Moja cieka do kariery MATERIAŁY METODYCZNO-INFORMACYJNE DLA UCZNIÓW I RODZICÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

Transkrypt

1 Moja cieka do kariery MATERIAŁY METODYCZNO-INFORMACYJNE DLA UCZNIÓW I RODZICÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Nie ulega wtpliwoci, e szkoła ponadgimnazjalna to miejsce, w którym uczniowie podejmuj najpowaniejsze decyzje dotyczce przyszłego zawodu. Rodzice, nauczyciele ale przede wszystkim sami uczniowie zadaj sobie pytania: czy wczeniejsze decyzje dotyczce wyboru szkoły gimnazjalnej i ponadgimanzjalnej były dobre? czy wybór kolejnej szkoły gwarantuje albo daje cho szans sukcesu w znalezieniu dobrej pracy? czy szkoła, w której ewentualnie planuj kontynuacj nauki, pomoe mi w osigniciu sukcesu zawodowego? czy zawód, który wybrałem okae si dobr yciow decyzj, biorc pod uwag zapotrzebowanie na rynku pracy, moje moliwoci a take predyspozycje, zainteresowania i dotychczasowe wyniki w nauce? Odpowiedzi na te pytania nie s łatwe. Dlatego teraz, na etapie szkoły ponadgimnazjalnej, jest dobra okazja na powane zastanowienie si nad przyszłymi, tak wanymi decyzjami zawodowymi. Do której grupy Uczniów si zaliczysz? Jakie kroki naleałoby podj, aby umiejtnie i jak najlepiej wybra drog zawodow w przyszłoci? Bardzo wane jest, aby pozna swoje mocne i słabe strony, cechy osobowoci, motywy, swoje predyspozycje zawodowe i wreszcie podj decyzj: co dalej Bywa, e niektórzy, w zasadzie od pocztku szkoły podstawowej, wiedz jaki zawód chc wybra i powicaj czas na pogłbianie wiedzy, rozwój zainteresowa z danej dziedziny. Dlatego bior udział w zajciach dodatkowych, pracuj w kołach naukowych; odwiedzaj fora internetowe, szukaj kontaktu z osobami pracujcymi w danym zawodzie, uczestnicz w wolontariatach itd. W ten sposób zwikszaj swoje szanse jeli chodzi o wybór optymalnej cieki zawodowej. Jednak bywa i tak, e pomysł na wymarzony zawód, w ostatnich latach nauki w szkole ponadgimanazjalnej, ulega radykalnej zmianie. 1

2 Wcale nierzadko jest i tak, e wielu uczniów nie wie dokładnie, jaki zawód wybra dla siebie - nie mog si zdecydowa, bo tak wiele maj zainteresowa i mimo namów rodziców oraz wskazówek nauczycieli nie potrafi si zdecydowa. Wielu uczniów take odsuwa moment podjcia decyzji na póniej, poniewa waga i znaczenie takiego wyboru, wydaj si przytłaczajce. Maj nadziej, e co si wydarzy i nagl ju bd wiedzie, co dalej robi. Koczc nauk w szkole ponadgimnazjalnej twierdz, e zupełnie nie wiedz, czym bd zawodowo zajmowa si w przyszłoci i niechtnie odpowiadaj na pytanie co bdzie ich podstawow aktywnoci zawodow w dorosłym yciu? Bywa te, e czekaj a los za nich zadecyduje. Jednak nie warto odkłada mylenia o swojej przyszłoci zawodowej i pozostawia przypadkowi. Spróbujmy na tym etapie nauki - w szkole ponadgimnazjalnej - podj wyzwanie i zada sobie kilka pyta. Przede wszystkim zastanowi si : co tak naprawd mnie interesuje? co chciałbym robi? czy mam ku temu predyspozycje? co warto robi po ukoczeniu tej szkoły - kontynuowa nauk na uczelniach wyszych czy szuka pracy? Jaki wybra zawód? Sami uczniowie mog sobie pomóc w udzieleniu odpowiedzi na to pytanie. Bardzo wana jest take rola rodziców i oczywicie nauczycieli w poszukiwaniu oraz odkrywaniu wspólnie z przyszłym absolwentem i/lub maturzyst najlepszej drogi zawodowej. Pamitajmy, e tylko ukoczenie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum to jednoczenie uzyskanie zawodu, z którym ma si do czynienia ju w trakcie nauki szkolnej w postaci praktyk zawodowych. Wczeniejszy wybór liceum ogólnokształccego bd liceum profilowanego oznacza najczciej kontynuowanie nauki na uczelniach wyszych w celu zdobycia odpowiednich kwalifikacji i wiedzy niezbdnej do wykonywania konkretnego zawodu. Pierwszy krok do wyboru zawodu, to poznanie samego siebie oraz zapoznanie si z rodzajami zawodów i ich charakterystykami. Zapewne mniej lub bardziej wiadomie próbowałe odpowiedzie sobie na pytania takie, jak te poniej. Zadaj je sobie kolejny raz i odpowiedz, jak najbardziej uwanie i szczerze: 2

3 Czy lubisz si uczy? Jak wiele czasu zajmuje Ci nauka przedmiotów, które lubisz i tych których nie uczysz si najchtniej? Czy chciałby kontynuowa dalsz nauk czy wolałby znale szybko prac? Czy lubisz pracowa z innymi czy raczej pracujesz indywidualnie, jeli istnieje moliwo wyboru? Jak uwaasz, czy wolisz raczej sam podejmowa decyzj czy chtnie radzisz si innych w rónych sprawach? Jaki charakter pracy Ci interesuje (praca fizyczna/umysłowa)? Co bierzesz pod uwag wybierajc przyszły zawód? Jakie s Twoje wartoci, co jest dla Ciebie wane? Gdzie chciałby pracowa? Kto lub co jak sdzisz wpłynło na Twoje wybory dotyczce szkoły i przyszłej pracy? Czyje zdanie jest teraz dla Ciebie wane, kiedy zastanawiasz si nad wyborem przyszłego zawodu? Warto wypełni Test do badania predyspozycji i zainteresowa uczniów w szkole ponadgimnazjalnej, przygotowany przez Powiatowe Centrum Edukacyjne w Lubaniu ( lub inne testy, które moesz wypełni w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Twoim miecie. Dobrze jest te porozmawia z rodzicami, nauczycielami, starszymi kolegami, którzy ju pracuj, o tym, co z perspektywy ich dowiadcze warto wzi pod uwag dokonujc wyboru cieki zawodowej, Jednak ostateczna decyzja powinna nalee do Ciebie, poniewa podjcie decyzji pod wpływem innych moe sprawi, e wybierzesz drog zawodow niezgodn z Twoim preferencjami i moliwociami, co moe prowadzi do konfliktów a take stresu. Staraj si dokonywa samodzielnych wyborów, po zastanowieniu, rozmowach z wanymi dla Ciebie osobami (Rodzicami, Nauczycielami), biorc pod uwag swoje predyspozycje i szanse na rynku pracy, zapotrzebowanie na przedstawicieli zawodów, którzy s poszukiwani przez pracodawców. Nie kieruj si na przykład namowami kolegów albo mod na dany kierunek kształcenia czy zawód. Moe si okaza bowiem, e specjalistów z danej dziedziny jest tak wielu, e trudno jest znale prac w wybranym przez Ciebie zawodzie. 3

4 We pod uwag swoje dotychczasowe osignicia w nauce. Pamitaj jednak, e nawet jeli teraz nie bdziesz si dalej kształcił, to moesz zdecydowa si na kontynuowanie nauki za jaki czas. Bdziesz mógł dalej si uczy lub zdobywa dodatkowe kwalifikacje podczas rónego typu kursów lub szkole. Współczenie coraz czciej ludzie chc lub musz dokonywa zmiany zawodu. Zatem wybór, którego dzisiaj dokonasz jest wany ale by moe zmienisz swój zawód, co zwizane bdzie z Twoimi nowymi zainteresowaniami albo miejscem pracy i koniecznoci doskonalenia si. Kolejny krok, który powiniene wykona, jeli zdecydujesz si na dalsz edukacj, to zapoznanie si z ofert uczelni wyszych. Dokładne informacje o danym kierunku mona pozyska od osób ju studiujcych, uczestniczc take w Dniach Otwartych uczelni. Wane, aby sprawdzi opinie na temat szkoły (na przykład u potencjalnych pracodawców), dowiedzie si jak przebiega rekrutacja, ile kosztuje nauka? itp. Uwaga! Pomocne moe by wypisanie na oddzielnej kartce plusów i minusów kadego z interesujcych wariantów/kierunków studiów, aby przeanalizowa potem te dane razem z przyjaciółmi, rówienikami i rodzicami. Pamitajc jednak, e kocowy wybór naley do Ciebie. Wybierajc zawód decydujesz o swoim losie! Wybór kierunku studiów wyszych oprócz zebranych danych na ich temat powinien by równie podyktowany analiz ocen szkolnych z poszczególnych przedmiotów na przestrzeni ostatnich lat, wynikami matury i osigniciami szkolnymi np. w konkursach czy olimpiadach szkolnych. Wysokie oceny z konkretnych przedmiotów wskazuj prawdopodobnie na zainteresowania, które warto wzi pod uwag podczas dalszych wyborów edukacyjnych czy zawodowych. Wysokie oceny mog take wskazywa na łatwo przyswajania wiedzy z danej dziedziny. Przy wyborze uczelni i kierunku studiów oraz trybu studiowania naley równie wzi pod uwag wzgldy finansowe, gdy odległo od miejsca zamieszkanie oznacza dojazdy na zajcia bd zamieszkanie w innym miecie. 4

5 Uczelnie wysze w Jeleniej Górze: UCZELNIA WYDZIAŁ KIERUNKI Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Karkonoska Pastwowa Szkoła Wysza w Jeleniej Górze Politechnika Wrocławska (Filia w Jeleniej Gorze) Wysza Szkoła Menederska w Jeleniej Górze Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Wydział humanistyczny Wydział przyrodniczy Wydział techniczny Wydział Budownictwa Ldowego i Wodnego Wydział Mechaniczny Wydział Elektroniki Wydział Inynierii rodowiska Wydział Elektryczny Wydział Informatyki i Zarzdzania Wydział Podstawowych Problemów Techniki Studium Kształcenia Podstawowego Ekonomia (tryb stacjonarny i niestacjonarny) Zarzdzanie (tryb stacjonarny i niestacjonarny) Na kadym kierunku studenci maj moliwo wyboru specjalnoci np.: Ekonomia menederska (tylko studia stacjonarne); Gospodarka i administracja publiczna; Rachunkowo i doradztwo finansowe; Zarzdzanie jakoci i rodowiskiem; Zarzdzanie gospodark turystyczn i hotelarstwem; Logistyka w przedsibiorstwie. Dziennikarstwo i komunikacja społeczna Filologia polska Filologia Historia Pedagogika Fizjoterapia Pielgniarstwo Pielgniarstwo tzw. pomostowe Wychowanie fizyczne Elektronika i telekomunikacja Edukacja techniczno - informatyczna Zarzdzanie i inynieria produkcji Inynieria bezpieczestwa Budownictwo - studia inynierskie Transport - studia stacjonarne inynierskie Elektronika i Telekomunikacja Inynieria rodowiska Elektrotechnika Zarzdzanie (studia w jzyku wykładowym angielskim) Inynieria Biomedyczna to studium przygotowane jest dla studentów niezdecydowanych, na którym kierunku Politechniki chcieliby studiowa Zarzdzanie i inynieria produkcji- studia inynierskie Bezpieczestwo narodowe - studia licencjackie Matematyka - studia licencjackie 5

6 Co mog zrobi Rodzice aby pomóc absolwentowi/maturzycie w podjciu dalszych decyzji zawodowych? Naley w tym miejscu zwróci uwag na sytuacj, w której ucze - przyszły absolwent lub maturzysta okazuje brak zainteresowania wyborem zawodu i prezentuje postaw wszystko mi jedno, kim bd niewane, gdzie bd pracował. Takim uczniom naley pomóc, aby decyzja jak podejm nie była przypadkowa. Aby pomóc tym uczniom, którzy maj problem z podjciem decyzji zawodowych po ukoczeniu szkoły ponadgimanzjalnej a take wszystkim absolwentom/maturzystom, warto wzi pod uwag ponisze wskazówki: Rola doradcy - Rodzica sprowadza si do wspierania dziecka w podjciu jak najbardziej wiadomej decyzji dotyczcej przyszłego zawodu. W tym celu naley dziecko zachca do rozmów na temat przyszłego zawodu, wskaza w jaki sposób dziecko moe okreli swoje realne moliwoci oraz autentyczne zainteresowania. Pomaga w zdobyciu informacji na temat poszczególnych zawodów (rozpoznanie przyszłego rynku pracy), rodowiska pracy, jakie wie si z uprawianiem okrelonego zawodu, moliwoci zatrudnienia, płacy oraz awansu Zwraca uwag na to, by cel zawodowy wybrany przez dziecko był rzeczywicie moliwy do osignicia (nie tylko ze wzgldu na plany i zamierzenia, ale take na moliwoci dziecka), realistyczny (czy to, co jest zaplanowane jest moliwe do osignicia),jak najbardziej jasno okrelony. Dobrze jest opracowa kilka wariantów dochodzenia do celu zawodowego, biorc pod uwag ewentualne trudnoci. Warto te pamita, e dalszy wybór szkoły nie musi oznacza kontynuowania kształcenia dalej w tym samym kierunku. Tym samym rozmawiajc z dzieckiem moemy mu pomóc dokona ewentualnej zmiany drogi edukacyjno-zawodowej lub wspiera w kontynuowaniu wczeniej obranej drogi zawodowej. Motywowa i zachca do realizacji celów zawodowych, poprzez wspieranie i emocjonalne zaangaowanie w sprawy dziecka Dobrze jest wskazywa na znaczenie konstruowanie długofalowych planów yciowych i zawodowych, jako czynników warunkujcych sukces zawodowy i yciowy oraz radzenie sobie z trudnociami na drodze do osignicia celu. 6

7 Uwaga! Naley unika wywierania presji i nakłaniania dziecka do realizacji własnych ambicji i aspiracji, poniewa praca w zawodzie, który został wybrany przez rodziców a nie przez dziecko niejednokrotnie moe sta si ródłem frustracji i problemów. Lektury dla zainteresowanych Uczniów i Rodziców 1. K. Brooks Jaki wybra zawód? Zaplanuj swoj przyszło Oficyna Wydawnicza Branta, S. Rimm Dlaczego zdolne dzieci nie radz sobie w szkole? Wydawnictwo Moderski i S-ka, ( Jak wybra dalsz ciek kształcenia? ) 4. ( Sztuka kierowania własn karier. ) 5. Grzegorz Gwis Jak pomóc dziecku wybra zawód i szkoł? ( (Zawodowe samookrelenie. Temat 2. Dziedzina ekonomiki. Klasyfikacja zawodów.) 7. Rozpoznawanie predyspozycji i zainteresowa gwarancj yciowego sukcesu. Test do badania predyspozycji i zainteresowa uczniów w szkole ponadgimnazjalnej Powiatowe Centrum Edukacyjne w Lubaniu ( 7

8 WICZENIE Jeli masz chwil czasu spróbuj odpowiedzie na pytania. Uwaga! NIE MUSISZ ICH ZAPISYWA, ALE ZASTANÓW SI NAD SWOIMI ODPOWIEDZIAMI. CO Z NICH WYNIKA DLA TWOICH DALSZYCH DECYZJI ZAWODOWYCH? Chciałby uczy si dalej czy pracowa? Czym podyktowana jest Twoja decyzja? Czy Twoje decyzje edukacyjne i zawodowe zmieniaj si? Moe warto z kim porozmawia lub skonsultowa u specjalistów np. w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej? Czy zastanawiałe si nad tym, co wie si z podjciem decyzji dotyczcej przyszłoci zawodowej dla Ciebie i Twoich Bliskich? Co brałe pod uwag podejmujc decyzj dotyczc nastpnego etapu edukacji/wyboru zawodu? Co w tym wyborze jest dla ciebie najwaniejsze? Pamitaj! Osobowo kształtuje si nie przez pikne słowa lecz prac i własnym wysiłkiem Albert Einstein 8