RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 4 listopada 2011 r. (15.11) (OR. en) 15790/1/11 REV 1

Transkrypt

1 RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 4 listopada 2011 r. (15.11) (OR. en) 15790/1/11 REV 1 COPEN 281 EUROJUST 163 ENFOPOL 370 EJN 137 GENVAL 110 ENFOCUSTOM 127 NOTA Od: Sekretariat Rady Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 13598/09 COPEN 178 ENFOPOL 218 EUROJUST 55 EJN 35 Dotyczy: Podręcznik dla wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych Delegacje otrzymują w załączeniu zaktualizowaną wersję Podręcznika dla wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych, opracowaną w ramach wspólnego projektu Eurojustu i Europolu dotyczącego wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych /1/11 REV 1 JW/gt 1 DG H 2B PL

2 ZAŁĄCZNIK PODRĘCZNIK DLA WSPÓLNYCH ZESPOŁÓW DOCHODZENIOWO-ŚLEDCZYCH 1. Wprowadzenie Głównym celem Podręcznika dla wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych (określanych dalej skrótem JIT, z ang. joint investigation teams) uzupełniającego istniejący dokument Eurojustu/Europolu pt. Przewodnik po legislacji państw członkowskich UE dotyczącej wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych, jest zapoznanie specjalistów z tej dziedziny z podstawą prawną i wymogami w zakresie ustanawiania tych zespołów oraz przekazanie sugestii, w jakich sytuacjach skorzystanie z JIT może być użyteczne. Ponadto celem podręcznika jest wyjaśnienie ewentualnych nieporozumień dotyczących JIT, zachęcenie specjalistów z tej dziedziny do korzystania z tego nowego narzędzia, które może być bardzo przydatne w dochodzeniach, i generalnie pomoc w rozwijaniu współpracy międzynarodowej w sprawach karnych. W podręczniku wykorzystano wspólne doświadczenia praktyczne oraz materiały z seminariów i spotkań. Podręcznik będzie dokumentem żywym i jako taki będzie podlegał regularnym aktualizacjom, zwłaszcza w związku z praktycznymi doświadczeniami nabytymi w konkretnych przypadkach. Czym jest wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy ( JIT )? JIT jest zespołem dochodzeniowym ustanowionym na mocy umowy między co najmniej dwoma państwami członkowskimi lub innymi stronami, do konkretnych celów i na określony czas. Ogólne korzyści z JIT, w porównaniu z tradycyjnymi formami międzynarodowego egzekwowania prawa i współpracy sądowej, takimi jak postępowania lustrzane lub równoległe oraz wnioski o pomoc prawną, są pokrótce przedstawione w ramce poniżej. Wiele konkretnych korzyści z pracy w JIT wyniknie również podczas prac nad konkretnymi przypadkami, w określonych warunkach /1/11 REV 1 JW/gt 2 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

3 Plusy korzystania z JIT: możliwość bezpośredniej wymiany informacji między członkami JIT bez potrzeby składania formalnych wniosków o pomoc prawną możliwość występowania o środki dochodzeniowe bezpośrednio między członkami zespołu bez potrzeby składania wniosków o pomoc prawną. Dotyczy to także środków przymusu możliwość obecności członków podczas przeszukiwania miejsca zamieszkania, przesłuchań itp. w ramach jurysdykcji objętych działaniami, co pomaga w pokonywaniu barier językowych podczas przesłuchań itp. możliwość koordynowania wysiłków na miejscu i nieformalnej wymiany wiedzy specjalistycznej możliwość budowania i promowania zaufania między specjalistami z tej dziedziny działającymi w ramach różnych jurysdykcji i środowisk pracy JIT jest platformą, na której można najlepiej określić, jak powinny wyglądać optymalne strategie dochodzeniowe i związane z postępowaniem karnym możliwość bezpośredniej pomocy i wsparcia ze strony Europolu i Eurojustu możliwość ubiegania się o finansowanie udostępniane przez UE, Eurojust lub Europol podniesienie świadomości kadry kierowniczej i poprawa skuteczności międzynarodowych dochodzeń 15790/1/11 REV 1 JW/gt 3 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

4 2. Koncepcja JIT 29 maja 2000 r. Rada Ministrów UE przyjęła konwencję o pomocy prawnej w sprawach karnych (zwaną dalej konwencją z 2000 roku o pomocy prawnej ) 1. Celem tej konwencji jest promowanie i modernizowanie współpracy między organami ochrony porządku publicznego i organami sądowymi w Unii Europejskiej oraz Norwegii i Islandii przez uzupełnienie przepisów obowiązujących instrumentów prawnych i przez ułatwienie ich stosowania. Z uwagi na powolne postępy w ratyfikacji konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej Rada przyjęła 13 czerwca 2002 r. decyzję ramową w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych, którą państwa członkowskie miały wdrożyć do 1 stycznia 2003 r. 2 Państwa członkowskie były przekonane, że narzędzie, jakim są JIT, będzie szczególnie korzystne dla agencji Unii Europejskiej zajmujących się ochroną porządku publicznego. Koncepcja JIT narodziła się z przekonania, że istniejące metody międzynarodowej współpracy policyjnej i sądowej są same w sobie niewystarczające, by radzić sobie z poważną transgraniczną przestępczością zorganizowaną. Uznano, że zespół złożony ze śledczych i przedstawicieli organów wymiaru sprawiedliwości z przynajmniej dwóch państw, pracujących wspólnie w określonym otoczeniu prawnym i z określonymi prawami, zadaniami i obowiązkami uczestników, usprawniłby zwalczanie przestępczości zorganizowanej. Przepisy o JIT w konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej Z uwagi na powolną ratyfikację konwencji przepisy o JIT zostały przyjęte przez państwa członkowskie w decyzji ramowej z 2002 roku, aby zapewnić ich szybsze wdrożenie Istniejące metody wydawały się niewystarczające, by skutecznie zwalczać niektóre przypadki poważnej przestępczości międzynarodowej 1 2 Akt Rady z dnia 29 maja 2000 r. ustanawiający zgodnie z art. 34 Traktatu o Unii Europejskiej Konwencję o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej (Dz.U. C 197 z , s. 3). Decyzja ramowa 2002/465/WSiSW w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowośledczych (Dz.U. L 162 z ) /1/11 REV 1 JW/gt 4 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

5 3. Ramy prawne JIT utworzone między państwami członkowskimi UE (unijne JIT) Ramy prawne ustanowienia JIT znajdują się w art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej oraz w odnośnej decyzji ramowej. Decyzja ta powtarza de facto art. 13, 15 i 16 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej w prawie identycznym brzmieniu. Decyzja ramowa została wdrożona przez państwa członkowskie na różne sposoby. Podczas gdy niektóre państwa przyjęły szczegółowe przepisy dotyczące JIT lub włączyły przepisy dotyczące JIT do swoich kodeksów postępowania karnego, inne zdecydowały się po prostu bezpośrednio stosować konwencję z 2000 roku o pomocy prawnej w swoich porządkach prawnych. Konwencja weszła w życie w większości państw członkowskich. Sama decyzja ramowa przestanie obowiązywać, gdy konwencja z 2000 roku o pomocy prawnej wejdzie w życie we wszystkich państwach członkowskich. Do chwili obecnej jedynie Włochy nie wdrożyły decyzji ramowej, ani nie ratyfikowały konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej. W załączniku I dokonano odniesienia do odnośnych aktów prawnych poszczególnych państw członkowskich. Niektóre państwa członkowskie stosują przepisy bezpośrednio. Inne wcieliły w życie szczegółowe przepisy. Przyjęte rozwiązania przedstawiono w załączniku I. Szczegółowa analiza znajduje się w Przewodniku po prawodawstwie państw członkowskich UE dotyczącym wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych. JIT utworzone między państwami członkowskimi UE a państwami trzecimi JIT mogą zostać utworzone z udziałem państw spoza Unii Europejskiej lub między takimi państwami, pod warunkiem że istnieje podstawa prawna dla utworzenia takiego JIT. Podstawa prawna może mieć postać: - międzynarodowego instrumentu prawnego, 15790/1/11 REV 1 JW/gt 5 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

6 - umowy dwustronnej, - umowy wielostronnej, - ustawodawstwa krajowego (np. artykułów kodeksu postępowania karnego). Następujące międzynarodowe instrumenty prawne są już dostępne i mogą służyć za stosowną podstawę prawną dla JIT tworzonych między państwem członkowskim UE a państwem trzecim: - drugi protokół dodatkowy do konwencji Rady Europy o pomocy prawnej w sprawach karnych z 20 kwietnia 1959 r. (art. 20) - Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej z 15 listopada 2000 r. (art. 19) - konwencja w sprawie pomocy wzajemnej i współpracy między administracjami celnymi (konwencja neapolitańska II) z 18 grudnia 1997 r. (art. 24) - konwencja o współpracy policyjnej w Europie Południowo-Wschodniej z 5 maja 2006 r. (art. 27) - Porozumienie między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o wzajemnej pomocy prawnej (art. 5 i jego odpowiednik w systemie krajowym) 4. Wymagania dotyczące JIT Art. 13 ust. 1 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej oraz art. 1 decyzji ramowej z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych ujmują koncepcję JIT bardziej z punktu widzenia międzynarodowego i transgranicznego wymiaru przestępstwa niż z punktu widzenia powagi przestępstwa. Art. 13 ust. 1 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej 3 przewiduje, że JIT mogą być tworzone w szczególności, gdy: dochodzenia w sprawach przestępstw prowadzone w państwie członkowskim wymagają dokonywania trudnych i wymagających działań w powiązaniu z innymi państwami członkowskimi; 3 W dalszej części dokumentu stosowne przepisy odnośnej decyzji ramowej w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych stosuje się mutatis mutandis /1/11 REV 1 JW/gt 6 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

7 niektóre z państw członkowskich prowadzą dochodzenia w sprawach przestępstw, których okoliczności wymagają skoordynowanych i wspólnych działań zaangażowanych w nie państw członkowskich. Wykorzystanie JIT będzie brane pod uwagę zazwyczaj przy dochodzeniach dotyczących poważniejszych form przestępczości. Jednak przy rozważaniu utworzenia JIT należy sprawdzić w ustawodawstwie krajowym i wytycznych operacyjnych, czy jego powołanie nie podlega kryterium powagi przestępstwa lub jakimkolwiek innym kryteriom kwalifikowalności. Nie wyklucza to, że JIT mogą się również okazać przydatne przy pomniejszych sprawach o wymiarze transgranicznym. A to dlatego, że JIT mogą ułatwić współpracę w konkretnych przypadkach i przygotować grunt dla przyszłych JIT przez budowanie wzajemnego zaufania i służenie doświadczeniami we współpracy transgranicznej. Wnioski o ustanowienie JIT mogą często pochodzić od państwa członkowskiego, lecz także od Europolu i Eurojustu. W niektórych państwach członkowskich pierwszy wniosek musi mieć formę wniosku o pomoc prawną. Zaleca się, by przy rozważaniu utworzenia JIT śledczy, prokuratorzy lub sędziowie z państw członkowskich, wraz z delegatami z Eurojustu i Europolu, spotykali się w celu omówienia danej kwestii na jak najwcześniejszym etapie przed wystosowaniem formalnego wniosku i zawarciem umowy. Jako że niektóre państwa wdrożyły krajowe przepisy administracyjne, które na przykład zakładają powiadamianie właściwych ministerstw na etapie przygotowawczym, wczesne zaangażowanie wszystkich uprawnionych osób jest niezbędne, by nie utrudniać ani nie opóźniać całego procesu /1/11 REV 1 JW/gt 7 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

8 To, czy JIT jest odpowiednim narzędziem w danym przypadku, zależy od konkretnych okoliczności, lecz jego wykorzystanie można brać pod uwagę zarówno przy sprawach mniejszej, jak i większej wagi. Należy zaangażować Eurojust i Europol na jak najwcześniejszym etapie, by omówić możliwe korzyści utworzenia JIT i konkretne kroki w tym kierunku. JIT mogą służyć jako podstawa przyszłej współpracy, ułatwiając wzajemne zaufanie i kontakty. Z sugestią utworzenia JIT może wystąpić zarówno państwo członkowskie, jak i Eurojust czy Europol. JIT jest elastycznym narzędziem dochodzeniowym, które ma służyć śledczemu pomocą. 5. Struktura i działanie JIT 5.1 Zespół Zespół tworzony jest w państwie członkowskim, które uznaje się za główne państwo prowadzenia dochodzenia. Brzmienie art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej umożliwia połączenie w grupę w bliskim związku z dochodzeniem śledczych oraz innych pracowników z co najmniej dwóch państw członkowskich. Oznacza to, że część osób pracowałaby tymczasowo poza własnym państwem członkowskim, co w wielu przypadkach mogłoby być idealnym rozwiązaniem. Jednak nie ma wymogu, by członek JIT pracował poza swoim państwem, nawet jeśli jego JIT ma stałą siedzibę w innym państwie. Istotnie, JIT może równie dobrze składać się z członków z przynajmniej dwóch państw członkowskich, przy czym żaden z nich nie pracuje poza własnym państwem /1/11 REV 1 JW/gt 8 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

9 Na przykład Szwecja i Finlandia mogłyby porozumieć się co do utworzenia JIT z siedzibą w Helsinkach, a szwedzki członek tego zespołu prowadziłby dochodzenie w Sztokholmie, nigdy nie wyjeżdżając do Finlandii. Analogicznie, w skład zespołu z siedzibą główną w jednym państwie dowodzenia może wchodzić jeden członek reprezentujący wszystkie uczestniczące państwa, a pozostali członkowie mogą prowadzić dochodzenie w swoich krajach ojczystych. Możliwe są różne scenariusze, a kwestie organizacyjne JIT muszą być uzgadniane osobno dla każdego przypadku, przy wzięciu pod uwagę różnych czynników, takich jak koszty, dostępność personelu, czas trwania i charakter dochodzenia, organ wymiaru sprawiedliwości itp. Potrzeba rozważenia kryterium geograficznego i potrzeba odpowiedniej elastyczności, jeśli dochodzenie wykaże, że konieczne jest prowadzenie działań na innym obszarze Brak obowiązku delegowania personelu za granicę Należy wziąć pod uwagę umiejętności językowe członków zespołu, by ułatwić komunikację 5.2. Kierownik JIT Każdy JIT musi mieć kierownika lub kierowników. Artykuł 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej przewiduje kilka opcji i także w tej kwestii pozostawia możliwość interpretacji poszczególnym państwom. Nie zostało określone, czy kierownikiem zespołu powinien być oskarżyciel publiczny, sędzia czy starszy funkcjonariusz policji bądź służb celnych. Jako że kwestia ta zależy w bardzo dużym stopniu od prawa krajowego, niniejszy dokument nie będzie zawierał sugestii w tym zakresie. Jednak z uwagi na fakt, że JIT jest w niektórych państwach członkowskich uważany za szczególną formę wzajemnej pomocy prawnej, zaleca się, by w przypadkach dochodzeń kierowanych przez sędziów pokoju, sędziów śledczych lub prokuratorów, kierownikiem zespołu była osoba reprezentująca wymiar sprawiedliwości. W przypadku innych jurysdykcji i zależnie od ram krajowych właściwe może być postawienie na czele JIT funkcjonariusza organów ochrony porządku publicznego. Artykuł 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej stanowi, że:... kierownikiem zespołu jest przedstawiciel właściwego organu uczestniczącego w postępowaniach karnych z państwa członkowskiego, w którym działa zespół. Jedna z możliwych interpretacji to stwierdzenie, że JIT ma stałe kierownictwo, wynikające z jego głównej siedziby operacyjnej /1/11 REV 1 JW/gt 9 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

10 Zgodnie z inną interpretacją kierownik zespołu powinien pochodzić z państwa członkowskiego, w którym zespół znajduje się aktualnie podczas prowadzenia działań. Ta interpretacja znajduje pewne uzasadnienie we wzorze umowy (zob. sekcja 7 i załącznik 2), która przewiduje, że kierownikiem jest przedstawiciel właściwych organów państwa członkowskiego (państw członkowskich), w którym działa zespół ( ), a pod jego kierownictwem członkowie JIT wykonują swoje zadania w państwie członkowskim, z którego pochodzi. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że państwa członkowskie opowiadają się za wariantem, w którym zespół ma więcej kierowników, niż jednego odpowiedzialnego za wszystko. Przejrzysta struktura dowodzenia ma kluczowe znaczenie dla członków JIT Zmienna struktura kierownictwa, zależna od geograficznego zakresu działań, jest dopuszczalna, pod warunkiem że pozostaje przejrzysta Komunikacja jest kluczowa dla udanego zarządzania JIT 5.3. Działania Członkowie zespołu wykonują swoje zadania pod przewodnictwem kierownika zespołu, uwzględniając warunki określone przez ich własne organy w umowie o powołaniu JIT. Jest to kwestia, która musi zostać w pełni uwzględniona podczas opracowywania tekstu umowy o JIT, aby członkowie zespołu, w szczególności ci oddelegowani z innego państwa członkowskiego, wiedzieli, jaka struktura liniowa zarządzania (jedna lub więcej) została zastosowana /1/11 REV 1 JW/gt 10 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

11 Artykuł 13 ust. 4 rozróżnia członków i oddelegowanych członków działających w JIT. Oddelegowani członkowie JIT to członkowie z państw członkowskich innych niż państwo członkowskie, w którym działa zespół. Mogą oni, zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym działa zespół, oraz z umową o JIT, być obecni podczas prowadzenia działań operacyjnych, takich jak przeszukanie lokalu. Takie wsparcie dla działań operacyjnych może obejmować niektóre działania dochodzeniowe, o ile zostało zatwierdzone przez właściwe organy państwa członkowskiego, w którym prowadzone są działania, a także przez delegujące państwo członkowskie. Kierownik JIT ma prawo dokonywać wyjątków od tej zasady ogólnej. W tekście formalnej umowy należy również rozważyć umieszczenie zapisu o zgodzie na ewentualne uczestnictwo w działaniach dochodzeniowych lub na podjęcie tych działań. Najbardziej innowacyjne i prawdopodobnie najbardziej przydatne elementy art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej są zawarte w ust. 7 i 9. Gdy JIT musi podjąć działania dochodzeniowe w jednym z państw członkowskich, oddelegowani członkowie zespołu mogą wystąpić do własnych właściwych organów, by je wykonały. Wniosek powinien być rozpatrywany na warunkach, które miałyby zastosowanie w przypadku dochodzenia krajowego. Celem tego przepisu jest uniknięcie konieczności występowania z wnioskiem o pomoc prawną, nawet gdy działania dochodzeniowe wymagają zastosowania środków przymusu, takich jak wykonanie nakazu rewizji. Jest to jedna z podstawowych korzyści płynących z ustanawiania JIT. Na przykład funkcjonariusz policji holenderskiej oddelegowany do JIT działającego w Niemczech mógłby wystąpić do swoich kolegów w Holandii o wykonanie w Holandii nakazu przeszukania wydanego w imieniu JIT zgodnie z prawem holenderskim. Należy jednak pamiętać, że art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej nie uchyla prawa krajowego. Na przykład funkcjonariusz holenderski może poprosić swojego brytyjskiego odpowiednika, by wystąpił o założenie podsłuchu telefonicznego w Zjednoczonym Królestwie. Wynikająca z tego możliwość wykorzystania tych informacji w postępowaniu sądowym będzie jednak zawsze zależeć od obu właściwych legislacji krajowych, kwestia ta wymaga zatem uważnej analizy /1/11 REV 1 JW/gt 11 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

12 Potrzeba uwzględnienia prawa krajowego dotyczy również ust. 9 i 10, chociaż te przepisy dają śledczym inne cenne korzyści: członkowie JIT mogą, również w tym przypadku zgodnie ze swym prawem krajowym, dostarczać zespołowi informacji dostępnych w ich kraju. Na przykład członek zespołu może przekazać informacje dotyczące danych abonenta, rejestracji samochodu czy informacje z rejestrów karnych swojego kraju bezpośrednio do JIT, bez konieczności korzystania z pośrednictwa właściwych krajowych organów centralnych. Należy jednak uwzględnić wymogi dopuszczalności, jeśli dostarczane informacje mają być również wykorzystywane jako dowody w aktach karnych. Mimo że członkami JIT mogą być jedynie właściwe organy państw członkowskich Unii Europejskiej, w działaniach JIT mogą brać udział osoby trzecie, z UE lub spoza niej. Na przykład w działaniach JIT prowadzonych w Belgii i Niderlandach może wziąć udział funkcjonariusz amerykańskiego FBI, ale nie może zostać członkiem zespołu ani oddelegowanym członkiem. Prawa przyznane członkom zespołu na mocy art. 13 (na przykład prawo do uczestniczenia w działaniach dochodzeniowych) nie mają zastosowania do tych osób, chyba że umowa w sposób wyraźny stanowi inaczej. JIT jako takie ani umowy dotyczące tych zespołów nie mogą uchylać i nie uchylają prawa krajowego ani zobowiązań krajowych, Uczestnicy otrzymują przejrzyste informacje i wytyczne, dotyczące w szczególności: o różnic w kompetencjach potrzebnych do zastosowania pewnych środków przymusu o warunków skutecznego stosowania jako materiału dowodowego w ewentualnych postępowaniach sądowych o tego, jaki rodzaj materiału dowodowego może być wykorzystany podczas późniejszych przesłuchań przed sądem o wewnętrznych liniowych struktur zarządzania Strony trzecie mogą brać udział w działaniach JIT, ale nie mogą być członkami JIT: o role, cele i zadania uczestników, a w szczególności zasady dotyczące ich odpowiedzialności, muszą być jasno opisane w umowie o JIT o uczestnicy mogą pochodzić nie tylko z organów/agencji UE, np. Europolu, Eurojustu, OLAF-u itp., ale również z państw trzecich i ich agencji, np. z FBI 15790/1/11 REV 1 JW/gt 12 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

13 6. Udział Eurojustu i Europolu Jako że obie instytucje zostały utworzone by wspierać państwa członkowskie w ich walce z poważną transgraniczną przestępczością zorganizowaną, ich kompetencje i zadania wskazują, że Eurojust i Europol odgrywają centralną rolę we wspólnych zespołach dochodzeniowo-śledczych. Zgodnie z art. 1 ust. 12 decyzji ramowej oraz zgodnie z postanowieniami konwencji z roku 2000 o pomocy prawnej Eurojust i Europol mogą uczestniczyć zarówno wspólnie, jak i osobno w pracach zespołów. Ponadto art. 6 umowy o współpracy między Europolem a Eurojustem umożliwia obu stronom na wniosek przynajmniej jednego państwa członkowskiego, wspólne uczestniczenie w ustanawianiu JIT i wspieranie krajowych organów wymiaru sprawiedliwości i organów ochrony porządku publicznego podczas wstępnych rozmów dotyczących ustanawiania JIT. Obie te agencje, w ścisłej współpracy, będą zatem do dyspozycji występujących państw członkowskich, gdy te rozpatrywać będą utworzenie JIT. Obie agencje mogą wesprzeć państwa członkowskie szczególnie podczas oceny przygotowawczej i w fazie negocjacji, zapewniając porady prawne i wiedzę fachową zdobytą podczas wcześniejszego udziału w JIT. Ponadto udostępniają państwom członkowskim miejsca spotkań i zapewniają tłumaczenie ustne. Co więcej, z uwagi na swą rolę w wymianie informacji i koordynowaniu wzajemnej pomocy prawnej, Europol i Eurojust mogą być w stanie wskazać przypadki, w których korzystne byłoby powołanie JIT, a następnie wystąpić do państw członkowskich o rozpatrzenie takiego wniosku. Chociaż nie jest obowiązkowe angażowanie Eurojustu i Europolu w ustanawianie JIT i w prowadzenie tych zespołów, obie agencje mogłyby odegrać kluczową rolę w zapewnianiu JIT skuteczności i zdolności operacyjnych oraz w ogólnym powodzeniu dochodzenia. W istocie obydwie agencje mogą wspomagać administracyjne zarządzanie JIT, a także wspierać uzyskiwanie finansowania i udzielać rad w tym zakresie. W ramach projektu finansowania JIT prowadzonego przez Eurojust można skorzystać z pomocy finansowej na wydatki związane z kosztami podróży/zakwaterowania i usług tłumaczenia ustnego/pisemnego oraz ze wsparcia logistycznego (w postaci wypożyczenia sprzętu) (więcej informacji można znaleźć na stronie Również spotkania operacyjne mogą być przedmiotem finansowania przez Europol, podobnie jak spotkania koordynacyjne przez Eurojust (por. strona internetowa Europolu i Eurojustu) /1/11 REV 1 JW/gt 13 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

14 Przedstawiciele krajowi Eurojustu, ich zastępcy i asystenci mogą być członkami JIT, o ile ich państwo członkowskie postanowiło, zgodnie z art. 9f zmienionej decyzji w sprawie Eurojustu 4, o ich uczestnictwie w charakterze właściwego organu krajowego we wspólnym zespole dochodzeniowo-śledczym. Urzędnicy Europolu albo urzędu OLAF oraz krajowi przedstawiciele Eurojustu, ich zastępcy i asystenci, nie występujący w charakterze właściwego organu krajowego, mogą uczestniczyć w działaniach JIT, ale nie mogą być jego kierownikami ani członkami. Zgodnie z art. 6 decyzji Rady w sprawie Europolu 5 urzędnicy Europolu mogą uczestniczyć w JIT w charakterze pomocniczym, ale nie mogą brać udziału w stosowaniu środków przymusu. Udzielane na wczesnym etapie doradztwo dotyczące tego, czy w danym przypadku lepsze będzie utworzenie JIT, czy tradycyjne środki (spotkania koordynujące, równoległe dochodzenia itp.) Udzielane na wczesnym etapie praktyczne i prawne doradztwo dotyczące umowy o JIT i przepisów, które powinny się w niej znaleźć Udostępnianie obiektów do celów spotkań, w tym zapewnienie tłumaczeń oraz obiektów zabezpieczonych, potrzebnych w związku z negocjowaniem umowy i ze spotkaniami koordynacyjnymi Doświadczenia z działania wcześniejszych JIT oraz podstawowe działania koordynacyjne i wspierające dochodzenia transgraniczne Zapewnianie wsparcia analitycznego Ułatwienie wymiany informacji oraz świadczenia międzynarodowej wzajemnej pomocy prawnej w stosunkach z państwami nieuczestniczącymi Porady/wsparcie dotyczące dostępności finansowania, jego warunków i procedur oraz wypożyczanie sprzętu 4 5 Decyzja Rady 2002/187/WSiSW z dnia 28 lutego 2002 r. ustanawiająca Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością zmieniona decyzją Rady 2003/659/WSiSW oraz decyzją Rady 2009/426/WSiSW z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wzmocnienia Eurojustu. Decyzja Rady z dnia 6 kwietnia 2009 r. ustanawiająca Europejski Urząd Policji (Europol) (Dz.U. L 121 z ), zob. w szczególności art. 5 ust. 1 lit. d) i art /1/11 REV 1 JW/gt 14 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

15 7. Umowa o JIT Konwencja z 2000 roku o pomocy prawnej stanowi, że JIT ustanawiane są na mocy pisemnej umowy. Jak wyjaśniono powyżej, ramy prawne ustanowienia i funkcjonowania JIT pozwalają na znaczną arbitralność, umowa taka ma zatem kluczowe znaczenie dla wszystkich stron. Z jednej strony dotychczasowe doświadczenia dowodzą, że dobrze jest na samym początku dokonać szczegółowych ustaleń, by już podczas działania JIT uniknąć prowadzenia czasochłonnych dyskusji. Z drugiej strony należy pamiętać, że dochodzenie i zbieranie materiału dowodowego musi często rozpocząć się w krótkim czasie, co umożliwi uniknięcie długich dyskusji na temat umowy. Z uwagi na fakt, że art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej pozwala na zmianę umowy w każdym momencie, umowa powinna być przygotowana szybko, bez długich i szczegółowych dyskusji. W związku z tym jednym z celów tego podręcznika jest umożliwienie właściwym organom i osobom prowadzącym dochodzenie uwzględnienia wszystkich elementów legislacji w umowie pisemnej, przy jednoczesnym umożliwieniu rozpoczęcia dochodzenia w krótkim czasie. Rada Unii Europejskiej przyjęła najpierw zalecenie w sprawie wzoru umowy o powołaniu wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego z dnia 8 maja 2003 r. 6, a następnie rezolucję z dnia 26 lutego 2010 r. 7 Ten drugi akt jest obecnie stosowany, a w dodatku I do niego zawarto nowe zalecenie dotyczące warunków, które spełnić muszą uczestnicy JIT, oraz szczegółowe przepisy mające zastosowanie do uczestnictwa Europolu. Ponadto niektóre państwa członkowskie uzgodniły już między sobą szablony projektu umów o JIT, by przyspieszyć proces przygotowywania dokumentu. 6 7 Zalecenie Rady z dnia 8 maja 2003 r. dotyczące wzorcowej umowy utworzenia wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego (Dz.U. C 121 z , s. 1) Rezolucja Rady z dnia 26 lutego 2010 r. w sprawie wzoru umowy o powołaniu wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego (JIT) (Dz.U. C 70 z ) 15790/1/11 REV 1 JW/gt 15 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

16 Dodatkowo, zgodnie z praktyką stosowaną obecnie w kilku państwach, nowy wzór umowy zawiera odniesienia do projektu listy kontrolnej planu działania operacyjnego, a w jego dodatku IV lista ta została zamieszczona. Jest ona dokumentem odrębnym od umowy o JIT i ma pomóc w określeniu konkretnych szczegółów operacyjnych, strategii i planowania. Pozwala to na elastyczne wprowadzanie zmian i ma za zadanie również ograniczyć długość i szczegółowość umowy o JIT będącej podstawą jego działania. Wzór umowy znajduje się w załączniku 2 do niniejszego podręcznika. Należy podkreślić, że Eurojust i Europol gotowe są w każdej chwili pomagać państwom członkowskim w przygotowywaniu tekstu umowy. Treść umowy o JIT może być przedmiotem procedury ujawnienia w niektórych jurysdykcjach. Dlatego też należy zwrócić uwagę na: o określenie celu JIT, by uniknąć ujawniania danych dotyczących innych ewentualnych podejrzanych wciąż branych pod uwagę w innych dochodzeniach o tożsamość członków zespołu, która może zostać podana w załączniku do tekstu umowy lub oddzielnie; o ile to możliwe nie należy ujawniać tożsamości, np. tajnych agentów, specjalistów itp. Umowa powinna zawierać główne przepisy i przejrzyste definicje ról członków i uczestników Podczas negocjowania umowy należy uwzględniać główny cel JIT oraz różnice w procedurze prawnej, zasady dotyczące dowodów i uprawnienia potrzebne do zastosowania pewnych środków przymusu Z uwagi na fakt, że każdy JIT stanowi odrębny przypadek, wzór umowy może nie być odpowiedni we wszystkich przypadkach; jest on jednak użytecznym przewodnikiem przedstawiającym kwestie, które powinny znaleźć się w każdej umowie 15790/1/11 REV 1 JW/gt 16 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

17 8. Wnioski JIT zostały pomyślane jako elastyczne narzędzie, którego celem jest wsparcie dochodzeń dotyczących przestępczości transgranicznej i budowanie wzajemnego zaufania. Oprócz podstawowego celu, jakim jest poprawa skuteczności państw członkowskich w prowadzeniu dochodzeń w zakresie poważnej i zorganizowanej przestępczości międzynarodowej, JIT przynosi swoim uczestnikom wiele innych niezaprzeczalnych korzyści. Państwa, które uczestniczyły w JIT, często pochwalają stosowanie tego rozwiązania i wykazują zdecydowaną chęć korzystania z JIT w celu prowadzenia dochodzeń i ścigania przestępczości transgranicznej. JIT może nie być właściwym narzędziem w przypadku każdego dochodzenia transgranicznego, lecz specjaliści z tej dziedziny powinni wiedzieć, że z ich stosowania wynikają znaczne korzyści i powinni podejmować decyzje o ewentualnym wykorzystaniu JIT na podstawie niezbędnych informacji. Bardziej szczegółowe informacje można otrzymać w krajowych jednostkach Eurojustu/Europolu lub na stronie internetowej JIT, do której linki znajdują się zarówno na stronie Europolu ( jak i Eurojustu ( /1/11 REV 1 JW/gt 17 ZAŁĄCZNIK DG H 2B PL

18 ZAŁĄCZNIK I Krajowe przepisy dotyczące wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych Austria Federalna ustawa o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (Bundesgesetz über die justizielle Zusammenarbeit in Strafsachen mit den Mitgliedstaaten der Europäischen Union), art i EU-JZG. Belgia Art ustawy z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie wzajemnej międzynarodowej pomocy prawnej w sprawach karnych i zmieniającej art. 90 Kodeksu postępowania karnego. Bułgaria Art. 476, ust. 3 Kodeksu postępowania karnego oraz art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej. Cypr Ustawa z 2004 roku o wspólnych dochodzeniach (nr 244 (I)/2004). Republika Czeska Kodeks postępowania karnego, sekcja (ustawa nr 141/1961 Zb. zmieniona ustawą nr 539/2004 Zb.). Dania Uznano, że wdrażanie za pomocą przepisów szczegółowych nie jest konieczne. Stwierdzono tak w uzasadnieniu projektu wprowadzającego w życie konwencję z 2000 roku o pomocy prawnej /1/11 REV 1 JW/gt 18 ZAŁĄCZNIK I DG H 2B PL

19 Estonia Rozdział 3 (Wzajemna pomoc w sprawach karnych) Kodeksu postępowania karnego, sekcja 471. Finlandia Fińska ustawa nr 1313/2002, sekcja 8. Francja Art. 17 ustawy z dnia 9 marca 2004 r. dodający dwa nowe artykuły do Kodeksu postępowania karnego, mianowicie art. 695 ust. 2 i 3 oraz art. D15 ust.1 4. Niemcy: Art. 93 ustawy o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (Gesetz über die internationale Rechtshilfe in Strafsachen; IRG) i art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej. Grecja Gracja nie ratyfikowała dotychczas konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej. O wdrożeniu decyzji ramowej w sprawie JIT jest jednak mowa w ustawie 3663/2008, art Węgry Art i ustawy nr CXXX z 2003 roku o współpracy w sprawach karnych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Art ustawy nr LIV z 2002 roku o międzynarodowej współpracy agencji zajmujących się ochroną porządku publicznego. Irlandia Ustawa z 2004 roku o wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych. Ustawa zmienia sekcję 3 i 4 ustawy z 1989 roku o Garda Síochána. Uchyla ona sekcję 5 ustawy z 1997 roku o Europolu. Włochy Włochy nie wdrożyły dotychczas decyzji ramowej nr 465/2002 w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych ani nie ratyfikowały konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej /1/11 REV 1 JW/gt 19 ZAŁĄCZNIK I DG H 2B PL

20 Łotwa Łotewski kodeks postępowania karnego, art Litwa Kodeks postępowania karnego, art. 171 ust. 3 oraz Zalecenia w sprawie ustanawiania wspólnych międzynarodowych zespołów dochodzeniowo-śledczych i ich działania zatwierdzone zarządzeniem Prokuratora Generalnego Republiki Litewskiej z dnia 21 grudnia 2004 r. (opublikowane pod numerem ). Luksemburg Ustawa z dnia 21 marca 2006 r. dotycząca wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych (Memorial A n O 57, 31/3/2006). Malta Art. 435E ust. 5 Kodeksu karnego Malty (dodany przez IX i zmieniony przez III ); ponadto sekcje 628A i 628B Kodeksu karnego odnoszą się do wzajemnej pomocy w sprawach karnych (dodane przez IX ). Niderlandy Kodeks postępowania karnego, art. 552qa 552qe. Norwegia Nie istnieje żaden szczegółowy norweski przepis dotyczący udziału w JIT. Norwegia wdroży konwencję z 2000 roku o pomocy prawnej, a co za tym idzie także art. 13. Do wdrożenia/ratyfikacji dojdzie prawdopodobnie w 2012 lub 2013 roku. Obowiązujące w Norwegii przepisy nie zawierają jednak zasadniczo formalnych przeszkód uniemożliwiających temu krajowi udział w JIT, gdyby państwo to zaproszono do takiego udziału. Polska Art. 589b, 589c, 589d, 589e i 589f polskiego Kodeksu postępowania karnego /1/11 REV 1 JW/gt 20 ZAŁĄCZNIK I DG H 2B PL

21 Portugalia Ustawa 48/2003 (wzajemna pomoc prawna w sprawach karnych). Rozdział o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych (rozdział I) jest częścią ustawy o międzynarodowej współpracy sądowej w sprawach karnych (ustawa nr 144/1999). Ustawa nr 48/2003 wprowadza nowe artykuły (145 A i B) do tego rozdziału. Ponadto art. 145 ustawy nr 148/2003 odnosi się do wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych. Rumunia Ustawa nr 302/2004 dotycząca międzynarodowej współpracy sądowej w sprawach karnych zmieniona ustawą nr 224/2006 art. 169; ustawa nr 368/2004 ratyfikująca drugi protokół dodatkowy do europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych załącznik art. 20. Słowacja Kodeks postępowania karnego (ustawa nr 301/2005), 10 ust. 9, Kodeks karny (ustawa nr 300/2005), 128 ust. 1. Kodeks postępowania karnego (ustawa nr 301/2005), 10 ust. 9 określa zasady dotyczące JIT (członkowie JIT uznawani są za funkcjonariuszy policji; kierownictwo JIT; powody, które uzasadniają ustanowienie JIT itd.). Kodeks karny (ustawa nr 300/2005), 128 ust. 1 określa, kto jest instytucją publiczną (między innymi także członkowie JIT, gdyż uznaje się ich za funkcjonariuszy policji). Słowenia Art. 160.b ustawy o postępowaniu karnym. Hiszpania Ustawa 11/2003 z dnia 21 maja w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych w ramach Unii Europejskiej oraz ustawa organiczna 3/2003 z 21 maja w sprawie systemu odpowiedzialności karnej członków wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych działających w Hiszpanii /1/11 REV 1 JW/gt 21 ZAŁĄCZNIK I DG H 2B PL

22 Szwecja Ustawa o niektórych formach współpracy międzynarodowej przy prowadzeniu dochodzeń w sprawach karnych sekcja 1, sekcja 2 9 oraz Rozporządzenie o niektórych formach współpracy międzynarodowej przy prowadzeniu dochodzeń w sprawach karnych. Zjednoczone Królestwo Decyzja ramowa Rady lub art. 13 konwencji z 2000 roku o pomocy prawnej, a także ustawa z 2000 roku o reformie policji, sekcja , oraz ustawa z 2003 roku o (międzynarodowej współpracy dotyczącej) przestępczości, sekcja /1/11 REV 1 JW/gt 22 ZAŁĄCZNIK I DG H 2B PL

23 ZAŁĄCZNIK II WZÓR UMOWY O POWOŁANIU WSPÓLNEGO ZESPOŁU DOCHODZENIOWO- ŚLEDCZEGO Zgodnie z art. 13 Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej z dnia 29 maja 2000 r. 8 (zwanej dalej konwencją ) oraz z decyzją ramową Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych 9 (zwaną dalej decyzją ramową ) 1. Strony umowy Następujące strony zawarły umowę w sprawie ustanowienia wspólnego zespołu dochodzeniowośledczego, zwanego dalej JIT : 1. (Nazwa pierwszej właściwej agencji/pierwszego właściwego organu państwa członkowskiego jako strony umowy) oraz 2. (Nazwa drugiej właściwej agencji/drugiego właściwego organu państwa członkowskiego jako strony umowy) 8 9 Dz.U. C 197 z , s. 3. Dz.U. L 162 z , s /1/11 REV 1 JW/gt 23 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

24 3. (Nazwa ostatniej właściwej agencji/właściwego organu państwa członkowskiego jako strony umowy) Strony umowy mogą zdecydować za wspólnym porozumieniem o zaproszeniu agencji/organów innych państw członkowskich do przystąpienia do tej umowy. Ewentualne ustalenia z państwami trzecimi, organami właściwymi ze względu na postanowienia przyjęte w ramach Traktatów i z organami międzynarodowymi uczestniczącymi w działaniach JIT zob. dodatek I. 2. Cel JIT Umowa dotyczy ustanowienia JIT do następujących celów: Opis konkretnego celu, w związku z którym utworzono JIT. Opis ten powinien zawierać okoliczności przestępstwa lub przestępstw, których dotyczy dochodzenie (data, miejsce i rodzaj przestępstwa). Strony mogą zmienić definicję konkretnego celu JIT za wspólnym porozumieniem. 3. Podejście Strony umowy mogą uzgodnić plan działania operacyjnego zawierający wytyczne co do sposobu osiągnięcia celu, w związku z którym utworzono JIT W świetle odpowiednich przepisów krajowych i nakładanych przez nie wymogów dotyczących ujawniania, plan działania operacyjnego może zostać włączony do umowy o JIT lub przyjąć formę załącznika do umowy lub może być on traktowany jako odrębny dokument poufny. We wszystkich przypadkach właściwe organy, które podpisują umowę, są świadome treści planu działania operacyjnego. Plan działania operacyjnego musi być dokumentem elastycznym, zawierającym praktyczne ustalenia w sprawie wspólnej strategii oraz sposobu realizacji celu przedstawionego w art. 2, w związku z którym to celem utworzono JIT, w tym praktyczne ustalenia nieujęte w inny sposób w tej umowie. Lista kontrolna dotycząca punktów związanych z ewentualną treścią planu działania operacyjnego jest przedstawiona w dodatku IV do niniejszego wzoru umowy /1/11 REV 1 JW/gt 24 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

25 4. Okres objęty umową Zgodnie z art. 13 ust. 1 konwencji oraz art. 1 ust. 1 decyzji ramowej wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze ustanawia się na ograniczony okres. W ramach niniejszej umowy JIT może prowadzić działania w następującym okresie: od [wstawić datę] do [wstawić datę] Data wygaśnięcia określona w niniejszej umowie może zostać przesunięta za zgodą stron w formie przewidzianej w dodatku II do niniejszego wzoru umowy. 5. Państwo(-a) członkowskie, w którym(-ych) JIT będzie prowadzić działania JIT będzie prowadzić działania w państwie członkowskim (państwach członkowskich) określonym(-ch) poniżej: [Wskazać państwo lub państwa członkowskie, w których JIT ma prowadzić działania] Zgodnie z art. 13 ust. 3 lit. b) konwencji i art. 1 ust. 3 lit. b) decyzji ramowej zespół prowadzi działania zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym działa w danym momencie. Jeśli JIT przeniesie swoją bazę operacyjną do innego państwa członkowskiego, zastosowanie będzie miało prawo tego państwa członkowskiego /1/11 REV 1 JW/gt 25 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

26 6. Kierownik (kierownicy) JIT 11 Strony wyznaczyły następującą osobę, którą będzie przedstawiciel właściwych organów w państwie członkowskim (państwach członkowskich), na terenie którego (-ych) działa zespół, na kierownika JIT; pod jego kierownictwem członkowie JIT muszą wykonywać swoje zadania w państwie członkowskim, z którego pochodzi: Państwo członkows kie Oddelegowany(-a) przez [nazwa agencji] Imię i nazwisko Stopień i przynależność (organ wymiaru sprawiedliwości, policja lub inny właściwy organ) Jeśli którakolwiek z wyżej wymienionych osób nie będzie mogła pełnić swoich obowiązków, za zgodą stron wyznacza się niezwłocznie zastępcę w dodatku do niniejszej umowy. W pilnych przypadkach wystarczające jest przesłanie przez strony JIT listownego powiadomienia o zastępstwie. Takie powiadomienie jest następnie potwierdzane w dodatku do umowy. 11 Zastosowanie ma art. 1 ust. 3 lit. a) decyzji ramowej, tj. kierownikiem zespołu jest przedstawiciel właściwego uczestniczącego w śledztwie organu państwa członkowskiego, na terytorium którego zespół prowadzi działania /1/11 REV 1 JW/gt 26 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

27 7. Członkowie JIT Oprócz osób, o których mowa w art. 6, członkami JIT są następujące osoby 12 : Państwo Oddelegowany Imię i Stopień i Rola członkowskie (-a) przez [nazwa organu] nazwisko/num er identyfikacyjn y przynależność (wymiar sprawiedliwoś ci, policja lub inny właściwy organ) (1) Gdy istnieją słuszne podstawy, by chronić tożsamość co najmniej jednego członka JIT, np. w przypadku tajnych dochodzeń lub w przypadkach terroryzmu wymagających maksymalnego bezpieczeństwa, osobom tym należy przypisać numery identyfikacyjne, jeżeli jest to zgodne z ustawodawstwem krajowym państwa członkowskiego będącego stroną umowy. Przypisane numery muszą być zawarte w poufnym dokumencie. Jeśli nie będzie możliwe przypisanie numeru identyfikacyjnego, można uzgodnić, by tożsamość członków przedstawić w poufnym dokumencie załączonym do niniejszej umowy i udostępnionym stronom tejże umowy. 12 W skład JIT mogą wchodzić przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, policji lub innych właściwych organów pełniących funkcje dochodzeniowe. W tym punkcie można uwzględnić członków Eurojustu, jeśli działają jako właściwe władze krajowe, o których mowa w art. 9f decyzji Rady 2002/187/WSiSW z dnia 28 lutego 2002 r. ustanawiającej Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością. Są to krajowi członkowie Eurojustu, ich zastępcy i asystenci, jak również inne osoby, które zgodnie ze swoim prawodawstwem krajowym są również członkami biura krajowego tj. są oddelegowanymi ekspertami krajowymi. Organy policyjne mogą obejmować również członków krajowych jednostek Europolu z państw członkowskich. Te jednostki krajowe mają siedziby w państwach członkowskich i są krajowymi organami policji. Nawet oficerowie łącznikowi państw członkowskich w Europolu zachowują zdolność do działania w charakterze krajowych organów policji /1/11 REV 1 JW/gt 27 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

28 Jeśli którakolwiek z wyżej wymienionych osób nie będzie mogła pełnić swoich obowiązków, niezwłocznie wyznacza się zastępcę w dodatku do niniejszej umowy lub za pośrednictwem pisemnego powiadomienia wysłanego przez właściwego kierownika JIT. 8. Osoby uczestniczące w JIT Postanowienia dotyczące osób uczestniczących 13 w JIT są przedstawione w odpowiednim dodatku do niniejszej umowy. 9. Dowody Strony powierzają kierownikowi lub członkowi (członkom) JIT zadanie polegające na doradzaniu w zakresie uzyskiwania dowodów. Ich rola obejmuje udzielanie wskazówek członkom JIT co do aspektów i procedur, które należy uwzględnić podczas gromadzenia dowodów. W tym miejscu należy wskazać osobę (osoby) pełniącą(-e) tę funkcję. W planie działania operacyjnego strony mogą informować się o składaniu zeznań przez członków JIT. 10. Ogólne warunki umowy Zasadniczo warunki zawarte w art. 13 konwencji i decyzji ramowej obowiązują w zakresie, w jakim są realizowane przez każde państwo członkowskie, w którym JIT prowadzi działania. 11. Zmiany do umowy Zmiany do niniejszej umowy, obejmujące m.in. następujące elementy: a) włączenie nowych członków do JIT; 13 Osoby uczestniczące w JIT są wyznaczane przez państwa trzecie, Eurojust, Europol, Komisję (OLAF), organy właściwe ze względu na postanowienia przyjęte w ramach Traktatów oraz organizacje międzynarodowe uczestniczące w działaniach JIT, będące stronami umowy przewidzianej w dodatku I do niniejszego wzoru umowy /1/11 REV 1 JW/gt 28 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

29 b) zmiany celu, o którym mowa w art. 2 niniejszej umowy; c) dodatkowe elementy lub zmiany do obecnych artykułów. są wprowadzane w formie przewidzianej w dodatku III do niniejszego wzoru umowy, podpisywane przez strony i załączane do pierwotnej wersji. 12. Ocena wewnętrzna Przynajmniej co sześć miesięcy kierownicy JIT dokonują przeglądu postępów osiągniętych w zakresie celu ogólnego JIT oraz określają i rozwiązują wszelkie wykryte w ten sposób problemy. Po zakończeniu działania JIT strony mogą w stosownych przypadkach zorganizować posiedzenie, by ocenić wyniki osiągnięte przez JIT. JIT może sporządzić sprawozdanie z działania, w którym można przedstawić sposób, w jaki zrealizowano plan działania operacyjnego i jakie osiągnięto wyniki. 13. Konkretne ustalenia dotyczące umowy (aby umowa nie była zbyt zawiła, niektóre lub wszystkie kwestie, o których mowa w pkt , można umieścić w planie działania operacyjnego). Następujące specjalne ustalenia mogą mieć zastosowanie do niniejszej umowy (należy zauważyć, że niektóre z tych aspektów są również uregulowane w konwencji i w decyzji ramowej): (Do wprowadzenia, o ile ma zastosowanie. Celem poniższych podrozdziałów jest uwypuklenie ewentualnych dziedzin, które wymagają szczegółowego opisania.) Warunki wykluczania oddelegowanych członków, w przypadku gdy podejmowane są działania dochodzeniowe Określone warunki, na których oddelegowani członkowie mogą prowadzić dochodzenia na terytorium państwa członkowskiego, w którym prowadzone są działania 15790/1/11 REV 1 JW/gt 29 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

30 13.3. Szczegółowe warunki, na jakich oddelegowany członek JIT może zwrócić się do organów własnego kraju bez przedkładania wniosku o pomoc prawną o podjęcie działań wymaganych przez zespół Warunki udzielania przez oddelegowanych członków informacji pochodzących od organów, przez które zostali oni oddelegowani Postanowienia dotyczące mediów, w szczególności konieczności konsultowania się przed przedstawianiem komunikatów prasowych i oficjalnych not informacyjnych Postanowienia dotyczące poufności niniejszej umowy Należy określić język, jakim języku będzie prowadzona komunikacja Określone postanowienia dotyczące wydatków: Postanowienia dotyczące ubezpieczenia oddelegowanych członków JIT Postanowienia dotyczące wydatków na tłumaczenia pisemne i ustne, zakładanie podsłuchów itp Postanowienia dotyczące tłumaczenia np. otrzymanych dokumentów na język innych członków JIT, jak również na oficjalny język używany do komunikacji (jeśli jest on inny), ponieważ może to pociągnąć za sobą znaczne (niepotrzebne) koszty Postanowienia dotyczące wydatków lub przychodów wynikających z zajętych aktywów Można przedstawić warunki udzielania pomocy oczekiwanej w ramach konwencji oraz inne ustalenia /1/11 REV 1 JW/gt 30 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

31 Szczegółowe zasady ochrony danych a Poufność i wykorzystywanie już istniejących informacji lub informacji uzyskanych w trakcie działania JIT Warunki noszenia/korzystania z broni przez oddelegowanych członków Sporządzono w (miejsce podpisania), (data) (Podpisy wszystkich stron) 15790/1/11 REV 1 JW/gt 31 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

32 Dodatek I DO WZORU UMOWY O POWOŁANIU WSPÓLNEGO ZESPOŁU DOCHODZENIOWO- ŚLEDCZEGO Osoby uczestniczące w JIT Umowa z Europolem/Eurojustem/Komisją (OLAF), organami właściwymi w związku z postanowieniami przyjętymi w ramach Traktatów oraz z innymi organami międzynarodowymi lub z państwami trzecimi 1. Strony umowy Nazwa pierwszej strony umowy, która nie jest państwem członkowskim Nazwa ostatniej strony umowy, która nie jest państwem członkowskim (i ile stron jest więcej niż jedna) oraz Nazwa pierwszej właściwej agencji/pierwszego właściwego organu państwa członkowskiego jako strony umowy 15790/1/11 REV 1 JW/gt 32 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

33 oraz Nazwa drugiej właściwej agencji/drugiego właściwego organu państwa członkowskiego jako strony umowy ( oraz ) uzgodniły, że następujące osoby z (nazwy stron umowy, które nie są państwami członkowskimi) będą uczestniczyć we wspólnym zespole dochodzeniowo-śledczym, utworzonym na mocy umowy z dnia (data i miejsce zawarcia umowy, do której załączony jest niniejszy dodatek). 2. Osoby uczestniczące w JIT W JIT będą uczestniczyć następujące osoby: Państwo/organ Oddelegowany Imię i Stopień i Rola izacja (-a) przez [nazwa agencji/organu ] nazwisko przynależność Państwo członkowskie postanowiło, że jego krajowi członkowie Eurojustu będą uczestniczyć we wspólnym zespole dochodzeniowo-śledczym jako właściwy organ krajowy Ustęp ten należy skreślić, jeśli nie ma zastosowania /1/11 REV 1 JW/gt 33 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

34 Jeśli którakolwiek z wyżej wymienionych osób nie będzie mogła pełnić swoich obowiązków, wyznacza się zastępcę w dodatku do niniejszej umowy. W pilnych przypadkach wystarczy, że strona prześle pisemne powiadomienie o zastępstwie. Takie powiadomienie jest następnie potwierdzane w dodatku do umowy. 3. Konkretne ustalenia Uczestnictwo wyżej wymienionych osób będzie podlegało następującym warunkom i będzie służyć wyłącznie następującym celom: 3.1. Pierwsza strona umowy, która nie jest państwem członkowskim Cel uczestnictwa Nadane uprawnienia (jeśli dotyczy) Postanowienia dotyczące kosztów Szczegółowe postanowienia dotyczące lub umożliwiające osiągnięcie celu uczestnictwa Inne szczegółowe postanowienia lub warunki Szczegółowe przepisy dotyczące ochrony danych 15 Na przykład odniesienia do podstawowych lub mających zastosowanie ram prawnych itp /1/11 REV 1 JW/gt 34 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL

35 3.2. Druga strona umowy, która nie jest państwem członkowskim (jeśli dotyczy) Konkretne ustalenia dotyczące uczestnictwa Europolu Zasady uczestnictwa Pracownicy Europolu uczestniczący w JIT pomagają członkom zespołu zgodnie z decyzją o Europolu i zgodnie z prawem krajowym państwa członkowskiego, na terytorium którego zespół prowadzi działania Pracownicy Europolu uczestniczący w JIT działają pod przewodnictwem kierownika (kierowników) zespołu określonego(-ych) w pkt [ ] umowy i służą pomocą konieczną do osiągnięcia celów JIT określonych przez kierownika (kierowników) zespołu Pracownicy Europolu mają prawo nie wykonywać zadań, które uważają za naruszenie swoich obowiązków w rozumieniu decyzji o Europolu. W takim przypadku członek personelu Europolu powiadamia o sytuacji dyrektora lub jego przedstawiciela. Europol konsultuje się z kierownikiem (kierownikami) zespołu, aby znaleźć rozwiązanie satysfakcjonujące dla wszystkich stron Pracownicy Europolu uczestniczący w JIT nie biorą udziału w działaniach obejmujących stosowanie jakichkolwiek środków przymusu. Pracownicy Europolu uczestniczący w JIT mogą jednak pod przewodnictwem kierownika (kierowników) zespołu uczestniczyć w działaniach operacyjnych JIT, aby na miejscu doradzać i pomagać członkom zespołu stosującym środki przymusu, o ile nie ma żadnych ograniczeń prawnych na szczeblu krajowym w miejscu działania zespołu. 16 Zamieścić wyłącznie w przypadku, gdy Europol uczestniczy w JIT. Przepisy te zostały przyjęte przez Radę Zarządzającą Europolu w dniu 9 lipca 2009 r. (dok. nr r6), zaś wzór umowy o JIT został przyjęty przez Radę Zarządzającą Europolu w dniu 18 listopada 2009 r. (dok. nr r2), zgodnie z wymogami art. 6 ust. 2 decyzji o Europolu. Aktualne informacje zob. strona internetowa Europolu: /1/11 REV 1 JW/gt 35 ZAŁĄCZNIK II DG H 2B PL