Polski Express. Wspieranie nauki języka polskiego w Niemczech

Transkrypt

1 Czy ten projekt wzbudził Państwa zainteresowanie? Chcieliby Państwo wspierać nas w tym finansowo? Mają Państwo pytania lub uwagi? Proszę do nas napisać! Polski Express Kontakt: DPG Brandenburg e.v. z.hd. Martin Kujawa Charlottenstr Potsdam telefon: (+49) fax: (+49) martin.kujawa@dpg-brandenburg.de Wspieranie nauki języka polskiego w Niemczech

2 Broszura powstała dzięki wsparciu Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie. Tekst: Martin Kujawa Wykonanie graficzne: Mark Zenker Copyright 2012 Treść Wprowadzenie 2 Opis projektu 4 Adresaci projektu 7 Cele projektu 8 Realizacja projektu 10 Okres realizacji projektu 12

3 Wprowadzenie Brandenburskie Towarzystwo Niemiecko-Polskie (DPG Brandenburg) od wielu lat angażuje się na rzecz porozumienia i współpracy na polsko-niemieckim pograniczu. W tym celu przeprowadzone zostały liczne konferencje, warsztaty i imprezy kulturalne, umożliwiające ludziom po obu stronach Odry zdobycie informacji o kraju sąsiedzkim, a także wspólne rozmowy na temat własnych doświadczeń i aktualnych problemów. Uwzględniając specyficzne położenie terenów przygranicznych, podzielamy zdanie wielu ekspertów, iż spora część pogranicza ma szansę na pozytywny rozwój, jeśli podjęta zostanie bardziej intensywna współpraca na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej, administracyjnej i społecznej. Niezmiernie ważne dla rozwoju regionu jest to, by ludzie, którzy tu mieszkają i pracują, traktowali pogranicze jako wspólną małą ojczyznę. Tylko wówczas pojawi się zaangażowanie, tylko wówczas ludzie nie będą się poddawać w poszukiwaniu rozwiązań dla gospodarczo i społecznie bardzo złożonych problemów. Identyfikacja ludzi z miejscem zamieszkania jest również istotnym czynnikiem w decyzjach o lokalizacji inwestycji. Dlatego też od początku swego istnienia DPG Brandenburg za jedno ze swych ważniejszych zadań uważa wspieranie administracji publicznej, instytucji oświatowych, przedsiębiorstw, organizacji i wreszcie regionalnych stowarzyszeń w tworzeniu transgranicznych koncepcji i podejmowaniu takich działań. Siedziba Brandenburskiego Towarzystwa Niemiecko-Polskiego w Poczdamie Szczególnie angażujemy się w intensyfikację nauczania języka polskiego w szkołach Brandenburgii, a także organizowanie polsko-niemieckich tandemowych kursów językowych po obu stronach Odry. Przed kilku laty przeprowadziliśmy konferencję na temat języka polskiego jako elementu kwalifikacji zawodowej w transgranicznej edukacji młodzieży. 1 2

4 Opis projektu We Francji od 2000 roku realizowany jest przy wsparciu Fundacji Roberta Boscha projekt Deutsch-Mobil. Jego celem jest zainteresowanie francuskiej młodzieży językiem niemieckim, a także Niemcami jako krajem. Dotychczas w projekcie wzięło udział ponad uczniów i szkół. Ostatnia ewaluacja wskazuje na wyraźny wzrost zainteresowania językiem niemieckim we francuskich szkołach. Równolegle realizowany jest w Niemczech projekt France-Mobile, który propaguje język francuski. Jego wyniki są również pozytywne. Natomiast od dwóch lat pięć samochodów oznakowanych logo "Deutsch-Wagen-Tour objeżdza Polskę wzdłuż i wszerz promując naukę języka niemieckiego oraz niemiecką kulturę w polskich szkołach. Jako Brandenburskie Towarzystwo Niemiecko-Polskie jesteśmy przekonani, że nie możemy pozwolić sobie na zwłokę, by również w niemieckich szkołach intensywnie promować kulturę i język polski. Nawiązując do inicjatywy Instytutu Polskiego w Berlinie stworzyliśmy koncepcję wykorzystania owych wielce zachęcających doświadczeń wyżej wymienionego France-Mobile w propagowaniu języka polskiego i kultury polskiej. Ponieważ nastawienie do języka polskiego, języka kraju sąsiada, często jeszcze jest tu negatywne, należy przeciwstawić mu pozytywne doświadczenia. Dlatego celem naszego projektu jest to, by uczniowie za pomocą Polskiego Expressu zdobyli wiedzę o kraju, poznali go jako przestrzeń kulturową i gospodarczą, a także dowiedzieli się o zawodowych perspektywach. W tym celu należy stworzyć zespół złożony z nauczyciela języka polskiego, osoby, dla której polski jest językiem ojczystym (np. w ramach Wolontariatu Europejskiego) i w miarę możliwości osoby studiującej polonistykę. Projekt Deutsch-Wagen-Tour 3 4

5 Głównym zadaniem zespołu Expressu byłoby wzbudzenie zainteresowania krajem sąsiedzkim i jego językiem wśród uczniów, co winno odbywać się w sposób dostosowany do wieku oraz za pośrednictwem osobistego kontaktu z osobą polskojęzyczną. Kolejne zadanie polegałoby na przedstawieniu i opracowaniu w ramach jednostki lekcyjnej wybranych tematów z zakresu wiedzy o kraju. Szczególnie uwzględniona powinna tu zostać aktualna sytuacja polityczna, społeczna i gospodarcza. Poza stworzeniem odpowiedniej motywacji wśród uczniów i ich rodziców zadaniem projektu jest nakłonienie politycznych decydentów na płaszczyźnie kraju związkowego do intensywnego wspierania nauki języka polskiego właśnie na terenach przygranicznych. Ich bezpośrednie uczestnictwo oraz kontakty ze szkołami przyniosą niewątpliwie pozytywne rezultaty. Wstępne rozmowy z zakładem kształcenia nauczycieli języka polskiego potwierdziły duże zainteresowanie projektem, tak więc uniwersytet należy traktować jako niezbędnego partnera projektu. W tym kontekście szczególnie ważne są dydaktyczne aspekty przygotowania i realizacji projektu. Przewiduje się prowadzenie regularnych seminariów i warsztatów poświęconych dydaktyce nauczania języków obcych, w ramach których omawiane będą istniejące metody, a także rozwijane nowe idee na rzecz projektu i nauczania języka, zwłaszcza języka polskiego. Wynikiem tych działań winno być włączenie języka polskiego do szkolnej oferty nauczania języków obcych w stopniu większym niż dotychczas. Należy w tym celu stworzyć podstawy prawne, pozwalające każdej szkole oferować różne formy nauczania języka polskiego jako obowiązkowy przedmiot do wyboru lub jako drugi albo trzeci język obcy. Ponadto w oparciu o istniejące już programy, podręczniki i materiały informacyjne (np. opracowane przez Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży) opracowane zostaną interaktywne programy nauczania oraz materiały i media do prezentacji języka i wiedzy o kraju. Wykorzystane zostać powinny również istniejące kontakty z Uniwersytetem Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą w zakresie badań nad wielojęzycznością w regionie przygranicznym i polityką nauczania języków obcych, np. w formie konsultacji w czasie 5 Dążąc do wzmocnienia pozycji języka polskiego w ramach nauczania języków obcych w szkołach na pograniczu polsko-niemieckim, organizatorzy projektu zamierzają pozyskać dla swych działań również przyszłych nauczycieli języka polskiego. Służyć temu będzie współpraca z Uniwersytetem Poczdamskim, konkretnie zaś z Instytutem Slawistyki, kształcącym nauczycieli. Studenci będą uczestniczyć zarówno w przygotowaniu, jak i realizacji projektu. trwania projektu. 6

6 Adresaci projektu Projekt kieruje się głównie do uczniów różnych typów szkół średnich (ogólnokształcących i zawodowych) pierwszego i drugiego stopnia zwłaszcza w Brandenburgii, w Meklemburgii-Pomorzu Przednim, Saksonii oraz Turyngii, przede wszystkim zaś do klas 6, 8 i 10, ponieważ w następnych klasach można wybrać drugi bądź trzeci języki obcy. Początkowo szkoły podstawowe nie będą na pierwszym planie, ponieważ tu język polski jest oferowany tylko w nielicznych szkołach w ramach kółek. Pomimo to nie wykluczamy pojedynczych odwiedzin w tych szkołach. Cele projektu wzbudzenie i wzmocnienie zainteresowania krajem sąsiedzkim i jego językiem wśród nauczycieli i uczniów, tak by dążenie do zwiększenia zakresu nauczania języka polskiego wyrażane było również przez dyrekcję szkół i uczniów; zwiększyć należy liczbę szkół oferujących nauczanie polskiego w ramach nauczania języków obcych / języków sąsiedzkich; znacznie powinna zwiększyć się liczba uczniów uczących się polskiego w szkołach, które już w tej chwili oferują nauczanie tego języka; rosnące zainteresowanie winno prowadzić do rozszerzenia polsko-niemieckich projektów szkolnych i innych inicjatyw. 7 8

7 Realizacja projektu Zespół Expressu będzie odwiedzał szkoły, które uda się pozyskać do udziału w projekcie. Dojazd do szkół odbywać się będzie specjalnym pojazdem opatrzonym stosownym logo i nazwą ( Polski Express ). Samochód ten będzie służył nie tylko do przejazdu zespołu, lecz w miejscach publicznych wykorzystywany będzie również jako baza wiadomości o kulturze, historii i języku kraju sąsiedzkiego. Podczas pobytu w szkole zespół przedstawi język i wiedzę o kraju w formie stosownej do wieku uczniów. Odbywać się to będzie za pośrednictwem gier, zabaw, animacji oraz prezentacji materiałów, interaktywnych programów nauczania, muzyki i broszur informacyjnych. Prezentacja może obejmować pojedyncze klasy bądź kilka klas wspólnie; przebiegać będzie w ramach wyznaczonego czasu (2-4 jednostki lekcyjne). Ponadto w porozumieniu z nauczycielami szkoły zespół poprowadzi w wybranych klasach tematyczne jednostki lekcyjne (np. w ramach lekcji historii, wiedzy o polityce czy gospodarce). Przygotowaniem i podsumowaniem tych zajęć zajmą się nauczyciele szkoły. (Zapobiegnie to traktowaniu Polskiego Expressu jako zespołu odpowiedzialnego za przerabianie polskich tematów.) Asystenci projektu mogą bowiem jedynie inspirować zajęcie się określonym tematem. Na użytek jednostek tematycznych wykorzystane zostaną istniejące już materały, np. opracowane we współpracy z Deutsches Polen-Institut podręczniki do historii Polski i historii literatury polskiej, ale także nowo zestawione i opracowane materiały. 9 10

8 W specjalnym, rozsyłanym co roku do szkół zeszycie przedstawiony zostanie zestaw tematów. Pobyt w pojedynczej szkole ograniczony będzie czasowo do jednego dnia. Szkoły, które do tej pory nie miały w swej ofercie nauczania języka polskiego, otrzymają talon na 30 godzin kursu językowego, tak by mogły szybko i bez biurokratycznych przeszkód wykorzystać zainteresowanie językiem polskim. Lekcje prowadzone będą przez nauczycieli z Kolegium Języka Polskiego i Kultury Polskiej w formie grup roboczych. Kurs taki umożliwi szybkie wprowadzenie w język sąsiada, choć oczywiście nie zastąpi systematycznego nauczania. Zapewnienie stałych nauczycieli języka, zwłaszcza polskiego, jest zadaniem urzędów szkolnych. Podczas pobytu w szkołach asystenci projektu będą również przedstawiać rozmaite inicjatywy i programy wspierające współpracę polsko-niemiecką, np. możliwości finansowania partnerstw międzyszkolnych lub szkolnych projektów przez Polsko-Niemiecką Współpracę Młodzieży. 11 Okres realizacji projektu Realizację projektu początkowo przewiduje się na okres trzech lat, następnie powinien on jednak zostać rozbudowany i być kontynuowany. Faza przygotowawcza winna rozpocząć się w marcu 2013 roku. Wraz z rokiem szkolnym 2013/2014 powinno wystartować przeprowadzenie projektu w szkołach pierwszego i drugiego stopnia w wyżej wymienionych krajach związkowych. 12