ISSN EKSPLOATACJA DRÓG. Warszawa 2011

Transkrypt

1 ISSN EKSPLOATACJA DRÓG Warszawa 2011

2 Monografię opracował zespół pod kierunkiem Leszka Rafalskiego. Autorzy: Wojciech Bańkowski Tadeusz Dzienis Sławomir Heller Michał Karkowski Leszek Kornalewski Waldemar Królikowski Tomasz Kula Maciej Maliszewski Tomasz Mechowski Wojciech Pieńkowski Włodzimierz Poboży Leszek Rafalski Zenon Szczepaniak Leszek Szymański Andrzej Urbanik Recenzent: Tadeusz Suwara ISSN ISBN X Copyright by Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa 2011 Wydawca, redakcja techniczna i rozpowszechnianie INSTYTUT BADAWCZY DRÓG I MOSTÓW Branżowy Ośrodek Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej Drogownictwa ul. Instytutowa 1, Warszawa tel. (22) , fax. (22) Skład i łamanie: mgr Justyna Kiljan-Walerzak

3 STRESZCZENIE Przedmiotem monografii są problemy eksploatacji dróg prezentowane na studium podyplomowym Eksploatacja dróg, zorganizowanym trzykrotnie w latach na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, przy znaczącej współpracy Instytutu Badawczego Dróg i Mostów w Warszawie. Monografia przedstawia następujące zagadnienia: 1. Przepisy prawne i wymagania techniczne dotyczące dróg. 2. Zasady prowadzenia ewidencji dróg i tworzenia systemu referencyjnego. 3. Wybrane elementy inżynierii ruchu drogowego. 4. Nowoczesne metody zarządzania ruchem drogowym. 5. Kontrola stanu technicznego dróg i diagnozowanie nawierzchni drogowych. 6. Planowanie i realizacja robót utrzymaniowych. 7. Technologie napraw i remontów dróg na zimno. 8. Projektowanie wzmocnień nawierzchni drogowych podatnych i półsztywnych. 9. Monitoring i poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego. 10. Poziome i pionowe oznakowanie dróg. 11. Wyposażenie dróg. 12. Zimowe utrzymanie dróg. Monografia jest przeznaczona dla osób projektujących, budujących i utrzymujących drogi, zarządzających drogami, wykonujących badania dróg oraz dla studentów wyższych uczelni uczących się budowy i utrzymania dróg.

4 SUMMARY The monograph is concerned with road operation-related problems, as presented during the Operation of roads postgraduate course organized, three times, between 2008 and 2010 at the University of Warmia and Mazury in Olsztyn, with significant contribution by the Road and Bridge Research Institute in Warsaw. The monograph presents the following issues: 1. Legal regulations and technical requirements related to roads. 2. Principles of road registry maintenance and creation of a reference system. 3. Selected problems of the road traffic engineering. 4. Modern road traffic management methods. 5. Inspecting the technical condition of roads and diagnosing road pavements. 6. Planning and execution of maintenance works. 7. Road repair and renovation cold technologies. 8. Designing reinforcement for flexible and semi-rigid road pavements. 9. Monitoring and improvement of road traffic safety. 10. Horizontal and vertical road signage. 11. Auxiliary road equipment. 12. Winter maintenance of roads. The monograph is intended for persons dealing with design, construction and maintenance of roads, those who manage and investigate roads, as well as for students of technical universities studying road construction and maintenance.

5 STUDIA I MATERIAŁY - zeszyt 65 SPIS TREŚCI Streszczenie/Summary... 3/4 1. WSTĘP PRZEPISY PRAWNE I WYMAGANIA TECHNICZNE DOTYCZĄCE DRÓG Wprowadzenie Zarządcy dróg Charakterystyka przepisów prawnych dotyczących dróg Wymagania techniczne dotyczące dróg Wymagania techniczne dotyczące eksploatacji dróg ZASADY PROWADZENIA EWIDENCJI DRÓG I TWORZENIA SYSTEMU REFERENCYJNEGO Ewidencja dróg Wprowadzenie Aktualnie obowiązujące przepisy w zakresie ewidencji dróg Dokumentacja ewidencji dróg Podstawowe zasady zakładania ewidencji dróg Gromadzenie, przechowywanie i aktualizacja danych ewidencyjnych Wykorzystanie baz danych w celu prowadzenia ewidencji Zasady przekazywania i udostępniania danych z ewidencji dróg System referencyjny Wprowadzenie Aktualnie obowiązujące przepisy w zakresie systemów referencyjnych Zasady nowoczesnego systemu referencyjnego Oznaczenia elementów systemu referencyjnego w terenie Zasady wdrażania systemu referencyjnego Podsumowanie WYBRANE ELEMENTY INŻYNIERII RUCHU DROGOWEGO Wprowadzenie Cele i zakres inżynierii ruchu... 69

6 4.3. Elementy ruchu drogowego Człowiek jako podmiot ruchu drogowego Pojazd i warunki ruchu na drodze Droga NOWOCZESNE METODY ZARZĄDZANIA RUCHEM DROGOWYM Wprowadzenie Systemy zarządzania ruchem drogowym Zarządzanie ruchem miejskim Zarządzanie ruchem zamiejskim Cele systemu zarządzania ruchem Funkcje systemu zarządzania ruchem Podsystem zarządzania zdarzeniami Podsystem zarządzania ruchem w sieci Podsystem informacji dla podróżujących Współczesne środki i metody zarządzania ruchem drogowym Ogólna charakterystyka środków i urządzeń zarządzania ruchem Środki i urządzenia do pozyskiwania danych Urządzenia nadzoru Środki sterowania ruchem Środki przekazu informacji Systemy ważenia pojazdów w ruchu Systemy rozpoznawania pojazdów Centra zarządzania ruchem Struktura logiczna i funkcjonalna Struktura informatyczna Technologie teleinformatyczne i komunikacyjne w zarządzaniu ruchem drogowym Łączność pomiędzy centrum zarządzania ruchem a podsystemem lokalnym Łączność pomiędzy różnymi centrami zarządzania ruchem Łączność pomiędzy centrum zarządzania ruchem a innymi dostawcami informacji Łączność pomiędzy centrum zarządzania ruchem a innymi podmiotami Bezpieczeństwo systemu zarządzania ruchem Zagrożenia bezpieczeństwa

7 Polityka bezpieczeństwa informacji Ochrona dostępu do danych Zabezpieczenie sieci za pomocą zapór sieciowych KONTROLA STANU TECHNICZNEGO DRÓG I DIAGNOZOWANIE NAWIERZCHNI DROGOWYCH Banki danych drogowych Klasyfikacja banków danych drogowych Ogólna struktura banku danych drogowych Podstawowe wymagania stawiane bankom danych drogowych Techniki internetowe do prezentacji i udostępniania danych drogowych Przewidywany rozwój banków danych drogowych Diagnostyka nawierzchni drogowych - metody pomiarowe Ogólne zasady diagnostyki nawierzchni Wizualne i pomiarowe metody diagnostyki nawierzchni Struktura procesu diagnostyki nawierzchni Pomiar cech nawierzchni Kodowanie i wizualizacja wyników identyfikacji stanu nawierzchni Ocena stanu technicznego sieci drogowej Struktura procesu oceny stanu nawierzchni, odcinki obliczeniowe Agregacja danych elementarnych Wartości, wskaźniki zespolone Analizy statystyczne Wizualizacja wyników oceny Ocena stanu technicznego odcinka drogi Wprowadzenie Badania i czynności rozpoznawcze do przygotowania naprawy nawierzchni Badanie ugięć nawierzchni Ocena stanu podłoża nawierzchni Badania właściwości warstw asfaltowych Szczegółowa ocena spękań nawierzchni Doświadczenia z badań diagnostycznych odcinków dróg PLANOWANIE I REALIZACJA ROBÓT UTRZYMANIOWYCH Wprowadzenie Zasady utrzymania dróg w krajowych przepisach prawnych

8 7.3. Administracje drogowe w wybranych krajach europejskich Tendencje rozwoju administracji drogowych w Europie Niemcy Francja Holandia Rumunia Czechy Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Polsce Aktualne kierunki rozwoju systemów utrzymania dróg TECHNOLOGIE NAPRAW I REMONTÓW DRÓG NA ZIMNO Emulsje asfaltowe Rodzaje emulsji asfaltowych Właściwości i wymagania kationowych emulsji asfaltowych Zastosowanie kationowych emulsji asfaltowych Mieszanka mineralno-emulsyjna Charakterystyka mieszanki mineralno-emulsyjnej Wymagane właściwości mieszanki mineralno-emulsyjnej Projektowanie składu mieszanki mineralno-emulsyjnej Wytwarzanie i stosowanie mieszanki mineralno-emulsyjnej Cienka warstwa na zimno Charakterystyka cienkiej warstwy na zimno Składniki cienkiej warstwy na zimno Projektowanie składu mieszanki przeznaczonej do cienkiej warstwy na zimno Zastosowanie cienkich warstw na zimno Powierzchniowe utrwalenie dróg Charakterystyka powierzchniowego utrwalenia Materiały do wykonywania powierzchniowego utrwalenia Zasady wykonywania powierzchniowego utrwalenia PROJEKTOWANIE WZMOCNIEŃ NAWIERZCHNI DROGOWYCH PODATNYCH I PÓŁSZTYWNYCH Wprowadzenie Projektowanie wzmocnienia nawierzchni metodą mechanistyczną Projektowanie wzmocnienia nawierzchni metodą ugięć

9 10. MONITORING I POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO Wprowadzenie Rejestracja zdarzeń drogowych i bazy danych Oceny stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego Identyfikacja koncentracji wypadków - miejsca szczególnie niebezpieczne Ocena efektywności prowadzonych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego Źródła zagrożeń bezpieczeństwa ruchu drogowego Wybrane drogowe środki poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego Środki uspokojenia ruchu Zarządzanie ruchem Bezpieczeństwo pieszych w ruchu drogowym Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego POZIOME I PIONOWE OZNAKOWANIE DRÓG Poziome oznakowanie dróg Wprowadzenie Oznakowanie cienkowarstwowe Oznakowanie grubowarstwowe Materiały prefabrykowane Wymagane właściwości materiałów do poziomego oznakowania Wybór materiału do poziomego znakowania dróg Pionowe oznakowania dróg Wprowadzenie Ważniejsze definicje Znaki odblaskowe Znaki oświetlone Znaki podświetlane Znaki o zmiennej treści Znaki aktywne Wymiary znaków Materiały do pionowego znakowania Materiały na lica znaków Materiały na tarcze znaków Materiały na konstrukcje wsporcze znaków

10 Wybór materiału lica na znaki drogowe Wymagane właściwości materiałów stosowanych na lica znaków Wymagane właściwości gotowych znaków Błędy oznakowania WYPOSAŻENIE DRÓG Klasyfikacja wyposażenia dróg Urządzenia odwadniające oraz odprowadzające wodę opadową Urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego Rodzaje urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego Urządzenia do optycznego prowadzenia ruchu Urządzenia do wskazania pikietaża drogi Urządzenia do oznaczania obiektów znajdujących się w skrajni drogi Systemy ochraniające drogę Urządzenia do informowania i ostrzegania kierujących Urządzenia do zabezpieczania powierzchni przeznaczonych dla pieszych i rowerzystów Urządzenia do zabezpieczania powierzchni wyłączonych z ruchu Urządzenia i wyroby służące do zabezpieczenia robót Osłony przeciwolśnieniowe, przeciwwietrzne i przeciwdźwiękowe Ogrodzenie drogi Urządzenia zabezpieczające przed porażeniem prądem sieci trakcyjnej Oznakowanie pionowe i poziome oraz urządzenia do sterowania i zarządzania ruchem Instalacja oświetleniowa Obiekty i urządzenia obsługi uczestników ruchu Wyposażenie drogowych obiektów inżynierskich Zasady certyfikowania wyrobów ZIMOWE UTRZYMANIE DRÓG Wprowadzenie Strefy klimatyczne Polski Działania przygotowawcze Odśnieżanie Zapobieganie powstawaniu i likwidacja śliskości Przygotowanie i składowanie materiałów do usuwania śliskości zimowej Bierna osłona dróg