CYKL ZBIÓREK DOTYCZĄCYCH PRAW CZŁOWIEKA I PRAW DZIECKA

Transkrypt

1 CYKL ZBIÓREK DOTYCZĄCYCH PRAW CZŁOWIEKA I PRAW DZIECKA AUTOR CYKLU: Marta Mużyło CELE CYKLU ZBIÓREK: - umiejętność posługiwania się nowo poznanymi terminami: Konwencja Praw Dziecka i Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - rozwijanie umiejętności dostrzegania problemów innych - uwrażliwienie na potrzeby innych - rozumienie konieczności szacunku i tolerancji wobec innych ludzi - konieczność przestrzegania praw człowieka na codzień Cykl ten jest przeznaczony dla harcerzy w wieku lat i ma służyć zapoznaniu harcerzy z prawami jakie posiadają, gdzie mogą się zwrócić o pomoc. Poprzez te zbiórki przede wszystkim mogą się uczulić się na problemy innych ludzi. Na to, że każdy ma prawo do odmienności i to, iż ktoś jest inny wcale nie oznacza, że jest gorszy. Pierwsza zbiórka jest wprowadzeniem. Kolejne mówią o różnorodności, odpowiedzialności i sprawiedliwości. Harcerze uczą się poprzez zabawę, ale i rozmowę. Ostatnia zbiórka porusza problem praw człowieka i porównuje je z prawami dziecka. I ZBIÓRKA Temat: Rozpoczęcie cyklu zbiórek obejmujących Prawa Dziecka i Prawa Człowieka. Cele: - sprawdzenie wiedzy na temat praw dziecka i praw człowieka - przedstawienie istniejących praw Materiały: duże kartki szarego papieru; taśma klejąca; markery; długopisy; kartki z pytaniami Czas trwania: 85 minut 1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień" 5 min 2. Burza mózgów. 5 min Zadajemy pytanie harcerzom :"Jakie prawa znają? ", najlepiej, aby same je zaczęły wymieniać, ale w razie problemów możemy ich naprowadzić. Na szarym papierze lub tablicy zapisujemy ich propozycje. 3. Krótkie omówienie praw wymienionych przez harcerzy. W razie jakichś 10 min wątpliwości staramy się je wyjaśnić. 1

2 4. Zabawa "Szejken" 5 min "U góry szejken szejken, Na dole szejken szejken, Na prawo szejken szejken, Na lewo szejken szejken..." Kołyszemy biodrami, ruszamy ramionami i na komendy dajemy ręce, czyli "u góry" ręce są u góry, "na dole" są na dole itd. 5. Ankieta (zał.1). 10 min Rozdajemy harcerzom kartki z ankietami i prosimy by odpowiedziały na pytania tak jak uważają. Nie chodzi o poprawność, a zorientowanie się co harcerze umieją. 6. Omówienie pytań, próba ich wspólnego wyjaśnienia. Nie tylko my mówimy, ale staramy się skłonić do mówienia harcerzy. 5 min 7. "W poszukiwaniu skarbów". 5 min Na korytarzu przed harcówką, lub na dworze ukrywamy karteczki z prawami dziecka i rysunkami obrazującymi te prawa. Mówimy harcerzom, że muszą znaleźć w okolicy pewne ważne informacje. 8. Dopasowanka. 15 min Harcerze muszą dopasować obrazki do praw zapisanych na karteczkach i przyklejamy je wszystkie go szarego papieru. Pytamy harcerzy jak rozumieją poszczególne prawa i omawiamy je. 9. Zabawa. 10 min Każdemu harcerzowi przypinamy do pleców kartkę dość twardą by móc na niej pisać. Każdy dostaje długopis. Zadanie polega na tym by napisać każdemu coś miłego, coś co lubi w danej osobie. Należy pilnować by harcerze nie pisali obraźliwych haseł. 10. Podsumowanie zbiórki. 10 min Warto zadać kilka pytań: - jakie prawa poznaliście? - Co was zaciekawiło? - Co wam się podobało, a co nie? - Czy uważacie, że prawa człowieka i prawa dziecka są potrzebne, dlaczego? - Czy jest coś o czym chcielibyście dowiedzieć się więcej? 11. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..." 5 min II ZBIÓRKA Temat: Różnorodność Cele: - pozytywne myślenie na temat różnic między ludźmi 2

3 - umiejętność pracy w grupie - rozwijanie umiejętności manualnych Materiały: kartki, kredki, Czas trwania: 85 minut 1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień" 5 min 2. Krótkie przypomnienie czego dotyczyła poprzednia zbiórka. 5 min 3. Opowiadanie o chłopcu z dwojgiem oczu. Przedstawiamy harcerzom 15 min następującą historię: "Daleko, daleko w przestrzeni kosmicznej jest planeta zupełnie taka sama jak Ziemia. Ludzie, którzy na niej żyją są tacy sami jak my z jednym wyjątkiem: mają oni tylko jedno oko. Nie jest to jednak zwyczajne oko. Mogą oni dzięki niemu widzieć w ciemności. Dostrzegają rzeczy znajdujące się bardzo, bardzo daleko i potrafią widzieć przez ściany. Kobiety na tej planecie rodzą dzieci zupełnie tak samo jak kobiety na Ziemi. Pewnego dnia urodził się tam bardzo dziwny chłopiec - chłopiec z dwojgiem oczu! Jego rodzice byli tym przygnębieni. Chłopiec ten był szczęśliwym dzieckiem. Jego rodzice kochali go i lubili się nim opiekować. Byli jednak trochę zmartwieni jego innością. Prowadzali go do wielu lekarzy, oni jednak potrząsali głowami i mówili, że nic nie da się zrobić. W miarę jak chłopiec rósł, problemów było coraz więcej. Ponieważ nie potrafił on widzieć w ciemnościach, musiał nosić ze sobą latarkę. Kiedy poszedł do szkoły, okazało się, że nie potrafi czytać tak dobrze jak inne dzieci. Nauczyciele musieli się nim zajmować bardziej niż innymi uczniami. Ponieważ nie widział na odległość, musiał mieć specjalny teleskop. Nie mógł widzieć innych planet tak, jak inni. Czasami, kiedy wracał ze szkoły czuł się bardzo samotny. "Skoro inne dzieci widzą to, czego ja nie widzę", pomyślał "to musi być coś co ja widzę, a czego inni nie są w stanie dostrzec." Pewnego dnia odkrył, że widzi coś, czego nie widzi nikt inny. Nie widział on bowiem czarno-biało tak jak inni. opowiedział rodzicom o tym, co zobaczył. Wyprowadził ich na dwór i zaczął im opowiadać o swoim wstrząsającym odkryciu. Rodzice zaniemówili ze zdziwienia. Jego koledzy byli równie zaskoczeni. Opowiadał im wspaniałe historie. Używał słów, których nigdy przedtem nie słyszeli... takich jak czerwone, żółte... i pomarańczowe. Mówił o zielonych drzwiach i fioletowych kwiatach. Wszyscy byli ciekawi, jak to możliwe, że widział on te wszystkie rzeczy. Opowiadał wspaniałe historie o głębokim błękicie mórz i bieli morskiej piany. Dzieci uwielbiały słuchać opowiadań o niesamowitych smokach, zachłystywały się opisami ich skóry, oczu i ognistych oddechów. Pewnego dnia chłopiec poznał dziewczynę, w której się zakochał i która zakochała się w nim. Nie przeszkadzało jej, że chłopiec ma dwoje oczu. Odkryli, że nie przeszkadza im to, co ich różni. Chłopiec stał się bardzo sławny. Przychodzili do niego ludzie z całej planety aby słuchać jego opowieści. po jakimś czasie urodził mu się syn. Dziecko było takie samo jak wszystkie inne dzieci na tej planecie - miało tylko jedno oko." Po opowiedzeniu historii zadajemy harcerzom następujące pytania: - Jak sądzicie, jak to jest mieć dwoje oczu na planecie gdzie wszyscy mają jedno oko. - Jakie problemy miał chłopiec? Dlaczego? 3

4 - Czy gdybyś ty był "inny" jak byś chciał być traktowany? 4. Pląs "Głowa, ramiona": 5 min Śpiewamy: Głowa, ramiona, kolana, pięty, Kolana, pięty, kolana, pięty Głowa, ramiona, kolana, pięty Oczy, uszy, usta, nos... Przy każdej części ciała pokazujemy ją obiema rękami. Kiedy harcerze już to opanują można zamieniać dowolne części ciała np. głowę z piętami, oczy z uszami. 5. Portret. 20 min Harcerze siadają w kółku, każdy dostaje kartkę i kredki do rysowania. Dobierają się w pary (najlepiej aby były to osoby siedzące naprzeciw siebie). Mają za zadanie narysować tą drugą osobę. Obok mogą wypisać zainteresowania, cechy tej osoby. Następnie prezentują rysunki przed grupą i opowiadają co było najważniejsze podczas rysowania. Można także spytać harcerzy: - Jak się czuły kiedy ich portrety były przedstawiane? - Czy dowiedziały się czegoś nowego o sobie? 6. Zabawa "Ręce do góry". 15 min Harcerze stają w kółku. Prosimy na ochotnika jednego harcerza, który będzie miał zawiązane oczy. Obracamy go kilkakrotnie i prowadzimy do jednej z osób stojących w kole. Dotykając włosów, twarzy, ubrania harcerza, ochotnik ma za zadanie odgadnąć, kto to jest. Powtarzamy zabawę tyle razy ile jest harcerzy, aby każde miało możliwość zgadywać. Po zabawie można zadać pytania: - Dlaczego to robiliśmy? - Skąd wiedzieliście kto to był? - Jeśli ktoś miał inny kolor włosów czy oczu? - Jeśli wszyscy mieli takie same nosy, uszy i włosy? 7. Kto to jest? 10 min Jeden z harcerzy jest IT-em. Gracze ustawiają się w rzędzie za IT-em. IT nie może wiedzieć, kto stoi za nim. IT robi 10 kroków do przodu, podczas gdy pozostali uczestnicy zamieniają się miejscami. Jeden z uczestników staje bezpośrednio ze IT-em. Pozostali uczestnicy pytają się IT-ego: "Kto stoi za tobą? " IT może zadać 3pytania, zanim zgadnie kto za nim stoi, np.: Czy to jest chłopiec czy dziewczynka? Czy ma jasne, czy ciemne włosy? Pozostali uczestnicy odpowiadają jednym słowem na pytania i IT musi zgadnąć, kto za nim stoi. Jeśli mu się uda, zostaje IT-em na następną kolejkę, jeżeli nie, to wybierany jest nowy IT. 8. Podsumowanie zbiórki. 5 min Stajemy w kręgu i chwytamy się za ręce. Każdy mówi osobie z lewej strony jedną pozytywną różnicę miedzy nimi. Pilnujemy by wypowiedzi nie były obraźliwe. 9. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..." 5 min 4

5 III ZBIÓRKA Temat: Odpowiedzialność i sprawiedliwość. Cele: - wrażliwość na uczucia innych - umiejętność pracy w grupie i nabierania zaufania - umiejętność wyrażania opinii Materiały: kartki, kredki, opaski do zawiązania oczu, kijek, pałeczka, kamienie Czas trwania: 90 minut 1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień" 5 min 2. Opowiadanie o Ani i Tomku. Przedstawiamy następującą historię: 15 min " Ania i Tomek byli bardzo szczęśliwi ponieważ dostali prezenty od swoich rodziców. Tomek dostał tamburyn, z którego tak się cieszył, że od razu zaczął na nim grać. Ania również bardzo się cieszyła, ponieważ dostała piszczałkę. Ona również zaczęła grać. Na początku oboje byli szczęśliwi z powodu prezentów, oraz dlatego, że mogli jednocześnie grać, ale po chwili okazało się, że bardzo trudno jest im się skoncentrować, kiedy oboje grają jednocześnie. Ania przestała grać i zapytała Tomka, czy nie mógłby na chwile przestać i pozwolić grać jej. Jednak Tomek powiedział, że jemu jej granie nie przeszkadza i że nie ma zamiaru przestać. Ania rozgniewała się i zaczęła grać bardzo głośno. Wtedy Tomek zaczął grać jeszcze głośniej. Każde z nich próbowało grać głośniej od drugiego, w wyniku czego zrobił się taki hałas, że ich rodzice przyszli do pokoju." Zadajemy harcerzom pytania: - Dla kogo historia skończyła się szczęśliwie? Dlaczego? - Dla kogo historia skończyła się nieszczęśliwie? Dlaczego? - Czy w tym opowiadaniu zlekceważono czyjeś prawa? Czyje? Kto je zlekceważył? - W jaki sposób można było uniknąć konfliktu? 3. Jak się czujesz? 10 min Dwóch harcerzy wychodzi z harcówki. W tym czasie pozostali wybierają jakieś uczucie, które przedstawią. kiedy wrócą tamci harcerze. Np: szczęście, złość, smutek, strach, podekscytowanie. Harcerze wracają do klasy, pozostali przedstawiają wybrane uczucie. Dwójka wybranych harcerzy musi odgadnąć jakie to uczucie. Powtarzamy zabawę tyle razy, ile uważasz za stosowne. Zadajemy harcerzom pytania: - Czy łatwo było odgadnąć przedstawiane uczucia? Jak je odgadli? - Czy warto wiedzieć jak czują się ludzie wokół was? Dlaczego? - Co by było gdyby nikogo nie obchodziły uczucia innych? 4. Gadająca Pałeczka. 15 min Należy wytłumaczyć harcerzom, że Indianie słuchają siebie w taki sposób, że każdy ma szansę wypowiedzieć się. Używają do tego celu gadającej pałeczki. 5

6 Ten, kto trzyma pałeczkę ma prawo mówić, a pozostali mają prawo słuchać. Pałeczka jest przekazywana z rąk do rąk w kręgu. Ten kto nie chce mówić poprostu przekazuje pałeczkę dalej. Gadająca pałeczka może być wykorzystywana na różne sposoby. Na przykład, żeby przekazać nowiny, albo wyrazić swoje opinie. Tu można przypomnieć poprzednie zadanie i nawiązać do jednego z Praw Dziecka "Dzieci mają prawo do poczucia bezpieczeństwa, nie bycia krzywdzonymi lub zaniedbywanymi". Zadajemy pytanie dzieciom pytanie: "W jaki sposób poznanie uczuć innych pomaga w realizowaniu tego prawa?". Harcerze odpowiadają tylko wtedy jeśli posiadają Gadającą Pałeczkę. 5.Zaufaj mi. Harcerze dobierają się w pary. Zawiązujemy oczy jednemu harcerzowi z każdej pary. Drugi harcerz jest "przewodnikiem" i prowadzi pierwszego z zawiązanymi oczami po harcówce. "Przewodnicy" powinni wymyślać dla harcerzy z zawiązanymi oczami różne bezpieczne zadania. Np, rozpoznawanie przedmiotów po dotyku, wspólny bieg po płaskiej powierzchni. Następni harcerze zamieniają się rolami. Po zabawie można z nimi o tym porozmawiać, przy użyciu pałeczki. Zadajemy następujące pytania: - Jakie to uczucie być "przewodnikiem"/ "niewidomym"? - Jak się porozumiewali? - Która rola była trudniejsza? Dlaczego? - Czy będąc "przewodnikami" czuli się odpowiedzialni? - Czy ufali swoim "przewodnikom"? - Dlaczego zaufanie jest tak ważne ( w rodzinie, w śród przyjaciół)? 10 min 6. Rozpoznaj swój kamień. 10 min Prosimy harcerzy, aby usiadły parami w małym kręgu. Zapytaj jakie cechy są charakterystyczne dla kamieni. Czy wszystkie są takie same? Daj każdej parze po jednym kamieniu. Poproś harcerzy, aby dokładnie przyjrzały się kamieniom, jaka jest ich wielkość, kolor. Zbieramy wszystkie kamienie do worka. Pary biorą po kolei worek, szukają swojego kamienia i wyjmują go, jeśli uda im się go rozpoznać. Można zadać harcerzom kilka pytań: - Która z par dostała swój kamień jako pierwsza/ostatnia? Dlaczego? - Czy martwiły się wiedząc, że ktoś inny ma ich kamień? - Jakby się czuły, gdyby w ogóle nie odnalazły swojego kamienia? 7. Czym jest sprawiedliwość? 15 min Pytamy się harcerzy co wg nich jest, a co nie jest sprawiedliwe. Zapisujemy propozycje harcerzy na dużej kartce. Dzielimy ich na mniejsze grupy i prosimy ich o sformułowanie definicji sprawiedliwości. Harcerze prezentują to co opracowały. Próbujemy ustalić wspólną definicję sprawiedliwości, zapisujemy ją i wieszamy na ścianie. Zadajemy harcerzom pytania: - Czy sprawiedliwość jest ważna? Dlaczego? - Czy przypominacie sobie jakieś sytuacje, w których doświadczyliście sprawiedliwości i jakieś sytuacje, w których doświadczyliście niesprawiedliwości? - Co sprawia, że coś jest niesprawiedliwe? - Jakie to uczucie doświadczyć niesprawiedliwości? - Czy zawsze można postępować sprawiedliwie? 8. Podsumowanie zbiórki. 5 min 6

7 Warto zadać kilka pytań: - Co was zaciekawiło? - Co wam się podobało, a co nie? - Czy uważacie, że sprawiedliwość i odpowiedzialność są ważne? 9. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..." 5 min IV ZBIÓRKA Temat: Prawa Człowieka Cele: - zrozumienie znaczenia praw człowieka i praw dziecka - umiejętność pracy w grupie - podsumowanie cyklu Materiały: przygotowane Prawa Człowieka i Prawa Dziecka, duża kartka szarego papieru, markery, brystol, farby, pędzle, woda Czas trwania: 90 minut 1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Piosenka "Ogień" 5 min 2. Porównanie. 10 min Dzielimy harcerzy na dwie grupy. Jedna dostaje skrócone Prawa Dziecka, a druga Prawa Człowieka. Grupa druga pokolei odczytuje Prawa Człowieka. Grupa pierwsza słucha i stara się dopasować do nich Prawa Dziecka. Jeśli jakieś prawa zostaną kładziemy je obok. 3. Zabawa "Baranek": 5 min Jak dobrze być barankiem i bardzo wczesnym rankiem wybiegać na polankę i śpiewać sobie tak: be, be, be kopytka niosą mnie, be, be, be kopytka niosą mnie. Jak dobrze być barankiem I bardzo wczesnym rankiem Wybiegać na polankę I śpiewać sobie tak: Be be be kopyta niosą mnie Be be be kopyta niosą mnie How good to be baranek and wake up sobie ranek, and running to polanek and singin just like that: bi bi bi kopytka takeing me, bi bi bi kopytka takeing me 7

8 Przy słowach baranek pokazujemy kolistymi ruchami rogi na naszej głowie, przy słowach wybiegać / running imitując wybieganie baranka na polankę i tak samo czynimy przy słowach be be be Nasze "potrzeby i "zachcianki" 15min Mówimy harcerzom, aby wyobrazili sobie, że ONZ (parlament wszystkich narodów) poprosiła ich o sporządzenie listy rzeczy, których harcerze potrzebują, aby byli zdrowi i szczęśliwi. Np. jedzenie, zabawa, powietrze, miłość. Zapisujemy te potrzeby na dużej kartce. Kiedy harcerzom skończą się pomysły, prosimy je, aby zastanowiły się, które z nich są prawdziwymi "potrzebami", a które tylko "zachciankami". Można się zastanowić, które z tych potrzeb będą takie same dla wszystkich dzieci na całym świecie. Poproś dzieci, aby porównały swoją listę z Konwencją Praw Dziecka. Które z wymienionych przez nie potrzeb zostały zapisane jako prawa? Czy są jakieś różnice między tymi dwoma listami? Dlaczego? 5. Zabawa "Dentysta" 10 min Z pośród harcerzy wybieramy jedną osobę (jeśli duża grupa 2-3 osoby), która jest dentystą, reszta uczestników to zęby. Wszyscy łapią się mocno pod ręce, za nogi (na stojąco lub na siedząco). Zadaniem dentysty jest powyrywać zęby, każda wyrwana osoba automatycznie staje się dentystą i pomaga temu pierwszemu. Kiedy już wszyscy zostaną wyrwani można powtórzyć zabawę. 6. Plakat Praw. 30 min Harcerze znają już Prawa Człowieka i Prawa Dziecka. Dzielimy dzieci na 2-3 osobowe grupy. Każda grupa wybiera sobie jedno z Praw. Mają za zadanie zareklamować to prawo w formie, hasła, krótkiej historyjki, obrazka. 7. Podsumowanie cyklu zbiórek. 10 min - Czego nauczyli się podczas tych zbiórek? - Czy pomogły one w zrozumieniu niektórych zdarzeń? - Czy zmieniło się coś w ich postępowaniu? 8. Obrzędowe zakończenie "Ogniska już dogasa blask..." 5 min 8