Czas na pracę praca na czas prezentacja wyników badań bezrobotnych i pracodawców. Halina Sobocka Szczapa Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Transkrypt

1 Czas na pracę praca na czas prezentacja wyników badań bezrobotnych i pracodawców Halina Sobocka Szczapa Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

2 Cechy charakterystyczne podkarpackiego rynku pracy Od strony podażowej wysoki udział osób poszukujących pracy, reprezentujących niski poziom kwalifikacji, wysoki udział bezrobotnych, osób długotrwale wysoki odsetek bezrobotnych pochodzących z terenów wiejskich, porównywalnie wysoki udział kobiet wśród bezrobotnych oraz porównywalnie wysoki poszukującej pracy, odsetek młodzieży

3 Cechy charakterystyczne podkarpackiego rynku pracy (c.d.) Od strony popytowej na lokalnych rynkach pracy występuje duże zapotrzebowanie na nisko kwalifikowaną siłę roboczą, rynek pracy województwa podkarpackiego jest bardzo zróżnicowany pod względem przestrzennym, co jednak nie wpływa na zróżnicowanie jego oceny, zbyt mało pojawia się na lokalnych rynkach pracy ofert pracy, które dotyczą zawodów nowoczesnych, na lokalnych rynkach pracy pojawia się dużo ofert pracy związanych z obsługą administracyjno biurową przedsiębiorstw, występuje kompletny brak ofert pracy dla osób mogących wspomagać działania prowadzone na lokalnych rynkach pracy, oferty pracy w wielu przypadkach nie mają one charakteru stałego, a raczej okresowy.

4 Województwo podkarpackie

5 Cel główny projektu skonstruowanie i upowszechnienie narzędzi umożliwiających wykorzystanie pracy tymczasowej, jako elementu wpływającego na większe dopasowanie podaży pracy do popytu na nią w skali regionalnego i lokalnych rynków pracy, szczególnie w odniesieniu do osób rekrutujących się z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym

6 Cele szczegółowe projektu wyeliminowanie barier w korzystaniu przez przedstawicieli sektora małych i średnich przedsiębiorstw z zatrudnienia tymczasowego osób dyskryminowanych na rynku pracy, zminimalizowanie barier mentalnych po stronie przedsiębiorców, jak i osób poszukujących pracy, dotyczących oferowania i podejmowania pracy tymczasowej, zachęcenie pracodawców do stosowania zatrudnienia tymczasowego wobec osób z grup dyskryminowanych, poprawienie zatrudnialności i pobudzenie aktywności zawodowej oraz trwałe zaistnienie na rynku pracy osób z grup dyskryminowanych, zwiększenie świadomości grup dyskryminowanych o konieczności uczestnictwa w procesie kształcenia ustawicznego.

7 Cel dodatkowy upowszechnienie stosowania elastycznych form zatrudnienia, a przede wszystkim zatrudnienia tymczasowego, jako sposobu na zmniejszenie niedopasowań strukturalnych między podażą pracy i popytem na nią występujących na regionalnym i lokalnych rynkach pracy.

8 Zagadnienia badawcze zweryfikowanie struktury oraz poziomu aktywności edukacyjnej bezrobotnych, ocena stosowalności na obszarze województwa podkarpackiego elastycznej formy zatrudnienia, jaką jest praca tymczasowa,

9 Charakterystyka ogólna populacji bezrobotnych w badaniu wzięły udział 1043 osoby 59,9% badanych mieszkało na wsi, a tylko 15,4% - w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców 54,7% stanowiły kobiety prawie po 30% stanowili respondenci posiadający wykształcenie średnie i zasadnicze zawodowe 23,4% stanowiły osoby nie posiadające zawodu wyuczonego 8,4% stanowiły osoby posiadające wykształcenie wyższe prawie połowę badanych stanowiły osoby między 15 a 30 rokiem życia tylko 14,6% stanowili bezrobotni powyżej 50 roku życia

10 Charakterystyka populacji pracodawców w badaniach wzięli udział przedstawiciele 100 podmiotów gospodarczych ponad 58% wszystkich podmiotów stanowiły te, które zatrudniały do 9 pracowników tylko 13% stanowiły firmy duże 2408 to ogólna liczba pracowników, zatrudnionych w badanych przedsiębiorstwach, przy czym prawie 60%, stanowili ci, którzy pracowali w mikropodmiotach około 2/3 wszystkich podmiotów zlokalizowana była na wsi lub w mieście, liczącym od 50 tys. do 100 tys. mieszkańców około 1/3 wszystkich podmiotów miało zasięg regionalny, a 1/5 lokalny bądź krajowy

11 Charakterystyka populacji pracodawców (c.d.) przeciętny czas istnienia firmy wyniósł 11 lat, przy czym połowa firm istniała nie mniej niż 10 lat 74% wszystkich badanych firm realizowało działalność usługową 54% firm oceniło swoją sytuację ekonomiczną, jako dobrą, a 1/3 jako przeciętną, przy czym generalnie optymistycznie oceniano przyszłą kondycję ekonomiczną firm w około 1/3 firm płace ukształtowały się na poziomie 900 zł w większości firm dotychczas nie były stosowane żadne elastyczne formy zatrudnienia, w tym także zatrudnienie czasowe

12 Wyniki badań -bezrobotni Obecna aktywność w poszukiwaniu pracy 85,1% respondentów deklarowała aktywne poszukiwanie pracy większość stanowiły kobiety, mieszkańcy wsi, osoby w młodym wieku oraz ci, którzy posiadali wykształcenie zawodowe

13 Wyniki badań -bezrobotni Bariery w poszukiwaniu pracy w opiniach bezrobotnych dalsze kształcenie, względy rodzinne i względy zdrowotne. Powody te podawane były najczęściej przez 14,9% ankietowanych, którzy w trakcie badania nie poszukiwali pracy

14 Wyniki badań -bezrobotni Bariery w poszukiwaniu pracy w opiniach pracodawców brak umiejętności obsługi komputera, brak prawa jazdy, brak znajomości języka obcego, brak znajomości rachunkowości i księgowości, umiejętności specyficzne dla danego zawodu (stanowiska pracy)

15 Wyniki badań -bezrobotni Zawody poszukiwane przez respondentów Wszystko jedno jaki, byleby mieć pracę Zawody wyuczone przez respondentów Sprzedawca Pracownik biurowy Wśród respondentów pojawiło się dość dużo osób z porównywalnie wysokimi kwalifikacjami

16 Wyniki badań -bezrobotni Oczekiwania wobec przyszłej pracy dobre warunki pracy, dobra atmosfera pracy, praca w pobliżu miejsca zamieszkania, po prostu znalezienie pracy, pełny wymiar czasu pracy, praca dająca możliwości rozwoju, praca zapewniająca stabilizację zawodową, praca oferująca wysokie wynagrodzenie, praca dająca satysfakcję, praca zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, praca dająca możliwość awansu oraz praca w niepełnym wymiarze czasu pracy.

17 Wyniki badań -berobotni Dotychczasowa aktywność edukacyjna 57,4% respondentów nie uczestniczyło dotychczas w żadnych formach kształcenia Większą aktywnością edukacyjną charakteryzowali się mężczyźni, szczególnie posiadający wykształcenie zasadnicze zawodowe Więcej niż co trzeci bezrobotny w wieku lat uczestniczył wcześniej w różnych formach kształcenia (sytuacja ta dotyczyła również osób w starszych rocznikach wieku produkcyjnego) Znacznie częściej w różnych formach doskonalenia zawodowego uczestniczyli wcześniej mieszkańcy wsi

18 Wyniki badań -bezrobotni Wcześniejszą aktywność edukacyjną zadeklarowały ogółem 622 osoby. Wyróżnionych kształcenia zostało 46 kategorii kierunków Najczęściej deklarowane kierunki kształcenia: różne kategorie prawa jazdy (152 deklaracje), obsługa komputerów (69), obsługa kas fiskalnych (29), operatorzy wózków widłowych i akumulatorowych oraz spawacze (po 28), prace budowlane (26), zawody gastronomiczne i inne (po 25), księgowość oraz kursy językowe (po 20), prace biurowe (16), operatorzy maszyn i urządzeń budowlanych oraz krawiectwo (po 14), przedsiębiorczość (13).

19 Wyniki badań -bezrobotni Bieżąca aktywność edukacyjna Ponad 90% respondentów nie zgłosiło chęci do podjęcia kształcenia w jakiejkolwiek formie Najczęściej podawane powody braku aktywności edukacyjnej: brak propozycji ze strony instytucji lub pracodawców (60% wszystkich wypowiedzi), powody finansowe (około 15%) brak potrzeby (około 5%)

20 Wyniki badań -bezrobotni Przewidywana aktywność edukacyjna Aż 60% ankietowanych zadeklarowało niechęć dla dalszego kształcenia się. Tylko 95 osób (9,1%) wyraziła gotowość do uczestnictwa w organizowanych przez różne instytucje kursach i szkoleniach.

21 Wyniki badań -bezrobotni Przewidywana aktywność edukacyjna Czynnikiem powodującym zwiększenie zainteresowania szkoleniami były przede wszystkim środki finansowe

22 Wyniki badań -bezrobotni Przyszłe kierunki kształcenia kursy komputerowe (259 wskazań), kursy językowe (230), rachunkowość i księgowość (104), prawo jazdy (91), kursy kas fiskalnych (86), kursy uprawnień na wózki widłowe i akumulatorowe (68), kursy gastronomiczne (53), kurs spawaczy różnego rodzaju (52).

23 Wyniki badań -bezrobotni Bezrobotni a problem pracy tymczasowej zdecydowana większość ankietowanych wyraziła gotowość podjęcia pracy w ramach zatrudnienia tymczasowego (70,1% tj. 731 osób). Forma ta była preferowana głównie przez bezrobotne kobiety (54,3%), ludzi młodych (41,9%), ale niezależna była od poziomu wykształcenia

24 Wyniki badań -bezrobotni Czynniki mogące wpłynąć na większe zainteresowanie pracą tymczasową warunki pracy (oferowane stanowisko pracy), wynagrodzenie, lokalizacja zakładu pracy, czas trwania umowy.

25 Wyniki badań - pracodawcy dominują firmy, które zatrudniały nowych pracowników w ciągu ostatnich 12 miesięcy; przeciętna liczba przyjętych do pracy osób wyniosła 4, co piąta firma zatrudniła w ciągu ostatniego roku tylko 1 nowego pracownika, co trzecia powiększyła swój skład osoby o dwóch pracowników, co czwarta instytucja przyjęła 3-5 pracowników, jedynie 17,1% zadeklarowało, iż przyjęło więcej niż 5 osób,

26 Wyniki badań - pracodawcy Wśród powodów zatrudnienia nowych pracowników najczęściej wskazywano na: wzrost dynamiki działalności firmy oraz uzupełnianie braków związanych z odejściem osób zatrudnionych. Ponadto wskazywano na: zwiększanie zasięgu działalności firmy, sezonowość produkcji, uzyskanie środków na dofinansowanie etatu, zmiana profilu produkcji.

27 Wyniki badań - pracodawcy Dotychczasowe stosowanie nietypowych form zatrudnienia umowy na czas określony 75% badanych kontraktowanie pracy 51% firm zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy 29% firm dzielenie pracy 18% firm Pozostałe nietypowe formy zatrudnienia były wykorzystywane przez mniej niż 3% badanych

28 Wyniki badań - pracodawcy Obecne stosowanie nietypowych form zatrudnienia umowy na czas określony 70% firm kontraktowanie pracy 41% firm zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy 24% firm dzielenie pracy 19% firm

29 Wyniki badań - pracodawcy Stosowalność w przyszłości nietypowych form zatrudnienia umowy na czas określony - 74% firm kontraktowanie pracy 55% firm zatrudnienie w niepełnym wymiarze pracy 28% firm wypożyczanie pracowników 22% firm dzielenie pracy 19% firm

30 Wyniki badań - pracodawcy Powody stosowania nietypowych form zatrudnienia konieczność utrzymania elastyczności zatrudniania związanej z sezonowością, testowanie pracownika Wyraźnie rzadziej wskazywano na powody związane z: prostotą tej formy zatrudnienia obniżaniem kosztów mobilizującym wpływem na pracowników szybkością zatrudniania pracowników

31 Wyniki badań - pracodawcy Doświadczenia badanych z pracą tymczasową Jedynie 8% spośród badanych przedstawicieli MŚP zadeklarowało, iż zatrudniało w przeszłości lub zatrudnia obecnie pracowników tymczasowych. Aż 91% respondentów stwierdziło, że nie posiada żadnych praktycznych doświadczeń z tą formą nietypowego zatrudnienia.

32 Wyniki badań - pracodawcy Powody braku stosowania pracy tymczasowej w badanych firmach niewiedza na temat tej formy zatrudnienia nieznajomość specyfiki firmy przez pracowników tymczasowy potrzeba pracowników na okres dłuższy niż 12 miesięcy Ponadto wskazywano na następujące argumenty: istniejące w firmie stanowiska wymagają wyspecjalizowanych umiejętności i szkoleń pracownicy "stali" mogą wykonać wszystkie niezbędne zadania brak lojalności pracowników tymczasowych wobec firmy

33 Wyniki badań - pracodawcy Powody korzystania z pracowników tymczasowych konieczność pracowników szybkiego zdobycia potrzebnych zwiększanie elastyczności siły roboczej dostosowanie liczby pracowników sezonowość działalności ze względu na Pojedyncze wskazania padły na: obniżenie kosztów pracowniczych oszczędność czasu i kosztów związanych z rekrutacją pracowników konieczność zastępstwa zatrudnienia kompetentnych osób na posiadanie przez pracowników odpowiednich, rzadkich kwalifikacji. tymczasowych

34 Wyniki badań - pracodawcy Plany zatrudnienia pracowników czasowych 40% spośród badanych firm zadeklarowało, że w przyszłości będą korzystać z pracowników tymczasowych (liczba tych pracowników osiągnęła deklaratywny poziom 430 osób) niemal jedna trzecia respondentów zadeklarowała brak chęci do skorzystania z tego typu formy pracy 28% nie miało w tej sprawie jednoznacznej opinii

35 Wyniki badań - pracodawcy Powody nie planowania zatrudnienia pracowników tymczasowych nieznajomość specyfiki firmy przez pracowników tymczasowych niewiedza na temat tej formy zatrudnienia stanowiska wymagają wyspecjalizowanych umiejętności i szkoleń w firmie potrzeba pracowników na okres dłuższy niż 12 miesięcy obawy o brak lojalności pracowników tymczasowych wobec firmy pracownicy "stali" mogą wykonać wszystkie niezbędne zadania istniejący system zatrudniania sprawnie zaspakaja pojawiające się potrzeby kadrowe

36 Wnioski - bezrobotni osoby poszukujące pracy nie znały formy pracy tymczasowej aktywność edukacyjna osób poszukujących pracy była jednak w sposób istotny powiązana z ich dotychczasowymi kwalifikacjami aktywność edukacyjna bezrobotnych była również uzależniona od powszechnych opinii na temat umiejętności, których pracodawcy najczęściej od nich oczekują, aktywność edukacyjna bezrobotnych była związana z ich sytuacją materialną

37 Wnioski - pracodawcy dotychczasowe doświadczenia badanych firm z sektora MŚP województwa podkarpackiego z pracownikami tymczasowymi były stosunkowo niewielkie powodem tego był przede wszystkim brak znajomości tej formy zatrudnienia największą skłonność do oferowania pracy w formie zatrudnienia tymczasowego posiadały przedsiębiorstwa małe i średnie w przypadku firm posiadających doświadczenie z pracownikami tymczasowymi najczęstszym motywem dotychczasowego korzystania z tej formy pracy była konieczność szybkiego zdobycia pracownika

38 Wnioski pracodawcy (cd.) analizowana nietypowa forma pracy może jednak liczyć na znaczne zainteresowanie pracodawców w przyszłości o przyszłościowym charakterze pracy tymczasowej świadczyć może to, iż istotnym powodem wykorzystywania nietypowych form zatrudnienia w badanych firmach jest sezonowość dominuje jednak w tym przypadku chęć do zatrudniania pracowników przy pracach prostych, co może świadczyć o większej możliwości zatrudniania mężczyzn

39 Rekomendacje ważnym problemem pozostaje zagadnienie wąskoprofilowego bądź szerokoprofilowego kształcenia niezbędna wydaje się konieczność zmiany sposobu funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia, przede wszystkim pod kątem bardziej spójnego z potrzebami lokalnych rynków pracy stosowania instrumentów aktywnej polityki rynku pracy, a szczególnie szkoleń niezbędne wydaje się opracowanie szczegółowego modelu szkoleń, wiążącego zapotrzebowanie pracodawców z systemem działań edukacyjnych konieczne wydaje się stosowanie zindywidualizowanych narzędzi polityki rynku pracy w odniesieniu do kobiet i mężczyzn

40 Rekomendacje (c.d.) w rozwiązywaniu problemów na regionalnych rynkach pracy niezwykle ważnym zagadnieniem powinno być promowanie elastycznych form zatrudnienia i organizacji pracy należałoby przede wszystkim zwrócić uwagę na - niedostrzeganą przez pracodawców - rolę agencji pracy tymczasowej, jako istotnego pośrednika pomiędzy pracodawcą (użytkownikiem) a pracobiorcą. Z uwagi na to, że pracodawcy w doborze pracowników kierują się przede wszystkim kwalifikacjami posiadanymi już przez osoby poszukujące pracy, należałoby w pierwszej kolejności uwzględnić ich preferencje dotyczące możliwości wykorzystania pracownika na wielu stanowiskach pracy (zawody uniwersalne)

41 Dziękuję za uwagę