REWITALIZACJA OD A DO Z Teoretyczne i prawne aspekty rewitalizacji oraz wyznaczenie granic obszaru zdegradowanego w Wałczu

Transkrypt

1 REWITALIZACJA OD A DO Z Teoretyczne i prawne aspekty rewitalizacji oraz wyznaczenie granic obszaru zdegradowanego w Wałczu Beata Bańczyk

2 Czym jest rewitalizacja? PEŁNA DEFINICJA: Kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie oraz zewnętrznie.

3 Albo raczej czym nie jest

4 Czym zatem jest rewitalizacja? DEFINICJA SKRÓCONA: łac. RE+VITA = REWITALIZACJA (przywrócenie do życia, ożywienie) Jest to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez skoncentrowane działania społeczne wsparte projektami infrastrukturalnymi, realizowane w sposób zaplanowany i zintegrowany w ramach programu rewitalizacji.

5 Czym charakteryzuje się rewitalizacja? KOMPLEKSOWOŚĆ KONCENTRACJA PARTNERSTWO PROCESOWOŚĆ REWITALIZACJA PARTYCYPACJA DŁUGOTERMINOWOŚĆ PROGRAMOWANIE

6 Co to jest program rewitalizacji? Jest to inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy wieloletni program działań w sferze społecznej oraz gospodarczej lub przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej lub środowiskowej zmierzający do wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszaru rewitalizacji i stworzenia warunków do jego zrównoważonego rozwoju. Stanowi narzędzie planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych aktywności w ramach rewitalizacji.

7 Jak go stworzyć? Art. 18 ust. 2 pkt 6 U. o samorządzie gminnym z dnia 8 marca PROGRAM REWITALIZACJI Art. 18 ust. 2 pkt 6 U. o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI 3 ŚCIEŻKI PLANOWANIA PROCESU REWITALIZACJI U. o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r. 3. GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI

8 Co powinien zawierać? a. opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy; b. diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych; c. zasięgi przestrzenne obszaru/obszarów rewitalizacji; d. wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany efekt rewitalizacji), cele rewitalizacji i odpowiadające im kierunki działań;

9 Co powinien zawierać? f. lista planowanych, podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych; g. charakterystyka pozostałych rodzajów przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących kierunki działań, mających na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk powodujących sytuację kryzysową; h. mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami/przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarze objętym programem rewitalizacji; i. indykatywne ramy finansowe;

10 Co powinien zawierać? j. mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji; k. system realizacji (wdrażania) programu rewitalizacji; l. system monitoringu i oceny skuteczności działań i system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu.

11 Czy diagnoza jest ważna? DIAGNOZA nie jest ważna. DIAGNOZA JEST: NAJWAŻNIEJSZA KLUCZOWA FUNDAMENTALNA DLA PLANOWANIA PROCESU REWITALIZACJI

12 Dlaczego? Bez odpowiednio opracowanej diagnozy nie ma możliwości: wskazania miejsc koncentracji negatywnych zjawisk występujących na terenie miasta, wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji, zaplanowania skutecznych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, tj. takich, których realizacja realnie przyczyni się do przeciwdziałania stanowi kryzysowemu.

13 Diagnoza (obszar całego miasta) Szczegółowa analiza sfery społecznej; Analiza innych sfer niż społeczna Stwierdzenie stanu kryzysowego Obszar zdegradowany Szczególna koncentracja negatywnych zjawisk Potencjał Obszar rewitalizacji Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji Cele Projekty rewitalizacyjne

14 Jak przeprowadzić diagnozę? Badać Analizować Wyciągać wnioski!

15 Jak analizować? ZA POMOCĄ METOD BADAWCZYCH - ILOŚCIOWYCH - JAKOŚCIOWYCH

16 Metody badawcze Metody ilościowe Oparte na analizie danych statystycznych. Źródłami danych są w szczególności: Urząd Miejski, MOPS, PUP, KPP, Starostwo Powiatowe Metody jakościowe Wizja lokalna Spacery badawcze Wywiady pogłębione Mapy mentalne Dokumentacja fotograficzna Analiza materiałów kartograficznych Analiza dyskursu Obserwacja

17 Diagnoza w programie rewitalizacji W ramach programu rewitalizacji sporządza się dwie części analityczne: - diagnoza sytuacji w gminie w celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji (głównie przy pomocy metod ilościowych); - pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji w celu poznania jego specyfiki, problemów, społeczności (z wykorzystaniem metod jakościowych).

18 Jak przebiegają prace w Wałczu? Dotychczas przeprowadzono analizę wskaźnikową, na podstawie której wskazano obszar zdegradowany. Przebiegała ona w kilku etapach

19 Etap 1. Dobór wskaźników W analizach wykorzystano wskaźniki sfer: społecznej, gospodarczej, technicznej.

20 Wskaźniki sfery społecznej W 1 Udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle ludności W 2 Liczba stwierdzonych przestępstw w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w 2015 r. W 3 Liczba wszczętych procedur Niebieskiej Karty w przeliczeniu na 1000 mieszkańców W 4 Liczba osób bezrobotnych w przeliczeniu na 100 osób w wieku produkcyjnym W 5 Udział osób długotrwale bezrobotnych wśród osób bezrobotnych

21 Wskaźniki sfery społecznej W 6 Udział osób z wykształceniem podstawowym wśród osób bezrobotnych W 7 Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na 1000 osób W 8 Kwota zasiłku w przeliczeniu na rodzinę, której przyznano świadczenie W 9 Odsetek uczniów korzystających z dożywiania

22 Wskaźniki sfery społecznej Wskaźnik dynamiki zmiany liczby ludności w latach Dynamika zmiany wartości wskaźników: W 1, W 2, W 4, W 5, W 6, W 7, W 8 w latach W ij D 2011/2015 = W ij2015 W ij W ij D 2011/ dynamika zmiany wartości j-tego wskaźnika dla i-tej jednostki analitycznej w latach 2011/2015 W ij wartość j-tego wskaźnika dla i-tej jednostki analitycznej w 2015 r. W ij wartość j-tego wskaźnika dla i-tej jednostki analitycznej w 2011 r.

23 Wskaźniki sfery technicznej W 10 Udział budynków mieszkalnych wybudowanych przed 1989 r. w ogólnej liczbie budynków mieszkalnych W 11 Udział budynków mieszkalnych wymagających remontu w ogólnej liczbie budynków mieszkalnych

24 Wskaźniki sfery gospodarczej W 12 liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 100 mieszkańców

25 Etap 2. Podział miasta na jednostki analityczne

26 Etap 3. Oszacowanie wartości wskaźników i prezentacja wyników

27

28

29

30

31

32

33 Synteza analizy sfery społecznej sumaryczny wskaźnik degradacji z ij = x ij ഥx j δ j z ij = (x ij ഥx j ) δ j SWD i = x ij - wartość j-tego wskaźnika dla i-tej jednostki analitycznej ഥx j - wartość średnia j-tego wskaźnika n j=1 δ j - odchylenie standardowe populacji j-tego wskaźnika z ij - standaryzowana wartość j-tego wskaźnika dla i-tej jednostki analitycznej n liczba wskaźników SWD i wartość sumarycznego wskaźnika degradacji dla i-tej jednostki z ij

34 Sumaryczny Wskaźnik Degradacji

35 Degradacja w sferze społecznej

36 Koncentracji negatywnych zjawisk społecznych musi towarzyszyć występowanie negatywnych zjawisk w innych sferach niż społeczna.

37 Stan kryzysowy minimum matematyki: dodawanie Degradacja w sferze społecznej Problemy w innych sferach Stan kryzysowy + =

38 Stan kryzysowy

39 Obszar zdegradowany Stan kryzysowy Użytki rolne, tereny leśne, obszary o skrajnie niskiej gęstości zaludnienia, obszary jednostki wojskowej, kompleksy przemysłowe minimum matematyki: odejmowanie Obszar zdegradowany - =

40 Obszar zdegradowany

41 Obszar zdegradowany Powierzchnia: 1,79 km kw., co stanowi 4,7% pow. miasta Populacja: os., co stanowi 49,99% populacji miasta

42 Obszar zdegradowany w Wałczu obejmuje 49,99% ludności miasta i 4,7% powierzchnia miasta. Obszar rewitalizacji musi obejmować maksymalnie 30% ludności miasta i maksymalnie 20% jego powierzchni. W związku z powyższym nie ma możliwości objęcia rewitalizacją całego obszaru zdegradowanego.

43 ATRIUM GRUPA DORADCZA B.BAŃCZYK, A. ŻANDARSKA SPÓŁKA JAWNA UL. F. RATAJCZAKA 26/ POZNAŃ tel.: 61/ , , fax: 61/