POWIETRZE. Mieszanina gazów stanowiąca atmosferę ziemską niezbędna do życia oraz wszelkich procesów utleniania, złożona ze składników stałych.

Transkrypt

1 WŁASNOŚCI GAZÓW

2 POWIETRZE Mieszanina gazów stanowiąca atmosferę ziemską niezbędna do życia oraz wszelkich procesów utleniania, złożona ze składników stałych. Składniki Masa w % (suche powietrze) Objętość w % (suche powietrze) Tlen (O 2 ) 23,14 20,94 Azot (N 2 ) 75,52 78,08 Argon (Ar) 1,288 0,93 Dwutlenek węgla (CO 2 ) 0,048 0,03

3

4

5 Sprężone powietrze do aparatów oddechowych nie powinno zawierać żadnych zanieczyszczeń w stężeniach, które mogą powodować toksyczne lub szkodliwe dla zdrowia efekty. Wszystkie zanieczyszczenia powinny być utrzymywane na tak niskim poziomie, jak to tylko jest możliwe i powinny być znacznie niższe niż krajowe najwyższe dopuszczalne stężenia. Powinien być brany pod uwagę wpływ połączonych efektów więcej niż jednego zanieczyszczenia. Zawartość tlenu, określona ułamkiem objętościowym, powinna mieścić się w granicach (21 ±1) % (suchego powietrza).

6 Tlen stanowi najbardziej rozpowszechniony pierwiastek w skorupie ziemskiej. Tlen atmosferyczny stanowi składnik powietrza niezbędny do oddychania ludzi i zwierząt oraz do podtrzymywania wszelkich procesów spalania. W stanie wolnym stanowi gaz bez barwy, smaku i zapachu, słabo rozpuszczalny w wodzie. Ciekły tlen ma barwę jasnoniebieską.

7 Otrzymywanie tlenu: - destylacja frakcyjna skroplonego powietrza, - elektroliza wody, - zmiennociśnieniowy rozdział powietrza na sitach molekularnych.

8 Aparat Lindego do skraplania i rektyfikacji powietrza

9 Tlen sprężony Klasyfikacja W zależności od przeznaczenia rozróżnia się trzy rodzaje tlenu sprężonego: T - tlen do celów technicznych, M - tlen do celów medycznych, S - tlen do celów spożywczych. W zależności od zawartości składnika głównego rozróżnia się trzy gatunki tlenu sprężonego: N20 - o zawartości 99,0 % (V/V) O 2 N25 - o zawartości 99,5 % (V/V) O 2 N27 - o zawartości 99,7 % (V/V) O 2 Dopuszcza się inne gatunki tlenu sprężonego do celów technicznych według uzgodnień między dostawcą a odbiorcą.

10 Wymagania dotyczące tlenu sprężonego do celów technicznych T Wymagania N20 N25 N27 Zawartość tlenu, % (V/V), nie mniej niż 99,0 99,5 99,7 Zawartość azotu, % (V/V), nie więcej niż 1,0 0,5 0,3 Zawartość wilgoci, % (V/V) nie więcej niż 0,003 0,003 0,003 M, S Wymagania N20 N25 N27 Zawartość tlenu, %(V/V). nie mniej niż 99,0 99, Tlenek węgla nieobecny nieobecny nieobecny Dwutlenek węgla nieobecny nieobecny nieobecny Lotne kwasy i zasady nieobecne nieobecne nieobecne Związki utleniające nieobecne nieobecne nieobecne Lotne chlorowcopochodne nieobecne nieobecne nieobecne Zawartość wilgoci, % (V/V), nie więcej niż 0,003 0,003 0,003

11 POLSKA NORMA Butle do gazów ZNAKOWANIE BUTLI Cechowanie PN-EN Etykiety ostrzegające PN-EN Kod barwny PN-EN

12 Cechowanie oznaczenia nanoszone na butle w sposób trwały, metodą wybijania twardym metalem, grawerowania, odlewania lub innymi podobnymi metodami. W przypadku butli kompozytowych oznaczenia trwałe można uzyskać umieszczając drukowaną etykietę w żywicy.

13 CECHOWANIE

14 1. Norma 14. Oznaczenie stopu (w przypadku zastosowania) 2. Kraj pochodzenia Znak wytwórcy Numer serii 17. Ciśnienie robocze*) 5. Stempel badania nieniszczącego (w przypadku zastosowania) 18. Maksymalna dopuszczalna masa napełniania (w przypadku napełniania według masy) 6. Identyfikacja zgodności (w przypadku zastosowania)*) Ciśnienie próbne*) 20. Tara, jeśli jest wymagana (patrz tablica 2) 8. Stempel kontroli *) Data badania (rok/miesiąc)*) 22. Stempel organu kontrolnego i data badania okresowego*) 10. Masa butli 23. Powierzchnia na oznaczenia dodatkowe nanoszone na życzenie zamawiającego lub na nanoszenie etykiet 11. Pojemność wodna*) Oznaczenie gwintu butli 25. Okres użytkowania butli kompozytowych 13. Minimalna gwarantowana grubość ścianki 26. Butle kompozytowe stosowane pod wodą

15 Etykiety ostrzegające

16 Romby ostrzegające

17 Kod barwny Kod barwny stosuje się w celu określenia rodzaju zagrożenia związanego z zawartością butli. Kod barwny należy nanosić na kielich butli. Na korpusie butli oraz elementach ochronnych zaworu dopuszcza się stosowanie barw mających inne przeznaczenie. Na korpusie butli nie zaleca się stosować barwy, która może powodować błędną interpretację zagrożenia.

18 Stopień zagrożenia Stopień zagrożenia wynikający z własności gazów klasyfikuje się w następującym malejącym porządku: a) trujący i / lub żrący - ŻÓŁTY b) palny - CZERWONY c) utleniający - JASNONIEBIESKI d) obojętny - JASNOZIELONY UWAGA: barwy JASNOZIELONEJ nie należy stosować na butlach z powietrzem w aparatach do oddychania.

19 Podwójne zagrożenie W przypadku gazu lub mieszaniny gazowej, których własności mogą powodować podwójne zagrożenie, oznaczenie barwą powinno być naniesione zgodnie z zagrożeniem podstawowym. Na kielichu butli dopuszcza się naniesienie barwy oznaczającej zagrożenie drugiego rzędu. W przypadku, gdy na kielichu butli nanoszone są dwie barwy, zaleca się aby naniesiono je w sposób przedstawiony w załączniku B normatywnym w/w normy (paski lub ćwiartki koła).

20 Gazy szczególne 1. Poniższe gazy powinny być oznaczone przypisanymi im indywidualnie odrębnymi barwami: - acetylen - KASZTANOWATA - tlen - BIAŁA - podtlenek azotu - NIEBIESKA 2. Gazy obojętne mające dopuszczenie stosowania do celów medycznych powinny być oznaczone barwami: - argon - CIEMNOZIELONY - azot - CZARNY - dwutlenek węgla - SZARY - hel - BRĄZOWY Dopuszcza się zastosowanie w/w oznakowanych gazów do celów innych niż medyczne.

21 Uzupełnienie Na kielichu butli oznaczonej barwą zgodnie z niniejszą normą powinna być dwukrotnie naniesiona litera N. Oznaczenie to o barwie innej niż barwa kielich butli powinno być umieszczone po przeciwnych stronach obwodu butli. Wielkość i kształt litery N -zgodnie z załącznikiem C normatywnym w/w normy.

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. ul. Chorzowska Bytom Telefon: (032) Fax: (032)