AUTOREFERAT OPIS DOROBKU I OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH

Transkrypt

1 AUTOREFERAT OPIS DOROBKU I OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH OLSZTYN 2016

2 1. Imię i Nazwisko Nina Magdalena Smolińska 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe Praca magisterska Nina Leszczak Udział kinazy białkowej C w mechanizmie działania opioidów w komórkach osłonki wewnętrznej pęcherzyka jajnikowego świni promotor: dr Tadeusz Kamiński. Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Rozprawa doktorska Nina Smolińska Ekspresja genu leptyny i jej receptora w wybranych tkankach układu rozrodczego świni w czasie cyklu rujowego i wczesnej ciąży promotor: prof. dr hab. Jadwiga Przała, Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/ artystycznych r.: Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (asystent) 2008 r. - obecnie: Katedra Fizjologii Zwierząt, Wydział Biologii i Biotechnologii, UWM w Olsztynie (na stanowisku adiunkta) [2012 r. urlop macierzyński, 6 miesięcy] [ r. urlop macierzyński, 6 miesięcy] 2

3 4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.): a) tytuł osiągnięcia naukowego: Rola adiponektyny i oreksyn w macicy świni (Sus scrofa domestica) b) publikacje wchodzące w skład osiągnięcia (przy publikacjach podano punkty MNiSW wg Komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie wykazu czasopism naukowych z roku wydania i z dnia 23. grudnia 2015 r. oraz IF według listy Journal Citation Reports (JCR) z roku wydania i z roku 2015; dla publikacji z 2016 r. IF podano z 2015 r.) 1. Smolińska N., Dobrzyń K., Maleszka A., Kieżun M., Szeszko K., Kamiński T Expression of adiponectin and adiponectin receptors 1 (AdipoR1) and 2 (AdipoR2) in the porcine uterus during the oestrous cycle. Animal Reproduction Science, 146(1-2): pkt. MNiSW; 30 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,511; IF 2015 = 1,377 Mój wkład w powstanie publikacji: sformułowałam problem badawczy, opracowałam metodykę badań, miałam wiodący udział w wykonaniu eksperymentów, przeprowadzeniu analizy jakościowej oraz analizy statystycznej, interpretacji i opracowaniu wyników, przygotowałam pracę do druku, jestem autorem korespondencyjnym. Swój udział w powstawaniu publikacji szacuję na 70%. 2. Smolińska N., Maleszka A., Dobrzyń K., Kieżun M., Szeszko K., Kamiński T Expression of adiponectin and adiponectin receptors 1 and 2 in the porcine uterus, conceptus and trophoblast during early pregnancy. Theriogenology, 82(7): pkt. MNiSW; 30 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,798; IF 2015 = 1,838 Mój wkład w powstanie publikacji: sformułowałam problem badawczy, opracowałam metodykę badań, miałam wiodący udział w wykonaniu eksperymentów, przeprowadzeniu analizy jakościowej oraz analizy statystycznej, interpretacji i opracowaniu wyników, przygotowałam pracę do druku, jestem autorem korespondencyjnym. Swój udział w powstawaniu publikacji szacuję na 70%. 3. Smolińska N., Kieżun M., Dobrzyń K., Szeszko K., Maleszka A., Kamiński T Expression of the orexin system in the porcine uterus, conceptus and trophoblast during early pregnancy. Animal, 9(11): pkt. MNiSW, IF = 1,508 3

4 Mój wkład w powstanie publikacji: sformułowałam problem badawczy, opracowałam metodykę badań, miałam wiodący udział w wykonaniu eksperymentów, przeprowadzeniu analizy jakościowej oraz analizy statystycznej, interpretacji i opracowaniu wyników, przygotowałam pracę do druku, jestem autorem korespondencyjnym. Swój udział w powstawaniu publikacji szacuję na 70%. 4. Smolińska N., Dobrzyń K., Kieżun M., Szeszko K., Maleszka A., Kamiński T Effect of adiponectin on the steroidogenic acute regulatory protein, P450 side chain cleavage enzyme and 3β-hydroxysteroid dehydrogenase genes expression, progesterone and androstenedione production by the porcine uterus during early pregnancy. Journal of Physiology and Pharmacology, 67(3): pkt. MNiSW 2015, IF 2015 = 2,804 Mój wkład w powstanie publikacji: sformułowałam problem badawczy, opracowałam metodykę badań, miałam wiodący udział w wykonaniu eksperymentów, przeprowadzeniu analizy jakościowej oraz analizy statystycznej, interpretacji i opracowaniu wyników, przygotowałam pracę do druku, jestem autorem korespondencyjnym. Swój udział w powstawaniu publikacji szacuję na 70%. Razem: liczba punktów MNiSW = 125 Szacunkowy sumaryczny IF = 7,621 Oświadczenia współautorów o udziale własnym w przygotowaniu prac stanowiących szczególne osiągnięcia naukowe w załączniku nr 7. 4

5 c) omówienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania Przedstawione prace stanowią cykl publikacji dotyczących obecności adiponektyny i oreksyn oraz ich receptorów w macicy świń w okresie wczesnej ciąży i w czasie cyklu rujowego. Jest w nich rozpatrywany również udział adiponektyny w regulacji ekspresji genów enzymów steroidogenicznych oraz sekrecji hormonów steroidowych przez inkubowane in vitro skrawki endometrium i miometrium świń w okresie wczesnej ciąży i w dniu cyklu rujowego. Istniejący stan wiedzy w zakresie tematu badań i uzyskane wyniki Adiponektyna, białko wydzielane przez adipocyty, została odkryta przez cztery niezależne laboratoria w Funkcjonują cztery różne nazwy adiponektyny, Acrp30, ApM1, AdipoQ and GBP28. Hormon ten jest 244 aminokwasowym białkiem (masa ~ 30 kda) wydzielanym przez komórki tkanki tłuszczowej w formie trimeru (niska masa molekularna, LMW), heksameru (średnia masa molekularna, MMW) lub multimeru (wysoka masa molekularna, HMW). Adiponektyna jest jedną z najobficiej wydzielanych adipokin, stanowi 0,01% wszystkich białek osocza. Stężenie adiponektyny we krwi jest ujemnie skorelowane z BMI (wskaźnik masy ciała) i masą tkanki tłuszczowej. Adiponektyna oddziałuje na komórki docelowe za pośrednictwem dwóch swoistych receptorów transbłonowych, receptora adiponektyny typu 1 (AdipoR1) i typu 2 (AdipoR2). AdipoR1 wykazuje wyższe powinowactwo do adiponektyny w formie trimeru i najwyższą jego koncentrację stwierdzono w mięśniach szkieletowych. AdipoR2 najobficiej występuje w wątrobie i wykazuje wyższe powinowactwo do MMW i HMW. Adiponektyna reguluje homeostazę energetyczną poprzez utlenianie kwasów tłuszczowych, stymulację wychwytu glukozy i hamowanie glukoneogenezy. Powyższe procesy prowadzą do wzmożonej termogenezy, utrata masy ciała i zwiększenia insulinowrażliwości tkanek. Oreksyny A (OXA) i oreksyna B (OXB), określane również jako hipokretyna 1 i hipokretyna 2, są neuropeptydami wyizolowanymi po raz pierwszy ze szczurzego podwzgórza w 1998 roku przez dwa niezależne laboratoria. Powstają z tego samego 130- aminokwasowego prekursora nazwanego preprooreksyną (PPO). OXA jest 33 aminokwasowym peptydem o masie ~ 3,5 kda. OXB zbudowana jest z 28 aminokwasów, a jej masa wynosi ~ 2,9 kda. Sekwencje OXA i OXB są w 46% homologiczne. Oreksyny 5

6 działają za pośrednictwem swoistych receptorów błonowych należących do nadrodziny receptorów sprzężonych z białkami G, receptora oreksyn typu 1 (OX1R) i receptora oreksyn typu 2 (OX2R). OX1R wiąże OXA, natomiast wielokrotnie słabiej OXB, natomiast powinowactwo obu oreksyn do OX2R jest podobne. Oreksyny biorą udział w kontroli pobierania pokarmu i homeostazy energetycznej, a także w regulacji snu i czuwania. Od dawna znana jest zależność między stanem odżywienia i sukcesem reprodukcyjnym zwierząt. Wiedza na temat mechanizmów kontroli homeostazy energetycznej i rozrodu jest podstawą i wstępem do skutecznej, w przyszłości, ingerencji w te procesy u zwierząt gospodarskich. Jest coraz więcej dowodów wskazujących na istnienie wspólnego hormonalnego systemu kontrolującego metabolizm i układ rozrodczy. Znany jest chociażby wpływ leptyny czy greliny zarówno na status metaboliczny organizmu, jak i jego funkcje rozrodcze. Do tej grupy hormonów, łączących regulacje metabolizmu i rozrodu, przypuszczalnie należą też adiponektyna i oreksyny - hormony znane dotychczas głównie z udziału w kontroli homeostazy energetycznej. Wskazuje na to m.in. obecność systemu adiponektynowego (adiponektyna, AdipoR1, AdipoR2) i oreksynowego (PPO, OXA, OXB, OX1R, OX2R) w podwzgórzu, przysadce i jajnikach szczurów oraz świń. Ekspresja adiponektyny i oreksyn oraz ich receptorów we wszystkich strukturach osi podwzgórzeprzysadka-jajniki (HPG) uzależniona jest od statusu hormonalnego zwierząt. U świń wykazano również wpływ adiponektyny i oreksyn na steroidogenezę jajnikową i na sekrecję gonadotropin. Zablokowanie receptorów oreksyn powoduje spadek sekrecji gonadotropin. Dodatkowym potwierdzeniem powyższej hipotezy może być fakt niepłodności transgenicznych samic myszy mających 2-3-krotnie podwyższony poziom krążącej we krwi adiponektyny czy też trudności z zajściem w ciążę kobiet mających wyższą koncentrację tego hormonu we krwi, spowodowaną długotrwałym wysiłkiem fizycznym (sportsmenki) lub zaburzeniami odżywiania (np. anorexia nervosa). [Pełne informacje nt. ekspresji systemów adiponektynowego i oreksynowego we wszystkich stukturach osi HPG świń, wpływu adiponektyny i oreksyn na steroidogenezę jajnikową oraz wpływu adiponektyny na sekrecję gonadotropin u świń zawarte są w pracach, których jestem współautorem: publikacje wg Autoreferatu: 5.11, 5.12, 5.14, 5.15, 5.16, 5.19, 5.21, 5.22, 5.24, 5.25, 5.26, 5.27, 5.28, 5.29, 5.31]. Badania dotyczące ekspresji systemu adiponektynowego w macicy są nieliczne, natomiast nie przeprowadzono żadnych eksperymentów dotyczących obecności systemu oreksynowego w macicy oraz wpływu adiponektyny i oreksyn na funkcjonowanie macicy. 6

7 Celem prowadzonych przez nas badań była weryfikacja hipotezy zakładającej obecność systemów adiponektynowego i oreksynowego w macicy, zarodkach i trofoblastach świń oraz istnienie wpływu adiponektyny na funkcjonowanie macicy w okresie wczesnej ciąży - czasie krytycznym dla przeżycia zarodków. Biorąc pod uwagę udział adiponektyny i oreksyn w homeostazie energetycznej organizmu oraz możliwość ich wytwarzania i działania w obrębie układu rozrodczego, interesującym wydawało się prześledzenie ekspresji genów i białek systemu adiponektynowego i oreksynowego u świni w okresie okołoimplantacyjnym, kiedy funkcje endokrynne oraz zapotrzebowanie energetyczne matki zmienia się w związku z koniecznością zaspokojenia potrzeb rozwijających się zarodków. Dlatego też poznanie koncentracji transkryptów i białek adiponektyny i oreksyn w tym krytycznym okresie ma duże znaczenie poznawcze i może przyczynić się do poprawy skuteczności rozrodczej świń. Chcieliśmy też wyjaśnić potencjalną rolę adiponektyny i oreksyn jako elementów wspólnego systemu hormonalnego nadzorującego status metaboliczny i funkcjonowanie układu rozrodczego świni domowej. Aby przyjąć lub odrzucić wspomnianą hipotezę chcieliśmy otrzymać, udokumentowane eksperymentalnie, odpowiedzi na następujące pytania: 1. Czy w endometrium, miometrium, zarodkach i trofoblastach świni ma miejsce ekspresja genów i są tam obecne białka adiponektyny, oreksyn i ich receptorów? 2. Czy dochodzi do zmiany ekspresji wspomnianych genów i białek w macicy świń w okresie wczesnej ciąży w porównaniu do cyklu rujowego? 3. Jaki jest wpływ adiponektyny, adiponektyny i insuliny oraz samej insuliny na ekspresję genów enzymów steroidogenicznych (dehydrogenazy 3β-hydroksysteroidowej - HSD3B1, desmolazy cholesterolowej - CYP11A1) i białka StAR w inkubowanych in vitro skrawkach endometrium i miometrium świń izolowanych w okresie wczesnej ciąży i w dniu cyklu rujowego? 4. Jaki jest wpływ adiponektyny, adiponektyny i insuliny oraz samej insuliny na sekrecję hormonów steroidowych (progesteronu - P 4, androstendionu - A 4 ) przez inkubowane in vitro skrawki endometrium i miometrium świń izolowane w okresie wczesnej ciąży i w dniu cyklu rujowego? Pierwsze doświadczenia (Smolińska i wsp.; publikacja I) przeprowadzono na tkankach endometrium i miometrium świń będących w fazie wczesno-lutealnej (2-3 dzień cyklu, okres formowania ciałka żółtego - CL), środkowo-lutealnej (10-12 dzień cyklu; w pełni funkcjonalne CL) i późno-lutealnej (14-16 dzień cyklu; okres luteolizy) oraz fazie pęcherzykowej (17-19 dzień) cyklu rujowego. W kolejnych doświadczeniach (Smolińska 7

8 i wsp.; publikacja II-IV) obiektem badań były świnie będące: 1) w cyklu rujowym w fazie środkowo-lutealnej (10-11 dzień) w pełni funkcjonalne CL, co w przybliżeniu odpowiada aktywności ciałka żółtego w okresie ciąży oraz 2) w okresie wczesnej ciąży: w dniu (migracja zarodków w macicy); w dniu (matczyne rozpoznanie ciąży); w dniu (implantacja); w dniu (zakończenie implantacji); oraz w dniu (placentacja; Smolińska i wsp.; publikacja II, III). Z piśmiennictwa wynika, że głównym modelem stosowanym w badaniach nad tymi hormonami są gryzonie. Rola tych hormonów u zwierząt gospodarskich i człowieka jest badana fragmentarycznie. W badaniach zastosowano następujące metody badawcze: real-time PCR - do określenia ekspresji genów adiponektyny, PPO i ich receptorów oraz genów enzymów steroidogenicznych, Western blot i/lub fluorescencyjną immunohistochemię (IHC) - do wykrycia białek adiponektyny, PPO, OXA, OXB oraz ich receptorów, hodowle tkankowe in vitro i metodę radioimmunologiczną (RIA) - do określenia wydzielania hormonów steroidowych pod wpływem adiponektyny przez skrawki endometrium i miometrium. W badaniach in vitro zastosowano adiponektynę w stężeniu 1 i 10 µg i insulinę w stężeniu 10 ng. W badaniach przeprowadzono analizę znaczenia fizjologicznego hormonu adiponektyny w regulacji rozrodu świń. Ekspresję genów i białek adiponektyny i jej receptorów wykazano w endometrium i miometrium świń w czasie cyklu rujowego, w fazie lutealnej (dzień 2-3, 10-12, 14-16) i pęcherzykowej (dzień 17-19). Obecność wszystkich komponentów systemu adiponektynowego stwierdzono również w endometrium i miometrium świń w okresie wczesnej ciąży (dzień 10-11, 12-13, 15-16, i 30-32) i w dniu cyklu rujowego oraz w zarodkach i trofoblastach. Ponadto, białko adiponektyny i jej receptorów zlokalizowano w nabłonku gruczołowym, powierzchniowym i komórkach zrębu endometrium oraz mięśniówce podłużnej i okrężnej we wszystkich badanych okresach wczesnej ciąży i fazach cyklu rujowego. Wykazano tym samym, że macica, zarodki i trofoblasty świń mogą być ważnym źródłem adiponektyny, działającej lokalnie, w sposób auto/parakrynny. Oddziaływanie adiponektyny na wspomniane struktury jest możliwe dzięki obecności odpowiednich receptorów, których transkrypty i białka stwierdzono w prezentowanych badaniach [pytanie 1]. Stwierdzono zależność między badanymi okresami cyklu i ciąży a poziomem ekspresji komponentów systemu adiponektynowego [pytanie 2]. Dowiedziono, zatem możliwość bezpośredniego wpływu adiponektyny na funkcje macicy, rozwój zarodków i trofoblastów oraz wrażliwość tych struktur na działanie adiponektyny 8

9 zależną od środowiska hormonalnego, które jest charakterystyczne dla określonego okresu ciąży i fazy cyklu rujowego. Wykazane różnice w zawartości transkryptów i białek adiponektyny i jej receptorów pomiędzy endometrium i miometrium mogą dowodzić, że ekspresja komponentów tego systemu jest tkankowo specyficzna. (Smolińska i wsp. 2014; publikacja I, II) W kolejnych eksperymentach stwierdzono obecność transkryptów PPO, OX1R i OX2R oraz białek PPO, OXA i OXB oraz ich receptorów w endometrium i miometrium świni w okresie wczesnej ciąży (dzień 10-11, 12-13, 15-16, i 30-32) i w dniu cyklu rujowego oraz w zarodkach i trofoblastach. Dodatkowo, białko OXA, OXB i ich receptorów zlokalizowano w nabłonku gruczołowym, powierzchniowym i komórkach zrębu endometrium oraz mięśniówce podłużnej i okrężnej we wszystkich badanych okresach. Lokalizacja białek oreksyn w tych strukturach sugeruje, że są one miejscem syntezy tych hormonów. Wykazanie obecności biologicznie aktywnych receptorów oreksyn w endometrium, miometrium, zarodkach i trofoblastach świni wskazuje na możliwość bezpośredniego wpływu oreksyn na funkcje tych struktur [pytanie 1]. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że lokalnie wytwarzane oreksyny, za pośrednictwem swoistych receptorów, uczestniczą w regulacji procesów rozrodczych. Stwierdzono również, że poziom transkryptów i białek oreksyn oraz ich receptorów w macicy, zarodkach i trofoblastach jest zróżnicowany w zależności od badanych dni ciąży i zmienia się w okresie wczesnej ciąży w porównaniu do dnia cyklu rujowego. Wyniki tych badań wskazują, że wrażliwość badanych struktur na działanie oreksyn zmienia się w okresie wczesnej ciąży i w czasie cyklu rujowego i może być zależna od statusu hormonalnego samic, w tym od poziomu hormonów steroidowych we krwi [pytanie 2]. Podobnie, jak w doświadczeniu pierwszym, zaobserwowane różnice w ekspresji genów i koncentracji białek oreksyn i ich receptorów pomiędzy endometrium i miometrium wskazują, że ekspresja ta jest tkankowo specyficzna. (Smolińska i wsp. 2015; publikacja III) Wyniki powyższych eksperymentów skłoniły nas do podjęcia dalszych badań mających na celu wyjaśnienie czy adiponektyna wpływa na steroidogenezę w macicy świń i czy w tym działaniu dochodzi do interakcji między adiponektyną i insuliną. 9

10 Stwierdzono, że adiponektyna moduluje podstawową ekspresję genów enzymów steroidogenicznych, tj. CYP11A1 i HSD3B1 i białka StAR w inkubowanych in vitro skrawkach endometrium i miometrium świń izolowanych w okresie wczesnej ciąży (dzień 10-11, 12-13, i 27-28) i w dniu cyklu rujowego [pytanie 3]. W endometrium adiponektyna (1 i/lub 10 µg): stymulowała ekspresję genu StAR w i dniu ciąży i genu HSD3B1 w dniu ciąży, hamowała ekspresję genu StAR, CYP11A1 i HSD3B1 w dniu ciąży, genu CYP11A1 i HSD3B1 w dniu ciąży, genu CYP11A1 w dniu ciąży i genu StAR w dniu ciąży. W miometrium adiponektyna (1 i/lub 10 µg): stymulowała poziom mrna StAR w i dniu ciąży, mrna CYP11A1 w i dniu ciąży oraz mrna HSD3B1 w dniu ciąży, hamowała poziom mrna StAR i CYP11A1 w dniu ciąży oraz mrna StAR i HSD3B1 w dniu ciąży. Wykazano, że adiponektyna reguluje podstawową sekrecję hormonów steroidowych, tj. P 4 i A 4 przez inkubowane in vitro skrawki endometrium i miometrium świń izolowane w badanych okresach wczesnej ciąży i w dniu cyklu rujowego [pytanie 4]. W endometrium adiponektyna (1 i/lub 10 µg): stymulowała sekrecję P 4 w 10-11, i dniu ciąży, hamowała uwalnianie A 4 w dniu ciąży. W miometrium adiponektyna (1 i/lub 10 µg): stymulowała sekrecję P 4 w i dniu ciąży i A 4 w i dniu ciąży. Zaobserwowano również, że adiponektyna reguluje stymulowaną insuliną ekspresję genów enzymów steroidogenicznych i sekrecję hormonów steroidowych przez inkubowane in vitro skrawki endometrium i miometrium świń izolowane w badanych okresach wczesnej ciąży i w dniu cyklu rujowego [pytanie 3 i 4]. Ponadto wykazano, że sama insulina również wpływa na ekspresję genów enzymów steroidogenicznych i produkcję steroidów w macicy świń [pytanie 3 i 4]. Stwierdzono po raz pierwszy ekspresję genu CYP11A1 w macicy świń w okresie wczesnej ciąży i fazie środkowo-lutealnej cyklu rujowego. Na podstawie uzykanych wyników można stwierdzić, że adiponektyna wpływa na aktywność steroidogeniczną macicy świń w okresie wczesnej ciąży i fazie środkowo-lutealnej 10

11 cyklu rujowego. Ponadto w działaniu tym adiponektyna współdziała z insuliną. Otrzymane wyniki wskazują, że wpływ adiponektyny na steroidogenezę w macicy świń zależy od statusu rozrodczego, rodzaju tkanki, stężenia adiponektyny i obecności insuliny. (Smolińska i wsp. 2016; publikacja IV) PODSUMOWANIE Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły występowanie transkryptów i białek adiponektyny i oreksyn oraz ich receptorów w endometrium i miometrium świń w okresie wczesnej ciąży i w czasie cyklu rujowego oraz w zarodkach i trofoblastach. Wykazano tym samym, możliwość endokrynnego i/lub auto-/parakrynnego działania adiponektyny i oreksyn w regulacji procesów rozrodczych. Zaobserwowane zmiany ekspresji transkryptów i białek systemów adiponektynowego i oreksynowego w zależności od okresu ciąży i fazy cyklu rujowego, wskazują, że ekspresja ta podlega regulacji hormonalnej. Ponadto, stwierdzono wpływ adiponektyny na aktywność steroidogeniczną macicy świń w badanych okresach wczesnej ciąży i w fazie lutealnej cyklu rujowego. Wpływ ten uzależniony jest od statusu rozrodczego, rodzaju tkanki, stężenia adiponektyny i obecności insuliny. Przeprowadzone badania potwierdziły hipotezę o występowaniu u świń wspólnego systemu hormonalnego, obejmującego adiponektynę i oreksyny oraz ich receptory, odgrywającego istotną rolę zarówno w regulacji homeostazy energetycznej, jak i w kontrolowaniu funkcjonowania układu rozrodczego. Prezentowane, pionierskie i kompleksowe badania dostarczają nowych dowodów zmierzających w kierunku zrozumienia roli adiponektyny i oreksyn w kontroli funkcji macicy oraz rozwoju zarodków i trofoblastów świń w okresie wczesnej ciąży. Generalnie, panuje zgodność wśród autorów, że 40% embrionów świń jest tracona pomiędzy 12 a 18 dniem ciąży. Jest to, zatem krytyczny okres dla zarodków, który nie został jeszcze dokładnie poznany. W tym czasie w macicy, zarodkach i trofoblastach ma miejsce okresowa ekspresja genów wielu czynników, które mają istotne znaczenie w matczynym rozpoznaniu ciąży i implantacji, a w konsekwencji są niezbędne dla przeżycia i rozwoju zarodków. Sugerujemy, że oreksyny i adiponektyna należą do tej grupy czynników. Otrzymane wyniki pozwalają wnioskować, że adiponektyna wpływa na te procesy poprzez regulowanie sekrecji hormonów steroidowych. Wskazane jest prowadzenie dalszych badań dotyczących wpływu oreksyn na steroidogenezę w macicy świń oraz wpływu adiponektyny na sekrecję kolejnych hormonów steroidowych. 11

12 5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych Oprócz 4 publikacji składających się na osiągnięcie naukowe opisane w punkcie 4 Autoreferatu jestem współautorem dodatkowych 31 oryginalnych publikacji znajdujących się w czasopismach w bazie JCR. (wykaz omawianych publikacji podano na końcu akapitu) Pozostałe, prowadzone przeze mnie badania można podzielić na 3 główne kierunki. I. Rola leptyny i jej receptorów w regulacji układu rozrodczego świń w okresie wczesnej ciąży i w czasie cyklu rujowego. II. Rola oreksyn i ich receptorów w regulacji układu rozrodczego świń w okresie wczesnej ciąży i w czasie cyklu rujowego. III. Rola adiponektyny i jej receptorów w regulacji układu rozrodczego świń w okresie wczesnej ciąży i w czasie cyklu rujowego. Ważniejsze osiągnięcia w zakresie prowadzonych kierunków badań omówiono poniżej. Kierunek I Stwierdzono ekspresję genów (real-time PCR i hybrydyzacja in situ) i obecność białek (analiza Western blot) leptyny oraz długiej formy receptora leptyny (OB-Rb) w: 1) strukturach podwzgórza (MBH - podstawno-przyśrodkowa część, POA - obszar przedwzrokowy, SME - wyniosłość przyśrodkowa), 2) przysadce (AP - przedni płat, NP - tylny płat), 3) jajnikach (ciałka żółte, stroma jajnika, komórki ziarniste, komórki osłonki wewnętrznej i zewnętrznej pęcherzyków jajnikowych, 4) macicy (endometrium, miometrium) i 5) trofoblastach. Wykazano również obecność transkryptu (real-time PCR) krótkiej formy receptora leptyny we wszystkich wymienionych wyżej strukturach, z wyjątkiem MBH, POA i trofoblastów. Badania przeprowadzono u świń w czasie cyklu rujowego (10-12 i dzień) oraz w czasie ciąży, w okresie krytycznym dla implantacji (14-16 i dzień). Zaobserwowanie ekspresji genu i białka leptyny oraz jej receptora w regionach podwzgórza związanych z syntezą hormonu uwalniającego gonadotropinę - GnRH (POA i MBH) oraz w obszarze odpowiedzialnym za uwalnianie tego hormonu (SME) sugeruje wpływ leptyny na syntezę i uwalnianie GnRH. Wykazana ekspresja genów i białek leptyny oraz jej receptorów w podwzgórzu, przysadce, jajnikach, macicy i trofoblastach świń sugeruje, że oprócz leptyny pochodzącej z tkanki tłuszczowej, również lokalnie syntetyzowana leptyna, działając 12

13 w sposób auto/parakrynny, uczestniczy w regulacji czynności układu rozrodczego świń. Można przypuszczać, że leptyna kontroluje funkcjonowanie układu rozrodczego pośrednio, poprzez hormony podwzgórzowo-przysadkowe, lub bezpośrednio na poziomie jajnika, macicy i trofoblastu. Stwierdzone różnice w poziomie ekspresji genu i białka leptyny oraz jej receptorów w badanych strukturach pomiędzy okresami ciąży i cyklu oraz w obrębie badanych dni ciąży i cyklu wskazują, że ekspresja komponentów systemu leptynowego oraz wrażliwość badanych struktur na leptynę uzależniona jest od poziomu jajnikowych hormonów steroidowych. Fluktuacje te mogą również sugerować udział leptyny w procesie implantacji. Kolejne doświadczenia przeprowadzone w warunkach in vitro na jajnikach świń potwierdziły, że leptyna podlega regulacji hormonalnej. Wykazano stymulujący wpływ hormonów steroidowych: estradiolu - E 2 i P 4 na poziom ekspresji genu leptyny i jej uwalnianie przez komórki lutealne w fazie środkowo-lutealnej cyklu rujowego (dzień 10-12) i w okresie wczesnej ciąży (dzień 14-16). Stwierdzono również stymulujący wpływ LH (hormon luteinizujący) na poziom transkryptu leptyny w komórkach lutealnych w okresie wczesnej ciąży. Dodatkowo, zlokalizowano transkrypty (hybrydyzacja in situ) receptora leptyny OB-Rb w pęcherzykach jajnikowych pierwotnych, pierwszorzędowych, drugorzędowych i pęcherzykach przedowulacyjnych. Wyniki te sugerują, że leptyna bezpośrednio wpływa na pęcherzyki i może odgrywać istotną rolę w procesie folikulogenezy. (Publikacje: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 17, 18, 20, 23) Kierunek II Wykazano obecność transkryptów PPO, OX1R i OX2R (real-time PCR) oraz białek PPO, OXA, OXB i ich receptorów (analiza Western blot i/lub immunohistochemia /immunocytochemia): 1) w obszarach podwzgórza zaangażowanych w syntezę i sekrecję GnRH (MBH, POA, SME), 2) w części gruczołowej i nerwowej przysadki (AP, NP), 3) w macicy (nabłonek gruczołowy, powierzchniowy i komórki zrębu endometrium oraz mięśniówka podłużna i okrężna) świni w fazie wczesno- (dzień 2-3), środkowo- (dzień 10-12) i późno-lutealnej (dzień 14-16) oraz pęcherzykowej (dzień 17-19) cyklu rujowego, a także 4) w ciałkach żółtych z fazy wczesno-, środkowo- i późno-lutealnej cyklu oraz 5) w komórkach ziarnistych i komórkach osłonki wewnętrznej pęcherzyków jajnikowych wyizolowanych w dniu cyklu. Zlokalizowanie komponentów systemu oreksynowego na wszystkich poziomach osi HPG oraz w macicy świń wskazuje, że hormony te wytwarzane lokalnie 13

14 działając poprzez swoiste receptory kontrolują funkcjonowanie układu rozrodczego u tego gatunku. Podobnie jak w przypadku leptyny, otrzymane wyniki dają podstawę do stwierdzenia, że wpływ ten może mieć charakter pośredni - poprzez regulację hormonów podwzgórzowo-przysadkowych, jak i bezpośredni, związany z działaniem oreksyn w obrębie jajnika i macicy. Zróżnicowany poziom transkryptów i białek oreksyn oraz ich receptorów w podwzgórzu, przysadce, jajnikach i macicy świń w poszczególnych fazach cyklu rujowego wskazuje wpływ statusu hormonalnego samic na ekspresję systemu oreksynowego u świń. Wniosek ten został poparty wynikami kolejnego doświadczenia, w którym zaobserwowano zmiany stężenia OXA i OXB (RIA - radioimmunologia) we krwi świń w czasie cyklu rujowego. Koncentracja OXA w osoczu krwi była istotnie wyższa w 2-3 dniu cyklu w porównaniu z dniem i Natomiast wyższe stężenie OXB odnotowano w dniu w porównaniu z dniem cyklu. Stwierdzono również, w warunkach in vitro, wpływ OXA i OXB na uwalnianie P 4 przez komórki lutealne, ziarniste i osłonki wewnętrznej, E 2 przez komórki ziarniste i osłonki wewnętrznej oraz A 4 i testosteronu (T) przez komórki osłonki wewnętrznej. OXB w stężeniu 10 nm pobudzała produkcję P 4 przez komórki lutealne z dnia cyklu. OXA (1nM) pobudzała produkcję E 2, natomiast OXB (10 nm) obniżała sekrecję E 2 przez komórki ziarniste. Dodatkowo, OXB (1nM) obniżała sekrecję E 2 przez komórki osłonki wewnętrznej. Działanie oreksyn było modulowane w obecności inhibitorów OX1R lub OX2R oraz gonadotropin: FSH (hormon folikulotropowy) i LH. Otrzymane wyniki potwierdzają bezpośredni wpływ oreksyn na procesy rozrodcze świń. (Publikacje: 11, 12, 14, 15, 16, 19, 21, 24, 28) Kierunek III Kolejny cykl doświadczeń dotyczył określenia roli adiponektyny w regulacji układu rozrodczego. Podobnie jak w przypadku leptyny i oreksyn, obecność mrna (real-time PCR) i białek (Western blot) adiponektyny i jej receptorów stwierdzono na wszystkich poziomach osi HPG: 1) w strukturach podwzgórza, w których ma miejsce synteza i sekrecja GnRH (MBH, POA, SME), 2) w przysadce w przednim (AP) i tylnym jej płacie (NP) oraz 3) w jajniku w ciałkach żółtych, komórkach ziarnistych i komórkach osłonki wewnętrznej pęcherzyków. Można, zatem stwierdzić, że adiponektyna wytwarzana lokalnie działając poprzez swoiste receptory wpływa na funkcjonowanie układu rozrodczego kontrolując oś 14

15 HPG lub działając bezpośrednio w jajniku. Poziom transkryptów i białek wszystkich komponentów systemu adiponektynowego zmieniał się w zależności od fazy cyklu rujowego, w której izolowano tkanki (dzień 2-3, 10-12, i 17-19), wskazując tym samym wpływ środowiska hormonalnego samic na ekspresję tego systemu i wrażliwość badanych struktur. Powyższą konkluzję potwierdza zmieniający się poziom adiponektyny (test immunoenzymatyczny ELISA) we krwi świń w czasie cyklu rujowego. Najniższe stężenie adiponektyny zaobserwowano w fazie pęcherzykowej w porównaniu do fazy wczesno-, środkowo- i późno-lutealnej cyklu rujowego. W badaniach in vitro wykazano wpływ adiponektyny na podstawową i stymulowaną GnRH i/lub insuliną sekrecję LH i FSH przez komórki AP w 2-3, 10-12, i dniu cyklu rujowego. Adiponektyna stymulowała podstawową sekrecję FSH, natomiast nie wpływała na uwalnianie LH przez komórki AP we wszystkich badanych fazach cyklu rujowego. Adiponektyna modulowała sekrecję LH i FSH stymulowaną GnRH i/lub insuliną w sposób zależny od fazy cyklu rujowego. Uzyskane wyniki potwierdzają możliwość pośredniego wpływu adiponektyny na układ rozrodczy poprzez regulowanie uwalniania gonadotropin. W kolejnych eksperymentach in vitro stwierdzono zależny od fazy cyklu wpływ adiponektyny na podstawową i stymulowaną LH/FSH i/lub insuliną sekrecję hormonów steroidowych w jajniku świń. W fazie lutealnej, adiponektyna stymulowała sekrecję P 4 przez komórki pochodzące z dojrzałych ciałek żółtych. W komórkach ziarnistych, adiponektyna pobudzała uwalnianie E 2, natomiast aktywowanie sekrecji P 4 wymagało obecności insuliny. W komórkach osłonki wewnętrznej, adiponektyna hamowała produkcję T i uwalnianie P 4 aktywowane przez LH z insuliną. Odwrotny efekt zanotowano w przypadku E 2, którego sekrecja stymulowana przez LH z insuliną wzrastała pod wpływem adiponektyny. Adiponektyna obniżała stymulowane insuliną uwalnianie A 4 przez komórki osłonki wewnętrznej, natomiast w komórkach aktywowanych przez LH i insulinę, adiponektyna pobudzała tę sekrecję. Wykazanie wpływu adiponektyny na aktywność sekrecyjną komórek jajnika potwierdza bezpośredni wpływ tego hormonu na funkcjonowanie układu rozrodczego. Wykazaliśmy również wpływ adiponektyny in vitro na profil transkryptomiczny (mikromacierze) komórek lutealnych jajnika i gruczołowego płata przysadki świni izolowanych w dniu cyklu rujowego. Ten cykl badań stanowi część rozprawy doktorskiej mgr Karola Szeszko (artykuł oparty o część pracy doktorskiej dotyczącej komórek lutealnych został opublikowany w Functional & Integrative Genomics, w fazie opracowywania są wyniki dotyczące komórek AP). 15

16 Ponadto, stwierdziliśmy wpływ P 4, estrogenów i prostaglandyn na ekspresję systemu adiponektynowego w inkubowanych in vitro skrawkach endometrium i miometrium w okresie wczesnej ciąży i w dniu cyklu rujowego. Ten cykl badań stanowi część rozprawy doktorskiej mgr Kamila Dobrzynia (artykuły oparte o część pracy doktorskiej dotyczącej P 4, estrogenów i prostaglandyn zostały wysłane odpowiednio do redakcji Journal of Animal Science, Theriogenology i Reproduction Fertility and Development). (Publikacje: 22, 25, 26, 27, 29, 31) Opisane powyżej wyniki potwierdzają, że u świń leptyna, oreksyny i adiponektyna mogą odgrywać istotną rolę w kontrolowaniu funkcjonowania układu rozrodczego stanowiąc łącznik między homeostazą energetyczną a rozrodem. Przeprowadzone badania dostarczyły nowych informacji na temat hormonów, które znane były dotychczas głównie z udziału w kontroli homeostazy energetycznej. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w przeprowadzonych badaniach analizą objęto wszystkie struktury osi HPG, macicę w okresie cyklu rujowego i wczesnej ciąży oraz trofoblasty. Wykaz omówionych publikacji: (przy publikacjach podano punkty MNiSW wg Komunikatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie wykazu czasopism naukowych z roku wydania i z dnia 23. grudnia 2015 r. oraz IF według listy Journal Citation Reports (JCR) z roku wydania i z roku 2015; dla publikacji z 2016 r. IF podano z 2015 r.) 1. Smolińska N., Przała J., Kamiński T., Siawrys G., Gajewska A., Kochman K., Okrasa S Leptin gene expression in the hypothalamus and pituitary of pregnant pigs. Neuroendocrinology Letters, 25(3): pkt. MNiSW; 15 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,048; IF 2015 = 0, Siawrys G., Przała J., Kamiński T., Smolińska N., Gajewska A., Kochman K., Skowroński M., Staszkiewicz J Long form leptin receptor mrna expression in the hypothalamus and pituitary during early pregnancy in the pig. Neuroendocrinology Letters, 26(4): pkt. MNiSW; 15 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,005; IF 2015 = 0, Kamiński T., Smolińska N., Gajewska A., Siawrys G., Okrasa S., Kochman K., Przała J Leptin and long form of leptin receptor genes expression in the hypothalamus and 16

17 pituitary during the luteal phase and early pregnancy in pigs. Journal of Physiology and Pharmacology, 57(1): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,974; IF 2015 = 2, Przała J., Gregoraszczuk EL., Kotwica G., Stefańczyk-Krzymowska S., Zięcik AJ., Blitek A., Ptak A., Rak A., Wójtowicz A., Kamiński T., Siawrys G., Smolińska N., Franczak A., Kurowicka B., Oponowicz A., Wąsowska B., Chłopek J., Kowalczyk AE., Kaczmarek MM., Wacławik A Mechanisms ensuring optimal conditions of implantation and embryo development in the pig. Reproductive Biology, 6(1): pkt. MNiSW; 15 pkt. MNiSW 2015, IF = 0; IF 2015 = 1, Bogacka I., Przała J., Siawrys G., Kamiński T., Smolińska N The expression of short form of leptin receptor gene during early pregnancy in the pig examined by quantitative real time RT-PCR. Journal of Physiology and Pharmacology, 57(3): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,974; IF 2015 = 2, Smolińska N., Kamiński T., Siawrys G., Przała J Long form of leptin receptor gene and protein expression in the porcine ovary during the estrous cycle and early pregnancy. Reproductive Biology, 7(1): pkt. MNiSW; 15 pkt. MNiSW 2015, IF = 0; IF 2015 = 1, Smolińska N., Siawrys G., Kamiński T., Przała J Leptin gene and protein expression in the trophoblast and uterine tissues during early pregnancy and the estrous cycle of pigs. Journal of Physiology and Pharmacology, 58(3): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 4,466; IF 2015 = 2, Siawrys G., Kamiński T., Smolińska N., Przała J Expression of leptin and long form of leptin receptor genes and proteins in pituitary of cyclic and pregnant pigs. Journal of Physiology and Pharmacology, 58(4): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 4,466; IF 2015 = 2, Smolińska N., Kamiński T., Siawrys G., Przała J Long form of leptin receptor gene and protein expression in the porcine trophoblast and uterine tissues during early pregnancy and the oestrous cycle. Animal Reproduction Science, 113(1-4): pkt. MNiSW; 30 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,563; IF 2015 = 1, Siawrys G., Kamiński T., Smolińska N., Przała J Expression of leptin and longform leptin-receptor proteins in porcine hypothalamus during oestrous cycle and pregnancy. Reproduction in Domestic Animals, 44(6): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,606; IF 2015 = 1,210 17

18 11. Kamiński T., Smolińska N., Nitkiewicz A., Przała J Expression of orexin receptors 1 (OX1R) and 2 (OX2R) in the porcine pituitary during the oestrous cycle. Animal Reproduction Science, 117(1-2): pkt. MNiSW; 30 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,721; IF 2015 = 1, Kamiński T., Smolińska N., Nitkiewicz A., Przała J Expression of orexin receptors 1 (OX1R) and 2 (OX2R) in the porcine hypothalamus during the oestrous cycle. Journal of Physiology and Pharmacology, 61(3): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,13; IF 2015 = 2, Smolińska N., Kamiński T., Siawrys G., Przała J Leptin gene and protein expression in the ovary during the oestrous cycle and early pregnancy in pigs. Reproduction in Domestic Animals, 45(5): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,606; IF 2015 = 1, Nitkiewicz A., Smolińska N., Przała J., Kamiński T Expression of orexin receptors 1 (OX1R) and 2 (OX2R) in the porcine ovary during the oestrous cycle. Regulatory Peptides, 165(2-3): pkt. MNiSW; 20 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,473; IF 2015 = 1, Kamiński T., Smolińska N Expression of orexin receptors in the pituitary. Vitamins and Hormones, 89: Review. 30 pkt. MNiSW; 20 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,296; IF 2014 = 2, Nitkiewicz A, Smolińska N., Maleszka A., Kieżun M., Kamiński T Localization of orexin A and orexin B in the porcine uterus: the effect of the oestrous cycle. Reproductive Biology, 12(2): pkt. MNiSW; 15 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,222; IF 2015 = 1, Siawrys G., Smolińska N Direct in vitro effect of LH and steroids on leptin gene expression and leptin secretion by porcine luteal cells during the mid-luteal phase of the estrous cycle. Reproductive Biology, 12(3): pkt. MNiSW; 15 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,222; IF 2015 = 1, Smolińska N., Kamiński T., Siawrys G., Przała J Expression of leptin and its receptor genes in the ovarian follicles of cycling and early pregnant pigs. Animal, 7(1): pkt. MNiSW; 40 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,784; IF 2015 = 1, Kamiński T., Nitkiewicz A., Smolińska N Changes in plasma orexin A and orexin B concentrations during the estrous cycle of the pig. Peptides, 39: pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,614; IF 2015 = 2,535 18

19 20. Smolińska N., Kamiński T., Siawrys G., Przała J Ontogeny of the long form of leptin receptor gene expression in the porcine ovarian follicles. Polish Journal of Veterinary Sciences, 16(1): pkt. MNiSW; 20 pkt. MNiSW 2015, IF = 0,712; IF 2015 = 0, Maleszka A., Smolińska N., Nitkiewicz A., Kieżun M., Chojnowska K., Dobrzyń K., Jazowska J., Kamiński T Expression of orexin A and B in the porcine hypothalamus during the oestrous cycle. Journal of Physiology and Pharmacology, 64(1): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,72; IF 2015 = 2, Kieżun M., Maleszka A., Smolińska N., Nitkiewicz A., Kamiński T Expression of adiponectin receptors 1 (AdipoR1) and 2 (AdipoR2) in the porcine pituitary during the oestrous cycle. Reproductive Biology and Endocrinology, 11: pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,409; IF 2015 = 2, Siawrys G., Smolińska N In vitro effects of luteinizing hormone, progesterone and oestradiol-17β on leptin gene expression and leptin secretion by porcine luteal cells obtained in early pregnancy. Journal of Physiology and Pharmacology, 64(4): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 2,72; IF 2015 = 2, Smolińska N., Nitkiewicz A., Maleszka A., Kieżun M., Dobrzyń K., Czerwińska J., Chojnowska K., Kamiński T The effect of the estrous cycle on the expression of prepro-orexin gene and protein and the levels of orexin A and B in the porcine pituitary. Animal, 8(2): pkt. MNiSW; 40 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,841; IF 2015 = 1, Kamiński T., Smolińska N., Maleszka A., Kieżun M., Dobrzyń K., Czerwińska J., Szeszko K., Nitkiewicz A Expression of adiponectin and its receptors in the porcine hypothalamus during the oestrous cycle. Reproduction in Domestic Animals, 49(3): pkt. MNiSW; 25 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,515; IF 2015 = 1, Maleszka A., Smolińska N., Nitkiewicz A., Kieżun M., Dobrzyń K., Czerwińska J., Szeszko K., Kamiński T Expression of adiponectin receptors 1 and 2 in the ovary and concentration of plasma adiponectin during the oestrous cycle of the pig. Acta Veterinaria Hungarica, 22: pkt. MNiSW; 20 pkt. MNiSW 2015, IF = 0,646; IF 2015 = 0, Maleszka A., Smolińska N., Nitkiewicz A., Kieżun M., Chojnowska K., Dobrzyń K., Szwaczek H., Kamiński T Adiponectin expression in the porcine ovary during the 19

20 oestrous cycle and its effect on ovarian steroidogenesis. International Journal of Endocrinology, pkt. MNiSW; 20 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,948; IF 2015 = 2, Nitkiewicz A., Smolińska N., Maleszka A., Chojnowska K., Kamiński T Expression of orexins and their precursor in the porcine ovary and the influence of orexins on ovarian steroidogenesis in pigs. Animal Reproduction Science, 148(1-2): pkt. MNiSW; 30 pkt. MNiSW 2015, IF = 1,511; IF 2015 = 1, Kieżun M., Smolińska N., Maleszka A., Dobrzyń K., Szeszko K., Kamiński T Adiponectin expression in the porcine pituitary during the estrous cycle and its effect on LH and FSH secretion. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism, 307(11): E pkt. MNiSW; 40 pkt. MNiSW 2015, IF = 3,785; IF 2015 = 3, Czerwińska J., Chojnowska K., Kamiński T., Bogacka I., Panasiewicz G., Smolińska N., Kamińska B Adiponectin expression in the porcine pituitary during the estrous cycle and its effect on LH and FSH secretion. Folia Biologica (Kraków), 63(4). 20 pkt. MNiSW, IF = 0, Szeszko K., Smolińska N., Kieżun M., Dobrzyń K., Maleszka A., Kamiński T The influence of adiponectin on the transcriptomic profile of porcine luteal cells. Functional & Integrative Genomics, 16(2): pkt. MNiSW, IF 2015 = 2, Informacje bibliometryczne: Index Hirscha ( r.) według bazy Web of Science TM All Databases - 11 według bazy Web of Science TM Core Collection - 11 według bazy Scopus - 11 Sumaryczny IF publikacji (według listy JCR, zgodnie z rokiem opublikowania; dla publikacji z 2016 r. przyjęto IF z 2015 r.): Osiągnięcie naukowe: IF = 7,621 Pozostałe prace: IF = 59,804 Razem: IF = 67,425 20

21 Liczba punktów MNiSW (wg wykazu czasopism naukowych z roku wydania i z dnia 23. grudnia 2015 r.) Osiągnięcie naukowe: 125 punktów MNiSW; 125 punktów MNiSW 2015 Pozostałe prace: 719 punktów MNiSW; 755 punktów MNiSW 2015 Razem: 844 punktów MNiSW; 880 punktów MNiSW 2015 Liczba cytowań publikacji ( r.) według bazy Web of Science TM All Databases (34 publikacje w bazie) według bazy Web of Science TM Core Collection (34 publikacje w bazie) według bazy Scopus (34 publikacje w bazie) 5.2. Pozostałe osiągnięcia naukowe i dydaktyczne przedstawiono w Wykazie opublikowanych prac naukowych oraz informacjach o osiągnięciach dydaktycznych, współpracy naukowej i popularyzacji nauki. Olsztyn, r. 21