Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP Departament Współpracy Rozwojowej Al. J. Ch. Szucha Warszawa

Transkrypt

1 w polskiej pomocy

2

3 w polskiej pomocy

4 Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP Departament Współpracy Rozwojowej Al. J. Ch. Szucha Warszawa Tel. : polskapomoc@gov.pl Warszawa, 2015 ISBN Autorzy fotografii: zdjęcie na okładce i s. 15 Archiwum Domu Spotkań im. Angelusa Silesiusa, Edukacja Globalna dzieci zmienia nasz świat 3, Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa, 2014; s. 4 Archiwum SWM Młodzi Światu, Razem dla Rozwoju Aktywna Edukacja Globalna w szkołach, Salezjański Wolontariat Misyjny Młodzi Światu, 2013; s. 6, 10 i 11 M. Zduńczyk, Teraz Afryka od źródeł skautingu do kontynentu przyszłości!, Fundacja Ekonomiczna Polska Afryka Wschodnia, 2014; s. 8 i 13 Archiwum Ośrodka Działań Ekologicznych Źródła, Edukacja globalna dla najmłodszych, Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła, 2014.

5 I CZYM JEST EDUKACJA GLOBALNA Działaniom pomocowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych, polegającym na wspieraniu krajów rozwijających się, towarzyszy aktywność edukacyjna skierowana do społeczeństwa polskiego dotycząca wyzwań i procesów zachodzących we współczesnym świecie. EDUKACJA GLOBALNA Uświadamia istnienie współzależności globalnych, czyli między innymi powiązań systemów kulturowych, środowiskowych, ekonomicznych i społecznych. Ma przygotować odbiorców do stawiania czoła wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości np. zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa na świecie, ochrony praw człowieka, poprawy jakości życia w krajach rozwijających się. Szczególnie istotne w edukacji globalnej jest: tłumaczenie przyczyn i konsekwencji opisywanych zjawisk; przedstawienie perspektywy krajów rozwijających się; rozumienie świata jako złożonego i dynamicznie zmieniającego się systemu; kształtowanie krytycznego myślenia i zmiany postaw; ukazywanie wpływu jednostki na globalne procesy i wpływu globalnych procesów na jednostkę.

6 4

7 II JAK MSZ WSPIERA DZIAŁANIA W ZAKRESIE EDUKACJI GLOBALNEJ? MSZ wspiera i finansuje szereg działań z dziedziny edukacji globalnej. W 2015 roku przeznaczyło na tego rodzaju działania ponad 3 mln złotych, głównie na organiza cję konkursów grantowych: 1. Konkurs Edukacja globalna Konkurs Edukacja globalna organizowany jest przez MSZ od 2005 roku. W konkursie mogą uczestniczyć organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego, publiczne i niepubliczne szkoły wyższe, instytuty badawcze oraz Polska Akademia Nauk i jej jednostki organizacyjne. Corocznie finansowanych jest kilkanaście projektów, które przybliżają konkretnym grupom Polaków (np. nauczycielom, uczniom) aktualne wyzwania globalne i zachęcają do aktywnego udziału w pracach na rzecz zrównoważonego rozwoju; 2. Konkurs regrantingowy Ogłaszany przez Fundację Edukacja dla Demokracji i finansowany ze środków MSZ przeznaczony jest dla organizacji pozarządowych, które dopiero zdobywają doświadczenie w edukacji globalnej. Składane w tym konkursie wnioski projektowe mogą być realizowane w miejscowościach do 500 tys. mieszkańców. Grantobiorcom oferowana jest również pomoc w postaci szkoleń oraz wsparcie merytoryczne podczas realizacji projektu. 5

8 3. Konkurs Wolontariat polska pomoc Regulamin konkursu finansowanego przez MSZ przewiduje realizację w ramach projektu rozwojowego również inicjatywy edukacyjnej. Po powrocie do Polski wolontariusze mają możliwość zaangażowania się w działania na rzecz edukacji globalnej, które mogą przybrać wiele form, m.in. spotkań z uczniami i studentami, prezentacji filmów i zdjęć z pobytu, a także przygotowania materiałów i gier edukacyjnych. 6

9 III GDZIE SZUKAĆ MATERIAŁÓW INFORMACYJNYCH I SZKOLENIOWYCH NT. EDUKACJI GLOBALNEJ? 1 Jeśli jesteś nauczycielem, wychowawcą lub zajmujesz się edukacją pozaformalną i chciałabyś/chciałbyś urozmaicić swój program zajęć o zagadnienie edukacji globalnej, to MSZ ma dla Ciebie następującą ofertę: a. Ośrodek Rozwoju Edukacji propaguje od 2007 roku dzięki wsparciu MSZ edukację globalną wśród nauczycieli poprzez: rozwijanie sieci koordynatorów działających w 16 regionach Polski, którzy współpracują ze szkołami przy wprowadzaniu edukacji globalnej do programu zajęć; prowadzenie szkoleń blended learning w trybie stacjonarnym i online, na poziomie podstawowym i zaawansowanym dla nauczycieli zainteresowanych rozszerzeniem swojego programu szkolnego o edukację globalną; organizowanie konkursu na projekty edukacyjne, których celem jest przedstawienie uczniom problemów współczesnego świata, takich jak: niedobór żywności, brak dostępu do wody pitnej, nieprzestrzeganie praw człowieka czy zatrudnianie nieletnich; organizowanie konkursu o tytuł Szkoły globalnej, podczas którego szkoły prezentują swoje dokonania na rzecz propagowania edukacji globalnej oraz przedstawiają dobre praktyki w tym zakresie; publikowanie raportów i materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, które proponują konkretne metody wprowadzania edukacji globalnej w szkołach, m.in. Jak uczyć o społecznej odpowiedzialności i rozwoju ; 7

10 b. E-globalna to elektroniczny podręcznik edukacji globalnej, stworzony przez Fundację Edukacja dla Demokracji. Można w nim znaleźć dziesiątki scenariuszy zajęć lekcyjnych, gier, kart pracy dla wszystkich grup wiekowych od przedszkola do szkół ponadgimnazjalnych, podzielonych według zakresu przedmiotowego, regionu, obszaru tematycznego i rodzaju materiału. Scenariusze lekcji poruszają aktualne tematy dotyczące np. konfliktów na świecie, problemów migracji lub zmian klimatycznych; c. Edukacja globalna dla najmłodszych. Ośrodek Działań Ekologicznych Źródła stworzył pakiet edukacyjny zawierający scenariusze lekcji dla najmłodszych dotyczące wybranych krajów rozwijających się, z dodatkowymi materiałami w postaci kart do gier, prezentacji o krajach, plansz oraz łamigłówek; 8

11 d. Postaw na rozwój! Zrównoważony! Autorzy projektu stworzyli zestaw 17 scenariuszy lekcyjnych, zebranych w formie publikacji ( edu.pl/pliki/postaw-na-rozwoj-zrownowazony.pdf) oraz pakiet pomysłów na ćwiczenia aktywizujące dla uczniów. Przeprowadzono szkolenia internetowe i stacjonarne dla nauczycieli, których celem była popularyzacja zagadnień związanych ze zrównoważonym rozwojem, takich jak pozyskiwanie surowców, wpływ produkcji na środowisko i społeczności lokalne, zmiany klimatu, dostęp do wody czy produkcja żywności; e. Teraz Afryka od źródeł skautingu do kontynentu przyszłości. W ramach projektu powstał podręcznik drużynowego z 20 scenariuszami zbiórek i interaktywnymi materiałami dodatkowymi w postaci filmów, tekstów piosenek i zabaw, dla czterech grup wiekowych, dzięki którym harcerze mogą zapoznać się z życiem swoich rówieśników z Afryki; / f. W świat z klasą. Twórcy projektu opublikowali sześć opracowań z materiałami edukacyjnymi dla nauczycieli gimnazjum na zajęcia z języka polskiego, języka angielskiego, historii, biologii, plastyki i zajęć artystycz nych oraz wiedzy o społeczeństwie. W każdej publikacji znajduje się od 14 do 20 scenariuszy zajęć lekcyjnych z dodatkowymi materiałami oraz ramowy program nauczania odnoszący się do podstawy programowej i edukacji globalnej. Publikacje dostępne są na stronie internetowej: globalna/news/zamow-bezplatne-publikacje-z-edukacji-globalnej 9

12 10

13 11

14 2 Jeśli jesteś osobą zainteresowaną edukacją globalną, która chciałaby się dowiedzieć czegoś więcej na temat wyzwań współczesnego świata, to zainteresują Cię następujące oferty: a. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych HumanDOC Globalny rozwój w kinie to festiwal organizowany od 2010 roku przez Fundację Mediów Społecznie Zaangażowanych. Jest to pierwsza w Europie Środkowo-Wschodniej tego typu impreza, dzięki której Polacy mogą zobaczyć filmy przedstawiające sytuację w krajach rozwijających się oraz poszerzyć swoją wiedzę na temat współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju pomiędzy krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się. Podczas festiwalu organizowane są spotkania autorskie i warsztaty ze znanymi dokumentalistami, a także z reżyserami nagradzanych filmów; b. Wioski Świata Park Edukacji Globalnej powstał w 2007 roku w Krakowie z inicjatywy Salezjańskiego Wolontariatu Misyjnego Młodzi Światu. Jest to kompleks edukacyjny o powierzchni około dwóch hektarów ze ścieżkami edukacyjnymi, wielkoformatową mapą świata i małą architekturą charakterystyczną dla poszczególnych kontynentów. Oferta Parku obejmuje interaktywne warsztaty i zajęcia edukacyjne dla grup szkolnych oraz osób zwiedzających Park indywidualnie. W Parku regularnie realizowane są działania edukacyjne, również przy wsparciu środków Polskiej pomocy; c. Konkurs fotograficzny Rozwój w obiektywie organizowany jest przez MSZ co dwa lata. Jego pierwsza edycja, zorganizowana w 2011 roku, miała wymiar ogólnoeuropejski. Do konkursu zgłoszono prac w trzech kategoriach konkursowych: woda źródło życia i zdrowia; edukacja i przedsiębiorczość kluczem do lepszego życia; wpływ środowiska przyrodniczego 12

15 13

16 na życie człowieka, a także na fotoreportaż dotyczący jednej z ww. kategorii. W 2013 roku, we współpracy z National Geographic Polska, MSZ zorganizowało drugą edycję konkursu, tym razem skierowaną tylko do społeczeństwa polskiego. Wyodrębniono trzy kategorie tematyczne: demokracja i prawa człowieka w rozwoju; edukacja i przedsiębiorczość kluczem do lepszego życia oraz wpływ środowiska przyrodniczego na życie człowieka. Polacy nadesłali fotografii, a nagrodzonych zostało 10 prac. MSZ wydało kalendarz z nagrodzonymi pracami polskich fotografów na okoliczność Europejskiego Roku na Rzecz Rozwoju 2015, który jest dostępny na stronie internetowej: /Wspolpraca,rozwojowa,w,kalendarzach,2198.html d. Cykl edukacji globalnej w programie To był dzień na świecie W cotygodniowym programie Polsat News pt. To był tydzień na świecie wyemitowano od sierpnia do grudnia 2013 r. cykl edukacyjny prezentujący wybrane zagadnienia z zakresu edukacji globalnej: globalne ocieplenie (Malediwy), nielegalna migracji Afrykańczyków do Europy (Malta), likwidacja długotrwałych następstw katastrof ekologicznych (Czarnobyl, Ukraina), problemy i konflikty związane z zaopatrzeniem w wodę (Kirgistan), brak miejsc pracy w obliczu przyrostu ludności w Afryce (Uganda). Zaprezentowane projekty to jedynie część z działań podejmowanych w zakresie edukacji globalnej w ramach środków będących w dyspozycji Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Więcej informacji na temat polskiej pomocy oraz inicjatyw finansowanych przez MSZ można znaleźć na stronie internetowej: 14

17

18 NOTATKI

19

20 ISBN IV