Zmiany klimatu i kwestia adaptacji

Transkrypt

1 Zmiany klimatu i kwestia adaptacji Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (SPA 2020) Szymon Tumielewicz Zastępca Dyrektora Departament Zrównoważonego Rozwoju

2 Zmiany klimatu 2

3

4 Scenariusze klimatyczne dla Polski Scenariusz wiązkowy zmian sum opadów w Polsce w sezonie letnim dla okresów i Mapy prezentują zmiany w % w stosunku do wartości średniej z okresu Źródło: Projekt KLIMAT Wpływ zmian klimatu na środowisko gospodarkę i społeczeństwo IMGW

5 Zmiany klimatu - wzrost natężenia zjawisk ekstremalnych przykład Wisły 2010 r. 5

6 2012 r. Zmiany klimatu - wzrost natężenia zjawisk ekstremalnych przykład Wisły 6

7 mitygacja adaptacja Cel powstania SPA 2020 Wzmocnienie filaru adaptacyjnego w polityce klimatycznej Polityka klimatyczna Zmniejszenie wrażliwości kraju na zmiany klimatyczne Stworzenie warunków dla stabilnego rozwoju społeczno -gospodarczego w obliczu ryzyk zw. ze zmianami klimatu Impuls dla innowacyjności 7

8 Strategia Adaptacyjna UE Dokument ramowy (komunikat KE oraz załączniki) zawierający kierunkowe wytyczne w zakresie adaptacji do zmian klimatu dla państw członkowskich i regionów UE. Główne założenia: zwiększenie świadomości nt. wagi adaptacji, wymiana informacji (climate-adapt.eea.europa.eu), współpraca i partnerstwo, zintegrowane podejście włączenie kwestii adaptacyjnych do innych polityk. 8

9 SPA 2020 w systemie dokumentów strategicznych SPA

10 Główne fazy projektu faza przygotowawczoanalityczna Projekt KLIMADA (MŚ, IOŚ, NFOŚiGW) faza wykonawcza SPA

11 SPA 2020 etapy przygotowania wiosna - lato 2012 r.- koncepcja dokumentu, struktura i wstępny projekt październik listopad 2012 r. - uzgodnienia wewnętrzne grudzień 2012 r. - akceptacja projektu SPA 2020 przez Kierownictwo Resortu grudzień 2012 r. - przekazanie projektu SPA 2020 do wstępnych uzgodnień międzyresortowych styczeń luty 2013 r. prowadzenie uzgodnień międzyresortowych i SOOŚ wiosna - lato 2013 r. uzgodnienia w ramach KSE, KRMC, KWRiSR, KK PR, KRM październik 2013 r. przyjęcie dokumentu przez Rade Ministrów 11

12 Powiązanie SPA 2020 ze strategiami zintegrowanymi Cele SPA 2020 Cel 1. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska Cel 2. Skuteczna adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich Cel 3. Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu Cel 4. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego z uwzględnieniem zmian klimatu Cel 5. Stymulowanie innowacji sprzyjających adaptacji do zmian klimatu Cel 6. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu Korespondująca strategia zintegrowana Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa Strategia rozwoju transportu Krajowa strategia rozwoju regionalnego Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Strategia rozwoju kapitału społecznego 12

13 Zakres SPA 2020 Diagnoza i scenariusze zmian klimatu cele i kierunki działań adaptacyjnych, które należy podjąć w najbardziej wrażliwych sektorach i obszarach w okresie do roku 2020 w odniesieniu do: gospodarki wodnej, rolnictwa, leśnictwa, różnorodności biologicznej (w tym NATURA 2000), zdrowia, energetyki, budownictwa i gospodarki przestrzennej, obszarów zurbanizowanych, transportu, obszarów górskich, strefy wybrzeża. działania adaptacyjne, w tym działania priorytetowe, wskazuje podmioty odpowiedzialne za ich realizację oraz podaje wskaźniki monitorowania i oceny realizacji przyjętych celów. ramy finansowe 13

14 SPA 2020 kluczowe obszary Gospodarka wodna i morska DZIAŁANIA ADAPTACYJNE zagrożenia SPA 2020 Zreformowanie struktur gospodarki wodnej z uwzględnieniem adaptacji do zmian klimatu. Nadmiar wody - powodzie i podtopienia Deficyt wody - susze Sztormy i erozja brzegów morskich Uwzględnianie aktualnego i potencjalnego wzrostu poziomu morza i zagrożenia powodziowego w planach inwestycyjnych w strefie nadmorskiej i wodach przybrzeżnych. Opracowanie i wdrożenie metod oceny ryzyka powodziowego i ryzyka podtopień. 14

15 SPA 2020 kluczowe obszary Rolnictwo i obszary wiejskie DZIAŁANIA ADAPTACYJNE zagrożenia SPA 2020 Nadmiar i deficyt wody Zmienność plonowania Rozwój szkodników Rozwój systemów monitoringu i wczesnego ostrzegania o możliwych skutkach zmian klimatycznych dla produkcji roślinnej i zwierzęcej. Wsparcie inwestycyjne gospodarstw oraz doradztwo technologiczne uwzględniające aspekty dostosowania budownictwa wiejskiego i produkcji rolnej do zwiększonego ryzyka klimatycznego. 15

16 SPA 2020 kluczowe obszary Różnorodność biologiczna DZIAŁANIA ADAPTACYJNE zagrożenia SPA 2020 Zmiany w zasięgu występowania i cyklach rozrodczych gatunków Zmiany w reżimie hydrologicznym Migracja gatunków inwazyjnych Przygotowanie strategii, planów ochrony, programów ochrony lub planów zadań ochronnych w zakresie ochrony przyrody z uwzględnieniem zmian warunków klimatycznych. Zróżnicowanie i dostosowanie drzewostanów. Ochrona gleb przed erozją 16

17 SPA 2020 kluczowe obszary Energetyka DZIAŁANIA ADAPTACYJNE zagrożenia SPA 2020 Silne wiatry i ekstrema temperaturowe Oblodzenia sieci przesyłowych Deficyt wody (do celów chłodniczych) Przygotowanie systemu energetycznego do zmienionych warunków z uwzględnieniem szczytu zimowego i letniego zapotrzebowania na energię. Zapewnienie awaryjnych źródeł energii oraz przesyłu w przypadkach, w których zastosowanie podstawowych źródeł nie będzie możliwe. Zapewnienie awaryjnych źródeł chłodzenia 17

18 SPA 2020 kluczowe obszary Transport DZIAŁANIA ADAPTACYJNE zagrożenia SPA 2020 Zjawiska ekstremalne, w tym powodzie i podtopienia Zmiany chwilowych warunków pogodowych Uwzględnienie w procesie projektowania i budowy infrastruktury transportowej zmienionych warunków klimatycznych. Utworzenie \ rozwijanie systemów stałego monitoringu wrażliwych na zmiany klimatu elementów budownictwa i infrastruktury transportowej i 18

19 SPA szczególna wrażliwość miast na zmiany klimatu powodzie DZIAŁANIA ADAPTACYJNE zagrożenia SPA 2020 miejska wyspa ciepła ocena wrażliwości miasta i zaplanowanie kompleksowych działań adaptacyjnych (strategie / plany) deficyt wody deszcze nawalne i podtopienia skuteczne planowanie przestrzenne z uwzględnieniem ryzyk klimatycznych efektywne zarządzanie wodami opadowymi, w tym wykorzystanie wód opadowych ekspansja terenów zielonych i wodnych, rewitalizacja przyrodnicza 19

20 SPA 2020 Zagadnienia horyzontalne SPA 2020 Edukacja Zwiększanie świadomości w zakresie zmian klimatu i sposobów minimalizowania ich skutków (administracja szczebla centralnego, regionalnego i lokalnego) Edukacja w zakresie zmiany zachowań na sprzyjające adaptacji do zmian klimatu, w tym oszczędne korzystanie z zasobów, gł. wody (społeczeństwo) Innowacje Wspieranie innowacji technologicznych - przeprowadzenie analizy potencjału polskiej gospodarki do wytwarzania i wdrażania innowacyjnych technologii adaptacyjnych. Wspieranie innowacji organizacyjnych - opracowanie procedur dot. współpracy służb i instytucji na potrzeby reagowania na wielowymiarowe zagrożenia zw. ze zmianami klimatu Promocja innowacyjnych rozwiązań w zakresie adaptacji produkcji rolnej i rybackiej do zmian klimatu. 20

21 SPA 2020 wdrażanie SPA 2020 wskazuje główne podmioty odpowiedzialne za realizację działań SPA 2020 jest dokumentem kierunkowym, zawarte w SPA 2020 cele i kierunki działań powinny zostać rozwinięte poprzez : na poziomie krajowym sektorowo: uwzględnienie kwestii adaptacyjnych w strategiach, planach i programach (w tym w programach operacyjnych finansowanych ze środków UE) oraz w procesie legislacyjnym na poziomie regionalnym i lokalnym przeprowadzenie oceny wrażliwości danego terytorium na zmiany klimatu i uwzględnienie adaptacji w planowaniu strategicznym i operacyjnym (w tym regionalne programy operacyjne) 21

22 Mainstreaming adaptacji do zmian klimatu w Polsce SPA 2020 Scenariusze zmian klimatu Wrażliwe sektory Cele i kierunki działań Zaangażowane podmioty Poziom krajowy - sektory Poziom regionalny / lokalny Ministerstwo Środowiska - miękka koordynacja Strategie i plany sektorowe Programy sektorowe (w tym finansowanie adaptacji w PO) Legislacja Standardy adaptacji do zmian klimatu (np. infrastruktura odporna na zmiany klimatu) Ministerstwo Środowiska Regionalne strategie i plany Regionalne programy (w tym finansowanie adaptacji w RPO) Ocena wrażliwości terytorium na poziomie lokalnym i odpowiedź w postaci strategii / planów adaptacji (w tym dla miast) Wymiana informacji i ogólnodostępna baza wiedzy portal KLIMADA Wdrażanie adaptacji poprzez istniejące fora i narzędzia w ramach systemu zarządzania rozwojem Wytyczne dot. inwestycji odpornych na zmiany klimatu (w oparciu o Wytyczne KE) Współpraca z MIR - programowanie NPF Wytyczne dla RPO Finansowanie adaptacji (krajowe i regionalne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej) Wytyczne dla systemu OOŚ

23 Finansowanie adaptacji do zmian klimatu - wybrane źródła Źródła Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej Budżety jednostek samorządu terytorialnego Krajowe oraz regionalne programy operacyjne w ramach nowej perspektywy finansowej Instrument LIFE Podstawa prawna/ strategiczna Wspólna Strategia Działania Narodowego Funduszu i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na lata z perspektywą do 2020 roku, -Cel horyzontalny - promowanie zachowań ekologicznych, działań i przedsięwzięć służących zachowaniu bogactwa różnorodności biologicznej oraz adaptacji do zmian klimatycznych. -Priorytet 1 - działanie - Adaptacja sektora gospodarki wodnej do zmian klimatycznych Strategia działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata z perspektywą do 2020 r.: -Priorytet 1: Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi -Priorytet 4: Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów Lokalne strategie/ plany adaptacji Program Operacyjny dotyczący gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska, przeciwdziałania i adaptacji do zmian klimatu, transportu i bezpieczeństwa energetycznego (POIiŚ BIS) - w szczególności w ramach celu szczegółowego 5.1. wzmacnianie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu oraz 5.2 zwiększenie możliwości zapobiegania zagrożeniom naturalnym i reagowanie na nie (dodatkowo w celu tematycznym dotyczącym transportu ( CT 7) i gospodarki niskoemisyjnej ( CT 4). Regionalne Programy Operacyjne. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój w celu szczegółowym 6.7. wspieranie przemian przemysłowych w kierunku gospodarki zasobooszczędnej oraz promowanie ekologicznego wzrostu gospodarczego (innowacje). Podprogram na rzecz klimatu - łagodzenie (redukcja CO2) i adaptacja do zmian klimatu

24 24

25 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ