Raport z wykonania zadaƒ na rzecz osób niepe nosprawnych realizowanych przez jednostki samorzàdu terytorialnego finansowanych ze Êrodków PFRON

Transkrypt

1 Raport z wykonania zadaƒ na rzecz osób niepe nosprawnych realizowanych przez jednostki samorzàdu terytorialnego finansowanych ze Êrodków PFRON PA STWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPE NOSPRAWNYCH Warszawa, 2005 r. Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 1

2 SPIS TREÂCI I. S owo wst pne 3 II. Kompetencje Paƒstwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych 6 III. Realizacja planu finansowego PFRON w 2004 roku a) Przychody 7 b) Wydatki 10 IV. Wspó praca mi dzy PFRON i samorzàdami terytorialnymi 13 V. Zakres dofinansowaƒ. Algorytm Zadania realizowane przez jednostki samorzàdu powiatowego z zakresu rehabilitacji zawodowej i zatrudniania osób niepe nosprawnych: 17 a) Zwrot pracodawcom kosztów przystosowania tworzonych lub istniejàcych stanowisk pracy 17 b) Zobowiàzania z tytu u zwrotu pracodawcom kosztów wynagrodzeƒ i sk adek na ubezpieczenia spo eczne nale nych od pracodawców od tych wynagrodzeƒ (art.26 w brzmieniu obowiàzujàcym do 31 stycznia 2003 r.) 18 c) Zobowiàzania z tytu u zwrotu pracodawcom zatrudniajàcym do 24 pracowników w przeliczeniu na pe ny wymiar czasu pracy kosztów wynagrodzeƒ zatrudnionych osób niepe nosprawnych oraz sk adek nale nych od pracodawcy na ubezpieczenia spo eczne od tych wynagrodzeƒ 20 d) Finansowanie szkoleƒ organizowanych przez kierownika powiatowego urz du pracy 20 e) Zwrot kosztów szkoleƒ organizowanych przez pracodawców (art.41) 21 f) Udzielanie osobom niepe nosprawnym po yczek na rozpocz cie dzia alnoêci gospodarczej albo rolniczej 22 g) Dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego zaciàgni tego przez osob niepe nosprawnà prowadzàcà dzia alnoêç gospodarczà albo w asne lub dzier awione gospodarstwo rolne na kontynuowanie tej dzia alnoêci Zadania z zakresu rehabilitacji spo ecznej 24 a) Dofinansowanie uczestnictwa osób niepe nosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych 24 b) Dofinansowanie kosztów tworzenia i dzia ania warsztatów terapii zaj ciowej 26 c) Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepe nosprawnych 29 d) Dofinansowanie zaopatrzenia w sprz t rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i Êrodki pomocnicze 30 e) Dofinansowanie zaopatrzenia w sprz t rehabilitacyjnych dla osób fizycznych prowadzàcych dzia alnoêç gospodarczà, prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadajàcych osobowoêci prawnej 31 f) Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, urbanistycznych, w komunikowaniu si i technicznych 32 VII. Zadania realizowane przez samorzàdy wojewódzkie 34 a) Zwrot kosztów szkoleƒ organizowanych przez zak ady pracy chronionej 34 b) Jednorazowa po yczka udzielana w celu ochrony istniejàcych w zak adzie pracy chronionej 34 c) Dofinansowanie kosztów tworzenia i dzia ania zak adów aktywnoêci zawodowej 35 d) Dofinansowanie budowy, rozbudowy obiektów s u àcych rehabilitacji 36 VIII. Zbiorcze zestawienie realizacji zadaƒ tabele 38 IX. Wybrane zadania realizowane przez PFRON na rzecz samorzàdów Program wyrównywania ró nic mi dzy regionami Zadanie ustawowe PFRON na rzecz gmin 53 Tabele X. Wspólna konferencja PFROn i SGH Racjonalizacja i podnoszenie efektywnoêci wydatków publicznych na zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i spo ecznej osób niepe nosprawnych realizowane przez samorzàd terytorialny 57 2 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

3 Ka dà z otówk trzeba dobrze wykorzystaç Z wystàpienia Prezesa Zarzàdu PFRON Romana Sroczyƒskiego na Konferencji, poêwi conej gospodarowaniu Êrodkami finansowymi PFRON przez samorzàdy terytorialne, zorganizowanej w gmachu sejmu przez PFRON we wspó pracy ze Szko- à G ównà Handlowà z Warszawy. Samorzàdy przejmujà odpowiedzialnoêç Szanowni Paƒstwo! Przeprowadzona w 1999 roku decentralizacja gospodarowania Êrodkami Paƒstwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych stanowi a wa nà decyzj Ustawodawcy. Szereg zadaƒ realizowanych uprzednio przez Fundusz przekazano wówczas do kompetencji samorzàdów powiatowych. Okaza o si to korzystne dla kontaktów osób niepe nosprawnych ze strukturami w adzy. W ciàgu nast pnych lat proces przekazywania zadaƒ i jego efekty by y uwa nie obserwowane przez specjalistów. Pomimo wielu pozytywów nie uda o si uniknàç i negatywnych efektów zmian w realizacji zadaƒ ustawowych. Nale y tu wymieniç zjawisko powstawania coraz mniejszej iloêci miejsc pracy dla osób niepe nosprawnych. Dla porównania, w okresie kiedy zadanie to nale a o do PFRON, w ciàgu roku tworzono oko o tysi cy nowych miejsc pracy, podczas gdy w wyniku decentralizacji samorzàdy tworzy y ju tylko 6-7,5 tysiàca miejsc. Nowelizacja Ustawy, która wesz a w ycie w 2003r., mówiàca o dostosowywaniu zamiast o tworzeniu nowych miejsc pracy spowodowa a spadek ich liczby do oko o 400(!) rocznie. Wed ug ostatniego spisu powszechnego w Polsce jest oko o 5 milionów osób niepe nosprawnych. Wzrost liczby osób z orzeczonà niepe nosprawnoêcià powoduje wi ksze zainteresowanie problemami tego Êrodowiska, za tym idzie wzrost inicjatyw i dzia aƒ na jego rzecz. Ârodowisko naukowe dotychczas mniej si interesowa o kompleksowymi rozwiàzaniami dotyczàcymi m.in. finansowania rehabilitacji. Zdobytà na ten temat wiedz, p ynàcà z coraz liczniejszych konferencji i seminariów oraz spotkaƒ Êrodowiskowych, rozpowszechnia si i wykorzystuje w tworzeniu dzia aƒ systemowych. Najpierw trzeba si rozliczyç Samorzàdy powiatowe i wojewódzkie otrzymujà Êrodki finansowe z Funduszu wed ug algorytmu, w którym brana jest pod uwag liczba osób niepe nosprawnych zamieszkujàca dany teren. Jest to jeden z rezultatów reformy gospodarowania Êrodkami PFRON. Fundusz przez lata funkcjonowania zebra mnóstwo doêwiadczeƒ w realizacji programów czy projektów dzia aƒ ponadstandardowych. Du o wniosków wyciàgnàç mo na z uwa nej obserwacji zmieniajàcej si sytuacji osób niepe nosprawnych. Samorzàdy powiatowe dysponujà Êrodkami finansowymi przeznaczone na zadania s u àce bezpoêrednio osobom niepe nosprawnym. Ze Êrodków otrzymanych algorytmem nie mogà wi c wesprzeç takich inicjatyw jak np. rozbudowanie oêrodka rehabilitacyjnego czy przystosowanie basenu. Starostowie co roku zostajà powiadomieni o kwocie mo liwych Êrodków finansowych jakie im przypadnà. Warunkiem przekazania im tych Êrodków jest rozliczenie si z poprzednio przyznanych i przekazanych przez PFRON Êrodków finansowych. Wynikajàcy z ustawy obowiàzek kontroli dzia aƒ samorzàdów jest rzetelnie realizowany. 270 rozliczeƒ samorzàdów za rok ubieg y nie zosta o przyj tych, ale obecnie tylko 30 wymaga korekt. W rozliczeniach nie mo e byç adnych niedociàgni ç. Radni analizujà wydatki W 1999 roku, gdy zadania realizowane przez PFRON zosta y przekazane do kompetencji samorzàdów powiatowych, wyda y one tylko 42% przekazanych Êrodków. W latach Fundusz ka dego roku przekazywa oko o 42-47% ogó u przychodów (bez celowej dotacji bud etowej przeznaczonej wy àcznie na dofinansowanie wynagrodzeƒ osób Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 3

4 niepe nosprawnych na otwartym i chronionym rynku pracy) dla jednostek samorzàdu terytorialnego, a ÊciÊlej dla powiatów i województw. To kwota milionów z otych. Jednak e odnoszàc jà do liczby osób niepe nosprawnych, ich potrzeb, wieloletnich zaniedbaƒ w wielu dziedzinach ycia, nie jest to kwota osza amiajàca i wystarczajàca. W pierwszym roku reformy samorzàdy w g ównej mierze wydawa y Êrodki finansowe na tworzenie nowych miejsc pracy. Obecnie sà nastawione na tworzenie i utrzymanie Warsztatów Terapii Zaj ciowej, na które wydatkowano oko o 1/3 wszystkich Êrodków przekazanych przez PFRON, a tak e na turnusy rehabilitacyjne, które cieszà si du à popularnoêcià (rocznie milionów z otych). Niestety ma à wag przyk ada si do szkoleƒ i podnoszenia kwalifikacji osób niepe nosprawnych. Rocznie z takiej mo liwoêci korzysta oko o 4 tysi cy osób. Odpowiednie kwalifikacje sà obecnie jednym z najwa niejszych czynników branych pod uwag podczas przeprowadzania procesu rekrutacji do pracy. Mo e ustawodawcy i samorzàdowcy powinni wi c pomyêleç o reorientacji wydatków? Pomoc w zatrudnianiu osób niepe nosprawnych czy po yczki na za o enie w asnej dzia alnoêci gospodarczej nie sà ju tak atrakcyjne jak wczeêniej. Nale y opracowaç nowe formy dzia aƒ. W 2003 roku nowym partnerem Funduszu zosta y samorzàdy wojewódzkie. W roku 2004 otrzyma y one kwot 90 milionów z otych z PFRON. Samorzàdy przeznaczajà Êrodki finansowe w g ównej mierze na budow i rozbudow obiektów s u àcych rehabilitacji oraz na jednorazowe po yczki dla zak adów pracy chronionej, które znalaz y si w trudnej sytuacji ekonomicznej. EfektywnoÊç na pierwszym planie Fundusz przeprowadza badania efektywnoêci i racjonalnoêci wydatkowania Êrodków finansowych PFRON przez samorzàdy. Ukaza o si ju wiele cennych publikacji. Ostatnià jest raport o Warsztatach Terapii Zaj ciowej. Obecnie trwajà prace nad raportem poêwi conym ca oêciowej ocenie wykorzystywania Êrodków PFRON przez samorzàdy powiatowe. Porównywanie w poszczególnych latach zagadnieƒ zwiàzanych z dzia alnoêcià samorzàdów jest niezwykle trudne. DoÊç cz sto nast pujà zmiany prawne i ekonomiczne. Nale y wi c podjàç wspó prac z niezale nymi oêrodkami, ludêmi niezwiàzanymi ze Êrodowiskiem osób niepe nosprawnych, by mieç Êwie oêç spojrzenia na ich problemy z innej perspektywy. Rozporzàdzenie ministra gospodarki, pracy i polityki spo ecznej z 22 marca 2004 roku o zasadach i trybie sprawowania kontroli przez PFRON omawia najwa niejsze zasady efektywnego wydatkowania Êrodków finansowych z Funduszu. Nasze badania skupiajà si w g ównej mierze na tych aspektach. Interesujà nas te dziedziny, w których nastàpi znaczàcy wzrost bàdê spadek uzyskanych rezultatów. Sà to nasze priorytetowe obszary zainteresowaƒ. Dla przyk adu, pomi dzy rokiem 2003 a 2004 nastàpi znaczny wzrost liczby szkoleƒ organizowanych przez kierowników Powiatowych Urz dów Pracy (o 47%), po yczek dla osób niepe nosprawnych na uruchomienie w asnej dzia alnoêci gospodarczej (o 38%) przy czym wysokoêç przeci tnej po yczki na ten cel wzros a o 120%. Wzros y tak e wydatki na rehabilitacj spo ecznà (turnusy rehabilitacyjne wzrost o 38%, WTZ o 37%). Dofinansowanie do kultury, rekreacji i turystyki wzros o a trzykrotnie. O 72% wzros y Êrodki finansowe wydatkowane na zaopatrzenie w sprz t rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, Êrodki pomocowe. Na likwidacj barier architektonicznych przeznaczono ponad 83 milionów z otych i w tej dziedzinie rysuje si dynamiczny wzrost wydatków. Cztery filary systemu W dyskusji jaka rok temu toczy a si nad planem uporzàdkowania i ograniczenia wydatków publicznych (zwanym popularnie planem Hausnera ), wiele miejsca poêwi cono równie finansowemu wspieraniu rehabilitacji osób niepe nosprawnych. Z jej przebiegu wynika, e docelowo polski model rehabilitacji i zatrudnienia osób niepe nosprawnych powinien ewoluowaç w kierunku ukszta towania czterech segmentów wsparcia: dzia ania przygotowujàce osoby niepe nosprawne do podj cia pracy zawodowej wyspecjalizowane poradnictwo i poêrednictwo pracy po àczone z diagnozowaniem uzdolnieƒ i predyspozycji psychofizycznych osób niepe nosprawnych oraz szkolenia zawodowe; 4 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

5 zatrudnianie na otwartym rynku pracy PFRON w ramach rozwiàzaƒ systemowych b dzie ze swych Êrodków refundowaç osobom niepe nosprawnym dodatkowe koszty pracy, wynikajàce z ich niepe nosprawnoêci; zatrudnianie na rynku pracy chronionej prac i dobrze zorganizowanà rehabilitacj (finansowane w znacznym zakresie ze Êrodków Funduszu w ramach rozwiàzaƒ systemowych) znajdà na nim osoby niepe nosprawne, których produktywnoêç obni ona jest w stopniu uniemo liwiajàcym im prac na otwartym rynku; dzia alnoêç jednostek samorzàdu terytorialnego oraz organizacji pozarzàdowych na rzecz wzrostu aktywnoêci spo- ecznej i zawodowej osób niepe nosprawnych zw aszcza w zakresie projektów finansowanych w znacznej cz Êci ze Êrodków Unii Europejskiej przy uzupe niajàcym udziale Êrodków Funduszu. Algorytm nie wystarczy Zadanie racjonalnego i oszcz dnego gospodarowania Êrodkami publicznymi jest zawsze aktualne bez wzgl du na koniunktur politycznà. Utrzymanie dotychczasowego systemu dofinansowywania jednostek samorzàdu terytorialnego, poprzez mechaniczne wyliczenie wysokoêci dofinansowania przy pomocy algorytmu, uniemo liwia obiektywnà ocen realizowanych dzia aƒ i w aêciwe rozliczenie przekazanych Êrodków publicznych. Reforma w tym zakresie wydaje si zasadna. Du e mo liwoêci wynikajà tu z przynale noêci naszego kraju do Unii Europejskiej. Z analizy procedur obowiàzujàcych w gospodarowaniu Êrodkami z funduszy europejskich mo na sformu owaç wiele propozycji dotyczàcych tak e racjonalizacji wykorzystywania krajowych Êrodków publicznych, którymi dysponuje PFRON. Wydaje si s uszne aby wprowadziç zasad, e wszystkie zadania dofinansowywane ze Êrodków publicznych, które realizowane sà przez organizacje pozarzàdowe i jednostki samorzàdu terytorialnego, wynikajà z okreêlonych programów bàdê majà charakter projektów. W praktyce mo e to oznaczaç, e Êrodki na finansowanie zadaƒ wykonywanych przez jednostki samorzàdu terytorialnego, których celem jest zaspokojenie indywidualnych potrzeb osób niepe nosprawnych, mog yby nadal byç rozdzielane w oparciu o okreêlony algorytm. Natomiast zadania bardziej z o one, rozwiàzujàce problemy Êrodowiskowe, powinny mieç form projektów i byç finansowane w trybie konkursowym. Wi cej Êrodków w asnych Zgodnie z normami stosowanymi w programach unijnych, projekty realizowane w ramach programów muszà podlegaç sta emu monitoringowi i ocenie. Dzi ki temu mo liwe jest utrzymanie wysokiej jakoêci oferty skierowanej do osób niepe nosprawnych oraz zachowanie dyscypliny i efektywnoêci przy wydatkowaniu Êrodków publicznych przez realizatorów projektów. Po 6 latach od decentralizacji okazuje si, e za ma o jest Êrodków finansowych na realizacj niektórych zadaƒ. Niezb dna wydaje si wspó praca z nowymi partnerami, w poszukiwaniu nowych êróde finansowania i rozwiàzywania problemów, w tym Êrodowiskami nie zwiàzanymi z osobami niepe nosprawnymi oraz ich organizacjami. Przyj cie zasady spe niajàcej standardy europejskie, wed ug której ka de wystàpienie jednostki samorzàdu terytorialnego traktuje si jako projekt podlegajàcy ocenie i rozliczeniu, mo e korzystnie wp ynàç na wzrost efektywnoêci wydatkowania Êrodków publicznych. WysokoÊç dofinansowywania tych zadaƒ z bud etu PFRON, który powstaje przecie z wp at pracodawców, stopniowo musi ulegaç zmniejszaniu. Coraz wi kszy udzia w ich realizacji muszà mieç Êrodki w asne jednostek samorzàdu terytorialnego. Nale y bowiem zauwa yç, e wp aty te, które stanowià systemowe êród o zasilania PFRON, b dà si stopniowo kurczyç, a bud et paƒstwa nie b dzie sk onny do uzupe niania tych braków. Oprac. JK /AD Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 5

6 Kompetencje PFRON Kompetencje PFRON Paƒstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych zosta utworzony ustawà z dnia 9 maja 1991 roku o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepe nosprawnych. Aktualnie zasady dzia ania Funduszu reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i spo ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe nosprawnych. Fundusz posiada osobowoêç prawnà i jest paƒstwowym funduszem celowym. Rok 2004 by siódmym rokiem dzia ania PFRON w oparciu o ustaw z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i spo ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe nosprawnych (na przestrzeni lat ustawa by a 37 razy nowelizowana) 1, akty wykonawcze do tej e ustawy oraz Statut zatwierdzony przez Ministra Pracy i Polityki Spo ecznej. 2 Art. 45 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku O rehabilitacji (...) wymaga stosowania przez Fundusz zasad rachunkowoêci okreêlonych dla podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 wrzeênia 1994 roku o rachunkowoêci tj. dla gmin, powiatów, województw i ich zwiàzków, a tak e dla paƒstwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek bud etowych, gospodarstw pomocniczych jednostek bud etowych, zak adów bud etowych, funduszy celowych. Do zadaƒ Zarzàdu Funduszu nale y: 1. opracowywanie projektów planów dzia alnoêci Funduszu i projektu planu finansowego, 2. dokonywanie wyboru przedsi wzi ç do finansowania ze Êrodków Funduszu, 3. gospodarowanie Êrodkami Funduszu, 4. opracowywanie szczegó owych zasad finansowania realizacji zadaƒ, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku O rehabilitacji (...), 5. podejmowanie decyzji w sprawie odraczania terminu sp at i umarzania po yczek, 6. sprawowanie kontroli nad wykorzystaniem Êrodków Funduszu przekazywanych na realizacj zadaƒ okreêlonych ustawà z dnia 27 sierpnia 1997 roku O rehabilitacji (...) 7. wspó praca z organizacjami pozarzàdowymi, 8. sk adanie Radzie Nadzorczej sprawozdaƒ z dzia alnoêci Funduszu. Artyku 51 ust. 3a ustawy O rehabilitacji (...) nak ada na Zarzàd Funduszu obowiàzek uzgadniania z ministrem w aêciwym do spraw rozwoju regionalnego projektów planów dzia alnoêci Funduszu i projektów planu finansowego, w trybie okreêlonym w ustawie z dnia 12 maja 2000 roku o zasadach wspierania rozwoju regionalnego. Ponadto nak ada na Zarzàd PFRON obowiàzki: przedk adania ministrowi w aêciwemu do spraw rozwoju regionalnego zasad i kryteriów rozdzia u Êrodków w celu uzgodnienia z ustaleniami strategii i programów wsparcia, konsultowania z zarzàdem województwa programów i planów dzia alnoêci, w tym planów finansowych, na terenie województwa pod kàtem ich zgodnoêci ze strategià rozwoju województwa i programem województwa; przedk adania corocznie Radzie Ministrów, a tak e zarzàdom w aêciwych województw, informacji o kierunkach programów i planów swojej dzia alnoêci w uk adzie wojewódzkim, z uwzgl dnieniem nak adów finansowych przewidywanych do realizacji na terenie poszczególnych województw, oraz sprawozdania z wykonania zadaƒ. 1 Dnia 23 stycznia 2003 roku (Dz. U. Nr 7, poz. 79) opublikowana zosta a ustawa z dnia 20 grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spo ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe nosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Zgodnie z art. 19 ustawy, wesz a ona w ycie pierwszego dnia miesiàca nast pujàcego po miesiàcu, w którym zosta a og oszona. Ustawa wprowadza mi dzy innymi znaczne zmiany kompetencji jednostek organizacyjnych Funduszu oraz jednostek samorzàdu terytorialnego w zakresie realizacji zadaƒ ustawowych finansowanych ze Êrodków PFRON. Sprawozdanie z dzia alnoêci realizacji planu finansowego PFRON za 2004 rok przygotowane zosta o w oparciu o stan prawny na 31 grudnia 2004 roku. 2 Dnia 04 czerwca 2001r. Minister Pracy i Polityki Spo ecznej zatwierdzi nowy Statut PFRON dostosowujàc przepisy dotychczasowego Statutu do reformy administracyjnej paƒstwa wdro onej od 1 stycznia 1999 r. 6 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

7 Kompetencje PFRON Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku o warunkach dopuszczalnoêci i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsi biorców zawiera równie szereg obowiàzków skierowanych do Zarzàdu PFRON jako udzielajàcego pomocy publicznej przedsi biorcom, w tym stosowania przepisów tej ustawy przy udzielaniu pomocy przedsi biorcom, badania skutecznoêci oraz efektywnoêci tej pomocy i przedk adania Prezesowi Urz du Ochrony Konkurencji i Konsumentów (organowi nadzorujàcemu), ministrowi w aêciwemu do spraw finansów publicznych oraz ministrowi w aêciwemu do spraw gospodarki sprawozdaƒ kwartalnych i rocznych dotyczàcych udzielonej pomocy, zawierajàcych w szczególnoêci informacje o rodzajach, formach i wielkoêci udzielonej pomocy oraz jej przeznaczeniu. REALIZACJA PLANU FINANSOWEGO W 2004 ROKU Przychody Plan finansowy PFRON na 2004 rok opublikowany w Za àczniku do Ustawy Bud etowej na rok 2004 z dnia 23 stycznia 2004 roku zak ada przychody PFRON w wysokoêci tys. z, z tego: 1) dotacje z bud etu paƒstwa tys.z 2) wp aty zak adów pracy tys. z 3) przelewy redystrybucyjne tys. z 4) pozosta e przychody tys. z z tego: dywidendy i kwoty uzyskane ze zbycia praw majàtkowych 100 tys. z dochody z najmu i dzier awy sk adników majàtkowych 50 tys. z odsetki od nieterminowych wp at zak adów pracy tys. z pozosta e odsetki tys. z wp ywy z ró nych dochodów tys. z wp ywy ze zwrotów dotacji 500 tys. z Zarachowane w 2004 roku przychody wynoszà z (102,01% planowanych na 2004 rok) z tego: 1) 085 deklarowane wp aty zak adów pracy z (103,59%), z tego przez: a) pracodawców zatrudniajàcych co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pe ny wymiar czasu pracy, którzy nie osiàgali 6% wskaênika zatrudnienia osób niepe nosprawnych, w wysokoêci kwoty stanowiàcej iloczyn 40,65% przeci tnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadajàcej ró nicy mi dzy zatrudnieniem zapewniajàcym osiàgni cie 6% wskaênika zatrudnienia osób niepe nosprawnych, a rzeczywistym zatrudnieniem tych osób zarachowane przychody, deklaracje wp at i deklaracje korygujàce otrzymane od podmiotów wynios y tys. z ; b) pracodawców, którzy nie wydzielili lub nie zorganizowali odpowiedniego stanowiska pracy z podstawowym zapleczem socjalnym dla osoby, która w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej utraci a zdolnoêç do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy w ciàgu miesiàca od dnia uznania jej za osob niepe nosprawnà, w wysokoêci pi tnastokrotnego przeci tnego wynagrodzenia za pracownika zarachowane korekty od 3 podmiotów z tego tytu u na kwot -108 tys. z ; c) paƒstwowe i samorzàdowe jednostki organizacyjne b dàce jednostkami bud etowymi, zak adami bud etowymi i gospodarstwami pomocniczymi, instytucje kultury oraz jednostki organizacyjne zajmujàce si statutowo ochronà dóbr kultury uznanych za pomnik historii, nie osiàgajàce 2% wskaênika zatrudnienia osób niepe nosprawnych zarachowane deklaracje od podmiotów na kwot tys. z ; Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 7

8 Kompetencje PFRON d) paƒstwowe i niepaƒstwowe szko y wy sze, wy sze szko y zawodowe, publiczne i niepubliczne szko y, zak ady kszta cenia nauczycieli oraz placówki opiekuƒczo-wychowawcze i resocjalizacyjne nie osiàgajàce 1% wskaênika zatrudnienia osób niepe nosprawnych 3 zarachowane deklaracje od podmiotów na kwot tys. z ; e) prowadzàcych zak ady pracy chronionej, w wysokoêci 10% Êrodków uzyskanych z ulg i zwolnieƒ z podatków oraz Êrodków uzyskanych przez zpch jako p atnika podatku dochodowego od osób fizycznych potràcanego pracownikom jako zaliczka na ten podatek zarachowane deklaracje od podmiotów na kwot tys. z ; f) zak ady pracy chronionej likwidowane, postawione w stan upad oêci lub w zwiàzku z utratà statusu zpch deklarowany 4 zwrot niewykorzystanych Êrodków z zak adowego funduszu rehabilitacji osób niepe nosprawnych przez 88 zak adówna kwot tys. z ; g) zarachowane deklarowane przychody z tytu u korzystania przez zak ady pracy chronionej ze zwolnieƒ od wp at do urz du skarbowego podatku od towarów i us ug VAT (tzw. nadwy ki VAT) na kwot tys. z. W bazie Nale noêci i wp aty PFRON wed ug stanu na dzieƒ zamkni cia ksiàg 2004 roku wprowadzone zosta y deklaracje dotyczàce okresu 2004 roku od pracodawców zatrudniajàcych co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pe ny wymiar czasu pracy i sk adajàcych deklaracje DEK I, zak adów pracy chronionej sk adajàcych deklaracje DEK II, paƒstwowych lub samorzàdowych jednostek bud etowych, zak adów bud etowych, gospodarstw pomocniczych, instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujàcych si statutowo ochronà dóbr kultury uznanych za pomnik historii, podmiotów szkolnictwa oraz 95 zak adów pracy chronionej likwidowanych, postawionych w stan upad oêci lub w zwiàzku z utratà statusu zpch, które zobowiàzane sà do zwrotu niewykorzystanych Êrodków z zak adowego funduszu rehabilitacji osób niepe nosprawnych. W 2004 roku do bazy p atników na PFRON dopisano podmiotów na podstawie zg oszonych do Funduszu wniosków, w tym podmiotów zatrudniajàcych od 25 do 49 osób, sk adajàcych deklaracje DEK I przelewy redystrybucyjne z (83,63%) zwroty od jednostek samorzàdu terytorialnego niewykorzystanych Êrodków z okresów poprzednich. 3. pozosta e przychody z z tego: z przychody ze sprzeda y akcji i udzia ów z koszty sprzeda y akcji i udzia ów z aktualizacja wartoêci akcji i udzia ów z 075 dochody z najmu i dzier awy sk adników majàtkowych z 091 odsetki od nieterminowych wp at zak adów pracy z 092 pozosta e odsetki z z oprocentowania Êrodków z z tytu u odsetek od po yczek z z oprocentowania lokat z dyskonto bonów skarbowych z pozosta e odsetki z 3 Wskaênik zatrudnienia osób niepe nosprawnych w tych jednostkach oblicza si jako sum wskaênika zatrudnienia osób niepe nosprawnych i podwojonego wskaênika wychowanków, uczniów, studentów lub s uchaczy b dàcych osobami niepe nosprawnymi i uczàcych si lub studiujàcych w ramach ogólnie obowiàzujàcych w danej jednostce regulaminów nauczania lub studiowania. 4 Od 31 grudnia 2000 roku do zwrotu niewykorzystanych Êrodków zak adowego funduszu rehabilitacji osób niepe nosprawnych majà zastosowanie przepisy ustawy Ordynacja podatkowa w zwiàzku ze zmianà art.49 ustawy o rehabilitacji (...) uchwalonà przez Sejm w dniu 9 listopada 2000 r. 5 W 2003 roku do bazy p atników na PFRON dopisano podmiotów w tym podmiotów zatrudniajàcych od 25 do 49 osób, w 2002 roku podmiotów w tym podmiotów zatrudniajàcych od 25 do 49 osób; w 2001 roku podmiotów, z tego podmiotów zatrudniajàcych od 25 do 49 osób. W 2000 roku liczba p atników zarejestrowanych w bazie komputerowej PFRON wzros a o podmioty, z tego podmioty zosta y dopisane do bazy na podstawie danych GUS i na podstawie wniosków o rejestracj z o onych przez pracodawców do PFRON, w tym podmiotów, w których zatrudnienie by o od 25 do 49 osób. 8 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

9 Kompetencje PFRON zarachowane odsetki od po yczek z z tytu u odsetek od Êrodków PFRON na wyodr bnionych rachunkach bankowych samorzàdów i innych podmiotów z z tytu u op aty prolongacyjnej z (ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 roku o restrukturyzacji niektórych nale noêci publicznoprawnych od przedsi biorców) z tytu u odsetek od samorzàdów wojewódzkich z z tytu u otrzymanych odsetek od gmin z z tytu u odsetek od pozosta ych nale noêci z 097 wp ywy z ró nych dochodów z rozwiàzanie rezerw na po yczki z rozwiàzanie rezerw na odsetki z z tytu u sprzeda y Êrodków trwa ych z koszty sprzeda y Êrodków trwa ych z rozwiàzanie rezerw na nale noêci od pracodawców z rozwiàzanie rezerw na pozosta e nale noêci z z tytu u spisanych zobowiàzaƒ PFRON z aktualizacja wartoêci pozosta ych nale noêci z z tytu u sp at po yczek udzielonych przez samorzàdy powiatowe z z tytu u nie zatrudniania osób niepe nosprawnych na nowych lub przystosowanych ze Êrodków PFRON stanowiskach przez wymagany ustawà okres z z tytu u nie zatrudniania przeszkolonych ze Êrodków PFRON osób niepe nosprawnych z pozosta e ,31 z przychody z tytu u op aty restrukturyzacyjnej z inne przychody od samorzàdów powiatowych z umorzenie odsetek od po yczek z umorzenie nale noêci z tytu u wp at pracodawców z przedawnione nale noêci z tytu u wp at pracodawców z koszty z tytu u egzekucji i rozliczeƒ nale noêci od pracodawców z koszty spisania nieêciàgalnych nale noêci z tytu u wp at na PFRON z wp ywy ze zwrotów dofinansowaƒ i dotacji z lat ubieg ych z wp ywy ze zwrotu subwencji zpch z wp ywy ze zwrotów transferów na rzecz ludnoêci z ró nice kursowe -773 z pozosta e przychody operacyjne ZAZ 10% podatku dochodowego z zwrot kosztów dor czonego upomnienia w post powaniu egzekucyjnym z koszty powsta e w wyniku BPU z koszty z tytu u korekty op aty restrukturyzacyjnej z umorzenia nale noêci restrukturyzacyjnych z koszty spisane nieêciàgalne post powanie upad oêciowe z pozosta e inne koszty operacyjne z Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 9

10 Kompetencje PFRON Wp ywy z ró nych dochodów zosta y pomniejszone o zarachowane w 2004 roku w koszty Funduszu umorzenia wp at na PFRON w kwocie z. W 2004 roku Prezes Zarzàdu zgodnie ze swymi kompetencjami ustawowymi, wyda decyzje umarzajàce nale noêç g ównà oraz odsetki z tytu u nie wniesionych wp at na Fundusz: 36 decyzji (sentencji) na kwot g ównà ,07 z 76 decyzji (sentencji) na kwot odsetek ,01 z W wyniku odwo ania od decyzji Prezesa Zarzàdu Minister Pracy i Polityki Spo ecznej wyda : 595 decyzje (sentencji) na kwot g ównà 469 decyzji (sentencji) na kwot odsetek ,25 z ,81 z W ramach realizacji ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku o restrukturyzacji niektórych nale noêci publicznoprawnych od przedsi biorców Fundusz jako organ restrukturyzacyjny wyda àcznie decyzje o zakoƒczeniu restrukturyzacji w tym: w 2004 roku decyzji pozytywnych 793 i decyzji negatywnych 518. W wyniku decyzji pozytywnych w 2004 roku umorzono nale noêci na kwot g ównà ,35 z i odsetki na kwot ,84 z. 291 wp ywy ze zwrotów dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych w nadmiernej wysokoêci z Wydatki Paƒstwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych Plan finansowy na 2004 rok przewiduje wydatki w wysokoêci tys. z, w tym tys. z na rzecz dzieci i m odzie y niepe nosprawnej, z tego: 1) 2440 na dofinansowanie zadaƒ bie àcych realizowanych przez jednostki sektora finansów publicznych tys. z 2) 6260 na dofinansowanie zadaƒ inwestycyjnych realizowanych przez jednostki sektora finansów publicznych tys. z 3) 2450 na dofinansowanie zadaƒ bie àcych realizowanych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych tys. z 4) 6270 na dofinansowanie zadaƒ inwestycyjnych realizowanych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych tys. z 5) 2960 przelewy redystrybucyjne przelewy do samorzàdów wojewódzkich i powiatowych na realizacj zadaƒ zatrudniania i rehabilitacji osób niepe nosprawnych i pokrycie kosztów obs ugi realizowanych zadaƒ tys. z 6) transfery na rzecz ludnoêci tys. z 3020 nagrody i wydatki osobowe nie zaliczane do wynagrodzeƒ tys. z 3030 ró ne wydatki na rzecz osób fizycznych tys. z ró ne wydatki na rzecz osób fizycznych 10 tys. z programy zatwierdzone przez Rad Nadzorczà PFRON tys. z umorzenia po yczek tys. z 7) wydatki bie àce w asne tys. z wynagrodzenia tys. z pochodne od wynagrodzeƒ tys. z 10 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

11 Kompetencje PFRON pozosta e tys. z zakupy towarów i us ug tys. z podró e s u bowe krajowe i zagraniczne 585 tys. z 4430 ró ne op aty i sk adki 330 tys. z 4440 odpisy na zak adowy fundusz Êwiadczeƒ socjalnych 540 tys. z 4480 podatek od nieruchomoêci 34 tys. z pozosta e podatki na rzecz bud etu paƒstwa i jednostek samorzàdowych 31 tys. z 4610 koszty post powania sadowego i prokuratorskiego 669 tys. z 4810 utworzone rezerwy na nale noêci wàtpliwe z tytu u wp at na PFRON, po yczek i odsetek od po yczek oraz innych nale noêci tys. z 8) 6110 wydatki inwestycyjne w asne tys. z 9) 6120 zakupy inwestycyjne w asne tys. z Wydatki zarachowane w 2004 roku zamkn y si kwotà z (87,11%) z tego: 1) 2440 na dofinansowanie zadaƒ bie àcych realizowanych przez jednostki sektora finansów publicznych z (65,48%) 2) 6260 na dofinansowanie zadaƒ inwestycyjnych realizowanych przez jednostki sektora finansów publicznych z (80,19%) 3) 2450 na dofinansowanie zadaƒ bie àcych realizowanych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych z (85,26%) 4) 6270 na dofinansowanie zadaƒ inwestycyjnych realizowanych przez jednostki niezaliczane do sektora finansów publicznych z (87,73%) 5) 2960 przelewy redystrybucyjne przelewy do samorzàdów wojewódzkich i powiatowych na realizacj zadaƒ zatrudniania i rehabilitacji osób niepe nosprawnych i pokrycie kosztów obs ugi realizowanych zadaƒ z (96,91%) 6) 2910 zwrot dotacji z 7) transfery na rzecz ludnoêci z (92,75%) 3020 nagrody i wydatki osobowe nie zaliczane do wynagrodzeƒ z (93,87%) 3030 ró ne wydatki na rzecz osób fizycznych z (102,38%) 3030 programy zatwierdzone przez Rad Nadzorczà PFRON z (92,42%) 3030 umorzenia po yczek z (94,22%) 8) wydatki bie àce w asne z (103,03%) wynagrodzenia z (99,95%) pochodne od wynagrodzeƒ z (93,92%) pozosta e z (105,52%) 4210 zakupy materia ów i wyposa enia z (96,02%) 4260 zakup energii z (97,33%) 4270 zakup us ug remontowych z (96,95%) 4280 zakup us ug zdrowotnych z (98,05%) 4300 zakup us ug pozosta ych z (97,39%) 4410 podró e s u bowe krajowe z (100,26%) 4420 podró e s u bowe zagraniczne z (103,18%) 4430 ró ne op aty i sk adki z (91,23%) 4440 odpisy na zak adowy fundusz Êwiadczeƒ socjalnych z (111,27%) Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 11

12 Kompetencje PFRON 4480 podatek od nieruchomoêci z (99,60%) 4490 pozosta e podatki na rzecz bud etu paƒstwa 226 z (11,30%) 4500 pozosta e podatki na rzecz bud etów jednostek samorzàdowych z (83,94%) 4570 odsetki od nieterminowych wp at z tyt. podatków i op at 53 z 4580 pozosta e odsetki z 4610 koszty post powania sàdowego i prokuratorskiego z (127,56%) 4810 utworzone rezerwy na nale noêci wàtpliwe z tyt. wp at na PFRON, po yczek i odsetek z (107,40%) 9) 6110 wydatki inwestycyjne w asne z (88,14%) 10) 6120 zakupy inwestycyjne w asne z (98,28%) 12 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

13 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi Rok 2004 by szóstym rokiem, w którym zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i spo ecznej, w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i spo ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe nosprawnych przypisanych do kompetencji powiatów, realizowane by y ze Êrodków Funduszu przez jednostki samorzàdu powiatowego i drugim rokiem, w którym dzia alnoêç na rzecz osób niepe nosprawnych finansowanà ze Êrodków PFRON podj y samorzàdy wojewódzkie na podstawie przepisów ustawy O rehabilitacji (...) w zakresie zgodnym ze zmianami wprowadzonymi ustawà z dnia 20 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spo ecznej oraz zatrudnianiu osób niepe nosprawnych oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 7 z 2003 r., poz. 79). W roku 2004 podzia Êrodków przypadajàcych samorzàdom wojewódzkim i powiatowym zosta dokonany na podstawie rozporzàdzenia Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie algorytmu przekazywania Êrodków Paƒstwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych samorzàdom wojewódzkim i powiatowym (Dz. U. Nr 88, poz. 808). Podstaw obliczeƒ do przedmiotowego podzia u Êrodków w zakresie danych osobowych zgodnie z przepisami wy ej wymienionego rozporzàdzenia stanowi y dost pne dane G ównego Urz du Statystycznego, z udzia em danych uzyskanych w drodze Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r. I. Zakres dofinansowaƒ ze Êrodków PFRON 1. Ze Êrodków PFRON mogà byç finansowane nast pujàce zadania samorzàdu wojewódzkiego (art. 35 ust. 1): a) udzielanie pomocy zak adom pracy chronionej w cz Êci okreêlonej art. 32 ust.1 pkt. 2 i 3, tj.: zwrot kosztów za szkolenia zatrudnionych osób niepe nosprawnych w zwiàzku z koniecznoêcià zmiany profilu produkcji, jednorazowa po yczka w celu ochrony istniejàcych w zak adzie miejsc pracy osób niepe nosprawnych, b) dofinansowanie kosztów tworzenia i dzia ania zak adów aktywnoêci zawodowej, c) dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, dotyczàcych obiektów s u àcych rehabilitacji w zwiàzku z potrzebami osób niepe nosprawnych, z wyjàtkiem rozbiórki tych obiektów. 2. Do zadaƒ samorzàdu powiatowego finansowanych ze Êrodków Funduszu zalicza si : 1) zadania z zakresu zatrudniania i rehabilitacji zawodowej osób niepe nosprawnych: a. udzielanie osobom niepe nosprawnym po yczek na rozpocz cie dzia alnoêci gospodarczej albo rolniczej (art. 12), b. udzielanie dofinansowania do wysokoêci 50% oprocentowania kredytów bankowych zaciàgni tych przez osoby niepe nosprawne na kontynuowanie dzia alnoêci gospodarczej lub prowadzenie w asnego lub dzier- awionego gospodarstwa rolnego (art. 13), c. dokonywanie zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawc w zwiàzku z przystosowaniem tworzonych lub istniejàcych stanowisk pracy, stosownie do potrzeb wynikajàcych z niepe nosprawnoêci osób na nich zatrudnionych oraz z rozpoznaniem przez s u by medycyny tych potrzeb (art. 26), Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 13

14 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi d. finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowania zawodowego osób niepe nosprawnych (art. 38 i 40), e. dokonywanie zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawc na szkolenia zatrudnionych osób niepe nosprawnych (art. 41), 2) zadania z zakresu rehabilitacji spo ecznej okreêlone w art. 35a ustawy: a. dofinansowanie kosztów tworzenia i dzia ania warsztatów terapii zaj ciowej, b. dofinansowanie uczestnictwa osób niepe nosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, c. dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu si i technicznych w zwiàzku z indywidualnymi potrzebami osób niepe nosprawnych, d. dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepe nosprawnych, e. dofinansowanie zaopatrzenia w sprz t rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i Êrodki pomocnicze przyznawane osobom niepe nosprawnym na podstawie odr bnych przepisów, f. dofinansowanie zaopatrzenia w sprz t rehabilitacyjny dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadajàcych osobowoêci prawnej. II. Podzia Êrodków wed ug algorytmu Na podstawie rozporzàdzenia Rady Ministrów z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie algorytmu przekazywania Êrodków Paƒstwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych samorzàdom wojewódzkim i powiatowym, wysokoêç Êrodków PFRON, przypadajàcà poszczególnym samorzàdom, ustala si : 1) na realizacj zadaƒ samorzàdów wojewódzkich wed ug wzoru okreêlonego w 3 wy ej wymienionego rozporzàdzenia przy zastosowaniu nast pujàcych danych: a. kwota Êrodków przewidziana w planie finansowym Funduszu na 2004 rok na realizacj zadaƒ przez samorzàdy wojewódzkie, b. liczba osób niepe nosprawnych bezrobotnych i osób niepe nosprawnych poszukujàcych pracy w poszczególnych województwach, wyliczona jako Êrednia z trzech ostatnich miesi cy, wg stanu na koniec miesiàca na podstawie dost pnych danych GUS, c. liczba osób niepe nosprawnych w województwie, obejmujàca liczb dzieci niepe nosprawnych w wieku 0-14 lat, okreêlonà jako iloczyn liczby dzieci ogó em w wieku 0-14 lat w województwie na podstawie dost pnych danych GUS i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród dzieci w wieku 0-14 lat w Polsce ogó- em, na podstawie dost pnych danych GUS oraz liczb osób niepe nosprawnych w wieku 15 lat i wi cej, okre- Êlonà jako iloczyn liczby osób w wieku 15 lat i wi cej w województwie i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród osób w wieku 15 lat i wi cej w poszczególnych województwach oszacowanego na podstawie dost pnych wed ug województw danych GUS, d. dla województwa wyliczone jako iloczyn liczby zatrudnionych osób niepe nosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepe nosprawnoêci zatrudnionych w zak adach aktywnoêci zawodowej, wynikajàcej z podpisanych umów, których stronà jest województwo do dnia 31 grudnia roku poprzedzajàcego rok, na który obliczany jest algorytm i kwoty Êrodków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego zatrudnionego pracownika niepe nosprawnego w zak adzie aktywnoêci zawodowej, ustalonej przez Zarzàd Funduszu na podstawie danych z 2002 r., b dàcej ilorazem kwoty wydatkowanej na koszty dzia alnoêci zak adów aktywnoêci zawodowej i liczby zatrudnionych osób niepe nosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepe nosprawnoêci zatrudnionych w tych zak adach 2) na realizacj zadaƒ samorzàdów powiatowych wed ug wzoru okreêlonego w 4 wy ej wymienionego rozporzàdzenia Rady Ministrów przy zastosowaniu nast pujàcych danych: 14 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

15 Zakres dofinansowaƒ. Algorytm a. kwota Êrodków przewidzianych w planie finansowym Funduszu na 2004 rok na realizacj zadaƒ przez samorzàdy powiatowe, b. liczba osób niepe nosprawnych bezrobotnych i osób niepe nosprawnych poszukujàcych pracy w poszczególnych powiatach, wyliczona jako Êrednia z trzech ostatnich miesi cy, wg stanu na koniec miesiàca na podstawie dost pnych danych GUS, c. liczba osób niepe nosprawnych w poszczególnych powiatach obejmujàca liczb dzieci niepe nosprawnych w wieku 0-14 lat, okreêlonà jako iloczyn liczby dzieci ogó em w wieku 0-14 lat w poszczególnych powiatach na podstawie dost pnych danych GUS i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród dzieci w wieku 0-14 lat w Polsce ogó em, na podstawie dost pnych danych GUS oraz liczb osób niepe nosprawnych w wieku 15 lat i wi cej, okreêlonà jako iloczyn liczby osób w wieku 15 lat i wi cej w poszczególnych powiatach i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród osób w wieku 15 lat i wi cej w poszczególnych powiatach oszacowanego na podstawie dost pnych wed ug województw danych GUS, d. kwota zobowiàzaƒ z tytu u realizacji umów z zakresu rehabilitacji zawodowej zawartych przez powiat do dnia 31 grudnia 2002 roku, przypadajàcych do zap aty w danym roku, e. Êrodki przeznaczone na dofinansowanie zobowiàzaƒ dotyczàcych kosztów dzia ania warsztatów terapii zaj ciowej, wyliczone jako iloczyn liczby uczestników warsztatów terapii zaj ciowej wynikajàcej z podpisanych umów przez powiat do dnia 31 grudnia roku poprzedzajàcego rok, na który obliczany jest algorytm i kwoty Êrodków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w warsztacie terapii zaj ciowej, b dàcej ilorazem kwoty wydatkowanej na koszty dzia alnoêci warsztatów terapii zaj ciowej i liczby uczestników tych warsztatów w 2002 r. G ówny Urzàd Statystyczny w odpowiedzi na wystàpienie PFRON z dnia r. w sprawie przekazania danych GUS, pismem znak AI /03/04/EL z dnia r. przekaza informacje dotyczàce: liczby osób niepe nosprawnych bezrobotnych oraz liczby osób niepe nosprawnych poszukujàcych pracy i nie pozostajàcych w zatrudnieniu, w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdzia aniu bezrobociu, w podziale na województwa i powiaty. Dane obliczone sà jako Êrednia z trzech miesi cy, tj. wrzeênia, paêdziernika i listopada 2003 roku, wed ug stanu na koniec miesiàca, na podstawie sprawozdaƒ MPiPS-01, liczby osób niepe nosprawnych prawnie w wieku 0-14 lat oraz 15 i wi cej w podziale na województwa i powiaty na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w 2002 r., wskaêników cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród osób w wieku 0-14 lat w kraju oraz 15 i wi cej w podziale na województwa i powiaty. WartoÊç wskaêników ustalona zosta a na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w 2002 r. III. Dane do obliczenia wysokoêci Êrodków zgodnie z algorytmem Przy podziale wed ug algorytmu w 2004 roku do obliczenia wysokoêci Êrodków zastosowano nast pujàce dane: 1) w cz Êci dotyczàcej samorzàdów wojewódzkich: a. kwota Êrodków przewidziana w planie finansowym Funduszu na 2004 rok na realizacj zadaƒ z zakresu rehabilitacji zawodowej i spo ecznej przez samorzàdy wojewódzkie w wysokoêci z, b. liczba osób niepe nosprawnych w województwie ustalona na podstawie szczegó owych danych uzyskanych na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r. dla powiatów àcznie w kraju osób, w tym dzieci niepe nosprawnych w wieku 0-14 lat, okreêlonà jako iloczyn liczby dzieci ogó em Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 15

16 Zakres dofinansowaƒ. Algorytm w wieku 0-14 lat w województwie na podstawie danych GUS dla powiatów i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród dzieci w wieku 0-14 lat w województwie, na podstawie danych GUS dla powiatów oraz liczb osób niepe nosprawnych w wieku 15 lat i wi cej àcznie osób, okreêlonà jako iloczyn liczby osób w wieku 15 lat i wi cej w województwie na podstawie danych GUS dla powiatów i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród osób w wieku 15 lat i wi cej w poszczególnych województwach na podstawie danych GUS dla powiatów, c. liczba osób niepe nosprawnych bezrobotnych i osób niepe nosprawnych poszukujàcych pracy i nie pozostajàcych w zatrudnieniu w województwach, wyliczona jako Êrednia z trzech miesi cy wrzesieƒ, paêdziernik i listopad 2003 r., wed ug stanu na koniec miesiàca na podstawie danych GUS àcznie w kraju osób, d. kwota Êrodków przeznaczonych na dofinansowanie kosztów dzia ania zak adów aktywnoêci zawodowej dla województwa wyliczona wed ug wzoru H w = U w xk, gdzie: U w stanowi liczb zatrudnionych osób niepe nosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepe nosprawnoêci zatrudnionych w zak adach aktywnoêci zawodowej, wynikajàcà z umów, których stronà jest województwo, podpisanych do dnia 31 grudnia 2003 roku, K odpowiada kwocie Êrodków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego zatrudnionego pracownika niepe nosprawnego w zak adzie aktywnoêci zawodowej w wysokoêci z, ustalonej przez Zarzàd Funduszu na podstawie danych z 2002 r., b dàcej ilorazem kwoty wydatkowanej na koszty dzia alnoêci zak adów aktywnoêci zawodowej i liczby zatrudnionych osób niepe nosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepe nosprawnoêci zatrudnionych w tych zak adach. 2) w cz Êci dotyczàcej samorzàdów powiatowych: a. kwota Êrodków przewidziana w planie finansowym Funduszu na 2004 rok na realizacj zadaƒ z zakresu rehabilitacji zawodowej i spo ecznej przez samorzàdy powiatowe w wysokoêci z, b. liczba osób niepe nosprawnych w powiecie ustalona na podstawie szczegó owych danych uzyskanych na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r. àcznie w kraju osób, w tym liczba dzieci niepe nosprawnych w wieku 0-14 lat, okreêlona jako iloczyn liczby dzieci ogó em w wieku 0-14 lat w powiecie na podstawie danych GUS i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród dzieci w wieku 0-14 lat w kraju, na podstawie danych GUS dla powiatów oraz liczba osób niepe nosprawnych w wieku 15 lat i wi cej àcznie osób, okreêlona jako iloczyn liczby osób w wieku 15 lat i wi cej w powiecie na podstawie danych GUS i wskaênika cz stoêci niepe nosprawnoêci orzeczonej wêród osób w wieku 15 lat i wi cej w poszczególnych powiatach na podstawie danych GUS, c. liczba osób niepe nosprawnych bezrobotnych i osób niepe nosprawnych poszukujàcych pracy i nie pozostajàcych w zatrudnieniu w powiatach, wyliczona jako Êrednia z trzech miesi cy wrzesieƒ, paêdziernik i listopad 2003 r., wed ug stanu na koniec miesiàca na podstawie dost pnych danych GUS àcznie w kraju osób, d. kwota zobowiàzaƒ z tytu u realizacji umów z zakresu rehabilitacji zawodowej zawartych przez powiaty do dnia 31 grudnia 2002 roku, przypadajàcych do wyp aty w 2004 roku przyj to w àcznej wysokoêci ,00 z, e. kwota Êrodków przeznaczonych na dofinansowanie zobowiàzaƒ do wyp aty w 2004 roku, dotyczàcych kosztów dzia ania warsztatów terapii zaj ciowej àcznie z, b dàca iloczynem liczby uczestników warsztatów terapii zaj ciowej wynikajàcej z podpisanych umów do 31 grudnia 2002 roku, tj. àcznie w kraju osób oraz kwoty Êrodków na dofinansowanie kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika w warsztacie terapii zaj ciowej w wysokoêci z, stanowiàcej iloraz kwoty wydatkowanej na koszty dzia alnoêci warsztatów terapii zaj ciowej w wysokoêci z i liczby uczestników tych warsztatów w 2002 r. 16 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

17 Zadania samorzàdów powiatowych Zadania realizowane przez samorzàdy powiatowe W 2004 r. samorzàdom powiatowym zgodnie z planem finansowym przypad a wed ug algorytmu kwota w wysokoêci z z przeznaczeniem na realizacj zadaƒ okreêlonych ustawà o rehabilitacji. Na podstawie wniosków starostów Fundusz przekaza na realizacj zadaƒ kwot ,23 z. Ârodki te zosta y wykorzystane w kwocie àcznej z, co stanowi 94,6% Êrodków okreêlonych wed ug algorytmu. I. Zadania rehabilitacji zawodowej i zatrudniania osób niepe nosprawnych. W roku 2004 na realizacj zadaƒ z zakresu rehabilitacji zawodowej wykorzystano Êrodki Funduszu w àcznej kwocie z, co stanowi 15% ogólnej puli Êrodków wydatkowanych przez samorzàdy powiatowe w ramach kwot przypadajàcych wed ug algorytmu na 2004 rok. W roku poprzednim udzia zadaƒ rehabilitacji zawodowej stanowi 24,8% àcznej kwoty wydatkowanych Êrodków i wynosi z. 1. Zwrot pracodawcom kosztów przystosowania tworzonych lub istniejàcych stanowisk pracy do potrzeb osób niepe nosprawnych (art.26 ustawy) W g ównym zadaniu rehabilitacji zawodowej od 1 lutego 2003 r. zmieniony zosta zakres pomocy finansowej ze Êrodków PFRON, ograniczajàcy jà do zwrotu pracodawcom jedynie kosztów przystosowania tworzonych lub istniejàcych stanowisk pracy dla osób niepe nosprawnych, stosownie do potrzeb wynikajàcych z ich niepe nosprawnoêci oraz rozpoznania przez s u by medycyny pracy tych potrzeb. Zwrot kosztów, o których mowa w art. 26 ustawy, mo e otrzymaç pracodawca który zatrudni przez okres co najmniej 36 miesi cy osob niepe nosprawnà bezrobotnà lub poszukujàcà pracy i nie pozostajàcà w zatrudnieniu, skierowanà do pracy przez powiatowy urzàd pracy lub te zatrudniajàcy osob niepe nosprawnà, dla której potrzeb przystosuje stanowisko pracy. Zwrot kosztów nie mo e przekroczyç dwudziestokrotnego przeci tnego wynagrodzenia za ka de przystosowane stanowisko pracy osoby niepe nosprawnej. Zwrotowi mogà podlegaç wy àcznie koszty wymienione w umowie zawartej pomi dzy starostà a pracodawcà, poniesione przez pracodawc po dniu podpisania umowy a tak e kwota zwrotu kosztów poniesionych w zwiàzku z rozpoznaniem potrzeb osób niepe nosprawnych przez s u by medycyny pracy, nie przekraczajàca 15% kosztów przystosowania tych stanowisk. Zwrotu kosztów przystosowania tworzonego lub istniejàcego stanowiska pracy dokonuje si po uzyskaniu pozytywnej opinii Paƒstwowej Inspekcji Pracy wydanej na wniosek Starosty. Wnioski o zwrot kosztów przystosowania stanowisk z o y o 271 pracodawców na kwot àcznà z, z czego z jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych wp yn o 69 wniosków na kwot z i z jednostek nie zaliczanych do sektora finansów publicznych 202 wnioski na kwot z. W ramach realizacji tego zadania w 2004 r. zawartych zosta o 201 umów na àcznà kwot z, dotyczàcà kosztów przystosowania 468 stanowisk, ze Êrednim kosztem dofinansowania wynoszàcym z, z tego: z pracodawcami sektora finansów publicznych 57 umowy na kwot z z przeznaczeniem na przystosowanie 114 stanowisk Êredni koszt wed ug umowy w zakresie przystosowania jednego stanowiska wynosi ,18 z, z pracodawcami nie nale àcymi do sektora finansów publicznych 144 umów na kwot z na utworzenie 354 stanowisk Êredni koszt wynikajàcy z zawartych umów wynosi z, Na realizacj zadania na podstawie umów zawartych w 2004 r., jak równie w 2003 r., samorzàdy wykorzysta y Êrodki PFRON na zwrot pracodawcom kosztów przystosowania 489 tworzonych lub istniejàcych stanowisk pracy dla osób niepe nosprawnych na àcznà kwot z, w tym zwrot z tytu u kosztów rozpoznania przez medycyny pracy w wysokoêci zaledwie z w odniesieniu do 60 stanowisk. Âredni koszt przystosowania jednego stanowiska wyniós z. Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 17

18 Zadania samorzàdów powiatowych Pracodawcy z jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych wykorzystali Êrodki Funduszu na przystosowanie 111 stanowisk za kwot z, pracodawcy spoza tego sektora na 378 stanowiska za kwot z. Udzia pracodawców, którzy otrzymali dofinansowanie dotyczy w 37% pracodawców prowadzàcych zak ady pracy chronionej, tj. w zpch przystosowano 191 stanowisk kosztem z, a pracodawców z terenów wiejskich w 15%, tj. na wsi przystosowano 80 stanowisk za kwot z. W wyniku realizacji zadania w 2004 r. zatrudnienie uzyska o 498 osób, w tym 77 osób to mieszkaƒcy wsi (15%), a 214 osób to kobiety (43%). Zdecydowana wi kszoêç (78%), tj. 387 osób niepe nosprawnych znalaz o miejsce pracy w jednostkach spoza sektora finansów publicznych, w tym 197 osób w zpch (40%), natomiast 111 osób w sektorze finansów publicznych (22%). Tabela nr 1. Wykonanie zadania zwrotu pracodawcom kosztów przystosowania tworzonych lub istniejàcych stanowisk pracy do potrzeb osób niepe nosprawnych Nr Województwo Zawarte umowy Realizacja umów otwarty rynek pracy chroniony rynek pracy Zpch razem liczba wartoêç Êred. za liczba kwota Êred. za liczba kwota Êred. za liczba kwota Êred. za stan. stan. stan. wyp at stan. stan. stan. stan. stan. stan. stan. 1 dolnoêlàskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie pomorskie Êlàskie Êwi tokrzyskie warmiƒsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Ogó em Zobowiàzania z tytu u zwrotu pracodawcom kosztów wynagrodzeƒ i sk adek na ubezpieczenia spo eczne nale nych od pracodawców od tych wynagrodzeƒ (art. 26 ustawy w brzmieniu obowiàzujàcym do 31 stycznia 2003 r.) Zgodnie z przepisami art.26 ustawy O rehabilitacji (...) w brzmieniu obowiàzujàcym do 31 stycznia 2003 r., w ramach umów podpisanych do 31 stycznia 2003 r. pracodawca mo e otrzymaç zwrot wynagrodzenia osoby niepe nosprawnej, zatrudnionej na nowym lub przystosowanym stanowisku pracy, a tak e sk adek na ubezpieczenia spo eczne nale nych od pracodawcy od tego wynagrodzenia za 18 miesi cy, co drugi miesiàc w okresie 36 miesi cy od daty zatrudnienia osoby niepe nosprawnej. W 2004 roku na realizacj zadania powiaty przekaza y pracodawcom na podstawie umów podpisanych do 31.I.2003 r. kwot w wysokoêci z, z czego: pracodawcom z sektora finansów publicznych kwot z (20%), pracodawcom spoza sektora finansów publicznych kwot z (80%), w tym pracodawcom prowadzàcym zak ady pracy chronionej z (32%). 18 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi

19 Zadania samorzàdów powiatowych W ramach wykorzystanych Êrodków samorzàdy dofinansowa y wynagrodzenia i sk adki na ubezpieczenia spo eczne zatrudnionym osobom niepe nosprawnym, z czego: osób zatrudnionych jest u pracodawców sektora finansów publicznych (18%) osób zatrudnionych jest u pracodawców spoza sektora finansów publicznych (82%), oraz w tym: osób w zak adach pracy chronionej (36% liczby osób, których wynagrodzenia sà refundowane), 2.711mieszkaƒcom wsi (21% liczby osób, których wynagrodzenia sà refundowane), kobietom (41% liczby osób, których wynagrodzenia sà refundowane). Na dzieƒ 31 grudnia 2004 r. w sprawozdaniach samorzàdy wykaza y zobowiàzania z zawartych umów na kwot z (w tym wobec zak adów pracy chronionej z ) do wyp aty w 2004 roku w kwocie z, a latach nast pnych z. W ramach zawartych do 31 stycznia 2003 r. umów, na zwrot pracodawcom kosztów wynagrodzeƒ i sk adek na ubezpieczenia spo eczne przeci tna refundacji wynagrodzenia miesi cznego ze sk adkami na ubezpieczenia spo eczne pracodawcom z sektora finansów publicznych wyp acona w 2004 r. wynios a 871 z, pracodawcom spoza tego sektora 769 z. Pracodawcy prowadzàcy zak ady pracy chronionej otrzymali Êrednio refundacj w wysokoêci 687 z. Nale y zaznaczyç, e w przypadku zak adów pracy chronionej powy sze kwoty nie obejmujà sk adek na ubezpieczenia spo eczne p aconych przez PFRON i bud et paƒstwa bezpoêrednio do ZUS na podstawie art. 25 ustawy o rehabilitacji (sk adki na ubezpieczenie emerytalne, chorobowe, wypadkowe i rentowe w cz Êci nale nej od pracodawcy). Tabela nr 2. Wykonanie zadania zwrotu pracodawcom ze Êrodków PFRON kosztów wynagrodzeƒ i osób niepe nosprawnych zatrudnionych na nowych stanowiskach pracy oraz sk adek na ubezpieczenia spo eczne nale nych od pracodawcy od tych wynagrodzeƒ w podziale na województwa Realizacja zadania otwarty rynek pracy chroniony rynek pracy Zpch razem liczba wynagrodzenie liczba liczba wynagrodzenie Nr Województwo osób i sk adki na osób wynagrodzenie osób i sk adki na zatr. ubezpieczenie zatr. zatr. ubezpieczenie spo eczne spo eczne 1 dolnoêlàskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ódzkie ma opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie Êlàskie Êwi tokrzyskie warmiƒsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Ogó em Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi 19

20 Zadania samorzàdów powiatowych 3. Zobowiàzania z tytu u zwrotu pracodawcom zatrudniajàcym do 24 pracowników w przeliczeniu na pe ny wymiar czasu pracy kosztów wynagrodzeƒ zatrudnionych osób niepe nosprawnych oraz sk adek nale nych od pracodawcy na ubezpieczenia spo eczne od tych wynagrodzeƒ (art.27 w brzmieniu obowiàzujàcym do 31 stycznia 2003 r.) W zwiàzku z nowelizacjà ustawy, uchylajàcà art. 27, wykorzystanie Êrodków przez powiaty dotyczy o jedynie realizacji zobowiàzaƒ z tytu u umów w tym zakresie podpisanych do 31 stycznia 2003 r. Zwrot kosztów wynagrodzeƒ oraz sk adek na ubezpieczenia spo eczne od tych wynagrodzeƒ mo e otrzymaç pracodawca za ka dà zatrudnionà osob niepe nosprawnà zaliczonà do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepe nosprawnoêci, skierowanà przez powiatowy urzàd pracy. WysokoÊç podlegajàcego zwrotowi wynagrodzenia zatrudnionej w pe nym wymiarze czasu pracy osoby niepe nosprawnej stanowi 50% najni szego wynagrodzenia. Zwrotowi mo e podlegaç w okresie 24 miesi cy od daty zatrudnienia osoby niepe nosprawnej, za co drugi miesiàc, wynagrodzenie wyp acone przez pracodawc zatrudnionej osobie niepe nosprawnej o znacznym bàdê umiarkowanym stopniu niepe nosprawnoêci wraz ze sk adkà na ubezpieczenie spo eczne od tego wynagrodzenia z wy àczeniem kosztów cz Êci wynagrodzenia odpowiadajàcej nale nym sk adkom pracownika na ubezpieczenie spo eczne i cz Êci kosztów osobowych pracodawcy odpowiadajàcym nale nym sk adom na ubezpieczenie spo eczne finansowanych przez PFRON lub bud et paƒstwa, na podstawie art. 25 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku O rehabilitacji (...). Wobec wygasania 2-letniego terminu obowiàzywania umów, w 2004 roku wyp aty w ramach zobowiàzaƒ z tytu u refundacji wynagrodzenia i sk adek na ubezpieczenia spo eczne dotyczy y jedynie 1 osoby niepe nosprawnej na kwot z, przekazanej pracodawcy z sektora finansów publicznych. W zwiàzku z zakoƒczeniem realizacji umów w zakresie tego zadania samorzàdy nie posiadajà zobowiàzaƒ na lata nast pne. 4. Finansowanie szkoleƒ organizowanych przez kierownika powiatowego urz du pracy dla osób niepe nosprawnych bezrobotnych, poszukujàcych pracy i nie pozostajàcych w zatrudnieniu (art. 38 i 40) Przepisy ustawy dotyczàce zwrotu kosztów szkoleƒ inicjowanych i organizowanych przez kierowników powiatowych urz dów pracy dla bezrobotnych osób niepe nosprawnych lub innych osób niepe nosprawnych poszukujàcych pracy i nie pozostajàcych w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowych urz dach pracy, sà zawarte w art. 38 i 40. Nowelizacja ustawy wprowadzi a dodatkowy zapis, na podstawie którego z pomocy finansowej ze Êrodków PFRON w ramach tego zadania mo e korzystaç osoba niepe nosprawna, która nie osiàgn a wieku emerytalnego. Szkolenia organizowane sà w celu zwi kszania szans osób niepe nosprawnych na uzyskanie zatrudnienia, podwy szenia kwalifikacji zawodowych lub zwi kszenia aktywnoêci zawodowej. W szczególnoêci szkolenia sà organizowane w razie braku kwalifikacji zawodowych osób niepe nosprawnych, koniecznoêci zmiany kwalifikacji w zwiàzku z brakiem odpowiedniego zatrudnienia lub w razie utraty zdolnoêci do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie. Szkoleniem mogà byç równie obj te osoby niepe nosprawne b dàce w okresie wypowiedzenia umowy o prac z przyczyn dotyczàcych pracodawcy. Szkolenie mo e trwaç do 36 miesi cy. Koszty szkolenia obejmujà w szczególnoêci nale noêç przys ugujàcà jednostce szkolàcej, koszty ubezpieczenia od nieszcz - Êliwych wypadków, w cz Êci lub w ca oêci koszty zakwaterowania i wy ywienia, koszty przejazdu na szkolenie, koszty us ug t umacza j zyka migowego albo lektora dla niewidomych czy koszty niezb dnych badaƒ lekarskich. Osoba niepe nosprawna, która nie ukoƒczy a szkolenia z w asnej winy, jest obowiàzana do zwrotu jego kosztów. Nie dotyczy to przypadku, w którym powodem nieukoƒczenia szkolenia by o podj cia zatrudnienia. WysokoÊç dofinansowania mo e wynieêç 100% kosztów szkolenia, nie wi cej jednak ni do wysokoêci dziesi ciokrotnego przeci tnego wynagrodzenia. 20 Wspó praca mi dzy PFRON a samorzàdami terytorialnymi