Rola instytucji bankowych w destabilizacji systemu finansowego

Transkrypt

1

2 Rola instytucji bankowych w destabilizacji systemu finansowego Aleksandra Szunke Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katedra Bankowości i Rynków Finansowych aleksandra.szunke@ue.katowice.pl

3 Plan wystąpienia Wprowadzenie Cel opracowania Charakter globalnego kryzysu sektora bankowego Znaczenie banków w systemie finansowym Dźwignia finansowa a destabilizowanie systemu finansowego Podsumowanie

4 Cel opracowania Weryfikacja hipotezy głoszącej, iż kondycja wybranych instytucji bankowych determinuje warunki funkcjonowania sektora bankowego, a następnie całego systemu finansowego. Do weryfikacji hipotezy wykorzystano wskaźniki obrazujące kondycję banków oraz wielkość ryzyka ich działalności na przykładzie wskaźnika dźwigni finansowej. Badaniom poddano największe instytucje bankowe na świecie pod względem wielkości posiadanych aktywów. W opracowaniu zastosowano następujące metody badawcze: studium literaturowe, obejmujące krajową i zagraniczną literaturę przedmiotu, oraz analizę wskaźnikowa.

5 Charakter globalnego kryzysu sektora bankowego Kryzys był klęską instytucjonalną, gdyż instytucje bankowe zmieniły charakter prowadzonej działalności z instytucji zaufania publicznego w podmioty ukierunkowane wyłącznie na maksymalizację sprzedaży i generowanego zysku, a innowacje finansowe wymknęły się spod ich kontroli, ze względu na zbyt słabe regulacje prawne. Następowało zjawisko tzw. bankokracji.

6 Charakter globalnego kryzysu sektora bankowego Kryzys sfery intelektualnej - osoby odpowiedzialne za politykę finansową wierzyły w hipotezę o niemal absolutnej skuteczności rynku. Fundamentaliści rynkowi zakładali, że rynek finansowy jest zdolny do właściwej wyceny dóbr i papierów wartościowych, a wahania możliwe są jedynie w krótkim okresie, dlatego wystarczająca jest znikoma liczba regulacji.

7 Charakter globalnego kryzysu sektora bankowego Trzeci wymiar kryzysu to moralna klęska systemu opartego na długu. Następował zanik poczucia ostrożności czy też zdolności do samoograniczania.

8 Znaczenie banków w systemie finansowym Rola banków w destabilizowaniu systemu finansowego wynika z: specyfiki bilansu instytucji bankowej i niedopasowania terminów zapadalności aktywów i pasywów, znaczącej roli banków w systemach płatniczych i organizacji izb rozliczeniowych, których nieprawidłowe funkcjonowanie zaburza warunki funkcjonowania także innych uczestników rynku, banki w ciągu ostatnich kilku dekad stały się ważnymi uczestnikami rynków kapitałowych - inwestorami, co stworzyło swego rodzaju sieć powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami systemu finansowego.

9 Znaczenie banków w systemie finansowym Czynniki zewnętrzne generujące niestabilność Czynniki mikroekonomiczne Czynniki makroekonomiczne nieskuteczny nadzór wewnętrzny podmiotu niewłaściwe praktyki zarządzania instytucją nadmierne ryzyko prowadzonej działalności brak jasnych i czytelnych reguł wdrażania planów naprawczych dążenie do maksymalizacji zysku ponad stabilność funkcjonowania czynniki cykliczne czynniki strukturalne

10 Dźwignia finansowa a destabilizowanie systemu finansowego Dźwignia finansowa (financial leverage) oznacza wzrost rentowności kapitału własnego spowodowany wzrostem zadłużenia. Dźwignia finansowa to wykorzystanie przez przedsiębiorstwo obcych środków finansowych, służących finansowaniu wzrostu wartości jego aktywów.

11 Dźwignia finansowa a destabilizowanie systemu finansowego Wskaźnik dźwigni finansowej jest ilorazem sumy pasywów i wielkości kapitałów własnych. Efekt dźwigni finansowej to zjawisko, kiedy instytucja efektywnie wykorzystuje zaangażowany kapitał. W sytuacji, gdy zaangażowanie dodatkowych kapitałów obcych powoduje spadek rentowności kapitałów występuje tzw. zjawisko maczugi finansowej.

12 Dźwignia finansowa a destabilizowanie systemu finansowego Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego w Bazylei III ustalił dopuszczalny poziom wskaźnika dźwigni na poziomie 33,33. Oznacza to, że minimalny udział kapitałów własnych podstawowych w pasywach banku musi wynosić ok. 3%.

13 Wskaźniki dźwigni finansowej wybranych banków w okresie czerwiec czerwiec 2008 Bear Sterns Company Lehman Brothers Citigroup Inc. JP Morgan Chase Bank of America Deutsche Bank AG ABN Amro Holding NV Commerzbank AG BNP Paribas Dexia Lloyds TSB Bank Plc Credit Suisse Group Rabobank Group HSBC Holdings Plc Santander BanCorp / /2008 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. Fratianni, F. Marchionne: The role of banks in the subprime financial crisis. MOFIR (Money & Finance Research Group) Working Paper nr 23, kwiecień 2009, s

14 Podsumowanie Pomimo znaczących sygnałów ostrzegawczych banki centralne oraz organy regulacyjne nie implementowały właściwych, nadzwyczajnych rozwiązań, które ograniczyłyby ryzyko działalności bankowej i pozwoliły przeciwdziałać niestabilności sektora bankowego. Przeprowadzona analiza pozwala przyjąć hipotezę głoszącą, iż kondycja instytucji bankowych determinuje warunki funkcjonowania sektora bankowego, a następnie całego systemu finansowego.

15 Podsumowanie pełna regulacja rynku (government-led financial system) w kierunku przeregulowania Ekonomia umiaru niewidzialna ręka rynku (market-led financial system) w kierunku deregulacji Relacja pomiędzy pełną regulacją a deregulacją systemu finansowego

16 Dziękuję za uwagę! Aleksandra Szunke Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katedra Bankowości i Rynków Finansowych aleksandra.szunke@ue.katowice.pl