GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 1. Jolanta Sobierajewska, Wojciech Ziętara
|
|
- Anna Kaczor
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 140 JOLANTA SOBIERAJEWSKA, WOJCIECH ZIĘTARA ROCZNIKI EKONOMII ROLNICTWA I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH, T. 100, z. 1, 2013 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 1 Jolanta Sobierajewska, Wojciech Ziętara Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB w Warszawie Dyrektor: prof. dr hab. Andrzej Kowalski Słowa kluczowe: gospodarstwa sadownicze, efektywność, dochodowość Key words: orchard farms, efficiency, profitability S y n o p s i s. W artykule wskazano na rolę produkcji sadowniczej w polskim rolnictwie. Dokonano oceny potencjału produkcyjnego i efektywności polskich gospodarstw sadowniczych na tle gospodarstw węgierskich, niemieckich i holenderskich. Systemem FADN objęte były polskie gospodarstwa sadownicze o wielkości 8-16 i ESU i to one wykazywały większe zdolności do rozwoju w porównaniu do analizowanych w tych klasach wielkościowych gospodarstw węgierskich. Wśród gospodarstw sadowniczych o wielkości ESU analizą objęto gospodarstwa węgierskie i niemieckie, natomiast powyżej 100 ESU gospodarstwa niemieckie i holenderskie. W obydwu analizowanych klasach wielkości ekonomicznej to gospodarstwa niemieckie miały większe szanse rozwojowe niż analogiczne gospodarstwa węgierskie czy holenderskie. WPROWADZENIE Produkcja ogrodnicza obejmuje sadownictwo, warzywnictwo, kwiaciarstwo oraz szkółkarstwo. Ogrodnictwo w okresie powojennym (pomijając lata ), w którym ze szczególną intensywnością realizowano w rolnictwie program kolektywizacji, nie zostało objęte systemem gospodarki planowej i rozwijało się według zasad rynkowych. Dzięki temu ten sektor rozwijał się bardzo dynamicznie. Zmiana systemu politycznego i gospodarczego w 1989 roku stworzyła dodatkowe możliwości rozwoju, szczególnie dla sadownictwa. Produkcja warzywnicza i kwiaciarska pod osłonami znalazła się w trudniejszej sytuacji ze względu na urealnienie cen energii. Produkcja warzyw i kwiatów przy stosowaniu tradycyjnych technologii i małej skali stała się nieopłacalna. Konieczną stała się głęboka restrukturyzacja, polegająca na modernizacji i budowie nowych obiektów o większej skali. Gospodarstwa sadownicze nie były poddane tak silnej presji rynkowej i mogły się rozwijać w sposób ewolucyjny. Ze względu na znaczenie sadownictwa w polskim rolnictwie w artykule badaniami objęto polskie gospodarstwa sadownicze w porównaniu do tego typu gospodarstw z innych krajów Unii Europejskiej (UE). 1 Artykuł opracowano na podstawie zadania badawczego pt. Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej wykonanego przez W. Ziętarę i J. Sobierajewską w ramach Programu Wieloletniego w IERiGŻ-PIB w 2012 r.
2 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 141 MIEJSCE I ZNACZENIE PRODUKCJI SADOWNICZEJ W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH W ocenie miejsca polskiego sadownictwa wśród wybranych krajów UE pod uwagę wzięto powierzchnię sadów oraz wielkość i strukturę eksportu. W latach zdecydowanie największą powierzchnię miały sady w Polsce ( tys. ha) i obszar ten wzrastał. Na Węgrzech powierzchnia sadów wykazywała tendencję spadkową do 176 tys. ha. W Niemczech powierzchnia sadów zawarta była w przedziale tys. ha i wykazywała niewielką tendencję spadkową. Najniższa powierzchnia sadów występowała w Holandii (32-37 tys. ha) [Statistisches Jahrbuch 2010, s. 446]. Natomiast w przeliczeniu na 1 mieszkańca najwyższa powierzchnia sadów występowała na Węgrzech, gdzie wynosiła około 2 arów. O połowę niższa była powierzchnia w Polsce, gdzie wynosiła około 1 ara, natomiast w Niemczech i Holandii była zdecydowanie najniższa i wynosiła 0,3 ara [Statistisches Jahrbuch 2010, s. 396 i 446]. W tabeli 1. przedstawiono wartość eksportu towarów rolno-spożywczych w latach i udział owoców oraz ich przetworów w tym eksporcie. We wszystkich badanych krajach wartość eksportu towarów rolno-spożywczych (mln euro) wykazywała tendencję wzrostową. W Polsce wskaźnik wzrostu w 2010 roku w stosunku do 2005 r. wynosił 187,7%, natomiast odpowiednie wskaźniki na Węgrzech i w Niemczech wynosiły 298 i 318%. W Holandii wskaźnik wzrostu wynosił 155,7%. Z kolei w przypadku udziału eksportu owoców wraz z ich przetworami w eksporcie towarów rolno-spożywczych w badanym okresie we wszystkich krajach odnotowano spadek. Eksport owoców i ich przetworów odgrywa znaczącą rolę w eksporcie towarów rolno- -spożywczych. W 2010 roku udział tych produktów w eksporcie w Polsce i na Węgrzech wynosił odpowiednio 8,7 i 3,4%, natomiast w Niemczech i Holandii był wyższy i wynosił odpowiednio 11,7 i 13,2%. Podobnie jak w całym rolnictwie, również w sektorze sadowniczym zachodzą silne procesy koncentracji. Ilustracją tych procesów są dane dotyczące liczby gospodarstw sadowniczych w latach 2002 i 2010 podane w tabeli 2. Dane wskazują, że w 2002 roku było 316,7 tys. gospodarstw sadowniczych o średniej powierzchni 0,85 ha. W 2010 roku liczba tych gospodarstw zmniejszyła się do 284,7 tys., przy średniej powierzchni 1,31 ha. Spadek Tabela 1. Wartość eksportu towarów rolno-spożywczych i udział owoców oraz ich przetworów w tym eksporcie w latach Lata Polska Węgry Niemcy Holandia eksport towarów rolno-spożywczych mln euro 2005=100 mln mln mln 2005= =100 euro euro euro 2005= ,1 100,0 124,15 100,0 805,68 100,0 406,92 100, ,0 187,7 369,97 298, ,84 318,1 633,46 155,7 Udział owoców świeżych [%] ,2 2,0 18,6 9, ,8 0,8 5,8 6,5 Udział przetworów owoców [%] ,4 8,2 21,3 7, ,9 2,6 5,9 6,7 Źródło: opracowanie własne na podstawie [Baza danych 2009, 2011].
3 142 JOLANTA SOBIERAJEWSKA, WOJCIECH ZIĘTARA liczby gospodarstw wynosił 10,2%. Istotniejsze zmiany wystąpiły w strukturze gospodarstw. Zostały one podzielone na gospodarstwa produkujące na rynki lokalne (o powierzchni do 1 ha) i na towarowe (o powierzchni powyżej 1 ha). Wśród towarowych gospodarstw sadowniczych wyróżniono grupę gospodarstw wysokotowarowych o powierzchni powyżej 5 ha. W 2010 roku w stosunku do 2002 roku nastąpił spadek udziału gospodarstw nietowarowych o 4 p.p. z 82,3 do 78,3%. Nastąpił jednocześnie wzrost o 4 p.p. udziału gospodarstw towarowych. Wzrosła także liczba gospodarstw wysokotowarowych z 11,5 tys. do 17,1 tys. Przyrost wynosił 48,4%. Wzrosła jednocześnie powierzchnia gospodarstw towarowych z 3,6 do 5 ha, a wysokotowarowych z 9,9 do 12,2 ha w 2010 roku. Zważywszy na znaczenie sadownictwa w polskim rolnictwie, a szczególnie istotny udział owoców i ich przetworów w eksporcie, celem artykułu uczyniono ocenę polskich gospodarstw sadowniczych w porównaniu do tego typu gospodarstw w innych krajach. Tabela 2. Liczba i struktura gospodarstw sadowniczych w Polsce w latach 2002 i 2010 Wyszczególnienie liczba udział [%] liczba udział [%] Gospodarstwa sadownicze w tym produkujące na: , ,0 rynki lokalne (do 1 ha) , ,3 rynki towarowe (powyżej 1 ha) w tym wysokotowarowe (powyżej 5 ha) ,7 3, ,7 6,0 Źródło: [Świetlik 2012, s. 3-11]. CEL I METODY BADAWCZE Przedmiotem badań były gospodarstwa sadownicze (typ 32) z Polski, Węgier, Niemiec i Holandii. Przy wyborze obiektów badawczych zastosowano dobór celowy, aby ocenić potencjał produkcyjny i efektywność polskich gospodarstw na tle gospodarstw sadowniczych z innych krajów UE, cechujących się zbliżoną strukturą i podobnymi warunkami produkcji. Analizą objęto gospodarstwa znajdujące się w systemie Polskiego i Europejskiego FADN wyodrębnione według wielkości ekonomicznej wyrażonej w ESU 2 w latach Liczbę gospodarstw objętych badaniami przedstawiono w tabeli 3. Nie wszystkie klasy wielkościowe gospodarstw były reprezentowane. Z polskich gospodarstw sadowniczych w systemie FADN występowały tylko gospodarstwa w klasach 8-16 Tabela 3. Liczba reprezentowanych gospodarstw ogrodniczych według wielkości ekonomicznej w latach Klasa wielkości ekonomicznej [ESU] Polska Węgry Niemcy Holandia Liczba gospodarstw sadowniczych (typ 32) i więcej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych pochodzących z FADN za lata Europejska miara wielkości ekonomicznej gospodarstwa (ang. European Size Unit), jej odpowiednikiem jest równowartość 1200 euro nadwyżki bezpośredniej.
4 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 143 i ESU, na Węgrzech dodatkowo w klasie ESU, w Niemczech w klasach i powyżej 100 ESU. Natomiast w Holandii badaniami objęto tylko gospodarstwa sadownicze powyżej 100 ESU. Ponadto, w celu oceny polskich gospodarstw w zależności od wielkości ekonomicznej i określenia czynników wpływających na ich efektywność badaniem objęto panel polskich gospodarstw, które w latach znajdowały się w polu obserwacji Polskiego FADN. Dane zgromadzone w ramach tego systemu umożliwiają charakterystykę i ocenę potencjału produkcyjnego badanych gospodarstw, organizację produkcji, koszty i efekty. Dodatkowe źródła materiałów badawczych stanowiły dane z opracowań statystycznych GUS, Eurostatu i literatury przedmiotu. Do oceny potencjału produkcyjnego badanych gospodarstw, organizacji produkcji, kosztów i efektów wykorzystano metodę opisową oraz posłużono się zestawieniami tabelarycznymi. W ocenie badanych gospodarstw w szerokim zakresie wykorzystano metodę porównawczą. Charakterystyki potencjału produkcyjnego badanych gospodarstw, organizacji produkcji, kosztów i efektów dokonano, posługując się następującymi wskaźnikami: I. Potencjał produkcyjny gospodarstw (wielkość ekonomiczna gospodarstw wyrażona w ESU, powierzchnia użytków rolnych w ha, udział gruntów dzierżawionych (%), nakłady pracy ogółem (AWU 3 /gospodarstwo), udział pracy własnej w FWU 4 /AWUx100). II. Organizacja produkcji (udział sadów w powierzchni UR w %). III. Poziom kosztów w układzie rodzajowym: 1) koszty ogółem (tys. euro/ha), 2) koszty bezpośrednie (tys. euro/ha), 3) koszty środków ochrony roślin (tys. euro/ha), 4) koszt pracy najemnej (tys. euro/ha), 5) koszt odsetek (tys. euro/ha), 6) koszt czynszu dzierżawnego (tys. euro/ha), 7) koszt amortyzacji (tys. euro/ha). IV. Dochodowość i efektywność gospodarstw: 1) dochodowość pracy własnej (dochód z gosp. w tys. euro/fwu), 2) rentowność produkcji, (dochód z gospod./produkcja w %), 3) dochód z zarządzania (tys. euro/gospodarstwo), 4) parytet dochodu z gospodarstwa (%) w stosunku do opłaty pracy najemnej w rolnictwie (%) oraz w stosunku do opłaty w gospodarce narodowej (%), 5) stopa inwestycji netto (%). Dochód z zarządzania obliczono według formuły: Dochód z zarządzania = dochód z gospodarstwa rolnego koszty pracy własnej koszty własnej ziemi koszty kapitału własnego Dochód z gospodarstwa rolnego to wartość dodana netto pomniejszona o koszty czynników zewnętrznych (koszty wynagrodzeń, czynszów dzierżawnych i odsetek od kredytów) oraz powiększona o saldo dopłat i podatków dotyczących działalności inwestycyjnej. Dochód ten stanowi opłatę za własne czynniki wytwórcze (praca, ziemia i kapitał) 3 Roczna przeliczeniowa jednostka pracy (ang. Annual Work Unit) jest ekwiwalentem czasu przepracowanego przez 1 osobę pełnozatrudnioną w ciągu roku w gospodarstwie rolnym. AWU to równowartość 2120 godzin pracy rocznie w gospodarstwie, wykonanej przez rolnika, członków jego rodziny i pracowników najemnych. 4 W ramach łącznych nakładów pracy wyróżniono nakłady pracy własnej rolników i członków ich rodzin. Do określenia wielkości nakładów ich pracy użyto jednostki FWU (ang. Family Work Unit). FWU odpowiada 2120 godzin pracy rocznie wykonanej przez rolnika i członków jego rodziny w posiadanym gospodarstwie.
5 144 JOLANTA SOBIERAJEWSKA, WOJCIECH ZIĘTARA zaangażowane do działalności operacyjnej gospodarstwa rolnego oraz ryzyko podejmowane przez prowadzącego gospodarstwo rolne w roku obrachunkowym. Koszt pracy własnej rolnika i członków rodziny przyjęto na podstawie opłaty pracy najemnej stosowanej w danej klasie wielkościowej gospodarstw. W podobny sposób ustalono koszt użycia własnej ziemi, przyjmując za podstawę poziom czynszu dzierżawnego w danej klasie wielkościowej. Koszt kapitału własnego przyjęto na poziomie oprocentowania obligacji dziesięcioletnich (średnia z lat ) w każdym z badanych krajów [Ziętara, Sobierajewska 2012, s ]. Dodatkowo badaniami objęto panel polskich gospodarstw sadowniczych wszystkich klas wielkości ekonomicznej, objętych systemem FADN w latach Chodziło o zweryfikowanie hipotezy, według której tylko gospodarstwa o większej skali (powyżej 16 ESU) są zdolne do rozwoju [Józwiak 2009]. W tym celu wykorzystano metodę DEA (ang. Data Envelopment Analysis) [Góral 2010]. Biorąc pod uwagę wartość wskaźnika VRS (ang. Variable Return to Scale) dokonano podziału gospodarstw w każdej klasie wielkości ekonomicznej na trzy grupy. W pierwszej grupie znalazły się gospodarstwa, których wskaźnik VRS zawierał się w przedziale 0,85-1, w drugiej 0,5-0,85, a w trzeciej poniżej 0,5. Do liczenia wskaźników VRS wykorzystano zmienne charakteryzujące nakłady obejmujące: koszty pracy własnej i wynagrodzeń pracowników najemnych (zł), powierzchnię użytków rolnych (ha), amortyzację (zł), koszty ogółem pomniejszone o koszty amortyzacji i wynagrodzenia pracowników najemnych (zł). Jako efekt przyjęto wartość produkcji ogółem (zł) [Sobierajewska 2012, s ]. W celu kompleksowej oceny efektywności gospodarstw sadowniczych w analizie uwzględniono następujące wskaźniki: produktywność ziemi, określoną wartością produkcji w przeliczeniu na 1 ha UR, w tys. euro/ha; ekonomiczną wydajność pracy, określoną wartością produkcji w przeliczeniu na jednostkę pracy, w tys. euro/awu; dochodowość ziemi określoną dochodem z gospodarstwa w tys. euro/ha; dochodowość pracy własnej, określoną dochodem z gospodarstwa na jednostkę nakładów pracy własnej, w tys. euro/ FWU; dochodowość aktywów, określoną stosunkiem dochodów z gospodarstwa do wartości aktywów; dochód z zarządzania w tys. euro/gospodarstwo; stopę inwestycji netto, określoną stosunkiem inwestycji netto do amortyzacji, a także udział dopłat w dochodzie z gospodarstwa. Wszystkie wymienione wskaźniki, oprócz udziału dopłat w dochodzie, mają charakter stymulant. Oznacza to, że wyższe wartości wskaźników są oceniane pozytywnie. Wyższy udział dopłat w dochodzie świadczy o większym uzależnieniu gospodarstw od czynników zewnętrznych, na które rolnicy nie mają wpływu. Dlatego wyższy udział dopłat w dochodzie z gospodarstwa oceniono negatywnie. Dobór wskaźników ma charakter w znacznym stopniu subiektywny. W celu obniżenia stopnia subiektywizmu przy wyborze wskaźników kierowano się dążeniem do możliwie wszechstronnej oceny efektywności gospodarowania. Starano się wziąć pod uwagę zarówno efekty produkcyjne (produktywność czynników produkcji) i ekonomiczne (dochodowość), jak i zdolność do rozwoju [Ziętara, Zieliński 2011, s ]. W celu jednoczesnego ujęcia przyjętych wskaźników (zmiennych) wykorzystano metodę punktowego wskaźnika względnej dobroci (PWWD) opracowaną przez Ryszarda Manteuffla [1963, s. 145]. Obecnie ta metoda jest nazwana metodą unitaryzacji zerowanej [Kukuła 2000, s. 79]. Polega ona na przypisaniu każdej zmiennej odpowiedniej liczby punktów. Wskaźnik o najniższej wartości otrzymuje 0 punktów, natomiast ten o najwyższej wartości otrzymuje 100 punktów. Liczbę punktów dla pozostałych wskaźników oblicza się według następującego wzoru:
6 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 145 d = (a 100)/b gdzie: d - liczba punktów, którą uzyskuje dany obiekt (gospodarstwo) za daną cechę, a - różnica między wartością cechy w danym gospodarstwie a najniższą wartością w danym zbiorze, b - rozpiętość danej cechy (różnica między najwyższą wartością danej cechy a najniższą w danym zbiorze). POTENCJAŁ PRODUKCYJNY I EFEKTY POLSKICH GOSPODARSTW SADOWNICZYCH W ZALEŻNOŚCI OD WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ I WSKAŹNIKA VRS Z liczb zamieszczonych w tabeli 4. wynika, że wśród gospodarstw z klasy 2-4 ESU były gospodarstwa w podklasie o wartości współczynnika VRS 0,85-1,0, które osiągały dochód parytetowy w stosunku do wynagrodzeń w gospodarce narodowej, dodatni dochód z zarządzania i zbliżoną do zera (-2,1%) stopę inwestycji netto. Wyniki te wskazują, że wśród małych gospodarstw (2-4 ESU) występowały gospodarstwa zdolne do rozwoju. Gospodarstwa z podklas o wartości wskaźnika VRS 0,5-0,85 i poniżej 0,5 nie miały zdolności rozwojowych. W klasie wielkościowej 4-8 ESU gospodarstwa o wartości wskaźnika VRS 0,85-1,0 wykazały zdolności rozwojowe. Podobna prawidłowość wystąpiła także w klasie 8-16 ESU, natomiast w klasie ESU zdolnościami rozwojowymi wykazały się gospodarstwa o wartości wskaźnika VRS 0,85-1,0 i 0,50-0,85. Nie miały takich zdolności gospodarstwa o wartości wskaźnika VRS poniżej 0,50. Wynika z tego, że wnioskowanie o zdolnościach rozwojowych gospodarstw na podstawie średnich wartości poszczególnych klas wielkościowych jest niewystarczające. Wśród małych gospodarstw 2-4 i 4-8 ESU były gospodarstwa zdolne do rozwoju. Tabela 4. Potencjał produkcyjny i efekty polskich gospodarstw sadowniczych w zależności od wielkości ekonomicznej i wskaźnika VRS w latach Wielkość ekonomiczna [ESU] Wskaźnik VRS Powierzchnia UR [ha] Aktywa [tys. zł/ ha] Stopa zadłużenia [%] Dochód z gospodarstwa [tys. zł/fwu] Dochód z zarządzania [tys. zł] Stopa inwestycji [%] 0,85-1,0 3,83 53,96 5,8 23,87 2,91-2, ,5-0,85 4,18 62,57 5,0 2,12-22,40-7,8 <0,5 4,44 48,15 2,8-7,89-42,44-9,7 0,85-1,0 6,30 56,22 5,1 53,70 23,89 0, ,5-0,85 7,02 59,56 8,5 29,17-4,54-1,6 <0,5 7,06 51,12 10,5-0,18-42,12-4,0 0,85-1,0 10,75 61,17 10,5 60,09 71,16 2, ,5-0,85 12,20 55,56 13,0 26,77 20,94-1,6 <0,5 11,88 50,89 13,6-13,41-28,47-3,6 0,85-1,0 21,85 54,32 11,9 104,54 145,25 0, ,5-0,85 22,95 58,74 19,1 39,59 24,28 0,7 <0,5 27,80 37,97 15,7-0,11-38,12-1,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Polskiego FADN.
7 146 JOLANTA SOBIERAJEWSKA, WOJCIECH ZIĘTARA POTENCJAŁ PRODUKCYJNY, ORGANIZACJA PRODUKCJI I POZIOM KOSZTÓW GOSPODARSTW SADOWNICZYCH W WYBRANYCH KRAJACH W ZALEŻNOŚCI OD WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ Wielkość ekonomiczna badanych gospodarstw sadowniczych w poszczególnych klasach była zbliżona, z wyjątkiem klasy powyżej 100 ESU, w której wystąpiły tylko gospodarstwa niemieckie i holenderskie (tab. 5.). Gospodarstwa niemieckie były większe. Ich wielkość wynosiła 250 ESU, natomiast holenderskie miały 193 ESU. Powierzchnia gospodarstw polskich i węgierskich w klasach 8-16 ESU i ESU była zbliżona. W klasie ESU wystąpiły tylko gospodarstwa węgierskie i niemieckie. Powierzchnia UR w gospodarstwach węgierskich wynosiła 60 ha i była ponad 4 razy większa niż gospodarstw niemieckich. Z kolei w klasie powyżej 100 ESU powierzchnia gospodarstw niemieckich wynosiła 43,5 ha i była prawie dwukrotnie większa niż gospodarstw holenderskich. Można stwierdzić, że istniał związek między wielkością ekonomiczną a powierzchnią UR, jednak tylko w obrębie poszczególnych krajów. Badane gospodarstwa sadownicze użytkowały ziemię własną i dzierżawioną. Udział gruntów dzierżawionych zwiększał się w miarę wzrostu wielkości ekonomicznej. Wyjątek stanowiły gospodarstwa węgierskie, w których udział dzierżawy w klasie ESU był mniejszy niż w klasie 8-16 ESU. Tabela 5. Potencjał produkcyjny gospodarstw sadowniczych (typ 32) w latach w zależności od wielkości ekonomicznej Kraj Klasy wielkości ekonomicznej 8-16 ESU ESU ESU 100 ESU Wielkość ekonomiczna [ESU] Polska 10,7 22,2 - - Węgry 10,8 26,6 62,2 - Niemcy ,8 250,1 Holandia ,6 Powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie [ha] Polska 13,0 26,7 - - Węgry 9,4 23,5 60,2 - Niemcy ,6 43,5 Holandia ,7 Udział gruntów dzierżawionych [%] Polska 6,2 14,0 - - Węgry 30,3 19,8 29,2 - Niemcy ,7 67,7 Holandia ,9 Nakłady pracy ogółem [AWU] Polska 3,01 5, Węgry 1,24 2,84 4,95 - Niemcy - - 2,56 6,48 Holandia ,25 Udział pracy własnej w nakładach pracy ogółem [%] Polska 57,6 32,5 - - Węgry 45,4 26,1 20,0 - Niemcy ,4 25,0 Holandia ,2 Źródło: jak w tab. 3.
8 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 147 Nakłady pracy ogółem zwiększały się wraz ze wzrostem wielkości ekonomicznej. Prawidłowość ta występowała we wszystkich krajach, ale zanotowano różnice pomiędzy krajami. W gospodarstwach polskich nakłady pracy były wyższe niż w węgierskich, a w tych były wyższe niż w niemieckich. Z kolei nakłady pracy w gospodarstwach niemieckich były wyższe niż w holenderskich. Udział własnej pracy był zróżnicowany malał w miarę wzrostu wielkości ekonomicznej. Najwyższy występował w gospodarstwach polskich o wielkości 8-16 ESU (57,6%) i w niemieckich o wielkości ESU (56,4%). Dane charakteryzujące organizację produkcji w badanych gospodarstwach przedstawiono w tabeli 6. Udział powierzchni sadów w gospodarstwach polskich i niemieckich wykazuje tendencję rosnącą w miarę wzrostu wielkości ekonomicznej. Najwyższy był w polskich i holenderskich gospodarstwach, w których wynosił powyżej 80%. Niższy był w węgierskich i niemieckich gospodarstwach, gdzie zawierał się w przedziale 63,3-71,7% (Niemcy) i 62,4-68,7% (Węgry). Tabela 6. Udział powierzchni sadów w gospodarstwach sadowniczych (typ 32) w latach w zależności od wielkości ekonomicznej Kraj Udział sadów [%] w powierzchni UR w klasie wielkości ekonomicznej 8-16 ESU ESU ESU 100 i więcej ESU Polska 80,0 83,2 - - Węgry 68,7 66,8 62,4 - Niemcy ,3 71,7 Holandia ,6 Źródło: jak w tab. 3. Poziom ponoszonych kosztów w przeliczeniu na 1 ha UR jest miarą poziomu intensywności produkcji. W tabeli 7. przedstawiono dane dotyczące poziomu kosztów według rodzaju. W polskich, niemieckich i holenderskich gospodarstwach obserwowano wzrost kosztów w miarę wzrostu wielkości ekonomicznej. Sytuacja ta była odmienna w węgierskich gospodarstwach, gdzie w klasie ESU koszty były niższe niż w klasie 8-16 ESU. Podobna tendencja wystąpiła w kosztach bezpośrednich, kosztach środków ochrony roślin, odsetek, czynszu dzierżawnego, pracy najemnej i amortyzacji. Zdecydowanie najwyższe koszty zanotowano w holenderskich gospodarstwach w klasie powyżej 100 ESU. EFEKTYWNOŚĆ GOSPODARSTW SADOWNICZYCH W WYBRANYCH KRAJACH W ZALEŻNOŚCI OD WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ Dane dotyczące efektywności i dochodowości czynników produkcji w badanych gospodarstwach zaprezentowano w tabeli 8. Dochodowość pracy własnej była silnie zróżnicowana i wykazywała tendencję rosnącą w miarę zwiększania się wielkości ekonomicznej. Najniższa wystąpiła w gospodarstwach węgierskich, w których w klasie ESU miała nawet wartość ujemną, a najwyższa w gospodarstwach niemieckich w klasie powyżej 100 ESU, gdzie wynosiła 38,7 tys. euro/fwu. Dochód z zarządzania, świadczący o zdolnościach rozwojowych jednostek, w gospodarstwach we wszystkich klasach wielkościowych był ujemny, z wyjątkiem polskich gospodarstw w klasie ESU oraz niemieckich w obydwu najwyższych klasach.
9 148 JOLANTA SOBIERAJEWSKA, WOJCIECH ZIĘTARA Tabela 7. Poziom i rodzaje kosztów w gospodarstwach sadowniczych (typ 32) w latach w zależności od wielkości ekonomicznej Kraj Wartość w klasie wielkości ekonomicznej [tys. euro/ha] 8-16 ESU ESU ESU 100 i więcej ESU Koszty ogółem Polska 2,25 2, Węgry 1,77 1,95 1,60 - Niemcy - - 5,76 6,65 Holandia ,36 Koszty bezpośrednie Polska 0,53 0, Węgry 0,38 0,33 0,36 - Niemcy - - 1,07 1,21 Holandia ,86 Koszty środków ochrony roślin Polska 0,29 0, Węgry 0,26 0,36 0,25 - Niemcy - - 0,48 0,53 Holandia ,34 Koszt pracy najemnej Polska 0,38 0, Węgry 0,28 0,40 0,31 - Niemcy - - 1,14 1,72 Holandia ,62 Koszt odsetek Polska 0,04 0, Węgry 0,05 0,054 0,06 - Niemcy - - 0,17 0,20 Holandia ,29 Koszt czynszu dzierżawnego Polska 0,005 0, Węgry 0,014 0,011 0,03 - Niemcy - - 0,15 0,2 Holandia ,25 Koszt amortyzacji Polska 0,87 0, Węgry 0,57 0,55 0,38 - Niemcy - - 1,14 1,20 Holandia ,37 Źródło: jak w tab. 3. Gospodarstwa polskie, niemieckie i holenderskie oraz węgierskie w klasie ESU osiągnęły parytet dochodu w stosunku do wynagrodzeń pracy najemnej w gospodarstwach sadowniczych, natomiast nie osiągnęły parytetu w stosunku do wynagrodzeń w gospodarce narodowej (poza polskimi gospodarstwami w klasach 8-16 i ESU). Stopa inwestycji netto w gospodarstwach węgierskich w klasie 8-16 i ESU oraz holenderskich w klasie powyżej 100 ESU była ujemna. Te gospodarstwa miały zatem ograniczone zdolności rozwojowe. Natomiast w gospodarstwach polskich i niemieckich była dodatnia.
10 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 149 Tabela 8. Dochodowość i efektywność gospodarstw sadowniczych (typ 32) w latach w zależności od wielkości ekonomicznej Kraj Wielkości w klasie wielkości ekonomicznej 8-16 ESU ESU ESU 100 ESU Dochodowość pracy własnej [tys. euro/fwu] Polska 6,84 17, Węgry 2,55-1,13 6,00 - Niemcy ,08 38,74 Holandia ,00 Rentowność produkcji [%] Polska 28,8 31,6 - - Węgry 8,9-4,0 5,5 - Niemcy ,0 18,4 Holandia ,1 Dochód z zarządzania [tys. euro] Polska -1,77 10, Węgry -3,25-8,48-9,20 - Niemcy - - 0,08 26,91 Holandia ,24 Parytet dochodu z gospodarstwa w stosunku do opłaty najemnej w gospodarstwach sadowniczych [%] Polska 187,4 484,7 - - Węgry 78,2-25,3 129,2 - Niemcy ,4 252,60 Holandia ,85 Parytet dochodu z gospodarstwa w stosunku do opłaty w gospodarce narodowej [%] Polska 114,3 297,3 - - Węgry 39,8-17,6 93,7 - Niemcy ,7 83,3 Holandia ,3 Stopa inwestycji netto [%] Polska 3,6 13,8 - - Węgry -17,7-15,6 21,1 - Niemcy ,8 26,9 Holandia ,2 Skumulowany punktowy wskaźnik względnej dobroci Polska 348,6 452,5 - - Węgry 109,0 39,7 63,1 - Niemcy ,4 514,4 Holandia ,9 Źródło: jak w tab. 3. KOMPLEKSOWA OCENA EFEKTYWNOŚCI GOSPODARSTW SADOWNICZYCH W BADANYCH KRAJACH Z liczb przedstawionych w tabeli 8. wynika, że najwyższe, a jednocześnie zbliżone wartości PWWD uzyskały niemieckie gospodarstwa w klasach i powyżej 100 ESU oraz holenderskie gospodarstwa o wielkości powyżej 100 ESU. Uzyskały one powyżej 500 punktów. Nieco mniejszą liczbę punktów uzyskały polskie gospodarstwa o wielkości
11 150 JOLANTA SOBIERAJEWSKA, WOJCIECH ZIĘTARA ESU, gdyż 452,5 punktu. Zdecydowanie gorsze rezultaty osiągnęły polskie gospodarstwa o wielkości 8-16 ESU, tylko 348,2 punktu. Natomiast najniższe wyniki osiągnęły węgierskie gospodarstwa uzyskując od 39,7 do 109 punktów. Uogólniając, można stwierdzić, że jedynie polskie gospodarstwa sadownicze o wielkości ekonomicznej ESU wykazały się zbliżonym poziomem efektywności do badanych niemieckich i holenderskich gospodarstw sadowniczych. Uzyskały o 11,3% mniej punktów niż najlepsze gospodarstwa. Prowadziły one działalność na powierzchni 26,7 ha UR, nakłady pracy wynosiły w nich 5,2 AWU/gospodarstwo przy wysokim udziale kapitału własnego w pasywach (85,6%). Udział sadów w powierzchni UR wynosił 83%. Można zatem przyjąć, że były to gospodarstwa silnie wyspecjalizowane w produkcji sadowniczej. Osiągnęły parytet dochodowy w stosunku do pracy najemnej w gospodarstwach sadowniczych i w stosunku do wynagrodzeń w gospodarce narodowej. Występowała w nich dodatnia stopa inwestycji netto i dodatni dochód z zarządzania. Można uznać, że gospodarstwa te mają zdolności rozwojowe i są zdolne do konkurencji z gospodarstwami niemieckimi i holenderskimi. Zdecydowanie najmniej konkurencyjne okazały się węgierskie gospodarstwa, we wszystkich trzech klasach wielkości ekonomicznej. Holenderskie gospodarstwa w klasie powyżej 100 ESU, mimo uzyskania wysokiej liczby punktów (513), mają bardzo ograniczone szanse rozwojowe, bowiem wykazywały ujemny dochód z zarządzania i ujemną stopę inwestycji netto. PODSUMOWANIE Wśród polskich gospodarstw sadowniczych o wielkości ekonomicznej 2-4 ESU były gospodarstwa o wartości współczynnika VRS 0,85-1,0, które osiągały dochód parytetowy w stosunku do wynagrodzeń w gospodarce narodowej, dodatni dochód z zarządzania i zbliżoną do zera (-2,1%) stopę inwestycji netto. Wyniki te wskazują, że wśród małych gospodarstw (2-4 ESU) były gospodarstwa zdolne do rozwoju. Gospodarstwa z podklas o wartości wskaźnika VRS 0,5-0,85 i poniżej 0,5 nie miały zdolności rozwojowych. W klasie wielkościowej 4-8 ESU gospodarstwa o wartości wskaźnika VRS 0,85-1,0 wykazały zdolności rozwojowe. Podana prawidłowość wystąpiła także w klasie 8-16 ESU, natomiast w klasie ESU zdolnościami rozwojowymi wykazały się gospodarstwa o wartości wskaźnika VRS 0,85-1,0 i 0,50-0,85. Nie wykazały takich zdolności gospodarstwa o wartości wskaźnika VRS poniżej 0,50. Z oceny porównawczej polskich gospodarstw sadowniczych o wielkości ekonomicznej 8-16 ESU w stosunku do gospodarstw węgierskich wynika, że polskie gospodarstwa dysponowały większym potencjałem produkcyjnym, większą o 37% powierzchnią UR i wyższymi o 15% nakładami pracy, wyższą dochodowością pracy własnej o 168% i wykazywały, mimo ujemnego dochodu z zarządzania, większą zdolność rozwojową. Polskie gospodarstwa sadownicze o wielkości ESU w stosunku do gospodarstw węgierskich wyróżniały się podobnymi cechami jak gospodarstwa klasy 8-16 ESU. W przeciwieństwie do węgierskich wykazywały zdolności do rozwoju, o czym świadczy dodatni dochód z zarządzania i dodatnia stopa inwestycji netto. Gospodarstwa sadownicze z Węgier i Holandii cechowały się ujemnym dochodem z zarządzania i ujemną wartością stopy inwestycji netto, w związku z tym ograniczoną zdolnością do rozwoju. Największe szanse na rozwój wykazały niemieckie gospodarstwa, uzyskujące dodatni dochód z zarządzania i dodatnią stopę inwestycji netto.
12 GOSPODARSTWA SADOWNICZE W POLSCE I W WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ 151 LITERATURA Baza Danych Handlu Zagranicznego, GUS, Warszawa Baza Danych Eurostat, Góral J. 2010: Czynniki wpływające na efektywność techniczną gospodarstw rolnych, [w] Sytuacja produkcyjna, efektywność finansowa i techniczna gospodarstw powstałych w oparciu o mienie byłych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej, J. Kulawik (red.), IERiGŻ-PIB, Warszawa, s Józwiak W. 2009: Zdolność konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych w zestawieniu z gospodarstwami węgierskimi i niemieckimi, [w] Sytuacja ekonomiczna efektywność funkcjonowania i konkurencyjność polskich gospodarstw rolnych osób fizycznych, W. Józwiak (red.), IERiGŻ- -PIB, Warszawa, s Kukuła K. 2000: Metoda unitaryzacji zerowanej, PWN, Warszawa. Manteuffel R. 1963: Efektywność inwestycji rolniczych, PWRiL, Warszawa. Statistisches Jahrbuch über Ernährung, Landwirtschaft und Forsten, 2010: Wirtschaftsverlag NW GMBH Bremerhaven. Świetlik J. 2012: Szacunek liczby gospodarstw rolnych uprawiających owoce, warzywa i pieczarki na skalę towarową w 2002 i 2010 r., maszynopis IERiGŻ-PIB, Warszawa. Sobierajewska J. 2012: Efektywność funkcjonowania polskich gospodarstw ogrodniczych, Roczniki Naukowe SERiA, t. XIV, z. 1. Ziętara W., Zieliński M. 2011: Polskie gospodarstwa roślinne na tle gospodarstw węgierskich i niemieckich, [w] Program Wieloletni , W. Ziętara (red.), Raport nr 19, IERiGŻ-PIB, Warszawa. Ziętara W., Sobierajewska J. 2012: Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej, [w] Program Wieloletni , W. Ziętara (red.), Raport nr 58, IERiGŻ-PIB, Warszawa. Jolanta Sobierajewska, Wojciech Ziętara FRUIT FARMS IN POLAND AND SELECTED COUNTRIES OF THE EUROPEAN UNION Summary The article indicated the role of orchard production in Polish agriculture. They made an appraisal of the production potential and the effectiveness of Polish fruit farms in relation to Hungarian, German and Dutch farms. European FADN system were included in the Polish orchard farms sizes 8-16 and ESU and they had a greater capacity for growth compared to those analyzed in economic size classes Hungarian farms. Among the fruit farms of the size ESU analysis included Hungarian and German farms and more than 100 ESU holding German and Dutch. In both classes analyzed the economic size of the holding German development were more likely than similar Hungarian or Dutch farms. Adres do korespondencji: prof. dr hab. Wojciech Ziętara Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB ul. Świętokrzyska Warszawa Wojciech.Ziętara@ierigz.waw.pl mgr Jolanta Sobierajewska Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB ul. Świętokrzyska Warszawa tel. (22) Jolanta.Sobierajewska@ierigz.waw.pl
Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej
Gospodarstwa ogrodnicze w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej Zakład Ekonomiki Gospodarstw Rolnych Prof. dr hab. Wojciech Ziętara Mgr Jolanta Sobierajewska Warszawa, 28 wrzesień 212 r 1. Wprowadzenie
Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych
Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych mgr inż. Marcin Żekało Zakład Rachunkowości Rolnej, IERiGŻ-PIB Seminarium IERiGŻ-PIB, 1.1.21 r. Plan wystąpienia 1. Sytuacja na europejskim
Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.
BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 2014-09-26 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. Norwegia jest państwem zbliŝonym pod względem
www.biznesplan.waw.pl
www.biznesplan.waw.pl A. WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ A 1. Wskaźnik płynności bieżącej: WPB AB AB - aktywa bieżące, - zobowiązania bieżące. Wskaźnik ten informuje o tym, ile razy bieżące aktywa pokrywają
Model obliczania jednostkowych kosztów produkcji na podstawie danych Polskiego FADN. Lech Goraj Stanisław Mańko IERiGś-PIB Warszawa
Model obliczania jednostkowych kosztów produkcji na podstawie danych Polskiego FADN Lech Goraj Stanisław Mańko IERiGś-PIB Warszawa Cel seminarium Zaprezentowanie metody obliczania jednostkowych kosztów
Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych Nr 4 2014, 63 78 Problems of Small Agricultural Holdings No. 4 2014, 63 78
Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych Nr 4 2014, 63 78 Problems of Small Agricultural Holdings No. 4 2014, 63 78 Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw rolnych na tle gospodarstw wybranych krajów europejskich
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 19 września 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I półroczu 2014 r. 1 W końcu czerwca 2014 r. działalność
RAPORT Z 1 BADANIA POZIOMU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIEJSKIEGO W KOLUSZKACH
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego RAPORT Z 1 BADANIA POZIOMU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIEJSKIEGO W KOLUSZKACH Opracował: Bohdan Turowski,
Journal of Agribusiness and Rural Development KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) *
www.jard.edu.pl Journal of Agribusiness and Rural Development pissn 1899-5241 eissn 1899-5772 tłumaczenie KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) * Małgorzata Kołodziejczak
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 18 czerwca 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I kwartale 2014 r. 1 W końcu marca 2014 r. działalność
Udzia dochodów z dzia alno ci rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z u ytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
UWAGI ANALITYCZNE Udzia dochodów z dzia alno ci rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z u ytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. spisano 76,4 tys. gospodarstw domowych z u ytkownikiem
RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
STA T T A YSTYKA Korelacja
STATYSTYKA Korelacja Pojęcie korelacji Korelacja (współzależność cech) określa wzajemne powiązania pomiędzy wybranymi zmiennymi. Charakteryzując korelację dwóch cech podajemy dwa czynniki: kierunek oraz
I. KRYTERIA OCENY TECHNICZNEJ:
Kryteria oceny techniczno-ekonomicznej wniosków składanych w ramach działania 1.5 Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora
POSTĘP TECHNOLOGICZNY A STRUKTURA CZASU PRACY, KOSZTY I EFEKTYWNOŚĆ NAKŁADÓW W TRANSPORCIE WARZYW
InŜynieria Rolnicza 11/2006 Stanisław Kokoszka, Sylwester Tabor Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie POSTĘP TECHNOLOGICZNY A STRUKTURA CZASU PRACY, KOSZTY I EFEKTYWNOŚĆ
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2011 roku. Warszawa 2011 I. Badana populacja
III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE
III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Etapy ewidencji i rozliczania kosztów
Etapy ewidencji i rozliczania kosztów Slajdy 1-12 zawierają treści pochodzące z książki J. Matuszewicz, Rachunek Kosztów, Finansservis, Warszawa 2009, str. 35-44 Etapy ewidencji i rozliczania kosztów I.
Obraz statystyczny gospodarstw rolnych w Polsce, zmiany demograficzne i strukturalne
Obraz statystyczny gospodarstw rolnych w Polsce, zmiany demograficzne i strukturalne mgr inż. Renata Kaczkowska Główny Urząd Statystyczny Warszawa, 14 stycznia 2009 r. Definicja gospodarstwa rolnego Za
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 28 stycznia 2010 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Wprowadzenie * Badanie grup przedsiębiorstw prowadzących działalność
Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 marca 2008r.
Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 marca 2008r. Komisja Nadzoru Finansowego 2008 Celem analizy było sprawdzenie spełniania przez zakłady ubezpieczeń wymogów kapitałowych
CZĘŚĆ A. urodzony(a) w... (miejsce zatrudnienia, stanowisko lub funkcja)
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz
Konferencja prasowa. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi KRZYSZTOFA JURGIELA. Warszawa, 26 lutego 2016 r.
Konferencja prasowa Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi KRZYSZTOFA JURGIELA Realizacja exposé Ochrona polskiej ziemi Pakt dla obszarów wiejskich Ubezpieczenia rolnicze Płatności bezpośrednie Nowa inspekcja
Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1
Warszawa, 26 czerwca 2012 r. Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1 W końcu 2011 r. na polskim rynku finansowym funkcjonowały 484 fundusze inwestycyjne
Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za 2014 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Opracowanie sygnalne Warszawa, data 23.10.2015 r. Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych za 2014 r. Wartość aktywów (pasywów) badanych podmiotów na dzień 31 grudnia
Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
POWIĄZANIA MIĘDZYSEKTOROWE W OBSZARZE PRODUKCJI LEŚNO-DRZEWNEJ
POWIĄZANIA MIĘDZYSEKTOROWE W OBSZARZE PRODUKCJI LEŚNO-DRZEWNEJ Dr inŝ. Stanisław Parzych Wydział Leśny SGGW w Warszawie Puszczykowo, 7 9 czerwca 2011 r. GOSPODARKA NARODOWA Całokształt działalności gospodarczej
INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych
INSTRUMEWNTY FINANSOWE umożliwiające pomoc rolnikom w usuwaniu skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych Aleksandra Szelągowska Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rozporządzenie Rady Ministrów z
Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Populacja małych dzieci w Polsce
6 Populacja małych dzieci w Polsce W Polsce żyje ponad półtora miliona dzieci w wieku 0 3 lat. Jest to duża grupa Polaków, stanowiąca 4,27% ogółu ludności naszego kraju 1. Dzieci do trzeciego roku życia
Ludność i praca w rolnictwie indywidualnym niewykorzystany potencjał?
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Ludność i praca w rolnictwie indywidualnym niewykorzystany potencjał? Dr inż. Bożena Karwat Woźniak Dr inż. Paweł Chmieliński
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr 161/2012 Rady Miejskiej w Jastrowiu z dnia 20 grudnia 2012 Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2013-2028 1.
ANALIZA ANKIETY EWALUACYJNEJ. Zajęć z zakresu poradnictwa i wsparcia indywidualnego oraz grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych
ANALIZA ANKIETY EWALUACYJNEJ Zajęć z zakresu poradnictwa i wsparcia indywidualnego oraz grupowego w zakresie podniesienia kompetencji życiowych W celu uzyskana informacji zwrotnej oraz oceny w/w szkolenia
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01] 1 2 3 4 5 6 Efektem rozwiązania zadania egzaminacyjnego przez zdającego była praca 7 egzaminacyjna,
Pacjenci w SPZZOD w latach 2000-2015
Pacjenci w SPZZOD w latach 2000-2015 W latach 2000 2015 ogółem hospitalizowano 3152 osoby. Zestawienie obejmuje również Zakład Pielęgnacyjno Opiekuńczy, który funkcjonował do 2012 roku. Aktualnie w SPZZOD
Kalkulacyjny układ kosztów
Kalkulacyjny układ kosztów bezpośrednie Robocizna Inne wydziałowe zarządu bezpośrednie Techniczny koszty TKW wytworzenia Zakładowy koszt wytworzenia Całkowity koszt własny sprzedaży CKW Rachunkowość zarządcza
Sprawozdanie finansowe dla jednostek mikro
FUNDACJA TĘCZOWY DOM 00-054 Warszawa ul. Jasna 22 l.105a NIP 522-26-01-352 Sprawozdanie finansowe dla jednostek mikro Bilans sporządzony na dzień 31.12.2014 Wiersz AKTYWA Stan na koniec 1 2 poprzedniego
REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE POTENCJAŁU ORAZ EFEKTYWNOŚCI CZYNNIKÓW PRODUKCJI GOSPODARSTW ROLNICZYCH W POLSCE W ŚWIETLE FADN. Wstęp
Regionalne STOWARZYSZENIE zróżnicowanie potencjału EKONOMISTÓW oraz efektywności ROLNICTWA czynników produkcji I AGROBIZNESU gospodarstw... Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 1 163 Maria J. Orłowska Uniwersytet
Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW
URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Wyniki monitorowania pomocy publicznej udzielonej spółkom motoryzacyjnym prowadzącym działalność gospodarczą na terenie specjalnych stref ekonomicznych (stan na
Zaproszenie. Ocena efektywności projektów inwestycyjnych. Modelowanie procesów EFI. Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T.
1 1 Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Ocena efektywności projektów inwestycyjnych Jerzy T. Skrzypek Kraków 2013 Jerzy T. Skrzypek MODEL NAJLEPSZYCH PRAKTYK SYMULACJE KOMPUTEROWE Kraków 2011 Zaproszenie
1. Przychody ze sprzedaży (przychody operacyjne) 23.235,00. 2. Zmienne koszty operacyjne 18.752,50. 3. Marża operacyjna 4.482,50
FIRMA A Rachunek zysków i strat w tys. zł za rok obrachunkowy kończący się 31.12.2000 r. (wersja uproszczona) Wyszczególnienie 1. Przychody ze sprzedaży (przychody operacyjne) 23.235,00 2. Zmienne koszty
Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Opole, 23 kwietnia 2015
Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Opole, 23 kwietnia 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910 wywiadów
2. Ogólny opis wyników badania poszczególnych grup - pozycji pasywów bilansu przedstawiono wg systematyki objętej ustawą o rachunkowości.
B.III. Inwestycje krótkoterminowe 1 303,53 zł. 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe 1 303,53 zł. - w jednostkach powiązanych 0,00 zł. - w pozostałych jednostek 0,00 zł. - środki pieniężne i inne aktywa
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG
PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG WYPŁACALNOŚCI (MB) Próg rentowności (BP) i margines bezpieczeństwa Przychody Przychody Koszty Koszty całkowite Koszty stałe Koszty zmienne BP Q MB Produkcja gdzie: BP próg rentowności
Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Końskich Końskie, grudzień 2011r.
Załącznik nr 17/XXXVIII/11 do Uchwały Zarządu Banku z dnia 22.12.2011r. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Spółdzielczym w Końskich Końskie, grudzień
Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych
Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie
POZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW WOJ. PODKARPACKIEGO
InŜynieria Rolnicza 7/2005 Maciej Kuboń, Sylwester Tabor Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie POZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
Ekonomika małych i średnich przedsiębiorstw
Ekonomika małych i średnich przedsiębiorstw Sprawy organizacyjne Mail: weronika.wegielnik@wsl.com.pl Literatura: Ekonomika małych i średnich przedsiębiorstw red. G. Sobczyk Zasady zaliczenia: Kolokwium
PŁACA MINIMALNA W POLSCE I W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ. Kraków, wrzesieo 2011
PŁACA MINIMALNA W POLSCE I W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Kraków, wrzesieo 2011 Płaca minimalna Wynagrodzenie minimalne (płaca minimalna) to ustawowo określona kwota wynagrodzenia, jednolita dla całego kraju,
grupa b Istota funkcjonowania gospodarki rynkowej
grupa b Istota funkcjonowania gospodarki rynkowej... imię i nazwisko Poniższy test składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.... Za
Eugeniusz Gostomski. Ryzyko stopy procentowej
Eugeniusz Gostomski Ryzyko stopy procentowej 1 Stopa procentowa Stopa procentowa jest ceną pieniądza i wyznacznikiem wartości pieniądza w czasie. Wpływa ona z jednej strony na koszt pozyskiwania przez
Opodatkowanie indywidualnych gospodarstw rolnych a ich siła ekonomiczna 1
Magdalena Mądra Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Opodatkowanie indywidualnych gospodarstw rolnych a ich siła ekonomiczna 1 Wstęp Podatek
Raport kwartalny z działalności emitenta
CSY S.A. Ul. Grunwaldzka 13 14-200 Iława Tel.: 89 648 21 31 Fax: 89 648 23 32 Email: csy@csy.ilawa.pl I kwartał 2013 Raport kwartalny z działalności emitenta Iława, 14 maja 2013 SPIS TREŚCI: I. Wybrane
NIERÓWNOWAGI MAKROEKONOMICZNE
NIERÓWNOWAGI MAKROEKONOMICZNE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ OCENA W ŚWIETLE MECHANIZMU OSTRZEGAWCZEGO ALERT MECHANISM REPORT dr Kamil Kotliński Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Nauk Ekonomicznych
ANEKS NR 1 DO PROSPEKTU EMISYJNEGO PATENTUS SA ZATWIERDZONEGO PRZEZ KNF W DNIU 18 WRZEŚNIA 2009 R.
ANEKS NR 1 DO PROSPEKTU EMISYJNEGO PATENTUS SA ZATWIERDZONEGO PRZEZ KNF W DNIU 18 WRZEŚNIA 2009 R. Niniejszy Aneks został sporządzony w związku z prezentacją w Prospekcie śródrocznych danych finansowych
Miasta woj. lubelskiego w latach 1995 2009
81 Barometr Regionalny Nr 2(24) 2011 Miasta woj. go w latach 1995 2009 Wojciech Żuchowski Polskie Towarzystwo Statystyczne, Oddział w Lublinie Proces urbanizacji rozwoju, wzrostu ich liczby czy zmian udziału
Uchwała Nr XVII/501/15 Rady Miasta Gdańska z dnia 17 grudnia 2015r.
Uchwała Nr XVII/501/15 Rady Miasta Gdańska z dnia 17 grudnia 2015r. w sprawie przyjęcia Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Miasta Gdańska. Na podstawie art.226, art. 227, art. 228, art. 230 ust. 6
Modernizacja siedziby Stowarzyszenia 43 232,05 Rezerwy 16 738,66 II
DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA 1) szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierający stan tych aktywów
ZASOBY CZYNNIKÓW PRODUKCJI ORAZ ICH EFEKTYWNOŚĆ W GOSPODARSTWACH O RÓŻNEJ WIELKOŚCI EKONOMICZNEJ W ŚWIETLE FADN
Zasoby czynników STOWARZYSZENIE produkcji oraz EKONOMISTÓW ich efektywność ROLNICTWA w gospodarstwach I AGROBIZNESU o różnej wielkości... Roczniki Naukowe tom XVII zeszyt 2 189 Maria Jolanta Orłowska Uniwersytet
Plan połączenia poprzez przejęcie. SYNOPTIS PHARMA Sp. z o.o. oraz BS - SUPLE Sp. z o.o.
Plan połączenia poprzez przejęcie SYNOPTIS PHARMA Sp. z o.o. oraz BS - SUPLE Sp. z o.o. uzgodniony i sporządzony w dniu 31 marca 2016r. roku przez Zarządy łączących się Spółek: I. DANE OGÓLNE DOTYCZĄCE
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42 Anna Salata 0 1. Zaproponowanie strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie
ZASOBY MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2013 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: październik 2014 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464-23-15 faks 22 846-76-67
Nasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK
https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/bankowosc/biuro-informacji-kredytowej-bik-koszty-za r Biznes Pulpit Debata Biuro Informacji Kredytowej jest jedyną w swoim rodzaju instytucją na polskim rynku
Analiza sytuacji TIM SA w oparciu o wybrane wskaźniki finansowe wg stanu na 30.09.2012 r.
Analiza sytuacji TIM SA w oparciu o wybrane wskaźniki finansowe wg stanu na 30.09.2012 r. HLB M2 Audyt Sp. z o.o., ul. Rakowiecka 41/27, 02-521 Warszawa, www.hlbm2.pl Kapitał zakładowy: 75 000 PLN, Sąd
Wynagrodzenia kobiet i męŝczyzn w korpusie słuŝby cywilnej. Warszawa 2014 r.
Wynagrodzenia kobiet i męŝczyzn w korpusie słuŝby cywilnej Warszawa 2014 r. System monitoringu wynagrodzeń w słuŝbie cywilnej z uwzględnieniem płci Stałym monitoringiem wynagrodzeń w słuŝbie cywilnej z
WYNIKI BADANIA PT. JAK TAM TWOJE POMIDORY? :)
WYNIKI BADANIA PT. JAK TAM TWOJE POMIDORY? :) Badanie przeprowadziłam w formie ankiety, którą wypełniło 236 czytelników Słonecznego Balkonu. Poniżej prezentuję odpowiedzi na najważniejsze pytania. Zdecydowana
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 1 Data opracowania
nr 103 Polskie gospodarstwa trzodowe i drobiarskie na tle gospodarstw wybranych krajów Unii Europejskiej
nr 103 2014 Polskie gospodarstwa trzodowe i drobiarskie na tle gospodarstw wybranych krajów Unii Europejskiej Polskie gospodarstwa trzodowe i drobiarskie na tle gospodarstw wybranych krajów Unii Europejskiej
1. Obliczenie SDR pojazdów silnikowych ogółem w punkcie pomiarowym typu P
Załącznik nr 2 PRZYKŁAD OBLICZENIA SDR I RODZAJOWEJ STRUKTURY RUCHU W PUNKTACH POMIAROWYCH. Obliczenie SDR ogółem w punkcie pomiarowym typu P Zestawienie zbiorcze wyników z pomiarów przeprowadzonych w
Prognoza 2015. Prognoza 2016. Prognoza 2017. Prognoza 2018
WIELOLETNIA PROGNOZA FINANSOWA GMINY MIASTA CHEŁMŻY NA LATA 2015-2025 Załącznik Nr 1 do uchwały Nr VII/53/15 Rady Miejskiej Chełmży z dnia 17 września 2015r. L.p. Formuła Wyszczególnienie Wykonanie 2012
Bilans w tys. zł wg MSR
Skrócone sprawozdanie finansowe Relpol S.A. za I kw. 2005 r Bilans w tys. zł wg MSR Wyszczególnienie 31.03.2005r 31.03.2004r 31.12.2004r 31.12.2003r AKTYWA I AKTYWA TRWAŁE 41 455 43 069 41 647 43 903 1
Mamy pomysł i co dalej?
Scenariusz powstał na warsztatach Jak uczyć ekonomii - wprowadzenie zagadnień ekonomicznych do programów szkolnych, realizowanych przez CODN w ramach Programu Edukacji Ekonomicznej NBP. Skrócony opis lekcji
Wybrane dane demograficzne województwa mazowieckiego w latach 2001-2014
Wybrane dane demograficzne województwa mazowieckiego w latach 21-214 Warszawa 215 Opracowanie: Oddział Statystyki Medycznej i Programów Zdrowotnych Mazowiecki Urząd Wojewódzki Wydział Zdrowia Dane źródłowe:
Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina
Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy własnych....5
Biznesplan - Projekt "Gdyński Kupiec" SEKCJA A - DANE WNIOSKODAWCY- ŻYCIORYS ZAWODOWY WNIOSKODAWCY SEKCJA B - OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
Załącznik nr 5 do regulaminu Biznesplan - Projekt "Gdyński Kupiec" SEKCJA A - DANE WNIOSKODAWCY- ŻYCIORYS ZAWODOWY WNIOSKODAWCY SEKCJA B - OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA SEKCJA C - PLAN MARKETINGOWY/ANALIZA
Plan połączenia poprzez przejęcie. NEUCA spółka akcyjna oraz INFONIA Sp. z o.o.
Plan połączenia poprzez przejęcie NEUCA spółka akcyjna oraz INFONIA Sp. z o.o. uzgodniony i sporządzony w dniu 25 lipca 2016r. roku przez Zarządy łączących się Spółek: I. DANE OGÓLNE DOTYCZĄCE ŁĄCZĄCYCH
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE radnego gminy
Uwaga: OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE radnego gminy Tyszowce, dnia 16-04-2012 r. (miejscowość) 1. Osoba składająca oświadczenie obowiązana jest do zgodnego z prawdą, starannego i zupełnego wypełnienia kaŝdej z
Rachunek zysków i strat
Rachunek zysków i strat Pojęcia Wydatek rozchód środków pieniężnych w formie gotówkowej (z kasy) lub bezgotówkowej (z rachunku bankowego), który likwiduje zobowiązania. Nakład celowe zużycie zasobów w
OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE,- członka zarządu powiatu...::~.~.~ :::::::=:::..::._..~..'N i
t;;;,:: ~ :~ OŚWIADCZENIE MAJĄTKOWE,- członka zarządu powiatu...::~.~.~ :::::::=:::..::._..~..'N i Uwaga: ~;:;;. ~ Z O -u- V~OG :t;. ;1>~ f i Jastrowie dnia 02 grudnia 2014 ro u _..._...~....~ i (~) 3ił'\i~OJ..G~~'
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W RADOMIU W I PÓŁROCZU 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa Informacja sygnalna Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Data opracowania: sierpień 2014 r.
CHARAKTERYSTYKA GOSPODARSTW ROLNYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2005 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE Informacja sygnalna Data opracowania - kwiecień 2006 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 012 415 38 84 Internet: http://www.stat.gov.pl/urzedy/krak Nr 7 CHARAKTERYSTYKA
TABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych
-...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.
PROCEDURA EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W GRZĘDZICACH
PROCEDURA EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W GRZĘDZICACH GRZĘDZICE 2009R. TREŚĆ PROCEDURY 1. WSTĘP 2. TERMIN I SPOSÓB ZAPOZNAWANIA RADY PEDAGOGICZNEJ Z PLANEM EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ
Sytuacja na rynku kredytowym
Sytuacja na rynku kredytowym wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych II kwartał 2013 Warszawa, kwiecień 2013 r. Podsumowanie wyników ankiety Kredyty dla przedsiębiorstw Polityka kredytowa:
Polskie gospodarstwa roślinne na tle gospodarstw węgierskich i niemieckich
INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Polskie gospodarstwa roślinne na tle gospodarstw węgierskich i niemieckich nr 19 2011 Wojciech Ziętara Marek Zieliński
Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Nowa Ruda
Załącznik Nr 3 do Uchwały nr 106/XIII/15 Rady Gminy Nowa Ruda z dnia 29 grudnia 2015 roku Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Nowa Ruda Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach
Zadania ćwiczeniowe do przedmiotu Makroekonomia I
Dr. Michał Gradzewicz Zadania ćwiczeniowe do przedmiotu Makroekonomia I Ćwiczenia 3 i 4 Wzrost gospodarczy w długim okresie. Oszczędności, inwestycje i wybrane zagadnienia finansów. Wzrost gospodarczy
INFORMACJA O SPOSOBIE KALKULOWANIA DOCHODÓW DO BUDŻETU GMINY CZAPLINEK NA 2012 R.
CZĘŚĆ OPISOWA INFORMACJA O SPOSOBIE KALKULOWANIA DOCHODÓW DO BUDŻETU GMINY CZAPLINEK NA 2012 R. 1. Subwencje z budżetu państwa oraz udziały podatku dochodowym od osób fizycznych ujęto w wysokości podanej
Zwierzęta gospodarskie w województwie wielkopolskim w grudniu 2015 r. 1 (dane wstępne)
Urząd Statystyczny w Poznaniu OPRACOWANIA SYGNALNE Data opracowania: marzec 2016 ul. Wojska Polskiego 27/29 60 624 Poznań tel: 61 27 98 200 fax: 61 27 98 100 SekretariatUSPOZ@stat.gov.pl poznan.stat.gov.pl
INDATA SOFTWARE S.A. Niniejszy Aneks nr 6 do Prospektu został sporządzony na podstawie art. 51 Ustawy o Ofercie Publicznej.
INDATA SOFTWARE S.A. Spółka akcyjna z siedzibą we Wrocławiu, adres: ul. Strzegomska 138, 54-429 Wrocław, zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000360487
Wyniki finansowe 1 kwartał 2014. Dywidenda 2013. Prognoza 2014
Wyniki finansowe 1 kwartał 2014 Dywidenda 2013 Prognoza 2014 01 Wyniki finansowe 1 kwartał 2014 2012-09-03 2012-10-15 2012-11-27 2013-01-15 2013-02-26 2013-04-11 2013-05-28 2013-07-10 2013-08-22 2013-10-03
RYNEK ZBÓŻ. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 35/2016
kg na mieszkańca RYNEK ZBÓŻ TENDENCJE CENOWE Ceny krajowe w przedsiębiorstwach prowadzących zakupy W czwartym tygodniu sierpnia 2016 r. na rynku krajowym zboża konsumpcyjne ponownie podrożały, natomiast
ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1
dnia 16.03.2016 r. ZAPYTANIE OFERTOWE NR 1 W związku z realizacją w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 Tytuł projektu: Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAPYTANIE OFERTOWE
Legnica, dnia 22.05.2015r. ZAPYTANIE OFERTOWE na przeprowadzenie audytu zewnętrznego projektu wraz z opracowaniem raportu końcowego audytu w ramach projektu, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015
CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015 Najwyższy wzrost od Q2 2005 Poziom zadowolenia polskich konsumentów w Q3 15 wyniósł 80 punktów, tym samym wzrósł o 10 punktów względem