WYMAGANIA NORMATYWNE W PROJEKTOWANIU INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH BUDYNKÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

Transkrypt

1 nstalacje eletryczne nisiego napięcia Michał FLPAK, Łuasz PUT Politechnia Poznańsa nstytut Eletrotechnii i Eletronii Przemysłowej Czytaj w: " listów do Redacji: Opinie i polemii" poz od p. A.M. WYMAGAA ORMATYWE W PROJEKTOWAU STALACJ ELEKTRYCYCH BUDYKÓW UŻYTECOŚC PUBLCEJ Streszczenie: W artyule zaprezentowano projet instalacji eletrycznej wiejsiej szoły podstawowej. Celem pracy było zapoznanie się z przebiegiem procesu projetowego oraz normami i przepisami, o tóre muszą się opierać projetanci instalacji eletrycznych w budynach użyteczności publicznej. Przedstawiono plany budowlane szoły z naniesionymi przebiegami instalacji eletrycznej oraz to wyonanych obliczeń. amieszczono również zestawienie wyorzystanych przewodów i potrzebnych zabezpieczeń. 1. Wprowadzenie Wyonanie projetu instalacji eletrycznej w dzisiejszych czasach nie jest, ja by się wydawało, łatwym zadaniem. Cała procedura projetowa jest bardzo sompliowana i nie polega tylo na rozrysowaniu na artce papieru przewidywanego schematu, czy doonaniu ilu obliczeń. Trzeba uzysać wiele pozwoleń zarówno administracyjnych, ja i wytycznych z organów technicznych. Omawiany proces jest identyczny zarówno dla projetu małego domu jednorodzinnego, ja i fabryi zloalizowanej na dużym obszarze. Oprócz tego projet musi być wyonany zgodnie z istniejącymi normami i dyretywami [3], [4]. Dlatego też, by podołać całemu procesowi, projetowaniem zajmują się głównie wywalifiowani projetanci z firm projetowych, gdzie ażda osoba ma oreślone swoje zadania, przez co cały to projetowy przebiega szybciej i sprawniej, niż miałoby to miejsce w przypadu małego zespołu projetantów.. Wymagania normatywne Przy projetowaniu instalacji eletrycznej wiejsiej szoły podstawowej należy ierować się wieloma normami wydanymi przez Polsi Komitet ormalizacyjny. Jedne z ważniejszych norm eletrycznych dotyczą przede wszystim stosowania odpowiednich abli i przewodów, ochrony przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej, sposobu uładania przewodów i loalizacji poszczególnych elementów instalacji, czy taże norm oświetleniowych, w tym również oświetlenia awaryjnego [1], []. Projet wyonany był głównie w oparciu o cztery normy prawne opisane poniżej..1. orma P-EC :000 nstalacje eletryczne w obietach budowlanych. Część 1: ares, przedmiot i wymagania podstawowe 1 orma precyzuje wymagania dotyczące instalacji eletrycznych w pomieszczeniach użyteczności publicznej, tóra obejmuje obwody zasilane napięciem do 1000 V 1) astąpiona przez P-HD :010 nstalacje eletryczne nisiego napięcia. Część 1: Wymagania podstawowe, ustalanie ogólnych charaterysty, definicje [Przypis redacji PE] 1

2 nstalacje eletryczne nisiego napięcia dla prądu przemiennego pracującego przy częstotliwości 50, 60 i 400 Hz. Podstawowe wymagania zawierają zapewnienie bezpieczeństwa dla osób i zwierząt przed porażeniem prądem eletrycznym (przed dotyiem bezpośrednim i pośrednim). Jest to szczególnie ważny punt, gdyż w szole podstawowej istnieje duże ryzyo spowodowane braiem odpowiedzialności dzieci, więc należy stosować gniazda wyłącznie w miejscach niezbędnych i niedostępnych dla osób trzecich. nstalacja taa powinna niezwłocznie wyłączyć zasilanie w momencie dotyu przewodu będącego pod napięciem w celu ochrony życia. orma zawiera taże ochronę przed przepięciami w celu ochron przed porażeniem w wyniu wyładowań atmosferycznych. Przy projetowaniu należy wziąć pod uwagę rodzaj zasilania, rodzaj i liczbę przewodów dopuszczalne odchylenia dla napięcia, prądu i częstotliwości [6]... orma P-EC :000 nstalacje eletryczne w obietach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa orma zawiera wszystie niezbędne rozwiązania w celu zapewnienia ochrony przeciwporażeniowej poprzez zastosowanie ochrony przed dotyiem bezpośrednim stosując: izolacje, osłony, bariery, oraz stosując urządzenia różnicowoprądowe. Dla ochrony przed dotyiem pośrednim stosując: separacje eletryczne, samoczynne wyłączenie zasilania, izolowanie stanowisa [połączenia wyrównawcze i inne środi ochrony przypis red. PE]..3. orma P-EC :001 nstalacje eletryczne w obietach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia eletrycznego. Obciążalność prądowa i długotrwała przewodów orma ta zawiera wszystie niezbędne informacje pozwalające rozróżnić jai rodzaj mocowania zastosować dla przewodu, w tórym popłynie prąd o wartości znamionowej dla tórej dobieramy przewód o odpowiednim prądzie zwarciowym..4. orma P-E :004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach Głównymi ryteriami przy projetowaniu instalacji oświetleniowej jest uwzględnienie trzech podstawowych potrzeb człowiea taich ja wygoda widzenia dla dobrego samopoczucia, uzysania najwięszej zdolności widzenia i uzysanie bezpieczeństwa. Dla oreślenia parametrów oświetlenia stosuje się następujące parametry: rozład luminancji, natężenia oświetlenia, olśnienie, ierunowość, oddawanie barw, migotanie i światło dzienne. orma zawiera informacje o dopuszczalnych wartościach dla wyżej wymienionych parametrów. Przy projetowaniu szoły podstawowej należy wziąć pod uwagę parametry dla poszczególnych pomieszczeń. a przyład dla pooju nauczycielsiego i sal lecyjnych powinny być spełnione następujące wymagania: natężenie oświetlenia E m 500 lx, współczynni olśnienia UGL L 19, współ- czynni oddawania barw przynajmniej R 80 oraz równomierność oświetlenia nie a mniejsza niż d 0,7 [7]. 3. Plan instalacji eletrycznej nstalacja eletryczna została zaprojetowana dla małej szoły podstawowej o powierzchni użytowej wynoszącej 5,5 m. Jest to szoła nauczania początowego dla las. Posiada 4 sale lecyjne, przy czym jedna jest salą omputerową. W szole r

3 nstalacje eletryczne nisiego napięcia znajdują się taże inne pomieszczenia niezbędne dla funcjonowania placówi oświatowej, ja: poój nauczycielsi, stołówa z uchnią, toalety z rozdziałem na damsą i męsą oraz pomieszczenie gospodarcze. Rozdzielnia główna (RG) budynu usytuowana jest w pomieszczeniu gospodarczym. niej rozprowadzona jest instalacja na cały budyne szoły. Cała instalacja eletryczna jest zaprojetowana na pobór mocy rzędu 45 W i jest podzielona na główne części: instalację gniazdową (zarówno jedno-, ja i trójfazową) oraz instalację oświetleniową. nstalacja gniazdowa (olor niebiesi) oraz oświetleniowa (olor czerwony) jest widoczna na rys. 1 i rys.. planu instalacji gniazdowej widać umiejscowienie gniazd (jedno- i trójfazowych) oraz drogę ułożenia przewodów i punty ich rozdzielenia. olei na planie instalacji oświetleniowej zaobserwować można miejsca zawieszenia lamp oraz ich ilość. Wszystie elementy instalacji zostały dobrane zgodnie z istniejącymi normami, na podstawie obliczeń spadów napięć oraz dopuszczalnych obciążeń. Rys. 1. Plan instalacji gniazdowej w szole Rys.. Plan instalacji oświetleniowej w szole 14

4 nstalacje eletryczne nisiego napięcia 4. Dobór przewodów i zabezpieczeń To obliczeń zostanie zaprezentowany na przyładzie wewnętrznej linii zasilającej () [5], natomiast wyaz wszystich dobranych przewodów i zabezpieczeń został zamieszczony w Tabeli 1. Moc przyłączeniowa wynosi: P 45 W Wybrano przewód o symbolu: YKY 0,6 /1 V 5 5 mm Obciążalność prądowa długotrwała przewodu (z normy): 101 A Długość linii: l 0 m 0,0 m Prąd obliczeniowy: P U Procentowy dopuszczalny spade napięcia na linii: 64,95 A B P l DU g S U ,40% % Dobór ze względu na obciążalność prądową długotrwałą: Warune doboru: Dobór ze względu na dopuszczalny spade napięcia: Warune doboru: Dobór zabezpieczeń ze względu na przeciążenia: Waruni doboru: ³ B Þ101A ³ 64,95 A DU % Þ 0,5 0,40% 0,5% B i 1, 45 1, 80 96A 64,95A 80 A 101A i 96 1,45 101A 146,45 A r

5 nstalacje eletryczne nisiego napięcia astosowano wyłączni nadmiarowo-prądowy PLHT-C80/3. Obliczenia impedancji wewnętrznej linii zasilającej : Rezystancja jednostowa przewodu wynosi: R0 0,77 W/ m Reatancja przewodu jest pomijalnie mała. Rezystancja wewnętrznej linii zasilającej : Reatancja wewnętrznej linii zasilającej : mpedancja wewnętrznej linii zasilającej : Dobór zabezpieczeń ze względu na zwarcia: mpedancja pętli zwarciowej: R Teoretyczny prąd zwarcia: K R l 0,77 0,0 0, W Współczynni dla abla miedzianego w izolacji PCV: 0 X 0 R + X 0, , W ++ 0,17 0, , 364 W L c U , ,5 A '' 3 K Czas trwania zwarcia: 115 t ö 5 ç æ S ç115 '' æ è øè 637,5 ö 0,35 s ø Dla wyłącznia PLHT-C80/3 prąd znamionowy wyłączalny: Warune doboru: 16 W 5000 A '' W ³ W»Þ 5000 A ³ 637,5 A

6 Tablica 1. Wyaz dobranych przewodów i zabezpieczeń AWA L Linia asilająca L Wewnętrzna Linia asilająca Oświetlenie lasy 1 Oświetlenie lasy Oświetlenie lasy 3 Oświetlenie sali omputerowej nstalacje eletryczne nisiego napięcia PREWÓD YAKY 0,6/1V 4 35 mm YKY 0,6/1V 5 5 mm DOBRAY ABEPECEE PLHT-C80/3 Oświetlenie uchni, stołówi i pooju nauczycielsiego Oświetlenie toalet, pomieszczenia gospodarczego i orytarza Gniazda 1-fazowe lasy i lasy 3 Gniazda 1-fazowe sali omputerowej Gniazda 1-fazowe lasy 1, pomieszczenia gospodarczego i toalet Gniazda 1-fazowe uchni, stołówi i pooju nauczycielsiego Gniazda 1-fazowe orytarza Gniazda 3-fazowe uchni 3,5 mm 3,5 mm 3,5 mm 3,5 mm 3,5 mm YDYżo 0,6/1V 5,5 mm CLS6-B5/3 5. Podsumowanie aprezentowany projet pozwala na zapoznanie się z procesem projetowym, czyli z tworzeniem schematów instalacji eletrycznej oraz z doonaniem niezbędnych obliczeń. Widać jaie znaczenie ma prawidłowe wyonanie obliczeń przy doborze elementów instalacji. ieprawidłowo dobrane przewody mogą szybo ulec przepaleniu, zaś nieprawidłowo dobrane zabezpieczenia mogą zadziałać za wcześnie lub r

7 nstalacje eletryczne nisiego napięcia zbyt późno. Projet daje dobre podstawy dla początujących projetantów. Może taże zostać wdrożony w obiecie o podobnym uładzie pomieszczeń, np. w przedszolu lub małym pawilonie handlowym. 6. Bibliografia [1] Bą J.: Komentarz do ormy P-E Światło i oświetlenie miejsc pracy. Część 1. Miejsca pracy we wnętrzach, wydawnictwo COSiW, Warszawa 006. [] Jabłońsi W., iestępsi S., Wolsi A.: Komentarz do ormy P-EC nstalacje eletryczne w obietach budowlanych. Tom, wydawnictwo COSiW, Warszawa 001. [3] Mariewicz H.: nstalacje eletryczne. Wydanie V, wydawnictwo WT, Warszawa 008. [4] iestępsi S., Parol M. i inni: nstalacje eletryczne. Budowa, projetowanie i esploatacja, wydawnictwo Politechnii Warszawsiej, Warszawa 005. [5] Pazdro K., Wolsi K.: nstalacje eletryczne w budynach mieszalnych, wydawnictwo WT, Warszawa 005. [6] P-EC nstalacje eletryczne w obiet budowlanych. ares, przedmiot i wymagania podstawowe. [7] P-EC nstalacje eletryczne w obietach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przeciwporażeniowa. [8] P-EC :001 nstalacje eletryczne w obietach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia eletrycznego. Obciążalność prądowa i długotrwała przewodów. [9] P-E Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Miejsca pracy we wnętrzach. Artyuł jest przedruiem referatu wygłoszonego na XV Sympozjum Oddziału Poznańsiego SEP w Poznaniu, w dniu r. ) W teście artyułu numery referencyjne norm uzupełniono roiem publiacji. Pełny wyaz Polsich orm dotyczących instalacji eletrycznych opubliowano w r Miesięcznia PE na str i w domenie na podstronie Polsie ormy w załadce Wybrane serie P [przypis redacji PE] 18