Profil zawodowy I: Psychologia sądowa Rok azwa ogólna bloku. Semestr studiów

Transkrypt

1 Psychologia sądowa opis przedmiotu Autor: Prof. (UŚl) dr hab. Jan. M. Stanik Koordynator projektu: Prof. (UŚl) dr hab. Jan. M. Stanik Osoby prowadzące: Prof. (UŚl) dr hab. Jan. M. Stanik, dr hab. Hanna Przybyła Basista, dr Danuta Rode, dr Agnieszka Roszkowska, dr Joanna Różanska Kowal, dr Justyna Trepka Starosta, dr Leszek Woszczek, mgr Magdalena Rode, mgr Bartosz Wojciechowski Profil zawodowy I: Psychologia sądowa Rok azwa ogólna bloku studiów przedmiotów III Obszar zastosowań psychologii sądowej Semestr studiów Forma zajęć 5 30 (30W) Ćw. azwa szczegółowa przedmiotu Treści kształcenia. Efekty kształcenia. Bazowa literatura Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy 1. Paradygmat T. Tomaszewskiego człowiek w sytuacji. Funkcjonowanie mechanizmów osobowościowych, sytuacyjnych i motywacyjnych a rodzaje i typy zachowań. 2. Pojęcie normy prawnej i jej regulacyjne funkcje w państwie Źródła norm prawnych 2.2. Regulacyjna funkcja norm prawnych w świadomości społecznej i indywidualnej. 3. Osobowościowe mechanizmy poznawcze, emocjonalne i motywacyjne w okresie adolescencji i ich różnicowe odniesienie do nieletnich. 4. Pojęcie nieletniego jako sprawcy czynu karalnego i jako adolescenta zagrożonego demoralizacją 5. Definicje i operacjonalizacja pojęć: zachowanie zaburzone, demoralizacja (termin prawny), niedostosowanie społeczne, asocjalność (oprócz literatury studenci przygotowują materiał poglądowy na podstawie akt sądowych (opinii biegłych) z Sądów Rodzinnych.

2 6. Wybrane kierunki teoretyczne kryminologii w aspektach psychologicznych. 7. Zaburzenia reaktywne osobowości w sterowaniu ludzkim zachowaniem (ICD -10; DSM IV). 8. Psychologiczne problemy psychopatii a czyny przestępcze. 9. Biologiczne korelaty osobowości jako czynniki ryzyka przestępczości nieletnich. 10. Kryminologiczno psychologiczna typologia przestępstw i ich mechanizmy motywacyjne. 11. Funkcjonowanie nieletnich w asocjalnych grupach podkulturowych (paraprzestępczych i przestępczych) Struktura i psychologiczne mechanizmy funkcjonowania małych grup (small groups) Podkultury dewiacyjne, rodzaje grup podkulturowych. 12. Kryminologiczne i psychologiczne problemy wiktymologii. Wiedza i rozumienie modelu zachowania człowiek w sytuacji Wiedza i rozumienie pojęć dotyczących zachowań paraprzestępczych i przestępczych Wiedza i rozumienie psychospołecznych mechanizmów kryminogenezy Wiedza i rozumienie problematyki z zakresu wiktymologii Literatura bazowa: T. Tomaszewski (1975), Człowiek w sytuacji, (w:) Psychologia, (red.:) T. Tomaszewski, Warszawa, PWN J. M. Stanik (2007), Diagnozowanie niedostosowania społecznego i asocjalności (w:) Resocjalizacja T.1. (red.:) B. Urban, J.M. Stanik, Warszawa, PWN Psychologia zaburzeń osobowości DSM IV, (2004), (red.:) L. Cierpiałkowska, Poznań, Wyd. Naukowe UAM. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD -10, (2000), Kraków Warszawa, Inst. Psychiatrii i Neurologii, Vesalius. B. Hołyst (2003), Wiktymologia 6 30 (15W) Psychologia sądowa. Psycholog jako biegły sądowy i jego rola w procesie sądowym.

3 W. 1. Związki psychologii z prawem 1.1. Tradycje historyczne w Polsce i na świecie Ujęcia aktualne 2. Pojęcie i zadania psychologii sądowej w Polsce. 3. Status prawny biegłego sądowego psychologa w polskim procesie sądowym. 4. Pojecie wiadomości i umiejętności specjalnych jako kryterium i potrzeba powołania biegłego. 5. Pojęcie i rodzaje diagnozy psychologicznej: opisowo etiologiczna, kliniczna, aktuarialna. 6. Diagnoza, ekspertyza, opinia sądowa. 7. Metodologiczny model psychologicznego opiniodawstwa sądowego. 8. Typy opinii psychologiczno sądowych. 9. Probalistyczny model diagnozowania i formułowania wniosków w opinii biegłego sądowego psychologa. 10. Rola diagnostyczno ekspertalna biegłego sądowego psychologa: konsultant, laborant, technik, samodzielny biegły, członek tandemu (RODK) lub zespołu biegłych. 11. Rodzaje współpracy biegłego psychologa z innymi ekspertami: psychiatrą, pedagogiem, neurologiem, pediatrą, kryminalistykiem i in. 12. Typy opinii psychologiczno sądowych. 13. Ocena dowodu z opinii biegłego psychologa przez organ procesowy. 14. Uczestnictwo biegłego sądowego psychologa w rozprawie sądowej: /a/ uczestnictwo samodzielne, /b/ uczestnictwo z innymi biegłymi. 15. Etyczno zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa. Wiedza i rozumienie związków psychologii z prawem. Wiedza nt. statusu biegłego sądowego psychologa. Wiedza nt. teoretycznego i metodologicznego modelu psychologicznego opiniodawstwa sądowego. Wiedza i rozumienie ról biegłego psychologa i rodzajów opinii psychologiczno sądowych. Wiedza i rozumienie etyczno zawodowe problemów sądowego psychologa.

4 Literatura bazowa: J.M. Stanik, Związki psychologii z prawe, Przegląd Psychologiczny, 1985, nr 4 L. Tyszkiewicz, Psycholog jako uczestnik procesu stosowania prawa, (w:) M. J. Lubelski, J.M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1985, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Teoretyczne i metodologiczne przesłanki opiniodawstwa psychologicznego w procesie sądowym, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2000, 9, suplement 4. Ekspertyza sądowa (red.:) J. Wójcikiewicz, Zakamycze 2002, Wyd. Kantor. J. M. Stanik, Współpraca psychiatryczno psychologiczna w ekspertyzach sadowych, (w:) Problemy psychologiczno psychiatryczne w procesie karnym, Katowice 1985, Wyd. UŚl. T. Widła, Ocena dowodu z opinii biegłego, Katowice, 1992, Wyd. UŚl. J.M. Stanik, Węzłowe problemy etyczno zawodowe biegłego sądowego psychologa, (w:) Etyczno zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry w praktyce sądowej, (red.:) J.M. Stanik, Z. Majchrzyk, Katowice 1995, Wyd. Anima (15W) Ćw. Psychologia sądowa. Psycholog jako biegły sądowy i jego rola w procesie sądowym. 1. Pojecie i aktualne zadania psychologii sądowej w Polsce. 2. Cele i zadania procesu sądowego a zagadnienia prawdy sądowej 2.1. prawda sądowa prawda epistemologiczna prawda biegłego 3. Metodologiczno warsztatowe wymagania wobec biegłego psychologa a pojęcie wiadomości i umiejętności specjalnych 4. Szczególne wymagania warsztatowe wobec biegłego psychologa przy opiniowaniu małoletnich w różnych rolach procesowych. 5. Wykorzystanie eksperymentów psychologiczno klinicznych na użytek ekspertyz Sądowych. 6. Błędy warsztatowe i uchybienia etyczne w ekspertyzach i opiniach sądowych

5 biegłych psychologów. 7. Analiza różnego typu opinii psychologiczno sądowych z materiałów przygotowanych przez studentów z akt sądowych: spraw karnych i spraw nieletnich Sądów Rodzinnych. Analiza dotyczyć będzie wszystkich aspektów oceny opinii przedstawionych w ramach wykładu i wcześniejszych ćwiczeń. Wiedza nt. zadań psychologii sądowej w Polsce. Wiedza i rozumienie pojęć, pojmowanie pojęcia prawdy w epistemologii, pojęcie prawdy sądowej i pojecie prawdy biegłego. Rozumienie ogólnych i szczegółowych wymagań warsztatowych wobec psychologa jako biegłego. Wiedza i rozumienie zakresu ryzyka uchybień zawodowych i etycznych w pracy psychologa jako biegłego. Literatura bazowa J. Wróblewski, Z zagadnień prawdy sądowej, Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, 1975, T.2/ R. Pawłowska, Teoria i praktyka eksperymentu klinicznego w psychologii stosowanej, (w:) Wybrane techniki diagnostyczne w psychologii klinicznej (red.:) J.M. Stanik, Katowice, 1980,Wyd. UŚl, wyd. II J.M. Stanik, B. Kowalczyk, Etyczne i warsztatowe uchybienia w psychologicznym opinio dawstwie sądowym, (w:) Psychologia. Badania i Aplikacje, (red.:) Z. Ratajczak, 1996, T.1., Katowice, Wyd. UŚl (15W) Lab. Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy nieletnich (zagadnienia szczegółowe) Uwaga: do odpowiednich ćwiczeń studenci przygotowują materiał laboratoryjny z akt sadowych Sądów Rodzinnych. 1. Pojecie nieletniego w świetle przepisów Ustawy z 26.X.1982 (w ujęciu prawnym) a psychologiczne pojęcie okresu adolescencji; różnice w charakterystyce chłopców

6 i dziewcząt w okresie adolescencji w ujęciu gender psychology. 2. Realizacja 8 Osobistych Zadań Rozwojowych (OZR) w okresie adolescencji (w ujęciu Havighursta). 3. Warunki opiekuńczo wychowawcze (WOWRN) w rodzinie a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych nieletnich. 4. Efekty Edukacyjno Wychowawcze w szkole a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych nieletnich (EEW). 5. Przejawy i formy przemocy uczniowskiej na terenie szkoły i ich uwarunkowania. 6. Funkcjonowanie w asocjalnych grupach podkulturowych (FAGP) a ryzyko zachowań para przestępczych i przestępczych: a) mechanizmy psychologiczno kryminologiczne b) diagnozowanie FAGP. 7. Wpływ massmediów na przejawy asocjalności adolescentów 8. Asocjalny styl życia nieletnich: pojęcie, operacjonalizacja, diagnozowanie. 9. Mechanizmy synergetyczne (synergizm) w kryminogenezie nieletnich. Wiedza nt. rozumienia prawnego pojęcia nieletni w Ustawie u.p.n. z 26.X.1982 Wiedza nt. pojęcia i operacjonalizacji normatywnych Zadań Rozwojowych w okresie adolescencji wg Havighursta. Wiedza nt. warunków opiekuńczo wychowawczych w rodzinie, efektów edukacyjnych w szkole. Wiedza nt. przejawów i form przemocy w szkole. Wiedza nt. funkcjonowania nieletnich w asocjalnych grupach podkulturowych i umiejętność diagnozowania. Wiedza nt. mechanizmów synergetycznych w kryminogenezie nieletnich. Wiedza i rozumienie nt. asocjalnego stylu życia nieletnich. Literatura bazowa: P. Górecki, S. Stachowiak, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, Komentarz, Zakamycze 2005, Wyd. III B. Czarnecka - Dzialuk, Nieletni sprawcy czynów karalnych przed sądem rodzinnym, Warszawa 1993, Wyd. Inst. Nauk Prawnych PAN R. Drwal, Percepcja ważności i realizacji zadań rozwojowych przez adolescentów (w:) Badania nad rozwojem w okresie dorastania, (red:) Z. Smoleńska, Warszawa 1993,

7 IV Diagnoza i interwencja w psychologii sądowej 7 30 (30W) Ćw Wyd. Instytut Psychologii PAN. A. Piekacz, Styl życia a poziom realizacji normatywnych zadań rozwojowych u gimnazjalistów, Katowice, 2008 (niepubl. rozprawa doktorska) UŚl. I. Pospiszyl, Przemoc w szkole, Warszawa J. M. Stanik, Diagnozowanie niedostosowania społecznego i asocjalności, (w:) Resocjalizacja T.1. (red.:) B. Urban, J. M. Stanik, Warszawa, 2007, PWN Poradnictwo i interwencje psychologiczne w sprawach sądowych 1. Poradnictwo psychologiczne dla rodziców (w RODK- ach) w sprawach o demoralizację ich dzieci (nieletnich). 2. Poradnictwo psychologiczne (w RODK-ach) w sprawach o demoralizację nieletnich w stosunku do nieletnich. 3. Problemy stylu życia nieletnich i funkcjonowania ich mechanizmów obronnych. Zagadnienia diagnostyczne i poradnictwo psychologiczne dla nieletnich (w RODK ach). 4. Mediacje sądowe w sprawach nieletnich. 5. Mediacje sądowe w sprawach karnych. 6. Mediacje i negocjacje w sprawach rozwodowych. 7. Doradztwo i opinio dawstwo psychologiczne w sprawach o adopcje. Wiedza i elementarne umiejętności psychologiczne w zakresie poradnictwa psychologicznego dla rodziców i nieletnich w sprawach o demoralizację. Wiedza i umiejętności diagnozowania stylu życia adolescentów ( i nieletnich) oraz poradnictwo. Wiedza i umiejętności diagnozowania mechanizmów obronnych występujących u nieletnich oraz elementy poradnictwa psychologicznego. Wiedza nt. mediacji i negocjacji w sprawach karnych i w sprawach nieletnich. Wiedza i elementarne umiejętności w zakresie opiniodawstwa i mediacji w sprawach rozwodowych. Wiedza i elementarne umiejętności doradcze w sprawach o przysposobienie. Literatura bazowa: B. Czarnecka Dzialuk, D. Wójcik, Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań, Warszawa 2001, Wyd. Typografia

8 A. Piekacz, Styl życia a poziom realizacji normatywnych zadań rozwojowych u gimnazjalistów, Katowice, 2008 (niepubl. rozprawa doktorska) UŚl. H. Grzegołowska Klarkowska, Mechanizmy obronne osobowości, Warszawa, 1986, PWN H. Przybyła Basista, Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym, Katowice 2006, Wyd. UŚl. J. Trepka Starosta, Rodzaje motywacji do podjęcia decyzji o adopcji a treści potrzeby sensu życia, Katowice 2003, (niepubl. rozprawa doktorska) UŚl. M. Rode, Instytucja mediacji w sprawach karnych osób dorosłych charakterystyka i funkcjonowanie (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych, (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls (15W) W (2 x 15) Psychologia zeznań świadków oraz wyjaśnień podejrzanych (oskarżonych) 1 x 15 w 1. Świadek w procesie sądowym wprowadzenie historyczne. 2. Pojęcie świadka w ujęciu prawnym procesowym a) świadek osoba dorosła, świadek w wieku podeszłym b) świadek chory psychicznie, świadek upośledzony umysłowo a jego zdolność procesowa) 3. Świadek małoletni (dziecko jako świadek) 4. Kryteria oceny zeznań świadków 4.1. Kryteria badawcze: Dokładność, Kompletność, Ostrożność (D, K, O) Kryteria procesowe (wiarygodność) 5. Kryteria oceny zeznań świadka - dziecka 6. Wiarygodność zeznań świadków (pojęcie prawne a ujecie psychologiczne) 7. Sposoby przesłuchań świadków w ujęciu procesowym. 8. Metody przesłuchań świadków w ujęciu psychologicznym: SR, PU, CE, PKW, PP. 9. Rodzaje pytań w przesłuchaniach świadków a efekty zeznań. 10. Rodzaje i przyczyny błędów w zeznaniach. 11. Przesłuchanie powtórne 12. Osobowościowe i sytuacyjne uwarunkowania postrzegania zdarzeń a wiarygodność zeznań świadków. Psychologiczne problemy agrawacji; zemsta,

9 przekupstwo, szantaż. 13. Zeznania niewiarygodne: świadek kłamiący, świadek mylący się, świadek stronniczy. Sposoby weryfikacji zeznań niewiarygodnych. 14. Psychologiczny warsztat biegłego psychologa w odniesieniu do badania świadków 15. Rola biegłego psychologa w pozaprocesowym (policyjnym) i procesowym (przesłuchanie prokuratorskie i sądowe) przesłuchanie małoletniego świadka. 16. Przesłuchanie podejrzanego i oskarżonego. 17. Psychologiczne podstawy interpretacji danych diagnostycznych poligrafu (wykrywanie kłamstwa) w przesłuchaniu podejrzanego. Wiedza nt. prawnego statusu świadka. Wiedza nt. procesowych faz przesłuchań świadka. Wiedza i elementarne umiejętności w zakresie metod przesłuchań świadka. Wiedza nt. statusu świadka małoletniego. Wiedza nt. psychologicznych uwarunkowań wiarygodności zeznań świadków. Wiedza i elementarne umiejętności nt. przesłuchań świadka małoletniego w różnych rolach procesowych. Wiedza nt. metod i taktyki przesłuchania podejrzanego i oskarżonego. Literatura bazowa: J. M. Stanik, Wybrane problemy psychologii zeznań świadków (w:) Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Psychologiczne problemy metod przesłuchań świadków, Przegląd Psychologiczny, 2004, nr 2. V. Kwiatkowska Dorul, Przesłuchanie dziecka, Zakamycze 2001, Wyd. Kantor. J. M. Stanik, Przesłuchanie poznawcze (cognitive interview): założenia, procedura, wyniki, (w:) Psychologiczne i psychiatryczne opiniodawstwo sądowe w ramach nowych uregulowań prawnych, (red.:) J. M. Stanik, Z. Majchrzyk, Katowice 2001, Wyd. Anima.

10 Z. Marten, Wstęp do psychologii (Przesłuchanie podejrzanego i oskarżonego), Katowice 1990, Wyd. UŚl. T. Martyniak, Stres przesłuchania, Warszawa x 15 W Psychologiczne opinio dawstwo sądowe w sprawach szczególnych (karnych i cywilnych) 30 (15W) W (2 x 15) 1. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach karnych osób dorosłych (art. 31,148, 3,149,150,151 kk) 2. Psychologiczne opinio dawstwo sądowe w sprawach przeciwko rodzinie (art. 207 kk). 3. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach przeciwko wolności i obyczajowości (art. 197, 198, 199, 200, 201 kk). 4. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o ubezwłasnowolnienie (art. 13 i 16 kc) i w sprawach o zastosowanie środków zabezpieczających (art kk). 5. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o nieważność oświadczenia woli ) art. 82 kc) i w sprawach testamentowych (art. 945 kc). 6. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach rozwodowych. 7. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach rodzinno opiekuńczych. 8. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach dotyczących niezdolności do pracy. 9. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach powypadkowych. 10. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach z zakresu alkoholizmu i narkomani. 11. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach wątpliwości co do zdolności osoby fizycznej do czynności procesowych. Nabycie wiedzy z zakresu psychologicznej problematyki merytorycznej stosowanej w opiniowaniu szczególnych spraw karnych i cywilnych. Literatura bazowa: Zob. zakres literatury do ćwiczeń.

11 1 x 15 ćw. Psychologia zeznań świadków i wyjaśnień podejrzanych (oskarżonych) UWAGA: Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest wykonanie przez studenta lub pary (2) studentów pracy empirycznej z zakresu eksperymentalnej psychologii zeznań świadków. Temat pracy (w porozumieniem z prowadzącym ćwiczenia) będzie zaczerpnięty z podręcznika - psychologia zeznań świadków (w ćwiczeniach), (red.:) J. M. Stanik, A. Roszkowska, Katowice, 2009, Wyd. UŚl. Może też dotyczyć innej tematyki - w uwzględnieniu z prowadzącym ćwiczenia. 30 (15W) Lab. (2 x 15) 1. Przesłuchanie świadków wg procedury procesowej. 2. Procedura procesowa a psychologiczne metody przesłuchań świadków. 3. Rodzaje zdawanych pytań a efekty zeznań. 4. Psychologiczna specyfika przesłuchań świadka małoletniego (fazy rozwojowe a sposób przesłuchania). 5. Świadek małoletni w roli procesowej wobec innych. 6. Świadek małoletni w roli procesowej w sprawach własnych (art. 200 i art. 201 kk). Nabycie wiedzy i umiejętności przeprowadzania badań eksperymentalnych z zakresu psychologii zeznań świadków. Nabycie wiedzy psychologicznej nt. metod przesłuchań świadków. Nabycie wiedzy psychologicznej nt. wpływu różnych rodzajów pytań na efekty zeznań. Nabycie wiedzy nt. różnych uwarunkowań błędów w zeznaniach świadków). Literatura bazowa:

12 Literatura podstawowa (i dodatkowe opracowania zalecane przez prowadzącego ćwiczenia zob. Wykład Psychologia zeznań świadków i wyjaśnień podejrzanego (oskarżonego) a ponadto B. Hołyst, Psychologia kryminalistyczna (przesłuchanie dziecka, Warszawa 2004, Wyd. Lexis Nexis. 1 x 15 ćw. Psychologiczne opinio dawstwo sądowe w sprawach szczególnych (karnych i cywilnych) 1. Opiniodawstwo sądowe (wespół z dwoma psychiatrami) w sprawach o poczytalność (art. 31 kk). 2. Opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu (art kk). 3. Opiniodawstwo sądowe w sprawach o dzieciobójstwo (art. 149 kk). 4. Opiniodawstwo sądowe w sprawach przeciwko rodzinie (art. 207 kk). 5. Opiniodawstwo sądowe w sprawach o gwałty (art. 197 kk). 6. Opiniodawstwo sądowe w sprawach o pedofilię i kazirodztwo (art. 200 i 201 kk). 7. Opiniodawstwo sądowe w sprawach o przyczynienie się do cudzej śmierci (art. 151 kk). 8. Opiniodawstwo sądowe (wespół z psychiatrą) w sprawach o zastosowanie środków zabezpieczających (art kc). 9. Opiniodawstwo sądowe (wespół z psychiatrą) w sprawach o ubezwłasnowolnienie (art. 13 i 16 kc). 10. Opiniodawstwo sądowe w sprawach rozwodowych (prawne kategorie orzecznicze a psychologiczne zadania opiniodawcze). 11. Opiniodawstwo sądowe w sprawach rodzinno opiekuńczych; sprawy o zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez kobietę, która ukończyła 16 lat; sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi; sprawy o przysposobienie; sprawy z zakresu opieki nad małoletnimi; sprawy kurateli nad małoletnimi. Nabycie wiedzy z zakresu problematyki merytorycznej oraz wymagań (umiejętności)

13 warsztatowych i etycznych w psychologicznym opiniowaniu szczególnych spraw sądowych. Literatura bazowa: Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie, (red.:) J. K. Gierowski, A. Szymusik, Kraków 1996, wyd. CM. UJ. J.K. Gierowski, T. Jaśkiewicz Obydzińska, M. Najda, Psychologia w postępowaniu karnym. J. M. Stanik Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu, ( w:) Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego psychologa, (red.:) J. M. Stanik, Katowice, 1997, Wyd. UŚl. J. M. Stanik, Przestępstwo dzieciobójstwa w świetle psychologiczno psychiatrycznego opinio dawstwa sądowego, (w:) Psychologia. Badania i Aplikacje T.5. (red.:) J. M. Stanik, Katowice 2002, Wyd. UŚl. D. Rode, Przemoc w rodzinie, Katowice, Wyd. UŚl (w druku). T. Gordon, Udział psychologa w opiniowaniu zastosowania (bądź uchylenia) środków zabezpieczających (art kc). L. K. Paprzycki, Psychologiczno neurologiczno psychiatryczne aspekty postępowania cywilnego w sprawach o ubezwłasnowolnienie (art. 13 i 16 kc), (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. Z. Marten, Wstęp do psychologii, Katowice 1990, Wyd. UŚl. (ss ). J. M. Stanik, Psychologiczne opinio dawstwo sądowe w sprawach rodzinno opiekuńczych (w:) M. J. Lubelski, J. M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Prawne i psychologiczne przesłanki opinio dawstwa psychologicznego w sprawach o nieważność oświadczenia woli (art. 82 kc) i (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opinio dawstwie sadowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. R. Cibor, Motywacja do leczenia odwykowego jako przedmiot opinio dawstwa psychologicznego, (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opinio

14 dawstwie sadowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. J. M. Stanik, Ekspertyza psychologiczna w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, (w:) M. J. Lubeski, J. M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, D. Rode, K. Gocman, Opiniodawstwo sądowo psychologiczne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. V Promocja - profilaktyka - korekcja 9 30 (30W) Ćw. Psychologia resocjalizacyjna 1. Pojecie i cele resocjalizacji. 2. Rola i zadania psychologa w zakładzie resocjalizacyjnym Rola diagnosty Rola doradcy Role psychokorekcyjne Rola w ocenianiu efektów resocjalizacyjnych. 3. Zasady organizacyjno- penitencjarne Zakładu Karnego. 4. Deprywacyjny charakter Zakładu Karnego. 5. Socjopsychologiczne zasady organizacji społeczności zamkniętego zakładu resocjalizacyjnego. 6. Przejawy podkultury przestępczej z zakładzie resocjalizacyjnym. 7. Główne kierunki oddziaływań resocjalizacyjnych a rola i zadania psychologa.. Uzyskanie wiedzy z zakresu działalności resocjalizacyjnej z zakładach zamkniętych. Uzyskanie wiedzy nt. roli i zadań psychologa w zakładzie poprawczym i w zakładzie karnym.

15 Literatura bazowa: J. M. Stanik, Psychologiczne aspekty działalności resocjalizacyjnej (w:). J. Lubelski, J. M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. A. Lewicki, L. Paryzek, B. Waligóra, Podstawy psychologii penitencjarnej (w:) Psychologia kliniczna, (red.:) A. Lewicki, Warszawa 1978, PAN. M. Ciosek, Psychologia sądowa i penitencjarna, Warszawa 2001, Wyd. Prawnicze. H. Machel, Wprowadzenie do pedagogiki penitencjarnej, Gdańsk 1994, Wyd. UG. B. Urban, J. M. Stanik (red.:) Resocjalizacja T.1, R.6, Warszawa 2007, PWN. J.M. Stanik, Psychologiczne problemy :drugiego życia w warunkach dyscyplinarnej izolacji, (w:) Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, Prace psychologiczne, nr 8, Katowice 1976, Wyd. UŚl. M. Szaszkiewicz, Tajemnice grypserki, Kraków 1997, Wyd. Instytut Ekspertyz Sądowych. H. Sęk, A. Brzezińska, Podstawy pomocy psychologicznej (w:) Psychologia, (red.:) J. Strelau, D. Doliński, Gdańsk 2008, GWP (30W) Lab. Psychologiczne problemy profilaktyki społecznej 1. Pojecie i rodzaje profilaktyki społecznej. 2. Wczesna profilaktyka społeczna na terenie szkoły podstawowej i gimnazjum 3. Metody i formy oddziaływań profilaktycznych. 4. Środki probacyjne. 5. Psychologiczne problemy kurateli sądowej. Zdobycie wiadomości na temat psychologicznej problematyki profilaktyki społecznej Typy profilaktyki społecznej 1,2,3, Metod oddziaływań profilaktycznych

16 Pomiaru rezultatów profilaktyki społecznej Roli i form wykonania środków probacyjnych. Literatura bazowa: J. M. Stanik, Psychologiczno pedagogiczne przesłanki systemu zintegrowanej profilaktyki społecznej w środowisku lokalnym, Chowanna 1990, nr 3-4. J. M. Stanik, Proces kryminogrnezy a perspektywy i możliwości profilaktyki społecznej w środowisku lokalnym(w:) Psychospołeczne uwarunkowania i mechanizmy kryminogenezy, (red.:) J. M. Stanik, Warszawa 2007, Wyd. WSP. TWP I. Pospiszyl, Patologie społeczne, Warszawa 2008, PWN. M. Szpringer, Profilaktyka społeczna, Kielce 2004, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej. A. Bałandynowicz, Profilaktyka i środki probacyjne w praktyce resocjalizacyjnej (w:) Resocjalizacja T.1. (red.:) B. Urban, J.M. Stanik, Warszawa 2007, PWN. J.M. Stanik, Problemy profilaktyki oraz interwencji społecznej i prawnej wobec zjawisk paraprzestępczych i przestępczych, Warszawa 2007, Wyd. WSP.TWP.