Gazetkę przygotowały: Lucyna Litke Klaudia Kolbusz Karolina Kunda Aleksandra Kida Katarzyna Smuczyńska Anna Miziarska

Transkrypt

1 Zawisza Czarny-Bitwa pod Grunwaldem Rycerski humor Po kilku dniach ciężkich bojów wierny rycerz powrócił do królewskiego zamku. Klęknął przed majestatem, złożył u stóp króla zakrwawiony i wyszczerbiony miecz i powiedział: - Wasza Wysokość, przez ostatnie pięć dni wyrzynałem w pień wsie, puszczałem z dymem miasta, wszystko, by pognębić twoich wrogów na zachodzie... - Zaraz, zaraz... - przerwał niepewnie król - przecież ja nie mam żadnych wrogów na zachodzie. Jurand ze Spychowa wraca z niewoli od Krzyżaków, na drodze spotykają go polscy rycerze i pytają? -Któż ci coś takiego zrobił? Jurand, biedaczyna, kreśli krzyż na piersi, a oni na to: -Nie mów, na pogotowiu ci to zrobili!? Średniowiecze. Siedzi sobie głodny lew na pustyni, patrzy, a tu wyprawa krzyżowa idzie. Myśli sobie na widok rycerzy: "Cholewcia, znowu konserwy!" Gazetkę przygotowały: Lucyna Litke Klaudia Kolbusz Karolina Kunda Aleksandra Kida Katarzyna Smuczyńska Anna Miziarska Spis treści: 1. Biografia 2. Patron w literaturze 3. Inni rycerze 4. Rycerz we frazeologii 5. Bitwa pod Grunwaldem 6. Rycerskie zasady 7. Rycerska muzyka 8. Wykreślanka 9. Krzyżówka 10. Rycerski humor

2 Zawisza Czarny z Garbowa; łac. Zawissius Niger de Garbow et Rożnów herbu Sulima (ur. ok w Garbowie, zm. 12 czerwca 1428 w Golubacu, Serbia) sławny polski rycerz, niepokonany w licznych turniejach, symbol cnót rycerskich. Starosta kruszwicki od roku 1417, starosta spiski od Wielokrotnie brał udział w wyprawach przeciwko Turkom, występując wraz ze swym bratem Farurejem w szeregach rycerstwa europejskiego, ściąganego na te wyprawy przez króla Węgier, Zygmunta Luksemburskiego, z którego dworem był przez lata silnie związany. Na wieść o szykującej się ostatecznej rozprawie z Krzyżakami powrócił do Polski. Uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem i niewykluczone, że to właśnie Zawisza w krytycznym momencie bitwy uratował królewski sztandar, choć nie ma na to wyraźnych dowodów. Po bitwie Zawisza wystąpił z propozycją zawarcia pokoju między królem polskim i królem węgierskim Zygmuntem Luksemburskim (układ w Lubowli w 1411). W 1412 r. uczestniczył wraz z królem Władysławem Jagiełłą w uroczystym zjeździe monarchów w Budzie, występując również jako uczestnik zorganizowanego przy tej okazji wielkiego turnieju rycerskiego, gdzie okazał się zwycięzcą. Będąc świetnym dyplomatą, a przez to jednym z najbardziej zaufanych ludzi króla Władysława Jagiełły, został wysłany jako poseł polskiej delegacji na Sobór w Konstancji ( ), gdzie wsławił się, występując jako jeden z nielicznych obrońców sprawy i osoby Jana Husa. 9 maja 1418 r. na Soborze w Konstancji w obecności papieża oświadczył, że czci króla polskiego będzie bronić "gębą i ręką" i uzyskał od Marcina V potępienie oszczerczego wobec Jagiełły traktatu Falkenberga. Wielokrotnie posłował na dwór Zygmunta Luksemburskiego. Podczas odbywania jednego ze swych licznych poselstw, przebywając na dworze tegoż władcy, dostał się do niewoli czeskiej. Z niewoli tej został uwolniony. W 1415r. towarzysząc królowi Zygmuntowi Luksemburskiemu w podróży, pokonał w głośnym pojedynku Jana z Aragonii.W latach walczył po stronie króla Węgier z czeskimi husytami. W roli dowódcy oddziałów najemnych uczestniczył w wyprawie Zygmunta Luksemburskiego na Turków w 1428r. i osłaniał odwrót władcy z pola walki pod Golubacem; król Zygmunt posłał łódź dla Zawiszy i nakazał mu w nią wsiąść. Rycerz postanowił pozostać ze swoimi towarzyszami na polu bitewnym. Został otoczony przez wroga i wzięty do tureckiej niewoli. Według legendy, przyczyną śmierci Zawiszy był konflikt między dwoma janczarami o to, czyim jeńcem jest Zawisza. Podczas kłótni jeden z przeciwników wyciągnął szablę i obciął Zawiszy głowę. Symboliczny pogrzeb Zawiszy odbył się w listopadzie 1428 r. w Krakowie. Krzyżówka 1.Siedziba króla. 2.Budowla obronna znajdująca się niedaleko murów obronnych. 3.Miejscowość, w której urodził się Zawisza Czarny. 4.Pomocnik rycerza. 5.Osoba składająca hołd lenny i przysięgająca wierność. 6.Odbył się w Gnieźnie w 1000r. 7.Osoba należąca do najwyższej warstwy społecznej. 8.Inaczej żołnierz z mrocznego średniowiecza. 9.Przyjął go Mieszko I w 966r. 10.Uroczystość nadania adeptowi rzemiosła rycerskiego. 11.Zawody rycerskie. 12.Początek panowania króla. 13.Antyczny pojazd konny. Hasło:...

3 Wykreślanka Patron w literaturze

4 Rycerze historyczni Roland postać historyczna,zginął w Hiszpanii podczas bitwy z Saracenami.Jest głównym bohaterem Pieśni o Rolandzie. Marcin (Marcisz) z Wrocimowic podczas bitwy grunwaldzkiej w 1410 r. niósł naczelną chorągiew wojsk polskich z białym orłem, o którą toczyła się zaciekła walka. Zyndram z Maszkowic - brał udział w bitwie pod Grunwaldem jako oboźny wojsk polskich i dowódca chorągwi krakowskiej. Mikołaj Powała z Taczewa - polski szlachcic, rycerz. Brał udział w bitwie pod Grunwaldem i pod Koronowem. Odznaczał się wybitną wiedzą z zakresu wojskowości. Został ranny w bitwie pod Koronowem. Rycerze z powieści Henryka Sienkiewicza Zbyszko z Bogdańca słynął z ogromnej odwagi. Nie poniżył się przed rycerzami zakonu krzyżackiego w obliczu śmierci, bowiem nad życie cenił honor. Maćko z Bogdańca należał do starszego pokolenia rycerzy. Cechował się niezwykłą odpornością na ból fizyczny, przebiegłością, odwagą, a także troskliwością i religijnością. To on zabił Kuno Lichtensteina w bitwie pod Grunwaldem. Jurand ze Spychowa przestrzegał pilnie kodeksu rycerskiego. Był waleczny, honorowy i męski. Wyróżniał się niespotykaną czułością w stosunku do córeczki Danusi. Po jej porwaniu znienawidził Krzyżaków. Był gotów umrzeć za swoje dziecko. Wybaczył swojemu oprawcy i wrogowi Zygfrydowi de Löwe. Longinus Podbipięta był walecznym Litwinem, o szlachetnym sercu. Poprzysiągł sobie, że nie ożeni się, dopóki nie zetnie trzech głów od jednego zamachu. Udało się wykonać owo postanowienie w bitwie pod Zbarażem. Sienkiewiczowski bohater próbował przekraść się do króla Jana Kazimierza Wazy, jednakże poniósł śmierć. Michał Jerzy Wołodyjowski nazywany był małym rycerzem ze względu na swój niski wzrost. Do perfekcji opanował szermierkę, dzięki czemu bez problemu radził sobie z przeciwnikami. Był wielkim patriotą i walecznym wojem. Rycerska muzyka Bogurodzica najstarsza polska pieśń śpiewana przez rycerstwo. Pierwszy hymn Polski. Pieśń zasłynęła z tego, że wykonywano ją, m.in. w czasie zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem. Jest pieśnią chwalebną na cześć Matki Boskiej i jednocześnie wołaniem do Niej. Czas powstania: wczesne średniowiecze (według legendy za czasów życia św. Wojciecha, dane wskazują jednak na XI-XII w., prawdziwa data nieznana). Autor: według legendy autorem pieśni jest św. Wojciech, hipoteza ta nigdy nie została jednak udowodniona. Gaude Mater Polonia - średniowieczny polski hymn pisany po łacinie na melodię chorału gregoriańskiego "O, salutaris Hostia". Śpiewana przez polskie rycerstwo po odniesieniu zwycięstwa nad wrogiem, towarzyszyła też uroczystościom narodowym. Pierwotnie napisana na kanonizację bpa Stanisława ze Szczepanowa, wychwala Boga za nadanie Polsce wielu łask i szlachetnych obywateli. Czas powstania: 1253 r. Autor: Wincenty z Kielczy. Rebus Rycerze wyobraźni Król Artur i Rycerze Okrągłego Stołu: Lancelot, Parsifal,Tristan, Galahad, Gareth, Sagramore, Pelleas, Tor i inni. Don Kiszot z La Manczy Hasło:...

5 Rycerskie zasady To co najkrócej charakteryzuje rycerstwo to zasady: honor, duma, odwaga, męstwo, wierność danemu słowu, hojność, obrona wiary oraz szczególny stosunek do kobiet, pomoc ubogim. Znamy dzisiaj wielu sławnych rycerzy, okrytych chwałą męstwa, ale byli oczywiście i rycerze nieuczciwi czy strachliwi, którym nieobca była też i zdrada. Przykład kodeksu: Bądź zawsze oddany Bogu, Ojczyźnie, Panu. Nigdy nie bądź tchórzliwy. Bądź ambitny i podążaj do celu. Przegrane bitwy znoś z honorem. Bądź wzorem dla innych. Szanuj ludzi wokół siebie. Dobro i prawość przed niesprawiedliwością broń. Bądź hojny dla ludzi w potrzebie. Bądź wierny swym zasadom i ideałom. Nie krzywdź słabszych. W XIII i XIV wieku rycerstwo przekształciło się w szlachtę. Patronem rycerzy był święty Jerzy, dziś opiekun harcerzy. Rycerz we frazeologii Rycerz 1. Błędny, legendarny, wędrowny, mężny, nieustraszony, sławny, waleczny, wspaniały, zawołany, znakomity, r. 3. r. pasowany ; r. zakonny. 4. r. zbrojny, żelazem zbrojny. 5.r. bez plamy, bez skazy i lęku ; r. bez trwogi 6. iron. r. buduarowy <uwodziciel>. 7. Śpiący r-e żart. śpiący <ślamazara, ospaluch>. 8. przen. wierny r. 9. iron r. hazardu; r. zielonego stołu <gracz; gracz w karty> 10. iron r. przemysłu <oszust, złodziej> 11. przen. r. pustyni; r. prawdy. 12. Być czyim rycerzem < być czyim obrońcą ; asystować komu (zwykle jakieś damie)> 13. Pasować kogo ; być pasowanym na rycerza: przen. Rycerski 1.Chorągiew r-a; hufiec r. złożony z rycerzy 2. Czyny, przygody r-e <waleczne, bohaterskie> 3. r-a fantazja: godność r-a: honor.< właściwy rycerzowi >. 4. Gonitwy, turnieje r-e <zapasy, igrzyska średniowieczne rycerze: gonienie do pierścienia, potyczki itp.>. 5. r. klejnot < herb rycerza > 6. Opowieść, pieśń r-a : romans r. < opiewający czyny, życie rycerskie >.7. Pasowanie r-e <na rycerza> 8. Rynsztunek r. <wyposażenie bojowe, zbroja rycerza > 9. r. wobec kogo <honorowy, szlachetny ; pełen galanterii>: r. wobec kobiet. 10. Po rycersku (zachować się, obejść się z kim ; znosić co ; przyjąć co <szlachetnie ; mężnie >. Nie każdy to jest rycerz, co pod zbroją albo pancerzem się kryje. Rycerz do kobiet. U dzielnego rycerza nie ma przymierza. Strzelić łatwo, trafić trudno. Ani do pióra, ani do szabli. Gdy ręka nie szermuje, szabla sama nie bije. Źródło: Słownik frazeologiczny języka polskiego

6 Jakub Skarbek z Góry Urlyk von Jungingen - Wielki Mistrz Zakonu Zyndram z Maszkowicmiecznik królewski. Zbigniew Oleśnicki, sekretarz króla Król Władysław Jagiełło obserwował przebieg bitwy z pagórka. Werner von Tettingen, komtur elbląski, wielki szpitalnik zakonu. Książę Witold-Wielki Książę Litewski, stryjeczny brat króla Władysława Jagiełły, ukazany jest w pozie zwycięzcy. Na tle powiewiewającej flagi krzyżackiej wznosi w geście triumfu miecz i tarczę. Marcin z Wrocimic prowadzi do boju chorągiew ziemi krakowskiej. Zawisza Czarny - sławny rycerz z Garbowa. Zrzuca kopią z konia komtura gniewskiego Jana Grabię. Jan Żiżka rycerz czeski JAN MATEJKO BITWA POD GRUNWALDEM ( 15 lipca 1410 r.)