MÓJ POMYSŁ NA EDUKACJĘ REGIONALNĄ

Transkrypt

1 MARZENA WLAZŁOWICZ-PIETRAS MÓJ POMYSŁ NA EDUKACJĘ REGIONALNĄ Pracuję w Szkole Podstawowej nr 4 w Aleksandrowie Łódzkim. W związku z moimi doświadczeniami wynikającymi z prowadzenia koła regionalnego, postanowiłam rozbudować tematykę regionalną w formie autorskiego programu ścieżki edukacyjnej. Sądzę, że niektóre moje pomysły mogą zainspirować innych nauczycieli, także poza Aleksandrowem i posłużyć za wzór podobnych programów np. w Ozorkowie, Brzezinach czy Pabianicach. Zauważyłam, że wśród programów edukacji regionalnej przeważają takie o tematyce kulturalnoetnograficznej, przeznaczone zwłaszcza dla szkół wiejskich i miasteczek z okolic o bogatym folklorze i kolorycie lokalnym. Sporo też mówi się o rodzinnych stronach w wielu szkołach na terenie wielkich miast z bogatą historią i zabytkami, np. Krakowie, Poznaniu czy nawet Łodzi. Ten program jest nieco inny, przeznaczony zwłaszcza dla uczniów i nauczycieli z niewielkich miasteczek, funkcjonujących w ramach przemysłowej aglomeracji. W założeniu moja propozycja ma charakter interdyscyplinarny, choć przeważają w niej siłą rzeczy treści historyczne i z zakresu wiedzy o społeczeństwie, co wynika z mojego historycznego wykształcenia oraz doświadczeń z prowadzenia koła. Z powodzeniem mógłby realizować ten program w szkole podstawowej jeden nauczyciel, najlepiej historyk lub polonista, włączając jego treść do materiału nauczania własnego przedmiotu. Artykuł ten został opublikowany w Przeglądzie Edukacyjnym, nr 3(40), 2003, s

2 ALEKSANDRÓW NA TLE REGIONU ŁÓDZKIEGO (propozycja programu edukacji regionalnej) Cele i zadania Zapoznanie uczniów z historią, geografią, gospodarką, walorami krajoznawczymi oraz kulturą ludową rodzinnego miasta i regionu. Zapoznanie uczniów ze specyfiką rodzinnego miasta na tle regionu, a regionu na tle Polski. Ukazanie związków między ważnymi wydarzeniami w dziejach Polski, a dziejami lokalnymi i historią rodzinną. Budzenie u uczniów zainteresowań przeszłością oraz dniem dzisiejszym własnego miasta i regionu. Rozwijanie postaw patriotycznych związanych z historią lokalną i kulturą regionalną. Rozwijanie aktywnego i świadomego udziału uczniów w życiu wspólnoty lokalnej. Kształtowanie u uczniów szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń i potrzeby pielęgnowania tradycji rodzinnych. Kształtowanie u uczniów potrzeby ochrony zabytków, pamiątek i pomników przeszłości. Treść nauczania KLASA IV Dział I: Najbliższe otoczenie - dom rodzinny i szkoła: 1. Moje drzewo genealogiczne - poznaję historię swojej rodziny. 2. Szkolne muzeum - poszukiwanie pamiątek przeszłości rodzinnej i przygotowanie wystawy. 3. Aleksandrowski słownik gwarowy -językowe ślady przeszłości mojego miasta i rodziny znane z tradycji rodzinnej. 4. Moja szkoła dawniej i dziś - wizyta w szkolnej izbie pamięci. 2

3 Dział II: Ogólna charakterystyka regionu, symbole regionalne: 1. W sercu Polski - położenie i warunki geograficzne Aleksandrowa. 2. Od ziemi łęczyckiej po województwo łódzkie - przynależność administracyjna mojego miasta dawniej i dziś. 3. Miasto Aleksandra - znaczenie nazwy i herbu Aleksandrowa. 4. Wokół łódki, lwów i orłów - poznaję herby Łodzi, powiatu zgierskiego i województwa łódzkiego. KLASA V Dział III: Regionalne legendy, tradycje i zwyczaje: 1. Ta noc wigilijna - lekcja muzealna z udziałem etnografa z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. 2. Nie tylko dyngus - polskie tradycje związane ze świętami Wielkanocy we wspomnieniach naszych babć; wywiady lub ankieta. 3. Na ludową nutę - wysłuchanie repertuaru lokalnego zespołu ludowego Aleksandrowianie" lub łódzkiej kapeli podwórkowej. 4. Śladami diabła Boruty -wycieczka do Łęczycy i Tumu szlakiem dawnych legend. 5. Z diabłem w zmowie? - przemysłowcy łódzcy w oczach robotników w świetle dawnych opowieści. Dział IV: Jak żyli dawni mieszkańcy naszego regionu? 1. Turniej rycerski - wycieczka do średniowiecznego zamku w Łęczycy, Uniejowie lub Oporowie śladami kultury rycerskiej regionu. 2. W chłopskiej chałupie -wycieczka do skansenu wiejskiego w Łowiczu w poszukiwaniu śladów kultury ludowej regionu. 3. W pałacu fabrykanta - wycieczka do Łodzi, zwiedzenie Muzeum Historii Miasta Łodzi (w dawnym pałacu Poznańskiego) lub Oddziału Muzeum Sztuki Rezydencji Księży Młyn (willa Herbstów). 4. Miasto tysiąca kominów - wycieczka do Łodzi, zwiedzenie Centralnego Muzeum Włókiennictwa (w dawnej fabryce Gayera), kompleksów fabrycznych Scheiblera i Grohmanna oraz osiedla robotniczego Księży Młyn. 5. Wybitni łodzianie - wycieczka do Łodzi, spacer ulicą Piotrkowską śladami sławnych Łodzian uwiecznionych na pomnikach i fasadach kamienic. 3

4 KLASA VI Dział V: Początki Aleksandrowa: 1. Na tropach łowców z epoki kamienia - wycieczka na wydmy w Rąbieniu - miejsce wykopalisk archeologicznych; reportaż z wykopalisk. 2. W środku Puszczy Łódzkiej - okolice Aleksandrowa w okresie przedprzemysłowym; najstarsze wzmianki o okolicznych wsiach i miastach; ślady przeszłości regionu w nazwach miejscowości. 3. Gdy Aleksandrów był większy od Łodzi założenie Aleksandrowa przez Rafała Bratoszewskiego i okres jego największej świetności ( ). 4. Nie tylko domy tkaczy - wycieczka po Aleksandrowie w poszukiwaniu zabytków XIX-wiecznego budownictwa; fotoreportaż. Dział VI: Mały Aleksandrów a wielka historia: 1. Nasi przodkowie - powstańcy, patrioci, obrońcy polskości - udział aleksandrowian w powstaniach narodowych (listopadowym, styczniowym), rewolucji 1905 i I wojnie światowej. 2. Straszne czasy cz. l - Aleksandrów i okolice w okresie II wojny światowej i okupacji niemieckiej we wspomnieniach naszych dziadków; wywiady. 3. Straszne czasy, cz. 2 - wycieczka do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem lub Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Oddział na Radogoszczu. 4. Chwila zadumy - spacer na aleksandrowski cmentarz i zapalenie zniczy na grobach zasłużonych. Dział VII: Współczesny Aleksandrów: 1. Powojenne przemiany w naszym mieście spotkanie z członkami Towarzystwa Przyjaciół Aleksandrowa. 2. Wybitni aleksandrowianie -wywiady ze znanymi sportowcami, ludźmi kultury, społecznikami, naukowcami związanymi z Aleksandrowem. 3. Co gnębi dzisiejszych aleksandrowian? - sondaż uliczny lub ankieta. 4. Lokalna demokracja, cz. l - wizyta na sesji aleksandrowskiej rady miejskiej; wywiady z lokalnymi politykami. 5. Lokalna demokracja, cz. 2 - wybory młodych władz Aleksandrowa. 4

5 Osiągnięcia Znajomość historii lokalnej, współczesności, walorów krajoznawczych oraz kultury własnego miasta i regionu Dostrzeganie specyfiki własnego miasta na tle regionu, zaś regionu na tle kraju. Odczytywanie związków łączących tradycję rodzinną z tradycjami regionalnymi i ogólnopolskimi. Dostrzeganie wpływu wartości związanych z kulturą regionu na życie poszczególnych ludzi. Świadome i aktywne uczestnictwo w życiu wspólnoty lokalnej, w zachowaniu i pomnażaniu dziedzictwa kulturowego regionu. Procedury osiągnięcia celów Wycieczki krajoznawcze po Aleksandrowie, Łodzi i regionie. Zwiedzanie muzeów historycznych i regionalnych oraz uczestnictwo w lekcjach muzealnych. Ankiety i sondaże uliczne. Wywiady ze znanymi aleksandrowianami lokalnymi politykami, działaczami społecznymi, uczonymi i ludźmi kultury. Inscenizacja - wybory. Reportaże i fotoreportaże. Przygotowanie wystaw, plansz i pomocy dydaktycznych Praca w grupach. Rozmowa nauczająca. 5