Karty Przedmiotów. Subject Cards. Wydział Inżynierii Środowiska. Faculty of Environmental Engineering

Transkrypt

1 Wydział Inżynierii Środowiska Faculty of Environmental Engineering Karty Przedmiotów Subject Cards Kategoria / Category Kierunek studiów Stopień studiów i forma Wartość / Value Ochrona Środowiska I, stacjonarna Spis Treści znajduje się na ostatniej stronie Table of Contents there is on the last page System zarządzania kartami przedmiotów Wydziału Inżynierii Środowiska

2 Zał. nr 4 do ZW 33/01 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Adsorpcja w ochronie atmosfery Nazwa w języku angielskim: The adsorption of the atmosphere protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: OSS395BK Grupa kursów: NIE Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS 1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie matematyki, chemii, mechaniki płynów oraz inżynierii procesowej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie równowagi adsorpcyjnej, teorii i izoterm adsorpcyjnych, adsorbentów przemysłowych oraz efektów cieplnych (K1OS_W0) C. Poznanie podstaw kinetyki i dynamiki adsorpcji okresowej i ciągłej oraz regeneracji adsorbentów (K1OS_W09) C3. Nabycie umiejętności obliczania i projektowania adsorberów stosowanych w technice ochrony atmosfery. (K1OS_U04) C4. Nabycie umiejętności posługiwania się informacjami z literatury i baz danych do przygotowania opracowań z adsorpcji (K1OS_U10, K1OS_U14)

3 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat równowagi adsorpcyjnej, teorii i izoterm adsorpcyjnych, adsorbentów przemysłowych oraz efektów cieplnych PEK_W0 Zna podstawy kinetyki i dynamiki adsorpcji okresowej i ciągłej oraz regeneracji adsorbentów. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi przeprowadzić obliczenia i zaprojektować adsorbery stosowane w technice ochrony atmosfery. PEK_U0 Potrafi pozyskiwać informacje niezbędne do obliczeń z literatury i baz danych oraz innych źródeł. PEK_U03 Potrafi wykorzystać techniki informacyjno-komunikacyjne do obliczeń. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonych obliczeń i projektów. PEK_K0 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Wy1 Omówienie wykładu, wstęp do procesów adsorpcyjnych. Adsorbenty przemysłowe (otrzymywanie). Wy Adsorbenty przemysłowe (rodzaje i własności). Równowaga adsorpcyjna, teoria i równanie izotermy adsorpcji Langmuira. Wy3 Teoria i równanie izotermy adsorpcji BET. Teoria adsorpcji potencjalnej. Wy4 Teoria objętościowego zapełniania mikroporów.kondensacja kapilarna, histereza adsorpcji i efekt cieplny adsorpcji. Wy5 Kinetyka i dynamika adsorpcji. Wy6 Adsorpcja okresowa i ciągła. Wy7 Regeneracja adsorbentów. Wy8 Kolokwium zaliczeniowe. 1 Suma godzin 15 Liczba godzin Ćw1 Ćw Ćw3 Ćw4 Forma zajęć - ćwiczenia Przykłady i zadania obliczeniowe z hydrodynamiki przepływu gazciało stałe w adsorberach. 4 Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych, 4 umożliwiające wykreślenie izoterm adsorpcji różnych związków chemicznych. Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych, 4 umożliwiające określenie czasu trwania procesu adsorpcji. Przykłady i zadania obliczeniowe z procesów adsorpcyjnych umożliwiające w końcowym efekcie zaprojektowanie adsorbera. 3 Suma godzin 15 Liczba godzin 3

4 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjno-problemowy. N. Wykład multimedialny. N3. Ćwiczenia rachunkowe. N4. Ćwiczenia problemowe. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) F1 P Numer efektu kształcenia PEK_U01, PEK_U0, PEK_U03, PEK_K01, PEK_K0 PEK_W01, PEK_W0 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Kolokwium zaliczeniowe Kolokwium zaliczeniowe LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [1] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Procesy podstawowe. Wyd. PWroc., Wrocław [] Kuropka J.: Oczyszczanie gazów odlotowych z zanieczyszczeń gazowych. Obliczenia, tabele, materiały pomocnicze. Wyd. PWroc., Wrocław LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [1] Kielcew N.: Podstawy techniki adsorpcyjnej. WNT, Warszawa [] Paderewski M.L.: Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa [3] Sarbak Z.: Adsorpcja i adsorbery. Teoria i zastosowanie. Wyd. Naukowe UAM, Poznań 000. [4] Pawłow K.: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES ) Józef Kuropka, jozef.kuropka@pwr.wroc.pl 4

5 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Adsorpcja w ochronie atmosfery Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W0,K1OS_W08, C1 Wy1; Wy4 N1, N K1OS_W09 PEK_W0 K1OS_W0,K1OS_W08, C Wy5; Wy7 N1, N K1OS_W09 PEK_U01 K1OS_U10, C3 Ćw1-Ćw4 N3, N4 K1OS_U11,K1OS_U14 PEK_U0 K1OS_U10, K1OS_U14 C4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 PEK_U03 K1OS_U014 C3,C4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 PEK_K01 K1OS_U03, K1OS_U05 C3,C4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 K1OS_U06 PEK_K0 K1OS_U10, K1OS_U11, K1OS_U1 C3,C4 Ćw1-Ćw4 N3, N4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 5

6 Zał. nr 4 do ZW 33/01 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ A Nazwa w języku angielskim: Algebra and Analytic Geometry Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: MAP00109 Grupa kursów: NIE Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić 1 0,5 WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Zalecana jest znajomość matematyki odpowiadająca maturze na poziomie podstawowym CELE PRZEDMIOTU C1. Poznanie podstawowych pojęć rachunku macierzowego z zastosowaniem do rozwiązywania układów równań liniowych. C. Opanowanie podstawowej wiedzy z geometrii analitycznej w przestrzeni. C3. Opanowanie pojęć algebry liniowej oraz podstawowej wiedzy w zakresie liczb zespolonych, wielomianów i funkcji wymiernych. C4. Stosowanie nabytej wiedzy do tworzenia i analizy modeli matematycznych w celu rozwiązywania zagadnień teoretycznych i praktycznych w różnych dziedzinach nauki i techniki. 6

7 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 ma podstawową wiedzę z algebry liniowej, zna metody macierzowe rozwiązywania układów równań liniowych PEK_W0 ma podstawową wiedzę z geometrii analitycznej na płaszczyźnie i w przestrzeni, zna równania płaszczyzny i prostej oraz krzywych stożkowych. PEK_W03 zna własności liczb zespolonych, wielomianów i funkcji wymiernych, zna podstawowe twierdzenie algebry. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi stosować rachunek macierzowy, obliczać wyznaczniki i rozwiązywać układy równań liniowych metodami algebry liniowej, PEK_U0 potrafi wyznaczać równania płaszczyzn i prostych w przestrzeni i stosować rachunek wektorowy w konstrukcjach geometrycznych, PEK_U03 potrafi wykonywać obliczenia z wykorzystaniem różnych postaci liczb zespolonych, potrafi rozkładać wielomian na czynniki a funkcję wymierną na ułamki proste. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 potrafi wyszukiwać i korzystać z literatury zalecanej do kursu oraz samodzielnie zdobywać wiedzę PEK_K0 rozumie konieczność systematycznej i samodzielnej pracy nad opanowaniem materiału kursu Wy1 Wy Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE. Wzory skróconego mnożenia. Przekształcanie wyrażeń algebraicznych. INDUKCJA MATEMATYCZNA. Wzór dwumianowy Newtona. Uzasadnianie tożsamości, nierówności itp. za pomocą indukcji matematycznej. GEOMETRIA ANALITYCZNA NA PŁASZCZYŹNIE. Wektory na płaszczyźnie. Działania na wektorach. Iloczyn skalarny. Warunek prostopadłości wektorów. Równania prostej na płaszczyźnie (w postaci normalnej, kierunkowej, parametrycznej). Warunki równoległości i prostopadłości prostych. Odległość punktu od prostej. Parabola, elipsa, hiperbola MACIERZE. Określenie macierzy. Mnożenie macierzy przez liczbę. Dodawanie i mnożenie macierzy. Własności działań na macierzach. Transponowanie macierzy. Rodzaje macierzy (jednostkowa, diagonalna, symetryczna itp.). WYZNACZNIKI. Definicja wyznacznika; rozwinięcie Laplace`a. Dopełnienie algebraiczne elementu macierzy. Wyznacznik macierzy transponowanej. Elementarne przekształcenia wyznacznika. Twierdzenie Cauchy`ego. Macierz nieosobliwa. Macierz odwrotna. Wzór na macierz odwrotną. UKŁADY RÓWNAŃ LINIOWYCH. Układ równań liniowych. Wzory Cramera. Układy jednorodne i niejednorodne. Rozwiązywanie dowolnych układów równań liniowych. Eliminacja Gaussa; przekształcenie do układu z macierzą górną trójkątną. Liczba godzin 4 4 7

8 Wy8 Wy9 Wy10 Wy11 Wy1 Wy13 Wy14 Rozwiązywanie układu z macierzą trójkątną nieosobliwą. GEOMETRIA ANALITYCZNA W PRZESTRZENI. Kartezjański układ współrzędnych. Dodawanie wektorów i mnożenie wektora przez liczbę. Długość wektora. Iloczyn skalarny. Kąt między wektorami. Orientacja trójki wektorów w przestrzeni. Iloczyn wektorowy. Iloczyn mieszany. Zastosowanie do obliczania pól i objętości. Płaszczyzna. Równanie ogólne i parametryczne. Wektor normalny płaszczyzny. Kąt między płaszczyznami. Wzajemne położenia płaszczyzn. Prosta w przestrzeni. Prosta, jako przecięcie dwóch 3 płaszczyzn. Równanie parametryczne prostej. Wektor kierunkowy. Punkt przecięcia płaszczyzny i prostej. Proste skośne. Odległość punktu od płaszczyzny i prostej. LICZBY ZESPOLONE. Postać algebraiczna. Dodawanie i mnożenie liczb zespolonych w postaci algebraicznej. Liczba sprzężona. Moduł liczby zespolonej. Argument główny. Postać trygonometryczna liczby zespolonej. Wzór de Moivre`a. Pierwiastek n-tego stopnia liczby zespolonej. WIELOMIANY. Działania na wielomianach. Pierwiastek wielomianu. Twierdzenie Bezouta. Zasadnicze twierdzenie algebry. Rozkład wielomianu na czynniki liniowe i kwadratowe. Funkcja wymierna. 3 Rzeczywisty ułamek prosty. Rozkład funkcji wymiernej na rzeczywiste ułamki proste. Przestrzeń liniowa R^n. Liniowa kombinacja wektorów. Podprzestrzeń liniowa. Liniowa niezależność układu wektorów. Rząd macierzy, 4 Twierdzenie Kroneckera-Capellego. Baza i wymiar podprzestrzeni liniowej przestrzeni R^n.(dla W, W4 i W7) Przekształcenia liniowe w przestrzeni R^n. Obraz i jądro przekształcenia liniowego. Rząd przekształcenia liniowego. Wartości 4 własne i wektory własne macierzy. Wielomian charakterystyczny. (dla W, W4 i W7) Suma godzin 38 Ćw1 Ćw Ćw3 Ćw4 Ćw5 Ćw6 Forma zajęć - ćwiczenia Obliczenia geometryczne na płaszczyźnie z wykorzystaniem rachunku wektorowego. Wyznaczanie prostych, okręgów, elips, parabol i hiperbol o zadanych własnościach. Obliczenia macierzowe z wykorzystaniem własności wyznaczników. Wyznaczanie macierzy odwrotnej. Rozwiązywanie układów równań liniowych metodami macierzowymi. Obliczenia geometryczne z wykorzystaniem iloczynu skalarnego i iloczynu wektorowego. Wyznaczanie równań płaszczyzn i prostych w przestrzeni. Obliczenia i konstrukcje geometrii analitycznej. Obliczenia z wykorzystaniem różnych postaci liczb zespolonych z interpretacją na płaszczyźnie zespolonej Rozkładanie wielomianu na czynniki. Wyznaczanie rozkładu funkcji wymiernej na ułamki proste Liczba godzin 8

9 Ćw7 Na W, W4 i W7: wyznaczanie rzędu macierzy, bazy przestrzeni liniowej, obrazu i jądra przekształcenia liniowego, wartości i wektorów własnych macierzy Ćw8 Kolokwium 1 Suma godzin 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład; metoda tradycyjna N. Ćwiczenia problemowe i rachunkowe; metoda tradycyjna N3. Konsultacje N4. Praca własna studenta; przygotowanie do ćwiczeń. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) F - Ćw Numer efektu kształcenia PEK_U01-PEK_U03 PEK_K01-PEK_K0 F; Wy PEK_W01-PEK_W3 PEK_K0 F=/3* Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Odpowiedzi ustne, kartkówki, kolokwia i/lub e- sprawdziany Egzamin lub e-egzamin LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [3] [1] T. Huskowski, H. Korczowski, H. Matuszczyk, Algebra liniowa, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław [4] [] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra i geometria analityczna. Przykłady i zadania, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 011. [5] [3] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa. Przykłady i zadania, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 005. [6] [4] J. Klukowski, I. Nabiałek, Algebra dla studentów, WNT, Warszawa 005. [7] [5] W. Stankiewicz, Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych, Cz. A, PWN, Warszawa 003. [8] [6] T. Trajdos, Matematyka, Cz. III, WNT, Warszawa 005. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [5] [1] G. Banaszak, W. Gajda, Elementy algebry liniowej, część I, WNT, Warszawa 00 [6] [] B. Gleichgewicht, Algebra, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 004. [7] [3] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra i geometria analityczna.. Definicje, twierdzenia i wzory. Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław

10 [8] [4] T. Jurlewicz, Z. Skoczylas, Algebra liniowa. Definicje, twierdzenia i wzory. Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 005. [9] [5] E. Kącki, D.Sadowska, L. Siewierski, Geometria analityczna w zadaniach, PWN, Warszawa [10] [6] F. Leja, Geometria analityczna, PWN, Warszawa 197. [11] [7] A. Mostowski, M. Stark, Elementy algebry wyższej, PWN, Warszawa OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES ) Doc. dr inż. Zbigniew Skoczylas, Zbigniew.Skoczylas@pwr.wroc.pl 10

11 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ A Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W01 C1, C4 Wy1, Wy3-1,3,4 (wiedza) Wy7 PEK_W0 K1OS_W01 C, C4 Wy, Wy8-1,3,4 Wy9 PEK_W03 K1OS_W01 C3, C4 Wy10-Wy14 1,3,4 PEK_U01 K1OS_U01 K1OS_U10 C1, C4 Ćw, Ćw3,3,4 (umiejętnoś ci) PEK_U0 K1OS_U01 K1OS_U10 C, C4 Ćw1,Ćw4,3,4 PEK_U03 K1OS_U01 K1OS_U10 C3, C4 Ćw5-Ćw7,3,4 PEK_K01- PEK_K0 (kompetenc je) K1OS_K01 C1-C4 Wy1_Wy14 Ćw1-Ćw8 1-4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 11

12 Zał. nr 4 do ZW 33/01 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Analiza danych i obserwacji meteorologicznych Nazwa w języku angielskim: Understanding meteorological data and observations Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: OSS108395BK Grupa kursów: NIE Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS 1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić 1 0,5 0,5 WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie meteorologii. Zna podstawowe pojęcia statystyki matematycznej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobywa wiedzę w zakresie metod pomiarowych podstawowych parametrów meteorologicznych oraz metod graficznych opracowań wyników pomiarów C. Nabywa umiejętności obserwowania otaczającej atmosfery i wyjaśniania zjawisk w niej przebiegających C3. Nabywa umiejętności posługiwania się wynikami pomiarów meteorologicznych przy interpretacji innych danych z zakresu ochrony atmosfery 1

13 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Zna w podstawowym zakresie techniki pomiarowe w meteorologii PEK_W0 Jest w stanie objaśnić ważniejsze wskaźniki statystyczne stosowane w opracowaniu danych środowiskowych PEK_W03 Ma wiedzę w zakresie analizy map synoptycznych, diagramów termodynamicznych i aerologicznych Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi opracować wyniki pomiarów meteorologicznych PEK_U0 Umie interpretować mapy synoptyczne i diagramy aerologiczne Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie przejmując w niej różne role (lidera, wykonawcy, sprawozdawcy) TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Wy1 Zbieranie informacji o pogodzie i klimacie Wy Statystyczne metody opracowań klimatologicznych Wy3 Przegląd metod pomiarowych stosowanych w meteorologii 4 Wy4 Diagramy termodynamiczne i aerologiczne Wy5 Diagramy termodynamiczne i aerologiczne Obserwacje pogody, analiza map synoptycznych Wy6 Meteorologia radarowa i satelitarna Wy7 Kolokwium 1 Suma godzin 15 Liczba godzin Forma zajęć - ćwiczenia Ćw1 Kreślenie izoplet i ich znaczenie w meteorologii Ćw Relacje Ziemia-Słońce, kąt wysokości Słońca Ćw3 Szeregi obserwacyjne; wyliczanie wskaźników statystycznych Ćw4 Metody graficzne opracowań klimatologicznych Ćw5 Pomiary marszrutowe Ćw6 Interpretacja wyników z pionowych sondaży aerologicznych 4 Ćw7 Kolokwium 1 Suma godzin 15 Liczba godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Prezentacja multimedialna N. Wykład informacyjny N3. Ćwiczenia problemowe; interpretacja (dyskusja) wyników N4. Ćwiczenia rachunkowe; obliczenia i sprawozdania pisemne N5. Pomiary terenowe 13

14 N6. Praca grupowa - opracowanie raportu N7. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia P1 PEK_W01-W03 kolokwium F1 PEK_U01 Raport z obliczeń F PEK_U0 Raport z analizy F3 P PEK_U01, PEK_U0 P= 0,1F1+0,3F+ 0,6F3 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia kolokwium LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [9] Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopacz-Lembowicz M., Meteorologia i klimatologia, Pomiary, Obserwacje, Opracowania; PWN, Warszawa-Łódź 000 [10] Madany A., Fizyka atmosfery, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [1] Roth G., Pogoda i klimat, Świat Książki, Warszawa 000 [13] Kożuchowski K., Atmosfera, klimat, ekoklimat, PWN, Warszawa 1998 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES ) Anna Zwoździak, anna.zwozdziak@pwr.wroc.pl 14

15 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Analiza danych i obserwacji meteorologicznych Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W06, K1OS_W08 C1 Wy1,Wy3,W6 N1, N PEK_W0 K1OS_W08, C1 W1,W N1 PEK_W03 K1OS_W0, C1 W4,W5 N1,N PEK_U01 K1OS_U01, K1OS_U011 C,C3 Ćw1-5 N4, N5, N6, N7 PEK_U0 K1OS_U011, K1OS_U014 C3 Ćw4, Ćw6 N3, N6, N7 PEK_K01 K1OS_K03 C Ćw1, Ćw4-6 N3-N7 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 15

16 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Analiza instrumentalna Nazwa w języku angielskim: Instrumental analysis Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: wybieralny Kod przedmiotu: OSS108395BK Grupa kursów: NIE Zał. nr 4 do ZW 33/01 Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS 1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić 1 1 0,5 WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie chemii nieorganicznej i organicznej. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie rodzajów analitycznych metod instrumentalnych stosowanych w analizie wód, ścieków, gleb, powietrza. C. Poznanie zasad doboru metody oznaczania wybranych parametrów chemicznych próbek środowiskowych C3. Nabycie umiejętności poprawnego rozpoznawania poznanych metod instrumentalnych i dobierania ich do analizy jakościowej i ilościowej. C4. Nabycie umiejętności opracowania metody analizy dla wybranych analitów w próbkach środowiskowych i dokonywania obliczeń. 16

17 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat rodzaju metod instrumentalnych, zjawisk fizycznych i chemicznych przebiegających z udziałem oznaczanej substancji. PEK_W0 Zna etapy procesu analitycznego i kryteria wyboru metody analitycznej. PEK_W03 Jest w stanie omówić podstawowe elementy aparatury analitycznej i wymienić wady i zalety oraz możliwości zastosowania danej metody instrumentalnej. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi dobrać metodę analityczną do analizy próbki środowiskowej. PEK_U0 Potrafi poprawnie zastosować poznane zasady i prawa fizyki i chemii do jakościowej i ilościowej analizy próbek środowiskowych PEK_U03 Potrafi dokonać obliczeń i zinterpretować ich wyniki. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Podstawowe pojęcia stosowane w analizie instrumentalnej, etapy Wy1 procesu analitycznego, możliwe źródła błędów. Podział metod instrumentalnych. Potencjometria: zasada metody, rodzaje, budowa elektrod odniesienia i Wy elektrod pomiarowych. Potencjometria bezpośrednia i miareczkowanie potencjometryczne. Zastosowanie metody, jej wady i zalety. Konduktometria: zasada metody, podstawowe pojęcia, aparatura, Wy3 miareczkowanie alkacymetryczne i strąceniowe, zakres stosowalności metody, wady i zalety. Polarografia i woltamperometria: budowa układu pomiarowego, Wy4 rodzaje prądów płynących przez układ pomiarowy, analiza jakościowa i ilościowa, zastosowanie, zalety i ograniczenia. Metody spektroskopowe: podział metod. Spektroskopia cząsteczkowa: Wy5 UV-Vis, IR, aparatura, techniki pomiarowe, analiza jakościowa i ilościowa na podstawie widma absorpcyjnego. Spektroskopia atomowa absorpcyjna i emisyjna; aparatura (źródła Wy6 promieniowania, atomizery, monochromatory, detektory), źródła błędów ( interferencje spektralne i wpływ matrycy na efekt analityczny). Porównanie ASA i ICP. Metody chromatograficzne: klasyfikacja, podstawowe pojęcia, Wy7 chromatograf, analiza jakościowa i ilościowa, aparatura chromatograficzna: kolumny, wybrane detektory. Zastosowanie chromatografii gazowej i cieczowej. Wy8 Kolokwium 1 Suma godzin 15 Liczba godzin Ćw1 Forma zajęć - ćwiczenia Sposoby wyrażania zawartości składników w roztworach, podstawowe obliczenia do sporządzania roztworów o określonym Liczba godzin 17

18 stężeniu i wzorców: naważki i rozcieńczanie roztworów. Ćw Metoda krzywej wzorcowej i dodatku wzorca. Ćw3 Obliczenia stężeń analitu na podstawie krzywej miareczkowania potencjometrycznego i miareczkowania konduktometrycznego. Ćw4 Analiza ilościowa na podstawie widma spektroskopii UV-Vis (obliczenia molowego współczynnika absorpcji) i w spektroskopii IR ( metoda linii podstawowej) Ćw5 Obliczenia w analizie ilościowej metodą ASA i w chromatografii na bazie chromatogramów. Ćw6 Statystyczna ocena wyników, rodzaje błędów pomiaru, podstawy walidacji: obliczanie granicy wykrywalności, oznaczalności, czułości metody. Ćw7 Zapoznanie się z aparaturą pomiarową w Laboratorium Toksykologii i Badań Środowiskowych I-15 Politechniki Wrocławskiej. Ćw8 Kolokwium 1 Suma godzin 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny N. Ćwiczenia rachunkowe-dyskusja rozwiązań zadań N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń N4. Konsultacje N5. Kolokwium tradycyjne OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) Numer efektu kształcenia P1 PEK_W01, PEK_W0, PEK_W03, PEK_K01 P PEK_U01, PEK_U0, PEK_U03, PEK_K01 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia kolokwium raport, kolokwium 18

19 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [11] W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN Warszawa, 00 [1] I. Trzepierczyńska, Fizykochemiczna analiza zanieczyszczeń powietrza, Oficyna wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1997 [13] J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna tom 3 analiza instrumentalna, PWN Warszawa, 005 [14] A. Hulanicki, Współczesna chemia analityczna, PWN Warszawa, 001 [15] D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej. Przekład z ang. Wyd. PWN, Warszawa 006 (t.1) i 007 (t.). [16] T. Lipiec, Z.S. Szmal, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Wyd. PZWL, Warszawa 1996 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [14] Z. Galus, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN Warszawa, 005 [15] A. Cyganski i inni, Obliczenia w chemii analitycznej, WNT Warszawa, 000 [16] M. Wesołowski, K. Szefer, D. Zimna, Zbiór zadań z analizy chemicznej, WNT Warszawa 1997 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES ) Dorota Zamorska-Wojdyła, dorota.zamorska-wojdyla@pwr.wroc.pl 19

20 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Analiza instrumentalna Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W0, K1OS_W03 C1 Wy1-Wy7 N1 PEK_W0 K1OS_W03, K1OS_W04 C Wy1-Wy7 N1 PEK_W03 K1OS_W0, K1OS_W03, C1,C Wy1-Wy7 N1 K1OS_W04 PEK_U01 K1OS_U0, K1OS_U10 C3 Wy1-Wy7 N1,N3, N4 PEK_U0 K1OS_U0 C3,C4 Cw1-Cw7 N1,N3, N4 PEK_U03 K1OS_U0,K1OS_U05 C4 Cw1-Cw6 N,N3,N4,N5 K1OS_U06 PEK_K01 K1OS_K01 C1,C,C4 Wy1-Wy7, Cw1-Cw7 N1,N3, N4,N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 0

21 Zał. nr 4 do ZW 33/01 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: ANALIZA MATEMATYCZNA 1.1 A Nazwa w języku angielskim: Mathematical Analysis 1A Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: MAP114 Grupa kursów: NIE Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS 5 3 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI Zalecana jest znajomość matematyki odpowiadająca maturze na poziomie rozszerzonym CELE PRZEDMIOTU C1. Opanowanie podstawowej wiedzy dotyczącej ogólnych własności funkcji, w szczególności funkcji elementarnych oraz rozwiązywania równań i nierówności z tymi funkcjami. C. Poznanie podstawowych pojęć z rachunku różniczkowego funkcji jednej zmiennych z wykorzystaniem do badania funkcji i rozwiązywania zadań optymalizacyjnych. C3. Opanowanie podstawowej wiedzy dotyczącej całki nieoznaczonej. C4. Stosowanie nabytej wiedzy do tworzenia i analizy modeli matematycznych w celu rozwiązywania zagadnień teoretycznych i praktycznych w różnych dziedzinach nauki i techniki. 1

22 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 ma podstawową wiedze z logiki i teorii mnogości, zna własności funkcji potęgowych, wykładniczych, trygonometrycznych i odwrotnych do nich. PEK_W0 zna podstawy rachunku różniczkowego funkcji jednej zmiennej z zastosowaniem do rozwiązywania zagadnień optymalizacyjnych PEK_W03 ma podstawową wiedzę z zakresu całki nieoznaczonej Z zakresu umiejętności: PEK_U01 potrafi rozwiązywać równania i nierówności potęgowe, wielomianowe, wykładnicze, logarytmiczne i trygonometryczne PEK_U0 potrafi obliczać granice ciągów i funkcji, wyznaczać asymptoty funkcji, stosować twierdzenie de L Hospitala do symboli nieoznaczonych PEK_U03 potrafi obliczać pochodne funkcji i interpretować otrzymane wielkości, potrafi wykorzystać różniczkę do oszacowań, potrafi rozwiązywać zadania optymalizacyjne dla funkcji jednej zmiennej, potrafi zbadać własności i przebieg funkcji jednej zmiennej PEK_U04 potrafi wyznaczyć całkę nieoznaczoną funkcji elementarnych i funkcji wymiernych stosując własności i metody całkowania poznane na wykładzie Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 potrafi wyszukiwać i korzystać z literatury zalecanej do kursu oraz samodzielnie zdobywać wiedzę PEK_K0 rozumie konieczność systematycznej i samodzielnej pracy nad opanowaniem materiału kursu Wy1 Wy Wy3 Wy4 Wy5 Wy6 Wy7 Wy8 TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Elementy logiki matematycznej i teorii zbiorów. Kwantyfikatory. Zbiory na prostej. Składanie funkcji. Funkcja różnowartościowa. Funkcja odwrotna i jej wykres. Funkcje potęgowe i wykładnicze oraz odwrotne do nich. Funkcje trygonometryczne. Wzory redukcyjne i tożsamości trygonometryczne. Funkcje cyklometryczne i ich wykresy. Granica właściwa ciągu. Twierdzenia o ciągach z granicami właściwymi. Liczba e. Granica niewłaściwa ciągu. Wyznaczanie granic niewłaściwych. Wyrażenia nieoznaczone. Granica funkcji w punkcie (właściwa i niewłaściwa). Granice jednostronne funkcji. Technika obliczania granic. Granice podstawowych wyrażeń nieoznaczonych. Asymptoty funkcji. Ciągłość funkcji w punkcie i na przedziale. Ciągłość jednostronna funkcji. Punkty nieciągłości i ich rodzaje. Twierdzenia o funkcjach ciągłych na przedziale domkniętym i ich zastosowania. Przybliżone rozwiązywanie równań. Pochodna funkcji w punkcie. Pochodne jednostronne i niewłaściwe. Pochodne podstawowych funkcji elementarnych. Reguły różniczkowania. Pochodne wyższych rzędów. Interpretacja geometryczna i fizyczna pochodnej. Styczna. Różniczka funkcji i jej zastosowania do obliczeń przybliżonych. Wartość Liczba godzin

23 Wy9 Wy10 Wy11 najmniejsza i największa funkcji w przedziale domkniętym. Zadania z geometrii, fizyki i techniki prowadzące do wyznaczania ekstremów globalnych. Twierdzenia o wartości średniej (Rolle`a, Lagrange`a). Przykłady zastosowania twierdzenia Lagrange`a. Wzory Taylora i Maclaurina i ich zastosowania. Reguła de L`Hospitala. Przedziały monotoniczności funkcji. Ekstrema lokalne funkcji. Warunki konieczne i wystarczające istnienia ekstremów lokalnych. 3 Funkcje wypukłe oraz punkty przegięcia wykresu funkcji. Badanie przebiegu zmienności funkcji. Całki nieoznaczone i ich ważniejsze własności. Całkowanie przez części. Całkowanie przez podstawienie. Całkowanie funkcji 4 wymiernych. Całkowanie funkcji trygonometrycznych. Suma godzin 30 Forma zajęć - ćwiczenia Ćw1 Stosowanie praw logiki i teorii mnogości. Ćw Badanie ogólnych własności funkcji (monotoniczność, 4 różnowartościowość, dziedzina, składanie funkcji, funkcja odwrotna). Badanie funkcji i rysownie wykresów funkcji potęgowej, wykładniczej, trygonometrycznych i odwrotnych do nich oraz ich złożeń. Rozwiązywanie równań i nierówności z tymi funkcjami. Ćw3 Obliczanie granic właściwych i niewłaściwych ciągów liczbowych i 5 funkcji (w punkcie) oraz wyrażeń nieoznaczonych. Wyznaczanie asymptot funkcji. Ćw4 Badanie ciągłości funkcji w punkcie i na przedziale. Stosowanie twierdzeń o funkcji ciągłej na przedziale domkniętym do zagadnień ekstremalnych i przybliżonego rozwiązywania równań. Ćw5 Obliczanie pochodnych funkcji z wykorzystaniem reguł 4 różniczkowania z interpretacją pochodnej. Wyznaczanie stycznych do wykresu funkcji. Stosowanie różniczki do obliczeń przybliżonych (szacowania błędu). Ćw6 Wyznaczanie wzorów Taylora/Maclaurina z oszacowaniem 3 dokładności. Stosowanie reguły de L Hospitala do obliczeń granic. Ćw7 Badanie przebiegu funkcji; przedziały monotoniczności, wypukłość, 4 ekstrema lokalne. Wyznaczanie ekstremów globalnych. Ćw8 Obliczanie całek nieoznaczonych; całkowanie przez części i przez 4 podstawienie. Całkowanie funkcji wymiernych. Całkowanie funkcji trygonometrycznych. Ćw9 Kolokwium Suma godzin 30 Liczba godzin 3

24 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład; metoda tradycyjna N. Ćwiczenia problemowe i rachunkowe; metoda tradycyjna N3. Konsultacje N4. Praca własna studenta; przygotowanie do ćwiczeń. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) P - Ćw P - Wy Numer efektu kształcenia PEK_U01-PEK_U04 PEK_K01-PEK_K0 PEK_W01-PEK_W3 PEK_K0 Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia Odpowiedzi ustne, kartkówki, kolokwia Egzamin LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [17] [1] G. Decewicz, W. Żakowski, Matematyka, Cz. 1, WNT, Warszawa 007. [18] [] M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1. Przykłady i zadania, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 011. [19] [3] W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza matematyczna w zadaniach, Cz. I, PWN, Warszawa 006. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [17] [1] G. M. Fichtenholz, Rachunek różniczkowy i całkowy, T. I-II, PWN, Warszawa 007. [18] [] M. Gewert, Z. Skoczylas, Analiza matematyczna 1. Definicje, twierdzenia, wzory, Oficyna Wydawnicza GiS, Wrocław 011. [19] R. Leitner, Zarys matematyki wyższej dla studiów technicznych, Cz. 1- WNT, Warszawa 006. [0] F. Leja, Rachunek różniczkowy i całkowy ze wstępem do równań różniczkowych, PWN, Warszawa 008. [1] [5] H. i J. Musielakowie, Analiza matematyczna, T. I, cz. 1 i, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań [] [6] W. Stankiewicz, Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych, Cz. B, PWN, Warszawa 003. OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES ) Dr inż. Jolanta Sulkowska, Jolanta.Sulkowska@pwr.wroc.pl 4

25 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU ANALIZA MATEMATYCZNA 1.1 A Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 K1OS_W01 C1-C4 Wy1-Wy3 1,3,4 (wiedza) PEK_W0 K1OS_W01 C, C4 Wy4-Wy10 1,3,4 PEK_W03 K1OS_W01 C3, C4 Wy11 1,3,4 PEK_U01 K1OS_U01 K1OS_U10 C1-C4 Ćw1, Ćw,3,4 (umiejętnoś ci) PEK_U0 K1OS_U01 K1OS_U10 C, C4 Ćw3, Ćw4,3,4 PEK_U03 K1OS_U01 K1OS_U10 C, C4 Ćw5-Ćw7,3,4 PEK_U04 K1OS_U01 K1OS_U10 C3, C4 Ćw8,3,4 PEK_K01- PEK_K0 (kompetenc je) K1OS_K01 C1-C4 Wy1-Wy14 Ćw1-Ćw9 1-4 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 5

26 Zał. nr 4 do ZW 33/01 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Aparatura w ochronie środowiska Nazwa w języku angielskim: Apparatus in environment protection Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS1010 Grupa kursów: NIE Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS 1 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić 1 1 WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii procesowej i grafiki inżynierskiej CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie podstawowej wiedzy w zakresie aparatury i urządzeń stosowanych w technologiach oczyszczania gazów odlotowych z zanieczyszczeń pyłowych i gazowych oraz w ochronie środowiska C. Poznanie zasad sporządzania i czytania schematów technologicznych, dokonywania wyboru tworzyw konstrukcyjnych stosowanych w budowie urządzeń technologicznych występujących w instalacjach ochrony powietrza C3. Poznanie zasad budowy i eksploatacji urządzeń instalacji ochrony środowiska C4. Przygotowanie do merytorycznej współpracy w zakresie projektowania, rozruchu, eksploatacji i remontów instalacji technologicznych 6

27 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat urządzeń i aparatów stosowanych w instalacjach oczyszczania gazów odlotowych oraz powstających w tych instalacjach ścieków (zbiorniki, przenośniki, dozowniki, mieszalniki i mieszadła, osadniki, hydrocyklony, filtry, wirówki). PEK_W0 Zna podstawy dokonywania wyboru rodzaju urządzeń - aparatów, maszyn, zbiorników magazynowych i przyrządów- stosowanych w instalacjach technologicznych. PEK_W03 Zna podstawy określania pojemności zbiorników cieczy, gazów i materiałów stałych, wydajności urządzeń transportowych surowców i produktów stałych sproszkowanych oraz cieczy i gazów oraz zapotrzebowania mocy urządzeń technologicznych (pomp, wentylatorów, przenośników). Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi obliczeniowo określić pojemność zbiorników magazynowych, wydajność przenosników cięgnowych i bezcięgnowych, wymiary osadników poziomych i radialnych, zapotrzebowanie mocy do napędu przenosników oraz na wale pomp, wentylatorów, mieszadeł mechanicznych i wirówek. PEK_U0 Świadomy jest wad i zalet urządzeń stosowanych w technologiach ochrony środowiska. PEK_U03 Jest przygotowany do pracy w środowisku przemysłowym oraz do współpracy w zakresie eksploatacji i remontów urządzeń ochrony środowiska. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki w środowisku zawodowym PEK_K0 Ma swiadomość ważności i zrozumienia pozatechnicznych aspektów i skutków działalności, w tym jej wpływu na środowisko i zwiazanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Wy1 Cele, zakres i program wykładów. Podstawowe pojęcia używane w inżynierii procesowej. Bilanse technologiczne Wy Rodzaje i zasady sporządzania schematów technologicznych. Stadia projektowania instalacji technologicznych Wy3 Magazynowanie cieczy, gazów i ciał stałych sypkich. Elementy konstrukcyjne zbiornikowów magazynowych Wy4 Transport wewnętrzny cieczy, gazów i ciał stałych sypkich. Urządzenia transportowe Wy5 Mieszanie i napowietrzanie cieczy. Urządzenia do napowietrzania i mieszania cieczy Wy6 Rozdzielanie zawiesin (sedymentacja, filtracja, odwirowywanie). Urządzenia do rozdzielania zawiesin. Wy7 Dystrybucja i rozpylanie cieczy w aparatach procesowych. Rodzaje tworzyw konstrukcyjnych w budowie aparatów procesowych Wy8 Kolokwium 1 Suma godzin 15 Liczba godzin 7

28 Forma zajęć - ćwiczenia Ćw1 Obliczanie grubości powłoki pionowego cylindrycznego zbiornika ciśnieniowego przeznaczoego do magazynowania cieczy Ćw Obliczanie wydajności i zapotrzebowania mocy przenosników materiałów stałych-taśmowych, kubełkowych, śrubowychobliczanie wydajności i zapotrzebowania mocy przenosników materiałów stałych-taśmowych, kubełkowych, śrubowych Ćw3 Obliczanie wymiarów geometrycznych mieszadła mechanicznego i średnicy wału mieszadła oraz zapotrzebowania mocy na wale mieszadła Ćw4 Sedymentacja zawiesin w odstojniku Ćw5 Separacja zawiesin z cieczy metodą filtracji Ćw6 Rozpylanie cieczy rozpylaczem wirowym w aparacie natryskowym Ćw7 Odkraplanie gazów wyprowadzanych z absorbera natryskwego w odkraplaczu inercyjnym Ćw8 Kolokwium 1 Suma godzin 15 Liczba godzin STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny-multimedialny N. Wykład problemowy N3. Praca własna-przygotowanie do ćwiczeń rachunkowych N4. Ćwiczenia rachunkowe. N5. Konsultacje OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) F1 Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01, PEK_U01 Oceny za rozwiązania zadań na zajęciach rachunkowych P1 PEK_U01 Ocena końcowa (średnia) z ćwiczeń rachunkowych P PEK_W01, PEK_W0, PEK_W03, PEK_U01, PEK_U0 Kolokwium z zajęć wykładowych 8

29 LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA LITERATURA PODSTAWOWA: [0] Pikoń J.: Aparatura chemiczna. PWN, Warszawa 1983 [1] Pikoń J.: Podstawy konstrukcji aparatury chemicznej. Cz. I i II. WNT, Warszawa 1976 [] Koch R., Noworyta A.: Procesy mechaniczne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 199 [3] Warych J.: Aparatura chemiczna i procesowa. Oficyna Wydawnicza Pol. Warszawskiej, Warszawa 004 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: [3] Pawłow K. F. i in..: Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1969 [4] Obertyński A.: Przenośniki. PWT, Warszawa 1961 [5] Orzechowski Z., Prywer J.: Rozpylanie cieczy. WNT, Warszawa 1991 [6] Cywiński B., Gdula S., Kempa E., Kurbiel J., Płoszański H.: Oczyszczania ścieków. Arkady, Warszawa 1983 [7] Horwatt W.: Budowa aparatury przemysłowej. PWN, Łódź 1967 [8] Praca zbiorowa: Mały poradnik mechanika, t. II. WNT, Warszawa 1988 OPIEKUN PRZEDMIOTU (IMIĘ, NAZWISKO, ADRES ) Michał Głomba, michal.glomba@pwr.wroc.pl 9

30 MACIERZ POWIĄZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU Aparatura w ochronie środowiska Z EFEKTAMI KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU Ochrona Środowiska Przedmiotowy efekt kształcenia Odniesienie przedmiotowego efektu do efektów kształcenia zdefiniowanych dla kierunku studiów i specjalności (o ile dotyczy)** Cele przedmiotu*** Treści programowe*** Numer narzędzia dydaktycznego*** PEK_W01 KOS_W07,SSOA_W0,SSOA _W04, SSOA_W08 PEK_U01 KOS_U07,SSOA_U04, SSO_U05 PEK_W03 SSOA_W08, SSOA_W04, SSOA_W0 PEK_U01 SSOA_U01, SSOA_U04, SSOA_U07 PEK_U0 SSOA_U01, SSOA_U04, SSOA_U07 PEK_U03 SSOA_U01, SSOA_U04, SSOA_U07 C1-C4 C1-C4 C1-C4 C1-C4 C1-C4 C1-C4 Wy1-Wv7, C1-C7 Wy1-Wv7, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 Wy1-Wy8, C1-C7 N1-N5 N1-N5 N-N5 N-N5 N-N5 N-N5 ** - wpisać symbole kierunkowych/specjalnościowych efektów kształcenia *** - z tabeli powyżej 30

31 WYDZIAŁ Inżynierii Środowiska KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: Biochemia Nazwa w języku angielskim: Biochemistry Kierunek studiów: Ochrona Środowiska Specjalność: Stopień studiów i forma: I, stacjonarna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy Kod przedmiotu: OSS Grupa kursów: NIE Zał. nr 4 do ZW 33/01 Liczba godzin zajęć zorganizowanych w Uczelni (ZZU) Liczba godzin całkowitego nakładu pracy studenta (CNPS) Forma zaliczenia Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Egzamin na ocenę Zaliczenie na ocenę Zaliczenie na ocenę Dla grupy kursów zaznaczyć kurs końcowy (X) Liczba punktów ECTS 3 w tym liczba punktów odpowiadająca zajęciom o charakterze praktycznym (P) w tym liczba punktów ECTS odpowiadająca zajęciom wymagającym bezpośredniego kontaktu (BK) *niepotrzebne skreślić 1 0,5 0,5 WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Ma podstawową wiedzę w zakresie biologii, chemii nieorganicznej i organicznej. CELE PRZEDMIOTU C1. Zdobycie wiedzy w zakresie budowy, funkcji i biosyntezy substancji organicznych o znaczeniu biologicznym oraz o ich przemianach w organizmach żywych. C. Nabycie umiejętności posługiwania się wiedzą z zakresu przemian biochemicznych zachodzących w żywym organizmie. C3. Nabycie umiejętności posługiwania się technikami laboratoryjnymi umożliwiającymi przeprowadzenie prostych reakcji biochemicznych w celu analizy składu materiału biologicznego. C4. Nabycie kompetencji społecznych obejmujących umiejętność współpracy w grupie mającą na celu efektywne rozwiązywanie problemów. 31

32 PRZEDMIOTOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Z zakresu wiedzy: PEK_W01 Ma wiedzę na temat substancji organicznych o znaczeniu biologicznym, takich jak: aminokwasy, białka, węglowodany, lipidy, nukleotydy, kwasy nukleinowe oraz o zależnościach między budową a funkcją biologiczną tych związków. PEK_W0 Zna mechanizmy działania enzymów i koenzymów oraz strategie katalityczne i regulacyjne. PEK_W03 Ma podstawową wiedzę na temat przemian biochemicznych zachodzących w organizmie żywym. Z zakresu umiejętności: PEK_U01 Potrafi posługiwać się wiedzą z zakresu znajomości struktury i funkcji podstawowych związków organicznych (cukry, białka, lipidy, kwasy nukleinowe) oraz procesów metabolicznych. PEK_U0 Umie pozyskiwać, analizować i zaprezentować informacje na temat przebiegu podstawowych przemian metabolicznych oraz mechanizmów regulacji i kontroli. PEK_U03 Potrafi posługiwać się technikami laboratoryjnymi umożliwiającymi przeprowadzenie prostych reakcji biochemicznych. PEK_U04 Potrafi zinterpretować uzyskane wyniki badań i sporządzić z nich raport pisemny. Z zakresu kompetencji społecznych: PEK_K01 Posiada umiejętność pracy w grupie i przyjmowanie w niej różnych ról, w tym lidera, wykonawcy, sprawozdawcy. PEK_K0 Jest świadomy znaczenia biochemii w ochronie środowiska. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć - wykład Wprowadzenie do wykładu. Skład pierwiastkowy organizmów Wy1 żywych. Rodzaje oddziaływań molekularnych stanowiących o istocie funkcjonowania życia. Budowa i rola wody w organizmie żywym. Zależność między budową związków organicznych a ich funkcją Wy biologiczną. Podstawowe zadania i cechy przemiany materii i energii zachodzącej w organizmach żywych. Sposoby zdobywania energii przez organizmy żywe. Aminokwasy: budowa, podział, właściwości chemiczne i fizyczne. Wy3 Aminokwasy egzo- i endogenne. Wiązanie peptydowe- powstawanie, cechy i znaczenie. Białka- rola, poziomy organizacji i wiązania stabilizujące. Proces Wy4 denaturacji i renaturacji białek. W jaki sposób i w jakim celu oznacza się sekwencję aminokwasową białek. Wy5 Enzymy: podstawowe pojęcia i kinetyka. Czynniki wpływające na aktywność enzymów. Kontrola aktywności enzymatycznej. Wy6 Węglowodany: budowa, podział, właściwości chemiczne i fizyczne. Wiązanie glikozydowe- powstawanie, cechy i znaczenie. Wy7 Metabolizm węglowodanów. Szlaki degradacji glukozy. Uzyskiwanie i gromadzenie energii w tlenowych procesach metabolicznych. Wy8 Metabolizm węglowodanów. Uzyskiwanie i gromadzenie energii w beztlenowych procesach metabolicznych. Wy9 Metabolizm węglowodanów. Glukoneogeneza. Rozkład i synteza Liczba godzin 3

33 glikogenu. Kontrola metabolizmu węglowodanów. Fotosynteza jako proces energiotwórczy. Budowa i działanie fotosystemu. Fosforylacja fotosyntetyczna cykliczna i niecykliczna, Wy10 cykl Calvina. Fotooddychanie i szlak C4. Bakterie fototroficzne i chemolitotroficzne. Struktura i funkcje kwasów tłuszczowych. Rozpad i synteza kwasów Wy11 tłuszczowych i glicerolu. Metabolizm triacylogliceroli. Biosynteza fosfolipidów i glikolipidów. Metabolizm białek i aminokwasów. Rozkład białek. Rozkład Wy1 aminokwasów. Transaminacja. Oksydacyjna deaminacja. Losy węglowych szkieletów aminokwasów i cykl mocznikowy. Wy13 Biosynteza aminokwasów i metabolizm hemu. Biosynteza i rozpad nukleotydów. Biosynteza kwasów nukleinowych. Wy14 Pierwotna funkcja genu- biosynteza białka (przepływ informacji genetycznej). Budowa, dynamika i funkcje błon biologicznych. Transport cząsteczek Wy15 przez błony. Sygnalizacja komórkowa. Suma godzin 30 Forma zajęć - ćwiczenia Ćw1 Wprowadzenie do zajęć. Ćw Białka- cząsteczki życia. Ćw3 Enzymy- podstawowe pojęcia i kinetyka. Ćw4 Budowa i właściwości węglowodanów. Metabolizm węglowodanów cz.1- uzyskiwanie i magazynowanie energii w komórce w tlenowych i beztlenowych procesach metabolicznych (oddychanie cytoplazmatyczne i wewnątrzmitochondrialne). Ćw5 Metabolizm węglowodanów cz.. Szlak pentozofosforanowy i glukoneogeneza. Metabolizm glikogenu. Synteza glukozy z CO i HO (fotosynteza, chemosynteza). Ćw6 Metabolizm lipidów. Klasyfikacja lipidów. Nazewnictwo kwasów tłuszczowych. Utlenianie kwasów tłuszczowych. Synteza kwasów tłuszczowych i triacylogliceroli. Ćw7 Metabolizm aminokwasów. Rozkład aminokwasów i cykl mocznikowy.wiązanie i asymilacja azotu. Synteza aminokwasów endo- i egzogennych. Ćw8 Zaliczenie. 1 Suma godzin 15 Liczba godzin Forma zajęć - laboratorium La1 Wprowadzenie, omówienie zakresu ćwiczeń i zasad BHP w laboratorium biochemicznym. Skład pierwiastkowy komórki. La Otrzymywanie wybranych preparatów biochemicznych. La3 Właściwości białek i kwasów nukleinowych reakcje charakterystyczne. La4 Właściwości cukrów i tłuszczów. Reakcje charakterystyczne. Liczba godzin 33

34 La5 Wpływ inhibitorów i czynników fizycznych na przebieg reakcji enzymatycznych. La6 Podatność różnych substancji na biodegradację. La7 Metabolizm drobnoustrojów. La8 Zaliczenie. 1 Suma godzin 15 STOSOWANE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE N1. Wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej. N. Ćwiczenia- krótka prezentacja, rozwiązywanie krzyżówek i quizów biochemicznych, dyskusja problemów biochemicznych. N3. Laboratorium- praktyczna nauka posługiwania się technikami laboratoryjnymi w pracowni biochemicznej. N4. Laboratorium- dyskusja wyników badań. N5. Laboratorium- opracowanie wyników badań. N min. sprawdziany pisemne. N7. Praca własna- przygotowanie do ćwiczeń, laboratoriów i egzaminu. N8. Konsultacje. OCENA OSIĄGNIĘCIA PRZEDMIOTOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oceny (F formująca (w trakcie semestru), P podsumowująca (na koniec semestru) P1 F1 F Numer efektu kształcenia Sposób oceny osiągnięcia efektu kształcenia PEK_W01 PEK_W03 Egzamin PEK_U01 Sprawdziany pisemne, prezentacja, aktywność PEK_U0, PEK_K01, PEK_K0 PEK_U03 Sprawdziany pisemne, sprawozdane z badań PEK_U04, PEK_K01, PEK_K0 P (ćwiczenia) = F1, P3 (laboratorium) = F 34