GRAŻYNA KAMIŃSKA-WINCIOREK, LIGIA BRZEZIŃSKA-WCISŁO
|
|
- Nina Wójtowicz
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Grzybica stóp u pacjentów ze schorzeniami dermatologicznymi na podstawie badań własnych Tinea pedis in dermatological patients in the own study GRAŻYNA KAMIŃSKA-WINCIOREK, LIGIA BRZEZIŃSKA-WCISŁO Katedra i Klinika Dermatologii Śląskiej Akademii Medycznej, kierownik Katedry i Kliniki dr hab. med. Ligia Brzezińska-Wcisło, prof. nadzw. ŚAM Abstract There are difficulties in eradication of tinea pedis because of often asymptomatic carrier state, unconscious infection, easy to reinfection and long-term period of spore life in shoes and socks. In summertime clinical tests on hospitalized patients of Dermatological Department of Silesian Medical Academy in Katowice were done. Diagnostic tests to detect of mycotic infection were performed on the basis of the methods which are used in Mycological Department of Dermatological Department of Silesian Medical Academy in Katowice. The number of sampled men in selected group was 43 patients of Dermatological Department. The study included history taking with filling in the questionnaire during samples taking and the mycologic tests after dermatological examination. After proved skin and nail changes (interdigital spaces, soles) scrapings samples were taken. In all cases mycologic cultures in Sabouraud medium were performed. In 43 patients group nobody notified any skin lesions or a mycotic infection and typical dermatological changes in the disease course. Skin changes on the foot were observed in 16 (37.2%) examined men, including mycotic infections in 9 (20.9%) men. The most frequent clinical type of mycotic infection was interdigital, intertiginous form of tinea pedis. In most cases, dermatophytes from skin lesions were isolated, but participation of yeast was common. Mycotic changes were localized mostly in interdigital spaces. To sum up, tinea pedis in patients of Dermatological Department of Silesian Medical Academy was 20.9%. In the etiology of tinea pedis, proved by clinical morphology and mycological examination, dermatophytes were the most frequent factor. Key words: tinea pedis, dermatological patients, skin disorders. Streszczenie Grzybice stóp s¹ szczególnie trudne do zwalczania ze wzglêdu na powszechne bezobjawowe nosicielstwo, brak œwiadomoœci zaka enia, mo liwoœæ czêstej reinfekcji, a tak e d³ugi okres prze ycia zarodników grzybów w obuwiu i skarpetach. W pracy przedstawiono analizê czêstoœci wystêpowania i typy kliniczne grzybicy stóp w wybranych grupach spo³eczno-zawodowych mê czyzn. Badania kliniczne przeprowadzono w okresie letnim w latach wœród pracowników wybranego zak³adu pracy, jednej z kopalñ wêgla kamiennego oraz hut stali na Górnym Œl¹sku, studentów IV roku Akademii Wychowania Fizycznego na p³ywalni Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, a tak e pacjentów hospitalizowanych w Klinice Dermatologii ŒAM w Katowicach. W analizie uwzglêdniono grupê 43 pacjentów Kliniki Dermatologii. Badania obejmowa³y zebranie wywiadu, po³¹czone z wype³nieniem ankiety, przeprowadzenie badania dermatologicznego oraz mikologicznego. U wszystkich badanych oceniano stan kliniczny skóry stóp oraz towarzysz¹ce zmiany w obrêbie p³ytek paznokciowych stóp. W przypadku stwierdzonych w badaniu dermatologicznym zmian w obrêbie skóry stóp (przestrzenie miêdzypalcowe, podeszwy) oraz p³ytek paznokciowych pobierano zeskrobiny celem badania mikologicznego. We wszystkich przypadkach wykonywano preparaty bezpoœrednie oraz posiewy na pod³o u Sabourauda. W 43-osobowej grupie pacjentów nie zg³aszano zmian na skórze stóp, zarówno ognisk chorobowych towarzysz¹cych schorzeniu podstawowemu, jak i o innym charakterze. Zmiany skórne stóp stwierdzono u 16 (37,2%) badanych, z czego u 9 (20,9%) mia³y one charakter grzybicy stóp. Najczêœciej zmiany w obrêbie skóry stóp by³y zlokalizowane w przestrzeniach miêdzypalcowych. Najczêstszym typem kli- Adres do korespondencji: dr med. Gra yna Kamiñska-Winciorek, Katedra i Klinika Dermatologii, Œl¹ska Akademia Medyczna, ul. Francuska 20/24, Katowice, tel. /faks , gagakaminska@wp.pl 148 Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3
2 Grzybica stóp u pacjentów ze schorzeniami dermatologicznymi na podstawie badañ w³asnych nicznym infekcji grzybiczej stóp by³a postaæ miêdzypalcowa, wyprzeniowa. W przewa aj¹cej wiêkszoœci przypadków ze zmian skórnych najczêœciej izolowano dermatofity. W grupie badanych pacjentów Kliniki Dermatologii ŒAM grzybicê skóry stóp stwierdzono w 20,9% przypadków. W grzybicy skóry stóp potwierdzonej morfologi¹ kliniczn¹ i badaniem mikologicznym w procentowym udziale grzybów chorobotwórczych przewa a³y dermatofity. S³owa kluczowe: grzybica skóry stóp, pacjenci dermatologiczni, choroby skóry. (PDiA 2005; XXII, 3: ) Zaka enia grzybicze u ludzi dziel¹ siê na 3 g³ówne grupy: grzybice powierzchowne, podskórne oraz uk³adowe [1 3]. Podzia³u tego dokonano ze wzglêdu na umiejscowienie zaka enia oraz objawy kliniczne. Do grzybic powierzchownych, które obejmuj¹ zaka enia naskórka oraz skóry w³aœciwej, zalicza siê dermatofitozy, dro d yce powierzchowne, ³upie pstry oraz zaka enia typowe dla stref subtropikalnych lub tropikalnych: piedrê bia³¹ i czarn¹, ³upie czarny. W grupie grzybic podskórnych, przenosz¹cych siê w g³¹b tkanek i narz¹dów, znalaz³y siê grzybica madurska (mycetoma), chromoblastomikoza, feohyfomikoza podskórna, sporotrychoza, zygomikoza podskórna, lobomikoza i inne [1]. Grzybice podskórne dotycz¹ zaka enia tkanki podskórnej, rzadziej skóry w³aœciwej [3]. Grzybice narz¹dowe u osób z g³êbok¹ niewydolnoœci¹ immunologiczn¹ mog¹ przybieraæ postaæ uogólnion¹ [1, 4]. Dotyczy ona przede wszystkim pacjentów z grup zwiêkszonego ryzyka: biorców przeszczepów, w przebiegu rozrostów hematologicznych, w trakcie immunosupresji czy chemioterapii oraz zaka onych wirusem HIV [5]. Grzybice uk³adowe obejmuj¹ zaka enia narz¹dów wewnêtrznych, a mog¹ byæ zaka eniami pierwotnymi lub oportunistycznymi. Powodowane s¹ zarówno przez grzyby dro d opodobne, jak i pleœniowe, a do czêstych jednostek chorobowych nale ¹: histoplazmoza, blastomikoza, kokcydioidomikoza i aspergiloza [3]. S³owo tinea, które w dos³ownym t³umaczeniu z greckiego oznacza larwê mola odzie owego niszcz¹cego we³niane tkaniny, z pozostawianiem okr¹g³ej dziury zosta³o po raz pierwszy zastosowane przez Rzymian jako termin okreœlaj¹cy zaka enia skóry wywo³ywane przez dermatofity. Dopatrywano siê analogii w morfologii klinicznej zmian grzybiczych w obrêbie skóry, które charakteryzowa³y siê najczêœciej okr¹g³ym, obr¹czkowatym uk³adem [6]. Grzybica stóp jest najczêstsz¹ form¹ zaka enia grzybiczego, dotycz¹c¹ 20 70% populacji na œwiecie [7, 8]. Wed³ug danych literaturowych w USA obejmuje 20% spo³eczeñstwa [9, 10]. W Polsce co trzecia osoba z zaka eniem grzybiczym skóry i jej przydatków to chory na grzybicê stóp [11, 12]. Wœród czynników predysponuj¹cych do rozwiniêcia siê grzybicy jako zaka enia oportunistycznego nale y wyró niæ zaburzenia mechanizmów obronnych (immunologicznych i nieimmunologicznych) oraz zmianê warunków œrodowiskowych [13]. Przyczyny mog¹ byæ zwi¹zane [4]: z defektem neutrofilów (ostra bia³aczka, chemioterapia i radioterapia); z niedoborem limfocytów T, komórek jednoj¹drzastych i fagocytów (AIDS, choroba Hodgkina, chemioterapia); z defektem uk³adu siateczkowo-œródb³onkowego (wrodzony brak lub defekt œledziony, splenektomia). Wœród czêœciej wystêpuj¹cych czynników wyró nia siê [4]: fizjologiczne (infekcje, choroby idiopatyczne wrodzone, schorzenia wyniszczaj¹ce oraz inne odchylenia od stanu fizjologicznego), stosowanie radio- i chemioterapii (leki immunosupresyjne, cytostatyki, steroidy i antybiotyki), przerwanie ci¹g³oœci tkanek (urazy skóry, b³ony œluzowej, okluzja lub maceracja tkanek), zabiegi chirurgiczne, czynniki ywieniowe. Ponadto podkreœla siê równie rolê czynników miejscowych i œrodowiskowych. añcucki [14] podzieli³ czynniki usposabiaj¹ce do grzybicy stóp na wrodzone (zaburzenia potliwoœci, rogowacenia, ukrwienia, unerwienia i budowy stóp, zaburzenia ogólnoustrojowe, tak e o pod³o u dziedzicznym [15]), nabyte (nadmierna potliwoœæ, urazy, mikrourazy, zaburzenia ukrwienia, zaburzenia w budowie, rogowaceniu i unerwieniu skóry, nikotynizm i alkoholizm) oraz Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3 149
3 Gra yna Kamiñska-Winciorek, Ligia Brzeziñska-Wcis³o œrodowiskowe (nieodpowiednia higiena pomieszczeñ pracy, brak odpowiednich urz¹dzeñ sanitarnych), niekorzystne warunki klimatyczne ciep³o, wilgotnoœæ, pora roku, z³a higiena i pielêgnacja stóp, nieprawid³owe od- ywianie oraz wykonywanie niektórych zawodów [4, 14, 16 19], przebywanie w skupiskach, korzystanie z basenów i ³aŸni, œrodki do mycia i prania, uprawianie sportu oraz migracje ludnoœci [13]. W ostatnim okresie znaczn¹ uwagê poœwiêca siê te zaka eniom grzybiczym w przebiegu AIDS. Zaka enia dermatofitami stwierdza siê u 15 40% zaka onych HIV [20]. Najczêœciej obserwuje siê u nich grzybicê stóp wywo³an¹ przez Trichophyton rubrum, klinicznie manifestuj¹c¹ siê wyprzeniami miêdzypalcowymi, a tak e suchym z³uszczaniem naskórka [20]. W badaniu Achilles potwierdzonymi czynnikami predysponuj¹cymi do wystêpowania grzybiczych chorób stóp by³y p³eæ (p<0,001), ryzyko zaka enia wzrastaj¹ce wraz z wiekiem (p<0,001), cukrzyca, oty³oœæ, schorzenia naczyniowe, patologie kostno-stawowe, uprawianie sportu (p<0,001) [10]. Myskowski i wsp. [21] podkreœlaj¹ równie predysponuj¹cy do zaka eñ grzybiczych wp³yw wspó³istnienia cukrzycy. U 2/3 przebadanych pacjentów choruj¹cych na cukrzycê rozpoznano infekcjê grzybicz¹ stóp o charakterze dermatofitowym. Do zaka enia dochodzi na drodze wtórnej infekcji istniej¹cych zmian skórnych w przebiegu cukrzycy, o charakterze pêkniêæ i nad erek w obrêbie przestrzeni miêdzypalcowych stóp stanowi¹cych wrota wnikania grzybów chorobotwórczych [21]. Cel i założenia pracy Celem pracy by³a ocena czêstoœci wystêpowania grzybicy stóp u pacjentów hospitalizowanych w Klinice Dermatologii ŒAM w Katowicach. Materiał i metodyka badań klinicznych Badania obejmowa³y zebranie wywiadu z wype³nieniem ankiety, dokonanie klinicznej oceny zmian chorobowych oraz wykonanie badania mikologicznego wg uprzednio opisanej procedury [22]. Wszystkie badania przeprowadzono w okresie letnim w latach , a w koñcowej analizie uwzglêdniono grupê 43 pacjentów hospitalizowanych w Klinice Dermatologii ŒAM w Katowicach [23]. W koñcowej analizie zakwalifikowano osoby spe³niaj¹ce kryteria przyjête w niniejszej pracy. Kryteria w³¹czenia do badañ: wiek: powy ej 18 lat, p³eæ: mê czyÿni, pacjenci hospitalizowani w Klinice Dermatologii w Katowicach z powodu schorzenia podstawowego innego ni grzybica stóp, œwiadoma pisemna zgoda na udzia³ w badaniu. Kryteria wykluczenia: kobiety, wœród pacjentów Kliniki Dermatologii osoby wykonuj¹ce zawód górnika, hutnika oraz studenci Akademii Wychowania Fizycznego, pacjenci ze zmianami w obrêbie skóry stóp w przebiegu podstawowego schorzenia dermatologicznego. Kryterium rozpoznania grzybicy stóp: rozpoznanie grzybicy stóp definiowanej jako zaka enie grzybicze obejmuj¹ce skórê lub/i przestrzenie miêdzypalcowe stopy ustalano na podstawie morfologii klinicznej potwierdzonej zarówno bezpoœrednim badaniem mikologicznym, jak i wynikiem hodowli. Badania przeprowadzono w oparciu o zalecenia Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego [24]. Wyniki badań Œredni wiek badanych wynosi³ 49,6 lat, maksymalny 82 lata, zaœ minimalny 18 lat (mediana 51 lat, odchylenie standardowe 19,2). Liczbê badanych z grzybic¹ skóry stóp w zale noœci od wieku obrazuje tab. 1. W grupie 43 pacjentów w badaniu dermatologicznym stwierdzono zmiany na stopach u 17 osób, z czego ogniska wystêpowa³y na skórze stóp u 12 osób (tab. 2.). U 9 badanych stwierdzono, e zmiany skórne maj¹ charakter infekcji grzybiczej (tab. 3., 4.). W 43-osobowej grupie nikt nie zg³asza³ zmian na skórze stóp, zarówno ognisk chorobowych towarzysz¹cych schorzeniu podstawowemu, jak i o innym charakterze. Na podstawie wyników z tab ogniska w obrêbie skóry stóp stwierdzono u 16 (37,2%) badanych, z czego u 9 (20,9%) mia³y one charakter grzybicy stóp. U 27,9% pacjentów w badaniu dermatologicznym stwierdzono obecnoœæ ognisk tylko na skórze stóp, u 2,3% zmiany tylko na p³ytkach paznokciowych stóp. U 9,3% zmiany wystêpowa³y jednoczeœnie na skórze i p³ytkach paznokciowych stóp (tab. 2., ryc. 1.). Spoœród wszystkich zmian na skórze stóp przewa- a³a lokalizacja na obu stopach (87,5%). W 12,5% przypadków obserwowano zmiany tylko na prawej stopie, natomiast nie stwierdzono zmian na stopie lewej. U badanych pacjentów Kliniki Dermatologii liczba wszystkich zmian na skórze wynosi³a 23, z czego 65,2% (15 zmian) wystêpowa³o w przestrzeniach miêdzypalcowych (tab. 5.). U pacjentów Kliniki Dermatologii wiêkszoœæ rozpoznanych grzybic (55,6%) stanowi³y dermatofity, zaœ 44,4% grzyby dro d opodobne. 150 Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3
4 Grzybica stóp u pacjentów ze schorzeniami dermatologicznymi na podstawie badañ w³asnych Tab. 1. Liczba badanych z grzybic¹ skóry stóp wg wieku Przedzia³y wiekowe (lata) liczba liczba badanych badanych % z grzybic¹ skóry stóp , , , , , , , , , , , , ,9 Tab. 3. Liczba badanych z grzybic¹ skóry stóp wg rodzaju grzyba liczba badanych z grzybic¹ stóp 9 liczba badanych ze zmianami na skórze stóp 16 dermatofity 5 grzybice w badanej grupie 11,63% grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 31,25% z grzybic¹ 55,56% dro d aki 4 grzybice w badanej grupie 9,30% grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 25,00% z grzybic¹ 44,44% Wœród izolowanych gatunków grzybów spoœród dermatofitów najczêœciej wystêpowa³ Trichophyton mentagrophytes, który u pacjentów Kliniki Dermatologii stanowi³ 22,2% wszystkich zaka eñ grzybiczych. Kolejnym patogennym dermatofitem by³ Trichophyton rubrum, który izolowano u 33,3% chorych ze stwierdzon¹ grzybic¹ stóp. Tab. 2. Wystêpowanie zmian na skórze stóp i/lub p³ytkach paznokciowych stóp u badanych liczba badanych 43 liczba badanych ze zmianami na stopach 17 39,53% liczba badanych ze zmianami tylko na skórze stóp 12 27,91% liczba badanych ze zmianami tylko na p³ytkach paznokciowych stóp 1 2,33% liczba badanych ze zmianami równoczeœnie na skórze i p³ytkach paznokciowych stóp 4 9,30% Tab. 4. Liczba badanych z grzybic¹ skóry stóp wg gatunku grzyba liczba badanych 43 liczba badanych ze zmianami na skórze stóp 16 liczba badanych z grzybic¹ stóp 9 grzybice w badanej grupie 20,93% grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 56,25% Trichophyton mentagrophytes 2 grzybice w badanej grupie 4,65% grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 12,50% z grzybic¹ 22,22% Trichophyton rubrum 3 grzybice w badanej grupie 6,98% grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 18,75% z grzybic¹ 33,33% Trichophyton tonsurans 0 grzybice w badanej grupie grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 18,75% z grzybic¹ Epidermophyton floccosum 0 Candida albicans 4 grzybice w badanej grupie 9,30% grzybice u badanych ze zmianami na skórze stóp 25,00% z grzybic¹ 44,44% Geotrichum candidum 0 Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3 151
5 Gra yna Kamiñska-Winciorek, Ligia Brzeziñska-Wcis³o Tab. 5. Lokalizacja zmian na skórze stóp w poszczególnych grupach badanych ze stwierdzonymi w badaniu dermatologicznym zmianami w obrêbie skóry stóp Lokalizacja zmian sklepienie pod³u ne stopy 0 sklepienie poprzeczne stopy 0 czêœæ podeszwy przylegaj¹ca doz fa³dów miêdzypalcowych 4 17,39% przestrzenie miêdzypalcowe 15 65,22% zewnêtrzna krawêdÿ stopy 0 wewnêtrzna krawêdÿ stopy 0 ca³a podeszwa 4 17,39% grzbietowa powierzchnia stopy 0 grzbietowa powierzchnia palców 0 W przeprowadzonych badaniach w grupie pacjentów uwidoczni³ siê znamienity udzia³ grzybów dro d opodobnych w infekcjach stóp (44,4%). Liczbê dodatnich posiewów mikologicznych ze wszystkich skórnych zmian chorobowych u pacjentów obrazuje tab. 6. Zmiany chorobowe potwierdzone dodatnimi wynikami badañ bezpoœrednich i hodowli najczêœciej dotyczy³y ostatnich dwóch przestrzeni miêdzypalcowych (III/IV i IV/V), czêœciej lokalizowa³y siê asymetrycznie, ale w obrêbie obu stóp. Klinicznie przewa nie stwierdzano plamisto-z³uszczeniowe wykwity, od barwy ró owej do porcelanowobia³ej, któr¹ bardzo czêsto warunkowa³a maceracja z towarzysz¹cymi rozpadlinami w przebiegu postêpuj¹cego procesu chorobowego. Najczêstszym typem grzybicy stóp by³a jej odmiana miêdzypalcowa (wyprzeniowa), bez wzglêdu na rodzaj izolowanego czynnika dermatofitów czy te grzybów dro d opodobnych. W adnym z przypadków nie odnotowano aktywnych pêcherzyków i pêcherzy, co mog³oby sugerowaæ typ grzybicy potnicowej, bardzo czêsto zwi¹zanej z postêpuj¹cym i bardzo nasilonym stanem zapalnym. We wszystkich przypadkach czêœciej stwierdzano charakter niezapalny istniej¹cych zmian. Tab. 6. Liczba dodatnich posiewów mikologicznych ze wszystkich zmian skórnych (lokalizacji) przy dodatnim badaniu bezpoœrednim wg gatunku grzyba liczba badanych 43 liczba badanych ze zmianami na skórze stóp 16 liczba badanych z grzybic¹ stóp 9 liczba zmian skórnych stóp 23 liczba dodatnich posiewów 14 ze zmianami skórnymi stóp 60,87% Trichophyton mentagrophytes 3 ze zmianami skórnymi stóp 13,04% z dodatnim posiewem 21,43% Trichophyton rubrum 3 udzia³ dodatnich posiewów w grupie osób ze zmianami skórnymi stóp 13,04% z dodatnim posiewem 21,43% Trichophyton tonsurans 0 ze zmianami skórnymi stóp z dodatnim posiewem Epidermophyton floccosum 0 ze zmianami skórnymi stóp z dodatnim posiewem Candida albicans 8 ze zmianami skórnymi stóp 34,78% z dodatnim posiewem 57,14% Geotrichum candidum 0 Omówienie wyników badań i dyskusja Czêstoœæ wystêpowania grzybicy stóp w przebadanej grupie pacjentów wynosi³a 20,9%. W 56,3% charakteryzowa³a siê ona potwierdzon¹ etiologi¹ grzybicz¹ w obrêbie zmian skórnych dotycz¹cych stóp. Rozk³ad procentowy grzybów patogennych powoduj¹cych te zmiany pokrywa³ siê z doniesieniami z piœmiennictwa, bowiem 33,3% stanowi³ Trichophyton rubrum, a 22,2% Tricho- 152 Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3
6 Grzybica stóp u pacjentów ze schorzeniami dermatologicznymi na podstawie badañ w³asnych pacjenci 28% 61% 2% 9% liczba badanych ze zmianami tylko na skórze stóp liczba badanych ze zmianami tylko na p³ytkach paznokciowych stóp liczba badanych ze zmianami równoczeœnie na skórze i p³ytkach paznokciowych stóp liczba badanych bez zmian na stopach Ryc. 1. Badani wg zmian wystêpuj¹cych na skórze stóp lub/i p³ytkach paznokciowych stóp phyton mentagrophytes (³¹cznie 55,6% wszystkich patogenów). Gatunek Candida albicans wywo³ywa³ objawy chorobowe w 25% zmian skórnych, stanowi¹c izolowany spoœród wszystkich patogenów grzyb chorobotwórczy w 44,4%. Równie w badaniach amerykañskich Trichophyton rubrum uznano za najczêstszy patogen grzybicy stóp oraz d³oni, cia³a i p³ytek paznokciowych [25]. Tak e prace polskie podkreœlaj¹ udzia³ Trichophyton rubrum w etiopatogenezie grzybicy stóp [26]. Nieco odmiene dane przedstawiaj¹ Aste i wsp. [27]. Najczêœciej izolowanym dermatofitem ze zmian w obrêbie skóry stóp by³ Trichophyton mentagrophytes (51,5%), nastêpnie Trichophyton rubrum (45,2%) oraz Epidermophyton floccosum (3,3%). Grzybicê dermatofitow¹ obserwowano u 31,5% badanych, natomiast wzrost Candida albicans stwierdzono tylko w 2 przypadkach (1,1%) [27]. Podobne wyniki przedstawili Ogasawara i wsp. [28]. W przeprowadzonym przez nich badaniu g³ównym patogenem grzybicy stóp by³ Trichophyton mentagrophytes (41%) oraz Trichophyton rubrum (33%). Czêstoœæ wystêpowania grzybicy stóp, podobnie jak w badaniu w³asnym, oszacowano na 25% [28]. Wyniki w³asne dotycz¹ce najczêstszych patogennych grzybów pokrywaj¹ siê z danymi opisanymi przez Rubisz-Brzeziñsk¹ i wsp. [29] na podstawie analizy przypadków 40 chorych z grzybic¹ stóp hospitalizowanych w Klinice Dermatologii w latach 70. Miêdzypalcowa grzybica stóp by³a najczêstsz¹ odmian¹ tej infekcji i w obserwowanej grupie chorych stanowi³a a 90% (formê potnicow¹ opisano w 10% przypadków). Najczêstszym czynnikiem etiologicznym by³ Trichophyton rubrum wystêpuj¹cy u 23 pacjentów, Trichophyton mentagrophytes stwierdzono u 7 badanych, Epidermophyton floccosum u 4. Infekcje grzybicze mieszane nale a³y do rzadkoœci (Trichophyton rubrum wraz z grzybem dro - d opodobnym w 3 przypadkach, Trichophyton mentagrophytes z grzybem dro d opodobnym w 2 oraz z grzybem pleœniowym w 1 przypadku) [29]. Wyniki badañ w³asnych potwierdzaj¹ równie doniesienia Hay i wsp. [30], którzy uwa aj¹, e w grzybicy stóp u pacjentów obci¹ onych schorzeniem dermatologicznym g³ównie izolowanym czynnikiem chorobotwórczym by³ Trichophyton rubrum, nastêpnie Trichophyton mentagrophytes interdigitale [30]. Autorzy [30] przeprowadzili badania porównawcze w dwóch grupach: u górników i pacjentów Szpitala Dermatologicznego œw. Jana w Londynie, ich celem by³a ocena czêstoœci wystêpowania grzybicy stóp w tych dwóch grupach. Przebadano grupê pacjentów leczon¹ w warunkach ambulatoryjnych z powodu stwierdzonej grzybicy w wywiadzie, jak równie ³uszczycy, przewlek³ego wyprysku w obrêbie stóp, keratodermy i innych niegrzybiczych dermatoz stóp [30]. W omówieniu wyników podkreœlono zale noœæ pomiêdzy zwiêkszon¹ zachorowalnoœci¹ na grzybicê stóp, wywo³an¹ najczêœciej przez Trichophyton rubrum wœród pacjentów z obci¹ aj¹cym wywiadem atopowym [30]. Niejednokrotnie odmiana z³uszczaj¹ca i rogowaciej¹ca grzybicy stóp wywo³ywana przez ten gatunek grzyba (tinea desquamativa et hyperkeratotica pedum) dotyczy osób z atopowym zapaleniem skóry [8, 31, 32]. W atopowym zapaleniu skóry zaka enie Trichophyton rubrum jest czêstym czynnikiem zaostrzaj¹cym przebieg schorzenia podstawowego [33, 34]. Wywiad atopowy predysponuje do wystêpowania grzybicy stóp (ryzyko mo e wzrastaæ do 18%) [35]. Wœród przebadanych pacjentów z ujemnym wywiadem atopowym grzybica stóp wystêpowa³a u 19,4%, natomiast z atopi¹ w wywiadzie u 28,57% pacjentów Kliniki Dermatologii ŒAM. Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3 153
7 Gra yna Kamiñska-Winciorek, Ligia Brzeziñska-Wcis³o Hay [30] zauwa y³ równie ró nice pomiêdzy czynnikami wp³ywaj¹cymi na zaka enie grzybicze uwa a³, e w rozprzestrzenianiu siê infekcji grzybiczych u górników g³ówn¹ rolê odgrywaj¹ ³aŸnie i czynniki zawodowe, natomiast wœród pacjentów dermatologicznych zaburzenia immunologiczne, g³ównie zwi¹zane z atopi¹. Alteras i wsp. [36] w badaniach pacjentów z ³uszczyc¹ w 20 przypadkach (34 badanych) stwierdzi³ grzybicê stóp, która dotyczy³a przede wszystkim przestrzeni miêdzypalcowych stóp. aden z pacjentów nie skar y³ siê z powodu zmian skórnych zlokalizowanych w obrêbie stóp, ³¹cz¹c ich wystêpowanie z przebiegiem schorzenia podstawowego [36]. Najnowsze doniesienia opisuj¹ zwiêkszon¹ czêstoœæ wystêpowania infekcji dermatofitowych stóp u pacjentów z rozpoznaniem ³uszczycy w porównaniu ze zdrow¹ populacj¹ [37]. U pacjentów Kliniki Dermatologii ŒAM obci¹ onych ³uszczyc¹ w 1/3 przypadków wystêpowa³a grzybica stóp, natomiast u pozosta³ych pacjentów tylko w 17,7% przypadków. aden z przebadanych pacjentów Kliniki Dermatologii nie by³ œwiadomy istnienia jakichkolwiek zmian skórnych w obrêbie stóp, tym bardziej mog¹cych odpowiadaæ grzybicy. W badaniach Alterasa i wsp. [36] g³ównymi izolowanymi patogenami w obrêbie wszystkich ognisk grzybiczych (3/4 zmian stanowi³a grzybica stóp) by³y dermatofity w znamienitej wiêkszoœci Trichophyton rubrum, Epidermophyton floccosum i w pojedyczym przypadku Microsporium canis. Badania wymienionych autorów potwierdzi³y doœæ czêste wystêpowanie infekcji grzybiczych, przede wszystkim w obrêbie stóp, u pacjentów z ³uszczyc¹, mimo stwierdzenia, e parakeratoza typowa dla obrazu histopatologicznego ³uszczycy nie stwarza odpowiednich warunków do rozwoju grzybów keratynofilnych oraz keratolitycznych [36]. W literaturze odnotowano równie doœæ czêsto wspó³istniej¹ce (21/34 przypadki) zaka enia grzybami z rodzaju Candida, klinicznie w postaci wyprzeñ miêdzypalcowych [36]. Do infekcji grzybiczych u pacjentów z ³uszczyc¹ predysponuje czêste miejscowe stosowanie steroidów, zazwyczaj w metodzie okluzyjnej [36]. Równie badania Henslera i wsp. [38] potwierdzi³y wzrost wskaÿnika zachorowania na grzybicê u pacjentów z rozpoznaniem ³uszczycy. Przede wszystkim obserwowano grzybicê dermatofitow¹ skóry stóp u 60% badanych pacjentów z ³uszczyc¹ oraz nieco mniej w grupie chorych na atopowe zapalenie skóry [38]. Choroby naczyniowe, czêsto z powik³aniem w postaci owrzodzeñ podudzi, w 55% zwiêkszaj¹ ryzyko zachorowania na grzybicê stóp [35]. Upoœledzony krwiobieg w koñczynach dolnych prowadzi do zmian troficznych w obrêbie skóry oraz obni enia temperatury, co sprzyja rozwojowi zaka eñ grzybiczych [39]. U badanych pacjentów z têtniczym niedokrwieniem koñczyn dolnych stwierdzono czêœciej wystêpuj¹ce, w porównaniu z grup¹ kontroln¹, zaka enia grzybicze (g³ównie dermatofitowe u 22% badanych), jak równie zaka enia dro d akowe (u 35%) [39]. Wœród ankietowanych pacjentów aden nie chorowa³ na ylne owrzodzenia podudzi oraz endarteritis obliterans. W aspekcie diagnostyki pacjentów ze schorzeniami dermatologicznymi nale y podkreœliæ fakt wystêpowania zmian skórnych grzybiczych imituj¹cych inne jednostki chorobowe. W badaniach Niczyporuka i wsp. [40] wykazano, e w 83,3% przypadków najwiêcej trudnoœci diagnostycznych dostarcza³y nietypowe odmiany kliniczne grzybicy stóp i skóry g³adkiej. W piœmiennictwie opisano wiele nietypowych przypadków grzybic skóry imituj¹cych obraz kliniczny, m.in. eczema, psoriasis vulgaris, neurodermitis, discoid lupus erythematosus, erythema exudativum multiforme, erythema chronicum migrans, erythrodermia, pyodermia chronica, sycosis, dermatitis herpetiformis, tuberculoid papulo-necrotisans, tuberculosis verrucosa, rosacea, rosea Gibert [41]. Fakt ten potwierdza koniecznoœæ odpowiedniej diagnostyki ró nicowej (zebranie wywiadu, a tak e wykonanie badania mikologicznego) [41]. Wnioski 1. W grupie badanych grzybicê skóry stóp stwierdzono u 20,9% pacjentów Kliniki Dermatologii ŒAM. 2. W grzybicy skóry stóp potwierdzonej morfologi¹ kliniczn¹ i badaniem mikologicznym w procentowym udziale grzybów chorobotwórczych przewa a³y dermatofity. Piœmiennictwo 1. Elewski EB: Grzybicze zaka enia skóry α-medica press, Bielsko-Bia³a, Weyman-Rzucid³o D, Bie³uñska S: Grzybice. W: Choroby skóry. Jab³oñska S (red.), PZWL, Warszawa, 1980: Szepietowski J: Grzybice skóry i paznokci. Vademecum lekarza praktyka. Medycyna Praktyczna, Kraków, Baran E: Zarys mikologii lekarskiej. VOLUMED, Wroc³aw, Garber G: An overview of fungal infections. Drugs 2001; 61 (suppl 1): Nowicki R: Dermatofity i dermatofitozy I. Historia, systematyka i epidemiologia. Przegl Dermatol 1994; 61, 5: Drake LA, Dinehart SM, Farmer ER, et al.: Guidelines of care for superficial mycotic infections of the skin: tinea corporis, tinea cruris, tinea faciei, tinea manuum, and tinea pedis. Guidelines/Outcomes Committee. American Academy of Dermatology. J Am Acad Dermatol 1996; 34: Masri-Fridling GD: Dermatophytosis of the feet. Dermatol Clin 1996; 14, 1: Braun Falco O, Plewig G, Wolff H, et al.: Dermatology, Springer Verlag, Berlin Heildelberg, New York, Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3
8 Grzybica stóp u pacjentów ze schorzeniami dermatologicznymi na podstawie badañ w³asnych 10. Katsambas A, van der Kerkhof P, Roseew D, et al.: Projekt Achilles. 8 Kongres EADV, Amsterdam Przegl Mikol 2000; 4, 1/2: Szepietowski J, Baran E, Wild E: Grzybica stóp: typy kliniczne i patogeny, Przegl Dermatol 2001; 6, 88: Szepietowski J: Grzybice. W: Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drog¹ p³ciow¹. Szepietowski J (red.). PZWL, Warszawa 2002: Jakubowicz K: Profilaktyka zaka eñ grzybiczych stóp. Przegl Mikol 2000; 4, 1/2: añcucki J, Zabielski S: Profilaktyka stanów zapalnych skóry stóp. Pol Tyg Lek 1983; 7, 38 (45): Zaias N, Rebell G: Chronic dermatophytosis syndrome due to Trichophyton rubrum. Int J Dermatol 1996; 35, 9: Baran E, Szybejko-Machaj G, Walów B: Badania wp³ywu œrodowiska pracy w przêdzalni mokrej na rozwój grzybicy stóp. Przegl Dermatol 1983; 70, 4: Nowicki R, Placek W, Grabias A, et al.: Grzybica stóp jako choroba wynikaj¹ca z nara enia zawodowego u pracowników fizycznych. Med Komunik 1989; 25, 2: Rubisz-Brzeziñska J. Choroby zawodowe skóry górników i hutników. W: Choroby skóry. Jab³oñska S (red.). PZWL, Warszawa 1980; Zdzienicki S, Bartosiak M, Rybicka M, et al.: Grzybica stóp i przebieg w œrodowisku zamkniêtym. Przegl Dermatol 1976; 63, 4: Adamski Z: Grzybice u zaka onych wirusem HIV i w AIDS. Post Dermatol 1992; 9: Myskowski PL, White MH, Ahkami R: Fungal disease in the immunocompromised host. Dermatol Clin 1997; 15, 2: Kamiñska-Winciorek G, Brzeziñska-Wcis³o L: Stopa atlety w badaniach w³asnych czêstoœæ wystêpowania i charakterystyka kliniczna. PDiA 2005; 22, 2: Kamiñska G: Czêstoœæ wystêpowania, czynniki ryzyka i charakterystyka kliniczna grzybicy stóp w wybranych grupach spo³eczno-zawodowych mê czyzn. Rozprawa doktorska, ŒAM, Katowice, Gliñski W, Baran E, Nowicki R, et al.: Konsensus dotycz¹cy leczenia powierzchniowych zaka eñ grzybiczych. Przegl Dermatol 2002; 89, 2: Foster KW, Ghannoum MA, Elewski BE: Epidemiologic surveillance of cutaneous fungal infection in the United States from 1999 to J Am Acad Dermatol 2004; 50, 5: Lange M, Nowicki R, Baranska-Rybak W, et al.: Dermatophytosis in children and adolescents in Gdansk, Poland. Mycoses 2004; 47, 7: Aste N, Pau M, Aste N, et al.: Tinea pedis observed in Cagliari, Italy, between 1996 and Mycoses 2003; 46, 1-2: Ogasawara Y, Hiruma M, Muto M, et al. Clinical and mycological study of occult tinea pedis and tinea unguium in dermatological patients from Tokyo. Mycoses 2003; 46, 3-4: Rubisz-Brzeziñska J, Noras A, Bendkowski W: Badania w³aœciwoœci przeciwgrzybiczych Freskinu. Przegl Dermatol 1978; 65, 6: Hay RJ, Campbell CK, Wingfield R, et al.: A comparative study of dermatophytosis in coal miners and dermatological outpatients. Br J Ind Med 1983; 40, 3: Leyden JJ, Aly R: Tinea pedis. Semin Dermatol 1993; 12, 4: Leyden JL: Tinea pedis pathophysiology and treatment. J Am Acad Dermatol 1994; 31: S Gupta AK, Konnikov N, Lynde CW, et al.: Onychomycosis: predisposed populations and some predictors of suboptimal response to oral antifungal agents. Eur J Dermatol 1999; 9, 8: Klein PA, Clark RA, Nicol NH: Acute infection with Trichophyton rubrum associated with flares of atopic dermatitis. Cutis 1999; 63, 3: Roseeuw D: Achilles foot screening project: preliminary results of patients screened by dermatologists. J Eur Acad Dermatol Venereol 1999; 12 (suppl 1): S6-9; discussion S Alteras I, Ingberg A, Segal R, et al.: The incidence of skin manifestations by dermatophytes in patients with psoriasis. Mycopathologia 1986; 95, 1: Hamnerius N, Berglund J, Faergemann J: Pedal dermatophyte infection in psoriasis. Br J Dermatol 2004; 150, 6: Henseler T, Tausch I: Mykosen bei Patienten mit Psoriasis oder atopischer Dermatitis Mycoses 1997; 40, (suppl): Macura AB, Mrówka T: Grzybice stóp u chorych z têtniczym niedokrwieniem koñczyn dolnych. Med Doœw Mikrobiol 1983; 35, 1: Niczyporuk W, Krajewska-Ku³ak E, Chodynicka B: Najczêœciej spotykane trudnoœci w rozpoznawaniu i leczeniu grzybic skóry u doros³ych i dzieci. Mikol Lek 1995; 2, 4: Krajewska-Ku³ak E, Niczyporuk W, ukaszuk C, et al.: Czy istniej¹ nadal problemy w rozpoznawaniu i leczeniu grzybic skóry i b³on œluzowych? Mikol Lek 1999; 6, 3: Postêpy Dermatologii i Alergologii XXII; 2005/3 155
GRAŻYNA KAMIŃSKA-WINCIOREK, LIGIA BRZEZIŃSKA-WCISŁO
Stopa atlety w badaniach własnych częstość występowania i charakterystyka kliniczna Athlete s foot in the own study the frequency of occurence and clinical characteristic GRAŻYNA KAMIŃSKA-WINCIOREK, LIGIA
Grzybice powierzchowne analiza wyników badañ Pracowni Mikologicznej Poradni Przyklinicznej Kliniki Dermatologii w Krakowie w latach
182 www.phie.pl Probl Hig Epidemiol 2006; 87(3): 182-186 Grzybice powierzchowne analiza wyników badañ Pracowni Mikologicznej Poradni Przyklinicznej Kliniki Dermatologii w Krakowie w latach 2001-2005 Superficial
GRZYBICE SKÓRY ROZDZIA 4
ROZDZIA 4 GRZYBICE SKÓRY Grzybica paznokci... 42 Grzybica stóp... 44 Grzybica pachwin... 45 Grzybica skóry g adkiej... 46 Grzybica ow osionej skóry g owy... 47 Dro d yce skóry i b on Êluzowych... 48 upie
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU. Lek. med. Ali Akbar Hedayati
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. PIASTÓW ŚLĄSKICH WE WROCŁAWIU Lek. med. Ali Akbar Hedayati starszy asystent Oddziału Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej Szpitala Wojewódzkiego w Zielonej Górze Analiza wyników operacyjnego
MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2017, 69: Przemysław Dziewirz, Monika Lemańska. Laboratorium Przygoda grupa ALAB Sp.z.o.o Płock
MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2017, 69: 251-257 Grzybica paznokci i skóry analiza i omówienie wyników badań przeprowadzonych w Pracowni Mikrobiologii Laboratorium Przygoda grupa ALAB w Płocku w latach 2012 2016
Wyniki przeszczepiania komórek hematopoetycznych od dawcy niespokrewnionego
Wyniki przeszczepiania komórek hematopoetycznych od dawcy niespokrewnionego W ramach realizacji projektu badawczego w³asnego finansowanego przez Ministerstwo Nauki igrano Szkolnictwa Wy szego (grant nr
Rejestr przeszczepieñ komórek krwiotwórczych szpiku i krwi obwodowej oraz krwi pêpowinowej
Rejestr przeszczepieñ komórek krwiotwórczych szpiku i krwi obwodowej oraz krwi pêpowinowej W roku 2013 na podstawie raportów nap³ywaj¹cych z 18 oœrodków transplantacyjnych (CIC), posiadaj¹cych pozwolenie
K.4.5. PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU FAKULTATYWNY DLA KIERUNKU Forma studiów
Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE K.4.5. PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU FAKULTATYWNY
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Dermatologia i wenerologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Dermatologia i wenerologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
OKRĘGOWI RZECZNICY ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ I NACZELNY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ
OKRĘGOWI RZECZNICY ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ I NACZELNY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ OIL Pozostało z r.2010 RUCH SPRAW 2011r. Wpływ Prowadzono Zakończono Pozostało ogółem odmowa umorz. wnioski
Oddzia³ urologiczny HISTORIA CHOROBY. Symbol grupy spo³ecznej (wpisaæ odpowiedni¹ literê)
Pieczêæ szpitala Oddzia³ urologiczny HISTORIA CHOROBY L. ks. g³. oddz. Nazwisko Imiê Adres Miejsce i data urodzenia P³eæ M.. *) stan cywilny Nazwa i rodzaj zak³adu pracy Adres rodziny chorego lub osoby
Choroby zawodowe wywołane przez grzyby. Charakterystyka ogólna i epidemiologiczna
IV Choroby zawodowe wywołane przez grzyby. Charakterystyka ogólna i epidemiologiczna Ligia Brzezińska-Wcisło Za definicję choroby zawodowej skóry należałoby przyjąć dermatozę zawodową jako chorobę spowodowaną
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
K.1.8 PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU Forma studiów
Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE K.1.8 PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU Forma studiów
3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Dzia³alnoœæ Centralnego Rejestru Sprzeciwów w latach
Dzia³alnoœæ Centralnego Rejestru Sprzeciwów w latach 1997-2006 Centralny Rejestr Sprzeciwów (CRS) na pobranie po œmierci komórek, tkanek i narz¹dów dzia³a w POLTRANSPLANCIE od dn. 1.11.1996 roku zgodnie
REGULAMIN Programu Pakiet dietetyczny badania z konsultacją dietetyczną i zaleceniami
REGULAMIN Programu Pakiet dietetyczny badania z konsultacją dietetyczną i zaleceniami DANE NABYWCY Imię i Nazwisko:...... PESEL:... Data ur.:... Dokument tożsamości:... Seria i numer:...... Adres zamieszkania:...
FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO UDZIAŁU W PROJEKCIE AKADEMIA LIDERA HANDLU. I. Informacje Podstawowe:
Załącznik nr 1 FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY DO UDZIAŁU W PROJEKCIE AKADEMIA LIDERA HANDLU Nazwa przedsiębiorstwa (pełna nazwa przedsiębiorstwa zgodna z dokumentem rejestrowym) Forma organizacyjna.. Imię i nazwisko
SPIS TREŒCI. Rozdzia³ 1 Wstêp...1
SPIS TREŒCI Rozdzia³ 1 Wstêp...1 Rozdzia³ 2 Pojêcie zdrowia...5 2.1. Kszta³towanie siê pojêcia zdrowia...5 2.2. Definicja zdrowia wed³ug WHO...11 2.3. Inne definicje zdrowia...12 Rozdzia³ 3 Czynniki decyduj¹ce
Mgr inż. Katarzyna Kalinowska. Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii. Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Mgr inż. Katarzyna Kalinowska Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu Porównanie metody opartej na reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) oraz metody
Steelmate - System wspomagaj¹cy parkowanie z oœmioma czujnikami
Steelmate - System wspomagaj¹cy parkowanie z oœmioma czujnikami Cechy: Kolorowy i intuicyjny wyœwietlacz LCD Czujnik wysokiej jakoœci Inteligentne rozpoznawanie przeszkód Przedni i tylni system wykrywania
KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE
Opis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA DOUSTNEGO STANÓW NADMIARU ŻELAZA W ORGANIZMIE 1. Charakterystyka świadczenia 1.1 nazwa świadczenia Kwalifikacja i weryfikacja leczenia doustnego stanów
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej
K.1.0. b PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU OBILIGATORYJNY Forma studiów
Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE K.1.0. b PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU OBILIGATORYJNY
SYLABUS. Dermatologia
SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Wydział Lekarski I Dermatologia Nazwa kierunku studiów Kierunek Lekarski Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Studia I stopnia stacjonarne polski Rodzaj
Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012
Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18
Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne
Kod SzT modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu Semestr studiów 8 Liczba przypisanych punktów
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe
Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania
podręcznik chorób alergicznych
podręcznik chorób alergicznych Gerhard Grevers Martin Rócken ilustracje Jurgen Wirth Redaktor wydania drugiego polskiego Bernard Panaszek I. Podstawy alergologii... 1 II. Diagnostyka chorób alergicznych...
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI
Program ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów III roku Oddziału Analityki Medycznej, rok akademicki 2014/2015 SEMESTR LETNI Wykłady (16 godz.): Środa 12.15-13.45 Ćwiczenia (60 godz.) środa: 9.45-12.00
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia II WYDZIAŁ LEKARSKI. Rok: IV.
1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów np.: Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Rok akademicki: 2015/2016
Sylabus z modułu. [41C] Podologia. Zapoznanie studentów z zasadami wywiadu podologicznego oraz diagnostyki schorzeń stóp.
Sylabus z modułu [41C] Podologia 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu PODOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 013/014 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo
Ostsopor za PZWL PROBLEM INTERDYSCYPLINARNY. Edward Czerwiński. Redakcja naukowa. Prof. dr hab. med.
Ostsopor za PROBLEM INTERDYSCYPLINARNY Redakcja naukowa Prof. dr hab. med. Edward Czerwiński PZWL Spis treści Słowo wstępne... 11 1. Osteoporoza pierwotna - J.E. Badurski, N.A. N ow ak... 13 1.1. Istota,
ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 29 sierpnia 2009 r.
Dziennik Ustaw Nr 139 10061 Poz. 1141 1141 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie Êwiadczeƒ gwarantowanych z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne b dàce przedmiotami
SPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 21
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 21 Przedmowa sekretarza Naczelnej Rady Aptekarskiej przedstawiciela NRA w EuroPharm Forum................
Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego problem ciągle aktualny
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011, Tom 17, Nr 4, 212-217 www.monz.pl PRACA POGLĄDOWA Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego problem ciągle aktualny Dorota
WYROK. Zespołu Arbitrów z dnia 22 czerwca 2005 r. Arbitrzy: Krzysztof Błachut. Elżbieta Zasadzińska. Protokolant Katarzyna Kawulska
Sygn. akt UZP/ZO/0-1432/05 WYROK Zespołu Arbitrów z dnia 22 czerwca 2005 r. Zespół Arbitrów w składzie: Przewodniczący Zespołu Arbitrów Urszula Borowska - Zaręba Arbitrzy: Krzysztof Błachut Elżbieta Zasadzińska
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Lekarsko stomatologiczny (WLS)
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Dermatologia i wenerologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-30/02:29:36. Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka
Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka Światło słoneczne jest niezbędne do trwania życia na Ziemi. Dostarcza energii do fotosyntezy roślinom co pomaga w wytwarzaniu tlenu niezbędnego do życia.
Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM
Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie Niemowlę 2.miesięczne CI PI SN; masa ur. 3600 W badaniu przedmiotowym bez odchyleń przybiera na masie
PIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNACJA I LECZENIE STOPY CUKRZYCOWEJ W CODZIENNEJ PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ Mirosława Młynarczuk Specjalista pielęgniarstwa diabetologicznego Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii
Potentially pathogenic fungi in the material collected by the Specialist Regional Hospital, Łódź
ACTA MYCOLOGICA Vol. 45 (2): 197 205 2010 Dedicated to Professor Barbara Gumińska on the occasion of her eighty-fifth birthday Potentially pathogenic fungi in the material collected by the Specialist Regional
Spis treœci. 1. Wstêp... 1
Spis treœci 1. Wstêp........................................................... 1 Czêœæ 1: MIKROBIOLOGIA OGÓLNA..................................... 3 2. Budowa i taksonomia bakterii.....................................
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje:
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje: orzeczenia o niepełnosprawności dla osób, które nie ukończyły 16 roku życia, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób, które ukończyły
... (oznaczenie jednostki przeprowadzaj¹cej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. dzieñ miesi¹c rok
... (oznaczenie jednostki przeprowadzaj¹cej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzieñ miesi¹c rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imiê i nazwisko Data urodzenia Dzieñ Miesi¹c Rok P³eæ
Dokumentacja obejmuje następujące części:
Załącznik nr 6 WYMAGANIA, JAKIM POWINNA ODPOWIADAĆ DOKUMENTACJA NIEZBĘDNA DO OCENY SUBSTANCJI CZYNNEJ JAKĄ SĄ MIKROORGANIZMY, W TYM TAKŻE WIRUSY I GRZYBY, ZAWARTE W PRODUKCIE BIOBÓJCZYM Wymagania ogólne.
HAŚKO I SOLIŃSKA SPÓŁKA PARTNERSKA ADWOKATÓW ul. Nowa 2a lok. 15, 50-082 Wrocław tel. (71) 330 55 55 fax (71) 345 51 11 e-mail: kancelaria@mhbs.
HAŚKO I SOLIŃSKA SPÓŁKA PARTNERSKA ADWOKATÓW ul. Nowa 2a lok. 15, 50-082 Wrocław tel. (71) 330 55 55 fax (71) 345 51 11 e-mail: kancelaria@mhbs.pl Wrocław, dnia 22.06.2015 r. OPINIA przedmiot data Praktyczne
Zarządzenie Nr 144/2015 Wójta Gminy Tczew z dnia 27.08.2015 r.
Zarządzenie Nr 144/2015 Wójta Gminy Tczew z dnia 27.08.2015 r. Tczew. w sprawie wprowadzenia zasad utrzymania placów zabaw stanowiących własność Gminy Na podstawie art.30 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca
Program edukacyjny dotyczący alergicznego nieżytu nosa
Tekst: dr n. med. Mikołaj Dąbrowski, Klinika Chirurgii Kręgosłupa, Ortopedii Onkologicznej i Traumatologii, Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego im. Karola
Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy
Agnieszka Miler Departament Rynku Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy W 2000 roku, zosta³o wprowadzone rozporz¹dzeniem Prezesa
warsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz
warsztató OMNM ar n medk oafał ptaszewskii mgr goanna tieczorekjmowiertowskai mgr Agnieszka jarkiewicz } Pacjent w badaniu klinicznym a NFZ } Kalkulacja kosztów } Współpraca z zespołem badawczym jak tworzyć
ACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA
ACYTRETYNA W DERMATOLOGII PEDIATRYCZNEJ: CZY MA UGRUNTOWANE MIEJSCE? Danuta ROSIŃSKA - BORKOWSKA Doustne retinoidy stały się przełomem w latach 80 ych w leczeniu : - zaburzeń rogowacenia - ciężkich postaci
Sytuacja zdrowotna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Monika Karwacka Stowarzyszenie Na Tak
Sytuacja zdrowotna osób z niepełnosprawnością intelektualną Monika Karwacka Stowarzyszenie Na Tak Stan zdrowia jest jednym z ważniejszych czynników determinujących jakość życia Brak zdrowia stanowi znaczne
INFORMACJA. o stanie i strukturze bezrobocia. rejestrowanego
POWIATOWY URZĄD 1 PRACY 16-300 Augustów, ul. Mickiewicza 2, tel. (0-87) 6446890, 6447708, 6435802; fax. 6435803 e-mail: biau@praca.gov.pl; www.pup.augustow.pl INFORMACJA o stanie i strukturze bezrobocia
Sprawa numer: BAK.WZP.230.2.2015.34 Warszawa, dnia 27 lipca 2015 r. ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT
Sprawa numer: BAK.WZP.230.2.2015.34 Warszawa, dnia 27 lipca 2015 r. ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT 1. Zamawiający: Skarb Państwa - Urząd Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/20 01-211 Warszawa 2.
Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy
REGULAMIN AKCJI PROMOCYJNEJ Skuteczność i regeneracja 48h albo zwrot pieniędzy 1. ORGANIZATOR, CZAS TRWANIA AKCJI PROMOCYJNEJ, PROGRAM AKCJI 1.1 Organizatorem akcji promocyjnej prowadzonej pod nazwą Skuteczność
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY
ZAKRES OBOWIĄZKÓW I UPRAWNIEŃ PRACODAWCY, PRACOWNIKÓW ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH ZAKŁADU PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 8 Obowiązki pracodawcy Podstawowy obowiązek
UMOWA Nr SGZOZ/.. /2013 na udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych
Załącznik nr 2 do SWKO Wzór umowy UMOWA Nr SGZOZ/.. /2013 na udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywania badań laboratoryjnych zawarta w dniu... pomiędzy : Samodzielnym Gminnym Zakładem Opieki
8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia!
8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia! Wiemy jak Państwu pomóc Jesteśmy po to, aby Państwu doradzić! Czym jest zapalenie przyzębia (periodontitis)? Przyzębie to zespół tkanek otaczających ząb i utrzymujących
PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999
PSZCZELNICZE ZESZYTY NAUKOWE Rok XLIII 1999 WYSTĘPOWANIE GRZYBICY WAPIENNEJ W PASIEKACH WIELKOPOLSKI (1987-1997) Marian Jeliński Zakład Chorób Pszczół Państwowego Instytutu Weterynaryjnego, Oddział w Swarzędzu,
DEKLARACJA RODZICÓW. Będąc odpowiedzialnym za wychowanie mojego dziecka, wyrażam zgodę na uczestnictwo. ... imię i nazwisko dziecka, klasa
DEKLARACJA RODZICÓW wyrażam zgodę na uczestnictwo...... data i podpis DEKLARACJA RODZICÓW wyrażam zgodę na uczestnictwo...... data i podpis ZGŁOSZENIE SPRZECIWU wyrażam sprzeciw wobec uczestnictwa... ZGŁOSZENIE
Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) Wersja 2016 1. CZYM SĄ MŁODZIEŃCZE SPONDYLOARTROPATIE/MŁODZIEŃCZE
- Miejscowość Kod pocztowy Nr posesji Ulica Gmina
Pieczątka Wnioskodawcy Nr sprawy: ROPS.II. (pieczątka Wnioskodawcy) (pieczątka instytucji przyjmującej wniosek) W N I O S E K o dofinansowanie robót budowlanych dotyczących ze środków Państwowego Funduszu
Gorzów Wielkopolski, dnia 22 marca 2016 r. Poz. 619 UCHWAŁA NR 0007.197.2016 RADY MIEJSKIEJ W SULECHOWIE. z dnia 15 marca 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 22 marca 2016 r. Poz. 619 UCHWAŁA NR 0007.197.2016 RADY MIEJSKIEJ W SULECHOWIE z dnia 15 marca 2016 r. w sprawie zasad udzielania dotacji
POSTANOWIENIA DODATKOWE DO OGÓLNYCH WARUNKÓW GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE KREDYTOBIORCÓW Kod warunków: KBGP30 Kod zmiany: DPM0004 Wprowadza się następujące zmiany w ogólnych warunkach grupowego ubezpieczenia
Warszawa, 7 grudnia 2015 r.
Warszawa, 7 grudnia 2015 r. Dr hab. n. med. Marek Szymczak Klinika Chirurgii Dziecięcej i Transplantacji Narządów IP Centrum Zdrowia Dziecka Al. Dzieci Polskich 20 04-730 Warszawa RECENZJA rozprawy doktorskiej
Zasady rekrutacji do Publicznego Gimnazjum nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Brzegu zasady, tryb, postępowanie, dokumentacja rok szkolny 2016/2017
Zasady rekrutacji do Publicznego Gimnazjum nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Brzegu zasady, tryb, postępowanie, dokumentacja rok szkolny 2016/2017 Podstawy prawne: 1. Rozdział 2 a ustawy z dnia 6 grudnia
3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY
Wasz znak: Nasz znak: DZ/3840/1/2/2016 Wrocław, dnia 05 lutego 2016 r. ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY na postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego o szacunkowej wartości, która nie przekracza wyrażonej
SYLABUS I II III IV X V VI 1 2 3 4 5 6 7 X 8 X 9 10 11 12. 60, w tym: 20 - wykłady, 10 - seminaria, 30 ćwiczenia, 15 fakultety
Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Jednolite magisterskie Stacjonarne J. polski SYLABUS CHOROBY ZAKAŹNE Rodzaj
WNIOSEK O PRZYJĘCIE DO NIEPUBLICZNEGO ZAKŁADU PIELĘGNACYJNO OPIEKUŃCZEGO KAROLINKA SP. Z O. O. W KATOWICACH
... (miejscowość, data) WNIOSEK O PRZYJĘCIE DO NIEPUBLICZNEGO ZAKŁADU PIELĘGNACYJNO OPIEKUŃCZEGO KAROLINKA SP. Z O. O. W KATOWICACH DANE PACJENTA: Imię i Nazwisko... Adres zam.... Data urodzenia:...miejsce
Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus
Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C Raport TNS Polska Warszawa, luty 2015 Spis treści 1 Informacje o badaniu Struktura badanej próby 2 Kluczowe wyniki Podsumowanie 3 Szczegółowe wyniki badania
Program zdrowotny. Programy profilaktyczne w jednostkach samorz du terytorialnego. Programy zdrowotne a jednostki samorz du terytorialnego
Mirosław Moskalewicz 1 z 7 Programy profilaktyczne w jednostkach samorz du terytorialnego Specjalista Zdrowia Publicznego i Medycyny Spo ecznej Specjalista Po o nictwa i Ginekologii Lek. Med. Miros aw
moduł: przedmioty kierunkowe, przedmiot obowiązkowy,
KARTA PRZEDMIOTU Kod przedmiotu DR w języku polskim Dermatologia Nazwa przedmiotu w języku angielskim Dermatology USYTUOWANIE PRZEDMIOTU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów Forma studiów Poziom studiów
Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie y upoœledzonych umys³owo
Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie y upoœledzonych umys³owo Ma³gorzata Czajkowska Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie y upoœledzonych
II.2) CZAS TRWANIA ZAMÓWIENIA LUB TERMIN WYKONANIA: Okres w miesiącach: 7.
Warszawa: Organizacja cyklu wyjazdów informacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego (RPO WM) w roku 2010 Numer ogłoszenia: 34595-2010; data zamieszczenia: 19.02.2010
Polskie Towarzystwo Flebologiczne
Polskie Towarzystwo Flebologiczne Raport na temat świadomości społecznej w zakresie znajomości czynników ryzyka, występowania, objawów oraz możliwości leczenia przewlekłych chorób żył kończyn dolnych.
NABYWCY NA POZNAÑSKIM RYNKU NIERUCHOMOŒCI MIESZKANIOWYCH W LATACH 2010 III KW. 2011R. WSTÊPNE WYNIKI BADAÑ
NABYWCY NA POZNAÑSKIM RYNKU NIERUCHOMOŒCI MIESZKANIOWYCH W LATACH 2010 III KW. 2011R. WSTÊPNE WYNIKI BADAÑ W artykule podjêto próbê okreœlenia cech nabywcy na poznañskim rynku nieruchomoœci mieszkaniowych.
KOMPLEKSOWY PROGRAM NAUCZANIA FARMAKOLOGII I FARMAKOLOGII KLINICZNEJ DLA III, IV, V ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO
KOMPLEKSOWY PROGRAM NAUCZANIA FARMAKOLOGII I FARMAKOLOGII KLINICZNEJ DLA III, IV, V ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO Zajêcia odbywaja siê w formie wyk³adów, æwiczeñ i seminariów oraz tzw. symulacji sytuacji klinicznych.
USTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 (wybrane artykuły regulujące przepisy o cenach transferowych) Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych
W N I O S E K. w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej. Proszę o dofinansowanie (nazwa urządzenia)... Kwota wnioskowana dofinansowania...
.../.../... numer kolejny wniosku powiat rok złożenia wniosku... data wpływu kompletnego wniosku (dzień, miesiąc, rok) W N I O S E K o p r z y z n a n i e d o f i n a n s o w a n i a z e ś r o d k ó w
REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO
Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA
FORMULARZ ZGŁOSZENIA DZIECKA DO PRZEDSZKOLA
Nr zgłoszenia (ID) Wypełnia jednostka Data założenia Godzina FORMULARZ ZGŁOSZENIA DZIECKA DO PRZEDSZKOLA Na rok szkolny 2012/2013 (dotyczy dzieci urodzonych w roku 2006,2007,2008,2009, które w bieżącym
SPIS TREŒCI. Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego... 13. Od Autora... 15. Rozdzia³ 1
SPIS TREŒCI Przedmowa przewodnicz¹cego Rady Naukowej Czasopisma Aptekarskiego........................... 13 Od Autora........................................... 15 Rozdzia³ 1 ROLA I ZNACZENIE FARMAKOEKONOMIKI
ZAPYTANIE OFERTOWE. Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości
Znak sprawy: GP. 271.3.2014.AK ZAPYTANIE OFERTOWE Nazwa zamówienia: Wykonanie usług geodezyjnych podziały nieruchomości 1. ZAMAWIAJĄCY Zamawiający: Gmina Lubicz Adres: ul. Toruńska 21, 87-162 Lubicz telefon:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 1. Adres jednostki: NAZWA JEDNOSTKI: Adres: Katedra i Klinika Dermatologii Uniwersytet Medycznyw Poznaniu ul. Przybyszewskiego 49 60 355 Poznań Tel. /Fax
Pułapki (bardzo) wczesnej diagnostyki nowotworów układu rozrodczego
Pułapki (bardzo) wczesnej diagnostyki nowotworów układu rozrodczego Radosław Mądry i Janina Markowska Katedra i Klinika Onkologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Poznań 17-10-2014
Lek. Joanna Marciniak
Lek. Joanna Marciniak Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we lekarz rezydent Wpływ atopowego zapalenia skóry na jakość życia chorych dzieci
UCHWAŁA NR VII/98/2015 RADY GMINY WODZIERADY. z dnia 12 sierpnia 2015 r.
UCHWAŁA NR VII/98/2015 RADY GMINY WODZIERADY z dnia 12 sierpnia 2015 r. w sprawie określenia rodzajów świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej dla nauczycieli oraz warunków i sposobu ich przyznawania
WYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA
Szczecin dnia 28.07.2015r. Akademia Sztuki w Szczecinie Pl. Orła Białego 2 70-562 Szczecin Dotyczy: Przetarg nieograniczony na dostawę urządzeń i sprzętu stanowiącego wyposażenie studia nagrań na potrzeby
WNIOSEK O WYDANIE ZEZWOLENIA NA WYKONYWANIE INDYWIDUALNEJ PRAKTYKI LEKARSKIEJ I WPIS DO REJESTRU INDYWIDUALNYCH PRAKTYK LEKARSKICH
Wzór 1 1 WNIOSEK O WYDANIE ZEZWOLENIA NA WYKONYWANIE INDYWIDUALNEJ PRAKTYKI LEKARSKIEJ WY CZNIE W MIEJSCU WEZWANIA I WPIS DO REJESTRU INDYWIDUALNYCH PRAKTYK LEKARSKICH... nazwa i siedziba Okrêgowej Izby
Stopa cukrzycowa. Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B.
Stopa cukrzycowa Dr med. Anna Korzon-Burakowska Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AMG Kierownik prof.dr hab. med. B. Wyrzykowski Stopa cukrzycowa - definicja Infekcja, owrzodzenie lub destrukcja
Phytophthora cactorum (Leb. & Cohn) Schröeter
PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA GŁÓWNY INSPEKTORAT PIORIN ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa tel: (22) 623 23 02, fax: (22) 623 23 04 www.piorin.gov.pl; e-mail gi@piorin.gov.pl Phytophthora
SYLABUS I II III IV X V VI X 8 X , w tym: 20 - wykłady, 10 - seminaria, 30 ćwiczenia, 15 fakultety
Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Jednolite magisterskie Stacjonarne J. polski SYLABUS CHOROBY ZAKAŹNE Rodzaj
Zarządzenie Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 18 października 2011 r.
Zarządzenie Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 października 2011 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczenia zdrowotne kontraktowane odrębnie
Zasady przyjęć do klas I w gimnazjach prowadzonych przez m.st. Warszawę
Zasady przyjęć do klas I w gimnazjach prowadzonych przez m.st. Warszawę Podstawy prawne Zasady przyjęć do gimnazjów w roku szkolnym 2016/2017 zostały przygotowane w oparciu o zapisy: ustawy z dnia 7 września