PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW ANTROPOTECHNICZNYCH

Transkrypt

1 PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW ANTROPOTECHNICZNYCH Wykład Metody analizy i oceny układów antropotechnicznych Joanna Bartnicka Zagadnienia wykładu NIOSH, OWAS Metody komputerowe 3D SSPP, EEPP, ErgoLab Monotypia pracy, CAPTIV 1

2 Metody analizy i oceny warunków pracy Metoda OWAS OWAS Ovako Working Posture Analysis System Metody jakościowa umożliwiająca ocenę ryzyka zawodowego uwzględniająca pozycję ciała oraz siłę zewnętrzną i czas ich utrzymywania - czyli obciążenia statycznego (czego skutkiem mogą być dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego). Istotą metody jest obserwacja (chronometraż) czynności roboczych i klasyfikacja przyjmowanych postaw przy pracy. Klasyfikacja ta odbywa się na podstawie: ułożenia poszczególnych segmentów ciała, wartości obciążenia zewnętrznego, czasu występowania danej czynności jako procent czasu trwania dyżuru. Do każdej klasy przyporządkowane są umownie oceny, np. obciążenie małe, obciążenie średnie, obciążenie duże. Przykład formularza identyfikacji czynności Imię i nazwisko pracownika... Obserwator... Data obserwacji... ARKUSZ REJESTRACYJNY INDYWIDUALNEJ FOTOGRAFII CZASU ROBOCZEGO Czas bieżący Elementy zużycia czasu Czas godz min Trwania w min Czas trwania w sek. Nr karty... Strona Uwagi 6 00 Początek obserwacji 6 04 Wykonawca na stanowisku 4 spóźnienie 6 06 Wyjęcie z szafki suwmiarki Włączenie obrabiarki Toczenie 13 1 szt 6 30 Pali papierosa Toczenie 15 1 szt 6 55 Do toalety Toczenie 15 2 szt 7 40 Po materiał do magazynu Do narzędziowni po wiertło Przerwa śniadaniowa Przedłuża przerwę śniadaniową Czyta gazetę Toczy 19 1 szt 2

3 Opis metody OWAS Metoda OWAS służy jako narzędzie identyfikacji i oceny zagrożeń dla układu narządu ruchu wynikającej z pozycji ciała zajmowanej podczas pracy, która w szczególności umożliwia: wyznaczenie potencjalnych obszarów narażeń układu narządu ruchu na wystąpienie dolegliwości bólowych i schorzeń, ocenę obciążenia całego ciała i poszczególnych elementów układu narządu ruchu, ocenę skuteczności interwencji ergonomicznej zmierzającej do eliminacji ryzyka wystąpienia dolegliwości bólowych i schorzeń, ocenę w zakresie szkoleń nt. zdrowego, bezpiecznego sposobu wykonywania pracy, ocenę stosowanych metod pracy, ochronę zdrowia pracowników. Horst W., Lubiąski T.[2002]: Zastosowanie Metody OWAS do identyfikacji pozycji zajmowanej podczas pracy oraz oceny ryzyka wystąpienia dolegliwości szkieletowo mięśniowych. w Pacholski L. M., Marcinkowski J. S., Horst (red.) Ryzyko Zawodowe w Dydaktyce, Nauczaniu i Szkoleniach z Zakresu Ergonomii, Ochrony i Bezpieczeństwa Pracy. XVIII Międzynarodowe Seminarium wykładowców ergonomii, Poznań Kudowa Zdrój, Polska, Metodyka badań z zastosowaniem metody OWAS Rejestracja pozycji ciała zajmowana podczas pracy Rejestracja czasu trwania poszczególnych czynności Określenie kodu pozycji, Ocena stanu obciążenia układu mięśniowo szkieletowego 3

4 Wyznaczanie kodu pozycji ciała w metodzie OWAS OBCIĄŻENIE ZEWNĘTRZNE Mężczyźni Kobiety i młodociani Młodociane dziewczęta chłopcy 1. poniżej 10 kg poniżej 5 kg poniżej 2 kg 2. od 10 do 20 od 5 do 10 kg od 2 do 6 kg kg 3. powyżej 20 powyżej 10 kg powyżej 6 kg kg Numer dla pozycji pleców i ramion Numer dla pozycji nóg 4

5 Diagram do odczytywania kodu pozycji oraz kategorii obciążenia statycznego Opis kategorii obciążenia statycznego 5

6 Interpretacja wyników oceny obciążenia statycznego Metoda OWAS Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. e ustawy o emeryturach pomostowych ciężkie prace fizyczne są związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała: przy czym ciężkie prace fizyczne to prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn powyżej 6300 kj, a u kobiet powyżej 4200 kj, a praca w wymuszonej pozycji ciała jest to praca wymagająca znacznego pochylenia i/lub skręcania pleców przy jednoczesnym wywieraniu siły powyżej 10 kg dla mężczyzn i 5 kg dla kobiet (wg metody OWAS pozycja kategorii 4) przez co najmniej 50% zmiany roboczej. 6

7 Przykład zastosowania metody OWAS do identyfikacji zagrożenia dla układu narządu ruchu w ochronie zdrowia Podnoszenie pacjentki do pozycji siedzącej 7

8 Dane antropometryczne pielęgniarki oraz wartość obciążenia zewnętrznego Wzrost 177 cm Waga 59 kg Ciężar podnoszony 200 [N] (około 20 kg) 1 krok rejestracja pozycji przy pracy Rejestracja dokonana została za pomocą aparatu cyfrowego 8

9 2 krok ustalenie kodu pozycji - plecy Plecy: 4 2 krok ustalenie kodu pozycji - ramiona Ramiona : 1 9

10 2 krok ustalenie kodu pozycji nogi i wartość obciążenia zewnętrznego Nogi : 4 Obciążenie zewnętrzne: 3 Krok 3 odczytanie kategorii obciążenia 4143 kategoria:? 10

11 Opis kategorii obciążenia statycznego Obciążenie bardzo duże Zajmowana pozycja ma negatywny wpływ na układ szkieletowo mięśniowy Pomiary i rozwiązania winny być przeprowadzone niezwłocznie w celu wyeliminowania występujących pozycji Zmiany na stanowisku muszą być przeprowadzone natychmiast Zastosowanie metody OWAS w Zakładzie Fiat Auto Poland 11

12 Opis stanowiska pracy w 4 pozycjach z uwzględnieniem kryterium czasu Opis pozycji ciała Wykonywane czynności robocze w danej pozycji ciała Czas utrzymywania danej pozycji ciała jako procent czasu zmiany roboczej 1. Pozycja pochylona. Pobieranie koła z windy transportowej Pozycja mocno pochylona. 3. Pozycja mocno pochylona podczas obsługi manipulatora podnoszącego koła. Przenoszenia koła z wózka transportowego na uchwyty manipulatora. Obsługa manipulatora podnoszącego koła Pozycja pochylona. Obsługa manipulatora podnoszącego koła. 28 Pobieranie koła z windy transportowej KOD : KATEGORIA : 2 12

13 Przenoszenia koła z wózka transportowego na uchwyty manipulatora KOD : KATEGORIA : 4 Obsługa manipulatora podnoszącego koła KOD : KATEGORIA : 4 13

14 Obsługa manipulatora podnoszącego koła KOD : 2121 KATEGORIA : 2 Wyniki badań z zastosowaniem metody OWAS Nr pozycji Czas ekspozycji Stopień obciążenia/ryzyko 1. 6% Małe 2. 8% Średnie 3. 7% Średnie 4. 28% Małe 14

15 Główne okno programu Informacje dot. badania 15

16 Okno obserwacji Informacje dot. wyniku badania 16

17 Informacje dot. wyniku badania 17

18 ZADANIEJ Metoda NIOSH Zmodyfikowane równanie NIOSH umożliwia obliczenie wartości masy obiektu podnoszonego, która nie spowoduje wzrostu ryzyka wystąpienia dolegliwości w obrębie układu narządu ruchu. Wartość ta nosi nazwę zalecanej wartości granicznej RWL. Wartość RWL jest zdefiniowana dla poszczególnego zestawu warunków prac związanych z ręcznym dźwiganiem i przenoszeniem ciężarów. 18

19 Metoda NIOSH Do wyznaczenia wartości granicznej RWL wykorzystuje się następujące zmienne ważone (warunki wykonania pracy): masa podnoszonego ciężaru L w [kg], pozioma odległość H między środkiem ciężkości masy podnoszonego ciężaru, a punktem środkowym położonym między kostkami stawów skokowych w [cm], poziom V, z którego podnoszony jest ciężar w [cm], wysokość D, na jaką ciężar musi być podniesiony w [cm], częstotliwość F podnoszenia w ciągu minuty, czas trwania podnoszenia w [h], kąt asymetrii A pozycji w stopniach, sposób chwytu podnoszonego ciężaru. Metoda NIOSH Graficzna interpretacja zmiennych ważonych w zmodyfikowanym równaniu NIOSH Częstotliwość podnoszenie w ciągu minuty Współczynnik uchwytów Odległość między środkiem ciężkości masy podnoszonego ciężaru, a punktem środkowym położonym między kostkami stawów skokowych Wysokość, na jaką ciężar musi być podniesiony Poziom, z którego podnoszony jest ciężar 19

20 Metoda NIOSH Graficzna interpretacja zmiennych ważonych w zmodyfikowanym równaniu NIOSH Współczynnik Asymetrii Zmodyfikowane równanie NIOSH ma następującą postać: RWL = LC * HM * VM * DM * AM * FM * CM gdzie: LC stała obciążenia 50 kg, HM współczynnik poziomy 25 / H, VM współczynnik pionowy 1 (0,003 ½V 75½), DM współczynnik odległości 0,82 + (4,5 / D), AM współczynnik asymetrii 1 (0,0032 A), FM współczynnik częstotliwości (Tabela 1), CM współczynnik uchwytów (Tabela 2) H V D A położenie poziome, położenie pionowe, Metoda NIOSH Pionowa odległość przemieszczenia, kąt asymetrii (kąt pomiędzy linią asymetrii i linią środkowo strzałkową. Współczynniki redukujące wartość RWL 20

21 Ogólne wytyczne do projektowania lub modernizacji czynności podnoszenia ciężarów Współczynniki Jeżeli HM < 1,0 Jeżeli VM < 1,0 Jeżeli DM < 1,0 Jeżeli AM < 1,0 Jeżeli FM < 1,0 Jeżeli CM < 1,0 Jeżeli RWL w punkcie końcowym jest mniejsze niż w punkcie początkowym Wytyczne do optymalizacji czynności Podnoszony przedmiot powinien być umieszczony bliżej ciała, przez usunięcie wszystkich poziomych barier i zmniejszenie rozmiaru przedmiotu. Należy unikać podnoszenia nad podłogą, jeśli nie można tego uniknąć, powinna być możliwość łatwego umieszczenia podnoszonego przedmiotu między nogami. Zmienić (wznieść/opuścić) punkt początkowy lub punkt docelowy podnoszenia. Należy unikać podnoszenia tuż nad podłogą lub ponad ramionami. Zmniejszyć odległość pionową między punktem początkowym i docelowym podnoszenia. Przesunąć punkt początkowy i docelowy podnoszenia bliżej i zmniejszyć kąt obrotu lub przesunąć punkt początkowy i docelowy tak, aby zmusić pracownika do kroku i obrotu stóp, a nie do skrętu ciała. Zmniejszyć częstotliwość podnoszenia, zmniejszyć czas trwania pracy lub przedłużyć czas odnowy (np. okres lżejszej pracy). Poprawić uchwyt obiektu przez dostarczenie optymalnych pojemników z rączkami lub uchwytami wciętymi, poprawić uchwyty w pojemnikach nieregulowanych. Wyeliminować potrzebę kontroli obiektu w punkcie docelowym podnoszenia przez zmianę sposobu wykonania zadania lub zmienić wymiary podnoszenia przedmiotu. Metoda NIOSH Tabela 1. Współczynnik częstotliwości Adams T., Temple R.: Ergonomic Analysis of a Multi-Task Industrial Lifting Station Using the NIOSH Metod, in: Journal of Industrial Technology, Volume 16, Number 2, Februrary 2000 to April 2000, 21

22 Metoda NIOSH Tabela 2. Współczynnik uchwytów Adams T., Temple R.: Ergonomic Analysis of a Multi-Task Industrial Lifting Station Using the NIOSH Metod, in: Journal of Industrial Technology, Volume 16, Number 2, Februrary 2000 to April 2000, Metoda NIOSH Klasyfikacja jakości chwytu pojemnika (T.R. Waters, 1994) Dobry Dostateczny Zły Chwyt zapewniony przez zastosowanie uchwytu typu rączka lub uchwytu wyciętego w pojemnikach nie zaprojektowanych optymalnie Chwyt zapewniony przez zastosowanie uchwytu typu rączka lub uchwytu wyciętego, w pojemnikach zaprojektowanych optymalnie Chwyt przy podnoszeniu pojemników źle zaprojektowanych, np. o nieregularnych kształtach, nieporęcznych, trudnych do utrzymania lub mających ostre krawędzie Chwyt dający możliwość wygodnego, łatwego do objęcia obiektu dłonią, nawet w przypadku podnoszenia luźnych lub nieregularnych obiektów, które nie są zwykle paczkowane, np. odlewy, surowce i artykuły żywnościowe Chwyt dający możliwość wygodnego zacisku dłoni, w którym ręka może być zgięta o około 90 o, w przypadku podnoszenia pojemników optymalnie zaprojektowanych, ale bez rączek lub uchwytów wyciętych, dla luźnych części lub nieregularnych obiektów Chwyt mający miejsce przy podnoszeniu obiektów ze źle rozłożonym środkiem ciężkości, np. miękkich, nieusztywnionych worków 22

23 Metoda NIOSH Wskaźnik podnoszenia LI Proces kształtowania warunków pracy związanych z ręcznym transportem ciężarów odbywa się poprzez identyfikację czynności szczególnie obciążających układ narządu ruchu, a następnie dobór zmiennych zadania, bądź dobór masy maksymalnej, nieprzekraczającej wartości RWL. Na podstawie wartości RWL oraz masy obiektu podnoszonego L, możliwe jest wyznaczenie wskaźnika podnoszenia LI, który mówi o wielkości stresu posturalnego towarzyszącego temu zadaniu. Wskaźnik ten definiowany jest następująco: masa podnoszona LI = = zalecana masagraniczna L RWL gdzie: L masa obiektu podnoszonego w kg. Im większa wartość LI, tym poziom ryzyka związany z urazem kręgosłupa podczas dźwigania ciężaru zwiększa się. Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych Czynności podstawowe wykonywane na stanowisku: - podnoszenie pojemnika z elementami przeznaczonymi do tłoczenia z wózka na stół roboczy, - wyjmowanie po kolei elementów z pojemnika, - umieszczanie elementów na prasie hydraulicznej, - tłoczenie i przekładanie na taśmę mechaniczną odbierającą. Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny 23

24 Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych Identyfikacja sytuacji problematycznych: - Podnoszenie pojemnika w sytuacji, gdy na wózku pozostała już ostatnia warstwa pojemników i konieczne jest maksymalne pochylenie pleców, - Skręcenie tułowia podczas chwytania i podnoszenia pojemnika spowodowane konstrukcją stanowiska o 80, - Brak uchwytów, - Masa pojemnika 12 kg. Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny. IMP im. Prof.. J. Nofera, Łódź 2000 Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych RWL = LC * HM * VM * DM * AM * FM * CM 8,99 = 50 * 0,42 * 0,84 * 0,90 * 0,74 * 0,85 * 0,90 LI = L/RWL= 1,34 Wartość RWL (dopuszczalnej do podnoszenia masy) określona została na 8,93 kg przy warunkach obserwowanych Zadanie: Należy dokonać symulacji wskaźników równania NIOSH, aby wartość RWL wynosiła 12 kg lub więcej Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny. IMP im. Prof.. J. Nofera, Opracowała: Łódź 2000 Joanna Bartnicka 24

25 Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych Symulacja 1 Podniesienie najniższej warstwy pojemników dzięki zastosowaniu 25-centymetrowej podkładki położonej na dnie wózka Przemieszczenie szafki z wyposażeniem dodatkowym tak, aby możliwy był wjazd wózka z przodu stanowiska (a nie jak dotychczas z boku), dzięki czemu zmniejszono kąt skręcania tułowia do ok. 45 RWL = 12,04 LI = 12/12,04= 0,997 Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny. IMP im. Prof.. J. Nofera, Łódź 2000 Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych Symulacja 2 Przemieszczenie szafki z wyposażeniem dodatkowym tak, aby możliwy był wjazd wózka z przodu stanowiska Zastosowanie uchwytów na wysokości górnych krawędzi pojemników, dzięki czemu poprawiono jakość uchwytów i zwiększono wartość współczynnika pionowego V RWL = 12,44 LI = 12/12,44= 0,96 Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny. IMP im. Prof.. J. Nofera, Łódź

26 Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych Symulacja 3 Przemieszczenie szafki z wyposażeniem dodatkowym tak, aby możliwy był wjazd wózka z przodu stanowiska Zastosowanie uchwytów na wysokości górnych krawędzi pojemników, dzięki czemu poprawiono jakość uchwytów i zwiększono wartość współczynnika pionowego V Wykonanie węższego wózka, którego zastosowanie zmniejszyło skręcenie tułowia, a przede wszystkim zmniejszyło odległość H pomiędzy osią pionową ciała pracownika a środkiem podnoszonych pojemników RWL = 19,70 LI = 12/19,70= 0,61 Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny. IMP im. Prof.. J. Nofera, Łódź 2000 Metoda NIOSH Przykład zastosowania na stanowisku tłoczenia elementów metalowych RWL = LC * HM * VM * DM * AM * FM * CM 8,99 = 50 * 0,42 * 0,84 * 0,90 * 0,74 * 0,85 * 0,90 Symulacja 1 12,04 = 50 * 0,42 * 0,91 * 0,97 * 0,86 * 0,85 * 0,90 Symulacja 2 12,44 = 50 * 0,42 * 0,88 * 0,86 * 0,86 * 0,85 * 1,00 Symulacja 3 19,70 = 50 * 0,63 * 0,88 * 0,93 * 0,90 * 0,85 * 1,00 Makowiec-Dąbrowska T. i wsp.: Obciążenie fizyczne- praktyczne zastosowanie różnych metod oceny. IMP im. Prof.. J. Nofera, Łódź

27 Pomiar wydatku energetycznego Trudność pracy fizycznej można odwzorować na podstawie wydatku energetycznego, rozumianego jako uzyskiwaną ze spalania pokarmów ilość energii, którą ciało potrzebuje na jednostkę czasu, do spełnienia określonej funkcji. Na poziom zmęczenia, oprócz wydatku energetycznego, wpływa również obciążenie statyczne, zależne od pozycji przy pracy. Jest to wysiłek powstały w warunkach bezruchu, przy długotrwałym skurczu mięśni. Wymuszona, niewygodna pozycja przy pracy, np. praca z rękami ponad głową, w pozycji pochylonej albo ze skręconym tułowiem, powoduje nieprawidłowy obieg krwi w pracujących mięśniach i znacznie przyspiesza zmęczenie. Zachodzi to nawet wówczas, gdy nie ma pracy w sensie fizycznym, np. gdy trzymamy nieruchomo ciężar w wyciągniętej ręce. Obciążenie statyczne stanowi jeden z elementów każdej pracy i zawsze w dużym stopniu wpływa na jej uciążliwość. Często jest elementem warunkującym czas i możliwości wykonania danej czynności. Kolejny czynnik, wpływający na powstawanie zmęczenia fizycznego, to monotypowość - jednostajność ruchów pracownika. Jeśli te same ruchy są stałe powtarzane, to angażują one te same grupy mięśni. Wpływa to, na znaczne przyspieszenie procesów zmęczeniowych mięśni, utrudniając regenerację sił. Z tego względu ruchy jednostajne są często odczuwane jako uciążliwe. Wydatek energetyczny Miarą obciążenia organizmu pracą fizyczną jest wydatek energetyczny oraz związana z nim wentylacja minutowa określająca ilość powietrza zużytego przez organizm za wykonanie pracy. Wydatek energetyczny definiowany jest jako ilość energii wydatkowanej poprzez organizm podczas wykonywanych czynności roboczych. Zgodnie z układem jednostek SI, wydatek energetyczny określany jest w jednostkach pracy, czyli w dżulach (J) na jednostkę czasu. Przy czym 1 kcal = 4,1868 kj 43

28 Pomiar wydatku energetycznego Pomiar wydatku energetycznego jest obiektywną przesłanką określenia, jak długo można wykonać jakąś pracę bez przerwy, ustalenia długości i rozkładu przerw wypoczynkowych, porównania różnych sposobów wykonywania danej pracy z punktu widzenia jej kosztu energetycznego. Wielkość wydatku energetycznego podczas pracy zależy od rodzaju pracy, jaką wykonuje pracownik. Przemiana materii: proces przetwarzania pobranych składników pokarmowych w energię mechaniczną i cieplną. Kalorie pracy W czasie pracy fizycznej zużycie energii ogromnie wzrasta. Zużycie energii w czasie pracy zawodowej jest tym większe, im większe wymagania stawiane są mięśniom. Zwiększone zużycie energii w czasie pracy fizycznej wyrażane jest w kaloriach pracy. Kalorie pracy oblicza się mierząc u osoby poddającej się doświadczeniu najpierw przemianę spoczynkową, a następnie przemianę w czasie czynności zawodowych. Odejmując kalorie przemiany spoczynkowej od kalorii przemiany materii w czasie pracy otrzymamy czyste kalorie pracy. Grandjean E.: Fizjologia pracy. Biblioteka Lekarza Przemysłowego, W-wa

29 Ocena wydatku energetycznego z zastosowaniem programu EEPP (Energy Expenditure Prediction Program) Czynności wykonywane na stanowisku pracy: 1. Przejście do palet 2. Podnoszenie paczki papieru z palety 3. Przemieszczenie paczki papieru na stół roboczy 4. Położenie paczki na stół roboczy 5. Wyjęcie papieru z paczki 6. Przeniesienie papieru na przenośnik Ocena wydatku energetycznego z zastosowaniem programu EEPP (Energy Expenditure Prediction Program) 45

30 Monotypowość pracy Praca nazywana jest monotypową, gdy wykonywane przez pracownika czynności powtarzają się w odstępach krótszych niż 5 minut. Przy częstotliwości powtarzania czynności większej niż 40 razy na minutę, mięśnie nie mają możliwości odnowy swojej zdolności do skurczu Stopień uciążliwości Liczba powtórzeń stereotypowej operacji w ciągu zmiany roboczej ruchy precyzyjne siła zewnętrzna < 10 kg siła zewnętrzna > 10 kg Mały < 150 < 800 < 300 Średni Duży > 3000 > 1600 > 800 Bezpieczeństwo pracy i ergonomia 2, redaktor naukowy prof. dr hab. med. Danuta Koradecka, wyd. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1999 Bezpieczeństwo pracy i ergonomia tom 1, redaktor naukowy prof. dr hab. med. Danuta Koradecka, wyd. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1999 Monotypowość pracy Ryzyko powstawania dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego w funkcji częstości powtarzania czynności [ 46

31 Monotypowość pracy Obciążenie pracami monotypowymi Bezpieczeństwo pracy i ergonomia 2, redaktor naukowy prof. dr hab. med. Danuta Koradecka, wyd. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1999 Bezpieczeństwo pracy i ergonomia tom 1, redaktor naukowy prof. dr hab. med. Danuta Koradecka, wyd. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1999 Program CAPTIV CAPTIV L2100 jest programem komputerowym służącym do analizy czynności wykonywanych na danych stanowiskach pracy na podstawie obserwacji i rejestracji video. Innowacyjny system akwizycji umożliwia ponadto synchronizację obrazów video z obserwacji wizualnych i pomiarów z czujników. Metodyka: 1. zapis video czynności roboczych, 2. zaimportowanie filmu do programu, 3. opracowanie protokołu z obserwacji (na podstawie zapisu), w którym należy uwzględnić np. przyjmowane pozycje ciała, rodzaje wykonywanych czynności, czy gestów, 4. zakodowanie elementów z obserwacji z użyciem edytora video programu CAPTIV L

32 Program CAPTIV Opracowanie protokołu z obserwacji (na podstawie zapisu), w którym należy uwzględnić np. przyjmowane pozycje ciała, rodzaje wykonywanych czynności, czy gestów. Gala, Lenartowicz Program CAPTIV zakodowanie elementów z obserwacji z użyciem edytora video programu CAPTIV L2100 Gala, Lenartowicz 48

33 Program CAPTIV Wykaz zakodowanych czynności z wykonanej inscenizacji w programie CAPTIV L2100 Gala, Lenartowicz Program CAPTIV Wykresy aktywności zsynchronizowane z zaimplementowanym filmem z wykonanej inscenizacji w programie CAPTIV L2100 Gala, Lenartowicz 49

34 Program CAPTIV Wykres kołowy przedstawiający procentowy udział czynności w określonej klasie w programie CAPTIV L2100 Gala, Lenartowicz Metoda NIOSH Tabela 1. Współczynnik częstotliwości ZADANIEJ Metoda NIOSH Tabela 2. Współczynnik uchwytów 50