czy drogie? La-TANIE ZANIM POLECISZ

Transkrypt

1 26handel Najwa niejsze pytania, jakie sobie postawiliêmy, to po pierwsze: jakie sà ceny przelotów przewoêników zwanych tanimi oraz tradycyjnych i jak te ceny zmieniajà si wraz z biegiem czasu i zbli aniem si terminu wylotu? Czy tanie linie lotnicze sà rzeczywiêcie takie tanie? Bilet za z otówk? Czy bilety za 99, za 20 z, a nawet za z otówk mo na kupiç naprawd? Czy mo e istniejà tylko w reklamach linii lotniczych? W rzeczywistoêci biletu za z otówk nie kupimy przyznaje Adam Borkowski z Urz du Lotnictwa Cywilnego. Zazwyczaj do podanej w reklamie ceny dochodzà ró ne op aty dodatkowe zwiàzane z cenà paliwa, z ubezpieczeniem, z obs ugà pasa era, lotniskowe, za La-TANIE czy Jeszcze nigdy podró e samolotem nie by y tak tanie, jak dziê. W naszym raporcie porównujemy ceny i jakoêç us ug oêmiu linii lotniczych, zarówno tanich, jak i tradycyjnych, na jednej z najcz Êciej ucz szczanych tras, w dwóch ró nych terminach. drogie? kupno biletu itd. Cz sto trudno je zrozumieç, a podnoszà cen biletu od 50 do nawet kilkuset z otych. O tym, ile p acimy za bilet, dowiadujemy si dopiero przy wystawianiu rachunku dodaje. Czy wi c reklamy oferujàce bilety za kilka z otych wprowadzajà konsumenta w b àd? Nie wprowadzajà w b àd, jeêli przewoênik, nawet ma ym druczkiem, dodaje, e do ceny nale y doliczyç dodatkowe op aty twierdzi Ma gorzata Cieloch z Urz du Ochrony Konkurencji i Konsumentów. To fakt, e w wi kszoêci przypadków takà informacj mo na znaleêç, ale konsumentowi ona niewiele mówi. Przewoênicy nie informujà bowiem zazwyczaj nawet, jakiego rz du sà te dodatkowe op aty. fot. Luxair

2 Tymczasem taka informacja wydaje si istotna, skoro bywajà one cz sto kilkusetkrotnie wy sze od ceny widniejàcej w reklamie. Bardziej rzetelne w stosunku do pasa era by oby podawanie ca kowitej ceny biletu i zaznaczanie gwiazdkà, jakie op aty sà w t cen wliczone. Wtedy pasa er wiedzia by dok adnie, ile za produkt p aci uwa a Adam Borkowski. W Anglii ju rozwiàzano ten problem: w 2005 r. tamtejszy urzàd antymonopolowy nakaza podawaç przewoênikom w reklamach pe ne ceny biletów àcznie ze wszystkimi op atami. U nas UOKiK nie jest jednak za zakazaniem przewoênikom podawania w reklamach cen, do których i tak potem trzeba doliczyç du e sumy. Im wi cej zakazów, tym wi cej obchodzenia tych zakazów mówi Ma gorzata Cieloch. Uwa am, e lepsze ni twarde prawo, by oby stosowanie si do dobrych praktyk bran y, na przyk ad zwiàzków zrzeszajàcych reklamodawców czy przewoêników dodaje. Jak widaç jednak, jak na razie w Polsce albo nie regulujà one kwestii reklam biletów lotniczych, albo ma o kto si do tych praktyk stosuje Co pozostaje konsumentowi? UOKiK stoi na stanowisku, e konsument powinien byç Êwiadomy i wiedzieç, e za z otówk do Barcelony nie poleci. Powinien te zdawaç sobie spraw, e cena biletu nie jest cenà przelotu bilet rzeczywiêcie mo e kosztowaç z otówk. Jak to mo liwe, skoro w rezultacie p acimy wi cej? Bilet to po prostu informacja, kiedy i dokàd lecimy wydrukowana na papierze firmowym firmy, która organizuje przelot. Natomiast wszystkie dodatkowe op aty, to ju inna rzecz ni Niestety na niepodawaniu w reklamie dodatkowych op at za przelot pu apki podczas kupowania biletu si nie koƒczà. Z pozoru niedrogi bilet, nawet ju po doliczeniu wszystkich dodatkowych op at, mo e znów okazaç si zupe nie nieokazyjny. Bo oprócz tego, e lecimy w jednà stron, to zazwyczaj równie wracamy. Cz sto przewoênicy oferujà rzeczywiêcie korzystnà cen biletu, ale tylko w jednà stron. Kiedy znajdziemy lot powrotny, oka e si, e jego cena nale y do wyjàtkowo wysokich. Ale tanie latanie (choç nie za z otówk ) wcale nie musi pozostawaç w sferze marzeƒ. Najtaƒszy przelot do Londynu i z powrotem znaleêliêmy ju za 258 z (Wizz Air). Niewiele dro ej mo na lataç na tej samej trasie liniami Centralwings (288 z ), EasyJet (293 z ) czy Ryanair (298,20 z ). Takie ceny mo na rzeczywiêcie nazwaç okazyjnymi przebijajà nawet ceny biletów autokarowych: za podró z Warszawy do Londynu i z powrotem handel cena biletu t umaczy Ma gorzata Cieloch. Có, dla konsumenta myêlàcego zdroworozsàdkowo, to wcale nie jest takie oczywiste. Skoro otrzymujemy przekaz do Barcelony za z otówk, to tak te go rozumiemy. Ale, jak si okazuje, nie powinniêmy, a zatem pami tajmy, e na podstawie samej reklamy nie nale y podejmowaç decyzji o wyborze linii lotniczych. Trzeba dok adnie sprawdziç ofert i dopytaç si o nià u przewoênika. Opóênienia Pasa er tanich linii lotniczych mo e zrezygnowaç z wygody, z posi ków podawanych na pok adzie i wielu innych rzeczy, ale punktualnoêç samolotów to podstawa. Wed ug statystyk Stowarzyszenia Europejskich Linii Lotniczych (AEA), do którego nale y 28 linii, TAP Air Portugal wypada najgorzej, jeêli chodzi o punktualnoêç tylko 65% lotów tego przewoênika by o w 2004 r. punktualnych. Na pierwszym miejscu w rankingu punktualnoêci by y takie linie, jak Finnair, Luxair i SAS. 27

3 handel drogà làdowà zap acimy bowiem w zale noêci od przewoênika od 400 do 600 z. Wszystkie tanie loty, które znaleêliêmy, majà tylko jednà wad : trzeba je zarezerwowaç na trzy, cztery miesiàce przed podró à. Im bli ej dnia wylotu, tym ceny biletów sà wy sze. I tak na dwa tygodnie przed podró à mogà kosztowaç ju nawet o niemal o 150% wi cej, ni gdybyêmy je zarezerwowali przed czterema miesiàcami, jak w przypadku Wizz Air (patrz tabela na str. 30). Jedyny k opot w tym, e nie ka dy mo e sobie pozwoliç na tak wczesnà rezerwacj lotu. Na kim zarabiajà przewoênicy? Z niskich cen biletów cieszy si oczywiêcie ka dy konsument. Ale przewoênicy nie dop acajà przecie do interesu. Na czym wi c oszcz dzajà? Po pierwsze na sprzeda y biletów przez internet nie majà, tak jak tradycyjni przewoênicy, rozbudowanej siatki agentów. Po drugie latajà tylko na tych trasach, które cieszà si najwi kszym zainteresowaniem, a wi c liczba oferowanych przez nich po àczeƒ jest znacznie mniejsza ni w przypadku linii tradycyjnych. Kolejna oszcz dnoêç: tylko jeden typ maszyn we flocie (najcz Êciej to Boeing 737 albo Airbus 320). Dzi ki temu obni ajà si koszty ich obs ugi: piloci i mechanicy sà szkoleni do jednego typu samolotów, nie trzeba kupowaç narz dzi do ró nych maszyn itd. I w koƒcu 28

4 fot. Lufthansa obs uga podczas lotu tradycyjni przewoênicy zapewniajà wi kszy komfort podró y: podajà bezp atne po ywienie i napoje. Podczas lotu tanimi liniami zazwyczaj sami musimy zapewniç sobie posi ek lub za niego sporo zap aciç na pok adzie. Jednym z nielicznych wyjàtków jest tani niemiecki przewoênik Air Berlin tu pasa erowie dostajà darmowe posi ki, napojów majà pod dostatkiem, otrzymujà nawet kilka tytu ów gazet i czasopism komfort lotu w niczym nie odbiega od podró y tradycyjnymi liniami. Jak si okazuje, tani przewoênicy, oszcz dzajà równie na personelu. Do przesz oêci nale à ju czasy, w których to zawód stewardesy nale a do intratnych zaj ç. DziÊ osoby dbajàce o pasa erów podczas lotu zajmujà si nie tylko serwisem pok adowym, ale cz sto do ich zadaƒ nale y te sprzàtanie i usuwanie Êmieci z pok adu. Piloci natomiast sà bardzo eksploatowani jak podejrzewa niemieckie Stowarzyszenie Cockpit zrzeszajàce mi dzy innymi pilotów, muszà cz sto lataç tak d ugo, jak to tylko mo liwe, czyli do osiàgni cia limitów czasowych okreêlonych przez prawo. Kolejnym poszkodowanym w walce przewoêników o klienta jest Êrodowisko naturalne. Ka dego dnia w niebo nad Europ wznosi si ponad 25 tys. samolotów. W ciàgu najbli szych 10 do 15 lat liczba ta ma si podwoiç wynika z prognoz Komisji Europejskiej. Nie jest to dobra wiadomoêç dla Êrodowiska naturalnego. Jak donoszà Czarna lista przewoêników 93 linie lotnicze znalaz y si na tzw. czarnej liêcie ustalonej w marcu przez Komisj Europejskà. Linie te nie zapewniajà niezb dnego poziomu bezpieczeƒstwa. Na czarnej liêcie, sporzàdzonej przez 25 ekspertów z paƒstw Unii Europejskiej, nie znaleêli si przewoênicy, którzy w chwili obecnej mieliby po àczenia z Polskà. Wi kszoêç z linii uznanych za niebezpieczne nale y do paƒstw afrykaƒskich. Przepisy dotyczàce bezpieczeƒstwa, które obowiàzujà w Unii Europejskiej, sà znacznie powy ej Êredniej Êwiatowej. Samolot pozostaje wi c u nas najbezpieczniejszym Êrodkiem transportu. Linie z czarnej listy majà zakaz wykonywania przewozów w ramach Unii. Lista ta b dzie stale aktualizowana. Przewoênicy lotniczy, organizatorzy wycieczek, sprzedawcy biletów oraz porty lotnicze majà teraz obowiàzek udost pniania pasa erom z krajów Unii wykazu przewoêników lotniczych, podlegajàcych zakazowi wykonywania przewozów lotniczych na terytorium Wspólnoty. Wykaz ten powinien byç umieszczony na ich stronach internetowych oraz w ich lokalach. Pasa er musi te zostaç poinformowany o to samoêci przewoênika, a tak e o ewentualnych zmianach przewoêników. Na czarnej liêcie przewoêników wymieniono mi dzy innymi takie linie lotnicze, jak: BGB Air z Kazachstanu, Phuket Airlines z Tajlandii, Africa One z Konga czy Intenational Air Services z Liberii. Ca à czarnà list mo na przeczytaç tutaj: lista.pdf. Â W I A T K O N S U M E N T A l i p i e c - s i e r p i e ƒ

5 Którymi liniami najtaniej? PorównaliÊmy ceny przelotów oêmioma liniami (trzema tradycyjnymi i pi cioma tzw. niskokosztowymi) na jednej z najpopularniejszych tras: z Warszawy (lub ewentualnie Krakowa, jeêli dany przwoênik nie lata z Warszawy) do Londynu i z powrotem. Najpierw sprawdziliêmy, ile kosztuje taka podró, jeêli bilet zarezerwujemy oko o dwa tygodnie przed wylotem. Póêniej wyszukaliêmy ceny przelotów na tej samej trasie, ale zarezerwowanych cztery miesiàce przed wylotem bàdê póêniej, jeêli nie by o opcji tak wczesnej rezerwacji. Zawsze wybieraliêmy najtaƒsze z mo liwych biletów, nawet jeêli data podró y mia aby przesunàç si o kilka dni stàd niewielkie ró nice w datach. Rezerwacji dokonywaliêmy 7. czerwca 2006 r. dla jednej doros ej osoby. Przewoênik Wizz Air Centralwings Lot zarezerwowany oko o dwa tygodnie przed wylotem Trasa Luton Gatwick Tam: data/cena biletu + dop aty i podatki Z powrotem: data/cena biletu + dop aty i podatki Ca kowita cena przelotu w obie strony Tam: data/cena biletu + dop aty i podatki Z powrotem: data/cena biletu + dop aty i podatki Ca kowita cena przelotu w obie strony 20.06/322 z z 04.07/172 z z 748 z Lot zarezerwowany cztery miesiàce przed wylotem (lub póêniej, jeêli nie by o opcji tak wczesnej rezerwacji) Trasa Luton Gatwock Luton 20.10/14 z z 04.11/14 z z 258 z 19.06/398 z 04.07/98 z 694 z 20.10/45 z 27.10/45 z 288 z EasyJet Luton 20.06/381 z + 87 z * 04.07/225 z 693 z 20.09/61 z + 87 z * 29.09/145 z 293 z bowiem organizacje ekologiczne, ruch lotniczy dwukrotnie bardziej niszczy nasz klimat, ni do tej pory sàdzono. W 9% przyczynia si do efektu cieplarnianego. Dlatego organizacje ekologiczne próbujà wprowadziç obowiàzek umieszczania na biletach lotniczych stosownych ostrze eƒ podobnych do ostrze eƒ z opakowaƒ papierosów. Przedstawiciele tanich linii lotniczych nie pozostawiajà jednak tych zarzutów bez odpowiedzi. Twierdzà, e zanieczyszczenie Êrodowiska, jakie powoduje przewiezienie jednego pasa era, jest mniejsze w porównaniu z tradycyjnymi liniami lotniczymi. Dlaczego? Tani przewoênicy wprowadzajà do swojej floty nowoczesne samoloty, które zu ywajà mniej paliwa i latajà ciszej. Poza tym, jak wylicza Europejskie Stowarzyszenie Tanich Linii Lotniczych (ELFAA), samoloty tanich linii mogà jednorazowo zabraç na pok ad Êrednio o 10% wi cej pasa erów ze wzgl du na ciaêniejsze usytuowanie foteli. I tak na przyk ad Boeing nale àcy do tradycyjnego przewoênika mo e pomieêciç 162 osoby, natomiast przypadku tanich linii lotniczych zabierze ju 189 pasa erów. I w koƒcu ostatni argument tanich przewoêników: u nich po locie pozostaje mniej Êmieci, co te ma wp yw na Êrodowisko. Tanie i/czy bezpieczne? Wiele osób zastanawia si, czy aby tani przewoênicy nie oszcz dzajà równie na naszym bezpieczeƒstwie. JeÊli Ryanair 20.06/449 z + 69,96 z 04.07/99 z + 90,24 z 708,20 z 20.10/59 z + 69,96 z 28.10/79 z + 90,24 z 298,20 z Lot /588 z + 305,26 z ** 893,26 z /255 z + 305,26 z ** 560,26 z * Przewoênik podaje jednà dop at za przelot w obie strony. ** Przy internetowej rezerwacji biletu w obie strony przewoênik podaje tylko zsumowanà cen za oba bilety. British Airways /410 z + 310,34 z ** 720,34 z /260 z + 310,34 z ** 570,34 z Sky Europe 20.06/499 z + 58,90 z 04.07/269 z + 79,37 z 906,27 z 20.10/19 z + 58,90 z 04.11/699 z + 79,37 z 856,27 z Air France (z przesiadkà w Pary u) /595 z + 507,74 z ** 1102,74 z (z przesiadkà w Pary u) /475 z + 507,74 z ** 982,74 z chodzi o bezpieczeƒstwo, dla adnego przewoênika nie ma taryfy ulgowej. Zasady dotyczàce bezpieczeƒstwa sà zarówno w prawie polskim, jak i mi dzynarodowym jednakowe dla ka dego, niezale nie od tego, w jakich cenach oferuje bilety wyjaênia Adam Borkowski. Czy w praktyce standardy bezpieczeƒstwa sà przestrzegane przez tanich przewoêników tak samo skrupulatnie, jak przez pozosta ych? Urzàd Lotnictwa Cywilnego, który to nadzoruje, twierdzi, e tak. Joanna Wosiƒska fot. Lufthansa 30