Jakub Biernat Piotr Cybula Prawo spadkowe pytania kazusy tablice 4. wydanie

Transkrypt

1 Jakub Biernat Piotr Cybula Prawo spadkowe pytania kazusy tablice 4. wydanie

2 REPETYTORIA C H BECK Prawo spadkowe

3 W sprzedaży: B. Kordasiewicz (red.) PRAWO SPADKOWE. SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO, TOM 10, wyd. 3 System Prawa Prywatnego E. Skowrońska-Bocian PRAWO SPADKOWE, wyd. 10 Podręczniki Prawnicze PRAWO CYWILNE. ORZECZNICTWO, TOM III, wyd. 2 z wprowadzeniem K. Pietrzykowskiego Zbiory Orzecznictwa Becka KODEKS CYWILNY, KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO, KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY, KOSZTY SĄDOWE CYWILNE, wyd. 28 Edycja Sądowa

4 Prawo spadkowe pytania kazusy tablice 4. wydanie rozszerzone i zmienione Jakub Biernat doktor nauk prawnych, wykładowca Krakowskiej Akademii im. A. Frycza Modrzewskiego Piotr Cybula doktor nauk prawnych WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2015

5 Poszczególne rozdziały opracowali: Pytania: Jakub Biernat 2 5, 7, 10 12, 15, 26, 29 47, Piotr Cybula 9, 13 14, 16 17, 19 25, 27 28, Jakub Biernat, Piotr Cybula 1, 6, 8, 18 Kazusy: Jakub Biernat 1, 5 7 Piotr Cybula 8 10 Jakub Biernat, Piotr Cybula 2 4 Tablice: Jakub Biernat 2 4, 7 13 Piotr Cybula 1, 5 6, 14 Aktualizacja: Jakub Biernat Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2015 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wykaz skrótów Literatura Przedmowa VII IX XXI Część A. Pytania Rozdział I. Przepisy ogólne 1 Pytania 1 10 Rozdział II. Dziedziczenie ustawowe 10 Pytania Rozdział III. Rozrządzenia na wypadek śmierci 12 Pytania Rozdział IV. Zachowek 26 Pytania Rozdział V. Przyjęcie i odrzucenie spadku 32 Pytania Rozdział VI. Stwierdzenie nabycia spadku lub przedmiotu zapisu windykacyjnego, poświadczenie dziedziczenia i ochrona spadkobiercy 36 Pytania Rozdział VII. Odpowiedzialność za długi spadkowe 38 Pytania Rozdział VIII. Wspólność majątku spadkowego i dział spadku 43 Pytania Rozdział IX. Umowy dotyczące spadku 47 Pytania Rozdział X. Europejskie poświadczenie spadkowe 51 Pytanie 52

7 VI Spis treści Część B. Kazusy Kazus 1. Dziedziczenie testamentowe i ustawowe wyłączenie małżonka od dziedziczenia 53 Kazus 2. Testament ustny 58 Kazus 3. Wydziedziczenie wykładnia testamentu niegodność dziedziczenia 64 Kazus 4. Ustanowienie spadkobiercy odpowiedzialność za długi spadkowe 70 Kazus 5. Oświadczenie o przyjęciu spadku odpowiedzialność za długi spadkowe 77 Kazus 6. Oświadczenie o odrzuceniu spadku zbycie spadku nabycie od nieuprawnionego 83 Kazus 7. Rozporządzenie udziałem w prawie majątkowym należącym do majątku spadkowego zachowek 92 Kazus 8. Zrzeczenie się dziedziczenia 100 Kazus 9. Wady oświadczenia woli testatora przedawnienie roszczeń z tytułu zachowku 105 Kazus 10. Skład spadku zapis zwykły 112 Część C. Tablice Tabl. 1. Podstawowe źródła prawa spadkowego 119 Tabl. 2. Dziedziczenie ustawowe 120 Tabl. 3. Dziedziczenie ustawowe w razie przysposobienia (z wyjątkiem przysposobienia przez jednego z małżonków dziecka drugiego małżonka) 121 Tabl. 4. Testament jako czynność prawna 121 Tabl. 5. Forma testamentu 122 Tabl. 6. Porównanie skutków wad oświadczenia woli w ujęciu ogólnym oraz przy sporządzaniu testamentu 122 Tabl. 7. Porównanie zapisu zwykłego i polecenia 122 Tabl. 8. Porównanie niegodności dziedziczenia i wydziedziczenia 123 Tabl. 9. Sposoby przyjęcia i odrzucenie spadku 124 Tabl. 10. Ogólne zasady normujące zakres i charakter odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe 124 Tabl. 11. Sposoby podziału majątku spadkowego w sądowym dziale spadku 124 Tabl. 12. Porównanie zbycia udziału w spadku oraz zbycia udziału w prawie majątkowym należącym do majątku spadkowego 125 Tabl. 13. Darowizny w prawie spadkowym 126 Tabl. 14. Terminy w prawie spadkowym 127 Indeks rzeczowy 131

8 Wykaz skrótów 1. Akty normatywne KC Kodeks cywilny KK Kodeks karny KPC Kodeks postępowania cywilnego KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy KWU ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.) PWKC Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny PodSpadDarU ustawa z r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 86 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm.) PrSpółdz ustawa z r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) rozporządzenie Nr 650/2012 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 650/2012 z r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz.Urz. UE L Nr 201, s. 107) SamGminU ustawa z r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515) 2. Piśmiennictwo Dz.U. Dziennik Ustaw EP Edukacja Prawnicza Gd. SP Gdańskie Studia Prawnicze GSW Gazeta Sądowa Warszawska KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP Monitor Prawniczy NP Nowe Prawo

9 VIII Wykaz skrótów OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Pal. Palestra PiP Państwo i Prawo PiS Państwo i Społeczeństwo PiŻ Prawo i Życie PS Przegląd Sądowy Rej. Rejent RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SC Studia Cywilistyczne SP Studia Prawnicze SPP Studia Prawa Prywatnego ZNIBPS Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze 3. Inne skróty art. artykuł post. postanowienie pyt. pytanie SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy tabl. tablica uchw. uchwała uchw. SN (7) uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów wyr. wyrok w zw. w związku zd. zdanie

10 Literatura 1. Wybrane komentarze J. Ignaczewski, Prawo spadkowe. Art KC. Komentarz, Warszawa Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, red. J. Pietrzykowski, Warszawa Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3. Spadki, red. K. Osajda, Warszawa Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa Kodeks cywilny, t. 2. Komentarz do artykułów Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4. Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa Unijne rozporządzenie spadkowe Nr 650/2012. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa Wybrane podręczniki i opracowania systemowe A. Doliwa, Prawo spadkowe, Warszawa J. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe w zarysie, opracował i zaktualizował A. Mączyński, Warszawa E. Niezbecka, Prawo spadkowe w zarysie, Lublin J.S. Piątowski, B. Kordasiewicz, Prawo spadkowe. Zarys wykładu, Warszawa E. Skowrońska-Bocian, Prawo spadkowe, Warszawa System Prawa Cywilnego, t. 4. Prawo spadkowe, red. J.S. Piątowski, Ossolineum System Prawa Prywatnego, t. 10. Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa S. Wójcik, M. Załucki, Podstawy prawa cywilnego. Prawo spadkowe, Warszawa Wybrane opracowania monograficzne, artykuły i glosy S. Babiarz, Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym, Warszawa G. Bieniek, Notarialne poświadczenie dziedziczenia, Rej. 2008, Nr 9. J. Bieda, M. Kłos, Zapis windykacyjny powrót do przeszłości, PiP 2013, z. 4. A. Bieranowski, Wykładnia testamentu zawierającego zapis windykacyjny głos w dyskusji, Rej. 2012, Nr 7 8. J. Biernat, Ochrona osób bliskich spadkodawcy w prawie spadkowym, Toruń J. Biernat, Z problematyki tzw. testamentu działowego w polskim prawie spadkowym, PS 2005, Nr 4.

11 X Literatura J. Biernat, Początek biegu terminu przedawnienia roszczeń z tytułu zachowku, PiS 2007, Nr 1. J. Biernat, Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe po dziale spadku. Uwagi de lege ferenda, [w:] Studia Prawnicze. Rozprawy i materiały, red. M. Nowak, Kraków J. Biernat, Umowa o dział spadku, Warszawa J. Biernat, Udział w prawie majątkowym wchodzącym w skład majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską jako przedmiot zapisu windykacyjnego, Rej. 2012, Nr 7 8. J. Biernat, Dział spadku a zniesienie współwłasności glosa do postanowienia SN z r., V CSK 63/09, PS 2012, Nr J. Biernat, Dzieci małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku jako spadkobiercy ustawowi, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa J. Biernat, Rozporządzenie przez spadkobiercę udziałem w przedmiocie należącym do spadku de lege ferenda, [w:] Państwo demokratyczne, prawne i socjalne, t. 3, Studia prawne, red. M. Grzybowski, Kraków J. Biernat, Testament wspólny de lege ferenda, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa P. Borkowski, Notarialne poświadczenie dziedziczenia uwagi de lege ferenda, Rej. 2009, Nr 9. P. Borkowski, Notarialne poświadczenie dziedziczenia, Warszawa W. Borysiak, O prawie spadkobierców ustawowych do zachowku polemicznie, PiP 2008, z. 5. W. Borysiak, Dziedziczenie ustawowe w świetle nowelizacji Kodeksu cywilnego, PS 2011, Nr 2. W. Borysiak, Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona, Warszawa W. Borysiak, P. Księżak, O zapisie windykacyjnym udziału w przedmiocie należącym do majątku wspólnego małżonków, PS 2013, Nr 7 8. E. Bystrzyńska-Fornal, Oznaczenie (określenie) osoby spadkobiercy w testamencie, PS 2004, Nr 2. D. Celiński, W kwestii formy notarialnego protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu. Artykuł polemiczny, Rej. 2013, Nr 2. R. Ciosek, Dziedziczenie ustawowe Skarbu Państwa i gminy, PS 2006, Nr 7 8. P. Cybula, Forma testamentu w prawie polskim, EP 2002, Nr 6 i 7. P. Cybula, Zmiany w prawie spadkowym. Przywrócenie dziedziczenia ustawowego gminy, EP 2003, Nr 11. P. Cybula, M. Załucki, Czy konsul może zabezpieczać i realizować spadki przysługujące tylko Skarbowi Państwa?, Przegląd Prawa Publicznego 2014, Nr 2.

12 Literatura XI P. Cybula, M. Załucki, Funkcje konsula w sprawach spadkowych, [w:] Wybrane zagadnienia współczesnego prawa konsularnego (z perspektywy prawa i praktyki międzynarodowej oraz polskiej), red. W. Burek, P. Czubik, Kraków P. Cybula, Testament podróżny de lege lata i de lege ferenda (zagadnienia wybrane), [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa R. Czerniawski, Dziedziczenie papierów wartościowych, Warszawa K. Czub, Konstrukcja autorskich dóbr i praw osobistych po śmierci twórcy, PiP 2011, z. 11. P. Czubik, Konsekwencje europejskiego rozporządzenia spadkowego (nr 650/2012) dla praktyki notarialnej (zagadnienia dotyczące wyboru prawa właściwego dla dziedziczenia), Rej. 2013, Nr 11. A. Doliwa, Umowy dotyczące spadku, SPP 2008, z. 1. E. Drozd, Uprawnienie małżonka spadkodawcy z art k.c., [w:] Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, Ossolineum E. Drozd, Darowizna na wypadek śmierci, Rej. 1992, Nr 1. A. Dyoniak, Dziedziczenie testamentowe rozwiedzionego małżonka, RPEiS 1988, z. 3. A. Dyoniak, Ochrona rodziny w razie śmierci jednego z małżonków, [w:] Rodzina w świetle prawa i polityki społecznej, red. T. Smyczyński, Poznań D. Dończyk, Notarialne poświadczenie dziedziczenia. Komentarz, Warszawa P. Feliga, Zapis windykacyjny glosa do uchwały SN z r., III CZP 46/12, PS 2015, Nr M. Fras, Dział spadku. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. A. Gałakan-Halicka, Stwierdzenie treści testamentu ustnego, MoP 2004, Nr 16. A. Ganicz, Uprawnieni i zobowiązani z tytułu zachowku w polskim prawie spadkowym, Rej. 2011, Nr 2. E. Gniewek, O niedopuszczalności zapisu windykacyjnego przedmiotów majątku wspólnego małżonków, Rej. 2012, Nr 1. J. Górecki, Umowa darowizny na wypadek śmierci, Rej. 2006, Nr 2. J. Górecki, Zapis windykacyjny uwagi de lege ferenda, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego, red. E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork b.r.w. J. Górecki, Zapis windykacyjny w praktyce notarialnej, Rej. 2012, Nr 4. K. Grzybczyk, M. Szpunar, Notarialne poświadczenie dziedziczenia jako alternatywny sposób stwierdzania prawa do dziedziczenia, Rej. 2006, Nr 2. J. Gwiazdomorski, Dziedziczenie ustawowe w projekcie kodeksu cywilnego PRL, [w:] Materiały dyskusyjne do projektu kodeksu cywilnego Polskiej Rze czypospolitej Ludowej. Materiały sesji naukowej 8 10 XII 1954, red. J. Wa silkowski, Warszawa J. Gwiazdomorski, Rezerwa czy zachowek?, PiŻ 1959, Nr 12. J. Gwiazdomorski, Wypłaty z wkładów oszczędnościowych po śmierci wkładcy, NP 1964, Nr 11.

13 XII Literatura J. Gwiazdomorski, Formy testamentu, NP 1966, Nr 6. J. Gwiazdomorski, Wykładnia przepisów o testamencie na tle uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, NP 1973, Nr 6. M. Habdas, Pozycja prawna małżonka spadkodawcy na tle prawnoporównawczym, Rej. 2006, Nr 2. M. Hałgas, Ukrycie testamentu jako przesłanka niegodności dziedziczenia, PS 2007, Nr M. Jagielska, Rejestr testamentów, Rej. 2006, Nr 2. T. Jasiakiewicz, Skutki prawne powołania spadkobiercy z zastrzeżeniem warunku lub terminu glosa do postanowienia SN z r., IV CSK 524/09, PS 2013, Nr 4.T. Justyński, Uwagi w sprawie prawnej dopuszczalności zawierania umów darowizny ze skutkiem mortis causa, PS 2015, Nr 4. R. Kapkowski, Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia, PiP 2009, z. 11. W. Klyta, Testamenty wspólne, Rej. 2006, Nr 2. M. Kłos, Wspólność majątku spadkowego, Warszawa M. Kłos, Rozporządzenie przez spadkobiercę udziałem w przedmiocie nale żą cym do spadku, dokonane bez zgody pozostałych spadkobierców, PS 1999, Nr M. Kołodzińska, Czy instytucja zapisu windykacyjnego może skutecznie zastąpić darowiznę na wypadek śmierci? Uwagi wynikające z praktyki notarialnej, PS 2012, Nr B. Konińska, Upływ terminu do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego z przyczyn leżących po stronie wymiaru sprawiedliwości, Rej. 2014, Nr 9. B. Kordasiewicz, Przyjęcie i odrzucenie spadku, SPP 2006, z. 2. J. Kosik, Przesłanki sporządzania testamentu ustnego w kodeksie cywilnym, SC 1969, t A. Kozaczka, Z zagadnień niegodności dziedziczenia w polskim prawie spad kowym, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, Kraków Warszawa I. Kozak, Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, PS 2004, Nr M. Kowalewska, M. Panek, Przedmiot zapisu windykacyjnego w praktyce notarialnej wybrane zagadnienia, Rej. 2012, Nr 10. E. Kremer, Instytucja zapisu windykacyjnego a małżonkowie, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa J. Kremis, Skuteczność zapisu w testamencie notarialnym sprzed r. przy otwarciu spadku pod rządem unormowań wprowadzających zapis windykacyjny glosa do uchwały SN z r., III CZP 95/13, MoP 2015, Nr 4. M. Królikowski, Obliczanie roszczeń i długów związanych z zachowkiem, Rej. 2014, Nr 3. P. Księżak, Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o wykonanie zapisu, PS 2005, Nr 1. P. Księżak, Żądanie wykonania polecenia, PS 2006, Nr 4. P. Księżak, Transmissio hereditatis w prawie polskim, Rej. 2006, Nr 9.

14 Literatura XIII P. Księżak, Przebaczenie w polskim prawie cywilnym, PiP 2006, z. 11. P. Księżak, Glosa do wyroku SN z r., III CK 461/03, PS 2007, Nr 2. P. Księżak, W. Borysiak, Forma złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed notariuszem, Rej. 2011, Nr 7 8. P. Księżak, Podstawowe problemy zapisu windykacyjnego, KPP 2011, z. 4. P. Księżak, Zapis windykacyjny, Warszawa P. Księżak, Zachowek w polskim prawie spadkowym, Warszawa P. Księżak, Sposób ujawnienia w testamencie przyczyny wydziedziczenia, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa P. Księżak, Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za zachowek, Rej. 2012, Nr 1. P. Księżak, Podstawienie powiernicze zapisobiercy, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa P. Księżak, K. Szymura, Wykładnia testamentu glosa do postanowienia SN z r., I CSK 419/10, PS 2013, Nr 3. P. Księżak, Zapis windykacyjny glosa do uchwały SN z r., III CZP 95/13, PS 2015, Nr 3. A. Kubas, Umowa na rzecz osoby trzeciej, ZNUJ 1976, z. 78. A. Kubas, Podniesienie zarzutu nieważności testamentu a przerwanie biegu przedawnienia roszczeń o zachowek oraz o zmniejszenie zapisów i poleceń, Pal. 2002, Nr 5 6. S. Kubsik, Zachowek zstępnego wydziedziczonego i jego wysokość, Rej. 2012, Nr 9. B. Kucia, Przesłanka istnienia obawy rychłej śmierci spadkodawcy uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2012, numer specjalny. Z. Kuniewicz, Forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składanego przed notariuszem, Rej. 2010, Nr 1. W. Kurowski, Stosunki między współspadkobiercami przed działem spadku uwagi de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, Wady oświadczenia woli przy sporządzaniu testamentu, [w:] Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej profesora Józefa Stanisława Piątowskiego, red. B. Kordasiewicz, E. Łętowska, Ossolineum M. Łączkowska, Dziedziczenie ustawowe członków rodziny spadkodawcy, Rej. 2012, Nr 5. E. Macierzyńska-Franaszczyk, Odpowiedzialność za długi spadkowe, Warszawa E. Macierzyńska-Franaszczyk, Wybrane problemy odpowiedzialności za dług spadkowe w prawie polskim stan obecny i potrzeby zmian, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa M. Margoński, Kurator spadku, Warszawa M. Margoński, Metodyka ustalania treści obcego prawa spadkowego, PS 2009, Nr 6. M. Margoński, Kuratela spadku w obrocie notarialnym, Rej. 2010, Nr 10.

15 XIV Literatura M. Margoński, Ważność testamentów wspólnych sporządzanych przez obywateli polskich w sprawach spadkowych z elementem transgranicznym, PS 2010, Nr 10. M. Margoński, Glosa do postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu z r., II CZ 1006/11, Rej. 2012, Nr 4. G. Matusik, Zbycie spadku a postępowanie cywilne, Rej. 2014, Nr 12. A. Mączyński, Glosa do uchwały składu 7 sędziów SN z r., III CZP 91/70, OSPiKA 1972, Nr 2, poz. 26. A. Mączyński, Dziedziczenie testamentowe w prawie prywatnym międzynaro do wym, ZNUJ 1976, z. 75. A. Mączyński, Konstytucyjne prawo dziedziczenia, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków T. Mróz, O potrzebie i kierunkach zmian przepisów prawa spadkowego, PS 2008, Nr 1. K. Mularski, Problematyka intertemporalna zapisu windykacyjnego, Rej. 2015, Nr 4. M. Niedośpiał, Darowizna na wypadek śmierci, PiP 1987, z. 11. M. Niedośpiał, Testament. Zagadnienia ogólne testamentu w polskim prawie cywilnym, Kraków Poznań M. Niedośpiał, Zasadnicze rozrządzenia testamentowe, SP 1997, z. 2. M. Niedośpiał, Glosa do postanowienia SN z r., I CKN 668/00, PiP 2002, z. 6. M. Niedośpiał, Swoboda testowania, Bielsko-Biała M. Niedośpiał, Testament allograficzny (administracyjny), Bielsko-Biała M. Niedośpiał, Dziedziczenie testamentowe gospodarstw rolnych przez osoby fizyczne, Bydgoszcz E. Niezbecka, Zapis, Lublin E. Niezbecka, Skutki prawne testamentu negatywnego i wydziedziczenia, Rej. 1992, Nr 7 8. E. Niezbecka, Glosa do uchwały SN z r., III CZP 50/00, OSP 2001, Nr 10, poz E. Niezbecka, Glosa do wyroku SN z r., II CKN 390/00, OSP 2001, Nr 10, poz Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa M. Obrzut, Testament ustny w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, Rej. 2015, Nr 2. P. Ochmann, Transmissio hereditatis wybrane problemy, PS 2012, Nr 10. A. Ohanowicz, Glosa do orzeczenia SN z r., OSPiKA 1962, Nr 1, poz. 9. A. Oleszko, Umowy prawa powszechnego mające zastosowanie w sprawach spad kowych, [w:] Problemy kodyfikacji prawa prywatnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań A. Oleszko, Pytania i odpowiedzi, Rej. 2001, Nr 11. M. Orecki, Jurysdykcja, prawo właściwe oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach spadkowych w świetle rozporządzenia (UE) nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r., PS 2013, Nr 1. K. Osajda, Testamenty wspólne, Warszawa 2005.

16 Literatura XV K. Osajda, Ustanowienie spadkobiercy w testamencie w systemach prawnych common law i civil law, Warszawa K. Osajda, Ustanowienie spadkobiercy de lege ferenda, SPP 2009, z. 1. K. Osajda, Rozdysponowanie przez spadkodawcę w testamencie poszczególnymi przedmiotami wchodzącymi do spadku (próba reinterpretacji art. 959 k.c.), Rej. 2010, Nr 9. K. Osajda, Zapis windykacyjny nowa instytucja polskiego prawa spadkowego, MoP 2012, Nr 2. K. Osajda, Przedmiot zapisu windykacyjnego i odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe oraz zachowki, MoP 2012, Nr 3. K. Osajda, Sposoby stwierdzenia treści testamentu ustnego, MoP 2013, Nr 9. R. Paliwoda, Dopuszczalność dokonywania wydziedziczenia częściowego w polskim prawie spadkowym, MoP 2013, Nr 7. R. Paliwoda, Skutki prawne wydziedziczenia w polskim prawie spadkowym, PS 2013, Nr 10. J. Panowicz-Lipska, Skutki prawne separacji faktycznej. Zarys problematyki, RPEiS 1977, z. 2. M. Pazdan, O umowach dziedziczenia zawieranych przed polskimi notariu sza mi, Rej. 1996, Nr 4 5. M. Pazdan, Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia w polskim prawie spadko wym, Rej. 1997, Nr 4. M. Pazdan, Dziedziczenie gminy i Skarbu Państwa po nowelizacji kodeksu cywilnego w 2003 r., Rej. 2003, Nr 2. M. Pazdan, O potrzebie i kierunkach zmian dziedziczenia ustawowego w polskim prawie cywilnym, Rej. 2005, Nr 9. M. Pazdan, Projektowane zmiany w unormowaniu dziedziczenia ustawowego, Rej. 2008, Nr 4. J. Pietrzykowski, Wybrane zagadnienia reformy prawa spadkowego, Studia Iuri dica 1994, Nr 21. J. Pisuliński, Niektóre problemy związane z terminem do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, Rej. 1992, Nr 6. J. Pisuliński, W sprawie rozgraniczenia statutu rzeczowego i spadkowego. Uwagi na tle projektu rozporządzenia w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie utworzenia europejskiego certyfikatu spadkowego, Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2012, t. 10. J. Pisuliński, Europejskie poświadczenie spadkowe, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa M. Pogonowski, Wydziedziczenie. Zarys problematyki, Rej. 2005, Nr 4. M. Pogonowski, Roszczenie z tytułu zachowku i jego realizacja, MoP 2008, Nr 16. M. Pogonowski, Podmioty uprawnione i zobowiązane z zachowku, Rej. 2009, Nr 4.

17 XVI Literatura B. Pręda, W sprawie przyszłości testamentu ustnego, Rej. 2009, Nr 5. K. Przybyłowski, Rezerwa czy zachowek?, GSW 1939, Nr 21. K. Przybyłowski, Swoboda testowania (Dziedziczenie testamentowe według pro jektu kodeksu cywilnego PRL), [w:] Materiały dyskusyjne do projektu ko deksu cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Materiały sesji naukowej 8 10 XII 1954, red. J. Wasilkowski, Warszawa K. Przybyłowski, Ukształtowanie zasad dotyczących odpowiedzialności za długi spadkowe w polskim prawie cywilnym, SC 1969, t K. Przybyłowski, Niedopuszczalność wspólnych testamentów, SC 1963, t. 4. W. Pyzioł, Pozatestamentowe formy dysponowania wkładem oszczędno ścio wym na wypadek śmierci, Gd. SP 1999, t. 5. Z. Radwański, Kodeks cywilny a prawo regulujące zagadnienia rodziny, ZNIBPS 1983, Nr Z. Radwański, Wykładnia testamentów, KPP 1993, z. 1. P. Reichel, Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożonego pod wpływem błędu, Rej. 2012, Nr 5. P. Reichel, Treść i forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, Rej. 2013, Nr 9. A. Rojek, Wydziedziczenie i testament negatywny, PS 2006, Nr 9. E. Rott-Pietrzyk, Umowa dziedziczenia uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. E. Rott-Pietrzyk, Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia uwagi de lege lata i de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 3. B. Rystwej-Markiewicz, Niegodność dziedziczenia, PS 2006, Nr 9. M. Rzewuski, Zdolność testowania uwagi de lege lata i de lege ferenda, PS 2012, Nr 6. M. Rzewuski, Uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia glosa do postanowienia SN z r., I CZP 9/12, PS 2013, Nr 5. M. Rzewuski, Podpis spadkodawcy na testamencie własnoręcznym, Warszawa M. Rzewuski, Wykładnia testamentu a okoliczności zewnętrzne towarzyszące testowaniu, PS 2015, Nr 1. M. Rzewuski, Konwersja testamentu, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa E. Skowrońska, Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe, War sza wa E. Skowrońska, Forma testamentu w prawie polskim, Warszawa E. Skowrońska, Glosa do uchwały SN z r., OSPiKA 1984, Nr 5, poz E. Skowrońska, Glosa do orzeczenia SN z r., OSP 1994, Nr 5, poz. 83. E. Skowrońska, Glosa do uchwały SN z r., OSP 1994, Nr 10, poz E. Skowrońska-Bocian, Testament w prawie polskim, Warszawa K. Smoter, Zachowek jako ograniczenie swobody testowania, PiP 2013, z. 9. T. Sokołowski, Dziedziczenie w związku z przysposobieniem, Rej. 1996, Nr 11. L. Stecki, Wyłączenie małżonka od dziedziczenia ustawowego (Art. 940 k.c.), RPEiS 1990, z. 1. A. Stelmachowski, Przesłanki i zakres dziedziczenia praw, [w:] Prace z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Janusza Pietrzy kowskiego, Warszawa 2000.

18 Literatura XVII A. Stempniak, Tryby działu spadku, MoP 2004, Nr 9. A. Stempniak, Spadkobiercy i nabywcy spadku jako uczestnicy konieczni postępowania o dział spadku, PS 2004, Nr 6. A. Stempniak, Rozstrzygnięcie w postępowaniu działowym o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu spłaconych długów spadkowych, MoP 2005, Nr 2. A. Stempniak, Rozstrzyganie w postępowaniu działowym o zaliczeniu darowizn na schedy spadkowe, MoP 2007, Nr 22. A. Stempniak, Postępowanie o dział spadku, Warszawa A. Stempniak, Nowelizacja Kodeksu cywilnego w zakresie prawa spadkowego, MoP 2011, Nr 12. A. Stempniak, Postępowanie o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, cz. 1, MoP 2013, Nr 11, cz. 2, MoP 2013, Nr 12. B. Swaczyna, Odrzucenie spadku nabytego przez dziecko, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa A. Sylwestrzak, Przyjęcie i odrzucenie zapisu windykacyjnego, Rej. 2012, Nr 12. A. Szpunar, Zachowek w polskim prawie spadkowym, PiP 1948, z. 8. A. Szpunar, Uprawnienia do dysponowania wkładem oszczędnościowym na wy padek śmierci, NP 1977, Nr 1. A. Szpunar, Glosa do uchwały SN z r., NP 1983, Nr 2. A. Szpunar, Wady oświadczenia woli o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, NP 1986, Nr 7 8. A. Szpunar, Wypłaty z rachunku oszczędnościowego po śmierci jego po sia da cza, KPP 1998, z. 3. A. Szpunar, Przedawnienie uprawnień z tytułu zachowku, Rej. 2001, Nr 9. Z. Truszkiewicz, Zachowek ze spadku obejmującego gospodarstwo rolne, ZNUJ 1993, z Z. Truszkiewicz, Zapis windykacyjny udziału w rzeczy lub prawie należących do majątku wspólnego małżonków (w świetle postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu), Rej. 2012, Nr 5. J. Turłukowski, Zapis windykacyjny. Komentarz, Warszawa Z. Ułamek, Wysokość zachowku w polskim prawie spadkowym, Rej. 2011, Nr 1. B. Walaszek, Polecenie testamentowe w polskim prawie spadkowym, SC 1961, t. 1. B. Walaszek, Dziedziczenie ustawowe pozostałego przy życiu małżonka wedle polskiego prawa spadkowego (Z wyłączeniem gospodarstw rolnych), [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Ka zimierza Przybyłowskiego, Kraków Warszawa A. Warfołomiejew, Polemicznie o przerwaniu biegu przedawnienia roszczeń o zachowek zarzutem nieważności testamentu, Pal. 2002, Nr 9 10.

19 XVIII Literatura J. Waszczuk-Napiórkowska, Opinia prawna o zmianie ustawy Kodeks cywilny zmiany w kręgu dziedziczenia nietestamentowego, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2009, Nr 2. J. Waszczuk-Napiórkowska, Zapis windykacyjny w polskim prawie spadkowym, Warszawa J. Wierciński, Ochrona dziedziczenia, SPP 2007, z J. Wierciński, Dziedziczenie testamentowe spadkobierca a zapisobierca, MoP 2008, Nr 2. J. Wierciński, Uwagi o teoretycznych założeniach dziedziczenia ustawowego, SPP 2009, z. 2. J. Wierciński, O przestępstwie jako przyczynie niegodności dziedziczenia, KPP 2010, z. 2. J. Wierciński, Uwagi o zakazie podstawienia powierniczego, PS 2011, Nr 5. J. Wierciński, Sporządzenie testamentu w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli w praktyce notarialnej, PS 2011, Nr 6. J. Wierciński, Uwagi o zamiarze testowania (animus testandi), PS 2012, Nr 7 8. J. Wierciński, Brak świadomości albo swobody przy sporządzaniu testamentu, Warszawa H. Witczak, Skutki wyłączenia od dziedziczenia, Rej. 2009, Nr 3. H. Witczak, Zmiany w prawie spadkowym zapis windykacyjny, MoP 2011, Nr 20. H. Witczak, Wyłączenie od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu, Warszawa G. Wolak, Jeszcze o odwołaniu odwołania testamentu, Rej. 2012, Nr 9. G. Wolak, Z problematyki przedawnienia roszczenia o zachowek (rozważania na kanwie uchwały SN z r., III CZP 53/13), Rej. 2014, Nr 4. G. Wolak, Darowizna mortis causa glosa do uchwały SN z r., III CZP 79/13, Rej. 2014, Nr 7. R. Wrzecionek, Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia próba sformułowania definicji, Rej. 2008, Nr 7 8. R. Wrzecionek, Sporządzenie aktu uzupełniającego jako element notarialnego postępowania spadkowego, Rej. 2009, Nr 12. R. Wrzecionek, Forma notarialnego protokołu z otwarcia i ogłoszenia testamentu, Rej. 2012, Nr 5. R. Wrzecionek, Złożenie testamentu u notariusza, Rej. 2012, Nr 10. R. Wrzecionek, W sprawie złożenia testamentu u notariusza, Rej. 2013, Nr 1. S. Wójcik, Czy posiadanie jest dziedziczne?, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, Kra ków Warszawa S. Wójcik, Ochrona interesów jednostki w polskim prawie spadkowym w za kresie powołania do dziedziczenia, ZNUJ 1981, z. 98. S. Wójcik, Rola notariusza w sprawach spadkowych (na przykładzie testamentu notarialnego), Rej. 1996, Nr 4 5. S. Wójcik, O niektórych uregulowaniach w prawie spadkowym. Uwagi de lege ferenda, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków S. Wójcik, Glosa do postanowienia SN z r., OSP 2001, Nr 11, poz S. Wójcik, F. Zoll, Testament, SPP 2006, z. 2.

20 Literatura XIX A. Wysocka-Bar, Prawo właściwe dla dziedziczenia według unijnego rozporządzenia dotyczącego spraw spadkowych, KPP 2012, z. 4. A. Wysocka-Bar, Wybór prawa w międzynarodowym prawie spadkowym, Warszawa M.A. Zachariasiewicz, Zachowek czy rezerwa? Głos w dyskusji nad potrzebami i kierunkami zmian polskiego prawa spadkowego, Rej. 2006, Nr 2. P. Zakrzewski, Zapis windykacyjny, PS 2012, Nr 2. M. Załucki, Krąg spadkobierców ustawowych de lege lata i de lege ferenda, PS 2008, Nr 1. M. Załucki, Ku jednolitemu prawu spadkowemu w Europie. Zielona Księga Komisji Wspólnot Europejskich o dziedziczeniu i testamentach, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2009, z. 1. M. Załucki, Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa M. Załucki, Przyszłość zachowku w prawie polskim, KPP 2012, z. 3. M. Załucki, Wydziedziczenie częściowe głos w dyskusji, MoP 2013, Nr 14. M. Załucki, Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na prawo spadkowe, [w:] Państwo demokratyczne, prawne i socjalne. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Zbigniewowi Antoniemu Maciągowi, t. 3, Studia prawne, red. M. Grzybowski, Kraków M. Załucki, Perspektywy rekodyfikacji polskiego prawa spadkowego, [w:] 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, red. P. Stec, M. Załucki, Warszawa J. Zawadzka, Zbycie spadku pod warunkiem, PS 2013, Nr 6. F. Zoll, Czy odwołalność testamentu zawsze powinna być nieograniczona?, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa J. Zrałek, Niegodność dziedziczenia uwagi de lege ferenda, Rej. 2006, Nr 2. M. Żak, Skutki prawne śmierci klienta w umowie o imprezę turystyczną (o podróż), [w:] Turystyka a prawo. Aktualne problemy legislacyjne i konstrukcyjne, red. P. Cybula, J. Raciborski, Sucha Beskidzka Kraków Ł. Żarnowiec, Odwołanie testamentu w polskim prawie spadkowym, Rej. 2011, Nr 12. W. Żukowski, Projektowana nowelizacja przepisów regulujących dziedziczenie ustawowe, KPP 2008, z. 1. W. Żukowski, Surogacja składników majątku spadkowego dziedziczonego przez kilku współspadkobierców, KPP 2008, z. 3. W. Żukowski, Zarząd spadkiem przez spadkobiercę, który spadek odrzucił, KPP 2010, z. 1. W. Żukowski, Projektowane wprowadzenie zapisu windykacyjnego do polskiego prawa spadkowego, KPP 2010, z. 4. W. Żukowski, Kilka spostrzeżeń w związku z wykładnią art. 961 k.c., [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa W. Żukowski, Porządek dziedziczenia ustawowego po nowelizacji kodeksu cywilnego ustawami z dnia 2 kwietnia 2009 r. oraz z dnia 18 marca 2011 r., KPP 2012, z. 1.