Wspólne Polityki UE Budżet UE

Transkrypt

1 Wspólne Polityki UE Budżet UE Dr Katarzyna Śledziewska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

2 Budżet Unii Europejskiej, główne cechy Budżet UE nie jest typowy i nie może być bezpośrednio porównywany z budżetem jakiegokolwiek państwa ani też typowej organizacji międzynarodowej Budżet UE jest ważnym elementem spajającym Unię Europejską, niezbędnym do realizacji polityk i instrumentów koniecznych do realizacji wspólnie ustalonych celów. Finansowanie przez budżet unijny wydatków w skali całej UE może być bardziej efektywne niż finansowanie rozproszone. Osiąganie celów integracji europejskiej nie odbywa się wyłącznie przez wydatki z budżetu unijnego. Przedstawianie budżetu Unii Europejskiej wyłącznie w kategoriach jego rozmiarów, wielkości wpłat porównywanych ze skalą wydatkowanych funduszy unijnych na terenie poszczególnych krajów członkowskich czy nawet wielkości funduszy unijnych przeznaczanych na poszczególne działy czy programy nie ujawnia wszystkich problemów.

3 Ewolucja budżetu UE Początkowo budżet UE skromny i w dużej mierze ograniczony do wydatków na wspólnotową administrację. Z czasem zwiększenie jego wielkości, nie tylko w wielkościach absolutnych, lecz także w kategoriach relatywnych Szczególne znaczenie przyjęcia wspólnych polityk, zwłaszcza Wspólnej Polityki Rolnej, Począwszy od połowy lat 80-tych ubiegłego wieku, przyjmowane wieloletnie ramy finansowe, ustalające podstawowe parametry wydatków UE w dłuższej perspektywie Ramy finansowe stały się trwałym elementem procedury budżetowej, choć zostały zawarte dopiero w Traktacie z Lizbony w art. 270a.

4 Procedury Krytyka niskiej elastyczności budżetu UE ze względu na wieloletnie programowanie Formalnie przesuwanie środków z jednego działu do drugiego jest możliwe, w praktyce bardzo trudne Możliwe uelastycznienie niektórych pozycji (np. określenie pułapu przesunięć między kategoriami wydatków) Możliwe przyznanie większej roli PE w stosunku do środków własnych nieodnotowywanych w budżetach krajowych

5

6 Budżet UE jako procent indeksu GNI 1,12% 1,10% 1,08% 1,06% 1,04% 1,02% 1,00% 0,98% 0,96%

7 Racjonalność budżetu Budżet unijny nie może być rozpatrywany w oderwaniu od finansów publicznych państw członkowskich. W odróżnieniu od budżetów krajowych budżet UE to przykład przekazywania uprawnień i środków finansowych z poziomu niższego na wyższy. Kraje członkowskie zdecydowały się jednak przekazać swoje uprawnienia jedynie w przypadku niektórych polityk przede wszystkim WPR i Polityki Spójności Ze względu na fakt, iż budżet UE w większości zasilany jest z budżetów krajowych, proponuje się aby budżet UE finansował wyłącznie te dobra publiczne, które wyraźnie pojawiają się na poziomie europejskim.

8

9

10

11

12

13

14 Wydatki na spójność i konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia

15 Wydatki na spójność i konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia Włączenie do Polityki Spójności wydatków na ROW (polityka rozwoju obszarów wiejskich) Powiązanie ROW i urban policies Powiązanie Polityki Spójności z głównymi wyzwaniami UE (Strategia Lizbońska, zmiany klimatyczne, zmiany demograficzne, bezpieczeństwo energetyczne)

16 Wydatki na spójność i konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia Cohesion, growth, employment commitments: 49.4bn +2%on % EU-15 56% EU-15 48% EU-15 Cohesion Fund: +9.6% Territorial cooperation: +3.7% 23% EU-10 47% EU-12 52% EU Balancing funding as EU-12 to receive biggest share: 52% Member States now on an equal footing 7

17 Zrównoważony wzrost

18

19 Wydatki na zasoby naturalne

20 Wydatki na zasoby naturalne, reforma Możliwość współfinansowania części wydatków z budżetów krajowych (renacjonalizacja) Kontynuowanie procesu liberalizacji rynków rolnych Uproszczenie modelu płatności bezpośrednich oraz odłączenie ich od produkcji Wprowadzenie limitu płatności bezpośrednich na gospodarstwo Likwidacja praw do ugorowania gruntów rolnych Wprowadzenie jednolitych płatności za 1 ha w całej UE

21 Wydatki na zasoby naturalne management of natural resources total commitments for heading 2: 59bn +5.1% on 2009* (* excluding Economic Recovery Plan) Direct aid & Market related expenditure: +6.4% Rural development: +2.4% 84% EU-15 16% EU-12 82% EU-15 18% EU-12 81% EU-15 19% EU EU-12 agricultural income now 47% higher since accession 2010 to see EU-12 receive 11bn in agricultural support 8

22 Zarządzanie zasobami naturalnymi i ich ochrona

23

24 Wydatki: partner na arenie międzynarodowej

25 Wydatki: partner na arenie międzynarodowej EU as a global partner commitments: 7.9bn +1.8% on 2009* *Excluding Food Facility 7.5bn Food facility Budget bn Food facility Budget 2009 Food facility 7.9bn PDB 2010 Helping the world s poorest recover from the downturn A strong stance on global stage to meet global challenges: climate change, energy, food security, globalisation 10

26 Wydatki: wzmacnianie europejskiej tkanki społeczno-gospodarczej

27 Wydatki: migracja i integracja, bezpieczeństwo i prawa podstawowe

28 Wydatki: migracja i integracja, bezpieczeństwo i prawa podstawowe commitments: 1.6bn +7.6% on 2009* Securing and safeguarding liberties 15.5% Managing migration flows +6.3% Culture +3.4% 1.3 bn Budget bn Budget bn PDB 2010 * Excluding European Solidarity Fund 9

29 Wydatki: zdrowie, ochrona konsumenta i kultura

30 Wydatki na administrację Budżet UE często krytykowany za zbyt duże wydatki na administrację W rzeczywistości w stosunku do skali zadań administracja UE nie jest wcale zbyt rozbudowana Administrowanie pewnymi instytucjami na poziomie europejskim pozwala ograniczyć biurokrację w krajach członkowskich Renacjonalizacja PS czy WPR spowodowałaby ogromny wzrost zatrudnienia w administracji państw członkowskich

31 Wydatki na administrację European Commission : +0.9% Commitments: 7.8bn Other institutions: +2.4% +2.1% on bn Budget bn Budget bn PDB 2010 EC administrative spending slows as enlargement needs met 11

32

33

34 Dochody budżetowe Tradycyjne środki własne (TOR) Źródło własne oparte na VAT Środek oparty na DNB Wpłaty państw członkowskich Inne dochody i nadwyżka z roku poprzedniego

35 Tradycyjne środki własne (TOR) Składają się na nie wpływy z ceł oraz podatki cukrowe Środki własne są zbierane przez kraje członkowskie w imieniu UE. Kraje członkowskie zachowują 25% wpływów jako kompensatę za poniesione koszty Wpływy z ceł pobierane są zgodnie ze Wspólną Taryfą Celną Podatki cukrowe płacone są przez producentów cukru na poczet finansowania dopłat do eksportu. Stanowią one ok. 1% wpływów z TOR.

36 Źródło własne oparte na VAT Wpływy oparte na VAT to % część dochodów z VAT, obliczona w oparciu o zharmonizowaną podstawę. Podstawa ta stanowi jednak jedynie 50% DNB. W latach państwa członkowskie przekazują UE 0.30% VAT (Austria, Niemcy, Holandia i Szwecja posiadają rabat). Wpływy oparte na DNB przeznaczone są na zbilansowanie wydatków i dochodów budżetu UE. Kraje członkowskie płacą taki sam % swojego DNB. Wyjątkiem jest UK, Holandia i Szwecja, którym przyznano rabaty.

37 Rabat brytyjski Mechanizm wprowadzony w 1985 roku, mający na celu zrównoważenie pozycji netto UK. Wysokość rabatu oblicza się porównując udział wydatków z budżetu UE w UK w całości wydatków w 27 krajach wspólnoty z udziałem UK w płatnościach z tytułu VAT oraz DNB. Różnica % jest następnie mnożona przez całkowitą wielkość wydatków z budżetu UE w krajach członkowskich. W ramach rabatu UK otrzymuje 66% tej kwoty. Koszty rabatu ponoszą pozostałe kraje członkowskie UE, proporcjonalnie do ich DNB. Austria, Niemcy, Holandia i Szwecja płacą jedynie 1 tego co powinny; brakującą część przerzucona jest na pozostałe kraje. Koszt rabatu brytyjskiego w 2010 wyniósł ok. 4 mld euro.

38 Dochody budżetowe,

39 Dochody budżetowe, fundusze, podział na kraje członkowskie Więcej na:

40 Dochody budżetowe Dokładnie na:

41 Dochody budżetowe, podział na kraje Więcej na:

42

43

44

45

46 Justeretour Ze względu na specyfikę budżetu UE, kraje członkowskie zwracają uwagę przede wszystkim na swoja pozycje netto. W krajach będących płatnikami netto budżetu UE stale pojawiają się pytania dotyczące kosztów prowadzenia wspólnych polityk UE oraz konieczności zapewnienia juste retour. Niemcy największym płatnikiem netto w wartościach absolutnych (ponad 7.8 mld euro w 2008), Szwecja największym płatnikiem netto w stosunku do DNB (-0.32% w 2008). Grecja największym beneficjentem netto w wartościach absolutnych (ponad 6.2 mld euro w 2008), Litwa największym beneficjentem netto w stosunku do DNB (2.66% w 2008).

47 Kontrybucje netto do budżetu, per capita 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 0,00-100,00-200,00

48

49

50

51

52 Multiannual financial framework (EU-27)

53 Perspektywy budżetowe Celem ograniczenia konfliktów na linii Parlament - Rada UE oraz uniknięcia kierowania się wyłącznie bieżącymi czynnikami, wypracowana została pozatraktatowaprocedura stosowania perspektyw budżetowych, które są przedmiotem debaty na szczeblu Rady Europejskiej Przewodniczący Rady Europejskiej Herman Van Rompuya Polska 74 mld euro Cała UE 973 mld euro Fundusz spójności 2,35 % PKB

54 Ważne, inne aspekty zwiększenie zaliczek przekazywanych na realizacje projektów udział środków własnych kwalifikowalność VAT-u warunkowość makroekonomiczna w nowych regulacjach beneficjent przed otrzymaniem pieniędzy będzie musiał udowodnić, że realizacja projektu przyniesie korzyści dla całego regionu, a nie tylko jego firmy czy miasta przedsięwzięcie w przyszłości nie będzie wymagało nowych dotacji różnica między zobowiązaniami Unii a realnymi wypłatami

55 icket= T_COM:2011:0500(01):FIN:EN:PDF ndex_en.cfm