Streszczenie. Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska: Tekstologia, Warszawa 2009

Transkrypt

1 Streszczenie Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska: Tekstologia, Warszawa 2009

2 Streszczenie to derywacja tekstowa Streszczanie polega na takim przekształcaniu tekstu, że radykalnie zostaje zmniejszona jego objętość (standardowo do pół stronicy, tj. ok 200 słów) przy zachowaniu zasadniczej myśli.

3 Niezbędne elementy streszczenia: temat to, o czym mowa w tekście remat (gr. rhema: orzekanie) to, co się na dany temat mówi

4 Fakultatywne elementy streszczenia: Kto napisał tekst? NADAWCA/AUTOR Do jakiego odbiorcy tekst jest adresowany? ODBIORCA/ADRESAT Co robi (jakie operacje wykonuje) autor w płaszczyźnie: badawczej, poznawczej, logicznej, językowo informacyjnej, kompozycyjnej? OPERACJE

5 Fakultatywne elementy streszczenia: Na jakiej podstawie materiałowej, empirycznej opiera autor swoje stwierdzenia? MATERIAŁ Na jakich założeniach (teoretycznych) opiera autor swoje stwierdzenia? ZAŁOŻENIA Jakimi metodami posługuje się autor w dochodzeniu do stwierdzeń? METODA

6 Fakultatywne elementy streszczenia: Z jaką intencją (celem) wypowiada się autor? INTENCJE Jaka jest ogólna idea (koncepcja, myśl przewodnia) tekstu? IDEA

7 Kolejność pytań Kto? O czym? Do kogo? Po co? pisze Co przyjmuje za podstawę? Jaką metodą? Co robi?

8 AUTOR Określenie aktów poznawczych: autor bada, analizuje i przeprowadza analizę, porównuje, dokonuje przeglądu. Określanie operacji logicznych: dowodzi i uzasadnia, wnioskuje, wysuwa wnioski i dochodzi do wniosków, klasyfikuje i dzieli.

9 AUTOR Określenia aktów mownych i komunikatywnych: autor omawia, stwierdza, konstatuje, zgłasza uwagi, krytykuje, dyskutuje, przedstawia, pokazuje, charakteryzuje, opisuje, wyszczególnia cechy, proponuje, uściśla, wykazuje, informuje, objaśnia, wyjaśnia, przypomina, wychodzi z założenia, przyjmuje za punkt wyjścia, akcentuje, podkreśla, odpowiada

10 AUTOR Określenia operacji komponowania wypowiedzi: autor porządkuje, uzupełnia, wylicza, ilustruje przykładami itd.

11 Schemat streszczenia { TEMAT, REMAT + (AUTOR, ODBIORCA, OPERACJE, METODA, MATERIAŁ, ZAŁOŻENIE, INTENCJE, IDEA)}

12 Błędne streszczenie Jeżeli zawiera informacje inne niż zawarte w temacie lub remacie np. opinie czytającego tekst, polemikę czytającego z jakimś stwierdzeniem z tekstu, dialogi.

13 Punktacja: 3/2/1/0 O jeśli nie dotyczy wskazanego tekstu, jeśli ma formę planu lub konspektu Odejmujemy 1 punkt (tylko od 3) jeśli jest za mało lub za dużo słów to znaczy, że wszystkie inne kryteria zostały spełnione.

14 Punktacja:3/2/1/0 3 punkty Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście; adekwatny poziom uogólnień; streszczenie logiczne, spójne, właściwa liczba słów

15 Punktacja:3/2/1/0 2 punkty Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście, ale pojawiły się zaburzenia dotyczące poziomu uogólnień oraz logicznej spójności streszczenia

16 Punktacja:3/2/1/0 Poziom uogólnień jest nieadekwatny, jeśli w streszczeniu jest mowa o tematach szczegółowych z pominięciem tematu nadrzędnego

17 Punktacja:3,2,1,0 1 punkt Ze streszczenia wynika, jaki jest temat tekstu i co na ten temat powiedziano w tekście, ale zaburzenia dotyczące poziomu uogólnień oraz logicznej spójności streszczenia są poważne

18 Uwaga Nie wymaga się w streszczeniu użycia frazy: tematem tekstu jest Obowiązują ogólne zasady stylistyczne oraz normy dotyczące spójności lokalnej i kompozycyjnej. Może być zapis ciągły oraz podział na akapity.

19 Sugestie metodyczne Nie proponować streszczania literatury pięknej, to jest zły wzorzec (bryki). Dominuje (wątpliwy) cel użytkowy. Takie streszczenie pozbawia tekst literacki walorów artystycznych.

20 Sugestie metodyczne Streszczać (praca domowa) wybrane prace popularnonaukowe, związane z tematem lekcji. Odczytać streszczenia w ogniwie wstępnym zajęć. Streszczać własne prace, np. rozprawki argumentacyjne (praca klasowa). To dobra forma autokorekty. Przygotowuje do pisania abstraktu.

21 Sugestie metodyczne Zaproponować pracę klasową (20 min.) Polecenie: napisz streszczenie (2 grupy) ze wskazaną liczbą słów np. od 20 do 40. Uwaga. Wyrażenia przyimkowe liczymy jako 2 słowa. Rok zapisany cyframi jako 1 słowo. Liczebniki powinny być zapisane wyrazem.