PRACA ORYGINALNA. II Klinika Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. D.
|
|
- Ryszard Kozak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA ORYGINALNA Anna Kowalska 1, Elżbieta Puścińska 1, Justyna Czerniawska 1, Anna Goljan-Geremek 1, Monika Czystowska 1, Adriana Roży 2, Joanna Chorostowska-Wynimko 2, Dorota Górecka 1 1 II Klinika Chorób Płuc, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. n. med. D. Górecka 2 Laboratorium Diagnostyki Molekularnej, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik: doc. dr hab. n. med. J. Chorostowska-Wynimko Markery włóknienia i zapalenia w kondensacie powietrza wydychanego (EBC) oraz w płynie z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BALF) u chorych na sarkoidozę płuc badanie pilotażowe Markers of fibrosis and inflammation in exhaled breath condensate (EBC) and bronchoalveolar lavage fluid (BALF) of patients with pulmonary sarcoidosis a pilot study Abstract Introduction: Sarcoidosis is a disease of unknown etiology. Little is known of predictive factors of fibrosis. It was suggested that PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a influence this process. Aims: To assess airway inflammatory and fibrosis markers in EBC in sarcoidosis and the effect of fiberoptic bronchoscopy (FOB), bronchoalveolar lavage fluid (BALF), transbronchial lung biopsy (TBLB) and bronchial mucosa membrane biopsy on their production in the airways. Material and methods: The study group consisted of 11 patients (5 women, 6 men; mean age 40 ± 9 yrs, mean ± SD) with sarcoidosis stage I III. PAI-1 (ng/ml), upa (ng/ml), TGF-b1 (pg/ml), VEGF (pg/ml), IL-8 (pg/ml), TNF-a (pg/ml) levels were measured in BALF and EBC collected before and 48 hours after FOB. Results: No significant changes in EBC levels of VEGF, PAI-1, TGF-b1, TNF-a (respectively: 8.02 ± 4.97 pg/ml; 1.1 ± 1.2 ng/ml; ± pg/ml; 10.7 ± 19.9 pg/ml) after FOB were observed when compared to baseline. In contrast, IL-8 concentration in EBC (pg/ml) decreased after FOB (0.073 ± 0.13 v ± 0.1, p = 0.006) and was significantly lower than in BALF (BALF 0.95 ± 0.62, p < 0.05). Also, mean level of VEGF was higher in BALF than in EBC both pre- and post- FOB (BALF ± 36.95, EBC pre-fob 6.75 ± 3.67 and EBC post-fob 8.02 ± 4.97). Significant relationship between TNF-a in post-fob EBC and BALF was also shown (b = 0.63, p = 0.04). Conclusions: FOB does not significantly affect levels of airway inflammation and fibrosis markers present in EBC before and after FOB; they were also comparable to the concentrations marked by BALF. The lack of correlation between markers levels in EBC and BALF indicates that these methods are not equivalent. Due to repeatibility, and less invasive, simple method of EBC test it seems reasonable to continue the research on the larger number of patients. Key words: sarcoidosis, exhaled breath condensate, fiberoptic bronchoscopy, PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78, 5: Adres do korespondencji: dr n. med. Anna Kowalska, II Klinika Chorób Płuc Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, ul. Płocka 26, Warszawa, tel.: , faks: , ruann@o2.pl Praca wpłynęła do Redakcji: r. Copyright 2010 Via Medica ISSN
2 Anna Kowalska i wsp., Markery włóknienia i zapalenia w kondensacie powietrza wydychanego (EBC) Streszczenie Wstęp: Sarkoidoza to choroba o nieznanej etiologii. Nieznane są także czynniki rokownicze włóknienia. Uważa się, że PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a mogą mieć związek z tym procesem. Cel: Głównym celem badania było określenie, czy markery włóknienia i zapalenia mogą być oznaczane w EBC pozyskiwanym od pacjentów z sarkoidozą oraz czy na stężenia tych markerów wpływają procedury diagnostyczne, takie jak: bronchofiberoskopia (FOB), płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL), biopsja przezoskrzelowa płuc (TBLB) czy biopsja śluzówki oskrzeli. Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 11 pacjentów (5 kobiet oraz 6 mężczyzn), w średnim wieku 40 ± 9 lat, średnia ± SD) z sarkoidozą płuc w stadium I III. Pomiarów PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a dokonano w BALF oraz w EBC pozyskiwanym przed i 48 godzin po FOB. Wyniki: Nie zaobserwowano istotnych zmian w stężeniach VEGF, PAI-1, TGF-b1, TNF-a w EBC po FOB (odpowiednio: 8,02 ± 4,97 pg/ml; 1,1 ± 1,2 ng/ml; 2909,7 ± 206,6 pg/ml; 10,7 ± 19,9 pg/ml). W odróżnieniu od tego, stężenie IL-8 w EBC (pg/ml) było nieco niższe po FOB (0,073 ± 0,13 v. 0,061 ± 0,1, p = 0,006) i znamiennie niższe niż w BALF (BALF 0,95 ± 0,62, p < 0,05). Stężenie VEGF także było wyższe w BALF niż w EBC zarówno przed, jak i po FOB (BALF 66,38 ± 36,95, EBC przed FOB 6,75 ± 3,67 i EBC po FOB 8,02 ± 4,97). Zaobserwowano znaczącą korelację pomiędzy stężeniem TNF-a w EBC po FOB oraz w BALF (b = 0,63, p = 0,04). Wnioski: Nie wykazano istotnego wpływu FOB i innych analizowanych procedur diagnostycznych na stężenie markerów włóknienia i zapalenia oznaczane w EBC przed i po FOB, były one również porównywalne ze stężeniami oznaczanymi w BALF. Brak korelacji pomiędzy parametrami analizowanymi w EBC i BALF wskazuje, że metody te nie mogą być uważane za równoważne, jednak ze względu na powtarzalność, nieinwazyjność i prostą metodykę wykonania badania EBC wydaje się celowym kontynuowanie badań wśród większej liczby pacjentów. Słowa kluczowe: sarkoidoza, kondensat powietrza wydychanego, bronchofiberoskopia, PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78, 5: Wstęp Sarkoidoza to wielonarządowa choroba o nieznanej etiologii, przebiegająca z wytworzeniem charakterystycznych ziarniniaków zapalnych z limfocytów, komórek nabłonkowatych i olbrzymich. Najczęściej zajęte w jej przebiegu są płuca i/lub węzły chłonne śródpiersia i wnęk [1]. W około 75% przypadków choroba ulega samoograniczeniu i spontanicznej lub indukowanej lekami regresji, w pozostałych przypadkach przechodzi w formę przewlekłą. Niekorzystny przebieg choroby w postaci postępującego włóknienia płuc prowadzącego do niewydolności oddychania i znacznego pogorszenia jakości życia pacjentów obserwuje się u około 5 10%. Nieznane są niestety czynniki rokownicze takiego procesu. Ostatnie, wieloośrodkowe badania nad patomechanizmem włóknienia wskazują na istotną rolę w tym procesie niektórych cytokin i czynników wzrostu, jak: transformujący czynnik wzrostu b1 (TGF-b1, transforming growth factor b1), naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu (VEGF, vascular endothelial growth factor), interleukina 8 (IL-8, interleukin 8), czynnik martwicy nowotworów a (TNF-a, tumor necrosis factor a), a także czynników układu krzepnięcia (fibrynolitycznych i antyfibrynolitycznych): inhibitor aktywatora plazminogenu typu 1 (PAI-1, plasminogen activator inhibitor-1) i aktywator plazminogenu typu urokinazy (upa, urokinase-plasminogen activator) [2 4]. Do oceny zaawansowania i monitorowania przebiegu sarkoidozy, prócz badania klinicznego, wykorzystuje się metody radiologiczne (przeglądowe badanie radiologiczne klatki piersiowej [RTG], tomografię komputerową wysokiej rozdzielczości [HRCT, high resolution computed tomography]), badania czynnościowe (spirometria, mechanika oddychania, 6-minutowy test chodu [6 MWT, 6 minute walk test]) oraz ocenę profilu immunologicznego komórek uzyskanych z płynu z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BALF, bronchoalveolar lavage fluid) podczas bronchofiberoskopii (FOB, fiberoptic bronchoscopy) [5]. Głównym celem pracy było określenie, czy możliwe jest oznaczenie wybranych potencjalnych markerów zapalenia i włóknienia w materiale pobranym za pomocą metody nieinwazyjnej w kondensacie powietrza wydychanego (EBC, exhaled breath condensate). Oceniono również, w jakim stopniu inwazyjne procedury diagnostyczne wykonywane w drogach oddechowych bronchofiberoskopia, BALF, instrumentacje związane z pobieraniem materiału diagnostycznego, to jest biopsja przezoskrzelowa płuc (TBLB, transbronchial lung biopsy), biopsja śluzówki oskrzeli wpływają na stężenie tych markerów w EBC. Materiał i metody Do badania zakwalifikowano chorych na sarkoidozę płuc mężczyzn i kobiety w różnym stopniu zaawansowania choroby, hospitalizowanych 357
3 Pneumonologia i Alergologia Polska 2010, tom 78, nr 5, strony w II Klinice Chorób Płuc Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie. Kryteriami włączenia do badania były potwierdzenie sarkoidozy na podstawie badania histopatologicznego oraz brak leczenia farmakologicznego choroby (glikokortykosteroidy, leki immunosupresyjne) czy przyjmowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Żaden z włączonych do badania chorych nie palił papierosów aktualnie ani w wywiadzie. U wszystkich badanych sarkoidozę potwierdzono na podstawie badania histopatologicznego materiału pobranego z: biopsji śluzówki oskrzeli (1 osoba), biopsji przezoskrzelowej płuca (7 osób), węzłów chłonnych śródpiersia pobranych w trakcie mediastinoskopii (3 osoby). Kondensat powietrza wydychanego pobierano w trakcie minut spokojnego oddychania przy użyciu aparatu EcoScreen (Jaeger, Germany), według standardowego protokołu z użyciem klipsa nosowego [6]. Otrzymany materiał transportowano do laboratorium analitycznego w szczelnie zamkniętych, schłodzonych pojemnikach, a następnie przechowywano w temperaturze 70 C do czasu wykonania oznaczeń. Zgodnie z protokołem badania, EBC był gromadzony w godzinach rannych w dniu wykonania oraz 48 godzin po bronchofiberoskopii. Płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe wykonywano rutynowo w ramach diagnostyki szpitalnej lub z powodów leczniczych przed wykonaniem innych procedur diagnostycznych. Płyn z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego transportowano do laboratorium w temperaturze +4 o C w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Otrzymany materiał filtrowano przez gazę młyńską, a następnie wirowano (+4 C, 400 g, 10 min). Nadsącz zamrażano w 70 o C do dalszych oznaczeń. Pomiary stężeń PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a w BALF oraz w EBC wykonano metodą immunoenzymatyczną ELISA, stosując gotowe zestawy (American Diagnostica, USA: PAI-1 i upa, BIOSOUR- CE, USA: TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a). Pomiaru gęstości optycznej dokonywano przy użyciu spektrofotometru Infinite M200 (Tecan, Australia). Stężenie badanych markerów wyrażone było w pg/ml (PAI-1, upa) oraz ng/ml (TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a). Wszyscy pacjenci wyrazili pisemną zgodę na udział w badaniu, które zostało zaakceptowane przez lokalną Komisję Bioetyczną. Analiza statystyczna Analizę statystyczną uzyskanych danych przeprowadzono na podstawie programu Statistica, wersja 6.0. Do porównania zmian PAI-1, upa, TGFb1, VEGF, IL-8, TNF-a w BALF i EBC wykorzystano nieparametryczne testy dla zmiennych powiązanych (test kolejności par Wilcoxona) i niepowiązanych (test U Manna-Whitneya). Za znamienną przyjęto wartość p < 0,05. Wyniki Do badania zakwalifikowano 11 chorych na sarkoidozę płuc: 5 kobiet (45,45%) oraz 6 mężczyzn (54,54%). Średnia wieku badanych pacjentów wynosiła 40 ± 9 lat, zaś średni czas trwania choroby 37 ± 6 miesięcy. Średnie stężenie enzymu konwerującego angiotensynę (ACE, angiotensin-converting enzyme) w surowicy w badanej grupie wynosiło 84,5 ± 49,1 jm./ml, stosunek limfocytów CD4/CD8 w BALF 3,34 ± 1,89. Na podstawie przeglądowego badania RTG klatki piersiowej zakwalifikowano badane osoby do poszczególnych stadiów choroby: stadium I (1 pacjent), stadium II (9 pacjentów), stadium III (1 pacjent). W tabeli 1 przedstawiono uzyskane wyniki pomiarów wskaźników zapalenia i włóknienia w EBC przed i po FOB z BALF oraz w BALF, w tabeli 2 uzyskane korelacje statystyczne, zaś na rycinach 1 5 graficznie wyniki dla poszczególnych markerów. W EBC przed i po FOB stężenie upa był nieoznaczalny. Średnie stężenie upa w BALF wynosiło 0,23 ± 0,1 ng/ml, mediana 0,209 (0,148 0,354). Stężenie IL-8 w EBC przed FOB było wyższe niż po FOB (0,073 ± 0,13 oraz 0,061 ± 0,1, p = 0,006) i znamiennie wyższe w BALF niż w EBC (BALF 0,95 ± 0,62, p < 0,05) (ryc. 4). Stężenie VEGF było znamiennie niższe w EBC niż w BALF (przed FOB 6,75 ± 3,67, po FOB 8,02 ± 4,97 wobec BALF 66,38 ± ± 36,95, p < 0,05) (ryc. 5). Wykazano korelację pomiędzy stężeniem TNF-a w EBC po bronchofiberoskopii oraz mierzonym w BALF (R = 0,832, p = 0,004) (ryc. 6). Nie zaobserwowano korelacji pomiędzy innymi badanymi markerami w BALF oraz w EBC. Dyskusja Wiadomo, że sama bronchofiberoskopia oraz procedury diagnostyczne z nią związane mogą przyczyniać się do powstawania odczynu zapalnego w drogach oddechowych. W literaturze opisywane są, niezwiązane ze znieczuleniem czy premedykacją, powikłania FOB w postaci uszkodzenia błony śluzowej dróg oddechowych w trakcie pobierania bioptatu, a także gorączki u 1,2% chorych, u których wykonywano samą FOB, oraz 10 30%, u których wykonywano FOB i BALF [7, 8]. W niniejszym badaniu FOB i wykonywane w jej trakcie procedury diagnostyczne (BALF, biopsja przezoskrzelowa płuc [TBLB, transbronchial lung 358
4 Anna Kowalska i wsp., Markery włóknienia i zapalenia w kondensacie powietrza wydychanego (EBC) Tabela 1. Wpływ inwazyjnych procedur diagnostycznych na stężenie wybranych markerów stanu zapalnego w EBC oraz BALF Table 1. The influence of invasive diagnostic procedures on inflammatory and fibrosis markers concentration in EBC and BALF Zmienna EBC przed FOB EBC po FOB BALF Variable EBC before FOB EBC after FOB BALF IL8 [pg/ml] Średnia 0,073 ± 0,13 0,061 ± 0,1 0,95 ± 0,62* Mediana 0,03 (0,022 0,05) 0,032 (0,008 0,038) 0,726 (0,577 1,432) VEGF [pg/ml] Średnia 6,75 ± 3,67 8,02 ± 4,97 66,38 ± 36,95* Mediana 6,824 (3,643 9,544) 7,654 (4,288 12,772) 57,316 (42,704 97,38) PAI-1 [ng/ml] Średnia 0,9 ± 0,6 1,1 ± 1,2 1,5 ± 3,7 Mediana 0,857 (0,411 1,259) 0,772 (0,357 1,087) 0 (0 0,788) TGF-b1 [pg/ml] Średnia 2871 ± 217,7 2909,7 ± 206,6 2820,1 ± 282 Mediana 2960,48 (2628, ,68) 2938,72 (2795, ,56) 2875,08 (2608, ,28) TNF-a [pg/ml] Średnia 3,74 ± 5,39 5,07 ± 6,45 10,5 ± 14,01 Mediana 2,144 (0 6,092) 2,595 (0 10,041) 6,487 (1,918 13,488) upa [ng/ml] Średnia Nieoznaczalny Nieoznaczalny 0,23 ± 0,1 Mediana Not detected Not detected 0,209 (0,148 0,354) *p < 0,05 (BALF v. EBC) Tabela 2. Zależności pomiędzy parametrami analizowanymi w przebadanych materiałach Table 2. Relationship between parameters analysed in all examined materials Zmienna EBC przed FOB z BALF EBC po FOB z BALF EBC przed FOB z EBC po FOB Variable EBC before FOB and BALF EBC after FOB and BALF EBC before FOB and EBC after FOB R* p R* p R* p IL-8 [pg/ml] 0,042 0,907 0,321 0,365 0,763 0,006 VEGF [pg/ml] 0,272 0,445 0,018 0,960 0,163 0,630 PAI-1 [ng/ml] 0,007 0,983 0,037 0,918 0,218 0,519 TGF-b1 [pg/ml] 0,406 0,244 0,272 0,445 0,318 0,340 TNF-a [pg/ml] 0,093 0,810 0,832 0,004 0,242 0,529 *Spearman biopsy] czy biopsja śluzówki oskrzeli) były niepowikłane, a przedstawione wstępne wyniki badania wydają się wskazywać, że mają one niewielki wpływ na stężenia badanych w BALF markerów. W dotychczas opublikowanych pracach naukowych badano w kondensacie powietrza wydychanego u pacjentów z sarkoidozą zawartość: IL- 1b, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6, IL-8, IL-10, VEGF, PDGF- AA, EGF, eikozanoidów, leukotrienów, tlenku azotu (NO), H 2 O 2, TGF-b1, TNF-a, PAI, Ca 2+, Mg 2+ [9 12]. Nie znaleziono doniesień o próbach oceny upa w EBC. Jedyna praca analizująca wpływ bronchofiberoskopii i procedur diagnostycznych wykonywanych w jej trakcie na obecność cząstek aktywnych biologicznie w EBC dotyczy wpływu FOB na stężenie NO w powietrzu wydychanym. Podobnie jak w niniejszym badaniu, autorzy nie obserwowali w niej istotnego wpływu FOB i wykonanych w jej trakcie instrumentacji na stężenie NO w EBC [13]. Trudności w oznaczaniu stężenia upa w EBC, które odnotowano w niniejszej pracy, mogą wynikać ze specyfiki pozyskiwania kondensatu. Wiadomo, że do frakcji gazowej powietrza wydychanego przedostają się jedynie cząsteczki o masie molekularnej nie większej niż 100 kda [14]. Tymczasem urokinazowy aktywator plazminogenu występuje w postaci nieaktywnej, jako prourokinazowy aktywator plazminogenu (pro-upa) o masie 120 kda, lub też w postaci kompleksów, między innymi z receptorem białkowym (upar) czy PAI-1. Masa molekularna monomeru upa wynosi około kda. Stosunkowo nieduży monomer upa łatwo łączy się więc z innymi cząsteczkami, tworząc kompleksy zbyt duże, aby dyfundować do frakcji gazowej [15]. Przeprowadzone przez autorki pilotażowe badanie stężeń PAI-1, upa, TGF-b1, VEGF, IL-8, TNF-a w materiałach uzyskanych z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego i kondensowania 359
5 Pneumonologia i Alergologia Polska 2010, tom 78, nr 5, strony Rycina 1. Stężenie TGF-b (pg/ml) w przebadanych materiałach Figure 1. TGF-b (pg/ml) concentration in all examined materials Rycina 3. Stężenie PAI (ng/ml) w przebadanych materiałach Figure 3. PAI (ng/ml) concentration in all examined materials Rycina 2. Stężenie TNF-a (pg/ml) w przebadanych materiałach Figure 2. TNF-a (pg/ml) concentration in all examined materials powietrza wydychanego nie uzasadnia możliwości zastąpienia analizy aktywności czynników włóknienia i zapalenia w BALF oceną tych markerów w EBC. Jednakże liczebność badanej pilotażowo grupy pacjentów (11 osób) jest zbyt mała, by sformułować ostateczne wnioski. Warto natomiast podkreślić, że ze względu na potwierdzenie obecności markerów włóknienia i zapalenia (poza upa) w powietrzu wydychanym oraz powtarzalność, małą inwazyjność, prostą metodykę i mniejsze koszty wykonania badania EBC, kontynuacja badań w większej grupie chorych jest w pełni uzasadniona. Rycina 4. Stężenie IL-8 (pg/ml) w przebadanych materiałach; *p < 0,05 (BALF v. EBC) Figure 4. Concentration IL-8 (pg/ml) in all examined materials; *p < 0.05 (BALF v. EBC) Wnioski 1. Możliwe jest oznaczanie PAI-1, TGF-b1,VEGF, IL-8, TNF-a w kondensacie powietrza wydychanego, upa zaś nie dyfundował do frakcji gazowej. 2. Stężenia markerów włóknienia i zapalenia oznaczane w EBC przed i po FOB z BALF były porównywalne. 360
6 Anna Kowalska i wsp., Markery włóknienia i zapalenia w kondensacie powietrza wydychanego (EBC) 3. Nie obserwowano wpływu FOB oraz związanych z nią procedur diagnostycznych na stężenia markerów włóknienia i zapalenia w badanych materiałach. Rycina 5. Stężenie VEGF (pg/ml) w przebadanych materiałach; *p < 0,05 (BALF v. EBC) Figure 5. VEGF (pg/ml) concentration in all examined materials; *p < 0.05 (BALF v. EBC) Piśmiennictwo 1. Moller D.R. Cells and cytokines involved in the pathogenesis of sarcoidosis. Sarcoid. Vasc. Diffuse Lung Dis. 1999; 16: Chorostowska-Wynimko J., Roży A., Lewandowska K. i wsp. The coagulation and antifibrynolitic activities are increased in the bronchoalveolar lavage fluid from patients with progressing idiopathic pulmonary fibrosis. ERS Congress Berlin 2008, Abstract. 3. Geiser T. Idiopathic pulmonary fibrosis a disorder of alveolar wound repair? Swiss Med. Wkly 2003; 133: Gharaee-Kermani M., Hu, B., Phan S.H., Gyetko M.R. The role of urokinase in idiopathic pulmonary fibrosis and implication for therapy. Expert Opinion on Investigational Drugs 2008; Sharma O.P., Alam S. Diagnosis, pathogenesis and treatment of sarcoidosis. Curr. Opin. Pulm. Med. 1995; 1: Horvath I., Hunt J., Barnes P.J. i wsp. Exhaled breath condensate: methodological recommendations and unresolved question. Eur. Respir. J. 2005; 26: Cradle W.F.J., Smiddy J.F., Elliott R.C. Complication of fiberotic bronchoscopy. Am. Rev. Respir. Dis. 1974; 109: Rycina 6. Znamienna zależność pomiędzy stężeniem TNF-a w BALF oraz EBC uzyskanym po bronchofiberoskopii (R = 0,832; p = 0,004) Figure 6. Significant correlation of TNF-a concentration in BALF and post-fob EBC(R = 0.832, p = 0.004) 361
7 Pneumonologia i Alergologia Polska 2010, tom 78, nr 5, strony Krause A., Hohberg B., Heine F., John M., Burmester G.R., Witti C. Cytokines derived from alveolar macrophages induce fever after bronchoscopy and bronchoalveolar lavage. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1997; 155: Kwiatkowska S., Łuczynska M., Grzelewska-Rzymowska I., Nowak D., Zięba M. Comparison of oxidative stress markers in exhaled breath condensate and in serum of patients with tuberculosis and sarcoidosis. Pol. Merk. Lek. 2005; 9: Roży A., Czerniawska J., Stępniewska B. i wsp. Inflammatory markers in the exhaled breath condensate of patients with pulmonary sarcoidosis. Journal of Physiology and Pharmacology 2006; 57 (supl. 4): Wilsher M.L., Fergusson W., Milne W., Wells A.U. Exhaled nitric oxide in sarcoidosis. Thorax 2005; 60: Ziora D., Kałuska K., Kozielski J. An increase in exhaled nitric oxide is not associated with activity in pulmonary sarcoidosis. Eur. Respir. J. 2004; 24: Karczmarczyk G., Ziora D., Kozielski J. Influence of flexible bronchoscopy on the concentration of exhaled nitric oxide. Pneumonol. Alergol. Pol. 2007; 75: Scheideler L., Manke H.G., Schwulera U., Inacker O., Hammerle H. Detection of non-volatile macromolecules in breath. a possible diagnostic tool? Am. Rev. Respir. Dis. 1993; 148: Jarosz D.E., Morris L.D., Tighe W.J. upa and upa: PAI-1 complexes in serum and plasma. ISOBM 2002; 23 (supl. 1):
Wpływ bronchofiberoskopii na stężenia tlenku azotu w wydychanym powietrzu
PRACA ORYGINALNA Grzegorz Kaczmarczyk, Dariusz Ziora, Jerzy Kozielski Katedra i Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu Kierownik: prof. dr hab. med. Jerzy Kozielski Wpływ bronchofiberoskopii
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner
mgr Anna Machoń-Grecka Cytokiny i czynniki proangiogenne u pracowników zawodowo narażonych na oddziaływanie ołowiu i jego związków Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n.
w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą
Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Mgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI
Daniel Babula AKTYWNOŚĆ WYBRANYCH METALOPROTEINAZ MACIERZY ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH - streszczenie Promotor:
ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Wskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy)
Centrum Pulmonologii i posiada w swojej strukturze 8 oddziałów szpitalnych w tym Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej ( zamiennie - torakochirurgii) Oddział został utworzony w latach 50 tych ubiegłego stulecia
przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Iwona Patyk. Ocena modulującego wpływu simwastatyny na miejscowy i uogólniony proces zapalny u chorych na POCHP
Iwona Patyk Ocena modulującego wpływu simwastatyny na miejscowy i uogólniony proces zapalny u chorych na POCHP Promotor: dr hab. n. med. Andrzej Chciałowski 1 STRESZCZENIE: Przewlekła obturacyjna choroba
Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych u psów i kotów z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra i Klinika Chirurgii Lek.wet. Magdalena Brzozowska ROZPRAWA DOKTORSKA Diagnostyka chorób jamy nosowej oraz zatok przynosowych
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Mechanizm dysfunkcji śródbłonka w patogenezie miażdżycy naczyń
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY WYDZIAŁ FARMACEUTYCZNY Z ODDZIAŁEM MEDYCYNY LABORATORYJNEJ Mechanizm dysfunkcji śródbłonka w patogenezie miażdżycy naczyń Anna Siekierzycka Rozprawa doktorska Promotor pracy
Badanie pilotażowe pomiaru stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym (FeNO) u dzieci klas III szkół podstawowych w Krakowie
ODDZIAŁ PEDIATRYCZNY Szpitala Specjalistycznego im. Stefana Żeromskiego SP ZOZ w Krakowie os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków Kierownik Oddziału lek. med. Marta Czubaj-Kowal specjalista chorób dzieci, specjalista
reakcji polimerazy w czasie rzeczywistym (real-time qpcr), po uprzednim przeprowadzeniu odwrotnej transkrypcji. Reakcja qpcr została przeprowadzona w
mgr Justyna Kiszałkiewicz promotor: prof. dr hab. n.med. Ewa Brzeziańska-Lasota Zakład Molekularnych Podstaw Medycyny I Katedra Chorób Wewnętrznych Wydział Lekarski Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Tytuł
Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY Rozprawa
Materiał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Nikotynizm a ekspresja i immunoekspresja pentraksyny 3 u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc
Nikotynizm a ekspresja i immunoekspresja pentraksyny 3 u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Lek. Michał Poznański Klinika Pulmonologii Ogólnej i
Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
ELEKTROMAGNETYCZNA NAWIGACJA W DIAGNOSTYCE OBWODOWYCH GUZKÓW PŁUC
ELEKTROMAGNETYCZNA NAWIGACJA W DIAGNOSTYCE OBWODOWYCH GUZKÓW PŁUC płk dr hab. n. med. A. CHCIAŁOWSKI WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY Warszawa CIEŃ OKRĄGŁY PŁUCA Przeważnie rozpoznanie przypadkowe Powyżej 150
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
Spis treści SPIS TREŚCI
Spis treści SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 13 1.1. Patogeneza pemfigoidu i opryszczkowatego zapalenia skóry... 13 1.1.1. Pemfigoid pęcherzowy - bullous pemphigoid... 13 1.1.2. Opryszczkowate zapalenie skóry -
Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne
Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne 29-30 września 2017 roku Centralny Szpital Kliniczny MSW w Warszawie Centrum Konferencyjne ul. Wołoska 137 02-507 Warszawa Kierownictwo
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Wojewódzki Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc i Rehabilitacji w Łodzi Dyrektor: inż. Janusz Kazimierczak 2
PRACA ORYGINALNA Agnieszka Urbaniak 1, 2, Marek Zięba 1, Anna Zwolińska 3, Urszula Szkudlarek 3, Maria Łuczyńska 3, Krzysztof Noweta 4, Sylwia Kwiatkowska 2 1 Wojewódzki Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej
OCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
RAK PŁUCA A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE
Beata Brajer-Luftmann Katedra i Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej UM w Poznaniu TPT 30.11.2013r. Najczęstszy nowotwór na świecie (ok. 1,2 mln zachorowań i ok. 1,1ml zgonów)
ZNACZENIE DIAGNOSTYCZNE 6-MINUTOWEGO TESTU KORYTARZOWEGO CHODU U MĘŻCZYZN Z MIAŻDŻYCĄ KOŃCZYN DOLNYCH
ZNACZENIE DIAGNOSTYCZNE 6-MINUTOWEGO TESTU KORYTARZOWEGO CHODU U MĘŻCZYZN Z MIAŻDŻYCĄ KOŃCZYN DOLNYCH Bartosz Wnuk 1, Teresa Kowalewska-Twardela 2, Damian Ziaja 3 Celem pracy była ocena przydatności 6-minutowego
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
1. STRESZCZENIE - 1 -
1. STRESZCZENIE Cukrzyca jest problemem zdrowotnym wielu Polaków, również tych najmłodszych, a od 2006 roku zaliczana jest nawet do chorób zagrażających światowemu zdrowiu. Z kolei cukrzycowa choroba nerek
Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Powikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Waldemar TOMALAK. Zakład Fizjopatologii Układu Oddychania, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział w Rabce-Zdroju.
Waldemar TOMALAK Zakład Fizjopatologii Układu Oddychania, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział w Rabce-Zdroju. Technika znana od lat 90tych XX wieku Pomiary szybkie, powtarzalne, możliwe do stosowania
badania Edukacja Badania Rozwój
badania Edukacja Badania Rozwój Biobank Healthy Agening Research Centre UM Centrum Badań nad Zdrowym Starzeniem UM Katedra Immunologii, Reumatologii i Alergii UM ul. Pomorska 251, bud. C5, 92-215 Łódź
THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS WITH PAIN IN LUMBOSACRAL SPINE AND AN ASSESSMENT OF THEIR ANALGESIC EFFECTIVENESS
NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE ZABIEGI FIZYKALNE U PACJENTÓW Z DOLEGLIWOŚCIAMI BÓLOWYMI ODCINKA L-S KRĘGOSŁUPA WRAZ Z OCENĄ ICH SKUTECZNOŚCI W DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM THE MOST FREQUENT PHYSICAL MODALITIES IN PATIENTS
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Streszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego,
Streszczenie Ocena wybranych wskaźników diagnostycznych stanów zapalnych gruczołu mlekowego klaczy Słowa kluczowe: stan zapalny gruczołu mlekowego, mleko klaczy, wymię klaczy. Stany zapalne gruczołu mlekowego
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Postępy w diagnostyce sarkoidozy płuc
EDUKACJA Dariusz Ziora, Dariusz Jastrzębski, Łukasz Labus Klinika Chorób Płuc i Gruźlicy SUM w Katowicach Kierownik: prof. dr hab. n. med. J. Kozielski Postępy w diagnostyce sarkoidozy płuc Advances in
Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii
Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu
Ocena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą
Agnieszka Terlikowska-Brzósko Ocena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą STRESZCZENIE Wstęp Atopowe zapalenie skóry (AZS) i łuszczyca
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach
lek. Anna Starostka-Tatar Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach 2009-2015 Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Beata Labuz-Roszak
Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Joanna Kobosko, Edyta Piłka, Agnieszka Pankowska, Henryk Skarżyński STRESZCZENIE
Harmonogram pracy Przychodni Specjalistycznej PCCHP. Harmonogram pracy gabinetów zabiegowych PCCHP
Załącznik nr 4 do Regulaminu Organizacyjnego Harmonogram pracy Przychodni Specjalistycznej PCCHP Przychodnia jest czynna: poniedziałek 7.05 18.00 wtorek 7.05 15.00 środa 7.05 15.00 czwartek 7.05 15.00
ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Test 6-minutowego chodu u chorych na sarkoidozę płuc z zajęciem serca
PRACA ORYGINALNA Anna Kowalska 1, Elżbieta Puścińska 1, Anna Goljan-Geremek 1, Justyna Czerniawska 1, Anna Stokłosa 1, Marek Kram 2, Witold Z. Tomkowski 3, Dorota Górecka 1 1 II Klinika Chorób Płuc Instytutu
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
TOP PULMONOLOGICAL TRENDS 1-3 grudnia 2016 CO NOWEGO W CHOROBACH PŁUC 2016?
TOP PULMONOLOGICAL TRENDS 1-3 grudnia 2016 1 grudnia Czwartek CO NOWEGO W CHOROBACH PŁUC 2016? 8.30 10.15 WARSZTATY KLINICZNE 10.30 10.40 Otwarcie konferencji prof. Halina Batura-Gabryel 10.40 11.25 SESJA
ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT CENOWYCH NR 24/ IPF
Warszawa, dnia 27/04/2018 ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT CENOWYCH NR 24/2018 - IPF I. ZAMAWIAJACY OncoArendi Therapeutics S. A. ul. Żwirki i Wigury 101 02-089 Warszawa NIP: 728 27 89 248 Osoba do kontaktu
LECZENIE CIĘŻKIEJ, AKTYWNEJ POSTACI ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45)
Załącznik B.36. LECZENIE CIĘŻKIEJ, AKTYWNEJ POSTACI ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW ŚWIADCZENIOBIORCY W PROGRAMIE
LECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M 45)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 732 Poz. 71 Załącznik B.36. LECZENIE INHIBITORAMI TNF ALFA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z CIĘŻKĄ, AKTYWNĄ POSTACIĄ ZESZTYWNIAJĄCEGO ZAPALENIA STAWÓW KRĘGOSŁUPA (ZZSK) (ICD-10 M
prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Sekwencyjność występowania zaburzeń molekularnych w niedrobnokomórkowym raku płuca
Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie
Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie Paweł Ramos, Barbara Pilawa, Maciej Adamski STRESZCZENIE Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego
Zakresy świadczeń. chirurgia naczyniowa - drugi poziom referencyjny. chirurgia szczękowo-twarzowa. dermatologia i wenerologia
Zakresy świadczeń Tryb realizacji świadczeń Lp. Kod produktu Nazwa świadczenia Uwagi 1 2 3 4 6 7 1 5.52.01.0000029 Hospitalizacja przed przekazaniem do ośrodka o wyższym poziomie referencyjnym 5 12 X X
Komunikat prasowy. Dodatkowe informacje
W nowej analizie danych z badań INPULSIS wykazano skuteczność nintedanibu u szerokiej grupy chorych z rozpoznaniem idiopatycznego włóknienia płuc (IPF) opartym na poszerzonych kryteriach diagnostycznych
Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Ingrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska
Ingrid Wenzel KLINICZNE ZNACZENIE EKSPRESJI RECEPTORA ESTROGENOWEGO, PROGESTERONOWEGO I ANDROGENOWEGO U CHORYCH PODDANYCH LECZNICZEMU ZABIEGOWI OPERACYJNEMU Z POWODU NIEDROBNOKOMÓRKOWEGO RAKA PŁUC (NDKRP)
OTWARCIE PO RESTRUKTURYZACJI 13 CZERWCA 2016 R.
Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii, Alergologii i Immunologii Klinicznej OTWARCIE PO RESTRUKTURYZACJI 13 CZERWCA 2016 R. Wojskowy Instytut Medyczny - Centralny Szpital Kliniczny Ministerstwa Obrony
Ocena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka. pt.: Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia
Ocena rozprawy doktorskiej lekarz Sławomira Milczarka pt.: Polimorfizmy AIF-1 a częstość występowania ostrego odrzucania, opóźnienia podjęcia funkcji graftu i przewlekłej dysfunkcji graftu u pacjentów
jako markerów wczesnego zakażenia noworodków urodzonych przedwcześnie
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE I WYDZIAŁ LEKARSKI Z ODDZIAŁEM STOMATOLOGICZNYM KATARZYNA DĄBEK Ocena wybranych czynników (MMP-9, TIMP-1, CRP, PCT) jako markerów wczesnego zakażenia noworodków urodzonych
Recenzja w postępowaniu habilitacyjnym dr n. med. Magdaleny Martusewicz-Boros
Warszawa, dnia 27 marca 2017 roku Recenzja w postępowaniu habilitacyjnym dr n. med. Magdaleny Martusewicz-Boros Opinię, składającą się z dwóch części, to jest oceny osiągnięć naukowych (1) i istotnej aktywności
Lekarz : lek. Grażyna Kucharska, specjalista radiolog. Telefon:
Lekarz : Telefon: 032 331 99 61 lek. Grażyna Kucharska, specjalista radiolog W Pracowni RTG wykonywane są badania dla pacjentów hospitalizowanych w Szpitalu, pacjentów Poradni Przyszpitalnej, pacjentów
Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna
Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Joanna Chorostowska-Wynimko Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie OBJAWY LEKARZ POZ Późna DIAGNOSTYKA zgłaszalność WSTĘPNA do lekarza POZ
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Co roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków
Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Tlenek azotu w powietrzu wydechowym u chorych na obturacyjny bezdech podczas snu
Praca oryginalna Tlenek azotu w powietrzu wydechowym u chorych na obturacyjny bezdech podczas snu Exhaled nitric oxide in patients with obstructive sleep apnea syndrome Tadeusz Przybyłowski, Piotr Bielicki,
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Opieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lek. Oliwii Segiet p.t.: Rola wybranych interleukin w niewydolności skurczowej serca.
Zakład Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Białystok 20.09.2018 Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lek. Oliwii Segiet p.t.: Rola
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami
Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami dr.med. Iwona Damps-Konstańska Klinika Alergologii Gdański Uniwersytet Medyczny Klinika Alergologii i Pneumonologii Uniwersyteckie Centrum Kliniczne
Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Tlenek azotu w powietrzu wydychanym u chorych na alergiczny sezonowy nie yt nosa
Ziêtkowski Z., Bodzenta- ukaszyk A., Tomasiak M.M. Tlenek azotu (NO) w powietrzu wydychanym u chorych... ARTYKU Y ORYGINALNE93 Alergia Astma Immunologia, 0, 9(), 93-9 Tlenek azotu w powietrzu wydychanym
Jakość życia chorych na astmę dobrze i źle kontrolowaną
PRACA ORYGINALNA Marta Chełmińska 1, Lidia Werachowska 1, Marek Niedoszytko 1, Marceli Bolałek 3, Amelia Szymanowska 1, Iwona Damps-Konstańska 1, Jan Marek Słomiński 2, Ewa Jassem 1 1 Klinika Alergologii
Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Szymona Darochy. pt. Ocena skuteczności i bezpieczeństwa przezskórnej angioplastyki balonowej tętnic
dr hab. med. Grzegorz Kopeć Klinika Chorób Serca i Naczyń Instytutu Kardiologii Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński Kraków 04.03.2017 r. Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Szymona Darochy