WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA
|
|
- Robert Barański
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Gdańsk WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Temat 3: Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury i jej wpływ na jakość produktów mroŝonych. Dawid Szuliński SUChiKl sem. IX Wydział Mechaniczny
2 Spis treści: Część I 1. Co to są drobnoustroje? 2. Fazy rozmnaŝania drobnoustrojów 3. Przetrwalniki bakterii Część II 1. Czynniki decydujące o rozwoju drobnoustrojów 2. Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury 3. Podsumowanie Bibliografia
3 CZĘŚĆ I 1. CZYM SĄ DROBNOUSTROJE? Drobnoustrojami lub inaczej mikroorganizmami nazywa się jednokomórkowe organizmy niŝsze, które moŝna obserwować jedynie przy uŝyciu mikroskopu. Oprócz małych rozmiarów mikroorganizmy wykazują inne cechy wspólne. NaleŜy tu wymienić przede wszystkim: brak tkanek o wspólnych ścianach komórek sąsiadujących, niezwykle szybkie rozmnaŝanie, szerokie rozpowszechnienie, intensywną przemianę materii i duŝe moŝliwości przystosowania metabolizmu do warunków otoczenia. W skład mikroorganizmów wchodzą: bakterie, niektóre grzyby (w tym droŝdŝe i pleśnie), glony, pierwotniaki i warunkowo wirusy. Drobnoustroje są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie, występują w glebie, wodzie i powietrzu. Jeden gram dobrej gleby moŝe zawierać do kilku miliardów drobnoustrojów. Liczba drobnoustrojów w wodzie jest tym wyŝsza, im większy jest jej stopień zanieczyszczenia. Powietrze nie stwarza warunków do rozwoju mikroorganizmów, jednak zawsze moŝna w nim znaleźć w mniejszych lub większych ilościach pewne grupy drobnoustrojów. 2. FAZY ROZMNAśANIA DROBNOUSTROJÓW Wspólną cechą drobnoustrojów jest ogromna szybkość rozmnaŝania się. Rozwój bakterii w produktach Ŝywnościowych przedstawiono schematycznie na poniŝszym schemacie. Rys.1. Fazy wzrostu populacji drobnoustrojów[1]
4 Krzywą wzrostu określającą logarytm liczby bakterii w funkcji czasu moŝna umownie podzielić na kilka odcinków, odpowiadających poszczególnym fazom procesu. Drobnoustroje przeniesione do nowego środowiska nie wykazują początkowo tendencji wzrostu. Jest to faza letalna, której czas zaleŝy od wieku wprowadzonych komórek oraz składu i temperatury środowiska. Z końcem tej fazy Ŝywe komórki zwiększają swoje wymiary i pojawiają się procesy przemiany materii. Następuje faza przyspieszonego wzrostu b poprzedzająca fazę logarytmiczną, w której rozmnaŝanie komórek przebiega z największą szybkością i równomiernością. W tej najwaŝniejszej fazie cyklu liczba komórek w jednostce objętości kultury w kaŝdej następnej generacji ulega podwojeniu. Faza logarytmiczna przechodzi kolejno w fazę zwolnionego d i fazę stacjonarną e, w której liczba drobnoustrojów pozostaje na stałym poziomie (przyrost komórek jest równowaŝony ich wymieraniem). Ostatnią fazą cyklu jest faza obumierania f, ze stopniowym spadkiem liczby drobnoustrojów. Z obniŝaniem temperatury środowiska poniŝej optymalnej obserwuje się narastające wydłuŝanie się czasu trwania poszczególnych faz drobnoustrojów. 3. PRZETRWALNIKI BAKTERII Niektóre bakterie mogą tworzyć przetrwalniki w określonych warunkach, np. wobec braku składników pokarmowych lub przy nagromadzeniu się produktów przemiany materii. Nie słuŝą one rozmnaŝaniu, gdyŝ kaŝda komórka moŝe tworzyć w swoim wnętrzu jeden przetrwalnik. Przetrwalniki bakterii są szczególnie odporne na czynniki zewnętrzne, np. niska i wysoka temperatura. Dlatego odgrywają one szczególną rolę w artykułach Ŝywności. Przetrwalniki bakterii pozostają przy Ŝyciu latami, a nawet wiekami i naleŝą do najodporniejszych form Ŝycia. W sprzyjających warunkach rozwoju przekształcają się w komórki wegetatywne, które dalej się rozmnaŝają. a)początek podziału protoplazmy b)septa sporulacyjna zamknięta c)tworzenie otoczki protoplazmy przetrwalnika d)tworzenie ściany przetrwalnika e)sporangium z dojrzałym przetrwalnikiem 1-zewnętrzna otoczka przetrwalnika, 2- cortex, 3 ściana komórkowa przetrwalnika, 4-protoplazma przetrwalnika Rys.2. Schemat tworzenia przetrwalników u bakterii[2]
5 CZĘŚĆ II Surowce i produkty Ŝywnościowe stanowią nie tylko źródło pokarmu dla ludzi, ale równieŝ doskonałe podłoŝe dla rozwoju drobnoustrojów. Normalne funkcje Ŝyciowe drobnoustrojów wymagają określonych warunków zewnętrznych. 1. CZYNNIKI DECYDUJĄCE O ROZWOJU DROBNOUSTROJÓW Aktywność wody Podstawowe znaczenie ma obecność wody. Mikroorganizmy nie mogą rozwijać się zarówno w wodzie czystej chemicznie, jak i bez wody. Czynnikiem charakteryzującym stosunki wodne w produktach jest tzw. aktywność wody a w. Ten termin określa ilość wody dostępnej dla drobnoustrojów. Aktywność wody oblicza się z następującego wzoru: Wartość aktywności a w dla czystej wody wynosi 1,0, dla środowiska praktycznie bezwodnego 0,0. W zakresie temperatur obróbki zamraŝalniczej a w maleje ze spadkiem temperatury i towarzyszącym mu wzrostem ilości wymroŝonej wody. Aktywność wody jest ściśle uzaleŝniona od temperatury, co przedstawiono poniŝej: Rys.3. ZaleŜność aktywności wody od temperatury [1] Z punktu widzenia technologii utrwalania największe znaczenie mają minimalne wartości a w, przy których moŝliwy jest jeszcze rozwój i aktywność Ŝyciowa drobnoustrojów. Przyjmuje się orientacyjnie dla: -bakterii 0,9 -droŝdŝy 0,88 -pleśni 0,75. PoniŜej 0,4 ustaje praktycznie aktywność enzymów.
6 Temperatura Drobnoustroje mają zróŝnicowane wymagania i tolerancje temperaturowe. ObniŜanie temperatury zmniejsza aktywność Ŝyciową drobnoustrojów w róŝnym stopniu i tak moŝemy je podzielić na: - psychrofile (zimnolubne) rozmnaŝają się w niskich temperaturach, mogą powodować szkody podczas chłodniczego przechowywania Ŝywności. - mezofile, których optimum mieści się w granicach o C - termofile drobnoustroje ciepłolubne, odznaczają się wysokim optimum i maksimum wzrostu. W temperaturach obróbki chłodniczej, czynności Ŝyciowe drobnoustrojów oraz będące efektem ich metabolizmu przemiany mikrobiologiczne w produktach ulegają spowolnieniu. Warunki chłodnicze w większym stopniu hamują rozwój mikroflory mezofilnej przy zachowanej aktywności bakterii psychrofilnych. W technologii chłodniczej do analizy przebiegu procesów i tym samym oceny efektywności stosowanych zabiegów utrwalających przyjęto tzw. współczynniki temperaturowe. Najczęściej stosowany jest współczynnik Q 10, określający stosunek tempa przebiegu badanego procesu Y w danej temperaturze T i temperaturze 10K wyŝszej. Reguła Van t Hoffa głosi, Ŝe dla większości produktów Ŝywnościowych współczynnik Q 10 ma w przybliŝeniu stałą wartość 2-3. Q 10 =Y T +10/Y T =2-3 Z reguły Van t Hoffa wynika, Ŝe z obniŝeniem temperatury o 10K intensywność zachodzących w nich procesów maleje dwu- do trzy- krotnie i w zbliŝonej relacji wzrasta ich trwałość. Znajomość wymagań drobnoustrojów w odniesieniu do temperatury i aktywności wodnej pozwala przewidywać ich zachowanie w warunkach niskich temperatur. Odczyn podłoŝa ph Obok temperatury, stęŝenie jonów wodorowych środowiska naleŝy do najwaŝniejszych czynników fizycznych, wpływających na przemianę materii i wzrost drobnoustrojów. Podczas gdy droŝdŝe i pleśnie lepiej rozwijają się w środowisku kwaśnym, optymalne wartości ph dla większości rodzajów bakterii i promieniowców mieszczą się w pobliŝu odczynu obojętnego. Jedne rodzaje drobnoustrojów wykazują duŝą wraŝliwość na zmiany stęŝenia jonów wodorowych i rozwijają się w bardzo wąskim zakresie ph, natomiast inne, np. liczne pleśnie, są stosunkowo niewraŝliwe.
7 Wilgotność względna powietrza Bakterie i droŝdŝe nalezą do tzw. hydrofili wymagających do rozwoju duŝej wilgotności względnej powietrza, zbliŝonej do 100%, natomiast pleśnie są tzw. kserofilami, zdolnymi do rozwoju równieŝ przy znacznie niŝszej wilgotności, niekiedy juŝ przy 70%. W praktyce dąŝy się do utrzymania moŝliwie wysokiej wilgotności względnej przy jak najniŝszej temperaturze powietrza (w granicach 85-92% przy 0 o C). Takie kształtowanie warunków klimatycznych pomieszczeń stanowi istotną zaletę przechowywania chłodniczego. Tlen cząsteczkowy Ze względu na róŝne wymagania w stosunku do tlenu cząsteczkowego drobnoustroje dzieli się zwykle na trzy następujące grupy: tlenowce, beztlenowce i względne beztlenowce. Drobnoustroje tlenowe jak sama nazwa wskazuje rozwijają się tylko w obecności tlenu cząsteczkowego, natomiast beztlenowce rozwijają się bez dostępu tlenu cząsteczkowego i uzyskują energie na drodze fermentacji. Względne beztlenowce rozwijają się zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych. 2. ODPORNOŚĆ DROBNOUSTROJÓW NA NISKIE TEMPERATURY Działanie niskich temperatur na drobnoustroje jest bardzo złoŝone. Na pewno odporność drobnoustrojów na niskie temperatury jest znacznie większa, niŝ na temperatury wysokie. Nie ma jednak tak niskiej temperatury, która byłaby śmiertelna dla całej populacji drobnoustrojów, poniewaŝ odporność poszczególnych komórek drobnoustrojów na działanie niskich temperatur nie jest jednakowa. Niektóre formy drobnoustrojów wskazują zdolność tworzenia zarodników, bardzo odpornych na działanie czynników zewnętrznych, w tym równieŝ na niskie temperatury. Szczególnie duŝo mikroorganizmów ginie w zakresie temperatur od -2 do -5 o C. W wodzie lub roztworach buforów drobnoustroje gorzej przeŝywają obróbkę zamraŝalniczą niŝ w produktach Ŝywnościowych. Proces zamraŝania moŝe powodować róŝne zmiany w komórkach mikroorganizmów, prowadzące do ich uszkodzenia lub całkowitego zniszczenia. WymroŜenie prawie całkowitej ilości wolnej wody hamuje procesy mikrobiologiczne w zamroŝonych produktach i powoduje, Ŝe ich stan sanitarny jest na ogół lepszy niŝ produktów świeŝych lub schłodzonych. Komórki drobnoustrojów lepiej znoszą zamraŝanie szybkie od powolnego i reagują podobnie na odtajanie. Procesy mikrobiologiczne w produktach rozmroŝonych przebiegają w przybliŝeniu z tą samą szybkością, jak w produktach niezamroŝonych, przy zachowaniu porównywalnych warunków. WiąŜe się to z tym, Ŝe wprawdzie drobnoustroje w wyniku zamraŝalniczych zmian produktów mają lepsze warunki rozwoju (rozluźnienie struktury, wyciek soku), to jednak ich liczba jest zredukowana. Zakres niskich temperatur, w jakich drobnoustroje mogą przeŝyć jest znacznie większy od granic ich zdolności wzrostu i rozmnaŝania:
8 -bakterie od -5 do -8 o C -droŝdŝe od -10 do -12 o C -pleśnie od -12 do -15 o C W temperaturach poniŝej tych zakresów mogą być czynne enzymy drobnoustrojów. Rozwój drobnoustrojów w niskich temperaturach jest wynikiem adaptacji mikroorganizmów do zmienionych warunków środowiska lub ich mutacji. 3. PODSUMOWANIE Jak dotąd nie do końca wyjaśniono prawidłowości rządzące przeŝywalnością mikroorganizmów w niskich temperaturach, a dane literaturowe na ten temat są zróŝnicowane. Mimo to, przyjmuje się, Ŝe produkty zamroŝone, przechowywane w temperaturze poniŝej -12 o C, są w pełni zabezpieczone przed formami mikrobiologicznego psucia się i po rozmroŝeniu nie stanowią zagroŝeń zdrowotnych. Ogólnie moŝna stwierdzić, Ŝe jakość zamroŝonych produktów Ŝywnościowych w aspekcie mikrobiologicznym zaleŝy od: - ilości i składu mikroflory produktu w momencie jego zamroŝenia - rozmnaŝania się drobnoustrojów skrajnie odpornych przy wzroście temperatury produktów podczas przechowywania powyŝej -10 o C - rozmnaŝania się nieuśmierconej mikroflory produktów po ich rozmroŝeniu BIBLIOGRAFIA J. Postolski, Z. Gruda: ZamraŜanie Ŝywności G. Muller: Podstawy mikrobiologii Ŝywności Czasopismo Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna, numery: 8/2008, 1/2004, 6-7/2006.
Współczesne techniki zamraŝania
Współczesne techniki zamraŝania Temat: Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury i jej wpływ na jakość produktów mroŝonych. Piotr Chełstowski Sem. 9 SUChiKl Spis treści: 1. Wstęp 2. Odporność drobnoustrojów
Bardziej szczegółowoWspółczesne techniki zamraŝania
Gdańsk, 12.01.2009 Współczesne techniki zamraŝania Seminarium Temat: Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury i jej wpływ na jakość produktów mroŝonych. Spis treści: 1. Wprowadzenie do tematu 2 2.
Bardziej szczegółowoWspółczesne Techniki ZamraŜania. Temat: Zmiany mikrobiologiczne w mroŝonej Ŝywności problem odporności drobnoustrojów na niskie temperatury
Współczesne Techniki ZamraŜania Temat: Zmiany mikrobiologiczne w mroŝonej Ŝywności problem odporności drobnoustrojów na niskie temperatury Gliński Michał SD:mgr Sem.IX 2005/2006 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP...
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA
Perestaj Grzegorz SUCHIK WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Zmiany mikrobiologiczne w mroŝonej Ŝywności. Problem odporności drobnoustrojów na niskie temperatury. Spis treści: 1. Drobnoustroje 2. Czynniki
Bardziej szczegółowoWpływ techniki rozmrażania na odwracalność zmian jakościowych w produkcie żywnościowym
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Wpływ techniki rozmrażania na odwracalność zmian jakościowych w produkcie żywnościowym Andrzej Domian SUCHiKL Sem IX GDAŃSK 2011 SPIS TREŚCI 1. Definicja i cel
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ MECHANICZNY. Efektywność przechowywania owoców w komorach z kontrolowana atmosferą. Seminarium z przedmiotu Współczesne techniki zamraŝania.
WYDZIAŁ MECHANICZNY Seminarium z przedmiotu Współczesne techniki zamraŝania. Efektywność przechowywania owoców w komorach z kontrolowana atmosferą. Wykonał: Grzegorz Szatanowski Semestr IX Systemy i Urządzenia
Bardziej szczegółowoSeminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania
Seminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania TEMAT: Ubytki masy, oparzelina mrozowa i rekrystalizacja, jako typowe zmiany fizyczne zachodzące w mroŝonej Ŝywności. Prowadzący: Dr inŝ. Z. Bonca Wykonał:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 14. Maria Bełtowska-Brzezinska KINETYKA REAKCJI ENZYMATYCZNYCH
Ćwiczenie 14 aria Bełtowska-Brzezinska KINETYKA REAKCJI ENZYATYCZNYCH Zagadnienia: Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej (szybkość reakcji, reakcje elementarne, rząd reakcji). Równania kinetyczne prostych
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Specjalność: SYSTEMY I URZĄDZENIA CHŁODNICZNE I KLIMATYZACYJNE WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Temat: Nowe technologie konserwacji Ŝywności z wykorzystaniem wysokich
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA - SEMINARIUM Temat: Warunki przechowywania a jakość mroŝonej Ŝywności. Przygotowała: Patrycja Puzdrowska
Bardziej szczegółowoSeria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii
Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii 8.1.21 Zad. 1. Obliczyć ciśnienie potrzebne do przemiany grafitu w diament w temperaturze 25 o C. Objętość właściwa (odwrotność gęstości)
Bardziej szczegółowoProdukcja kompostu. konrtola i zapewnianie jakości. Krzysztof Pudełko
Produkcja kompostu konrtola i zapewnianie jakości Krzysztof Pudełko Piła, 1 lutego 2007 Lokalizacja Kompostownia Co zostało zrobione? Dlaczego zostało zrobione? Zwiększenie produkcji kompostu Możliwość
Bardziej szczegółowoTrening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoDziałanie i ocena techniczna systemu FREE COOLING stosowanego do wytwarzania wody lodowej w systemach klimatyzacyjnych.
Działanie i ocena techniczna systemu FREE COOLING stosowanego do wytwarzania wody lodowej w systemach klimatyzacyjnych. Wykonał Kolasa Adam SiUChiK Sem VIII Co kryje się pod pojęciem FREE - COOLING? Free
Bardziej szczegółowoA B. Modelowanie reakcji chemicznych: numeryczne rozwiązywanie równań na szybkość reakcji chemicznych B: 1. da dt. A v. v t
B: 1 Modelowanie reakcji chemicznych: numeryczne rozwiązywanie równań na szybkość reakcji chemicznych 1. ZałóŜmy, Ŝe zmienna A oznacza stęŝenie substratu, a zmienna B stęŝenie produktu reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska Wydział Mechaniczny
Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny SEMINARIUM Z WSPÓŁCZESNYCH TECHNIK ZAMRAśANIA. Przemiany chemiczne i biochemiczne w mroŝonej Ŝywności. Wykonał: Michał Stolc SUCHiK Spis treści 1. Zmiany chemiczne
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska
Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Współczesne techniki zamraŝania - seminarium. Temat: Zasady wyznaczania strumienia ciepła odprowadzanego podczas chłodzenia i zamraŝania owoców i warzyw. Prowadzący:
Bardziej szczegółowoPrzemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z TECHNIK ZAMRAśANIA
16.01.2007r SEMINARIUM Z TECHNIK ZAMRAśANIA TEMAT: Relacja między zastosowaną metodą zamraŝania a jakością produktu po jego odmroŝeniu. 1. Wstęp 2. Co to jest jakość? 3. Mechanizm tworzenia się kryształków
Bardziej szczegółowoWykład 3. Diagramy fazowe P-v-T dla substancji czystych w trzech stanach. skupienia. skupienia
Wykład 3 Substancje proste i czyste Przemiany w systemie dwufazowym woda para wodna Diagram T-v dla przejścia fazowego woda para wodna Diagramy T-v i P-v dla wody Punkt krytyczny Temperatura nasycenia
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA MIKROBIOLOGICZNE W PRZECHOWYWANYM SOKU GĘSTYM W CUKROWNI GLINOJECK BSO POLSKA S.A. mgr inż. Magdalena Irach BSO Polska S.A.
ZAGROŻENIA MIKROBIOLOGICZNE W PRZECHOWYWANYM SOKU GĘSTYM W CUKROWNI GLINOJECK BSO POLSKA S.A. mgr inż. Magdalena Irach BSO Polska S.A. Głównym źródłem mikroflory zanieczyszczającej w cukrownictwie jest
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA (seminarium)
WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA (seminarium) Temat: Ocena jakościowa i ekonomiczna kriogenicznego ( szokowego ) zamrażania wybranych produktów żywnościowych. Wykonał: Szczepkowski Mariusz Wydział Mechaniczny
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z PRZEDMIOTU WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA
SEMINARIUM Z PRZEDMIOTU WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Temat: Zmiany fizyczne zachodzące w mroŝonej Ŝywności. PRACĘ WYKONAŁ: ZELMAŃSKI RAFAŁ Sem.9 SUChiK GDAŃSK 2006 Spis treści I. Wprowadzenie...2 II.
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Temat: Technologie stosowane w zamraŝaniu produktów Ŝywnościowych cz.2z2
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA Temat: Technologie stosowane w zamraŝaniu produktów Ŝywnościowych cz.2z2 Alan Kaszyński wydz. Mechaniczny sem. 9 SMiUE, SUChiKl
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ
OPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA - INŻYNIERSKIE Mikrobiologia Rola mikrobiologii. Świat mikroorganizmów: wirusy, bakterie, archebakterie,
Bardziej szczegółowoObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w
WYKŁAD III Struktura obciąŝeń treningowych Aby kierować treningiem sportowym naleŝy poznać relację pomiędzy przyczynami, a skutkami, pomiędzy treningiem, a jego efektami. Przez wiele lat trenerzy i teoretycy
Bardziej szczegółowoSonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?
Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowoGranudacyn. Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran.
Granudacyn Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran. Granudacyn to roztwór do szybkiego czyszczenia, nawilżania i płukania ostrych, przewlekłych i zanieczyszczonych ran oraz oparzeń
Bardziej szczegółowoCzęść pierwsza ( 16 punktów)
... nazwisko i imię ucznia Test z mikrobiologii dla klasy 1 technikum dla dorosłych technik żywienia i gospodarstwa domowego za I i II semestr roku szkolnego 2002/2003 Test składa się z dwóch części Czas
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z CHŁODNICTWA
POLITECHNIKA GDAŃSKA Katedra Techniki Cieplnej SEMINARIUM Z CHŁODNICTWA Ocena wpływu poślizgu temperaturowego mieszanin zeotropowych na warunki pracy wentylatorowej chłodnicy powietrza. Michał Szajner
Bardziej szczegółowoMETODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW SUSZENIE PODSTAWY TEORETYCZNE CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW SUSZENIE PODSTAWY TEORETYCZNE CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Suszenie mikroorganizmów
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Odmienność procesów zamrażania produktów
Bardziej szczegółowoTEMAT: Zmiany fizyczne zachodzące w mroŝonej Ŝywności.
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Seminarium z przedmiotu Współczesne techniki zamraŝania TEMAT: Zmiany fizyczne zachodzące w mroŝonej Ŝywności. Wykonała: Agnieszka Bielska Semestr: 9 Specjalność:
Bardziej szczegółowoPrzeznaczenie komory chłodniczej
Rozpoczynamy nową serię artykułów zatytułowaną Co trzeba wiedzieć o układach chłodniczych. Opierają się one na wielu bezpłatnych modułach elearning firmy Danfoss do samodzielnej nauki, przeznaczonych zarówno
Bardziej szczegółowoMonitoring poinwestycyjny wnioski w zakresie metodyki prowadzenia prac. Dariusz Wysocki Katedra Anatomii i Zoologii Kręgowców Uniwersytet Szczeciński
Monitoring poinwestycyjny wnioski w zakresie metodyki prowadzenia prac Dariusz Wysocki Katedra Anatomii i Zoologii Kręgowców Uniwersytet Szczeciński Plan wystąpienia: 1. Monitoring ptaków lęgowych 2. Monitoring
Bardziej szczegółowoJózef Myrczek, Justyna Partyka Bank Spółdzielczy w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Józef Myrczek, Justyna Partyka Bank Spółdzielczy w Katowicach, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Analiza wraŝliwości Banków Spółdzielczych na dokapitalizowanie w kontekście wzrostu akcji
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI MIKROBIOLOGICZNEJ WÓD SANU
dr Ewa KUKUŁA UNIWERSYTET RZESZOWSKI OCENA JAKOŚCI MIKROBIOLOGICZNEJ WÓD SANU 1. Wstęp Oceny zanieczyszczenia wód powierzchniowych dokonuje się w oparciu o analizy, których rodzaj i zakres zawarty jest
Bardziej szczegółowoBudowa tkanki korzeni buraków cukrowych
Cukier z buraków jest od dawna pozyskiwany na drodze dyfuzji. Jako materiał zapasowy rośliny dwuletniej znajduje się w tkance korzenia (rys.). Budowa tkanki korzeni buraków cukrowych W korzeniu wyróżnia
Bardziej szczegółowoKatedra Techniki Cieplnej
Katedra Techniki Cieplnej Współczesne Techniki ZamraŜania Temat: Technika przechowalnictwa chłodniczego owoców i warzyw w atmosferze kontrolowanej. Marta Gołębiewska SUCHiK Sem. IX 2007/2008 Plan prezentacji:
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA
Gdańsk 10.11.2009 WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat 1: Ubytki masy, oparzelina mrozowa i rekrystalizacja, jako typowe zmiany fizyczne zachodzące w mrożonej żywności. Jakub Turek SUChiKl sem.ix Wydział
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska
Politechnika Gdańska Automatyka chłodnicza i klimatyzacyjna Temat: Systemy regulacji wilgotności powietrza w obiektach chłodniczych. Wykonał: Mariusz Szczepkowski Sem. IX SiUChiKl Zakres pracy: 1. Zalecane
Bardziej szczegółowoZadanie 5. (0 1 ) Przyrząd, dzięki któremu moŝna obserwować skórę na dłoniach przedstawia rysunek: A. numer 1 B. numer 2 C. numer 3 D.
Diagnoza kompetencji z biologii absolwenta szkoły podstawowej Przed Tobą test sprawdzający wiedzę i umiejętności z biologii. Na wykonanie zadań masz 45 minut. Czytaj uwaŝnie wszystkie pytania i polecenia,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali
Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych
Bardziej szczegółowoREZONANS SZEREGOWY I RÓWNOLEGŁY. I. Rezonans napięć
REZONANS SZEREGOWY I RÓWNOLEGŁY I. Rezonans napięć Zjawisko rezonansu napięć występuje w gałęzi szeregowej RLC i polega na tym, Ŝe przy określonej częstotliwości sygnałów w obwodzie, zwanej częstotliwością
Bardziej szczegółowoSystemy regulacji wilgotności powietrza w obiektach chłodniczych
Systemy regulacji wilgotności powietrza w obiektach chłodniczych Automatyka chłodnicza i klimatyzacyjna - seminarium Prowadzący: Dr inŝ. Zenon Bonca Opracował: Piotr Maruszewski SUChiKl Gdańsk 05.12.2006
Bardziej szczegółowoNauka o produkcyjności lasu
Nauka o produkcyjności lasu Wykład 8 Studia I Stopnia, kierunek leśnictwo Treść wykładu: TrzebieŜe Rodzaje trzebieŝy Nasilenie trzebieŝy Badania trzebieŝowe Teoria Assmanna Tablice zasobności Modele wzrostu
Bardziej szczegółowoCZYM JEST NANOSREBRO?
CZYM JEST NANOSREBRO? Nanosrebro jest produktem wykazującym niespotykane właściwości. Srebro jako metal szlachetny cechuje się niską reaktywnością i wysoką stabilnością, oraz silnymi właściwościami biobójczymi
Bardziej szczegółowoKorozja kontaktowa depolaryzacja tlenowa
Ć w i c z e n i e 21 Korozja kontaktowa depolaryzacja tlenowa Wstęp: Podczas korozji elektrochemicznej metali w roztworach zawierających rozpuszczony tlen, anodowemu roztwarzaniu metalu: M M n+ + n e (1)
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska. Wydział Budownictwa Mechaniki i Petrochemii w Płocku Laboratorium Chemii Budowlanej
Politechnika Warszawska Wydział Budownictwa Mechaniki i Petrochemii w Płocku Laboratorium Chemii Budowlanej Instrukcja do ćwiczenia: SZYBKOŚĆ PRZEMIAN CHEMICZNYCH Opracowała: dr inŝ. Maria Bukowska Płock,
Bardziej szczegółowo5(m) PWSZ -Leszno LABORATORIUM POMIARY I BADANIA WIBROAKUSTYCZNE WYZNACZANIE POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ MASZYN I URZĄDZEŃ 1. CEL I ZAKRES ĆWICZENIA
PWSZ -Leszno LABORATORIUM POMIARY I BADANIA WIBROAKUSTYCZNE WYZNACZANIE POZIOMU MOCY AKUSTYCZNEJ MASZYN I URZĄDZEŃ Instrukcja Wykonania ćwiczenia 5(m) 1. CEL I ZAKRES ĆWICZENIA Poziom mocy akustycznej
Bardziej szczegółowoKryteria klasyfikacji substancji i mieszanin - zagroŝenie dla środowiska. Dr Andrzej Kalski Biuro do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych
Kryteria klasyfikacji substancji i mieszanin - zagroŝenie dla środowiska Dr Andrzej Kalski Biuro do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych Substancje i mieszaniny stwarzające zagroŝenie dla środowiska
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Zakład: Fitness i Sportów Silowych Specjalizacja trener personalnymetody treningowe w treningu personalnym Osoby prowadzące przedmiot:
Bardziej szczegółowoJak przebiega trawienie w żwaczu?
https://www. Jak przebiega trawienie w żwaczu? Autor: Joanna Soraja Tumanowicz Data: 26 maja 2019 Przeżuwacze, w tym bydło, zostały obdarowane przez naturę w wielokomorowy żołądek. Tak wyspecjalizowany
Bardziej szczegółowoFunkcje Ŝyciowe organizmów zwierzęcych
Funkcje Ŝyciowe organizmów zwierzęcych Podpisz wskazane elementy komórki zwierzęcej i określ ich funkcje......... Uzupełnij schemat podziału cukrowców. Dokończ zdanie, tak aby stanowiło definicję organizmów
Bardziej szczegółowoSeminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania
Seminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania TEMAT: Przygotowanie zamroŝonych produktów do spoŝycia. Prowadzący: Dr inŝ. Z. Bonca Wykonał: Tomasz Czonstke MroŜona Ŝywność przed wykorzystaniem musi być
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA
WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Denaturacja białek oraz przemiany tłuszczów i węglowodorów, jako typowe przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące w żywności mrożonej. Łukasz Tryc SUChiKL Sem.
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII ABSORPCYJNEJ
Ćwiczenie nr 13 WYZNCZNIE STŁEJ DYSOCJCJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII BSORPCYJNEJ I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie metodą spektrofotometryczną stałej dysocjacji słabego kwasu,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Temat: Proces wrzenia czynników chłodniczych w rurach o rozwiniętej powierzchni Wykonał Korpalski Radosław Koniszewski Adam Sem. 8 SiUChKl 1 Gdańsk 2008 Spis treści
Bardziej szczegółowoŚCIANY RYS HISTORYCZNY
ŚCIANY RYS HISTORYCZNY Dawniej ściany budowano z jednego rodzaju materiału - kamienia, cegły, gliny. Gdyby budować z nich ściany, które spełniają wymagania obecnie obowiązującej normy cieplnej, musiałyby
Bardziej szczegółowoBADANIE ZMIAN ZACHODZĄCYCH W MASACH Z BENTONITEM POD WPŁYWEM TEMPERATURY METODĄ SPEKTROSKOPII W PODCZERWIENI
BADANIE ZMIAN ZACHODZĄCYCH W MASACH Z BENTONITEM POD WPŁYWEM TEMPERATURY METODĄ SPEKTROSKOPII W PODCZERWIENI BADANIE ZMIAN ZACHODZĄCYCH W MASACH Z BENTONITEM POD WPŁYWEM TEMPERATURY METODĄ SPEKTROSKOPII
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników sprawdzianu w województwie pomorskim latach
Barbara Przychodzeń Analiza wyników sprawdzianu w województwie pomorskim latach 2012-2014 W niniejszym opracowaniu porównano uzyskane w województwie pomorskim wyniki zdających, którzy rozwiązywali zadania
Bardziej szczegółowoTermodynamika Techniczna dla MWT, wykład 3. AJ Wojtowicz IF UMK Izobaryczne wytwarzanie pary wodnej; diagram T-v przy stałym ciśnieniu
Wykład 3 1. Substancje proste i czyste 2. Przemiany w systemie dwufazowym ciecz para 2.1. Izobaryczne wytwarzanie pary wodnej; diagram T-v przy stałym ciśnieniu 2.2. Temperatura wrzenia cieczy, a ciśnienie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 7. Układ dwuskładnikowy równowaga ciało stałe-ciecz.
Ćwiczenie 7 Układ dwuskładnikowy równowaga ciało stałe-ciecz. Wprowadzenie: Warunkiem równowagi termodynamicznej w układzie wielofazowym i wieloskładnikowym jest równość potencjałów chemicznych składników
Bardziej szczegółowoKONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera w Ustroniu ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA Magdalena Puda Promotor: Dr inŝ. Jacek Grzegorz Chęcmanowski Cel pracy
Bardziej szczegółowoWODA I OGIEŃ. Prezentacja Mileny Oziemczuk
WODA I OGIEŃ Prezentacja Mileny Oziemczuk Ogień Ogień - suma obserwowalnych zjawisk towarzyszących na ogół fizykochemicznemu procesowi spalania,, a przede wszystkim: emisja promieniowania widzialnego -światła
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA KLASA I GIMNAZJUM - wymagania edukacyjne.
BIOLOGIA KLASA I GIMNAZJUM - wymagania edukacyjne. DZIAŁ PROGRAMU I. Biologia nauka o życiu DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY określa przedmiot badań biologii jako nauki podaje przykłady
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Zamrażaniem produktów nazywamy proces
Bardziej szczegółowoc) d) Strona: 1 1. Cel ćwiczenia
Strona: 1 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest ugruntowanie wiadomości dotyczących pomiarów wielkości geometrycznych z wykorzystaniem prostych przyrządów pomiarowych - suwmiarek i mikrometrów. 2. Podstawowe
Bardziej szczegółowoAtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby. AtriGran błyskawicznie udostępnia wapń. AtriGran usprawnia pobieranie makroskładników z gleby
AtriGran szybko i bezpiecznie podnosi ph gleby Produkt wytworzony z surowca pochodzącego z młodego, unikatowego w Europie złoża do produkcji wapna nawozowego. Porowatość surowca dająca ogromną powierzchnię
Bardziej szczegółowoB. Rozruch silnika przy obniŝonym napięciu
B. Rozruch silnika przy obniŝonym napięciu Mimo, Ŝe nagłe obniŝenie napięcia często powoduje róŝne problemy, to sterowane obniŝenie napięcia na zaciskach silnika moŝe być korzystne wtedy, gdy stosowane
Bardziej szczegółowoPodstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII
Podstawy ekonomii ELASTYCZNOŚCI W EKONOMII Elastyczność krzyŝowa popytu Elastyczność dochodowa popytu Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Elastyczność krzyŝowa popytu Elastyczność krzyŝowa popytu Elastyczność
Bardziej szczegółowoOptyczna spektroskopia oscylacyjna. w badaniach powierzchni
Optyczna spektroskopia oscylacyjna w badaniach powierzchni Zalety oscylacyjnej spektroskopii optycznej uŝycie fotonów jako cząsteczek wzbudzających i rejestrowanych nie wymaga uŝycia próŝni (moŝliwość
Bardziej szczegółowoSystemy transportu międzyoperacyjnego stosowane w malarniach proszkowych.
Tytuł: Systemy transportu międzyoperacyjnego stosowane w malarniach proszkowych. Systemy transportu międzyoperacyjnego są jednym z najwaŝniejszych elementów linii malarskich mimo, Ŝe nie mają znaczenia
Bardziej szczegółowoOsad nadmierny Jak się go pozbyć?
Osad nadmierny Jak się go pozbyć? AquaSlat Ltd. Rozwiązanie problemu Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie akceptowalnej
Bardziej szczegółowoMikrobiologia środowiskowa - opis przedmiotu
Mikrobiologia środowiskowa - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Mikrobiologia środowiskowa Kod przedmiotu 13.4-WB-OSOD-MŚr-W-S14_pNadGenMVRC0 Wydział Kierunek Wydział Nauk Biologicznych
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
Bardziej szczegółowoTypowe błędy w analizie rynku nieruchomości przy uŝyciu metod statystycznych
Typowe błędy w analizie rynku nieruchomości przy uŝyciu metod statystycznych Sebastian Kokot XXI Krajowa Konferencja Rzeczoznawców Majątkowych, Międzyzdroje 2012 Rzetelnie wykonana analiza rynku nieruchomości
Bardziej szczegółowoMiniskrypt do ćw. nr 4
granicach ekonomicznych) a punktami P - I (obszar inwersji) występuje przyspieszenie wzrostu spadku ciśnienia na wypełnieniu. Faza gazowa wnika w fazę ciekłą, jej spływ jest przyhamowany. Między punktami
Bardziej szczegółowo2. Kryteria doboru instalacji klimatyzacyjnej pomieszczenia basenu.
1 Kryteria doboru instalacji klimatyzacyjnych hal basenowych (przykłady doboru). Wpływ konstrukcji i typu hal basenowych na wielkość instalacji klimatyzacyjnej, oraz koszty eksploatacji. 1. Wstęp Niniejsze
Bardziej szczegółowoTERMOCHEMIA SPALANIA
TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY
Zadanie 1. (1 pkt). Na rysunku przedstawiono pęcherzyki płucne oplecione siecią naczyń krwionośnych. Określ znaczenie gęstej sieci naczyń krwionośnych oplatających pęcherzyki płucne.... Zadanie 2. (2 pkt)
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego
Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy
Bardziej szczegółowo1. Obwody prądu stałego
Obwody prądu stałego 3 1. Obwody prądu stałego 1.1. Źródła napięcia i źródła prądu. Symbol źródła pokazuje rys. 1.1. Pokazane źródła są źródłami idealnymi bezrezystancyjnymi i charakteryzują się jedynie
Bardziej szczegółowoKorozja drutów ortodontycznych typu Remanium o zróŝnicowanej średnicy w roztworze sztucznej śliny w warunkach stanu zapalnego
Korozja drutów ortodontycznych typu Remanium o zróŝnicowanej średnicy w roztworze sztucznej śliny w warunkach stanu zapalnego Marta Rydzewska-Wojnecka WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej w Ustroniu
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu. Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach
Akademia Morska w Szczecinie Instytut InŜynierii Transportu Zakład Techniki Transportu Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotów Materiałoznawstwo i Nauka o materiałach Wpływ róŝnych rodzajów
Bardziej szczegółowoINTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM
FACULTATES MEDICAE COLLEGII MEDICI UNIVERSITATIS JAGIELLONICAE INTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM Małgorzata Schlegel-Zawadzka A.D. MCCCLXIV FUNDATA Czynniki wpływające na interakcje leków z poŝywieniem Endogenne
Bardziej szczegółowoCzęść II. Zastosowanie dwutlenku węgla R744 jako czynnika chłodniczego. I Wstęp. Historia CO2 jako czynnika chłodniczego
Rafał Anioł Część II I Wstęp Zastosowanie dwutlenku węgla R744 jako czynnika chłodniczego. Historia CO2 jako czynnika chłodniczego Dwutlenek węgla nie jest innowacyjnym czynnikiem, znany jest juŝ od połowy
Bardziej szczegółowoTERMINY BIOLOGICZNE. ZADANIE 5 (3 pkt) Na podstawie ryc. 2 wykonaj polecenia: B. Ustal, w którym etapie cyklu tej komórki kaŝdy
KARTA PRACY Porównanie mitozy i mejozy ZADANIE 1 (1 pkt) Zaznacz odpowiedź opisującą efekt podziału mitotycznego komórki zawierającej 16 chromosomów. a). 2 komórki zawierające po 8 chromosomów; b). 2 komórki
Bardziej szczegółowoOprogramowanie dla biznesu Numer 11 (69) Listopad 2009 JAK SZYBKO I SKUTECZNIE ZAMKNĄĆ ROK?
Oprogramowanie dla biznesu Numer 11 (69) Listopad 2009 JAK SZYBKO I SKUTECZNIE ZAMKNĄĆ ROK? CZY TO MOśLIWE, ABY PRZEZ PROCES ZAMKNIĘCIA ROKU W DUśEJ FIRMIE LEASINGOWEJ PRZEJŚĆ SZYBKO I BEZBOLEŚNIE? MY
Bardziej szczegółowoOświetlenie drogowe Poprawa efektywności
Oświetlenie drogowe Poprawa efektywności Autorka: dr inŝ. Małgorzata Górczewska ( Energia Elektryczna 5/2010) Podjęte w Unii Europejskiej przeciwdziałanie zmianom klimatu wiąŝe się m.in. z racjonalizacją
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoStopień wyekstrahowania w układzie ciecz ciecz
Wojciech Skrzypiński 1. Wprowadzenie Stopień wyekstrahowania w układzie ciecz ciecz W najprostszym przypadku proces ekstrakcji polega na usuwaniu jednego ze składników ciekłej mieszaniny dwuskładnikowej
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra Promocji Zdrowia Zakład Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoNawożenie sadu w okresie pozbiorczym
Nawożenie sadu w okresie pozbiorczym Autor: Tomasz Kodłubański Data: 9 listopada 2017 Jak ważna jest ochrona drzew w okresie pozbiorczym mogli się przekonać ci sadownicy, którzy zaniedbali podawania drzewom
Bardziej szczegółowo