Natalia Żebrecka, Opiekun projektu Pani Agata Hołody

Transkrypt

1 Życie w kropli wody Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2015/2016 Natalia Żebrecka, Opiekun projektu Pani Agata Hołody

2 Plan prezentacji i rodzaje

3 Poznanie składu w zbiornikach słodkowodnych Obserwacja warunków życia Czynniki wpływające na zróżnicowanie

4 Co to jest plankton? Nazwa plankton pochodzi od greckiego plantktos błąkający się, i jest wspólnym określeniem dla wszystkich drobnych organizmów wodnych, które unoszą się w toni wodnej - albo będąc całkowicie pozbawione zdolności do ukierunkowanego ruchu, albo posiadające narządy ruchu, ale zbyt słabe by przeciwstawić się prądom wody. Plankton jest zespołem złożonym. Dzielimy go na: Bakterioplankton

5 Plankton roślinny naszych wód tworzą drobne, jednokomórkowe glony, okrzemki, zielenice i wiciowce reprezentowane przez bardzo wiele gatunków. Ich wspólną cechą jest zdolność do fotosyntezy. Glony tworzące fitoplankton mogą występować w postaci pojedynczych komórek, lub w postaci kolonii, czasami bardzo dużych(np. nitkowate zielenice).

6 Jest uboższy gatunkowo od fito. Należą tu cudzożywne pierwotniaki, drobne skorupiaki oraz larwy owadów. Organizmy zooplanktonowe są zazwyczaj aktywnie polującymi drapieżnikami lub też filtratorami - "odcedzającymi" zawiesinę cząsteczek pokarmu z otaczającej wody.

7 Przystosowanie organizmów planktonowych do życia w wodzie plankton unosi się na wodzie mimo że jego ciężar właściwy jest nieznacznie większy od ciężaru właściwego wody równego 1,00/ maksymalna redukcja szkieletu zmniejszenie ciężaru ciała przez wytworzenie np. wodniczek /wakuoli/ wypełnionych gazem: /sinice/ ;kropli tłuszczu: /okrzemki, zielenice/; otoczka galaretowata lub śluzowa: /wrotki/ zwiększenie powierzchni nośnej ciała przez wytworzenie wyrostków, kolców, szczecinek /bruzdnice/; łączenie się w kolonie w kształcie łańcuchów, taśm, płotków

8 Pozytywne znaczenie Ma istotną rolę w łańcuchu pokarmowym Plankton słonowodny jest największym producentem tlenu na Ziemi Bierze udział w cyklach biochemicznych: - obieg węgla w ekosystemie, fosforu, siarkowodoru

9 Negatywne znaczenie Zakwity wód które prowadzą do zaburzenia równowagi w ekosystemie wodnym np.: zakwit sinicowy

10 Schemat ekosystemu wodnego

11 Metoda obserwacji Miejsce obserwacji: 4 zbiorniki wodne na terenie województwa mazowieckiego i pomorskiego: - Staw w ogródkach działkowych w Komorowie, województwo mazowieckie - Zalew w Komorowie, województwo mazowieckie - Staw Kaliszany w Komorowie, województwo mazowieckie - Jezioro Lewinko w województwie pomorskim Częstotliwość: Próbki pobierano w odstępach dwutygodniowych od 2 kwietnia do 13 czerwca 2016 dokonując jednocześnie pomiaru temperatury powietrza i wody, oraz PH, twardości węglanowej i zawartości azotanów w wodzie Sposób: Z pobranych próbek wykonano preparaty, które poddano obserwacji mikroskopowej. Przeanalizowano ilość w każdej próbce oraz sklasyfikowano znalezione organizmy. Do obserwacji użyto mikroskopu optycznego Delta Optical Genetic Pro o powiększeniu x 5 x 100, kondensora jasnego i ciemnego pola oraz kamery mikroskopowej TPL 5 MPix. W trakcie obserwacji wykonano kilkaset zdjęć i filmów.

12 Wyniki obserwacji

13 Wyniki obserwacji - Bakterioplankton - należą do bakterii ale często tworzą nitkowate kolonie (jak te przedstawione na zdjęciach), przez co przypominają roślinne glony. - jako jedyne bakterie mają zdolność do fotosyntezy, - ich obecność, szczególnie masowe zakwity, świadczą niekorzystnie o jakości wody; ponadto niektóre sinice są silnie toksyczne i jeśli stwierdzono ich obecność w jakimś zbiorniku, to obowiązuje zakaz kąpieli w nim.

14 Wyniki obserwacji - - występują w postaci pojedynczych komórek, które posiadają pancerzyki zbudowane na kształt pudełeczka - mają wieczko i denko, a ich powierzchnie są zwykle rzeźbione w różne prążki (co widać na niektórych zdjęciach). -nie mają żadnych narządów ruchu, poruszają się bezwładnie w toni wodnej. - nazwa pochodzi od krzemu składnika ich pancerzyków (krzem jest składnikiem piasku)

15 Wyniki obserwacji - -okrzemki mają zdolność do fotosyntezy, choć wydają się być mało zielone - mają jednak barwniki fotosyntetyczne o innych barwach, zwykle są złotawe. -stanowią pokarm dla wielu organizmów zooplanktonowych.

16 Wyniki obserwacji - Scenedesmus - jest zielenicą, a więc należy do roślin. Jego komórki tworzą zwykle skupienia po 4 (tzw. cenobia). Krańcowe komórki wytwarzają kolce, które mają utrudniać zjadanie tego glona przez zwierzęta zooplanktonowe. Pediastrum gwiazdoszek, również zielenica, z tym, że cenobia mają inny kształt, ale założenie te same - utrudnić zjedzenie go przez jakiegoś zwierzaka.

17 Wyniki obserwacji - Uwikło - również zielenica, z tym, że jej kolonie są nitkowate. Taka budowa również utrudnia zjadanie.

18 Wyniki obserwacji - Orzęski należą do pierwotniaków (protistów), mogą być osiadłe (jak te na zdjęciach gdzie komórki są na "nóżkach), bądź wolnopływające. Są cudzożywne czyli nie prowadzą fotosyntezy. Ich nazwa pochodzi od rzęsek które pokrywają ich powierzchnię i służą do poruszania się.

19 Wyniki obserwacji - Oczlik (Cyclops) również jest skorupiakiem, występuje przy powierzchni wody, żywi się fitoplanktonem, również może przetrwać np. suszę.

20 Wyniki obserwacji - Nazwa oczlika pochodzi od cyklopa, ponieważ posiada on jedno duże oko.

21 Wyniki obserwacji - Wodopójka jest roztoczem a więc pajęczakiem. Poluje na inne organizmy zooplanktonowe.

22 Wyniki obserwacji - Dafnie (wioślarki, rozwielitki) są filtratorami, korzystnie wpływają na przejrzystość wody oczyszczając ją z zawiesiny różnych cząstek i fito. Są ważnym pokarmem dla ryb (róznież dla rybek akwariowych można kupić suszoną dafnię). W trudnych warunkach środowiska, np. gdy przychodzi zima, dafnie wytwarzają formy przetrwalne i mogą przetrwać na dnie zbiornika aż do poprawy warunków.

23 Wyniki obserwacji - Kiełż

24 w kolejnych próbach stwierdzano coraz większą ilość i różnorodność organizmów - prawdopodobnie było to spowodowane stopniowym wzrostem temperatury wody związanym z nadejściem wiosny. stwierdzono występowanie w zbiornikach zarówno fito jak i zoo, a więc najważniejszych grup organizmów stanowiących podstawy piramidy troficznej w ekosystemach wodnych (początek łańcuchów pokarmowych). Zbadane zbiorniki są więc pełnowartościowymi ekosystemami wodnymi, gdzie mogą również z powodzeniem występować ryby. stwierdzono występowanie organizmów należących prawie do wszystkich królestw: bakterii, roślin, zwierząt oraz protistów. Ilość prób jest jednak zbyt mała by wyciągać statystyczne wnioski co do tego, w którym zbiorniku przeważały jakie organizmy zaobserwowane organizmy należą do grup które spotyka się w średnio zanieczyszczonych zbiornikach

25 analiza ph wody pokazała silnie zasadowy odczyn wody w Zalewie Komorowskim, co świadczy prawdopodobnie o dużej zawartości węglanu wapnia, który chroni przed wahaniami ph środowiska wodnego / zmiany ph są niekorzystne dla rozwoju organizmów/ badania tzw. twardości węglanowej wody potwierdziło dużą zawartość węglanów wapnia i magnezu we wszystkich badanych zbiornikach - co stabilizuje ph. test na obecność azotanów wykazał niską zawartość azotanów, co prawdopodobnie znaczy że nie dostaje się ich zbyt dużo z nawozami.

26 Pokaz filmu

27 Pytania?

28 Dziękuję za uwagę Natalia Żebrecka Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu. Antoine de Saint-Exupéry Mały książę