usługowe Rysunek 44. Plac zabaw przy osiedlu mieszkaniowym Rysunek 45. Działki w bezpośrednim otoczeniu doliny rzeki Rudawy Rysunek 46. Przejazd pod torami kolejowymi Rysunek 47. Budynek dworca, otoczenie zajęte przez samochody Rysunek 48. Dojście do szkoły podstawowej Rysunek 49. Dzikie miejsca ognisk, śmieci na terenie kamieniołomu Rysunek 50. Tereny rekreacyjne w centrum miejscowości Rysunek 51. Boisko, tereny sportowe Rysunek Miejsce odpoczynku na wyznaczonym szlaku oraz szlak wykorzystywany jako trasa biegowa Rysunek 54. Plac zabaw przy szkole podstawowej Rysunek 55. Granice Podobszaru 1. Karniowice Rysunek 56. Granice Podobszaru 2. Kleszczów Rysunek 57. Granice Podobszaru 3. Rudawa Rysunek 58. Granice Podobszaru 4. Zabierzów Rysunek 59. Granice Podobszaru 5. Zelków Rysunek 60. Lokalizacja przedsięwzięć rewitalizacyjnych planowanych na obszarze rewitalizacji wraz z zasięgami oddziaływania

177 Rysunek 61. System zarządzania Programem Rewitalizacji Rysunek 62. Poziomy zarządzania Gminnym Programem Rewitalizacji

178 ZAŁĄCZNIKI ZAŁĄCZNIK 1. RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH UCHWAŁY W SPRAWIE WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ORAZ OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROJEKTU UCHWAŁY W SPRAWIE WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ORAZ OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW z dnia 13 czerwca 2016 r. Zgodnie z obwieszczeniem Wójta Gminy Zabierzów z dnia 29 kwietnia 2016 r., w dniach od 9 maja 2016 do 6 czerwca 2016 r. odbyły się konsultacje społeczne projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów wraz z załącznikami (mapą obszarów oraz Diagnozą do Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów). Przez cały czas trwania konsultacji uwagi przyjmowane były w następujących formach: w formie pisemnej poprzez specjalny formularz zgłoszeniowy, który należało przesłać na wskazany adres mailowy lub dostarczyć do Urzędu Gminy; ustnie do protokołu w siedzibie Urzędu Gminy lub telefonicznie w godzinach pracy Urzędu Gminy Zabierzów; ustnie lub pisemnie podczas otwartego spotkania warsztatowego, które odbyło się w dniu 16 maja 2016 r. w siedzibie Urzędu Gminy Zabierzów i zgromadziło 29 osób. W efekcie przeprowadzonych konsultacji społecznych wpłynęły następujące uwagi: Lp. Treść uwagi Uzasadnienie uwagi Forma zgłoszenia uwagi Stanowisko w sprawie uwagi 177

179 Obszar 1: Karniowice brak uwag Obszar 2: Kleszczów brak uwag Obszar 3: Rudawa 1a. Propozycja realizacji na terenie Rudawy następujących działań: - budowa osobnego, oświetlonego boiska treningowego z infrastrukturą na terenie KS Orlęta Rudawa; - poprawa infrastruktury OSP w Rudawie; - świetlica środowiskowa dla dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych; - park na terenie działki 571/7; - nowa siedziba biblioteki. 1b. Propozycja realizacji na terenie Rudawy następujących działań: - zagospodarowanie terenów przy rzece Racławce na odcinku od Radwanowic na obszarze Rudawy pod szlak turystyczny dla pieszych i rowerzystów. 2. Rozszerzenie obszaru o teren ulic Na skarpie i Akacjowej. 3. Historyczna ścieżka tematyczna wzdłuż Rudawy z uwzględnieniem 3 bunkrów usytuowanych w Rudawie. 4. Rozszerzenie obszaru o teren skrzyżowania ulic Niepodległości, Dunajewskiego i Łanowej. Rudawa stanowi centrum kulturalne, handlowe i usługowe dla około 5 tysięcy mieszkańców Rudawy i okolicznych sołectw. Pełni funkcję drugiego centrum w gminie Zabierzów i w tym kontekście wymaga szeregu zmian i działań inwestycyjnych. Pisemna 11 Uwaga przyjęta. Wszystkie obiekty i tereny, o których mowa w uwadze objęte są obszarem rewitalizacji. Konkretne zadania do realizacji nie są przedmiotem obecnych konsultacji, będą rozpatrywane w ramach dalszych prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji. Jw. Pisemna 12 Uwaga odrzucona. Rozszerzenie obszaru rewitalizacji wyłącznie w oparciu o przesłanki turystyczno rekreacyjne nie jest zgodne z założeniami wyznaczania obszarów rewitalizacji. Istnienie potrzeby stworzenia kładki nad torami kolejowymi. W tej części miejscowości nie ma żadnego bezpiecznego przejścia przez tory. Wykorzystanie potencjału fortyfikacji bunkrów usytuowanych na terenie Rudawy np. poprzez stworzenie historycznej ścieżki tematycznej. W okolicach cmentarza parafialnego w Rudawie teren jest nieuporządkowany, brakuje Warsztat Uwaga przyjęta. Obszar rewitalizacji zostanie poszerzony. Warsztat Warsztat Uwaga odrzucona. Rozszerzenie obszaru rewitalizacji wyłącznie w oparciu o przesłanki turystyczno rekreacyjne nie jest zgodne z założeniami wyznaczania obszarów rewitalizacji. Uwaga odrzucona. Rozszerzenie obszaru rewitalizacji wyłącznie w oparciu o 11 Uwaga wpłynęła w formie pisma poza terminem konsultacji społecznych (22 kwietnia 2016 r.). Ze względu jednak na fakt, iż wpłynęła ona w okresie trwania prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Zabierzów oraz odnosi się do przedmiotu konsultacji, zdecydowano się na jej uwzględnienie w niniejszym Raporcie. 12 Jak wyżej. 178

180 Obszar 4: Zabierzów 5. Włączenie budynku Domu Kultury w Zabierzowie w zakres obszaru rewitalizacji. 6. Poszerzenie podobszaru rewitalizacji o teren przy korycie rzeki Rudawy od wiaduktu kolejowego przy hurtowni GRASS do mostu kolejowego przy ul. Mostowej. 7. Włączenie terenu wiejskiego przy ul. Krakowskiej (Topólki). 8. Włączenie działki gminnej nr 26/29 znajdującej się przy ul. Mostowa. Obszar 5: Zelków przestrzeni pod parkingi, niezbędna jest także reorganizacja ruchu na skrzyżowaniu. Budynek Domu Kultury na chwilę obecną nie jest włączony do podobszaru rewitalizacji, chociaż z nim graniczy. Budynek ten wymaga remontu, w celu stworzenia przestrzeni do prowadzenia świetlicy środowiskowej. Jednym z problemów, jaki występuje na terenie Zabierzowa są zanieczyszczone i zaniedbane brzegi oraz koryto rzeki. Jest to obszar posiadający potencjał rozwojowy teren rzeki, jako teren rekreacyjny dla mieszkańców po uregulowaniu koryta rzeki możliwość uruchomienia zawodów kajakowych, w tym możliwość rozwoju oferty turystyki weekendowej, w kierunku turystyki kajakowej. Zagospodarowanie terenu pod potrzeby rekreacyjne. Wskazane byłoby urządzenie na tym terenie przestrzeni dla sportu, kultury i rekreacji dla mieszkańców Zabierzowa. przesłanki związane z niedostatkami infrastrukturalnymi nie jest zgodne z założeniami wyznaczania obszarów rewitalizacji. Warsztat Uwaga przyjęta. Obszar rewitalizacji zostanie poszerzony. Warsztat Warsztat Warsztat Uwaga odrzucona. Rozszerzenie obszaru rewitalizacji wyłącznie w oparciu o przesłanki turystyczno rekreacyjne nie jest zgodne z założeniami wyznaczania obszarów rewitalizacji. Uwaga odrzucona. Rozszerzenie obszaru rewitalizacji wyłącznie w oparciu o przesłanki turystyczno rekreacyjne nie jest zgodne z założeniami wyznaczania obszarów rewitalizacji. Uwaga odrzucona. Rozszerzenie obszaru rewitalizacji wyłącznie w oparciu o przesłanki turystyczno rekreacyjne nie jest zgodne z założeniami wyznaczania obszarów rewitalizacji. 179

181 9. Wykorzystanie opracowanego projektu rozbudowy szkoły w Zelkowie dla celów zadania objętego programem rewitalizacji. Dostarczony do Gminy projekt zakładał rozbudowę budynku pod katem funkcjonowania samej placówki oświatowej był opracowany w wersji minimum. Adaptacja opracowania winna obejmować jego znaczne poszerzenie poprzez m.in. rozbudowę sali gimnastycznej, która stanowić mogłaby pomieszczenia centrum kultury wsi Zelków, natomiast uzyskana dodatkowa powierzchnia na wyższej kondygnacji służyłaby nie tylko szkole, ale także zaspokojeniu potrzeb mieszkańców wsi w zakresie realizacji celów integracyjnych i kulturalnych. Pisemna 13 Uwaga przyjęta. Obiekt, o którym mowa w uwadze objęty jest obszarem rewitalizacji. Konkretne zadania do realizacji nie są przedmiotem obecnych konsultacji, będą rozpatrywane w ramach dalszych prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji. W efekcie przeprowadzonych konsultacji społecznych wprowadzone zostały zmiany do Załącznika nr 1 do projektu uchwały w sprawie: wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów (mapa obszaru rewitalizacji). Do niniejszego Raportu załącza się komplet dokumentów 14 dotyczący konsultowanego projektu uchwały, publikowany w toku konsultacji na BIP, serwisie Tablicy Ogłoszeń UG Zabierzów: 1. Obwieszczenie Wójta Gminy Zabierzów w sprawie planowanych konsultacji społecznych z dnia 29 kwietnia 2016 r. 2. Projekt uchwały w sprawie: wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Zabierzów wraz z załącznikiem nr 1 3. Diagnoza do Gminnego Programu Rewitalizacji na lata Formularz zgłaszania uwag Małgorzata Tomczyk Bartłomiej Stawarz -/- -/- 13 Uwaga wpłynęła w formie pisma poza terminem konsultacji społecznych (5 maja 2016 r.). Ze względu jednak na fakt, iż wpłynęła ona w okresie trwania prac nad Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Zabierzów oraz odnosi się do przedmiotu konsultacji, zdecydowano się na jej uwzględnienie w niniejszym Raporcie. 14 Oryginały dokumentów dostępne w Urzędzie Gminy Zabierzów; wersja elektroniczna dokumentów dostępna w BIP Urzędu Gminy Zabierzów oraz serwisie 180

182 Kierownik ROZ z up. Wójta Gminy Zabierzów Data / Podpis Data / Podpis 181

183 ZAŁĄCZNIK 2. RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROJEKTU GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW NA LATA ORAZ PROJEKTU UCHWAŁY W SPRAWIE ZASAD WYZNACZANIA SKŁADU ORAZ ZASAD DZIAŁANIA KOMITETU DS. REWITALIZACJI. RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH PROJEKTU GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ZABIERZÓW NA LATA ORAZ PROJEKTU UCHWAŁY W SPRAWIE ZASAD WYZNACZANIA SKŁADU ORAZ ZASAD DZIAŁANIA KOMITETU DS. REWITALIZACJI z dnia 14 października 2016 r. Zgodnie z obwieszczeniem Wójta Gminy Zabierzów z dnia 10 sierpnia 2016 r., w dniach od 18 sierpnia 2016 do 19 września 2016 r. odbyły się konsultacje społeczne projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata oraz projektu uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji. Przez cały czas trwania konsultacji uwagi przyjmowane były w następujących formach: w formie pisemnej poprzez specjalny formularz zgłoszeniowy, który należało przesłać na wskazany adres mailowy lub dostarczyć do Urzędu Gminy; ustnie do protokołu w siedzibie Urzędu Gminy lub telefonicznie w godzinach pracy Urzędu Gminy Zabierzów; ustnie lub pisemnie podczas otwartego spotkania konsultacyjnego, które odbyło się w dniu 6 września 2016 r. w siedzibie Urzędu Gminy Zabierzów i zgromadziło 14 osób. W efekcie przeprowadzonych konsultacji społecznych wpłynęły następujące uwagi: Dokument, do Lp. którego odnosi się uwaga 1. Projekt Gminnego Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata (GPR) Treść uwagi Czy prawdą jest, że blisko 100 gmin wiejskich aplikuje o kwotę ok.160 mln. Uzasadnienie uwagi Czyli jakie szanse mają projekty gminy Zabierzów przekraczające 4-10 mln PLN? Forma zgłoszenia uwagi Pisemna Stanowisko w sprawie uwagi Uwagę odrzucono. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata , zgodnie z wyznaczonymi przez 182

184 2. Projekt uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji 3. Projekt GPR Podobszar 4 Zabierzów Dodanie do projektu uchwały zasady związanej ze składem Komitetu ds. Rewitalizacji min. 1 osoba reprezentująca każdy z podobszarów rewitalizacji. Niebezpieczny dojazd i dojście do szkoły podstawowej (brak chodnika) oraz kompleksu sportowego Orlik. Zapewnienie w składzie Komitetu ds. Rewitalizacji co najmniej po 1 osobie reprezentującej każdy z Podobszarów rewitalizacji (sołectw objętych rewitalizacją). Spotkanie konsultacyjne - ustna - Spotkanie konsultacyjne - ustna ustawodawcę założeniami ujętymi w ustawie o rewitalizacji z 9 października 2015 r., zakłada wdrażanie oparte o zasadę komplementarności finansowej. Oznacza to możliwość, a wręcz konieczność, korzystania z różnych źródeł finansowania ujętych w Programie przedsięwzięć podstawowych. Tym samym, środki dostępne w ramach regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego stanowią jedno z możliwych źródeł finansowania zaplanowanych inwestycji. Konkurs w ramach Działania 11.2 MRPO Odnowa obszarów wiejskich zaplanowany jest na rok 2017, stąd nie sposób wskazać ile gmin i na jaką kwotę będzie w nim brać udział. W ramach wymienionego Działania maksymalna kwota kosztów kwalifikowanych projektu dotyczy wyłącznie projektów zakładających budowę, przebudowę, rozbudowę, modernizację i adaptację obiektów infrastruktury kultury i wynosi ona 8 mln zł. Uwagę przyjęto. Odpowiedni zapis zostanie uwzględniony w ostatecznej wersji uchwały. Uwagę przyjęto. Zadanie związane z przebudową ul. Myszala ujęto w liście pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych (rozdział 6.2). 183

185 4. Projekt GPR Dojście do Szkoły Podstawowej rozszerzyć o dojazd do szkoły oraz do kompleksu sportowego Moje Boisko ORLIK. 5. Projekt GPR - podobszar 4, str. 48/ Projekt GPR - podobszar 4, str. 48/ Projekt GPR Zadanie 3.4. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Rudawie. Zadanie 4.2. uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie. Zapis wąskie pobocze zastąpić brak chodnika. Realizacja istniejącego projektu przebudowy ul. Myszala. Wskaźnik Spadek liczby tzw. braków zadań w szkole zmiana treści na: Liczba przedmiotów, z których udzielana jest pomoc edukacyjna (w odrabianiu zadań domowych, przygotowaniu do sprawdzianów); Liczba dzieci, którym udzielana jest systematyczna pomoc edukacyjna (co najmniej 1 przedmiot prze okres co najmniej 2 miesięcy). Wskaźnik spadek liczby zgłoszeń problemów wychowawczych (uwag nauczycieli) w szkole (dotyczy dzieci objętych programem) zmiana treści na: Liczba dzieci uczestników zajęć Niebezpieczny dojazd i dojście do szkoły i ORLIKA. Konieczność poprawy bezpieczeństwa: - wzmożony ruch - rozbudowa szkoły - zwiększenie ruchu samochodowego w związku z rozbudową szkoły. Starania mieszkańców od przeszło 10 lat o chodnik. Jw. Istnieje projekt przebudowy ul. Myszala. Cel: poprawa bezpieczeństwa pieszych i kierowców. Proponowane wskaźniki są mierzalne bezpośrednio w placówce, nie wymagają angażowania dodatkowych osób (nauczyciele wielu przedmiotów w przypadku ewidencji braków zadań), odnoszą się do pracy placówki i jej celów w zakresie wsparcia edukacyjnego dla dzieci i młodzieży. Ocena śródroczna i całoroczna podsumowuje funkcjonowanie społeczne ucznia w szkole. Pisemna Uwagę przyjęto. Zadanie związane z przebudową ul. Myszala ujęto w liście pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych (rozdział 6.2). Pisemna Uwagę przyjęto. Opis sytuacji przestrzennej zostanie zmodyfikowany. Pisemna Uwagę przyjęto. Zadanie związane z przebudową ul. Myszala ujęto w liście pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych (rozdział 6.2). Pisemna Uwagę przyjęto. Do kart wymienionych przedsięwzięć podstawowych wprowadzone zostaną proponowane zmiany. 184

186 8. Projekt GPR Zadanie 4.2. Uruchomienie placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie. w placówce z pozytywną (co najmniej poprawną) oceną z zachowania w szkole. Zmiana szacunkowego terminu realizacji z na Zmiana szacunkowych kosztów funkcjonowania: zł (6 x zł). Placówka rozpoczęła działalność w roku 2016, wskazana jest kontynuacja działalności. Zmiana terminu realizacji zadania powoduje konieczność zmian w kosztorysie. Pisemna Uwagę odrzucono. Z uwagi na kosztorys, karta projektu zostanie zmieniona w innym zakresie (krótszy okres realizacji) zgodnie z uwagą nr Projekt GPR Zadanie 5.2. Program wsparcia dla osób w podeszłym wieku w integracji z młodzieżą. Dodanie wskaźnika: Liczba spotkań międzypokoleniowych (wycieczki, spotkania okolicznościowe i inne) corocznie. Dodanie partnerów: Sołtys i rada Sołecka, Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów. Wymierny wskaźnik programu podkreślający realizację celów programu. Konieczne wsparcie gospodarzy terenu, możliwość korzystania z Funduszu Sołeckiego, pomoc merytoryczna ze strony SCKIPGZ. Pisemna Uwagę przyjęto. Opis zadania zostanie zmodyfikowany zgodnie z propozycjami. 10. Projekt GPR Zadanie 6.1. Program aktywizacji i integracji osób długotrwale bezrobotnych. 11. Projekt GPR Zadanie 3.3. podobszar 3 Rudawa Dodanie wskaźników: liczba przygotowanych kompletów dokumentów aplikacyjnych (CV, LM, referencje). Liczba odbytych warsztatów specjalistycznych. Partner w realizacji: Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów. Szacunkowy koszt: zł/rok Efektem projektu powinny być dokumenty (oraz postawy i umiejętności) umożliwiające uczestnikom poszukiwanie, podjęcie i utrzymanie zatrudnienia. Po zapoznaniu się z projektem GPR, z uwagi na zakres zadań realizowanych przez SCKiPGZ na terenie gminy Zabierzów, proponujemy uwzględnienie jednostki w charakterze partnera wskazanych projektów. Pisemna Uwagę przyjęto. Opis zadania zostanie zmodyfikowany zgodnie z propozycjami. Pisemna Uwagę odrzucono. Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów zostało w zadaniu 3.3. wskazane jako podmiot odpowiedzialny za realizację zadania we współpracy z Sołtysem i Rada Sołecką. Tym samym, nie ma potrzeby dodania SCKiPGZ jako partnera w tym przedsięwzięciu. 185

187 12. Projekt GPR Zadanie 3.4. podobszar 3 Rudawa 13. Projekt GPR Zadanie 5.2. podobszar Zelków 14. Projekt GPR Zadanie 6.2. podobszar Kleszczów, Karniowice Partner w realizacji: Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów. Organizacja rodzinnych warsztatów plastycznych oraz ceramicznych. Partner w realizacji: Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów. Organizacja zajęć wspomagających realizację zadania. Partner w realizacji: Samorządowe Centrum Kultury i Promocji Gminy Zabierzów. 15. Projekt GPR Dopisanie zadania adaptacja poddasza Domu Kultury w Zabierzowie na cele użytkowe. 16. Projekt GPR (str.57-58) Uwaga podobszar 4 Zabierzów powinno być niebezpieczne, zbyt wąskie pobocze ul. Myszala droga dojścia i dojazdu dzieci do szkoły podstawowej i Orlika oraz na plac zabaw (s.49) 17. Projekt GPR (str.100) Uwaga dotyczy zagospodarowania terenu przy Kościele na targ. Dopisać nowa przestrzeń publiczna służąca również integracji mieszkańców całej gminy. Obecnie brak przestrzeni na plac targowy. 18. Projekt GPR Kwota zł na okres 3 lat dla codziennych zajęć świetlic socjoterapeutycznych w Jw. Pisemna Uwagę przyjęto. Opis zadania zostanie zmodyfikowany zgodnie z propozycjami. Jw. Pisemna Uwagę przyjęto. Opis zadania zostanie zmodyfikowany zgodnie z propozycjami. Jw. Pisemna Uwagę przyjęto. Opis zadania zostanie zmodyfikowany zgodnie z propozycjami. Dom Kultury wymaga remontu i adaptacji poddasza na urządzenie placówki wsparcia dziennego oraz świetlicy środowiskowej. Urząd Gminy Zabierzów posiada koncepcję zadania. Brak informacji że zapis dotyczy ul. Myszala + dojazd do Orlika i placu zabaw. Mieszkańcy całej gminy będą mogli tam spotykać się i integrować. Zaproponowany kosztorys jest minimalny do realizacji zadań, nie Pisemna Uwagę przyjęto. Zadanie zostało dołączone do listy pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych (podrozdział 6.2). Pisemna Uwagę przyjęto. Opis sytuacji przestrzennej zostanie zmodyfikowany. Pisemna Uwagę przyjęto. Opis zadania uzupełniającego zostanie zmodyfikowany zgodnie z propozycją. Pisemna Uwagę przyjęto. Kosztorys projektu 6.2. pozostanie bez zmian. 186

188 Zadanie 6.2. Świetlice socjoterapeutyczne Kleszczów, Karniowice 19. Projekt GPR Zadanie 6.3. Klub Rodzica w Karniowicach i Kleszczowie 20. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 112 pkt. 8.4 Komplementarność międzyokresowa Kleszczowie i Karniowicach zabezpiecza w stopniu najbardziej podstawowym funkcjonowanie tych świetlic. Pozwala na zatrudnienie specjalisty psychologa prowadzącego zajęcia terapeutyczne (1 raz w tygodniu) oraz codzienne zajęcia opiekuńczo wychowawcze. Zadanie to wymaga zatrudnienia specjalistów przygotowanych do prowadzenia zajęć warsztatowo treningowych dla osób dorosłych (trenera). Zadanie to musi być realizowane w określonych warunkach dotyczących miejsca i wyposażenia sali. Zmienić treść podrozdziału z istniejącej na: Gminny Program Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata zwraca także uwagę na zachowanie ciągłości programowej. Obecny dokument stanowi kontynuację i dba o ciągłość przedsięwzięć podejmowanych w poprzednich okresach programowych: - Modernizacja stadionu sportowego LKS Kmita Zabierzów - Budowa budynku czterodziałowego przedszkola integracyjnego w Zabierzowie wraz z instalacjami wewnętrznymi: elektryczną, wod-kan, co na może być zmniejszony dla wykonania zadania. Zaproponowany kosztorys jest minimalny do realizacji zadań, nie może być zmniejszony dla wykonania zadania. Należy uzupełnić treść podrozdziału przykładami projektów realizowanych w poprzednich okresach - ilustracja prowadzonych przez Gminę działań. Pisemna Uwagę przyjęto. Kosztorys projektu 6.3. pozostanie bez zmian. Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Podrozdział zostanie zmieniony zgodnie z przedstawioną propozycją. 187

189 działkach nr 908/2, 376/3, 376/1 w Zabierzowie - Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w Gminie Zabierzów w latach w aglomeracjach: Zabierzów-Balice i Zabierzów- Niegoszowice - Uporządkowanie, odnowa i pielęgnacja terenu zieleni parkowej wraz z uzupełnieniem drzewostanu tzw. Topólek w miejscowości Zabierzów - Przebudowa pomieszczeń budynku komunalnego w Rudawie będącego siedzibą NZOP ZDROWIE wraz z dobudową platformy dla osób niepełnosprawnych i osób starszych oraz przebudową schodów zewnętrznych - Zagospodarowanie czasu wolnego pn. Już pływam - Jurajski Raj w gminie Zabierzów produkt i oferta turystyczna - Stworzenie strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej, przeznaczonej do użytku publicznego - Budowa kanalizacji sanitarnej dla aglomeracji Zabierzów-Balice (etap XVI) we wsi Kleszczów - Usuwanie azbestu z terenu gmin: Zabierzów, Czernichów, Liszki, Skawina, Świątniki Górne, Wielka Wieś i Mogilany w powiecie krakowskim 188

190 - Budowa kompleksu boisk sportowych w ramach programu Moje boisko Orlik 2012 boisko piłkarskie oraz boisko wielofunkcyjne wraz z zapleczem sanitarno-szatniowym w Zabierzowie - Ścieżki nordic walking w gminie Zabierzów - Stworzenie strefy aktywnego wypoczynku i rekreacji oraz integracji społecznej przeznaczonej do użytku publicznego projekt nr 2 - Remont modernizacyjny z rozbudową budynku komunalnego przychodni Zdrowia w Zabierzowie - Remont remizy wraz z dobudową garażu do budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Karniowicach - Zakup nowego samochodu typu średniego dla jednostki OSP KSRG w Zabierzowie - Remont konserwatorski kapliczki domkowej z 2 połowy XIX w. usytuowanej na działce komunalnej nr 15 w Rudawie - Budowa centrum obywatelskiego i płyty Rynku w Zabierzowie w Zabierzowie - Zagospodarowanie terenów zielonych w 16 miejscowościach gminy Zabierzów - Rozbudowa i częściowa przebudowa basenu OSR w Zabierzowie 189

191 - Zintegrowany węzeł komunikacji pasażerskiej w Zabierzowie w formie parkingu P&R wraz z niezbędną infrastrukturą i wyposażeniem - PONE ograniczenie niskiej emisji w gminie Zabierzów - Szkoła dla rodziców cykl warsztatów w ramach projektu Ku samodzielności w latach Program Aktywizacji i Integracji osób długotrwale bezrobotnych Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 120 zadanie nr 3.4 Uruchomienie placówki wsparcia dziennego Wnioski wyciągnięte z realizacji poprzednich działań rewitalizacyjnych pozwolą na bardziej efektywne wykorzystanie środków i możliwości w obecnej perspektywie finansowej. Zmiana szacunkowego terminu realizacji projektu: z na Konieczność aktualizacji danych w związku z opisem projektu w karcie od strony 78 i wskazaniem szacunkowego terminu realizacji projektu na lata Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Opis zostanie poprawiony. 22. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 90 zadanie nr 6.1 Program aktywizacji i integracji Zmiana szacunkowego terminu realizacji projektu: z 2018 na 2021 Proponowana zmiana wynika z analizy harmonogramu realizacji projektów. Przesunięcie terminu realizacji projektu pozwoli na równomierne rozłożenie realizacji projektów w perspektywie do Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Termin zostanie zmieniony. 190

192 osób długotrwale bezrobotnych 23. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 98 zadanie nr 6.5 Szkoła dla Rodziców w Rudawie, Zabierzowie i Zelkowie 24. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 69 zadanie nr 1.2 Czyn społeczny mieszkańców osiedla XXXV-lecia PRL 25. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 83 i nr 120 zadanie nr. 4.2 Uruchomienie placówki wsparcia Zmiana szacunkowego terminu realizacji projektu: z 2018 na 2020 Wskazanie odpowiedzialności do realizacji: Sołtys wraz z Radą Sołecką Karniowic Zmiana szacunkowego terminu realizacji: z na Zgłoszenie uwagi uzgodniono podczas wewnętrznego spotkania konsultacyjnego z udziałem przedstawiciela jednostki odpowiedzialnej za realizację przedmiotowego zadania w dniu 14 września 2016 r. Proponowana zmiana wynika z analizy harmonogramu realizacji projektów. Przesunięcie terminu realizacji projektu pozwoli na równomierne rozłożenie realizacji projektów w perspektywie do Zgłoszenie uwagi uzgodniono podczas wewnętrznego spotkania konsultacyjnego z udziałem przedstawiciela jednostki odpowiedzialnej za realizację przedmiotowego zadania w dniu 14 września 2016 r. Brak wskazania Proponowany termin realizacji zadania jest zbieżny z planowanymi przez GOPS zadaniami na rok 2017 i Zgłoszenie uwagi uzgodniono podczas wewnętrznego spotkania konsultacyjnego z udziałem Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Termin zostanie zmieniony. Uwagę przyjęto. Karta projektu zostanie uzupełniona zgodnie z propozycją. Uwagę przyjęto. Karta projektu zostanie zmieniona zgodnie z propozycją. 191

193 dziennego dla dzieci i młodzieży w Zabierzowie I konsekwentnie zmiana szacunkowego kosztu funkcjonowania (bez mediów): zł ( zł/ rok) przedstawiciela jednostki odpowiedzialnej za realizację przedmiotowego zadania w dniu 14 września 2016 r. 26. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 72 i nr zadanie nr 2.1 Wielofunkcyjna świetlica wiejska w Kleszczowie 27. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 74 i nr zadanie nr 3.1 Centrum Kultury w Rudawie I konsekwentnie zmiana kwot i terminów realizacji oraz sumy w zbiorczej tabeli projektów na stronie 120. Zmiana szacunkowej wartości i terminu realizacji projektu: z zł na zł i z na I konsekwentnie zmiana kwot i terminów realizacji oraz sumy w zbiorczej tabeli projektów na stronie 119 i 120. Zmiana szacunkowej wartości i terminu realizacji projektu: z zł na zł i z na I konsekwentnie zmiana kwot i terminów realizacji oraz sumy w zbiorczej tabeli projektów na stronie 119 i 120. Aktualizacja wartości zadania na podstawie wartości kosztorysowych, które nie były znane wcześniej. Aktualizacja terminu, zgodnie z planami inwestycyjnymi Gminy Zabierzów. Aktualizacja wartości zadania na podstawie wartości kosztorysowych, które nie były znane wcześniej. Aktualizacja terminu, zgodnie z planami inwestycyjnymi Gminy Zabierzów. Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Karta projektu zostanie zmieniona zgodnie z propozycją. Uwagę przyjęto. Karta projektu zostanie zmieniona zgodnie z propozycją. 192

194 28. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Strona nr 86 i nr 120 zadanie nr 5.1 Rozbudowa budynku szkoły podstawowej w Zelkowie na funkcje edukacyjne i społeczne 29. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Rozdziały II i III Zmiana szacunkowej wartości realizacji projektu: z zł na zł I konsekwentnie zmiana kwot oraz sumy w zbiorczej tabeli projektów na stronie 120. Dodanie informacji nt. jednostek referencyjnych. Dodanie w rozdziale 2.1. informacji nt. analizy sołectw zdegradowanych społecznie w zakresie pozostałych sfer diagnostycznych (gospodarczej, środowiskowej, technicznej i przestrzenno funkcjonalnej). Uwzględnienie danych dotyczących średnich dla Gminy dla każdego przytoczonego wskaźnika. Dodanie zbiorczych tabel wskaźników dot. sfer. Weryfikacja podziału wskaźników uwzględnionych w ramach sfer technicznej i funkcjonalno przestrzennej. Uzupełnienie charakterystyki podobszarów rewitalizacji o dane wynikające z badań wywołanych. Dodanie opisu uzasadnienia delimitacji wyboru obszarów rewitalizacji. Aktualizacja wartości zadania na podstawie wartości kosztorysowych, które nie były znane wcześniej. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Karta projektu zostanie zmieniona zgodnie z propozycją. Uwagę przyjęto. Rozdziały zostaną uzupełnione. 193

195 30. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Rozdział V 31. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Podrozdział 6.1. Przedsięwzięcia podstawowe 32. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Podrozdział 6.2. Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych 33. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Rozdział Zapewnienie VIII Weryfikacja brzmienia zapisów strategicznych odniesienie wyłącznie do obszaru rewitalizacji. Weryfikacja wskaźników monitorowania realizacji celów Programu oraz wskazanie powiązań wskaźników z listą przedsięwzięć podstawowych. Uzupełnienie kart przedsięwzięć podstawowych w odniesieniu zadania do celów rewitalizacji oraz ewentualnych powiązań wskazujących na komplementarność międzyokresową. Weryfikacja zapisów dot. lokalizacji zadań w kontekście zapewnienia usytuowania na obszarze rewitalizacji. Uzupełnienie podrozdziału o listę typów przedsięwzięć uzupełniających wpisujących się w wyznaczone w GPR cele. Zbudżetowanie wartości pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Uzupełnienie rozdziału o tabelę obrazującą powiązania zidentyfikowanych dla podobszarów problemów i potrzeb z przedsięwzięciami podstawowymi. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Rozdział zostanie poprawiony. Uwagę przyjęto. Podrozdział zostanie poprawiony. Uwagę przyjęto. Podrozdział zostanie uzupełniony. Uwagę przyjęto. Rozdział zostanie uzupełniony. 194

196 komplementarności działań 34. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji 35. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Rozdział XIII. Określenie niezbędnych zmian w uchwałach Włączenie do rozdziału mapy poglądowej obrazującej lokalizację przedsięwzięć podstawowych oraz zasięg ich oddziaływania. Uwzględnienie w dokumencie GPR opisu mechanizmów zapobiegania niepożądanym zjawiskom społecznym oraz mechanizmów analizy następstw decyzji przestrzennych w skali całej gminy i jej otoczenia. Uzupełnienie rozdziału o odniesienia do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Wypełnienie kryteriów oceny merytorycznej GPR w procedurze wpisu do Wykazu programów rewitalizacji gmin województwa małopolskiego zgodnie z wytycznymi. Pisemna (autopoprawka) Pisemna (autopoprawka) Uwagę przyjęto. Dokument zostanie uzupełniony. Uwagę przyjęto. Dokument zostanie uzupełniony. W efekcie przeprowadzonych konsultacji społecznych wprowadzone zostały zmiany do projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata oraz projektu uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji. Do niniejszego Raportu załącza się komplet dokumentów 15 dotyczący konsultowanego projektu Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów oraz uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji, publikowany w toku konsultacji na BIP, serwisie Tablicy Ogłoszeń UG Zabierzów: 5. Obwieszczenie Wójta Gminy Zabierzów w sprawie planowanych konsultacji społecznych z dnia 10 sierpnia 2016 r. 6. Projekt Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zabierzów na lata Projekt uchwały w sprawie zasad wyznaczania składu oraz zasad działania Komitetu ds. Rewitalizacji. 8. Formularz zgłaszania uwag. 15 Oryginały dokumentów dostępne w Urzędzie Gminy Zabierzów; wersja elektroniczna dokumentów dostępna w BIP Urzędu Gminy Zabierzów oraz serwisie 195

197 Kierownik Wydziału Rozwoju i Promocji Zastępca Wójta Gminy Zabierzów Małgorzata Tomczyk Bartłomiej Stawarz /-/ /-/ Data / Podpis Data / Podpis 196

198 ZAŁĄCZNIK 3. MAPA PODSTAWOWYCH KIERUNKÓW ZMIAN FUNKCJONALNO PRZESTRZENNYCH 197

199 5. E 1. N W E S obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji: 1 - Karniowice, 2 - Kleszczów, 3 - Rudawa, 4 - Zabierzów, 5 - Zelków. planowana funkcja obszaru rewitalizacji i forma zagospodarowania terenu zgodne z zapisami obowi¹zuj¹cego studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obszar rewitalizacji wymagaj¹cy zmiany zapisów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przedsiêwziêcia (zadania) rewitalizacyjne s³u ¹ce realizacji celu publicznego, w tym przedsiêwziêcia prywatne nieruchomoœci, dla których ustala siê prawo pierwokupu na rzecz gminy. dzia³ania poprawiaj¹ce rozwi¹zania urbanistyczne nowe powi¹zania funkcjonalno-przestrzenne (ci¹gi piesze, rowerowe, pieszo-rowerowe, osie kompozycyjne nowe elementy obs³ugi komunikacyjnej (parkingi, parkingi systemu P&R) i inne wzmocnienie lokalnych centrów, wzmocnienie us³ug podstawowych 2. nowe lub planowane do rewitalizacji przestrzenie publiczne bariery funkcjonalno-przestrzenne ZABIERZÓW GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI KIERUNKI ZMIAN FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH W OBSZARACH REWITALIZACJI SKALA 1:5000