Przewidywane tryby wyboru: tryb konkursowy

Transkrypt

1 PRIORYTET V: OCHRONA PRZYRODY I KSZTAŁTOWANIE POSTAW EKOLOGICZNYCH DZIAŁANIE 5.1: WSPIERANIE KOMPLEKSOWYCH PROJEKTÓW Z ZAKRESU OCHRONY SIEDLISK PRZYRODNICZYCH (EKOSYSTEMÓW) NA OBSZARACH CHRONIONYCH ORAZ ZACHOWANIE RÓśNORODNOŚCI GATUNKOWEJ Przewidywane tryby wyboru: tryb konkursowy 1. Dodatkowe kryteria formalne l.p. Nazwa Kryterium Opis Kryterium TAK/NIE 11. Projekt o charakterze powtarzalnym realizowany z wykorzystaniem standardowych metod i narzędzi 12. Poprawność wykonania Planu realizacji przedsięwzięcia 13. Pozytywna opinia słuŝb odpowiedzialnych za ochronę przyrody na obszarze na którym realizowany będzie projekt Opis V osi priorytetowej zakłada wspieranie projektów o charakterze powtarzalnym realizowanych z wykorzystaniem metod i narzędzi o potwierdzonej skuteczności. Beneficjent powinien zadeklarować czy planowany projekt spełnia to załoŝenie. Ocenie podlega zgodność załączonego do wniosku Planu realizacji przedsięwzięcia z instrukcją jego wykonania oraz wymogami określonymi w ogłoszeniu o konkursie Ocenie podlega czy zasadność realizacji projektu została potwierdzona przez Głównego Konserwatora Przyrody, wojewódzkiego konserwatora przyrody lub dyrektora parku narodowego w przypadku projektów w parkach. Narodowych. W przypadku ośrodków CITES projekt musi być dodatkowo zgodny z koncepcją budowy ośrodków CITES opracowaną przez ministra właściwego ds. środowiska.

2 2. Kryteria merytoryczne I stopnia. KRYTERIA DLA PROJEKTÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY GATUNKÓW I SIEDLISK Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Max. Punktacja Wartość merytoryczna Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach projektu oraz cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości 1. Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli 4 16 zakładane merytorycznej projektu oraz zakresu, realności i efekty trwałości zaplanowanych efektów ekologicznych. ekologiczne 2. Znaczenie gatunku lub siedliska dla europejskich lub krajowych zasobów Ocena znaczenia gatunku lub siedliska prowadzona będzie na podstawie Raportów dotyczących stanu zachowania wszystkich siedlisk przyrodniczych i gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, przygotowanych przez Polskę w roku 2007 zgodnie z postanowieniami art Dyrektywy Siedliskowej, Polskiej Czerwonej Księgi Roślin i Zwierząt lub Czerwonych Listach gatunków. (jeŝeli gatunek znajduje się za równo w Raporcie, Czerwonej Księdze jak i Czerwonej Liście, punkty przyznawane są na podstawie oceny korzystniejszej) 3 p. Siedliska i gatunki w złym stanie (U2), gatunki wymarłe w Polsce (EXP) lub krytycznie zagroŝone (CR) 2 p. Siedliska i gatunki w stanie niezadowalającym (U2) lub nieznanym (XX), gatunki zagroŝone wyginięciem (EN) lub naraŝone na wyginięcie (VU) 1 p. Inne siedliska lub gatunki według naukowych źródeł uznane za wymagające ochrony, w tym m.in: siedliska i gatunki w stanie właściwym (FV), gatunki niŝszego ryzyka (LR), gatunki wymagające ochrony zasobów genowych lub gatunki nie wymagające ochrony (w przypadku projektów dotyczących centrów rehabilitacji zwierząt) 4 12 Wynik 3a. Znaczenie zagroŝeń i pilność ich likwidacji Ocenie podlegają konsekwencje nie podejmowania działań przewidzianych w ocenianym projekcie. Uwaga: Kryterium nie dotyczy projektów z zakresu zasobów genowych oraz ochrony gatunków exsitu oraz centrów rehabilitacji zwierząt 2 p. Brak proponowanych w projekcie działań doprowadzi do utraty gatunku/siedliska przyrodniczego na danym stanowisku/stanowiskach lub gatunek/siedlisko nie zostaną na tym stanowisku przywrócone/odtworzone 1 p. Brak proponowanych w projekcie działań stwarza ryzyko pogorszenia warunków siedliskowych lub zmniejszenia populacji na danym stanowisku/stanowiskach 3 6 3b. Znaczenie Ocenie podlegają konsekwencje nie 2 p. Brak proponowanych w projekcie działań doprowadzi 3 6 Wypełnia osoba oceniająca.

3 zagroŝeń i pilność ich likwidacji 4a. Status ochronny obszaru 4b Liczba gatunków będących przedmiotem ochrony Zasięg przestrzenny projektu Kompleksowość projektu podejmowania działań przewidzianych w ocenianym projekcie. Uwaga: Kryterium dotyczy wyłącznie projektów z zakresu zasobów genowych, ochrony gatunków ex-situ oraz centrów rehabilitacji zwierząt Ocenie podlega ranga obszaru na którym realizowany jest projekt Uwaga: Kryterium nie dotyczy projektów z zakresu zasobów genowych oraz ochrony gatunków exsitu oraz centrów rehabilitacji zwierząt Celem jest określenie liczby gatunków objętych ochroną ex situ, ochroną zasobów genowych lub liczby gatunków, które będą mogły być przetrzymywane w centrum rehabilitacji zwierząt Uwaga: Kryterium dotyczy wyłącznie projektów z zakresu zasobów genowych, ochrony gatunków ex-situ oraz centrów rehabilitacji zwierząt Ocenie podlega lokalizacja projektu względem podziału administracyjnego kraju Zasięg lokalny: projekty nie wykraczające poza obszar jednego powiatu Zasięg regionalny: projekty wykraczające poza obszar jednego powiatu i nie wykraczające poza obszar jednego województwa. Zasięg ponadregionalny: projekty wykraczające poza obszar jednego województwa. W ramach działania powinny być finansowane przede wszystkim projekty kompleksowe, nawiązujące do celów działań całej osi priorytetowej. Celem jest określenie kompleksowości doboru działań realizowanych w ramach projektu. do całkowitej utraty gatunku w Polsce; 1 p. Brak proponowanych w projekcie działań stwarza ryzyko pogorszenia stanu lub zmniejszenia populacji gatunku w Polsce. 4 p. Obszar NATURA2000 lub inny obszar chroniony o statusie międzynarodowym 3 p. Park narodowy, rezerwat 2 p. Park krajobrazowy 1p. Obszar chronionego krajobrazu lub inne obszary, na których występują gatunki lub siedliska wymagające ochrony 4 p. 16 i więcej gatunków 3 p gatunków 2 p. 4 9 gatunków 1p. 1-3 gatunki 4 p. Zasięg ponadregionalny 2 p. Zasięg regionalny 1 p. Zasięg lokalny 3 p. Projekt nawiązuje do celów innych działań realizowanych w ramach osi priorytetowej (np. projekty dotyczące ochrony siedlisk, które zawierają komponent związany z kształtowaniem postaw społecznych sprzyjających ochronie środowiska) 2 p. Projekt nawiązuje do celów jednego działania, ale

4 obejmuje więcej niŝ jeden rodzaj realizowanych zadań (np. projekty dotyczące ochrony siedlisk, których dodatkowym elementem jest budowa i modernizacja małej infrastruktury turystycznej) 1 p. Projekt nawiązuje do celów jednego działania, i obejmuje jeden rodzaj realizowanych zadań 56 Suma BUDOWA LUB MODERNIZACJA MAŁEJ INFRASTRUKTURY SŁUśĄCEJ OCHRONIE OBSZARÓW CHRONIONYCH PREZD NADMIERNĄ PRESJĄ TURYSTÓW Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Max. Punktacja Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach Wartość merytoryczna cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości 1. projektu oraz zakładane Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli 4 16 merytorycznej projektu oraz zakresu, realności i efekty ekologiczne trwałości zaplanowanych efektów ekologicznych Status ochronny obszaru, na który oddziałuje projekt Zasięg przestrzenny projektu Celem jest określenie priorytetów wśród obszarów chronionych Ocenie podlega ranga obszaru, na który będzie miała wpływ tworzona lub modernizowana infrastruktura Ocenie podlega lokalizacja projektu względem podziału administracyjnego kraju Zasięg lokalny: projekty nie wykraczające poza obszar jednego powiatu Zasięg regionalny: projekty wykraczające poza obszar jednego powiatu i nie wykraczające poza obszar jednego województwa. Zasięg ponadregionalny: projekty wykraczające poza obszar jednego województwa. 4 p. Obszar NATURA2000 lub inny obszar chroniony o statusie międzynarodowym 3 p. Park narodowy, rezerwat 2 p. Park krajobrazowy 1 p. Obszar chronionego krajobrazu 4 p. Zasięg ponadregionalny 2 p. Zasięg regionalny 1 p. Zasięg lokalny Wynik 4. Wykorzystywane Ocenie podlega dobór materiałów uŝytych do 4 p. powyŝej 75% inwestycji/obiektów realizowanych w 2 8 Wypełnia osoba oceniająca.

5 materiały realizacji przedsięwzięcia pod względem zapewnienia trwałości walorów przyrodniczych i bezpieczeństwa ludzi. W ramach działania preferowane będą projekty zakładające wykorzystanie materiałów naturalnych. Wykorzystanie innych materiałów jest dopuszczone. ramach projektu będzie wykonane z materiałów naturalnych 2 p. powyŝej 25% do 75% inwestycji/obiektów realizowanych w ramach projektu będzie wykonane z materiałów naturalnych 1 p. od 0 do 25% inwestycji/obiektów realizowanych w ramach projektu będzie wykonane z materiałów naturalnych 56 Suma BUDOWA CENTRÓW PRZETRZYMYWANIA GATUNKÓW CITES Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne MoŜliwości planowanego ośrodka w zakresie przyjęcia róŝnych gatunków 3. Skala oddziaływania projektu Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości merytorycznej projektu oraz zakresu, realności i trwałości zaplanowanych efektów ekologicznych. Celem oceny jest stwierdzenie, czy przyjęte rozwiązania techniczne stwarzają warunki dla przetrzymywania okazów gatunków wymienionych w Konwencji o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków ZagroŜonych Wyginięciem oraz obowiązujących aktach prawnych wprowadzających Konwencję we Wspólnocie. Oceniana jest liczba przejść granicznych oraz obszar rynku wewnętrznego podlegającego kontroli, które Max. Punktacja Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli 4 16 Zastosowane rozwiązania techniczne stwarzają warunki dla przetrzymywania: 3 p. roślin 1 p. duŝych ssaków drapieŝnych 1 p. średnich i duŝych małp i małpiatek 1 p. ssaków kopytnych 2 p. ptaków, w tym ptaków szponiastych i sów 2 p. małych zwierząt egzotycznych (ssaki, gady, płazy, bezkręgowce) 2 p. ryb wymienionych w załącznikach do Konwencji o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków ZagroŜonych Wyginięciem (CITES) oraz do obowiązujących aktów prawnych wprowadzających Konwencję we Wspólnocie 4 p. Projekt zapewni rozwiązanie problemów związanych z przetrzymywaniem okazów gatunków CITES w skali całego kraju - umoŝliwi przyjęcie osobników z przejść Wynik

6 obsługiwane będą przez ośrodek. Beneficjent zobowiązany będzie przedstawić wiarygodne informacje nt. podmiotów SłuŜby Celnej, StraŜy Granicznej i Policji, z którymi podejmie współpracę. granicznych oraz zatrzymań dokonywanych na rynku wewnętrznym z obszaru całego kraju 3 p. Projekt zapewni rozwiązanie problemów związanych z przetrzymywaniem okazów gatunków CITES przynajmniej w skali połowy kraju (tj. minimum 8 województw) - umoŝliwi przyjęcie osobników z przejść granicznych oraz zatrzymań dokonywanych na rynku wewnętrznym z minimum 8 województw 2 p. Projekt zapewni rozwiązanie problemów związanych z przetrzymywaniem okazów gatunków CITES w skali kilku regionów - umoŝliwi przyjęcie osobników z przejść granicznych oraz zatrzymań dokonywanych na rynku wewnętrznym z obszaru co najmniej dwóch województw 1 p. Projekt zapewni rozwiązanie problemów związanych z przetrzymywaniem okazów gatunków CITES w skali jednego regionu - umoŝliwi przyjęcie osobników z przejść granicznych oraz zatrzymań dokonywanych na rynku wewnętrznym z obszaru jednego województwa 56 Suma Metodyka oceny dla kryterium nr 1 Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne dla Działania 5.1 Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości merytorycznej projektu oraz zakresu, realności i trwałości zaplanowanych efektów. Za kaŝde kryterium cząstkowe ekspert moŝe przyznać od 0 do 4 punktów, oceniając w jakim stopniu przyjęte rozwiązania wpływają na spełnienie poszczególnych kryteriów: 4p. bardzo duŝy, 3p. duŝy, 2p. średni, 1p. niewielki, 0p. brak. Z sumy ocen cząstkowych pomnoŝonych przez wagę zostanie obliczona średnia arytmetyczna. Na podstawie tej wartości zostanie przyznana ogólna punktacja w kryterium poprzez zaokrąglenie do liczby całkowitej.

7 Kryterium nr 1 Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne uwaŝa się za spełnione jeŝeli w kaŝdym z kryteriów cząstkowych 1, 2, 5, 6, 7, 8 projekt uzyskał co najmniej 2 punkty. Niespełnienia tego wymogu powoduje odrzucenie wniosku. Kryteria cząstkowe: 1. Celowość realizacji proponowanego projektu. Ocenie podlega czy realizacja projektu jest celowa i uzasadniona z punktu widzenia rzeczywistych potrzeb ochronnych gatunków, siedlisk lub ich ekosystemów objętych projektem lub znajdujących się w jego zasięgu. Osoba oceniająca odniesie się do zidentyfikowanych potrzeb i porówna ich adekwatność w stosunku do załoŝonych celów, zwracając szczególną uwagę na logiczne powiązanie problemu z proponowanym rozwiązaniem, mając takŝe na uwadze spójność danych przedstawionych we wniosku o dofinansowanie. W przypadku projektów z zakresu budowy lub modernizacji małej infrastruktury turystycznej przedmiotem oceny będzie w szczególności aktualne zagroŝenie dla gatunków i siedlisk występujących na obszarze objętym projektem wynikające ze stwierdzonej w latach poprzednich presji turystów na obszar chroniony. 2. Trafność i adekwatność zaplanowanych zadań z punktu widzenia realizacji załoŝonych celów. Ocenie podlega czy zaplanowane w ramach projektu zadania są właściwe i niezbędne z punktu widzenia realizacji załoŝonych celów. Osoba oceniająca odniesie się do zaplanowanych działań i porówna ich adekwatność w stosunku do celów projektu. 3. Kompleksowość proponowanych działań z punktu widzenia potrzeb gatunków, siedlisk lub ekosystemów będących przedmiotem projektu lub znajdujących się w jego oddziaływaniu. Ocenie podlega czy zaplanowane działania są wystarczające i uwzględniają wszystkie aspekty związane z potrzebami ochronnymi gatunków, siedlisk lub ich ekosystemów objętych projektem lub znajdujących się w jego zasięgu. Preferowane będzie podejście kompleksowe zapewniające długofalową ochronę. 4. Komplementarność podejmowanych działań z innymi działaniami realizowanymi na obszarze objętym projektem. Przedmiotem oceny będzie związek projektu z dotychczas podejmowanymi działaniami ochronnymi. NajwyŜszą ocenę uzyskają projekty, które są częścią lub są powiązane z innymi działaniami dotyczącymi ochrony gatunków lub siedlisk, które były podejmowane na obszarze objętym projektem. 5. Adekwatność zastosowanych metod i technologii. Ocenie podlega czy planowane metody realizacji projektu lub stosowane rozwiązania technologiczne są zgodne i dostosowane do występujących uwarunkowań, np. warunków terenowych, potrzeb ochronnych gatunków, siedlisk lub ich ekosystemów. W przypadku projektów dotyczących budowy centrów przetrzymywania gatunków CITES ocenie podlega czy projekt dotyczy pełnienia funkcji określonych w Konwencji o Międzynarodowym Handlu Dzikimi Zwierzętami i Roślinami Gatunków ZagroŜonych Wyginięciem, jest zgodny z obowiązującymi aktami prawnymi wprowadzającymi Konwencję we Wspólnocie oraz zaleceniami Komisji Europejskiej w tym zakresie.

8 6. Zgodność z załoŝeniami krajowej i wspólnotowej polityki ochrony środowiska. Zaproponowane rozwiązania zidentyfikowanych problemów powinny odnosić się do realizacji wymogów prawa lub celów zawartych w dokumentach strategicznych (planach, programach, politykach, strategiach). Osoba oceniająca wniosek określi w jakim stopniu planowane działania wpisują się w załoŝenia obowiązujących na poziomie kraju lub UE dokumentów strategicznych, w tym w szczególności: Regulacjach prawnych i dokumentach strategicznych opracowanych na poziomie międzynarodowym, w szczególności UE, np.: Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. o ochronie dzikich ptaków Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny Strategia Wspólnoty w sprawie róŝnorodności biologicznej COM (1998) 42 Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego Komunikat Komisji z dnia 22 maja Powstrzymanie spadku róŝnorodności biologicznej do roku 2010 i w latach następnych: ochrona usług ekosystemu dla dobrobytu ludzkości Konwencja Waszyngtońska Regulacjach prawnych i dokumentach strategicznych opracowanych na poziomie krajowym/sektorowym, np.: Ustawa o ochronie przyrody Polityka Ekologiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata (projekt) Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej wraz z programem działań Program działań do krajowej strategii ochrony i umiarkowanego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej na lata (projekt) Strategia ochrony obszarów wodno-błotnych w Polsce wraz z planem działań na lata (projekt) Polityka Leśna Państwa Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej Przez edukację do zrównowaŝonego rozwoju. Dokumentach przygotowywanych na szczeblu regionalnym, np.: wojewódzkie, powiatowe, gminne programy ochrony środowiska. 7. Zgodność z lokalnymi planami ochrony i programami ochrony gatunków (jeśli istnieją). Osoba oceniająca określi w jakim stopniu zaproponowane w ramach projektu zadania oraz metody i technologie nawiązują do planów ochrony obszarów chronionych lub programów ochrony gatunków. W przypadku, gdy lokalne plany ochrony lub programy ochrony gatunków nie zostały opracowane dla obszaru lub gatunku, którego dotyczy projekt, osoba oceniająca wniosek przyporządkowuje kategorię nie dotyczy. W takim przypadku średnia arytmetyczna wyliczana jest z pominięciem niniejszego kryterium cząstkowego. 8. Realność osiągnięcia oczekiwanych efektów ekologicznych. Osoba oceniająca określi czy zaplanowane efekty ekologiczne są realne oraz oszacuje prawdopodobieństwo ich osiągnięcia i utrzymania, biorąc pod uwagę sposób doboru oraz zakres zaproponowanych zadań oraz metod i technologii wykorzystywanych w trakcie realizacji projektu. NajwyŜszą ocenę uzyskają projekty o potwierdzonej skuteczności i trwałości.

9 9. ZagroŜenia dla osiągnięcia oczekiwanych efektów ekologicznych. Osoba oceniająca określi, czy Wnioskodawca trafnie zidentyfikował zagroŝenia dla realizacji projektu i zaplanował adekwatne sposoby minimalizacji ryzyka ich wystąpienia. 10. Dodatkowe efekty pozaekologiczne. Ocenie podlega, czy w wyniku realizacji projektu wystąpią dodatkowe efekty pozaekologiczne, np. ochrona wartości krajobrazowo-kulturowych, efekty edukacyjne, powstanie nowych miejsc pracy, podniesienie walorów turystycznych regionu, poprawa warunków Ŝycia mieszkańców, itp. Osoba oceniająca określi zakres, realność osiągnięcia oraz trwałość zidentyfikowanych dodatkowych efektów. 3. Dodatkowe kryteria merytoryczne II stopnia Brak PRIORYTET V: OCHRONA PRZYRODY I KSZTAŁTOWANIE POSTAW EKOLOGICZNYCH DZIAŁANIE 5.2: ZWIĘKSZENIE DROśNOŚCI KORYTARZY EKOLOGICZNYCH Przewidywane tryby wyboru: tryb konkursowy 1. Dodatkowe kryteria formalne l.p. Nazwa Kryterium Opis Kryterium TAK/NIE 11. Projekt o charakterze powtarzalnym realizowany z wykorzystaniem standardowych metod i narzędzi 12. Poprawność wykonania planu realizacji przedsięwzięcia 13. Pozytywna opinia słuŝb odpowiedzialnych za ochronę przyrody na obszarze na którym realizowany będzie projekt Opis V osi priorytetowej zakłada wspieranie projektów o charakterze powtarzalnym realizowanych z wykorzystaniem metod i narzędzi o potwierdzonej skuteczności. Beneficjent powinien zadeklarować czy planowany projekt spełnia to załoŝenie. Ocenie podlega zgodność załączonego do wniosku Planu realizacji przedsięwzięcia z instrukcją jego wykonania oraz wymogami określonymi w ogłoszeniu o konkursie Ocenie podlega czy zasadność realizacji projektu została potwierdzona przez Głównego Konserwatora Przyrody, wojewódzkiego konserwatora przyrody lub dyrektora parku narodowego w przypadku projektów w parkach narodowych.

10 2. Kryteria merytoryczne I stopnia Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja 1. Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne 2. Znaczenie korytarza 3. Skala projektu Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości merytorycznej projektu oraz zakresu, realności i trwałości zaplanowanych efektów ekologicznych. Oceniana będzie ranga korytarza tj. jego znaczenie dla utrzymania ciągłości między obszarami przyrodniczymi, w szczególności obszarami NATURA Celem jest określenie skali oddziaływania projektu, czy jest to pojedyncze przedsięwzięcie czy grupa powiązanych przedsięwzięć Max. punktacja Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli p. - Projekt waŝny dla utrzymania spójności obszarów NATURA p. - Projekt waŝny dla utrzymania ciągłości korytarzy ekologicznych o znaczeniu europejskim lub krajowym 1 p. - Projekt waŝny dla utrzymania ciągłości regionalnych korytarzy ekologicznych 2 p. - Grupa obiektów 1p. Pojedynczy obiekt Wynik 34 Suma Metodyka oceny dla kryterium nr 1 Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne dla Działania 5.2 Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości merytorycznej i poprawności metodologicznej projektu oraz zakresu, realności i trwałości zaplanowanych efektów. Za kaŝde kryterium cząstkowe ekspert moŝe przyznać od 0 do 4 punktów, oceniając w jakim stopniu przyjęte rozwiązania wpływają na spełnienie poszczególnych kryteriów: 4p. bardzo duŝy, 3p. duŝy, 2p. średni,

11 1p. niewielki, 0p. brak. Z sumy ocen cząstkowych pomnoŝonych przez wagę zostanie obliczona średnia arytmetyczna. Na podstawie tej wartości zostanie przyznana ogólna punktacja w kryterium poprzez zaokrąglenie do liczby całkowitej. Kryterium nr 1 Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne uwaŝa się za spełnione jeŝeli w kaŝdym z kryteriów cząstkowych 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 projekt uzyskał co najmniej 2 punkty. Niespełnienia tego wymogu powoduje odrzucenie wniosku. Kryteria cząstkowe: 1. Celowość realizacji proponowanego projektu. Ocenie podlega czy realizacja projektu jest celowa i uzasadniona z punktu widzenia występowania rzeczywistych ograniczeń dla przemieszczania się zwierząt. Osoba oceniająca odniesie się do załoŝonych celów projektu i określi ich adekwatności do występujących potrzeb, w tym w szczególności skali oraz znaczenia zidentyfikowanych barier. 2. Lokalizacja przedsięwzięcia na szlaku migracji zwierząt. Beneficjent powinien w wiarygodny sposób udokumentować, Ŝe projekt realizowany będzie na szlaku migracji zwierząt. Ocena dotyczy przedstawionych informacji nt. szlaków migracji zwierząt (istniejących opracowań naukowych, wykonanych lub planowanych inwentaryzacji przyrodniczych). Osoba oceniająca określi czy obiekt lub wszystkie obiekty (w przypadku projektów zakładających realizację kilku przejść dla zwierząt) znajdują się na szlaku migracji zwierząt. 3. Trafność i adekwatność zaplanowanych zadań z punktu widzenia realizacji załoŝonych celów. Ocenie podlega czy zaplanowane w ramach projektu zadania są właściwe i niezbędne z punktu widzenia realizacji załoŝonych celów. Osoba oceniająca odniesie się do zaplanowanych działań i porówna ich adekwatność w stosunku do celów projektu. 4. Kompleksowość proponowanych działań z punktu widzenia potrzeb gatunków znajdujących się w zasięgu oddziaływaniu projektu. Ocenie podlega w jakim stopniu planowane działania wpływają na ograniczenie negatywnego oddziaływania występujących barier oraz czy zaplanowane działania są wystarczające dla zminimalizowania negatywnego wpływu czynników ograniczających przemieszczanie się zwierząt. Preferowane będzie podejście kompleksowe zapewniające pełną i długofalową ochronę populacji gatunków. 5. Komplementarność podejmowanych działań z innymi działaniami realizowanymi na obszarze objętym projektem.

12 Przedmiotem oceny będzie związek projektu z dotychczas podejmowanymi działaniami ochronnymi. NajwyŜszą ocenę uzyskają projekty, które są częścią lub są powiązane z innymi działaniami dotyczącymi ochrony gatunków lub siedlisk, które były podejmowane na obszarze objętym projektem. 6. Adekwatność zastosowanych metod i technologii. Ocenie podlega czy planowane metody realizacji projektu lub stosowane rozwiązania technologiczne są zgodne i dostosowane do występujących uwarunkowań, np. warunków terenowych oraz specyficznych potrzeb, cech oraz behawioru gatunków dla których tworzone jest przejście. Zaproponowane rozwiązania techniczne powinny zapewniać skuteczne przemieszczanie się zwierząt. Ocenie podlegać będą przedstawione informacje nt. przyjętych załoŝeń projektowych. 7. Zgodność z załoŝeniami dokumentów strategicznych oraz z lokalnymi planami ochrony i programami ochrony gatunków (jeśli istnieją). Osoba oceniająca określi w jakim stopniu zaproponowane w ramach projektu zadania oraz metody i technologie nawiązują do krajowych i regionalnych planów i programów wyznaczających ramy dla realizacji tego rodzaju przedsięwzięć oraz programów i planów ochrony obszarów chronionych lub programów ochrony gatunków. W przypadku, gdy lokalne plany ochrony lub programy ochrony gatunków nie zostały opracowane dla obszaru lub gatunku, którego dotyczy projekt, osoba oceniająca wniosek przyporządkowuje kategorię nie dotyczy. W takim przypadku średnia arytmetyczna wyliczana jest z pominięciem niniejszego kryterium cząstkowego. 8. Realność osiągnięcia oczekiwanych efektów ekologicznych. Osoba oceniająca określi czy zaplanowane efekty ekologiczne są realne oraz oszacuje prawdopodobieństwo ich osiągnięcia i utrzymania, biorąc pod uwagę sposób doboru oraz zakres zaproponowanych zadań oraz metod i technologii wykorzystywanych w trakcie realizacji projektu. NajwyŜszą ocenę uzyskają projekty o potwierdzonej skuteczności i trwałości. 9. ZagroŜenia dla osiągnięcia oczekiwanych efektów ekologicznych. Osoba oceniająca określi, czy Wnioskodawca trafnie zidentyfikował zagroŝenia dla realizacji projektu i zaplanował adekwatne sposoby minimalizacji ryzyka ich wystąpienia. 10. Dodatkowe efekty pozaekologiczne. Ocenie podlega, czy w wyniku realizacji projektu wystąpią dodatkowe efekty pozaekologiczne, np. ochrona wartości krajobrazowo-kulturowych, efekty edukacyjne, powstanie nowych miejsc pracy, podniesienie walorów turystycznych regionu, poprawa warunków Ŝycia mieszkańców, itp. Osoba oceniająca określi zakres, realność osiągnięcia oraz trwałość zidentyfikowanych dodatkowych efektów.

13 3. Dodatkowe kryteria merytoryczne II stopnia Brak PRIORYTET V: OCHRONA PRZYRODY I KSZTAŁTOWANIE POSTAW EKOLOGICZNYCH DZIAŁANIE 5.3: OPRACOWANIE PLANÓW OCHRONY Przewidywane tryby wyboru: tryb konkursowy 1. Dodatkowe kryteria formalne l.p. Nazwa Kryterium Opis Kryterium TAK/NIE 11. Projekt o charakterze powtarzalnym realizowany z wykorzystaniem standardowych metod i narzędzi 12. Poprawność wykonania planu realizacji przedsięwzięcia 13. Pozytywna opinia słuŝb odpowiedzialnych za ochronę przyrody na obszarze na którym realizowany będzie projekt Opis V osi priorytetowej zakłada wspieranie projektów o charakterze powtarzalnym realizowanych z wykorzystaniem metod i narzędzi o potwierdzonej skuteczności. Beneficjent powinien zadeklarować czy planowany projekt spełnia to załoŝenie. Ocenie podlega zgodność załączonego do wniosku Planu realizacji przedsięwzięcia z instrukcją jego wykonania oraz wymogami określonymi w ogłoszeniu o konkursie Ocenie podlega czy zasadność realizacji projektu została potwierdzona przez Głównego Konserwatora Przyrody, wojewódzkiego konserwatora przyrody lub dyrektora parku narodowego w przypadku projektów w parkach narodowych.

14 2. Kryteria merytoryczne I stopnia Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Max. Wynik punktacja PLANY OCHRONY DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW I SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY SIEDLISK NATURA 2000 ORAZ INNYCH OBSZARÓW CHRONIONYCH 4 p. - obszar Natura 2000 Status ochronny Ocenie podlega status ochronny obszaru 1. 3 p. - parki narodowe i rezerwaty 4 16 obszaru objętego planem ochrony 1 p. - parki krajobrazowe 2. Pilność realizacji Dotychczasowa dokumentacja na temat obszaru Liczba obszarów objętych planami ochrony Ocenie podlega pilność wykonania planu ze względu na zewnętrzną presję wywieraną na dany obszar, gatunek lub siedlisko. Ocenie podlega dotychczasowa dokumentacja dotycząca tego obszaru. W ramach działania preferowane będą kompleksowe projekty, które obejmują przygotowanie dokumentacji dla większej ilości obszarów 4 p. - Zewnętrzna presja na obszar/obszary (np. działania inwestycyjne) planowane do podjęcia w miejscu objętym ochroną (lub w jego otoczeniu) wymaga pilnego opracowania planu ochrony 2 p. Brak planu ochrony stwarza ryzyko pogorszenia warunków siedliskowych lub zmniejszenia populacji na danym stanowisku/stanowiskach 4 p. Dotychczasowa dokumentacja pozwala na sporządzenie projektu planu ochrony w ciągu 1 roku 3 p. Dotychczasowa dokumentacja pozwala na sporządzenie projektu planu ochrony w ciągu 3 lat 1 p. Dotychczasowa dokumentacja pozwala na sporządzenie projektu planu ochrony w okresie powyŝej 3 lat 4 p. - więcej niŝ 10 obszarów 3 p obszarów 2 p obszarów 1 p. - 1 obszar KRAJOWE PROGRAMY OCHRONY WYBRANYCH GATUNKÓW LUB SIEDLISK PRZYRODNICZYCH 1. Ranga gatunku lub siedliska Ocenie podlega status ochronny oraz stopień zagroŝenia gatunku lub siedliska objętego programem ochrony, na podstawie Raportów dotyczących stanu zachowania wszystkich siedlisk przyrodniczych i gatunków będących 4p. Siedliska i gatunki w złym stanie (U2), gatunki wymarłe w Polsce (EXP) lub krytycznie zagroŝone (CR) 3 p. Siedliska i gatunki w stanie niezadowalającym (U2) lub nieznanym (XX), gatunki zagroŝone wyginięciem (EN) lub naraŝone na wyginięcie (VU) 1 p. Siedliska i gatunki w stanie właściwym (FV), oraz gatunki Suma Wypełnia osoba oceniająca.

15 przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, przygotowanych przez Polskę w roku 2007 zgodnie z postanowieniami art Dyrektywy Siedliskowej, Polskiej Czerwonej Księgi Roślin i Zwierząt lub Czerwonych Listach gatunków. (jeŝeli gatunek znajduje się za równo w Raporcie, Czerwonej Księdze jak i Czerwonej Liście, punkty przyznawane są na podstawie oceny korzystniejszej) niŝszego ryzyka (LR) 2. Pilność wdroŝenia Ocenie podlega pilność wykonania planu, ze względu na istnienie zewnętrznej presji wywieranej na dany gatunek lub siedlisko. 4 p. - Pogarszająca się sytuacja gatunku lub siedliska uzasadniają pilną potrzebę opracowania programu ochrony 2 p. Brak planu ochrony stwarza ryzyko pogorszenia warunków siedliskowych lub zmniejszenia populacji na danym stanowisku/stanowiskach Suma 3. Dodatkowe kryteria merytoryczne II stopnia Brak

16 PRIORYTET V: OCHRONA PRZYRODY I KSZTAŁTOWANIE POSTAW EKOLOGICZNYCH DZIAŁANIE 5.4: KSZTAŁTOWANIE POSTAW SPOŁECZNYCH SPRZYJAJĄCYCH OCHRONIE ŚRODOWISKA, W TYM RÓśNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ. Przewidywane tryby wyboru: tryb konkursowy 1. Dodatkowe kryteria formalne l.p. Nazwa Kryterium Opis Kryterium TAK/NIE 11. Projekt o charakterze powtarzalnym realizowany z wykorzystaniem standardowych metod i narzędzi 12. Poprawność wykonania planu realizacji przedsięwzięcia 13. Doświadczenie Beneficjenta w realizacji projektów z zakresu komunikacji społecznej Opis V osi priorytetowej zakłada wspieranie projektów o charakterze powtarzalnym realizowanych z wykorzystaniem metod i narzędzi o potwierdzonej skuteczności. Beneficjent powinien zadeklarować czy planowany projekt spełnia to załoŝenie. Ocenie podlega zgodność załączonego do wniosku Planu realizacji przedsięwzięcia z instrukcją jego wykonania oraz wymogami określonymi w ogłoszeniu o konkursie Ocenie podlega doświadczenie Beneficjenta w zakresie realizacji podobnych projektów. Podmiot realizujący projekt powinien udokumentować, Ŝe w okresie 3 lat poprzedzających złoŝenie wniosku, zrealizował przynajmniej jeden projekt dotyczący komunikacji społecznej w zakresie ochrony przyrody lub ochrony środowiska.

17 2. Kryteria merytoryczne I stopnia SZKOLENIA Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Max. punktacja Ocena opiera się na dziesięciu 1. kryteriach cząstkowych, które słuŝą Wartość merytoryczna projektu określeniu wartości merytorycznej oraz zakładane efekty projektu oraz zakresu, realności i ekologiczne trwałości zaplanowanych efektów Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli 4 16 ekologicznych Stopień rozpowszechnienia informacji nt. zagadnienia będącego przedmiotem szkolenia Spodziewany zasięg rozpowszechnienia informacji Ocenie podlega zasięg rozpowszechnianych informacji Beneficjent powinien wykazać, Ŝe podjęte działania i zastosowane techniki rozpowszechnienia informacji stwarzają moŝliwość skutecznego dotarcia do docelowej grupy odbiorców z całego obszaru, którym objęty jest projekt. Zasięg krajowy: zasięg rozpowszechnienia informacji cały kraj. Zasięg ponadregionalny: zasięg rozpowszechnienia informacji co najmniej 2 województwa 2 p. - projekt o podobnej tematyce nie był dotychczas realizowany 1 p. - projekt o podobnej tematyce był realizowany 2 p. - Zasięg krajowy 1 p. - Zasięg ponadregionalny Wynik 4. Doświadczenia beneficjenta Ocenie poddane zostaną doświadczenia członków zespołu realizującego projekt w zakresie prowadzenia szkoleń dotyczących podobnego zakresu tematycznego 4 p. - Członkowie zespołu realizującego projekt zrealizowali, co najmniej 8 szkoleń 3 p. - Członkowie zespołu realizującego projekt zrealizowali, co najmniej 6 szkoleń 2 p. - Członkowie zespołu realizującego projekt zrealizowali, co najmniej 4 szkolenia 3 12

18 5. Kompleksowość projektu Przedmiotem oceny będzie kompleksowość tematyki oraz stosowanych metod 1 p. - Członkowie zespołu realizującego projekt zrealizowali, co najmniej 2 szkolenia 2 p. - Projekt dotyczy przekazania kompleksowej wiedzy na temat danej dziedziny, uwzględnia wiele zagadnień szczegółowych i zakłada realizację serii szkoleń 1 p. - Projekt dotyczy jednego zagadnienia szczegółowego lub zakłada realizację pojedynczych szkoleń Suma PONADREGIONALNE DZIAŁANIA EDUKACYJNE, KAMPANIE INFORMACYJNO PROMOCYJNE, IMPREZY MASOWE ORAZ KONKURSY I FESTIWALE EKOLOGICZNE Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Max. punktacja Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach Wartość merytoryczna projektu cząstkowych, które słuŝą określeniu 1. oraz zakładane efekty wartości merytorycznej projektu oraz Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli 4 16 ekologiczne zakresu, realności i trwałości zaplanowanych efektów ekologicznych. 2. 3a. 3b. Stopień rozpowszechnienia informacji nt. zagadnienia będącego przedmiotem projektu Spodziewany zasięg rozpowszechnienia informacji Uwaga: Kryterium nie dotyczy działań edukacyjnych skierowanych do społeczności lokalnych na obszarach chronionych Spodziewany zasięg rozpowszechnienia informacji Uwaga: Kryterium dotyczy wyłącznie działań edukacyjnych skierowanych do społeczności Ocenie podlega zasięg rozpowszechnianych informacji. Beneficjent powinien wykazać, Ŝe podjęte działania i zastosowane techniki rozpowszechnienia informacji stwarzają moŝliwość skutecznego dotarcia do docelowej grupy odbiorców z całego obszaru, którym objęty jest projekt. Ocenie podlega zasięg rozpowszechnianych informacji Zasięg regionalny: projekty nie wykraczające poza obszar jednego województwa. Zasięg ponadregionalny: projekty 2 p. - projekt o podobnej tematyce nie był dotychczas realizowany 1 p. - projekt o podobnej tematyce był realizowany 4 p. - Zasięg krajowy (16 województw) 3 p województw 2 p. 5 7 województw 1 p. 2 4 województw 4 p. Zasięg ponadregionalny 2 p. Zasięg regionalny Wynik

19 lokalnych na obszarach chronionych 4. Doświadczenia beneficjenta wykraczające poza obszar jednego województwa. Ocenie poddane zostaną doświadczenia w zakresie realizacji podobnych typów projektów 4 p. - Członkowie zespołu realizowali co najmniej 7 projektów podobnego rodzaju 3 p. - Członkowie zespołu realizowali co najmniej 5 projektów podobnego rodzaju 2 p. - Członkowie zespołu realizowali, co najmniej 3 projekty podobnego rodzaju 1 p. - Członkowie zespołu realizowali, co najmniej 1 projekt podobnego rodzaju Suma BUDOWANIE PARTNERSTW ORAZ MODEROWANIE PLATFORM DIALOGU SPOŁECZNEGO Nr Kryteria Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Punktacja Max. punktacja Ocena opiera się na dziesięciu 1. kryteriach cząstkowych, które słuŝą Wartość merytoryczna projektu określeniu wartości merytorycznej oraz zakładane efekty projektu oraz zakresu, realności i ekologiczne trwałości zaplanowanych efektów Zgodnie z metodyką przedstawioną poniŝej tabeli 4 16 ekologicznych. 2. Typ partnerów 3. Liczba zaangaŝowanych partnerów 4. Zasięg partnerstwa Przedmiotem oceny będzie zróŝnicowanie podmiotów tworzących partnerstwo (np. instytucje rządowe, samorządowe, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe, instytucje naukowe) Przedmiotem oceny będzie liczba podmiotów tworzących partnerstwo Przedmiotem oceny będzie zasięg geograficzny partnerstwa Zasięg krajowy: w partnerstwo zaangaŝowane są podmioty z wszystkich województw Zasięg ponadregionalny: w 4 p. - co najmniej cztery typy podmiotów 3 p. - trzy typy podmiotów 2 p. - dwa typy podmiotów 1 p. - jeden typ podmiotu 4 p lub więcej partnerów 3 p partnerów 2 p partnerów 1 p. - 2 partnerów 4 p. - Zasięg krajowy 2 p. - Zasięg ponadregionalny Wynik

20 partnerstwo zaangaŝowane są podmioty działające na terenie co najmniej 2 województw 44 Suma Metodyka oceny dla kryterium nr 1 Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne dla Działania 5.4 Ocena opiera się na dziesięciu kryteriach cząstkowych, które słuŝą określeniu wartości merytorycznej projektu oraz zakresu, realności i trwałości zaplanowanych efektów. Za kaŝde kryterium cząstkowe ekspert moŝe przyznać od 0 do 4 punktów, oceniając w jakim stopniu przyjęte rozwiązania wpływają na spełnienie poszczególnych kryteriów: 4p. bardzo duŝy, 3p. duŝy, 2p. średni, 1p. niewielki, 0p - brak. Z sumy ocen cząstkowych pomnoŝonych przez wagę zostanie obliczona średnia arytmetyczna. Na podstawie tej wartości zostanie przyznana ogólna punktacja w kryterium poprzez zaokrąglenie do liczby całkowitej. Kryterium nr 1 Wartość merytoryczna projektu oraz zakładane efekty ekologiczne uwaŝa się za spełnione jeŝeli w kaŝdym z kryteriów cząstkowych 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8 projekt uzyskał co najmniej 2 punkty. Niespełnienia tego wymogu powoduje odrzucenie wniosku. Kryteria cząstkowe: 1. Celowość realizacji proponowanego projektu. Ocenie podlega czy realizacja projektu jest celowa i uzasadniona z punktu widzenia rzeczywistych potrzeb, w tym przede wszystkim czy istnieje zapotrzebowanie na działania informacyjne o danej tematyce lub czy występują ograniczenia w przepływie informacji na temat będący przedmiotem projektu. Osoba oceniająca odniesie się do załoŝonych celów projektu i porówna ich adekwatność w stosunku do zidentyfikowanych potrzeb, zwracając szczególną uwagę na logiczne powiązanie problemu z proponowanym rozwiązaniem. 2. Wartość poznawczo - edukacyjna projektu.

21 Ocenie poddany zostanie przewidywany wpływ projektu na podniesienie świadomości społeczeństwa lub wybranych grup mających największy wpływ na stan środowiska. Osoba oceniająca projekt określi równieŝ istotność, atrakcyjność i róŝnorodność podejmowanej tematyki. 3. Identyfikacja grupy docelowej Ocenie poddana zostanie trafność doboru grupy odbiorców działań informacyjnych, szkoleniowych lub podmiotów biorących udział w partnerstwie. Osoba oceniająca wniosek uwzględni adekwatność grupy odbiorców do tematyki i zakresu działań informacyjnych, szkoleniowych lub przedmiotu partnerstwa. 4. Trafność zaplanowanych zadań z punktu widzenia realizacji załoŝonych celów. Ocenie podlega czy zaplanowane w ramach projektu zadania są właściwe i niezbędne z punktu widzenia realizacji załoŝonych celów. Osoba oceniająca odniesie się do zaplanowanych działań i porówna ich adekwatność w stosunku do celów projektu. 5. Adekwatność proponowanych metod przekazu informacji Ocenie podlega czy planowane metody realizacji projektu lub zastosowane techniki przekazu informacji są skuteczne i dostosowane do skali przedsięwzięcia oraz grupy docelowej (wymagań oraz cech), do której kierowany jest projekt. 6. Wykorzystanie nowoczesnych technologii przekazu informacji. Osoba oceniająca projekt określi w jakim zakresie wykorzystane będą najnowocześniejsze technologie przekazu informacji, w tym m.in. technologie multimedialne i internetowe. Przedmiotem oceny będzie równieŝ stopień ich zaawansowania technologicznego. 7. Zgodność z załoŝeniami krajowej i wspólnotowej polityki ochrony środowiska. Tematyka działań informacyjnych powinna przyczyniać się do skutecznego stosowania prawa ochrony środowiska lub rozpowszechniania informacji nt. załoŝeń dokumentów strategicznych (planów, programów, polityk, strategii). Osoba oceniająca wniosek określi w jakim stopniu planowane działania są zgodne z załoŝeniami obowiązujących na poziomie kraju lub UE aktów prawnych i dokumentów strategicznych, w tym w szczególności: Regulacjach prawnych i dokumentach strategicznych opracowanych na poziomie międzynarodowym, w szczególności UE, np.: Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. o ochronie dzikich ptaków Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny Strategia Wspólnoty w sprawie róŝnorodności biologicznej COM (1998) 42 Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r. ustanawiająca szósty wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego Komunikat Komisji z dnia 22 maja Powstrzymanie spadku róŝnorodności biologicznej do roku 2010 i w latach następnych: ochrona usług ekosystemu dla dobrobytu ludzkości Konwencja Waszyngtońska Regulacjach prawnych i dokumentach strategicznych opracowanych na poziomie krajowym/sektorowym, np.:

22 Ustawa o ochronie przyrody Polityka Ekologiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata (projekt) Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej wraz z programem działań Program działań do krajowej strategii ochrony i umiarkowanego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej na lata (projekt) Strategia ochrony obszarów wodno-błotnych w Polsce wraz z planem działań na lata (projekt) Polityka Leśna Państwa Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej Przez edukację do zrównowaŝonego rozwoju. Dokumentach przygotowywanych na szczeblu regionalnym, np.: wojewódzkie, powiatowe, gminne programy ochrony środowiska. Planów ochrony obszarów chronionych oraz programów ochrony gatunków i siedlisk. 8. Realność osiągnięcia oczekiwanych efektów ekologicznych. Osoba oceniająca określi czy zaplanowane efekty ekologiczne są realne oraz oszacuje prawdopodobieństwo ich osiągnięcia i utrzymania, biorąc pod uwagę sposób doboru oraz zakres zaproponowanych zadań, metod oraz wykorzystywanych w trakcie realizacji projektu technik. NajwyŜszą ocenę uzyskają projekty o potwierdzonej skuteczności i trwałości. 9. ZagroŜenia dla osiągnięcia oczekiwanych efektów ekologicznych. Osoba oceniająca określi, czy Wnioskodawca trafnie zidentyfikował zagroŝenia dla realizacji projektu i zaplanował adekwatne sposoby minimalizacji ryzyka ich wystąpienia. 10. Dodatkowe efekty pozaekologiczne. Ocenie podlega, czy w wyniku realizacji projektu wystąpią dodatkowe efekty pozaekologiczne, np. powstanie nowych miejsc pracy, zwiększenie potencjału rozwojowego regionów, itp. Osoba oceniająca określi zakres, realność osiągnięcia oraz trwałość zidentyfikowanych dodatkowych efektów. 3. Dodatkowe kryteria merytoryczne II stopnia Brak