Krzyżacy Henryka Sienkiewicza

Transkrypt

1 Krzyżacy Henryka Sienkiewicza

2 Rodzaj literacki: epika Gatunek literacki: powieśd historyczna Epoka literacka powstania powieści: pozytywizm (II poł. XIX wieku) O epice świadczą: narrator, bohaterowie, fabuła (wydarzenia), świat przedstawiony.

3 Czas i miejsce akcji powieści Akcja Krzyżaków rozgrywa się na przełomie XIV i XV wieku. Obejmuje okres dziesięciu lat rozpoczyna się latem 1399 roku, a kooczy dzieo po zwycięskiej bitwie wojsk polsko litewskich pod Grunwaldem (15 lipca 1410 roku), w chwili złożenia sztandarów i chorągwi krzyżackich u stóp Władysława Jagiełły.

4 Czas i miejsce akcji powieści Akcja utworu rozgrywa się na terenie: Królestwa Polskiego (Kraków, Bogdaniec, Zgorzelice, Płock, Spychów), Litwy (Żmudź okolice Kowna), Prus (Malbork i Szczytno).

5 Wątki w powieści Krzyżacy 1. Zemsta Juranda. 2. Miłośd Zbyszka i Danusi. 3. Miłośd Jagienki i Zbyszka. 4. Spisek Krzyżaków. 5. Konflikt polsko krzyżacki.

6 Realia i obyczaje średniowiecza w Krzyżakach a. Podział ludności na stany: król najważniejsza osoba w paostwie, rycerze, duchowieostwo, mieszczanie, chłopi.

7 Realia i obyczaje średniowiecza w Krzyżakach b. Stroje : rycerze na czas wojen przywdziewali zbroje, często zdobyczne, w okresie pokoju chodzili w skórzanych kubrakach, przepasanych pasami z ozdobną klamrą, a włosy upinali w pątliku, kobiety ubierały się w długie suknie z szerokimi rękawami, cechą charakterystyczną stroju mieszczan były czerwone czapki z długimi do łokci koocami.

8 Realia i obyczaje średniowiecza w Krzyżakach c. Wiara w średniowieczu: Niezwykła pobożnośd nie wykluczała jednak prastarych wierzeo. Zych ze Zgorzelic nakazuje córce, aby wystawiła za próg misę z jedzeniem dla domowych skrzatów. Przesądny Madko starał się przekupid diabła Borutę workiem z winem wywieszonym na noc przed karczmą. Na bogobojności ludzi korzystali handlarze relikwiami, tacy jak Sanderus.

9 Realia i obyczaje średniowiecza w Krzyżakach d. Stan rycerski: Pochodzący z zamożnego rodu mężczyzna odznaczający się szlachetnością, prawością i honorem za szczególną odwagę był pasowany na rycerza. Pasowania mógł dokonad król lub książę, a insygniami rycerskimi były ostrogi i pas. Ślubowanie damie - rycerz obierał sobie damę serca, której przysięgał dozgonną wiernośd i obronę godności.

10 Realia i obyczaje średniowiecza w Krzyżakach e. Stan rycerski: Pojedynki - odbywały się na śmierd i życie, a w czasach pokoju stanowiły rodzaj rozrywki podczas turniejów, kiedy rycerze wykazywali się siłą, walecznością i umiejętnością władania bronią. Wyzwaniem do pojedynku było rzucenie rękawicy, a jej niepodniesienie godziło w dobre imię rycerza. Gotowośd do stanięcia w szranki rycerze poświadczali uściśnięciem dłoni.

11 Realia i obyczaje średniowiecza w Krzyżakach f. Zwyczaje średniowieczne: Nakrycie nałęczką skazanego było staropolskim zwyczajem. Zazwyczaj po ocaleniu skazaoca odbywały się zrękowiny (zaręczyny) młodych. Handel relikwiami i odpustami - relikwie świętych chroniły przed niebezpieczeostwami, a grzesznik mógł za odpowiednią kwotę wykupid sobie odpuszczenie win nawet na kilka lat. Służenie damie - podczas uczt młodzieniec stawał przy stole za swoją panią i podawał jej potrawy oraz nalewał napoje. metody leczenia - zioła, balsamy i maści oraz sadło zwierzęce.

12 Obraz rycerstwa polskiego i krzyżackiego Rycerze polscy prawośd, szlachetnośd, odwaga, prawdomównośd, wiernośd w przyjaźni, posłuszeostwo wobec króla i dbałośd o dobro ojczyzny, odznaczali się również tężyzną fizyczną, wyjątkowym zdrowiem i odpornością na ból i trudy, świadomośd krzywd osobistych i narodowych, doznanych z rąk Krzyżaków i wynikająca z tego koniecznośd wojny z Zakonem. Rycerze krzyżaccy duma, pycha wobec słabszych i pokora wobec silniejszych od nich, okrucieostwo i bezwzględnośd w realizowaniu swoich dążeo, posługują się kłamstwem i intrygą w stosunkach politycznych, nastawieni są na gromadzenie bogactwa, nie stronią od pijaostwa i obżarstwa.

13 Obraz rycerstwa polskiego i krzyżackiego Rycerze polscy Zasady postępowania wyznaczał kodeks rycerski Madko z Bogdaoca, Zbyszko, Powała z Taczewa, Zyndram z Maszkowic, obraz Polaków wyidealizowany Rycerze krzyżaccy Hugon Danveld, Zygfryda de Löve, Rotgier, Kunon Lichtenstein, Konrad i Ulryk von Jungingen Sienkiewicz przedstawił Polaków i Krzyżaków na zasadzie kontrastu: obdarzył pozytywnymi cechami polskich rycerzy konfrontując ich z okrutnymi, bezwzględnymi i przekonanymi o swojej wyższości rycerzami zakonnymi.

14 Kodeks rycerski Wzorowy rycerz musiał byd człowiekiem szlachetnym, mężnym, roztropnym, oddanym królowi i ojczyźnie. Powinien pomagad słabszym i bronid ich w obliczu nieszczęścia. Równie ważną cechą była lojalnośd wobec przyjaciół, rodziny i władcy. Przeciwników traktował z szacunkiem, nigdy nimi nie gardząc, ponieważ ważną zaletą był szacunek czci rycerskiej własnej czy też cudzej.