METODA AKTYWNEGO WZMACNIANIA STALOWYCH DŹWIGARÓW SPRĘśONYCH

Transkrypt

1 BARTOSZ ŁUKIJANIUK, BBR Polska Sp. z o.o. METODA AKTYWNEGO WZMACNIANIA STALOWYCH DŹWIGARÓW SPRĘśONYCH METHOD OF ACTIVE STRENGHTENING OF POST-TENSIONED STEEL GIRDERS Streszczenie Referat opisuje metodę aktywnego wzmacniania konstrukcji dźwigarów dachowych za pomocą zewnętrznych kabli spręŝających. Metoda aktywnego wzmacniania polega na kontrolowanym wprowadzeniu zewnętrznej siły oddziaływującej na wzmacnianą konstrukcję. Stosując tą metodę moŝna przywrócić pierwotną nośności konstrukcji i/lub ją zwiększyć. Referat opisuje aspekty technologiczne i konstrukcyjne technologii. Opis dwóch realizacji wzmocnień obiektów pozwala na zapoznanie się z moŝliwościami wykorzystania zewnętrznych kabli spręŝających do wzmacniania spręŝonych dźwigarów dachowych. Abstract The paper describes a method of active strengthening of steel roof girders using external tendons. The method uses external forces that are introduced to the structure. Using this method it is possible to restore structure original load capacity or increase it. The paper describes the technological and structural aspects of this technology. The paper descripes 2 projects and gives the opportunity to learn about the possibilities of external stressing used for the strengthening of post-tensioned roof girders. 1. Wstęp W Polsce w II połowie XX w powstało wiele obiektów, których dachy wykonane zostały jako stalowe dźwigary ze spręŝonym pasem dolnym. Rozwiązanie konstrukcyjne polegające na spręŝeniu pasa dolnego cięgnami stalowymi (cięgna wykonane z lin stalowych o wysokiej wytrzymałości przejmują lub redukują siły rozciągające powstałe w pasie dolnym) dało moŝliwości projektowania dźwigarów duŝych rozpiętości przy niewielkim zuŝyciu stali konstrukcyjnej (do ok. 3-krotnej redukcji wysokości dźwigara i zmniejszenie przekrojów elementów). Dachy o takiej konstrukcji stosowano (i nadal stosuje się) w budynkach o róŝnym przeznaczeniu: hale przemysłowe, budynki uŝyteczności publicznej, obiekty sportowe. PowaŜnym problemem uŝytkowników budynków wzniesionych w owych czasie jest stan techniczny konstrukcji po wielu latach eksploatacji. Rzeczywistość budowlana w II połowie XX w, charakteryzowała się mało precyzyjnym wykonaniem robót, niskiej jakości materiałami oraz słabo rozwiniętymi technologiami realizacji niestandardowych konstrukcji i nie w pełni sprostała wymogom bardzo śmiałych i nowatorskich projektów. Bardzo często konstrukcje nie wytrzymują próby czasu: niewłaściwie wykonane styki spawane pękały, zabezpieczenie przeciwkorozyjne często było wykonane niedokładnie (co jest to szczególnie istotne w konstrukcjach spręŝonych), materiały izolacji przeciwwilgociowej nie spełniały swojego zadania na skutek przecieków z połaci dachowych pojawiały się ogniska korozji i konieczne były częste naprawy poszycia. Często na istniejące i przeciekające poszycie

2 826 Łukijaniuk B.: Metoda aktywnego wzmacniania stalowych dźwigarów spręŝonych z papy nakładano kolejne warstwy, sukcesywnie dociąŝając konstrukcję. Stosowane materiały ociepleniowe, często zwykłe płyty pilśniowe, nie spełniają aktualnych wymogów izolacyjności termicznej. Ponadto tolerancje dokładności wykonania konstrukcji często nie były zachowywane. W związku z powyŝszym stan techniczny wielu konstrukcji dachów nie jest zadowalający, a czasem nawet jest awaryjny, co prowadzi do decyzji o zamykaniu i/lub wyburzaniu obiektów. NaleŜy wspomnieć choćby sławny budynek pierwszego handlowy Supersam, wzniesiony w 1962 r. w Warszawie wybitne dzieło zespołu inŝynierskiego Centralnego Biura Studiów i Projektów Budownictwa Przemysłowego pod kierownictwem prof. dr inŝ. arch. Jerzego Hryniewieckiego, prof. dr inŝ. Wacława Zalewskiego i prof. dr inŝ. Stanisława Kusia znany na całym świecie z oryginalnej konstrukcji dachu, wykorzystującej stalowe dźwigary spręŝone. Budynek pomimo licznych protestów znawców architektury został w 2006 r. rozebrany powodem był zły stan techniczny konstrukcji dachu. Aby nie dopuścić do zniszczenia innych ciekawych konstrukcji naleŝy rozwaŝyć moŝliwości naprawy spręŝonych dźwigarów dachowych. Kolejnym aspektem z jakim muszą zmierzyć się uŝytkownicy dachów duŝych rozpiętości jest zmiana wymogów dotyczących konstrukcji z uwagi na zwiększone normowe obciąŝenie śniegiem. Bezpieczeństwo uŝytkowania wielu konstrukcji naleŝy zweryfikować pod kątem spełnienia aktualnych wymogów. W wielu przypadkach konstrukcję naleŝy bezwzględnie wzmocnić. Dzięki staraniom projektantów i konstruktorów udaje się z powodzeniem wzmacniać równieŝ tak zaawansowane konstrukcyjnie elementy jak dźwigary spręŝone duŝych rozpiętości. Niniejszy referat opisuje metodę aktywnego wzmacniania konstrukcji, czyli metodę polegająca na zastosowaniu zewnętrznych kabli spręŝających jako alternatywę do standardowych metod wzmacniania konstrukcji polegających przede wszystkim na biernym zwiększaniu przekroju elementu rozciąganego. 2. Technologia aktywnego wzmacniania konstrukcji Typowe metody wzmacniania konstrukcji stalowych tj. zwiększanie przekroju poprzez dospawanie dodatkowych elementów stalowych lub doklejanie taśm kompozytowych mają charakter pasywny, tzn. bezpośrednio po zamontowaniu dodatkowe elementy nie przejmują Ŝadnego obciąŝenia, dopiero po zwiększeniu ugięcia wzmacnianego dźwigara stopniowo wchodzą do współpracy. Wzmocnienie polegające na zastosowaniu zewnętrznych kabli spręŝających ma charakter aktywny. Bezpośrednio po naciągu kable oddziałują siłą zewnętrzną na wzmacnianą konstrukcję. Właściwe ukształtowanie trasy kabla spręŝającego, czyli zapewnienie odpowiednich miejsc przyłoŝenia siły zewnętrznej otrzymanej jako oddziaływanie kabla, w połączeniu z odpowiednio wyznaczoną siłą naciągu jest kluczem do optymalnego zastosowania aktywnej metody wzmocnienia. Nadanie właściwego przebiegu trasy kabla osiąga się poprzez dodatkowe elementy stalowe montowane do konstrukcji: bloki oporowe (odpowiedzialne za przekazanie siły naciągu) i dewiatory (elementy zmieniające przebieg trasy odginające kabel; odpowiedzialne za przekazanie siły składowej wynikającej z geometrii trasy) rys. nr 1. Naciąg kabli realizowany jest za pomocą siłowników hydraulicznych. Kontrola skuteczności wzmocnienia przeprowadzana jest poprzez monitorowanie siły naciągu (relacja między ciśnieniem roboczym siłownika a siłą sprawdzana jest okresowo dla kaŝdego siłownika i opisywana w protokole wzorcowania; badanie wykonywane są przez instytucje certyfikujące takie jak ITB) oraz poprzez porównanie zrealizowanego i zaprojektowanego wydłuŝenia kabla spręŝającego.

3 Konstrukcje stalowe 827 Rys. 1. Schemat przebiegu kabla spręŝającego; strzałkami symbolicznie zaznaczono oddziaływanie kabla na wzmacnianą konstrukcję Drugim istotnym aspektem tej metody jest dobranie konstrukcji kabla spręŝającego, dostosowanej indywidualnie do wymogów projektu wzmocnienia. Do wzmacniania konstrukcji stosuje się zwykle kable spręŝające tych samych bądź podobnych typów jakich uŝywa się do spręŝania nowobudowanych obiektów. NiezaleŜnie od typu kabla, głównym elementem składowym jest wiązka odpowiedniej liczby splotów (stalowych 7 drutowych lin) wykonanych ze stali o wysokiej charakterystycznej wytrzymałości na rozciąganie (1770 lub 1860 MPa) i niskiej relaksacji (poniŝej 2%) rys. 2. KaŜdy splot jest indywidualnie kotwiony w głowicy trójdzielną stalową szczęką. Siła naciągu przekazywana jest z głowicy na konstrukcję za pośrednictwem płyty oporowej. Rolę elementu formującego wiązkę splotów pełni rura osłonowa (zazwyczaj jest to rura polietylenowa). Jako zabezpieczenie antykorozyjne najczęściej stosuje się zaczyn cementowy, którym wypełnia się rury osłonowe (analogicznie jak podczas iniekcji standardowych wewnętrznych kabli spręŝających) bądź stosuje się sploty fabrycznie powleczone polietylenową osłonką wypełnioną smarem. Ponadto, w szczególnych przypadkach podwyŝszonych wymagań antykorozyjnych, moŝliwe jest zastosowanie splotów ocynkowanych. System zabezpieczenia antykorozyjnego dostosowywany jest kaŝdorazowo do wymogów projektu. PoniewaŜ kaŝda konstrukcja jest inna, projekt wzmocnienia jest rozwiązaniem na ogół indywidualnym i trudnym do powtórzenia. Często aby osiągnąć odpowiedni cel konieczne jest wykorzystanie w jednym projekcie moŝliwości róŝnych dostępnych systemów spręŝania. Dlatego dobra znajomość systemów kabli spręŝających jest nieodzowna do odpowiedzialnego i optymalnego wykonania wzmocnienia tą technologią. NaleŜy pamiętać o tym, Ŝe do wbudowania dopuszczone są tylko systemy posiadające odpowiednią certyfikację, np. na zgodność z Europejską Aprobatą Techniczną [1]. Rys. 2. Wiązka splotów w rurze osłonowej 3. Przykłady zastosowania aktywnych wzmocnień PoniŜej zostaną omówione szczegółowo dwa zastosowania aktywnych metod wzmocnienia dźwigarów dachowych: wzmocnienie dźwigarów dachowych 2 hal produkcyjnych

4 828 Łukijaniuk B.: Metoda aktywnego wzmacniania stalowych dźwigarów spręŝonych w zakładach Philips Lighting w Pabianicach oraz wzmocnienie dźwigarów dachowych Hali Sportowo-Widowiskowej Olivia w Gdańsku. Zakład produkcyjny w Pabianicach został wybudowany w latach 60. Konstrukcje dachów 2 bliźniaczych hal produkcyjnych stanowią stalowe dźwigary kratowe o rozpiętości 30 m oparte na Ŝelbetowych słupach; całkowita długość budynku wynosi ok. 118 m; powierzchnia dachu jednej hali wynosi ok m 2. Dach składa się z 21 dźwigarów w tym 2 przydylatacyjnych. Pas górny, wykonany jest z 2 ceowników 160 ustawionych półkami na zewnątrz, zmonolityzowany jest z prefabrykowanymi betonowymi elementami dachowymi; paraboliczny pas dolny, wykonany jest z 2 kątowników połączonych półkami tworząc formę ceową, wewnątrz której poprowadzone są 3 cięgna spręŝające wykonane z 12 drutów φ 5 rys. 3. Słupki wykonano z 2 kątowników 75 8, a krzyŝulce z prętów φ 14. Wysokość konstrukcyjna dźwigara wynosi ok. 2 m. Zabezpieczeniem antykorozyjnym cięgien było wypełnienie przestrzeni wewnętrznej pasa dolnego betonem. Na przestrzeni lat poszycie dachu ulegało licznym modernizacjom, aby ostatecznie przyjąć formę nieco lŝejszą niŝ pierwotnie wykonane. Rys. 3. Schemat wzmocnienia dźwigarów hal produkcyjnych w zakładach Philips Lighting w Pabianicach [3] W wyniku precyzyjnej obserwacji (pomiary geodezyjne) stwierdzono nadmierną deformację dźwigarów. W ekspertyzie dotyczącej stanu technicznego dźwigarów [2] stwierdzono, Ŝe częściowa utrata nośności wynika ze zmniejszenia siły naciągu cięgien spręŝających. Do analizy nośności dźwigarów wzięto pod uwagę zwiększone normowe obciąŝenia śniegiem, związane z wprowadzeniem nowej normy ObciąŜenie śniegiem. Autorzy ekspertyzy [2] w wyniku przeprowadzonych obliczeń wykazali Ŝe najbardziej wytęŝonym elementem jest pas górny (wytęŝenie jest na poziomie ok. 90%) i określili ten stan jako niekorzystny, biorąc pod uwagę rzeczywistą deformację prętów, brak odpowiedniej liczby stęŝeń dźwigarów oraz prawdopodobny dalszy spadek siły spręŝającej. W związku z powyŝszym zalecono wzmocnienie dźwigarów: w kaŝdej hali wzmocnieniu podlegało 19 dźwigarów; 2 dźwigary przydylatacyjne jako mniej obciąŝone pozostawiono w stanie istniejącym. Elementy typowego wzmocnienia (doklejone taśmy kompozytowy, dospawane dodatkowe elementy stalowe itp.), czyli pasywnego, stopniowo przejmowałyby obciąŝenie w miarę narastania ugięcia dźwigara, co następowałoby w miarę dalszej utraty siły spręŝającej. Zastosowanie takiej metody wzmocnienia nie zapobiegłoby narastaniu wytęŝenia w elementach dźwigara, a jedynie przejęłoby cześć obciąŝenia w elementach wzmocnionych. W elementach niewzmocnionych mogłoby dochodzić do dalszego wzrostu wytęŝenia.

5 Konstrukcje stalowe 829 Zaproponowana alternatywna koncepcja wzmocnienia polegała na odtworzeniu pierwotnej nośności dźwigarów, czyli przywrócenie odpowiedniej siły spręŝającej, poprzez zastosowanie zewnętrznych cięgien spręŝających [3]. Cięgna zostały poprowadzone wzdłuŝ pasa dolnego i zakotwione w blokach oporowych przyspawanych do dźwigara rys. 3. Przebieg cięgien został wyznaczony przez stalowe dewiatory (rury prowadzące) za pośrednictwem których oddziałują na wzmacnianą konstrukcję. KaŜdy dźwigar został wzmocniony 4 splotami o polu przekroju 150 mm 2 wykonanymi ze stali o wytrzymałości charakterystycznej 1860 MPa nośność charakterystyczna splotu wynosi 279 kn, całej wiązki 1116 kn. Zakotwienia kabli spręŝających zostały wykonstruowane w sposób umoŝliwiający późniejsze dopręŝenie wybranych kabli rys. 4. Sploty zostały zakotwione w ruchomej płycie oporowej, połączonej prętem spręŝającym (o wytrzymałości charakterystycznej 1030 MPa) ze stałym blokiem oporowym. Kable zostały naciągnięte w sposób pośredni poprzez naciąg prętów spręŝających. Kable spręŝające zostały naciągnięte siłą odpowiadającą ok. 55% nośności charakterystycznej, pozostawiając zapas na wypadek przyszłych korekt w przypadku dalszej utraty siły spręŝającej w istniejących cięgnach. Dzięki wyposaŝeniu kaŝdego zakotwienia w tensometryczny czujnik siły uŝytkownik obiektu zyskał moŝliwość ciągłego monitoringu rzeczywistej siły w nowych kablach rys. nr 4. Elementy stalowe zostały zabezpieczone antykorozyjnie poprzez powłoki malarskie; odpowiedni poziom zabezpieczenia antykorozyjnego cięgien osiągnięto poprzez zastosowanie splotów fabrycznie powleczonych osłonką polietylenową wypełnioną smarem antykorozyjnym. Rys. 4. Konstrukcja zakotwienia kabli wzmacniających dźwigary hal produkcyjnych w zakładach Philips Lighting w Pabianicach Jednym z głównych wymogów tej realizacji było moŝliwie szybkie wykonanie prac z jednoczesnym minimalizowaniem czasu wyłączenia produkcji w hali. Zastosowanie technologii aktywnej, umoŝliwiło zrealizować wzmocnienie przy niewielkim zuŝyciu materiałów. Konstrukcje stalowe (bloki oporowe i dewiatory) zostały tak zaprojektowane, aby ograniczać ich wielkość oraz usprawnić montaŝ. Do wzmocnienia jednego dźwigara uŝyto jedynie ok. 250 kg stali konstrukcyjnej klasy St3S oraz ok. 140 kg stali spręŝającej Y1860S7. Wzmocnienie wykonano w 2009 r. Halę Sportowo-Widowiskową Olivia w Gdańsku oddano do uŝytku 1972 r. Budynek jest krytym lodowiskiem; obiekt moŝe pomieścić 5500 widzów. Dach o rozpiętości ok. 80 m jest wykonany z 10 stalowych, przestrzennych, kratowych dźwigarów ze spręŝonym pasem dolnym, opartych na Ŝelbetowych słupach. Powierzchnia dachu wynosi ok m 2. Dźwigary mają kształt wrzeciona: pas górny ma kształt paraboli w płaszczyźnie pionowej; pas dolny jest paraboliczny w płaszczyźnie pionowej i poziomej. Dźwigar składa się z jednego pasa górnego i dwóch pasów dolnych. Pas górny wykonany jest w dwuteownika 450, pas

6 830 Łukijaniuk B.: Metoda aktywnego wzmacniania stalowych dźwigarów spręŝonych dolny z ceownika 220 wewnątrz którego poprowadzone jest spręŝenia wykonane z 8 lin składających się z 18 drutów φ 5 wykonanych ze stali o wytrzymałości 1700 MPa. Wnętrze ceownika zamknięto korytkowymi blachami osłonowymi tak wykonany kanał kablowy zalano masą bitumiczną, stanowiącą zabezpieczenie antykorozyjne cięgien spręŝających. Wysokość konstrukcyjna dźwigarów wynosi ok. 4 m. Pasy dolne sąsiadujących dźwigarów zostały połączone aŝurowymi stalowymi belkami o wysokości 220 mm. Autorem tego nowatorskiego projektu konstruktorskiego jest prof. dr inŝ. Stanisław Kuś wraz z zespołem. W 2004 r. roku uŝytkownik obiektu zaobserwował deformację elementów dźwigarów. Proces postępował w kolejnych latach. Ekspertyza techniczna [4] z 2008 r. nakazywała modernizację konstrukcji dachu. Projekt remontu i modernizacji dachu [5] zakładał zmianę geometrii, liczne naprawy (szczególnie dotyczyło to styków spawanych) oraz lokalne wzmocnienia konstrukcji stalowej. W czerwcu 2010 r. w trakcie prac remontowych zdjęto blachy osłonowe kanałów kablowych i stwierdzono w wielu miejscach braki zabezpieczenia antykorozyjnego oraz skorodowane i pozrywane liny rys. 5. Wobec tak powaŝnej sytuacji podjęto decyzję o konieczność wymiany istniejących cięgien. W efekcie dokładnych oględzin konstrukcji, wytypowano 18 pasów dolnych, które wymagały wzmocnienia (wszystkie wewnętrzne dźwigary). Zdecydowano się nie wzmacniać 2 zewnętrznych pasów skrajnych dźwigarów, poniewaŝ okazały się być w dobrym stanie technicznym. Rys. 5. Uszkodzenia cięgien spręŝających dźwigary dachowe Hali Sportowo-Widowiskowej Olivia Realia budowy pokazały, Ŝe wymiana cięgien jest w praktyce niemoŝliwa: usunięcie masy bitumicznej jest bardzo trudne technicznie i pracochłonne, a w konsekwencji nieekonomiczne. Zaproponowane alternatywne, autorskie rozwiązanie problemu polegało na zamontowaniu zewnętrznych kabli spręŝających, które całkowicie przejmą rolę istniejących cięgien [6]. Istniejące kable zdecydowano się pozostawić. Aby uniknąć nadmiernego ściskania oraz kontrolować całkowite spręŝenie pasów dolnych, istniejące kable zostały przecięte. Kable wzmacniające zostały poprowadzone wzdłuŝ pasów dolnych dźwigarów na całej długości konstrukcji. Bloki oporowe zlokalizowane są na końcach dźwigarów i opierają się o płyty oporowe istniejących cięgien. Aby prawidłowo odwzorować pierwotną trasę cięgien, dewiatory prowadzące kable zamontowano w kaŝdym węźle konstrukcji. Sposób wzmocnienia został schematycznie pokazany na rys. 6. Wzmocnienie wykonano wykorzystując kable 14-sto splotowe: kaŝdy kabel składa się z 14 splotów o polu powierzchni przekroju poprzecznego 150 mm 2 ; wykonanych ze stali spręŝającej o wytrzymałości charakterystycznej 1860 MPa. Nośność charakterystyczna jednego kabla wynosi 3906 kn. Nośność charakterystyczna istniejącego cięgna wynosi

7 Konstrukcje stalowe kn. Zmniejszenie nośności cięgien było moŝliwe dzięki zmianie geometrii dachu (zrezygnowano ze stref wklęsłych połaci dachu, gdzie kumulował się śnieg, dzięki czemu zmniejszono obciąŝeniem śniegiem) oraz modernizacji poszycia (zmniejszenie cięŝaru własnego). Kable wzmacniające zostały naciągnięte siłą 1000 kn. Rys. 6. Schemat sposobu wzmocnienia dźwigarów dachu Hali Sportowo-Widowiskowej Olivia [6] Aby uzyskać odpowiedni stopień zabezpieczenia antykorozyjnego zastosowano sploty fabrycznie powleczone osłonką polietylenową wypełnioną smarem antykorozyjnym, a wiązka splotów została poprowadzona w polietylenowych rurach osłonowych. Ponadto głowice kotwiące zostały zabezpieczone czapkami osłonowymi wypełnionymi iniektem plastycznym; a strefy zakotwienia wypełniono zaczynem cementowym. Szczegóły systemu zabezpieczenia antykorozyjnego pokazuje rys. 7. Rys. 7. System zabezpieczenia antykorozyjnego kabli spręŝających zastosowanych do wzmocnienia dachu Hali Sportowo-Widowiskowej Olivia [6] Aby mieć pełną kontrolę nad spręŝeniem dźwigarów, przed montaŝem nowych kabli konieczne było usuniecie istniejącego spręŝenia (przecięto istniejące cięgna w 4 miejscach, ponadto wycięcie istniejących głowic kotwiących było konieczne aby zamontować nowe

8 832 Łukijaniuk B.: Metoda aktywnego wzmacniania stalowych dźwigarów spręŝonych bloki oporowe), w związku z czym naleŝało opracować odpowiednią sekwencję robót. Uwzględniając samonośność dźwigarów (nawet z usuniętym spręŝaniem) prace wzmocnieniowe wykonywano jednocześnie na co trzecim dźwigarze, w ten sposób, Ŝe dwa sąsiednie dźwigary były w pełni spręŝone (pełne spręŝenie pierwotne bądź wzmacniające). Naczelną ideą, którą kierowano się opracowując sekwencję robót była minimalizacja ugięć niespręŝonych dźwigarów. Do wzmocnienia jednego dźwigara (2 pasy dolne, czyli 2 kable spręŝające) wykorzystano ok kg stali konstrukcyjnej klasy S235 i ok kg stali spręŝającej Y1860S7. Wzmocnienie wykonano w 2010 r. 4. Podsumowanie Zewnętrzne kable spręŝające, stosowane jako aktywne metody wzmacniania konstrukcji pozwalają w bezpieczny i kontrolowany sposób przywrócić pierwotną nośność elementów konstrukcyjnych lub w precyzyjny sposób ją zwiększyć. Stosowane obecnie materiały i technologie wykonania pozwalają na osiągnięcie konstrukcji trwałych i niezawodnych. Postęp technologii materiałów budowlanych, szczególnie zauwaŝalny w materiałach zabezpieczenia antykorozyjnego, decyduje o tym, Ŝe trwałość wzmocnienia jest często dłuŝsza niŝ wzmacnianych konstrukcji. RóŜnorodność dostępnych systemów kabli spręŝających i systemów zabezpieczenia antykorozyjnego wraz z odpowiednim doborem technologii pozwalają na wzmocnienie nawet najbardziej skomplikowanych konstrukcyjnie elementów. Szczegółowa znajomość dostępnych moŝliwości jakie oferuje rynek spręŝania pozwala aktywnie wzmacniać dźwigary duŝych rozpiętości, równieŝ spręŝone. Literatura 1. Europejska Aprobata Techniczna nr ETA-07/0168; BBR VT CONA CME System zewnętrznych kabli spręŝających. 2. Politechnika Poznańska, Wydział Budownictwa i InŜynierii Środowiska, Instytut Konstrukcji Budowlanych: Ekspertyza dotycząca oceny aktualnego stanu technicznego oraz bezpieczeństwa uŝytkowania dźwigarów stalowych, spręŝonych kablami stanowiących konstrukcję przekrycia budynku kubaturowego B1 połoŝonego na terenie Zakładów Philips Lighting Poland S.A. Oddział Pabianice. 3. Święcański J., (SDS Sp. z o.o.), Łukijaniuk B. (BBR Polska Sp. z o.o.): Projekt wzmocnienia sprę- Ŝonych dźwigarów stalowo-betonowych hali B1 i B2 w zakładzie Philiphs Lighting w Pabianicach, Warszawa, Urbańska-Galewska E. i inni, Wydział InŜynierii Lądowej i Środowiska, Politechnika Gdańska: Orzeczenie naukowo-techniczne dotyczące stanu technicznego konstrukcji budynku głównego hali Sportowo-Widowiskowej Olivia w Gdańsku, Gdańsk, Siemiński J. i inni: Projekt remontu dachu Hali Olivia w Gdańsku, Gdańsk, Święcański J. (SDS Sp. z o.o.), Łukijaniuk B. (BBR Polska Sp. z o.o.): Projekt wzmocnienia dźwigarów dachowych zewnętrznymi kablami spręŝającymi. Hala Sportowo-Widowiskowa Olivia, Warszawa, 2010.