Wewnątrzbłędnikowe nerwiaki nerwu przedsionkowo-ślimakowego
|
|
- Ewa Zawadzka
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 437 Wewnątrzbłędnikowe nerwiaki nerwu przedsionkowo-ślimakowego Intralabyrinthine schwannoma of the vestibulocochlear nerve Eliza Brożek-Mądry, Kazimierz Niemczyk, Krzysztof Morawski SUMMARY Aim: Presenting and discussing the patient with intravestibular schwannoma of the vestibulocochlear nerve, the course of disease, audiologic and radiologic examination and treatment possibilities. Methods: Analysis of clinical presentation and treatment of the patient with intravestibular schwannoma and review of available literature on intralabyrinthine schwannomas. Results: A 34-year-old male was diagnosed with a tumor localized in the left vestibule and semicircular canals without accompanying vertigo at any time of the disease but with tinnitus and total deafness of the left ear. Preoperative diagnosis was established on the basis of MRI with contrast. Localization of the tumor laterally to the fundus of internal auditory canal was essential for the diagnosis. Surgical treatment was chosen via translabyrinthine approach. Postoperative course was uneventful. Discussion: Intralabyrinthine schwannoma are rare pathology. Their occurrence implies that schwannomas can originate at any segment of vestibulocochlear nerve. Most commonly intralabyrinthine schwannomas are observed at intracochlear or inrtavestibular localization. Present trials of these tumors classification were presented. The symptoms emerging in the course of disease are hearing loss, tinnitus, and vertigo, thus there were described patients with intralabyrinthine schwannomas diagnosed and treated as Meniere disease. Treatment depends on the intensity of symptoms and tumor expansion, while approach is dependant on its localization. Conclusion: Elaborate radiologic examination including MRI with contrast is essential in case of atypical course of disease with hearing loss, tinnitus and vertigo, or with early diagnosis of Meniere disease. Hasła indeksowe: nerwiak, MRI, choroba Meniere a, szumy uszne Key words: Key words: neurilemmoma, MRI, Meniere disease, tinnitus by Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi Otrzymano/Received: Zaakceptowano do druku/accepted: Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, KN Wkład pracy autorów/authors contribution: według kolejności Konflikt interesu/conflicts of interest: Autorzy pracy nie zgłaszają konfliktu interesów. Adres do korespondencji/ Address for correspondence: imię i nazwisko: Kazimierz Niemczyk adres pocztowy: ul. Banacha 1a Warszawa tel fax Otolaryngol Pol 2009; 63 (5): Wprowadzenie Nerwiaki stanowią grupę guzów rozwijających się z komórek Schwanna, stanowiących osłonkę nerwów na odcinku obwodowym. Nerwiaki nerwu przedsionkowo-ślimakowego ósmego nerwu czaszkowego są łagodnymi guzami najczęściej zlokalizowanymi w przewodzie słuchowym wewnętrznym, rozwijającymi się najczęściej w strefie Obersteinera-Redlicha [1], czyli w strefie przejściowej pomiędzy tkanką glejową a osłonką Schwanna. Zazwyczaj szerzą się przyśrodkowo obejmując kąt mostowo-móżdżkowy. Najczęściej nerwiaki nerwu VIII związane są z jego częścią przedsionkową, czyli nerwem przedsionkowym górnym lub dolnym, sporadycznie zaś z nerwem ślimakowym. W rzadkich przypadkach nerwiaki nerwu przedsionkowego stwierdzane są bocznie od strefy Obersteinera-Redlicha, wewnątrz błędnika. Wśród nerwiaków nerwu VIII, guzy w lokalizacji wewnątrzbłędnikowej stwierdzane są w 2 do 10% przypadków [2, 3]. Pierwsze doniesienie opisujące nerwiaka w lokalizacji wewnątrzbłędnikowej autorstwa Mayera pochodzi z 1917 roku i dotyczy guza stwierdzonego podczas autopsji [4]. Pierwszy przypadek choroby, początkowo prowadzonej jako choroba Meniere a, gdzie guza stwierdzono śródoperacyjnie w trakcie wykonywania labiryntektomii, opisany został przez Wanamakera w 1972 roku [5]. Dotychczas w literaturze opisano około 80 przypadków nerwiaków wewnątrzbłędnikowych. Kamieniem milowym w diagnozowaniu choroby było wprowadzenie rezonansu magnetycznego. W okresie kiedy nie był dostępny, chorym z nerwiakami wewnątrzbłędnikowymi przypisywano m.in. chorobę Meniere a, autoimmunologiczne choroby ucha wewnętrznego, guzy przewodu słuchowego wewnętrznego i kąta mostowo-móżdżkowego, czy nagłą głuchotę.
2 438 KAZUISTYKA / CASE REPORTS Ryc. 1. Obraz MRI w sekwencji T2-zależnej przedstawiający hipointensywną masę guza zaznaczoną białą strzałką, kontrastującą z hiperintensywną strukturą ślimaka (czarna strzałka). Ryc. 2. Hiperintensywny guz wypełniający struktury przedsionka i wchodzący do kanałów półkolistych oznaczony strzałką (obraz T1-zależny z kontrastem). Opis przypadku 34-letni mężczyzna został przyjęty do Kliniki Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z powodu szumu usznego po stronie lewej, początkowo o wysokich częstotliwościach (pisk), utrzymującego się od 7-8 lat oraz głuchoty ucha lewego. Niedosłuch u chorego miał charakter postępujący, przy czym chory w początkowym okresie choroby nie zauważył pogorszenia słuchu, które odnotowano w badaniach audiologicznych w 30 rż. U chorego nie występowały zawroty głowy ani zaburzenia równowagi. W toku diagnostyki wykonano komplet badań audiologicznych (audiometrię tonalną, impedancyjną, audiometrię mowy, ABR), ENG, badania radiologiczne: tomografię komputerową kości skroniowych oraz rezonans magnetyczny kątów mostowo-móżdżkowych z oceną ucha wewnętrznego. Stwierdzono całkowitą głuchotę ucha lewego. W badaniu ENG zaobserwowano stałokierunkowy oczopląs typu Nylen II w próbie położeniowej, w próbie kalorycznej obraz deficytu obwodowego po stronie lewej z przewagą kierunkową w prawo. W diagnostyce radiologicznej nie stwierdzono zmian w tomografii komputerowej, natomiast w rezonansie magnetycznym, w obrazach T2-zależnych z kontrastem widoczny jest po stronie lewej obszar hipointensywny w obrębie przedsionka i kanału półkolistego bocznego, kontrastujący z hiperintensywną przestrzenią płynową ślimaka (ryc. 1). Obrazy T1-zależne z kontrastem przedstawiają hiperintensywny obszar bocznie od ślimaka, obejmujący kanał półkolisty boczny i prawdopodobnie górny (ryc. 2). Chorego zakwalifikowano do leczenia operacyjnego usunięcie guza zaplanowano drogą przezbłędnikową. Śródoperacyjnie potwierdzono istnienie guza wypełniającego woreczek i łagiewkę oraz wchodzącego do kanałów półkolistych, bocznego i górnego (ryc. 3a, b). Jamę pooperacyjną wypełniono mięśniem i tkanką tłuszczową. W okresie pooperacyjnym nie stwierdzono powikłań. Po usunięciu szwów w 7 dobie po operacji chory został wypisany do domu w stanie ogólnym dobrym. W badaniu histopatologicznym potwierdzono wstępną diagnozę nerwiaka. Chory pozostaje w obserwacji do dalszej kontroli radiologicznej. Omówienie Wewnątrzbłędnikowe nerwiaki nerwu przedsionkowoślimakowego rozwijają się w obrębie ucha wewnętrznego, a ich istnienie potwierdza opinię, że nerwiaki mogą się rozwijać wzdłuż całej długości osłonki Schwanna, czyli od strefy Obersteinera-Redlicha aż do zakończeń nerwów w narządach zmysłów. Mogą szerzyć się do przyległych przestrzeni, czyli przewodu słuchowego wewnętrznego [7] czy jamy bębenkowej [7, 8]. Zajęcie ucha środkowego może się odbywać poprzez okienko okrągłe [7, 9, 10], ale również możliwe jest szerzenie się guza poprzez okienko owalne z wyluksowaniem płytki strzemiączka [11]. Natomiast Doyle i in. opisują 4 przypadki rozwoju guza zlokalizowanego głównie wewnątrzbłędnikowo z jego szerzeniem się przyśrodkowo, w dnie przewodu słuchowego wewnętrznego [12]. Opisywane są również przypadki odwrotne, czyli wewnątrzbłędnikowego szerzenia się nerwiaków mających początek w przewodzie słuchowym wewnętrznym [13], charakteryzujących się szybko postępującą głuchotą, nie kore-
3 439 Ryc. 3. Śródoperacyjny obraz guza przedsionka i kanałów półkolistych (a-końcówka haczyka wskazuje masę guza w ampułce kanału półkolistego bocznego, natomiast strzałka ukazuje guz w ampułce kanału półkolistego górnego (przedniego); b-guz częściowo wypreparowany z błędnika) lującą z wielkością guza umiejscowionego w przewodzie słuchowym wewnętrznym. W tych przypadkach częściej obserwuje się wewnątrzślimakową progresję guza i wymuszającą pewną modyfikację operacji wstępnie zaplanowanej z dostępu przezbłędnikowego, tak aby uzyskać odpowiedni dostęp do ślimaka. W 2004 roku Kennedy i in. zaproponowali nową klasyfikację nerwiaków wewnątrzbłędnikowych, dzieląc je na wewnątrzprzedsionkowe, wewnątrzślimakowe, wewnątrzprzedsionkowo-ślimakowe, przezwrzecionkowe, przezplamkowe, przezuszne oraz bębenkowobłędnikowe [14]. Guzy przezwrzecionkowe, przezplamkowe i przezuszne w tej klasyfikacji charakteryzują się szerzeniem do przewodu słuchowego wewnętrznego, a przezuszne i błędnikowo-bębenkowe szerzą się do jamy bębenkowej. Wspomnianą klasyfikację opracowano w oparciu o grupę 28 pacjentów i stwierdzono, że największą podgrupę stanowią pacjenci z nerwiakami wewnątrzprzedsionkowymi. Korzystając z takiej klasyfikacji Jia i in. zebrali 68 przypadków opisanych w literaturze do 2006 roku i podobnie okazało się, że największą grupę stanowią nerwiaki o lokalizacji w obrębie przedsionka (28/68), druga lokalizacja to wewnątrzślimakowa (15/68) a następna przezwrzecionkowa (9/68)[ ]. Inne wyniki uzyskali Tieleman i in. opisując retrospektywnie 52 przypadki zebrane w 2 ośrodkach referencyjnych [3]. W tej pracy większość nerwiaków wewnątrzbłędnikowych stanowiły guzy początkowo zlokalizowane w obrębie ślimaka, częściej i bardziej obejmujące schody ślimaka niż schody przedsionka, umiejscawiające się zazwyczaj z przodu pomiędzy zakrętem podstawnym a drugim zakrętem schodów ślimaka. Wzrost guzów obserwowano od schodów ślimaka w kierunku schodów przedsionka oraz od schodów przedsionka w stronę woreczka i odwrotnie. W dostępnych 27 badaniach kontrolnych powiększanie się guza obserwowano u 59% chorych. Sataloff i in. zebrali 23 pacjentów, wśród których również przeważały przypadki nerwiaków o lokalizacji wewnątrzślimakowej (11/7, pozostałe miały charakter mieszany, lub wychodziły poza ucho wewnętrzne) [16]. Wśród objawów choroby najczęściej wymienia się na pierwszym miejscu odbiorczy ubytek słuchu, a następnie szumy uszne i zawroty głowy (odpowiednio 93%, 50%, 51% Jia i in.) [15]. Nie stwierdzono korelacji pomiędzy lokalizacją guza a pojawiającymi się objawami. Ze względu na współistnienie wymienionej triady objawów, oraz zdarzające się przypadki niedosłuchu o charakterze fluktuacyjnym, często u tych pacjentów rozpoznawano i leczono chorobę Meniere a. Obraz symulujący chorobę Meniere a może być tłumaczony przez wtórne tworzenie się wodniaka endolimfatycznego, co zostało wykazane histologicznie [17, 18]. W pracy Sataloff i in. niedosłuch odbiorczy stwierdzono u 19 pacjentów (3 przypadki fluktuacyjnego niedosłuchu), zawroty głowy u 13 chorych, a szumy uszne u 10 chorych [16]. Opisywano również przypadki zdiagnozowania guza podczas implantacji wszczepu ślimakowego [19]. Trzy lata później wszczepiono z dobrym efektem implant ślimakowy choremu z neurofibromatozą typu II i nerwiakiem wewnątrzbłędnikowym zlokalizowanym w przedsionku, kanałach półkolistych górnym i tylnym oraz w bocznej połowie przewodu słuchowego wewnętrznego [20]. Całkiem oczywiste wydaje się występowanie odbiorczego upośledzenia słuchu u chorych z nerwiakiem zlokalizowanym wewnątrzbłędnikowo, ale opisywano również przypadki chorych, u których na pewnym etapie choroby występował niedosłuch mieszany bez patologii ucha środkowego, czy zewnętrznego [10, 14, 21]. Kennedy i in. na podstawie obserwacji 6 chorych wysunęli przypuszczenie, że wytłumaczeniem dla tego rodzaju obserwacji może być spadek
4 440 KAZUISTYKA / CASE REPORTS Tabela I. Wskazania do leczenia operacyjnego nerwiaków wewnątrzbłędnikowych Wskazania do leczenia operacyjnego zawroty głowy uposledzające codzienne funkcjonowanie, guz szerzący się do kata mostowo-móżdżkowego lub ucha środkowego, guz szerzący się do przewodu słuchowego wewnętrznego i wskazujący wzrost w kontrolnych badaniach MRI zawroty głowy upośledzające codzienne funkcjonowanie, guz szerzący się do przewodu słuchowego wewnętrznego j.w.+ niedosłuch Autor (rok)/wszyscy pacjenci/liczba operacji Fitzgerald i in. (1999)/7/4[28], Green i in. (1999)/4/3, Kennedy i in. (2004)/28/9 Doyle i in. (1994)/8/2 z 4 kwalifikowanych, Tieleman i in. (2008)/52/12 Neff i in. (2003)/8/4 Di Lella i in. (2007)/7/5 przewodnictwa związany z blokowaniem przepływu płynów ucha wewnętrznego. Tylko u 1 chorego występował stan przypominający otosklerozę związany z unieruchomieniem płytki strzemiączka przez guz zlokalizowany wewnątrzprzedsionkowo. Rozpoznanie nerwiaka wewnątrzbłędnikowego początkowo było stawiane w badaniach post mortem (Mayer 1917), następnie pojawił się czas rozpoznań śródoperacyjnych (Wanamaker 1972) a 20 lat później pojawiły się doniesienia opisujące chorobę rozpoznaną na podstawie obrazowania rezonansem magnetycznym. Należy wspomnieć, że w tym samym roku, kiedy pojawiła się publikacja Wanamakera, Karlan i in. opisali przypadek nerwiaka wewnątrzbłędnikowego stwierdzonego w tomografii komputerowej [10], następnie dopiero Brogan i in. w 1990 i Saeed i in. oraz Doyle i in. w 1994 roku opisali guzy wewnątrz błędnika stwierdzone przedoperacyjnie w rezonansie magnetycznym wykonanym z kontrastem (gadolina) [12, 22, 23]. Nerwiaki w rezonansie magnetycznym po podaniu środka kontrastującego ukazują się jako obszary hiperintensywne na T1-zależnych obrazach, a w obrazach T2-zależnych obserwujemy je jako obszar hipointensywny. Obrazowanie T1 i T2 zależne z podaniem kontrastu jest niezbędne aby odróżnić takie patologie jak: zapalenie błędnika, krwawienie, czy kostnienie wewnątrz błędnika [24]. W przypadkach niejasnych wyników badanie MRI należy powtórzyć za kilka miesięcy. Należy również zaznaczyć, że podczas rutynowego obrazowania kąta mostowo-móżdżkowego i przewodu słuchowego wewnętrznego można łatwo przeoczyć zmiany wewnątrzbłędnikowe [21, 25]. Postępowanie w przypadku nerwiaków zlokalizowanych wewnątrzbłędnikowo może być zachowawcze lub chirurgiczne. Zachowawcze polega na obserwacji chorego z okresową kontrolą radiologiczną, zależnie od występujących objawów ale nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Kennedy i in. są zdania, leczenie zachowawcze powinno być metodą z wyboru w przypadku nerwiaków wewnątrzbłędnikowych, obserwując że 67% badanych przez nich guzów miało lokalizację przedsionkową bądź ślimakową i większość nie wykazywała wzrostu. Należy pamiętać, że wśród 23 przypadków zebranych przez Sataloff i in., 11 było leczonych jako choroba Meniere a (leki rozszerzające naczynia, diuretyki, glikokortykosteroidy). Z kolei leczenie operacyjne może być przeprowadzone z dostępu przezbłędnikowego, przezślimakowego lub łącząc obydwa: z dostępu przezusznego. Opisywano również wykonywanie petrosektomii subtotalnej w celu usunięcia guza. Wybór leczenia operacyjnego jest uzależniony od wielu różnych czynników, a droga dostępu zależy od lokalizacji i rozległości guza (tab. I). Zastanawiając się nad wyborem leczenia należy zwrócić uwagę na nasilenie objawów, próg słyszenia, oraz wiek chorego. Di Lella i in. sugeruje obserwację radiologiczną (HR MRI) chorych powyżej 65 r.ż., pacjentów z prawidłowym słuchem i bez upośledzających funkcjonowanie zawrotów głowy. U starszych pacjentów, u których wykazywano wzrost guza w badaniach MRI ale bez zawrotów głowy rozważana jest radioterapia stereotaktyczna [14]. W literaturze bezsprzecznie opisywane jest jedno bezwzględne wskazanie do leczenia operacyjnego, a mianowicie zawroty głowy zaburzające normalne funkcjonowanie chorego [3, 12, 14, 21, 26, 27, 28]. Szerzenie się guza przyśrodkowo prowadzące do zajęcia dna przewodu słuchowego wewnętrznego narzuca, w trakcie operacji, potrzebę otwarcia opon, a co za tym idzie, zwiększa potencjalne ryzyko wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego, zapalenia opon mózgowordzeniowych i krwawienia wewnątrzczaszkowego [12, 26], stąd stało się kolejnym wskazaniem do leczenia operacyjnego. Di Lella i in. sugerują również, że jeżeli doszło już do upośledzenia słuchu (nie podaje w jakim stopniu) należy chorego leczyć operacyjnie, nawet jeżeli pacjent jest młody i nie występują u niego zawroty głowy. Pozostałe guzy zlokalizowane wewnątrzbłędnikowo wymagają okresowej kontroli radiologicznej (MRI) [12]. Opisywany pacjent został zgodnie z powyższym tokiem rozumowania zakwalifikowany do operacji, pomimo braku zawrotów głowy, czy wewnątrzkanałowego szerzenia się guza. U pacjenta w przebiegu choroby nie występowały zawroty głowy, ani zaburzenia równowagi, co koreluje z danymi Kennedy ego i in. (jedynie u 25% chorych występowały zawroty głowy, a u 46% zaburzenia równowagi) [14]. W związku z zajęciem woreczka, łagiewki i kanałów półkolistych górnego i bocznego, przypuszczalnie szerzyć się mógł ze nerwów odchodzą-
5 441 cych od gałęzi górnej nerwu przedsionkowego, która na poziomie plamki sitkowatej górnej zawiera nerw łagiewkowo-bańkowy rozdzielający się na nerw bańkowy przedni, bańkowy boczny oraz nerw łagiewkowy i woreczkowy górny. Ze względu na ograniczenie guza, nieniszczącego kości, do ucha wewnętrznego, nie powinien dziwić brak rozpoznania w tomografii komputerowej, natomiast wyjątkowo przydatny w ocenie rozległości guza był rezonans magnetyczny z kontrastem. Warto również wspomnieć, że u chorych po operacji guza wewnątrzbłędnikowego istnieje możliwość odrestaurowania słyszenia stereofonicznego, przy użyciu BAHA 15. Podsumowanie Nerwiaki wewnątrzbłędnikowe są rzadką patologią. Ich występowanie świadczy o możliwości rozwoju guza z nerwu przedsionkowo-ślimakowego na każdym jego odcinku. Dokładna diagnostyka radiologiczna z wykorzystaniem MRI jest niezbędna w przypadku nietypowo przebiegających chorób z niedosłuchem, szumami czy zawrotami głowy, wstępnie diagnozowanymi jako choroba Meniere a. Umiejętność oceny ucha wewnętrznego w badaniu MRI z kontrastem w obrazach T1 i T2 zależnych może pomóc w ustalaniu przyczyn szybko postępującego niedosłuchu odbiorczego i zawrotów głowy o nasilonym przebiegu. PIŚMIENNICTWO 1. Xenellis JE, Linthicum FH Jr. On the myth of the glial/ schwann junction (Obersteiner-Redlich zone): origin of vestibular nerve schwannomas. Otol Neurotol. 2003: 24(1); Montague ML, Kishore A, Hadley DM, O Reilly BF. MR Findings in intralabyrinthine schwannomas. Clinical Radiology 2002: 57; Tieleman A, Casselman JW, Somers T, Delanote J, Kuhweide R, Ghekiere J, De Foer B, Offeciers EF. Imaging of intralabyrinthine schwannomas: a retrospective study of 52 cases with emphasis on lesion growth. AJNR Am J Neuroradiol. 2008: 29(5); Meyer O. Ein Fall von multiplen Tumoren in den Endausbreitungen des Akustikus. Z Ohrenheilkunde. 1917: 75; Wanamaker HH. Acoustic neuroma primary arising in the vestibule. Laryngoscope 1972: 82; Shin YR, Choi SJ, Park K, Choung YH. Intralabyrinthine schwannoma involving the cochlea, vestibule, and internal auditory canal: canalolabyrinthine schwannoma. Eur Arch Otorhinolaryngol 2009: 266; Storrs LA. Acoustic neurinomas presenting as middle ear tumors. Laryngoscope 1974: 84; Stoney PJ, Rutka J, Dolan E. Hawke M. Acoustic neuroma presenting as a middle ear mass. J Otolaryngol 1991: 20; Amolis CP, Lanser MJ, Jackler RK. Acoustic neuroma presenting as middle ear mass. Otolaryngol Head Neck Surg. 1992: 107; Karlan MS, Besek M, Potter GB. Intracochlear neurilemmoma. Arch Otolaryngol 1972: 96; Hamed A, Linthicum FH. Temporal bone histopathology case of the month Intralabyrinthine schwannoma. Otol Neurotol. 2005: 26; Doyle KJ, Brackmann DE. Intralabyrinthine schwannomas. Otolaryngol Head Neck Surg 1994: 110; Falcioni M, Taibah A, Trapani G, Khrais T, Sanna M. Inner ear extension of vestibular schwannomas. Laryngoscope 2003: 113; Kennedy RJ, Shelton C, Salzmann KL, Davodson HC, Harnsberger HR. Intralabyrinthine schwannomas: diagnosis, management, and a new classification system. Otol Neurootol. 2004: 25; Jia H, Marzin A, Dubreuil Ch, Tringali S. Intralabyrinthine schwannomas: Symptoms and managements. Auris Nasus Larynx 2008: 35; Sataloff RT, Roberts BR, Feldman M. Intralabyrinthine schwannoma. Am J Otol 1988: 9(4); Hoshino T. Ishii D. Intralabyrinthine neurilemmoma. A histopathological report. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec 1972: 34; Hawke M, Kefne M, Robbins KT, Fredrickson JM, Sima A. Occult labyrinthine schwannoma. J Otolaryngol 1981: 10; Kronenberg J, Horowitz Z, Hildesheimer M. Intracochlear schwannoma and cochlear implantation. Ann Otol Rhinol Laryngol 1999: 108; Ahsan S, Telischi F, Hodges A, Balkany T. Cochlear implantation concurrent with translabyrinthine acoustic neuroma resection. Laryngoscope 2003: 113; Green JD, McKenzie JD. Diagnosis and management of intralabyrinthine schwannomas. Laryngoscope 1999: 109; Brogan M, Chakeres DW. Gd-DTPA-enhanced MR imaging of cochlear schwannoma. Am J Neuroradiol 1990: 11; Saeed SR, Birzgalis AR, Ramsden RT. Intralabyrinthine schwannoma shown by magnetic resonance imaging. Neuroradiology 1994: 36; Hegarty JL, Patel S, Fischbein N, Jackler RK, Lalwani AK, The value of enhanced magnetic resonance imaging in the evaluation of endocochlear disease. Laryngoscope 2002: 112; Marshall AH, Owen VMF, Nikolopoulos TP. Acoustic schwannomas: awareness of radiologic error will reduce unnecessary treatment. Otol Neurotol 2005: 26; Di Lella F, Dispenza F, De Stefano A, Falcioni M, Sanna M. Management of intralabyrinthine schwannomas. Auris Nasus Larynx 2007: 34; Neff BA, Willcox TO, Sataloff RT. Intralabyrinthine schwannoma. Otol Neurotol 2003: 24; Fitzgerald DC, Grundfast KM, Hecht DA, Mark AS. Intralabyrinthine schwannomas. Am J Otol 1999: 20;
Wielospecjalistyczny proces diagnostyczny w kierunku zastosowania implantów ślimakowych
Załącznik nr 2 Wielospecjalistyczny proces diagnostyczny w kierunku zastosowania implantów ślimakowych I. Wprowadzenie Cele diagnostyki: Wybór grupy pacjentów spełniających wskazania medyczne, psychologiczne,
Implanty pniowe u pacjentów z NF-2 w praktyce klinicznej
Implanty pniowe u pacjentów z NF-2 w praktyce klinicznej Lidia Mikołajewska, Kazimierz Niemczyk, Andrzej Marchel, Agnieszka Pastuszka Katedra i Klinika Otolaryngologii Katedra i Klinika Neurochirurgii
Usunięcie guza nerwu przedsionkowego z jednoczesną implantacją ślimakową w obustronnej głuchocie opis przypadku
136 Usunięcie guza nerwu przedsionkowego z jednoczesną implantacją ślimakową w obustronnej głuchocie opis przypadku Removal of vestibular schwannoma with simultanous cochlear implantation in patient with
Implanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu
Implanty słuchowe jako nowoczesna metoda leczenia niedosłuchu Andrzej Molisz, Janusz Siebert Katedra Medycyny Rodzinnej Gdański Uniwersytet Medyczny VI Kongres Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej
ScienceDirect. journal homepage: Sudden hearing loss as a symptom of vestibular schwannoma
polski przeglą d otorynolaryngologiczny 2 (2013) 189 193 Dostępne online www.sciencedirect.com ScienceDirect journal homepage: www.elsevier.com/locate/ppotor Artykuł oryginalny/original research article
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS
SUMMARY - Aim: - - /Received: / Guzy nerwu VIII to łagodne guzy, wywodzące się z osłonki mielinowej przedsionkowej części nerwu. Nerw przedsionkowy posiada gałęzie; górną i dolną, które wyznaczają piętra
środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII
Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Zachowanie słuchu i czynności nerwu twarzowego podczas operacji małych guzów kąta mostowo-móżdżkowego z zastosowaniem poszerzonego dostępu przez środkowy dół czaszki Preservation of hearing and
5 Przegląd piśmiennictwa Piotr Sokołowski
VERTIGOPROFIL VOL. 4/Nr 2(14)/2010 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz Rada redakcyjna: Prof. dr hab. n. med. Anna Członkowska
Oczopląs w różnych patologiach układu równowagi. Aby zrozumieć oczopląs pochodzenia obwodowego
Katarzyna Pierchała Oczopląs w różnych patologiach układu równowagi. Aby zrozumieć oczopląs pochodzenia obwodowego Klinika Otolaryngologii WUM Kierownik Kliniki: prof. K. Niemczyk Konferencja Laryngologia
Terminologia, definicje, jednostki miar stosowane w badaniach audiologicznych. Jacek Sokołowski
Terminologia, definicje, jednostki miar stosowane w badaniach audiologicznych Jacek Sokołowski Akustyka Akustyka jest to nauka o powstawaniu dźwięków i ich rozchodzeniu się w ośrodkach materialnych, zwykle
Imię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie. Nazwa operacji:..
Drenaż wentylacyjny To operacja przeprowadzana głównie u dzieci, rzadziej u dorosłych, z wysiękowym zapaleniem ucha środkowego i niedosłuchem. Polega na umieszczeniu w błonie bębenkowej szpulki (drenika
Vertigo in cerebellopontine angle tumor Patients. Paulina Zarębska-Karpieszuk, Robert Bartoszewicz, Katarzyna Pierchała, Kazimierz Niemczyk
- - - - - Zaburzenia równowagi u pacjentów z guzem kąta mostowo-móżdżkowego Vertigo in cerebellopontine angle tumor Patients Paulina Zarębska-Karpieszuk, Robert Bartoszewicz, Katarzyna Pierchała, Kazimierz
Gamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu
Gamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu Leszek Lombarski Klinika Neurochirurgii i Urazów Układu Nerwowego CMKP, Warszawa Stereotaksja
BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU
442 Część II. Neurologia kliniczna BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU Badania neuroobrazowe Badanie tomografii komputerowej głowy Zasadniczym rozróżnieniem wydaje
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Wartość wielorzędowej tomografii komputerowej w wykrywaniu wad wrodzonych ucha wewnętrznego oraz przydatność metody w klinicznej kwalifikacji do implantacji Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów. Value
3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
Poszerzony dostęp przez środkowy dół czaszki w leczeniu nerwiaków nerwu słuchowego technika operacyjna w aspekcie możliwych powikłań
3 Poszerzony dostęp przez środkowy dół czaszki w leczeniu nerwiaków nerwu słuchowego technika operacyjna w aspekcie możliwych powikłań Extended middle fossa approach in treatment of vestibular schwannoma
Epidemiologia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi - analiza retrospektywna
Audiofonologia Tom XIII 1998 Katarzyna Pierchala, Grzegorz Janczewski Klinika Otolaryngologij Akademii Medycznej w Warszawie Antoni Grzanka Instytut Podstaw Elektroniki Politechniki Warszawskiej Epidemiologia
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS
20 / Choroba Méniè re a definiowana jest jako zespół objawów występujących w przebiegu wodniaka endolimfatycznego błędnika [1]. Typowy obraz kliniczny po raz pierwszy opisany został przez Prospera Méniè
Konsensus na temat leczenia niedosłuchów przy zastosowaniu implantów zakotwiczonych w kości
Konsensus na temat leczenia niedosłuchów przy zastosowaniu implantów zakotwiczonych w kości Łódź 5-6 maja 2011 Wprowadzenie Wszczepy implantów zakotwiczonych w kości jako procedura medyczna finansowane
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
236 Kazimierz Niemczyk, Krzysztof Morawski, Magdalena Lachowska, SUMMARY The aim of this study is to present indications, surgical technique and time in Polish clinical practice. 24-years-old patient with
Przetoka kanału półkolistego górnego opis przypadku
186 Otorynolaryngologia 2011, 10(4): 186-190 Przetoka kanału półkolistego górnego opis przypadku Superior semicircular canal dehiscence syndrome a case report Marek Zadrożniak 1/, Kamal Morshed 1/, Agnieszka
Neuromodulacja akustyczna CR
Neuromodulacja akustyczna CR W redukcji szumu usznego powstałego wskutek hiperaktywności włókien horyzontalnych neuronów kory słuchowej. Neurologia akustyczna CR jest wykorzystywana w naszej klinice do
Czynniki prognostyczne zachowania słuchu u pacjentów operowanych z powodu guza kąta mostowo-móżdżkowego
PRACE Morawski POGLĄDOWE K i wsp. Czynniki prognostyczne zachowania słuchu u pacjentów operowanych z powodu guza... Czynniki prognostyczne zachowania słuchu u pacjentów operowanych z powodu guza kąta mostowo-móżdżkowego
Diagnostyka USG a potwierdzenie rozpoznania w artroskopii
Diagnostyka USG a potwierdzenie rozpoznania w artroskopii Tomasz Poboży Szpital Medicover Klinika Lek-Med Czy w dobie powszechnej dostępności MR jest miejsce dla USG w ocenie patologii stawu ramiennego?
Diagnostyka audiologiczna
SYLLABUS + PROGRAM ZAJĘĆ I semestr rok akademicki 2017/2018 A. Ogólny opis : Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Komentarz Diagnostyka audiologiczna Jednostka oferująca przedmiot Audiology
Głuchota w przebiegu guza kąta mostowo-móżdżkowego u 5-letniego chłopca opis przypadku
OPIS PRZYPADKU Głuchota w przebiegu guza kąta mostowo-móżdżkowego u 5-letniego chłopca opis przypadku Sensorineural deafness due to cerebellopontine angle tumor in 5-year-old boy case report Renata Pepaś
Obraz kliniczny guzów nerwu VIII w erze nowoczesnych badań diagnostycznych
... I Audiofonologia Tom XIII 1998 Kazimierz Niemczyk l,2, Fran~ois Micheł VaneecIoo 3, Henryk Skarżyński l,2, Paweł Podogrodzki l, Antoni Bruzgiełewicz l I Klinika Otolaryngologii Akademii Medycznej w
Raki ucha w materiale Kliniki Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w latach
38 PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS Raki ucha w materiale Kliniki Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w latach 2004 2008 Ear carcinomas in Department of Otolaryngology of the Medical University
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Nowotwory złośliwe ucha środkowego i zewnętrznego u chorych powyżej 60 roku życia
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 14, nr 1, 130 134 ISSN 1425 4956 Maciej Wiatr, Jacek Składzień, Tadeusz Bielak Katedra i Klinika Otolaryngologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny
Ucho Ucho = narząd przedsionkowoślimakowy a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny I. Ucho zewnętrzne: 1/ małŝowina uszna 2/ przewód słuchowy zewnętrzny - szkielet: chrzęstny, kostny - skóra: włosy, gruczoły
NAJWIĘKSI PRZESTĘPCY DZIAŁAJĄ W UKRYCIU O KTÓREJ TRZEBA MÓWI Ć GŁOŚNO
C I C H E Z A K A M A R K I L O N D Y N U NAJWIĘKSI PRZESTĘPCY DZIAŁAJĄ W UKRYCIU CZYLI NF 2 CICHA CHOROBA O KTÓREJ TRZEBA MÓWI Ć GŁOŚNO Agnieszka Wojtkiewicz Arkadiusz Wojtkiewicz Warszawa 2017 Dlaczego
Protezowanie niedosłuchów przewodzeniowych aparatami zakotwiczonymi w kości skroniowej BAHA (doniesienie wstępne)
Ann. Acad. Med. Gedan., 2009, 39, 83 89 Jerzy Kuczkowski, Czesław Stankiewicz Protezowanie niedosłuchów przewodzeniowych aparatami zakotwiczonymi w kości skroniowej BAHA (doniesienie wstępne) Bone anchored
ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU
ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU Ubytek słuchu i jego pierwsze symptomy Ubytek słuchu (niedosłuch) jest zaburzeniem funkcjonowania układu słuchowego, objawiającym się ograniczeniem zdolności do słyszenia dźwięków.
Ocena korzyści słuchowych po zastosowaniu systemu implantu ślimakowego u pacjentów z jednostronną głuchotą
mgr Marika Kruszyńska Zakład Implantów i Percepcji Słuchowej Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu Ocena korzyści słuchowych po zastosowaniu systemu implantu ślimakowego u pacjentów z jednostronną głuchotą
Przedmowa 11 Bożydar Latkowski Antoni Prusiński. Wprowadzenie 12 Antoni Prusiński. Część I. Wybrane problemy otoneurologii 21
Spis treści Przedmowa 11 Wprowadzenie 12 Część I. Wybrane problemy otoneurologii 21 1. ABC anatomii i fizjologii narządu przedsionkowego jako obwodowego receptora układu równowagi 22 2. Badanie otoneurologiczne
Wyniki leczenia chirurgicznego otosklerozy seria 1527 przypadków
110 Otorynolaryngologia 2007, 6(2): 110-114 Wyniki leczenia chirurgicznego otosklerozy seria 1527 przypadków Results of stapes surgery of 1527 cases TATIANA GIEREK, LUCYNA KLIMCZAK-GO B Katedra i Klinika
Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT. z realizacji
Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy Uniwersytet Medyczny w Poznaniu RAPORT z realizacji Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu Noworodków w Polsce w latach 2003-2015 Klinika Otolaryngologii
Trzeszczka kopytowa- zmiany, które widoczne są w rezonansie magnetycznym, a niewidoczne w rtg
Trzeszczka kopytowa- zmiany, które widoczne są w rezonansie magnetycznym, a niewidoczne w rtg DR N. WET. MARTA MIESZKOWSKA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra
Nerwiaki nerwu słuchowego diagnostyka i leczenie
Otorynolaryngologia 2013, 12(1): 8-18 Nerwiaki nerwu słuchowego diagnostyka i leczenie Acoustic neuromas diagnostic and treatment methods Barbara Jamróz, Kazimierz Niemczyk Katedra i Klinika Otolaryngologii,
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Kazuistyka/case report Przecięcie nerwu przedsionkowego u pacjenta z chorobą Meniere'a i całkowitą głuchotą po uprzednim leczeniu gentamycyną Vestibular neurectomy in Meniere's patient with total
Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Pierwsze w Polsce wszczepienie Implantu ucha środkowego Cochlear MET
Pierwsze w Polsce wszczepienie Implantu ucha środkowego Cochlear MET Jedną z podstaw rozwoju współczesnego społeczeństwa jest niebywały postęp w kontaktach międzyludzkich, dostęp i wymiana informacji,
Brodawczaki splotu naczyniówkowego u dzieci
Brodawczaki splotu naczyniówkowego u dzieci Choroid plexus papilloma in children Krzysztof Jarmusz, Zdzis³aw Huber, Pawe³ Ma³asiak, Katarzyna Nowakowska, Krzysztof Strzy ewski z Katedry i Kliniki Chirurgii,
RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. lek. Hanny Czerniejewskiej Wolskiej
Prof. dr hab. n. med. Jarosław Markowski Katowice, 12.05.2019 r. Kierownik Katedry i Kliniki Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach 40 027 Katowice ul. Francuska 20 RECENZJA ROZPRAWY
Zapalenie kości skroniowej jako powikłanie wysiękowego zapalenia ucha środkowego
Robert Bartoszewicz, Emilia Karchier, Krzysztof Morawski, Jacek Sokołowski, Kazimierz Niemczyk Zapalenie kości skroniowej jako powikłanie wysiękowego zapalenia ucha środkowego Katedra i Klinika Otolaryngologii
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji
Przygotowanie do samodzielnej pracy z pacjentem masaż w dyskopatii jako jedna z metod neurorehabilitacji Czym jest dyskopatia? Jest to szerokie pojęcie obejmujące schorzenia krążka międzykręgowego. W większości
Wyniki zastosowania systemu implantu ślimakowego w grupie nastoletnich oraz młodych dorosłych pacjentów z głuchotą pre- i postlingwalną
59 Wyniki zastosowania systemu implantu ślimakowego w grupie nastoletnich oraz młodych dorosłych pacjentów z głuchotą pre- i postlingwalną The results of cochlear implantation in teenagers and young adult
09:00-09:55 Nadzwyczajne Walne Zebranie Członków Warszawskiego Oddziału PTORL
Komitet naukowy: prof. dr hab. n. med. Kazimierz Niemczyk Przewodniczący Komitetu dr hab. n. med. Ireneusz Bielecki dr n. med. Paweł Dobrzyński dr nauk prawnych Mariusz Filipek dr hab. n. med. Tomasz Gotlib
Jagiellonian University Otolaryngology Department, Crakow, Poland
- - - - - Analiza poprawy słuchu u osób operowanych z powodu otosklerozy w Klinice Otolaryngologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Analysis of hearing improvement in the patients operated on due
Ocena wyników leczenia nagłej głuchoty idiopatycznej z zastosowaniem terapii tlenem hiperbarycznym
Ocena wyników leczenia nagłej głuchoty idiopatycznej z zastosowaniem terapii tlenem hiperbarycznym Evaluation of hyperbaric oxygen and pharmacological therapy in sudden hearing loss Marcin Jadczak 1, Piotr
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
rezonans magnetyczny informacje dla pacjentów
rezonans magnetyczny informacje dla pacjentów MR 1 najważniejsze jest zdrowie Dla wygody naszych pacjentów stworzyliśmy portal Wyniki Online, gdzie, bez wychodzenia z domu, można odebrać wyniki badania
Program implantów ślimakowych u dzieci - stan obecny
Audiofonologia Tom XIII 1998 Anna Geremek, Henryk Skarżyński, Joanna Szuchnik Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Warszawa Program implantów ślimakowych u dzieci - stan obecny Pediatrie Coehlear Implants
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Katowice, r. Znak: LDZ LKL. Katedra i Klinika Laryngologii Wydział Lekarski w Katowicach
Znak: LDZ LKL Katowice, 5.08.2019r. RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ lek. Kamili Kordowskiej pt.: Leczenie otochirurgiczne wad kosteczek słuchowych u pacjentów z wrodzoną łamliwością kości (osteogenesis imperfecta).
Wyniki leczenia chorych z niedosłuchem przy użyciu zakotwiczonych w kości implantów BAHA
Ann. Acad. Med. Gedan. 2011, 41, 61 70 Jerzy Kuczkowski, Czesław Stankiewicz, Tomasz Przewoźny, Wojciech Sierszeń Wyniki leczenia chorych z niedosłuchem przy użyciu zakotwiczonych w kości implantów BAHA
Gruźlicze zapalenie ucha środkowego opis przypadku
- - - - - Gruźlicze zapalenie ucha środkowego opis przypadku Tuberculous otitis media - case presentation Wkład autorów: A projekt badań B wykonanie badań C analiza statystyczna D interpretacja danych
Elektrostymulacja jako alternatywna metoda leczenia szumów usznych
FONIATRIA I AUDIOLOGIA Elektrostymulacja Elektrostymulacja jako alternatywna metoda leczenia szumów usznych Electrical stimulation as an alternative method of tinnitus treatment Wiesław Konopka 1, Marzena
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
NERWY CZASZKOWE I ICH JĄDRA. KLINICZNE ASPEKTY USZKODZEŃ NERWÓW CZASZKOWYCH.
NERWY CZASZKOWE I ICH JĄDRA. KLINICZNE ASPEKTY USZKODZEŃ NERWÓW CZASZKOWYCH. Uszkodzenie nerwu węchowego powoduje anosmię (brak węchu). Może być wynikiem złamania w obrębie dołu przedniego czaszki lub
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
Wyniki słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu u pacjentów z nerwiakiem nerwu słuchowego Results of ABR in patients with acoustic neurinoma Terentieva Kateryna 1, Niemczyk Kazimierz 2, Naumenko Oleksander
Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
REZONANS MAGNETYCZNY GRUCZOŁU KROKOWEGO
REZONANS MAGNETYCZNY GRUCZOŁU KROKOWEGO mpmri multiparametric MRI affidea MR Warszawa Pracownia i sprzęt Pracownia Rezonansu Magnetycznego Affidea w Warszawie została uruchomiona latem 2012 roku. Wyposażona
Wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego
LECZENIE OPERACYJNE CHORÓB UCHA ZABIEGI OPERACYJNE POPRAWIAJĄCE SŁUCH DR N. MED. PIOTR DĄBROWSKI, DR N. MED. TOMASZ KOPEĆ, DR N. MED. ŁUKASZ BORUCKI KATEDRA I KLINIKA OTOLARYNGOLOGII I ONKOLOGII LARYNGOLOGICZNEJ
XVII KURS MIKROCHIRURGII UCHA ŚRODKOWEGO Klasyczne i endoskopowe techniki chirurgii ucha środkowego
Komitet Naukowy Prof. dr hab. n. med. Kazimierz Niemczyk Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Morawski Prof. dr hab. n. med. Jerzy Kuczkowski Dr n. med. Robert Bartoszewicz Dr n. med. Emilia Karchier Komitet
Temporal bone microsurgery in 3D technology an instructional course Skriningowa diagnostyka błędnika vhit
Czwartek/Thursday 5.10.2017 12.00 16.30 Kurs instruktażowy Mikrochirurgia kości skroniowej w technologii 3D Temporal bone microsurgery in 3D technology an instructional course Warsztat sponsorowany przez
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
J. Olszewski i inni WSTĘP Szumy uszne (tinnitus) definiowane są jako wrażenie dźwięku, występującego mimo braku bodźca akustycznego w otoczeniu. Według aktualnego stanu wiedzy tinnitus jest skutkiem nieprawidłowej
Nerwiaki nerwu słuchowego: zalecane postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne
12 Nerwiaki nerwu słuchowego: zalecane postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne Acoustic Neuroma: Diagnostics and Therapeutics Procedures Barbara Jamróz, Kazimierz Niemczyk Pol. Przegląd Otorynolaryngol
Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Otolaryngologia. Zwróć uwagę, że numery WV 1-39 przydzielone są otorynolaryngologii, rynologii i laryngologii traktowanych zarówno razem jak i osobno.
WV Otolaryngologia Zwróć uwagę, że numery WV 1-39 przydzielone są otorynolaryngologii, rynologii i laryngologii traktowanych zarówno razem jak i osobno. WV 100-190 dotyczy tylko prac ogólnych. Klasyfikuj
Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne
Ewa Osuch-Wójcikiewicz Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Niemczyk Konferencja
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Otolaryngologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Otolaryngologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Samoistna przepuklina oponowo-mózgowa kości skroniowej
PRACE ORYGINALNE Przepuklina oponowo-mózgowa Samoistna przepuklina oponowo-mózgowa kości skroniowej Spontaneous temporal bone meningo-encephalocele Paweł K. Burduk 1, Józef Mierzwiński 1, Danuta Burduk
J.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński
J.Rostkowska, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżyński Niedosłuch w grupie 65+ 75% osób po 70 roku życia ma różne problemy związane ze słuchem. (Sprawozdanie merytoryczno-finansowe Instytutu Fizjologii i
ROZPRAWA DOKTORSKA. Udział badań obrazowych obejmujących jamę brzuszną w diagnozowaniu chorób nowotworowych u dzieci.
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Lek. Małgorzata Skuza ROZPRAWA DOKTORSKA Udział badań obrazowych obejmujących
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII Prof. nadzw. dr hab. med. Marek Jemielity Klinika Kardiochirurgii UM w Poznaniu Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS. Osteoradionecrosis of the temporal bone. Robert Bartoszewicz, Antoni Bruzgielewicz, Ewa Osuch-Wójcikiewicz,
PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS 85 Osteoradionecrosis of the temporal bone Robert Bartoszewicz, Antoni Bruzgielewicz, Ewa Osuch-Wójcikiewicz, SUMMARY Introduction: Radiotherapy is an effective, modern method
I ogólnopolska konferencja INNOWACJE W OTOLARYNGOLOGII. Program naukowy
I ogólnopolska konferencja INNOWACJE W OTOLARYNGOLOGII WYZWANIA MOŻLIWOŚCI PRAKTYCZNE PERSPEKTYWY 17 19.09.2015, KOŁOBRZEG Program naukowy 17 września 2015, Czwartek od 11.00 rejestracja 12.00-13.00 KURS
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
medyczne eksploracje Neurolingwistyka Praktyczna 2017 nr 3 ISSN Jerzy Tomik, Beata Solowska Streszczenie Summary
Neurolingwistyka Praktyczna 2017 nr 3 ISSN 2450-5072 medyczne eksploracje Jerzy Tomik, Beata Solowska OTOSKLEROZA ETIOLOGIA, DIAGNOSTYKA, LECZENIE Streszczenie W artykule przedstawiono zagadnienia związane
Ziarniniak cholesterolowy
Ziarniniak cholesterolowy Ziarniniak cholesterolowy Cholesterol granuloma Grzegorz Januszek, Kazimierz Niemczyk, Krzysztof Morawski, Robert Bartoszewicz, Ewa Orkan-Łęcka Katedra i Klinika Otolaryngologii
Dźwięk i słuch. Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu
Dźwięk i słuch 1 Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu Broszura ta jest pierwszą z serii broszur firmy WIDEX poświęconych słuchowi oraz tematom z nim związanym. Od fal dźwiękowych do słyszenia
Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Zapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Zakresy świadczeń. chirurgia naczyniowa - drugi poziom referencyjny. chirurgia szczękowo-twarzowa. dermatologia i wenerologia
Zakresy świadczeń Tryb realizacji świadczeń Lp. Kod produktu Nazwa świadczenia Uwagi 1 2 3 4 6 7 1 5.52.01.0000029 Hospitalizacja przed przekazaniem do ośrodka o wyższym poziomie referencyjnym 5 12 X X
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi
Płód w płodzie fetus in fetu. Hanna Moczulska 1, Maria Respondek-Liberska 2 1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi 2. Zakład
lek. wet. Joanna Głodek Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie
lek. wet. Joanna Głodek Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie W medycynie ludzkiej rezonans magnetyczny (RM) jest jedną
Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 6, 342 348. słowa kluczowe: głuchota, protezy słuchowe, implanty ślimakowe
Tomasz Przewoźny 1, Jerzy Kuczkowski 1, Andrzej Molisz 2, Wojciech Sierszeń 1, Czesław Stankiewicz 1, Janusz Siebert 2, Waldemar Narożny 1, Dorota Szubstarska 4, Kinga Wasila 4, Barbara Bednarska 4, Karolina
Ocena częstości występowania szumów usznych u dzieci z prawidłowym wynikiem badania przesiewowego słuchu
Otorynolaryngologia Raj-Koziak D i wsp. Ocena 2011, częstości 10(4): 171-175 występowania szumów usznych u dzieci z prawidłowym wynikiem badania... 171 Ocena częstości występowania szumów usznych u dzieci
Operacje tympanoplastyczne w leczeniu przewlek³ego zapalenia ucha œrodkowego cz. II
Durko T.: Operacje tympanoplastyczne w leczeniu przewlek³ego zapalenia ucha œrodkowego czêœæ II Otorynolaryngologia, 2002, 1(1), 31-38 1-11 97 OPERACJE W OTORYNOLARYNGOL ARYNGOLOGII OGII Otorynolaryngologia,
Pytanie 3 W powyższym przypadku jeśli kielichy byłyby poszerzone przy miedniczce normalnej wielkości jakie byłoby najbardziej prawdopodobne
Pytanie 3 W powyższym przypadku jeśli kielichy byłyby poszerzone przy miedniczce normalnej wielkości jakie byłoby najbardziej prawdopodobne rozpoznanie? Wrodzone wodokielisze (megacalycosis) Pytanie 4
R_02 10-04-15 18:07 Page 103 Krytyczne spojrzenie 103
Krytyczne spojrzenie 103 ODPOWIEDZI PRZYPADEK 104 104 R_02 10-04-15 18:07 Page 105 P R Z Y P A D E K 51 1. Jakie jest najbardziej prawdopodobne rozpoznanie? 2. Jaką lokalizację przerzutów ze względu na
Metody badań słuchu. Badania elektrofizjologiczne w diagnostyce audiologicznej. Zastosowanie metod obiektywnych. dzieci. osoby dorosłe 2015-09-14
NSTYTUT FZJOLOG PATOLOG SŁUCHU WARSZAWA Krzysztof Kochanek Badania elektrofizjologiczne w diagnostyce audiologicznej Metody badań słuchu Metody psychoakustyczne behawioralne audiometryczne audiometria