Rola oznaczania anty-ccp w reumatoidalnym zapaleniu stawów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rola oznaczania anty-ccp w reumatoidalnym zapaleniu stawów"

Transkrypt

1 Rola oznaczania anty-ccp w reumatoidalnym zapaleniu stawów Prof Filip De Keyser, Department of Rheumatology, Gent University Hospital, Belgium. T umaczenie: prof. dr hab. Gra yna Odrowà -Sypniewska, dr n. med. Magdalena Kuligowska Abbott GmbH & Co. KG Abbott Diagnostics Europe Max-Planck-Ring Wiesbaden Tel. (+49) Fax (+49) Axxxxx/pl AxSYM Anti-CCP 04/07/x Axis-Shield plc The Technology Park Dundee DD2 1XA UK Tel. (+44) Fax (+44)

2 Rola oznaczania anty-ccp w reumatoidalnym zapaleniu stawów Prof Filip De Keyser, Department of Rheumatology, Gent University Hospital, Belgium. T umaczenie: prof. dr hab. Gra yna Odrowà -Sypniewska, dr n. med. Magdalena Kuligowska 1. Kliniczny obraz reumatoidalnego zapalenia stawów Rycina 1. Symetryczne deformacje r ki u pacjentów z d ugotrwa ym reumatoidalnym zapaleniem stawów Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) stanowi rodzaj przewlek ego autoimmunologicznego zapalenia wielostawowego. Wyst puje u 0.8-1% populacji, cz Êciej u kobiet w porównaniu do m czyzn (3:2). Chocia choroba wyst puje w ka dym wieku, to szczyt zachorowaƒ przypada na 5 dekad ycia. Rzs dotyczy ma ych stawów ràk i stóp, a tak e wi kszych stawów koƒczyn górnych i dolnych, prowadzàc do przewlek ego bólu, obrz ku i sztywnoêci stawów, a tak e destrukcji stawów i deformacji. Ma typowy symetryczny przebieg. W d ugotrwa ej chorobie ujawniajà si pozastawowe objawy (zapalenie naczyƒ, guzki reumatoidalne), które mogà komplikowaç obraz kliniczny. Obecnie dost pna jest skuteczna terapia, oparta na stosowaniu leków klasycznych i leków biologicznych (np. czynniki anty-tnf). Jednak e, aby osiàgnàç maksymalnie d ugotrwa y efekt, konieczne jest w àczenie skutecznego leczenia we wczesnym stadium choroby. W zwiàzku z tym, e wczesne objawy choroby nie sà swoiste, a rzs nie mo na poczàtkowo odró niç od innych chorób zapalnych stawów, wczesne rozpoznanie jest trudne, dlatego te biomarkery majà ogromne znaczenie we wczesnej diagnostyce. Reumatoidalne zapalenie stawów wymaga wczesnego rozpoznania wczesnej interwencji 2 3

3 ytivitisnes 2. Krótka historia przeciwcia anty-ccp Wytwarzanie autoprzeciwcia jest ogólnym objawem rzs. Najstarszym i najlepiej poznanym rodzajem przeciwcia w rzs jest czynnik reumatoidalny (RF). W 1964 wykryto i opisano inne przeciwcia o zwiàzane z rzs: czynnik antyperinuklearny 1. Czynnik ten by pierwszym spoêród nowej grupy przeciwcia skierowanym przeciw bia ku cytrulinowanemu 2,3. Reszty cytruliny powstajà z argininy w reakcji katalizowanej przez enzym deiminaz peptydyloargininowà (PAD). Schellekens i wsp. po raz pierwszy opisali u ycie syntetycznych peptydów (CCP lub cyklicznych peptydów cytrulinowanych) do opracowania wystandaryzowanej i prostej w u yciu metody wykrywania tych przeciwcia 4,5. Obecnie dost pny substrat, CCP drugiej generacji, jest czasami okreêlany jako CCP 2 6. H N O H 2 N+ NH NH 2 reszta L-argininy (dodatnio na adowana) deiminaza peptydyloargininowa (PAD) Ca 2+ H N O O NH NH 2 reszta L-cytruliny (neutralna) 3. Charakterystyka testu i kliniczna u ytecznoêç oznaczania anty-ccp Podawane w ró nych publikacjach czu oêci i swoistoêci testów mogà ró niç si ze wzgl du na takie czynniki jak : grupa badanych pacjentów, dobór grup kontrolnych, metody oznaczeƒ lub przyj te wartoêci odci cia (cut-offs). Charakterystyk ró nych metod najlepiej opisujà : krzywe ROC czyli zale noêç mi dzy czu oêcià i swoistoêcià, odzwierciedlonà poprzez odsetek wyników fa szywie dodatnich, (1 - swoistoêç) przy ró nych wartoêciach odci cia (cut-offs) w badanej populacji, àcznie chorych i osób z grupy kontrolnej. Przyk adowa krzywa ROC jest podana dla porównania RF i anty-ccp (rycina 3; wg 7). W tych badaniach czu oêç i swoistoêç obu testów dla rzs przy standardowej wartoêci odci cia (cut-off) wynosi a odpowiednio 78.6% i 80.8% (dla RF) oraz 75.4% i 97.3% (dla anty-ccp). Gdy wartoêç odci cia (cut-off) dla RF zwi kszono tak, aby uzyskaç swoistoêç porównywalnà do swoistoêci anty-ccp, czu oêç RF uleg a zmniejszeniu do 12.8% co wykluczy o ca kowicie przydatnoêç stosowania testu na RF z podwy szonà wartoêcià odci cia. W wielu badaniach potwierdzono wy szà diagnostycznà wartoêç oznaczania anty-ccp, z czu oêcià w zakresie pomi dzy 60 a 80% i specyficznoêcià do 98% 5-11, zarówno u chorych z rozpoznanym rzs, jak i we wczesnym i niesklasyfikowanym zapaleniu stawów. W grupie pacjentów z wczesnym zapaleniem stawów, których obserwowano przez kilka lat wykazano, e obecnoêç przeciwcia anty-ccp pozwala przewidzieç erozyjnà postaç choroby i jest dobrym czynnikiem predykcyjnym rzs Rycina 2. Cytrulinacja, przyk ad modyfikacji bia ka 1,0 0,8 Dane do krzywej RF LF Anty-CCP2 Przeciwciała anty-ccp przeciwciała skierowane przeciw cytrulinowanym peptydom lub białkom w metodzie stosuje się syntetyczny, wystandaryzowany substrat Czu oêç 0,6 0,4 0,2 0,0 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1-SwoistoÊç Rycina 3. Krzywa ROC - porównanie wartoêci diagnostycznej RF (wykrywanego klasycznà metodà lateksowà) i oznaczania anty-ccp w rzs (wg 7). 4 5

4 Van Gaalen i wsp. 12 oznaczali wyjêciowe st enie anty-ccp w du ej grupie pacjentów, zg aszajacych si do badania, u których niedawno rozpoznano zapalenie stawów. Pacjenci, u których nie mo na by o w aêciwie rozpoznaç choroby w okresie 2 tygodni po w àczeniu do badania, zostali zaklasyfikowani jako grupa z nierozpoznanym zapaleniem stawów i byli obserwowani przez okres do 3 lat. Po tym czasie u 40% pacjentów z niezró nicowanym zapaleniem stawów wykryto rzs (ze spe nieniem kryteriów ACR). Rzs rozwinà si u 25% pacjentów z ujemnym wynikiem testu anty- CCP i u 93% z dodatnim wynikiem anty-ccp. ObecnoÊç przeciwcia anty-ccp w niezró nicowanym zapaleniu stawów jest dobrym czynnikiem predykcyjnym wystàpienia rzs u znacznej liczby pacjentów, którzy w kilkuletniej perspektywie czasu spe nià kryteria ACR dla rzs. Odsetek % chorych, u których rozwin o si rzs CCP+ CCP Anty-CCP2 93% 25% Okres obserwacji (w latach) Rycina 4. Rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów u pacjentów z niezró nicowanym zapaleniem stawów w zale noêci od obecnoêci przeciwcia anty-ccp sugeruje si, e te autoprzeciwcia a mogà byç pomocne we wczesnym rozpoznaniu rzs w populacji wysokiego ryzyka. Interesujàcà cechà przeciwcia anty-ccp jest ich swoistoêç, szczególnie w sytuacjach gdy objawy kliniczne przypominajà rzs, a RF jest cz sto dodatni. Typowym przyk adem sà chorzy ze stwierdzonym wirusowym zapaleniem wàtroby (wzw) typu C, którzy mogà wykazywaç ró ne objawy reumatyczne jak bóle wielostawowe lub symetryczne zapalenie ma ych stawów ràk. Wener i wsp. oznaczali RF i przeciwcia a anty-ccp u pacjentów z przewlek ym zapaleniem wàtroby typu C 16. Podczas gdy obecnoêç RF obserwowano cz sto u pacjentów z zaka eniem HCV z lub bez krioglobulinemii, to nie stwierdzono przeciwcia anty-ccp u pacjentów z niepowik anym zaka eniem HCV. Rzadko te obserwowano graniczne wartoêci anty-ccp u pacjentów z mieszanà krioglobulinemià. Podobne wyniki uzyskali Bombardieri i wsp. 17. Tym samym oznaczanie anty-ccp mo e byç pomocne w diagnozowaniu rzs u pacjentów z przewlek ym zaka eniem HCV. Niekiedy niski odsetek wyników fa szywie dodatnich mo na zaobserwowaç u pacjentów z zespo em Sjögrena, uszczycowym zapaleniem stawów lub toczniem rumieniowatym uk adowym. Oznaczanie przeciwciał anty-ccp cechuje wysoka swoistość oraz wysoka czułość w reumatoidalnym zapaleniu stawów wyższa diagnostyczna wartość we wczesnym i niezróżnicowanym zapaleniu stawów Przeciwcia a wyst pujàce w rzs, a w szczególnoêci przeciwcia a anty-ccp mogà byç obecne u pacjentów wiele lat przed pojawieniem si objawów klinicznych rzs 12,14,15. Na podstawie obserwacji pacjentów z rzs, którzy przed pojawieniem si objawów choroby byli dawcami krwi lata przed pierwszymi objawami choroby 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0 % dodatnich wyników anty-ccp 2 Rycina 5. Czu oêç testu na obecnoêç przeciwcia anty-ccp w przedklinicznym stadium reumatoidalnego zapalenia stawów 6 7

5 4. Zwiàzek RF i anty-ccp z epitopami uk adu HLA Genetyczne pod o e dla rzs nie jest w pe ni poznane. Wiadomo, e za genetyczne ryzyko choroby w oko o 1/3 odpowiedzialne sà niektóre geny HLA klasy II. W szczególnoêci rzs jest zwiàzany z grupà alleli DRB1, które kodujà podobnà sekwencj w trzecim regionie zmiennych aƒcuchów beta (obszar czàsteczki, który bezpoêrednio oddzia ywuje z fragmentem bia ka prezentowanym limfocytom T). Ta wspólna sekwencja epitopu HLA jest kodowana przez niektóre allele DRB1*01, *04, *10 i * Pomimo ograniczeƒ przyj tego modelu epitopu HLA, oferuje on atrakcyjne wyt umaczenie zwiàzku HLA z rzs. Powiązania między przeciwciałami anty-ccp a epitopem HLA-DR sugerują rolę aktywacji limfocytów wywołanej przez działanie antygenu w wytwarzaniu przeciwciał anty-ccp wyjaśniają brak konieczności typowania HLA u pacjentów, u których znany jest wynik anty-ccp Ostatnie badania wykaza y, e zwiàzek epitopu HLA z obecnoêcià przeciwcia anty-ccp jest silniejszy ni z obecnoêcià rzs 19. Nie zaobserwowano natomiast tak silnej zale noêci z RF. Ta ró nica w zale noêci pomi dzy wspólnym epitopem HLA a przeciwcia ami zwiàzanymi z rzs jest odzwierciedlona przez wy sze ilorazy szans dla zwiàzku pomi dzy anty-ccp a epitopem HLA ni dla zwiàzku mi dzy RF a epitopem HLA. Poza tym, wi kszà progresj choroby obserwuje si u pacjentów z rzs, u których obecne sà zarówno przeciwcia a anty-ccp jak i allele epitopu HLA 20. Iloraz szans dla rozwoju rzs SE /CCP SE+/CCP SE /CCP+ SE+/CCP+ Rycina 6. Zale noêç pomi dzy epitopem HLA a obecnoêcià przeciwcia anty-ccp Patofizjologicznà interpretacjà tego zwiàzku mo e byç to, e czàsteczki wspólnego epitopu HLA biorà udzia w prezentacji antygenów zwiàzanych z rzs limfocytom pomocniczym T, wyzwalajàc odpowiedê immunologicznà wobec cytrulinowanych antygenów b dàcych czynnikami patogenetycznymi choroby. Z klinicznego i diagnostycznego punktu widzenia, ta silna zale noêç podwa a sens wykonywania dodatkowego typowania HLA, np. tam, gdzie wyniki anty-ccp sà dost pne. 5. Zastosowanie anty-ccp i RF we wczesnym wykrywaniu rzs: proponowany algorytm oznaczania anty-ccp w rzs Oznaczenia wykorzystywanego ju od dawna czynnika reumatoidalnego (RF) i dost pnych od niedawna nowych przeciwcia anty-ccp sà obecnie traktowane jako testy o istotnej diagnostycznej u ytecznoêci dla rozpoznania rzs. JeÊli jest mo liwoêç wyboru tylko jednego testu do oznaczenia przeciwcia u pacjenta z zapaleniem stawów to badanie w kierunku stwierdzenia obecnoêci przeciwcia anty-ccp jest najbardziej zalecane ze wzgl du na wysokà czu oêç i swoistoêç. JeÊli poza oznaczeniem RF zamierzamy wykonaç badania kilku innych przeciwcia to test na obecnoêç przeciwcia przeciw cytrulinowanym peptydom b dzie mia najwi kszà wartoêç diagnostycznà w przypadku ujemnych, niskich lub umiarkowanie dodatnich wyników RF 21. Faktycznie, wartoêç predykcyjna dla rozpoznania rzs w przypadku ujemnych lub niskich wartoêci RF obni a si znaczàco gdy wynik anty-ccp jest ujemny, podczas gdy wzrasta do oko o 80% gdy wynik anty-ccp jest dodat- WartoÊç predykcyjna dla rzs Anty-CCP Ujemne Dodatnie RF (U/ml) Rycina 7. Prawdopodobieƒstwo rozwoju rzs w odniesieniu do miana RF i obecnoêci CCP 8 9

6 ni 22. Jednak e gdy, bardzo wysokie miana RF wskazujà na wysokie prawdopodobieƒstwo rzs, wówczas dodatkowe oznaczanie anty-ccp ma ograniczonà wartoêç. W modelach prawdopodobieƒstwa (predykcyjnych) stosowanych do oceny cz stoêci wyst powania choroby lub agresywnoêci jej postaci zarówno obecnoêç RF jak i anti-ccp stanowià wa ne, znaczàce i komplementarne zmienne 13. Jednak e wynik anty-ccp ma wi kszà, ni RF, wartoêç predykcyjnà dla agresywniejszej postaci choroby i ci koêci zmian radiologicznych 23,24. Tabela 1. WartoÊç predykcyjna CCP2 i RF IgM dla zmian erozyjnych ObecnoÊç przeciwcia Okres czasu Iloraz szans (95% przedzia ufnoêci) Anty-CCP Poczàtek 1.9 (0.7 do 5.0) Pierwsze 3 lata (1.5 do 19.2), p=0.007 IgM RF Poczàtek 0.5 (0.2 do 1.2) Pierwsze 3 lata 0.7 (0.2 do 2.3) 7. Podsumowanie Anty-CCP i RF stanowià odr bne uk ady przeciwcia o ró nej charakterystyce, ró nych powiàzaniach genetycznych i ró nych zachowaniach po zastosowaniu leczenia. Oznaczanie anty-ccp cechuje si wy szà wartoêcià diagnostycznà ni RF, która jest okreêlona przez wy szà czu oêç i swoistoêç. Oznaczenie anty-ccp mo e byç u yteczne jako pojedynczy marker w rzs lub mo e stanowiç element algorytmu diagnostycznego obok oznaczania RF, co zwi ksza wartoêç diagnostycznà w przypadku, gdy RF jest ujemny lub umiarkowanie dodatni. Dodatkowà interesujàcà cechà anty-ccp jest ich wczesne pojawienie si w przebiegu choroby. Ponadto przeciwcia a anty-ccp sà obecne we wczesnym stadium choroby, mogà byç czynnikiem predykcyjnym póêniejszego rozwoju rzs u pacjentów z niezró nicowanym zapaleniem stawów, a tak e ich miano wyjêciowe w czasie rozpoznania choroby mo e byç czynnikiem predykcyjnym póêniejszej ci koêci choroby. Algorytmy dla oznaczania przeciwciał anty-ccp można zastosować jako pojedynczy marker w rzs lub oznaczać jako dodatkowy marker łącznie z RF 6. Zwiàzek pomi dzy poziomem przeciwcia a skutkami leczenia Wielu badaczy ocenia o wp yw leczenia (w szczególnoêci z zastosowaniem anty-tnf) na poziom RF i przeciwcia anty-ccp Jednak mi dzy tymi badaniami brakuje spójnoêci. Na ogó stwierdza si obni enie RF. Ocena wp ywu leczenia na anty-ccp jest bardziej z o ona i wymaga dalszych badaƒ. Ró nica w zachowaniu pomi dzy anty-ccp i RF zosta a wykazana przez Mikulsa 31, który bada wp yw ró nych leków nie-biologicznych. Autorzy zaobserwowali znamienne obni enie zarówno RF jak i anty-ccp. Jednak e spadek miana RF Êwiadczy o dobrej skutecznoêci leczenia. Tymczasem obni enie poziomu anty-ccp by o zwiàzane z krótszym czasem trwania choroby. Zastosowanie anty-ccp do rozpoznania rzs z wysoką dokładnością diagnostyczną obecne są we wczesnym stadium choroby jako czynnik predykcyjny późniejszego rozwoju rzs ich wyjściowy poziom może być czynnikiem predykcyjnym późniejszej ciężkości choroby Ogólna ocena poziomu przeciwciał w rzs po zastosowaniu leczenia poziom RF obniża się zaobserwowano sprzeczne wyniki dotyczące zmian poziomów anty-ccp po leczeniu 10 11

7 PiÊmiennictwo 1. Nienhuis RL, Mandeme E. A new serumfactor in patients with rheumatoid arthritis: the antiperinuclear factor. Ann Rheum Dis 1964;23: Sebbag M, Chapuy-Regaud S, Auger I, Petit-Texeira E, Clavel C, Nogueira L,Vincent C, Cornelis F, Roudier J, Serre G. Clinical and pathophysiological significance of the autoimmune response to citrullinated proteins in rheumatoid arthritis. Joint Bone Spine 2004; 71: Peene I, De Rycke L, Baeten D, Hoffman I, Veys EM, De Keyser F. History and diagnostic value of antibodies to citrullinated proteins in rheumatoid arthritis. Int J Immunopathol Pharmacol 2004; 17: Schellekens GA, de Jong BA, van den Hoogen FH, van de Putte LB, van Venrooij WJ. Citrulline is an essential constituent of antigenic determinants recognized by rheumatoid arthritis-specific autoantibodies. J Clin Invest 1998; 101: Schellekens GA, Visser H, de Jong BA, van den Hoogen FH, Hazes JM, Breedveld FC, van Venrooij WJ. The diagnostic properties of rheumatoid arthritis antibodies recognizing a cyclic citrullinated peptide. Arthritis Rheum. 2000;43(1): Riedemann JP, Munoz S, Kavanaugh A. The use of second generation anti-ccp antibody (anti-ccp2) testing in rheumatoid arthritis--a systematic review. Clin Exp Rheumatol. 2005;23(5 Suppl 39):S De Rycke L, Peene I, Hoffman IEA, Kruithof E, Union A, Meheus L, Lebeer K, Wyns B, Vincent C, Mielants H, Boullart L, Serre G, Veys EM, De Keyser F. Rheumatoid factor and anti-citrullinated protein antibodies in rheumatoid arthritis: diagnostic value, associations with radiological progression rate, and extra-articular manifestations. Ann Rheum Dis, 2004;63: Jansen ALMA, van der Horst-Bruinsma IE, van Schaardenburg D, van de Stadt RJ, de Koning MHMT, Dijkmans BAC. Rheumatoid factor and antibodies to cyclic citrullinated peptide differentiate rheumatoid arthritis from undifferentiated polyarthritis in patients with early arthritis. J Rheumatol 2002; 29: Pinheiro GC, Scheinberg MA, Aparecida da Silva M, Maciel S. Anti-cyclic citrullinated peptide antibodies in advanced rheumatoid arthritis. Ann Intern Med. 2003; 139: Lee DM, Schur PH. Clinical utility of the anti-ccp assay in patients with rheumatic diseases. Ann Rheum Dis 2003; 62: Vallbracht I, Rieber J, Oppermann M, Förger F, Siebert U, Helmke K. Diagnostic and clinical value of anti-cyclic citrullinated peptide antibodies compared with rheumatoid factor isotypes in rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 2004;63: van Gaalen FA, Linn-Rasker SP, van Venrooij WJ, et al. Autoantibodies to cyclic citrullinated peptides predict progression to rheumatoid arthritis in patients with undifferentiated arthritis: a prospective cohort study. Arthritis Rheum 2004; 50: Visser H, le Cessie S, Vos K, Breedveld FC, Hazes JM. How to diagnose rheumatoid arthritis early: a prediction model for persistent (erosive) arthritis. Arthritis Rheum 2002;46: Rantapaa-Dahlqvist S, de Jong BA, Berglin E, Hallmans G, Wadell G, Stenlund, H, Sundin U, van Venrooij WJ. Antibodies against cyclic citrullinated peptide and IgA rheumatoid factor predict the development of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 2003;48: Nielen MM, van Schaardenburg D, Reesink HW, van de Stadt RJ, van der Horst-Bruinsma IE, de Koning MH, Habibuw MR, Vandenbroucke JP, Dijkmans BA. Specific autoantibodies precede the symptoms of rheumatoid arthritis: a study of serial measurements in blood donors. Arthritis Rheum. 2004;.50: Wener MH, Hutchinson K, Morishima C, Gretch DR. Absence of antibodies to cyclic citrullinated peptide in sera of patients with hepatitis C virus infection and cryoglobulinemia. Arthritis Rheum 2004; 50: Bombardieri M, Alessandri C, Labbadia G, Iannuccelli C, Carlucci F, Riccieri V, Paoletti V, Valesini G. Role of anti-cyclic citrullinated peptide antibodies in discriminating patients with rheumatoid arthritis from patients with chronic hepatitis C infection-associated polyarticular involvement. Arthritis Res Ther. 2004;6(2):R Gregersen PK, Silver J, Winchester RJ. The shared epitope hypothesis. An approach to understanding the molecular genetics of susceptibility to rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 1987;30: van der Helm-van Mil AH, Verpoort KN, Breedveld FC, Huizinga TW, Toes RE, de Vries RR. The HLA- DRB1 shared epitope alleles are primarily a risk factor for anti-cyclic citrullinated peptide antibodies and are not an independent risk factor for development of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2006; 54: van Gaalen FA, van Aken J, Huizinga TW, Schreuder GM, Breedveld FC, Zanelli, E, van Venrooij WJ, Verweij CL, Toes RE, de Vries RR. Association between HLA class II genes and autoantibodies to cyclic citrullinated peptides (CCPs) influences the severity of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 2004; 50: Hoffman IE, Peene I, Pottel H, Union A, Hulstaert F, Meheus L, Lebeer K, De Clercq L, Schatteman L, Poriau S, Mielants H, Veys EM, De Keyser F. Diagnostic performance and predictive value of rheumatoid factor, anti-citrullinated peptide antibodies, and the HLA shared epitope for diagnosis of rheumatoid arthritis. Clin Chem 2005; 51: Cruyssen BV, Hoffman IEA, Peene I, Union A, Mielants H, Meheus L, De Keyser F. Prediction models for rheumatoid arthritis during diagnostic workup: evaluation of combinations of rheumatoid factor, anticitrullinated protein/peptide antibodies and the HLA shared epitope. Ann Rheum Dis published online 13 Jul

8 Uwagi 23. Kastbom A, Strandberg G, Lindroos A, Skogh T. Anti-CCP antibody test predicts the disease course during 3 years in early rheumatoid arthritis (the Swedish TIRA project). Ann Rheum Dis Sep;63(9): Berglin E, Johansson T, Sundin U, Jidell E, Wadell G, Hallmans G, Rantapaa-Dahlqvist S. Radiological outcome in rheumatoid arthritis is predicted by presence of antibodies against cyclic citrullinated peptide before and at disease onset, and by IgA-RF at disease onset. Ann Rheum Dis Apr;65(4): De Rycke L, Verhelst X, Kruithof E, Van den Bosch F, Hoffman IEA, Veys EM, De Keyser F. Rheumatoid factor, but not anti-cyclic citrullinated peptide antibodies, is modulated by infliximab treatment in rheumatoid arthritis. Ann Rheum Dis 2005; 64: Caramaschi P, Biasi D, Tonolli E, Pieropan S, Martinelli N, Carletto A, Volpe A, Bambara LM. Antibodies against cyclic citrullinated peptides in patients affected by rheumatoid arthritis before and after infliximab treatment. Rheumatol Int. 2005;26(1): Alessandri C, Bombardieri M, Papa N, Cinquini M, Magrini L, Tincani A, Valesini G. Decrease of anticyclic citrullinated peptide antibodies and rheumatoid factor following anti-tnfalpha therapy (infliximab) in rheumatoid arthritis is associated with clinical improvement. Ann Rheum Dis. 2004;63(10): Bobbio-Pallavicini F, Alpini C, Caporali R, Avalle S, Bugatti S, Montecucco C. Autoantibody profile in rheumatoid arthritis during long-term infliximab treatment. Arthritis Res Ther. 2004;6(3):R Atzeni F, Sarzi-Puttini P, Dell' Acqua D, de Portu S, Cecchini G, Cruini C, Carrabba M, Meroni PL. Adalimumab clinical efficacy is associated with rheumatoid factor and anti-cyclic citrullinated peptide antibody titer reduction: a one-year prospective study. Arthritis Res Ther. 2005;8(1):R3 [Epub ahead of print] 30. Braun-Moscovici Y, Markovits D, Zinder O, Schapira D, Rozin A, Ehrenburg M, Dain L, Hoffer E, Nahir AM, Balbir-Gurman A. Anti-cyclic citrullinated protein antibodies as a predictor of response to anti-tumor necrosis factor-alpha therapy in patients with rheumatoid arthritis. J Rheumatol. 2006; 33(3): Mikuls TR, O'Dell JR, Stoner JA, Parrish LA, Arend WP, Norris JM, Holers VM. Association of rheumatoid arthritis treatment response and disease duration with declines in serum levels of IgM rheumatoid factor and anti-cyclic citrullinated peptide antibody. Arthritis Rheum 2004; 50:

The prevalence and diagnostic significance of accp antibodies and rheumatoid factor in rheumatoid arthritis patients

The prevalence and diagnostic significance of accp antibodies and rheumatoid factor in rheumatoid arthritis patients Artykuł oryginalny/original paper Reumatologia 2007; 45, 2: 59 64 Porównanie częstości występowania i znaczenia diagnostycznego przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi oraz czynnika

Bardziej szczegółowo

Markery immunologiczne reumatoidalnego zapalenia stawów Immunological markers of rheumatoid arthritis

Markery immunologiczne reumatoidalnego zapalenia stawów Immunological markers of rheumatoid arthritis Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: 251-257 e-issn 1732-2693 www.phmd.pl Review Received: 2015.01.12 Accepted: 2015.02.08 Published: 2016.03.25 Markery immunologiczne reumatoidalnego zapalenia stawów

Bardziej szczegółowo

Przydatnoœæ oceny wybranych markerów immunologicznych w diagnostyce m³odzieñczego idiopatycznego zapalenia stawów

Przydatnoœæ oceny wybranych markerów immunologicznych w diagnostyce m³odzieñczego idiopatycznego zapalenia stawów Lipiñska J., Smolewska E., Brózik H. i wsp. Przydatnoœæ oceny wybranych markerów immunologicznych ARTYKU Y ORYGINALNE75 Alergia Astma Immunologia, 2005, 10(2), 75-82 Przydatnoœæ oceny wybranych markerów

Bardziej szczegółowo

Wartość oznaczenia przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi w diagnostyce młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów

Wartość oznaczenia przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi w diagnostyce młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów Artykuł oryginalny/original paper Reumatologia 2006; 44, 5: 255 259 Wartość oznaczenia przeciwciał przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi w diagnostyce młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów

Bardziej szczegółowo

Nowe badania w diagnostyce chorób układu immunologicznego. Alicja Bąkowska

Nowe badania w diagnostyce chorób układu immunologicznego. Alicja Bąkowska Nowe badania w diagnostyce chorób układu immunologicznego Alicja Bąkowska Reumatoidalne zapalenie stawów Przewlekła, układowa choroba o podłoŝu autoimmunologicznym, charakteryzująca się postępującą destrukcją

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia weterynaryjna

Epidemiologia weterynaryjna Jarosław Kaba Epidemiologia weterynaryjna Testy diagnostyczne I i II i III Zadania 04, 05, 06 Warszawa 2009 Testy diagnostyczne Wzory Parametry testów diagnostycznych Rzeczywisty stan zdrowia chore zdrowe

Bardziej szczegółowo

Markery immunologiczne w diagnostyce i prognozowaniu m³odzieñczego idiopatycznego zapalenia stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów

Markery immunologiczne w diagnostyce i prognozowaniu m³odzieñczego idiopatycznego zapalenia stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów Lipiñska J., Smolewska E., Brózik H. i wsp. Markery immunologiczne w IMMUNOLOGIA diagnostyce i prognozowaniu KLINICZNA 117 Alergia Astma Immunologia, 2005, 10(3), xxx Alergia Astma Immunologia, 2005, 10(3),

Bardziej szczegółowo

LabForum Karty charakterystyk produktów Roche Diagnostics dost pne w internecie

LabForum Karty charakterystyk produktów Roche Diagnostics dost pne w internecie Nr 36 ISSN 1644-8448 nak ad: 1000 egz. LabForum Karty charakterystyk produktów Roche Diagnostics dost pne w internecie LabForum wrzesieƒ 2008 M odoêç! Sztuka! Nauka! Szanowni Paƒstwo, Firma Roche ma d

Bardziej szczegółowo

Sugerowany profil testów

Sugerowany profil testów ZWIERZĘTA FUTERKOWE Alergologia Molekularna Rozwiąż niejasne przypadki alergii na zwierzęta futerkowe Użyj komponentów alergenowych w celu wyjaśnienia problemu wielopozytywności wyników testów na ekstrakty

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-17/10:16:18 Europejski Dzień Prostaty obchodzony jest od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Jego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat chorób gruczołu krokowego. Gruczoł

Bardziej szczegółowo

Wykres 1. Płeć respondentów. Źródło: opracowanie własne. Wykres 2. Wiek respondentów.

Wykres 1. Płeć respondentów. Źródło: opracowanie własne. Wykres 2. Wiek respondentów. Ogółem w szkoleniach wzięły udział 92 osoby, które wypełniły krótką ankietę mającą na celu poznanie ich opinii dotyczących formy szkolenia, osób prowadzących, a także przydatności przekazywanych informacji.

Bardziej szczegółowo

Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012

Koszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;

Bardziej szczegółowo

Nowe testy serologiczne w diagnostyce reumatologicznej

Nowe testy serologiczne w diagnostyce reumatologicznej Artykuł przeglądowy/review paper Reumatologia 2007; 45, 6: 369 373 Nowe testy serologiczne w diagnostyce reumatologicznej New serologic test in the diagnostics of rheumatic conditions Paweł Hrycaj Zakład

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych

Podstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja

Bardziej szczegółowo

Kuligowska-Prusiñska Alergia Astma Immunologia M i wsp. 2008, Ocena 13(1): stê enia 53-60 wybranych przeciwcia³ i bia³ka CRP u chorych... 53 Ocena stê enia wybranych przeciwcia³ i bia³ka CRP u chorych

Bardziej szczegółowo

Wirus zapalenia wątroby typu B

Wirus zapalenia wątroby typu B Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r. 1692 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie ró nicowania stopy procentowej sk adki na ubezpieczenie spo eczne z tytu u wypadków przy pracy i chorób

Bardziej szczegółowo

Nr 2 (16) Paêdziernik 2007 WCZESNE ZAPALENIE STAWÓW

Nr 2 (16) Paêdziernik 2007 WCZESNE ZAPALENIE STAWÓW Nr 2 (16) Paêdziernik 2007 ISSN 1895-5924 WCZESNE ZAPALENIE STAWÓW diagnoza, prognoza, terapia NOWE STANDARDY LABORATORYJNE w diagnostyce i monitorowaniu progresji zmian kostno-stawowych w reumatoidalnym

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Warszawska Giełda Towarowa S.A.

Warszawska Giełda Towarowa S.A. KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr 229 14531 Poz. 1916 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 12 grudnia 2002 r.

Dziennik Ustaw Nr 229 14531 Poz. 1916 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 12 grudnia 2002 r. Dziennik Ustaw Nr 229 14531 Poz. 1916 1916 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 12 grudnia 2002 r. zmieniajàce rozporzàdzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i us ug oraz

Bardziej szczegółowo

Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus

Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C. Raport TNS Polska. Warszawa, luty 2015. Badanie TNS Polska Omnibus Świadomość Polaków na temat zagrożenia WZW C Raport TNS Polska Warszawa, luty 2015 Spis treści 1 Informacje o badaniu Struktura badanej próby 2 Kluczowe wyniki Podsumowanie 3 Szczegółowe wyniki badania

Bardziej szczegółowo

IV Krakowska Konferencja Matematyki Finansowej

IV Krakowska Konferencja Matematyki Finansowej IV Krakowska Konferencja Matematyki Finansowej dr inż. Bartosz Krysta Członek Zarządu ds. Zarządzania Portfelem Enea Trading Sp. z o.o. Kraków, 18.04.2015 r. Agenda Wycena ryzyka - istota Zniżkowy trend

Bardziej szczegółowo

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Dziennik Ustaw Nr 241 15978 Poz. 2097 2097 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie niepo àdanych odczynów poszczepiennych. Na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 6 wrzeênia

Bardziej szczegółowo

Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW

Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA. Dariusz Gozdowski. Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Statystyczna analiza danych w programie STATISTICA ( 4 (wykład Dariusz Gozdowski Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki Wydział Rolnictwa i Biologii SGGW Regresja prosta liniowa Regresja prosta jest

Bardziej szczegółowo

Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era)

Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Młodzieńcze spondyloartropatie/zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych (mspa-era) Wersja 2016 1. CZYM SĄ MŁODZIEŃCZE SPONDYLOARTROPATIE/MŁODZIEŃCZE

Bardziej szczegółowo

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie

Bardziej szczegółowo

1. Najnowsze dane dotyczące zapotrzebowania energetycznego w okresie wzrostu

1. Najnowsze dane dotyczące zapotrzebowania energetycznego w okresie wzrostu 1. Najnowsze dane dotyczące zapotrzebowania energetycznego w okresie wzrostu Im wi kszy pies doros y, tym proporcjonalnie mniejsza waga urodzeniowa szczeni cia. Waga nowonarodzonego szczeni cia rasy Yorkshire

Bardziej szczegółowo

Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa?

Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa? Dlaczego tak późno trafiamy do reumatologa? Wyniki najnowszego badania Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher. Wczesne rozpoznanie Ustalenie

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr 268 18789 Poz. 2664 i 2665 WZÓR ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO FUNKCJONARIUSZA STRA Y GRANICZNEJ

Dziennik Ustaw Nr 268 18789 Poz. 2664 i 2665 WZÓR ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO FUNKCJONARIUSZA STRA Y GRANICZNEJ Dziennik Ustaw Nr 268 18789 Poz. 2664 i 2665 Za àcznik nr 2 WZÓR ZNAKU IDENTYFIKACYJNEGO FUNKCJONARIUSZA STRA Y GRANICZNEJ 2665 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 10 grudnia 2004 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu

Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.

Bardziej szczegółowo

Automatyczne Systemy Infuzyjne

Automatyczne Systemy Infuzyjne Automatyczne Systemy Infuzyjne Wype nienie luki Nie ma potrzeby stosowania skomplikowanych i czasoch onnych udoskonaleƒ sprz tu infuzyjnego wymaganych do specjalistycznych pomp. Pompy towarzyszàce pacjentowi

Bardziej szczegółowo

HTA (Health Technology Assessment)

HTA (Health Technology Assessment) Krzysztof Łanda 1 z 5 HTA (Health Technology Assessment) Ocena leków stosowanych w okre lonych wskazaniach podlega tym samym generalnym regu om, co inne technologie terapeutyczne, jednak specyfika interwencji

Bardziej szczegółowo

Nowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana.

Nowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana. Nowy program terapeutyczny w RZS i MIZS na czym polega zmiana. Brygida Kwiatkowska Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher Programy lekowe dla

Bardziej szczegółowo

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie

Bardziej szczegółowo

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych

DOPALACZE. - nowa kategoria substancji psychoaktywnych DOPALACZE - nowa kategoria substancji psychoaktywnych CZYM SĄ DOPALACZE? Dopalacze stosowana w Polsce, potoczna nazwa różnego rodzaju produktów zawierających substancje psychoaktywne, które nie znajdują

Bardziej szczegółowo

Czy przyszedł czas na zmianę rekomendacji diagnostycznych w celiakii?

Czy przyszedł czas na zmianę rekomendacji diagnostycznych w celiakii? Czy przyszedł czas na zmianę rekomendacji diagnostycznych w celiakii? Husby et al. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2012; 54(1):136-60 Rozpoznanie celiakii bez biopsji jelitowej stare wytyczne ESPGHAN U pacjentów

Bardziej szczegółowo

Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego im. św. Ludwika w Krakowie, ordynator Oddziału dr med. Zbigniew Żuber

Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego im. św. Ludwika w Krakowie, ordynator Oddziału dr med. Zbigniew Żuber Artykuł oryginalny/original paper Reu ma to lo gia 2010; 48, 3: 159 164 Próba skojarzonego wykorzystania przeciwciał antycytrulinowych III generacji (accp3 klasy IgG/IgA), czynników reumatoidalnych w klasach

Bardziej szczegółowo

cennik us ugi Centrala DIATONIS Ceny central Profil Sprzeda Ceny Central dost pnych w ramach Profilu Sprzeda Tabela 1

cennik us ugi Centrala DIATONIS Ceny central Profil Sprzeda Ceny Central dost pnych w ramach Profilu Sprzeda Tabela 1 cennik us ugi Centrala DIATONIS 1 Ceny central Profil Sprzeda Tabela 1 Ceny Central dost pnych w ramach Profilu Sprzeda jednego portu w ramach Centrali (z ) Centrala 1) 5) DIATONIS XS (8-12 portów) e-diatonis

Bardziej szczegółowo

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm. Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.

Bardziej szczegółowo

QUANTA Lite CCP3 IgG ELISA 704535 Do diagnostyki in vitro Złożoność CLIA: Wysoka

QUANTA Lite CCP3 IgG ELISA 704535 Do diagnostyki in vitro Złożoność CLIA: Wysoka QUANTA Lite CCP3 IgG ELISA 704535 Do diagnostyki in vitro Złożoność CLIA: Wysoka Przeznaczenie QUANTA Lite CCP3 IgG ELISA jest to immunoenzymatyczny test do półilościowego oznaczania przeciwciał IgG przeciwko

Bardziej szczegółowo

Nowe kryteria klasyfikacyjne reumatoidalnego zapalenia stawów

Nowe kryteria klasyfikacyjne reumatoidalnego zapalenia stawów Zalecenia postępowania diagnostycznego i terapeutycznego/ Recommendations for diagnosis and treatment Reumatologia 2010; 48, 6: 361 365 Nowe kryteria klasyfikacyjne reumatoidalnego zapalenia stawów New

Bardziej szczegółowo

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV

DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV Stopa procentowa Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek

Bardziej szczegółowo

Monopolistyczna konkurencja

Monopolistyczna konkurencja Monopolistyczna konkurencja Monopolistyczna konkurencja Wiele firm Brak barier wejścia / wyjścia rodukt zróżnicowany Siła rynkowa pojedynczej firmy zależy od stopnia zróżnicowania produktu Dobra bliskimi,

Bardziej szczegółowo

III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE

III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%

Bardziej szczegółowo

Zaproszenie. Ocena efektywności projektów inwestycyjnych. Modelowanie procesów EFI. Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T.

Zaproszenie. Ocena efektywności projektów inwestycyjnych. Modelowanie procesów EFI. Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T. 1 1 Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T. Skrzypek MODEL NAJLEPSZYCH PRAKTYK SYMULACJE KOMPUTEROWE Kraków 2011 Zaproszenie

Bardziej szczegółowo

ROLA SZKOŁY W PROFILAKTYCE OTYŁOŚCI DZIECI I MŁODZIEŻY Barbara Woynarowska Kierownik Zakładu Biomedycznych i Psychologicznych Podstaw Edukacji, Wydział Pedagogiczny UW Przewodnicząca Rady Programowej ds.

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo

Umowy Dodatkowe. Przewodnik Ubezpieczonego

Umowy Dodatkowe. Przewodnik Ubezpieczonego Umowy Dodatkowe Przewodnik Ubezpieczonego Umowy dodatkowe sà uzupe nieniem umowy ubezpieczenia na ycie. Za cz sto niewielkà sk adk mo esz otrzymaç dodatkowà ochron. Dzi ki temu Twoja umowa ubezpieczenia

Bardziej szczegółowo

SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. file://d:\rckik-przetargi\103\ogłoszenie o zamówieniu - etykiety.htm

SEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. file://d:\rckik-przetargi\103\ogłoszenie o zamówieniu - etykiety.htm Page 1 of 5 Lublin: Zadanie I. Dostawa etykiet samoprzylepnych (w rolkach) na pojemniki z wytwarzanymi składnikami krwi oraz na próbki pilotujące wraz z taśmą barwiącą - do drukarek termotransferowych

Bardziej szczegółowo

Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt

Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Tematy prac licencjackich w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Zegar biologiczny Ekspresja genów i białek zegara Rytmy komórkowe Rytmy fizjologiczne Rytmy behawioralne Lokalizacja neuroprzekźników w układzie

Bardziej szczegółowo

Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego

Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Aby uzyskad odpowiedź na tak postawione pytanie należy rozważyd kilka aspektów:

Bardziej szczegółowo

Seminarium 1: 08. 10. 2015

Seminarium 1: 08. 10. 2015 Seminarium 1: 08. 10. 2015 Białka organizmu ok. 15 000 g białka osocza ok. 600 g (4%) Codzienna degradacja ok. 25 g białek osocza w lizosomach, niezależnie od wieku cząsteczki, ale zależnie od poprawności

Bardziej szczegółowo

U Z A S A D N I E N I E

U Z A S A D N I E N I E U Z A S A D N I E N I E Projektowana nowelizacja Kodeksu pracy ma dwa cele. Po pierwsze, zmianę w przepisach Kodeksu pracy, zmierzającą do zapewnienia pracownikom ojcom adopcyjnym dziecka możliwości skorzystania

Bardziej szczegółowo

Regulamin i cennik Promocji TV+INTERNET NA PRÓBĘ

Regulamin i cennik Promocji TV+INTERNET NA PRÓBĘ Regulamin i cennik Promocji TV+INTERNET NA PRÓBĘ 1. Organizatorem promocji są: A) EVIO Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, 61-714, al. Niepodległości 27, wpisana w rejestrze przedsiębiorców KRS pod numerem

Bardziej szczegółowo

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO

REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA

Bardziej szczegółowo

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym

Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W

Bardziej szczegółowo

Artykuł oryginalny/original paper

Artykuł oryginalny/original paper Artykuł oryginalny/original paper Reumatologia 2009; 47, 2: 51 59 Niskopolowy rezonans magnetyczny i ultrasonografia wysokiej rozdzielczości nadgarstka, stawów śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych

Bardziej szczegółowo

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA WAD KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI I MŁODZIEŻY A FREQUENCY APPEARANCE DEFECTS OF LEGS BY CHILDREN AND ADOLESCENT Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji w Poznaniu Nr 3 2007 Grażyna Szypuła, Magdalena Rusin Bielski Szkolny Ośrodek Gimnastyki Korekcyjno-Kompensacyjnej im. R. Liszki w Bielsku-Białej

Bardziej szczegółowo

WYBRANE MODERNIZACJE POMP GŁÓWNEGO OBIEGU PARA-WODA ELEKTROWNI

WYBRANE MODERNIZACJE POMP GŁÓWNEGO OBIEGU PARA-WODA ELEKTROWNI HYDRO-POMP WYBRANE MODERNIZACJE POMP GŁÓWNEGO OBIEGU PARA-WODA ELEKTROWNI ANDRZEJ BŁASZCZYK GRZEGORZ KOŹBA MARIUSZ NAWROCKI ADAM PAPIERSKI ARTUR STANISZEWSKI MARIUSZ SUSIK DARIUSZ WOŹNIAK Licheń 2013 Modernizacje

Bardziej szczegółowo

Rekrutacją do klas I w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2015/2016 objęte są dzieci, które w roku 2015 ukończą:

Rekrutacją do klas I w szkołach podstawowych w roku szkolnym 2015/2016 objęte są dzieci, które w roku 2015 ukończą: Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 2/2015 Dyrektora Szkoły Podstawowej nr 1 w Radzyniu Podlaskim z dnia 27 lutego 2015 r. Regulamin rekrutacji uczniów do klasy pierwszej w Szkole Podstawowej nr 1 im. Bohaterów

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZANIA PRZYKŁADOWYCH ZADAŃ. KORELACJA zmiennych jakościowych (niemierzalnych)

ROZWIĄZANIA PRZYKŁADOWYCH ZADAŃ. KORELACJA zmiennych jakościowych (niemierzalnych) ROZWIĄZANIA PRZYKŁADOWYCH ZADAŃ KORELACJA zmiennych jakościowych (niemierzalnych) Zadanie 1 Zapytano 180 osób (w tym 120 mężczyzn) o to czy rozpoczynają dzień od wypicia kawy czy też może preferują herbatę.

Bardziej szczegółowo

Temat: Funkcje. Własności ogólne. A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1

Temat: Funkcje. Własności ogólne. A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1 Temat: Funkcje. Własności ogólne A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1 Kody kolorów: pojęcie zwraca uwagę * materiał nieobowiązkowy A n n a R a

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz. 626 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

Dziennik Ustaw Nr Poz. 626 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Dziennik Ustaw Nr 61 4403 Poz. 626 626 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szko ach publicznych. Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

Diagnoza psychologiczna: podstawowe kompetencje (II część - decyzje diagnostyczne) Rola intuicji w diagnozie

Diagnoza psychologiczna: podstawowe kompetencje (II część - decyzje diagnostyczne) Rola intuicji w diagnozie Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Instytut Psychologii Anna Słysz Diagnoza psychologiczna: podstawowe kompetencje (II część - decyzje diagnostyczne) konwersatorium/wykład Poznań 2008 1 Rola

Bardziej szczegółowo

Praca w interdyscyplinarnym zespole

Praca w interdyscyplinarnym zespole Praca w interdyscyplinarnym zespole Barbara Chandler Specjalista Rehabilitacji Medycznej Tłumaczenie z języka angielskiego dr n. med. Anna Czernuszenko Rehabilitacja Środowiskowa w Neurologii Program Edukacyjny

Bardziej szczegółowo

8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia!

8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia! 8 osób na 10 cierpi na choroby przyzębia! Wiemy jak Państwu pomóc Jesteśmy po to, aby Państwu doradzić! Czym jest zapalenie przyzębia (periodontitis)? Przyzębie to zespół tkanek otaczających ząb i utrzymujących

Bardziej szczegółowo

Dziedziczenie : Dziedziczenie to nic innego jak definiowanie nowych klas w oparciu o już istniejące.

Dziedziczenie : Dziedziczenie to nic innego jak definiowanie nowych klas w oparciu o już istniejące. Programowanie II prowadzący: Adam Dudek Lista nr 8 Dziedziczenie : Dziedziczenie to nic innego jak definiowanie nowych klas w oparciu o już istniejące. Jest to najważniejsza cecha świadcząca o sile programowania

Bardziej szczegółowo

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia

Bardziej szczegółowo

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ZAWIERANIA I WYKONYWANIA TERMINOWYCH TRANSAKCJI WALUTOWYCH

REGULAMIN ZAWIERANIA I WYKONYWANIA TERMINOWYCH TRANSAKCJI WALUTOWYCH Tekst jednolity -Załącznik do Zarządzenia Członka Zarządu nr 53/2002 z dnia 04.03.2002 B a n k Z a c h o d n i W B K S A REGULAMIN ZAWIERANIA I WYKONYWANIA TERMINOWYCH TRANSAKCJI WALUTOWYCH Poznań, 22

Bardziej szczegółowo

Czynniki ryzyka. Wewn trzne (osobnicze) czynniki ryzyka. Dziedziczne i rodzinne predyspozycje do zachorowania

Czynniki ryzyka. Wewn trzne (osobnicze) czynniki ryzyka. Dziedziczne i rodzinne predyspozycje do zachorowania Czynniki ryzyka Przez poj cie czynnika ryzyka rozumie si wszelkiego rodzaju uwarunkowania, które w znaczàcy (potwierdzony statystycznie) sposób zwi kszajà lub zmniejszajà prawdopodobieƒstwo zachorowania

Bardziej szczegółowo

Jedna z krawędzi powstałego prostopadłościanu miałaby długość 10 km. P F

Jedna z krawędzi powstałego prostopadłościanu miałaby długość 10 km. P F SP Graniastosłupy Zadania sprawdzajà nast pujàce umiej tnoêci: r obliczanie pola powierzchni i obj toêç graniastos upa prostego i ostros upa 1. Na rysunku przedstawiono graniastos up prosty i jego wymiary.

Bardziej szczegółowo

Zagregowany popyt i wielkość produktu

Zagregowany popyt i wielkość produktu Zagregowany popyt i wielkość produktu Realny PKB Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Fluktuacje cykliczne Rys.4.01 (+) odchylenie Trend długookresowy Faktyczny PKB (-) odchylenie 0 Czas Oxford University

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

Studenckie Koło Naukowe Drogowiec

Studenckie Koło Naukowe Drogowiec Pomiary natężenia ruchu drogowego na ulicy Warszawskiej w Białymstoku Członkowie Studenckiego Koła Naukowego Drogowiec przeprowadzili pomiary natężenia ruchu drogowego na ulicy Warszawskiej w Białymstoku,

Bardziej szczegółowo

Przewodnik dla instruktora dotyczący raka skóry. (Plany lekcyjne) POZNAJ NAJNOWSZE INFORMACJE NA TEMAT BADAŃ NAD ZDROWIEM FINANSOWANIE: AUTORZY

Przewodnik dla instruktora dotyczący raka skóry. (Plany lekcyjne) POZNAJ NAJNOWSZE INFORMACJE NA TEMAT BADAŃ NAD ZDROWIEM FINANSOWANIE: AUTORZY POZNAJ NAJNOWSZE INFORMACJE NA TEMAT BADAŃ NAD ZDROWIEM Przewodnik dla instruktora dotyczący raka skóry (Plany lekcyjne) AUTORZY FINANSOWANIE: Plan lekcyjny dla modułu 3 Rak skóry bez tajemnic I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Wybrane dane demograficzne województwa mazowieckiego w latach 2001-2014

Wybrane dane demograficzne województwa mazowieckiego w latach 2001-2014 Wybrane dane demograficzne województwa mazowieckiego w latach 21-214 Warszawa 215 Opracowanie: Oddział Statystyki Medycznej i Programów Zdrowotnych Mazowiecki Urząd Wojewódzki Wydział Zdrowia Dane źródłowe:

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 29 sierpnia 2001 r.

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZÑDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 29 sierpnia 2001 r. Dziennik Ustaw Nr 90 6529 Poz. 1000 1000 ROZPORZÑDZENE RADY MNSTRÓW z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie op at zwiàzanych z ochronà wynalazków, wzorów u ytkowych, wzorów przemys owych, znaków towarowych,

Bardziej szczegółowo

M e d i c a l P r o b l e m s październik-grudzień 2010

M e d i c a l P r o b l e m s październik-grudzień 2010 M e d i c a l P r o b l e m s październik-grudzień 2010 Kw a r t a l n i k u k a z u j e s i ę o d 1 9 5 4 r. ISSN 000-1323 Tom 46 Nr 1 Stężenie anty-ccp a stopnie zaawansowania RZS M. Wisłowska, A. Felis-Giemza,

Bardziej szczegółowo

Matematyka ubezpieczeń majątkowych 12.10.2002 r.

Matematyka ubezpieczeń majątkowych 12.10.2002 r. Matematya ubezpieczeń majątowych.0.00 r. Zadanie. W pewnym portfelu ryzy ubezpieczycielowi udaje się reompensować sobie jedną trzecią wartości pierwotnie wypłaconych odszodowań w formie regresów. Oczywiście

Bardziej szczegółowo

Ocena ilościowa reakcji antygen - przeciwciało. Mariusz Kaczmarek

Ocena ilościowa reakcji antygen - przeciwciało. Mariusz Kaczmarek Ocena ilościowa reakcji antygen - przeciwciało Mariusz Kaczmarek Metody ilościowe oparte na tworzeniu immunoprecypitatów immunodyfuzja radialna wg Mancini immunoelektroforeza rakietowa wg Laurella turbidymetria

Bardziej szczegółowo

Urząd Zamówień Publicznych Al. Szucha 2/4; 00-582 Warszawa Faks: (022) 45 87 700 Przesyłanie ogłoszeń on-line: http://www.uzp.gov.

Urząd Zamówień Publicznych Al. Szucha 2/4; 00-582 Warszawa Faks: (022) 45 87 700 Przesyłanie ogłoszeń on-line: http://www.uzp.gov. Urząd Zamówień Publicznych Al. Szucha 2/4; 00-582 Warszawa Faks: (022) 45 87 700 Przesyłanie ogłoszeń on-line: http://www.uzp.gov.pl FORMULARZ ZP-300 Rodzaj zamówienia OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU Dostawy Publikacja

Bardziej szczegółowo

Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko

Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Karta pracy III.. Imię i nazwisko klasa Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie

Bardziej szczegółowo

art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),

art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), Istota umów wzajemnych Podstawa prawna: Księga trzecia. Zobowiązania. Dział III Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr 234 14858 Poz. 1974 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 18 grudnia 2002 r.

Dziennik Ustaw Nr 234 14858 Poz. 1974 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 18 grudnia 2002 r. Dziennik Ustaw Nr 234 14858 Poz. 1974 1974 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegó owych zasad orzekania o sta ym lub d ugotrwa ym uszczerbku

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 18 października 2011 r.

Zarządzenie Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. z dnia 18 października 2011 r. Zarządzenie Nr 67/2011/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 października 2011 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczenia zdrowotne kontraktowane odrębnie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Trudna reumatologia? Ćwiczenia praktyczne z interpretacji badań

Bardziej szczegółowo

Korekta jako formacja cenowa

Korekta jako formacja cenowa Korekta jako formacja cenowa Agenda Co to jest korekta i jej cechy Korekta a klasyczne formacje cenowe Korekta w teorii fal Geometria Czas - jako narzędzie Przykłady Korekta To ruch ceny na danym instrumencie

Bardziej szczegółowo

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej

Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej Opis programu do wizualizacji algorytmów z zakresu arytmetyki komputerowej 3.1 Informacje ogólne Program WAAK 1.0 służy do wizualizacji algorytmów arytmetyki komputerowej. Oczywiście istnieje wiele narzędzi

Bardziej szczegółowo

(Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.)

(Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.) (Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.) REGULAMIN REALIZACJI WYMIANY STOLARKI OKIENNEJ W SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ RUBINKOWO W TORUNIU

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA 4 INSTYTUT MEDICUS FUNKCJA KWADRATOWA. Kurs przygotowawczy na studia medyczne. Rok szkolny 2010/2011. tel. 0501 38 39 55 www.medicus.edu.

MATEMATYKA 4 INSTYTUT MEDICUS FUNKCJA KWADRATOWA. Kurs przygotowawczy na studia medyczne. Rok szkolny 2010/2011. tel. 0501 38 39 55 www.medicus.edu. INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy na studia medyczne Rok szkolny 00/0 tel. 050 38 39 55 www.medicus.edu.pl MATEMATYKA 4 FUNKCJA KWADRATOWA Funkcją kwadratową lub trójmianem kwadratowym nazywamy funkcję

Bardziej szczegółowo

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 paêdziernika 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki.

ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 paêdziernika 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. 1565 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 paêdziernika 2002 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. Na podstawie art. 95 ust. 4 ustawy z dnia 6 wrzeênia 2001 r. Prawo farmaceutyczne

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity)

USTAWA. z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 1) (tekst jednolity) Dz.U.98.21.94 1998.09.01 zm. Dz.U.98.113.717 art. 5 1999.01.01 zm. Dz.U.98.106.668 art. 31 2000.01.01 zm. Dz.U.99.99.1152 art. 1 2000.04.06 zm. Dz.U.00.19.239 art. 2 2001.01.01 zm. Dz.U.00.43.489 art.

Bardziej szczegółowo