Nowe kierunki w diagnostyce alergii

Transkrypt

1 Nowe kierunki w diagnostyce alergii Alergie IgG zależne i molekularna diagnostyka komponentowa mgr Paweł Krzemień 4 typy nadwrażliwość Coombs oraz Gell (1963) Typ I Typ II Typ III Typ IV Tekst Reakcja natychmiastowa Reakcja cytotoksyczna Kompleksy immunologiczne Reakcja komórkowa Degranulacja komórek tucznych mediator: IgE Niszczenie krwinek mediator: IgG/IgM Przetrwałe kompleksy IgG/IgM Mediator reakcji: komórki T Minuty Godziny - dni Godziny - dni 12 godz. - tygodnie Katar sienny Alergia na leki Płuco farmera Alergie kontaktowe (Ni) 1

2 Objawy reakcji alergicznej typu III Reakcja występuje po kilku godzinach - dniach od kontaktu z alergenem Dolegliwości ze strony układu pokarmowego: wymioty, biegunka, zaparcia, zespół jelita nadpobudliwego, Choroba Crohna Migreny, bóle głowy Choroby atopowe: atopowe zapalenie skóry, zapalenie spojówek, alergiczny nieżyt nosa, astma Otyłość Nadciśnienie, miażdżyca Zmęczenie, depresja Alergie IgG-zależne Pierwsze wzmianki o udziale przeciwciał IgG w nadwrażliwości pokarmowej powstała w latach 70 ubiegłego wieku. Wykazano wówczas podwyższony poziom przeciwciał IgG u pacjentów ze zmianami atopowymi Pacjenci byli pozytywni w punktowych testach skórnych przy zachowanym fizjologicznym poziomie przeciwciał IgE i podwyższonym stężeniu przeciwciał klasy IgG Inne badania (1974) przeprowadzone przez 3 niezależne zespoły potwierdziły udział przeciwciał IgG w odpowiedzi alergicznej w kontekście wytwarzania tolerancji immunologicznej U pacjentów poddanych immunoterapii swoistej dochodziło do wzrostu stężenia alergenoswoistych przeciwciał podklasy IgG 4 2

3 Alergie IgG-zależne Wg klasyfikacji Coombs a i Gell a alergie IgG-zależne należą do III typu nadwrażliwości związane z powstawaniem kompleksów immunologicznych Stanowisko EAACI (Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej: stężenia swoistych dla pokarmów IgG nie może być narzędziem rozpoznawania alergii pokarmowej, a złotym standardem diagnostycznym pozostaje podwójnie ślepa, kontrolowana placebo, próba prowokacji pokarmowej Z drugiej strony coraz liczniej pojawiają się publikacje naukowe wskazująca na nadwrażliwość pokarmową niealergiczną (IgG-zależną) jako potencjalną przyczynę występowania przewlekłych dolegliwości Alergie IgG-zależne - mechanizm Mechanizm nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej pozostaje niejasny Przypuszcza się, że możliwy mechanizm może polegać na transporcie antygenów pokarmowych ze światła jelita przez komórki M do krwioobiegu gdzie dochodzi do aktywacji limfocytów T pomocniczych oraz komórek B. Konsekwencją jest wzrost produkcji cytokin i swoistych przeciwciał IgG oraz rozwój stanu zapalnego Drugi mechanizm zakłada wzrost przepuszczalności bariery jelitowej co skutkuje zwiększoną produkcją przeciwciał IgG na alergeny pokarmowe 3

4 Alergie IgG zależne - rozbieżności Część badań wskazuje, że wzrost miana przeciwciał IgG na składniki pokarmowe jest fizjologiczną reakcją naszego organizmu wynikającą z ekspozycji na alergen Wykazano wzrost specyficznych przeciwciał IgG przeciwko antygenom pokarmowym w grupie osób zdrowych, bez objawów klinicznych Jak również nie wykazano ustąpienia objawów u osób poddanych diecie eliminacyjno-rotacyjnej opartej na wynikach badań specyficznego IgG Z drugiej strony istnieją doniesienia, że u pacjentów z objawami klinicznymi poziom przeciwciał IgG był istotnie wyższy w porównaniu do grupy kontrolnej, a wprowadzenie diety skutkowało ustąpieniem objawów. Alergie IgG zależne choroby Wykazano pozytywny wpływ diety eliminacyjnej, opartej na wynikach specyficznej IgG, u pacjentów z: Zespołem jelita nadwrażliwego (Badanie poziomu kalprotektyny w kale) Nieswoisty zapaleniem jelita Chorobą Crohna Migrenowym bólem głowy 4

5 Trudności w diagnostyce alergii IgG zależnych Z czego wynikają trudności w diagnostyce alergii IgG-zależnych? Opóźnionej reakcji organizmu po spożyciu pokarmu (nawet do kilku dni) trudność w identyfikacji alergenu Dużej ilości składników pokarmowy do przetestowania (nawet kilkadziesiąt) Małe dawki alergenu mogą nie wywołać objawów Nawet rygorystyczne diety eliminacyjne, oparte na podstawowych produktach spożywczych (ziemniaki ryż), mogą również wywołać objawy Alergie IgE-zależne vs. alergie IgG-zależne Różnice alergii IgE i IgG-zależnych Alergie IgE-zależne Alergie IgG-zależne Ilość alergenu Czas wystąpienia objawów Już niewielki dawki alergenu mogą wywołać reakcję Reakcje występuje bardzo szybko, minuty do 2h od spożycia alergenu Do wywołania reakcji niezbędne są większe dawki alergenu Reakcja opóźniona, może wystąpić nawet do kilku dni po spożyciu alergenu Rodzaj objawów Zwykle ciężkie objawy Mniej poważne objawy Manifestacja Wyniki testów Leczenie Częstość występowania w odniesieniu do pokarmów Objawy skórne, drogi oddechowe, układ pokarmowy Testy serologiczne (IgE) i skórne pozytywne unikanie/eliminacja produktu z diety, leki antyhistaminowe, w przypadku wstrząsu adrenalina 6-8% (dzieci); 3-4% (młodzież); 1-3% (dorośli) Może objawiać się wielonarządowo Testy serologiczne (IgE) negatywne, testy IgG pozytywne Unikanie/eliminacja produktu z diety 45% populacji 5

6 6

7 Molekularna diagnostyka komponentowa w alergologii Czym są komponenty alergenowe? Źródło alergenu Ekstrakt alergenu Komponenty alergenu Bet v1 Bet v2 Bet v4 Bet v6 Bet v1 Bet v2 ekstrakt alergenowy 1 pasmo Bet v4 Bet v6 EUROLINE komponenty alergenowe 4 pasma EUROLINE DPA-Dx 7

8 Cechy komponentów Rodziny białek Białka zapasowe Storage proteins Termostabilne specyficzne dla alergenu Wysokie ryzyko Białka transportujące lipidy Lipid-Transfer Proteins Białka wiążące wapń Calcium-binding protein Ryzyko poważnych i systemowych reakcji (anafilaksji) Białka PR-10 PR-10 proteins Profiliny Profilins Termolabilne reagują krzyżowo Niższe ryzyko Cechy komponentów Jak cechy komponentów wpływają na alergię? Komponenty główne >50% pacjentów z alergią reaguje z danym komponentem wysoka zawartość w danym alergenie = wysoka zawartość w ekstrakcie używanym do diagnostyki lub do odczulania lepsza odpowiedź na odczulanie 8

9 Cechy komponentów Jak cechy komponentów wpływają na alergię? Komponenty słabe <50% pacjentów z alergią reaguje z danym komponentem niska zawartość w danym alergenie = niska zawartość w ekstrakcie używanym do diagnostyki lub do odczulania gorsza odpowiedź na odczulanie Cechy komponentów Komponenty główne i słabe przykład mleko krowie komponenty słabe <50% pacjentów z alergią komponenty główne >50% pacjentów z alergią 9

10 Cechy komponentów Jak cechy komponentów wpływają na alergię? Specyficzne i reagujące krzyżowo wskazówki do wprowadzenia diety eliminacyjnej lub odczulania przeciwciała anty-ccd bez objawów klinicznych komponenty specyficzne i reagujące krzyżowo rodzina białek komponenty główne i słabe Celowane leczenie, wskazówki dietetyczne, ocena ryzyka wystąpienia objawów Indywidualne, optymalne podejście do pacjenta 10

11 Profil EUROLINE DPA-Dx Mleko najszerszy profil na rynku 5 komponentów mleka + ekstrakt laktoferyna unikalny alergen Profil DPA-Dx Mleko Profil EUROLINE DPA-Dx Mleko alfalaktoalbumina betalaktoglobulina BSA kazeina laktoferyna Białko odporne na wysokie temperatury? NIE NIE NIE TAK NIE Ryzyko alergii na mleko: świeże świeże świeże świeże i gotowane świeże 11

12 Profil EUROLINE DPA-Dx Mleko Białka mleka krowiego alfalaktoalbumina betalaktoglobulina BSA kazeina laktoferyna Rozwój tolerancji na mleko: spadek poziomu przeciwciał spadek poziomu przeciwciał spadek poziomu przeciwciał spadek poziomu przeciwciał? Dodatkowo: ryzyko alergii na wołowinę ryzyko przetrwałej alergii = wysoki poziom przeciwciał ryzyko alergii na produkty zaw. kazeinę: czekolada, wędliny Profil EUROLINE DPA-Dx Pediatryczny Komponenty: Mleka alfa-alktoalbumina, beta-laktoglobulina, kazeina, BSA, laktoferyna Jaja kurzego owomukoid, owoalbumina, konalbumina, lizozym Orzeszków ziemnych Ara h1, Ara h2, Ara h3, Ara h9 Bet v1 homolog alergenu orzeszków ziemnych Ara h8 Profil DPA-Dx Pediatryczny Jajko Mleko Orzeszki Bet v1 12

13 Profil EUROLINE DPA-Dx Pediatryczny owomukoid owoalbumina konalbumina lizozym Białko odporne na wysokie temperatury? TAK NIE NIE NIE Ryzyko alergii na mleko: świeże i gotowane świeże i nieznacznie podgrzane świeże i nieznacznie podgrzane świeże i nieznacznie podgrzane Profil EUROLINE DPA-Dx Pediatryczny Białka jaja kurzego owomukoid owoalbumina konalbumina lizozym Dodatkowo: ryzyko przetrwałej alergii = wysoki poziom przeciwciał marker tolerancji na jajko kurze, spadek poziomy przeciwciał = rozwój tolerancji ryzyko alergii na niektóre szczepionki np. grypa, żółtej gorączce ryzyko alergii na produkty zawierające lizozym (leki, produkty spożywcze z E konserwant) 13

14 Profil EUROLINE DPA-Dx Pediatryczny Ara h1 Ara h2 Ara h3 Ara h9 Ara h8 (Bet v1) Białko odporne na wysokie temperatury? TAK TAK TAK TAK NIE Rodzaj objawów: wysokie ryzyko ciężkich reakcji wysokie ryzyko ciężkich reakcji wysokie ryzyko ciężkich reakcji wysokie ryzyko ciężkich reakcji ryzyko reakcji lokalnych np. OAS Profil EUROLINE DPA-Dx Pediatryczny Białka orzeszków ziemnych Ara h1 Ara h2 Ara h3 Ara h9 Ara h8 (Bet v1) Dodatkowo: ryzyko alergii na brzoskwinię wysokie ryzyko alergii na alergeny o podobnej budowie: pyłki drzew, warzywa, owoce prawdopodobna pierwotna alergia na pyłek brzozy 14

15 Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Komponenty: Tymotki łąkowej: Phl p1, p5, p7, p12 brzozy: Bet v1, v2, v4, v6 + pełne ekstrakty brzozy i tymotki Profil DPA-Dx Pyłki Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Bet v1 Bet v2 Bet v4 Bet v6 Alergen główny czy słaby? główny słaby słaby słaby 15

16 Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Alergen główny Alergeny słabe Powodzenie odczulania Bet v1 Bet v2 Bet v4 Bet v duże średnie - +/- +/- +/- małe Schmid-Grendelmeier, Hautarzt 2010, 61: Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Brzoza Bet v1 Bet v2 Bet v4 Bet v6 Dodatkowo: wysokie ryzyko alergii na alergeny o podobnej budowie: pyłki, warzywa, owoce wysokie ryzyko alergii na alergeny o podobnej budowie: pyłki, warzywa, owoce wskazanie do zastosowania odczulania na brzozę jeśli są jedynymi wykrywanymi przeciwciałami należy szukać innej pierwotnej przyczyny alergii 16

17 Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Phl p1 Phl p5 Phl p7 Phl p12 Alergen główny czy słabszy? główny główny słaby słaby Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Alergeny główne Alergeny słabe Powodzenie odczulania Phl p1 Phl p5 Phl p7 Phl p duże średnie - +/- +/- +/- małe Schmid-Grendelmeier, Hautarzt 2010, 61:

18 Profil EUROLINE DPA-Dx Pyłki 1 Tymotka Phl p1 Phl p5 Phl p7 Phl p12 Dodatkowo: wskazanie do zastosowania odczulania na tymotkę jeśli są jedynymi wykrywanymi przeciwciałami należy szukać innej pierwotnej przyczyny alergii Profil EUROLINE DPA-Dx Jady owadów Zastosowanie precyzyjne różnicowanie pomiędzy alergią na jad osy i209 (rves v5) i pszczoły: i208 (rapi m1) różnicowanie pomiędzy podwójnym uczuleniem (osa + pszczoła), a możliwymi reakcjami krzyżowymi pomocne przy odczulaniu indywidualny profil uczulenia Profil DPA-Dx Jady owadów 18

19 Profil EUROLINE DPA-Dx Jady owadów 1 Pszczoła rapi m1 (i208) Osa rves v5 (i209) Alergen główny czy słaby? główny główny Wskazanie do odczulania na jad pszczoły i/lub osy Różnicowanie Ocena specyficznych IgE: i1 (pszczoła) i i3 (osa) i1 + i3 - i1 + i3 +? Ocena specyficznych komponentów pszczoła i208 (rapi m1) osa i209 (rves v5) i1 - i3 + i208 + i209 - i208 + i209 + i208 - i209 + Alergia na jad pszczoły Alergia na jad pszczoły i osy Alergia na jad osy 19

20 Wyniki badań porównawczych DSK Lublin Pacjent Euroimmun Immunocap DK Bee and Wasp Bee and Wasp DK Wasp Bee and Wasp DK Wasp Bee and Wasp DK Bee and Wasp Bee and Wasp DK Bee and Wasp Bee and Wasp DK Bee Bee and Wasp DK Bee Bee Alab Wasp Bee and Wasp Alab Bee and Wasp Bee Alab Bee and Wasp Bee and Wasp Podsumowanie Zalety profili EUROLINE DPA-Dx standaryzacja i lepsza powtarzalność wyników indywidualne profile uczuleniowe identyfikacja komponentów głównych i związanych z reakcjami krzyżowymi wskazówki do diety eliminacyjnej pomocne przed planowanym odczulaniem ocena ryzyka wystąpienia ciężkich objawów klinicznych ocena rozwinięcia tolerancji 20

21 Polub nas na facebooku Dziękuję za uwagę 21