RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ( 2 1) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) IntCl6: F04C 2/107 F04D 29/18 (54) Pompa jednośrubowa o falistym zarysie gwintu, zwłaszcza do pracy z rozdrabniarką (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 02/96 (73) Uprawniony z patentu: Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa, Warszawa, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 04/98 (72) Twórcy wynalazku: Krzysztof Wierzbicki, Warszawa, PL Marek Stachowicz, Brzeg, PL Kazimierz Dubicki, Pruszków, PL Stanisław Stężała, Gdańsk, PL Tomasz Jóźwikowski, Warszawa, PL PL B1 (57) 1 Pompa jednośrubowa o falistym zarysie gwintu, zwłaszcza do pracy z rozdrabniarką, składająca się z elastycznego statora zamocowanego w obudowie pompy, utworzonego z dwóch współosiowych ze sobą elastycznych tulei o kształcie zbliżonym do litery "U", pomiędzy którymi jest umieszczony sztywny element podporowy połączony nieruchomo z obudową zespołu pompowego oraz z obrotowego napędzanego wirnika, umieszczonego wewnątrz statora, znamienna tym, ze krawędzie tnące (17,18) noży (19) zespołu nożowego (12), napędzanego wałem (10 ) wirnika (11) umieszczonego w gwintowanej tulei wewnętrznej (20) statora (7) i współpracujących z nimi przeciwnoży (21) tarczy tnącej (9) zamocowanej sztywno do króćca wlotowego (8) pompy, są usytuowane względem siebie pod kątem ostrym (a) w płaszczyźnie prostopadłej do osi wzdłużnej wirnika (11). Fig.1.

2 Pompa jednośrubowa o falistym zarysie gwintu, zwłaszcza do pracy z rozdrabniarką Zastrzeżenia patentowe 1. Pompa jednośrubowa o falistym zarysie gwintu, zwłaszcza do pracy z rozdrabniarką, składająca się z elastycznego statora zamocowanego w obudowie pompy, utworzonego z dwóch współosiowych ze sobą elastycznych tulei o kształcie zbliżonym do litery "U", pomiędzy którymi jest umieszczony sztywny element podporowy połączony nieruchomo z obudową zespołu pompowego oraz z obrotowego napędzanego wirnika, umieszczonego wewnątrz statora, znamienna tym, że krawędzie tnące (17,18) noży (19) zespołu nożowego (12), napędzanego wałem (10 ) wirnika (11) umieszczonego w gwintowanej tulei wewnętrznej (20) statora (7) i współpracujących z nimi przeciwnoży (21) tarczy tnącej (9) zamocowanej sztywno do króćca wlotowego (8) pompy, są usytuowane względem siebie pod kątem ostrym (a) w płaszczyźnie prostopadłej do osi wzdłużnej wirnika (11). 2. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że części zewnętrzne (22) krawędzi tnących (17) noży (19) zespołu nożowego (12) są odchylone do przodu o kąt (a ) od kierunku promieniowego w kierunku ruchu obrotowego. 3. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że części zewnętrzne (22) krawędzi tnących (17) noży (19) zespołu nożowego (12) są odchylone do tyłu o kąt (a ) od kierunku promieniowego w kierunku ruchu obrotowego. 4. Pompa według zastrz. 2 albo 3, znamienna tym, że krawędzie tnące (18) przeciwnoży (21) mają zarys prostoliniowy. 5. Pompa według zastrz. 2 albo 3, znamienna tym, że krawędzie tnące (18 ) przeciwnoży (21 ) mają zarys krzywoliniowy, korzystnie łukowy o niepełnym zarysie obwodowym. 6. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że pomiędzy dwiema współosiowymi tulejami statora (7), tuleją zewnętrzną (23) i tuleją wewnętrzną (20), jest umieszczony sztywny element podporowy zamocowany nieruchomo względem obudowy (6) pompy, usytuowany w pobliżu powierzchni wewnętrznej (53) elastycznej części łącznikowej (25) statora (7), łączącej tuleję zewnętrzną (23) z tuleją wewnętrzną (20), korzystnie opierający się o powierzchnię wewnętrzną (53) elastycznej części łącznikowej (25). 7. Pompa według zastrz. 6, znamienna tym, że element podporowy ma postać niskiego pierścienia (26), w którym są wykonane gwintowane przelotowe otwory (27) umieszczone równolegle do osi pompy, rozmieszczane korzystnie kątowo równomiernie na jego obwodzie, w których są umieszczone gwintowane wkręty (28) przechodzące przez przelotowe otwory (29,24) obudowy (6) statora (7) i elastycznej części łącznikowej (25), dociskające pierścień (26) do wewnętrznej powierzchni (53) elastycznej części łącznikowej (25) statora (7). 8. Pompa według zastrz. 6, znamienna tym, że element podporowy ma postać tulei (52) zaopatrzonej w kołnierz zewnętrzny (30) wystający promieniowo na zewnątrz średnicy tulei (52) od strony silnika napędowego (1) oraz korzystnie w kołnierz wewnętrzny (31) wystający promieniowo do wnętrza tulei (52) od strony wewnętrznej elastycznej części łącznikowej (25) statora (7). 9. Pompa według zastrz. 8, znamienna tym, że kołnierz zewnętrzny (30) tulei (52) jest umieszczony pomiędzy kołnierzem (32) obudowy (6) statora (7) i korpusem tłocznym (33) pompy. 10. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że wirnik (11) pompy jest umieszczony na wale (10 ), połączonym współosiowo, rozłącznie z wałem (10) silnika napędowego (1). 11. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że na wale (10 ) wirnika (11) pompy, na jego wystającym zewnętrznym końcu, jest umieszczona tarcza (34) z co najmniej dwoma nożami (19) rozdrabniarki (14).

3 Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że na wale (10 ) wirnika (11), od strony wału (10) silnika napędowego (1), jest wykonana współosiowa powierzchnia cylindryczna (35) i umieszczona na jej przedłużeniu współosiowa powierzchnia gwintowa (36) oraz prostopadła do nich powierzchnia czołowa (37), współpracujące z odpowiadającą im odpowiednią, współosiową powierzchnią cylindryczną (38) i umieszczoną na jej przedłużeniu współosiową powierzchnią gwintową (39) oraz prostopadłą do nich powierzchnią czołową (40) wału (10) silnika napędowego (1). 13. Pompa według zastrz. 12, znamienna tym, że współosiowe powierzchnie gwintowe (36, 39) wału (10 ) wirnika (11) i wału napędowego (10) mają średnice mniejsze od odpowiadających im średnic współosiowych powierzchni cylindrycznych (35, 38) a powierzchnie czołowe (37, 40) wału (10 ) wirnika (11) i wału napędowego (10) są usytuowane przy współosiowych powierzchniach cylindrycznych (35, 38). 14. Pompa według zastrz. 13, znamienna tym, że wymiary gwintu zewnętrznego (36) i gwintu wewnętrznego (39) wału (10 ) wirnika (11) i wału (10) silnika napędowego (1) są komplementarne względem siebie, a kierunek zwojów gwintów (36,39) jest tożsamy kierunkowi obrotów roboczych wirnika (11), a współpracujące ze sobą czołowe powierzchnie (37,40) wału (10) silnika napędowego (1) i wału (10 ) wirnika (11) po połączeniu obu wałów (10, 10 ) przylegają do siebie. 15. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że wirnik (11) pompy jest wykonany z dwóch różnych materiałów pod względem odporności na ścieranie, współczynnika tarcia i własności odlewniczych. 16. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że tworzywo wirnika (11) jest trwale połączone z wałem (10 ), którego powierzchnia zewnętrzna jest chropowata. 17. Pompa według zastrz. 15 albo 16, znamienna tym, że na wierzchołku części śrubowej wirnika (11) jest umieszczona, wgłębiona częściowo do części śrubowej wirnika (11), nieruchoma spiralna wkładka (41) z materiału odpornego na ścieranie, o małym współczynniku tarcia, a rdzeń (42) wirnika (11) jest wykonany z materiału o niskiej temperaturze topnienia w zakresie C i o dobrych właściwościach odlewniczych, korzystnie z poliuretanu. 18. Pompa według zastrz. 17, znamienna tym, że spiralna wkładka (41) ma końce (43) zagięte do środka, korzystnie w kierunku promieniowym. 19. Pompa według zastrz. 1 albo 6, znamienna tym, że gwintowana tuleja wewnętrzna (20) statora (7) jest wykonana z dwóch różnych materiałów pod względem twardości i elastyczności. 20. Pompa według zastrz. 18, znamienna tym, że tuleja wewnętrzna (20) statora (7), zaopatrzona w gwint dwuzwojowy, jest dwuwarstwowa, przy czym jej warstwa wewnętrzna (44) jest wykonana z materiału o mniejszej elastyczności niż warstwa zewnętrzna (45), przechodząca w dolnej jej części w elastyczną część łącznikową (25) i w tuleję zewnętrzną (23). 21. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że w wirniku (11 ) pompy, od strony silnika napędowego (1), jest wykonany współosiowy z osią wirnika (11 ) cylindryczny otwór (46), a na jego przedłużeniu gwintowany, współosiowy z nim otwór z gwintem wewnętrznym (47). 22. Pompa według zastrz. 1, znamienna tym, że na wale (10) silnika napędowego (1), od strony wirnika (11 ), jest wykonany gwint zewnętrzny (48), współosiowy z osią wału (10), komplementarny do gwintu wewnętrznego (47) wirnika (11 ). 23. Pompa według zastrz. 21 albo 22, znamienna tym, że pomiędzy współosiowymi powierzchniami cylindrycznymi (46,49) wirnika (11 ) i wału (10) oraz gwintem wewnętrznym (47) wirnika (11 ) i gwintem zewnętrznym (48) wału (10) silnika napędowego (1), są wykonane skośne powierzchnie (50, 51) wirnika (11 ) i wału (10), korzystnie o kącie pochylenia Pompa według zastrz. 1 albo 12 albo 21, znamienna tym, że wirnik (11, 11 ) jest wykonany cały z jednolitego materiału, korzystnie ze stali. * * * Przedmiotem wynalazku jest pompa jednośrubowa o falistym zarysie gwintu, zwłaszcza do pracy z rozdrabniarką, współpracująca ze szczelnym silnikiem napędowym, o podwójnym

4 uszczelnieniu czołowym i komorą olejową oddzielającą komorę silnika od komory tłocznej pompy. Znana jest z opisu patentowego USA nr pompa składająca się z elastycznego statora zamocowanego w obudowie pompy, utworzonego z dwóch, współosiowych ze sobą elastycznych tulei o kształcie zbliżonym do litery "U", pomiędzy którymi jest umieszczony sztywny element podporowy podparty nieruchomo górną obudową zamykającą zespołu pompowego oraz z obrotowego napędzanego wirnika, umieszczonego wewnątrz statora. Znany jest również z polskiego opisu patentowego nr wirnik pompy jednośrubowej, w którym w spiralnym rowku jego linii śrubowej jest umieszczona suwliwie teflonowa spirala zamocowana jednostronnie w jednym końcu wirnika. Celem wynalazku jest pompa jednośrubowa o ulepszonej konstrukcji zespołu nożowego i podparcia części czołowej elastycznego statora. Dalszym celem wynalazku jest ulepszenie wirnika pompy w zakresie jego połączenia z wałem silnika napędowego, zwiększenia jego trwałości i zmniejszenia oporów jego tarcia o stator. Kolejnym celem wynalazku jest opracowanie tulei wewnętrznej statora z dwóch różnych materiałów pod względem twardości i elastyczności. Istotą wynalazku jest pompa, w której krawędzie tnące noży zespołu nożowego, napędzanego wałem wirnika umieszczonego w gwintowanej tulei wewnętrznej statora i współpracujących z nimi przeciwnoży tarczy tnącej zamocowanej sztywno do króćca wlotowego pompy, są usytuowane względem siebie pod kątem ostrym w płaszczyźnie prostopadłej do osi wzdłużnej wirnika. Części zewnętrzne krawędzi tnących noży zespołu nożowego są odchylone do przodu od kierunku promieniowego w kierunku ruchu obrotowego. W innym wykonaniu części zewnętrzne krawędzi tnących noży zespołu nożowego są odchylone do tyłu o kąt a od kierunku promieniowego w kierunku ruchu obrotowego. Krawędzie tnące przeciwnoży mają zarys prostoliniowy. W innym wykonaniu krawędzie tnące przeciwnoży mają zarys krzywoliniowy, korzystnie łukowy o niepełnym zarysie obwodowym. Pomiędzy dwiema współosiowymi tulejami statora, tuleją zewnętrzną i tuleją wewnętrzną, jest umieszczony sztywny element podporowy zamocowany nieruchomo względem obudowy pompy, usytuowany w pobliżu powierzchni wewnętrznej elastycznej części łącznikowej statora, łączącej tuleję zewnętrzną z tuleją wewnętrzną, korzystnie opierający się o powierzchnię wewnętrzną elastycznej części łącznikowej. Element podporowy, ma postać niskiego pierścienia, w którym są wykonane gwintowane przelotowe otwory umieszczone równolegle do osi pompy na jego obwodzie, w którym są umieszczone gwintowane wkręty przechodzące przez przelotowe otwory obudowy statora i elastycznej części łącznikowej, dociskające pierścień do wewnętrznej powierzchni elastycznej części łącznikowej. W innym wykonaniu element podporowy ma postać tulei zaopatrzonej w kołnierz zewnętrzny wystający promieniowo na zewnątrz średnicy tulei od strony silnika napędowego oraz korzystnie w kołnierz wewnętrzny wystający promieniowo do wnętrza tulei od strony wewnętrznej, elastycznej części łącznikowej statora. Kołnierz zewnętrzny tulei jest umieszczony pomiędzy kołnierzem obudowy statora i korpusem tłocznym pompy. Wirnik pompy jest umieszczony na wale, połączonym współosiowo, rozłącznie, z wałem silnika napędowego. Na wale wirnika pompy, na jego wystającym zewnętrznym końcu, jest umieszczona tarcza z co najmniej dwoma nożami rozdrabniarki. Na wale wirnika, od strony wału silnika napędowego, jest wykonana współosiowa powierzchnia cylindryczna i umieszczona na jej przedłużeniu współosiowa powierzchnia gwintowa oraz prostopadła do nich powierzchnia czołowa, współpracujące z odpowiadającą im odpowiednią, współosiową powierzchnią cylindryczną i umieszczoną na jej przedłużeniu współosiową powierzchnią gwintową oraz prostopadłą do nich powierzchnią czołową końcówki wału silnika napędowego. Współosiowe powierzchnie gwintowe wału wirnika i wału napędowego mają średnice mniejsze od odpowiadających im średnic współosiowych powierzchni cylindrycznych, a powierzchnie czołowe wału wirnika i wału napędowego są usytuowane przy współosiowych powierzchniach cylindrycznych. Wymiary gwintu zewnętrznego i gwintu wewnętrznego są komplementarne względem siebie, a kierunek zwojów gwintów jest tożsamy kierunkowi obrotów roboczych wirnika, a współpracujące ze sobą czołowe powierzchnie wału silnika napędowego i wału wirnika po połączeniu obu wałów przylegają do siebie.

5 W innym wykonaniu w wirniku, od strony silnika napędowego, jest wykonany współosiowy z osią wirnika cylindryczny otwór, a na jego przedłużeniu gwintowany, współosiowy z nim otwór z gwintem wewnętrznym. Na wale silnika napędowego, od strony wirnika, jest wykonany gwint zewnętrzny, współosiowy z osią wału, komplementarny do gwintu wewnętrznego wirnika. Pomiędzy współosiowymi powierzchniami cylindrycznymi wirnika i wału oraz gwintem wewnętrznym wirnika i gwintem zewnętrznym wału silnika napędowego są wykonane skośne powierzchnie wirnika i wału, korzystnie o kącie 45. Wirnik pompy jest wykonany z dwóch różnych materiałów pod względem odporności na ścieranie, współczynnika tarcia i własności odlewniczych. Tworzywo wirnika jest trwale połączone z wałem, którego powierzchnia zewnętrzna jest chropowata. Na wierzchołku części śrubowej wirnika jest umieszczona, wgłębiona częściowo do części śrubowej wirnika, nieruchoma spiralna wkładka z materiału odpornego na ścieranie, o małym współczynniku tarcia, a rdzeń wirnika jest wykonany z materiału o niskiej temperaturze topnienia w zakresie C i o dobrych właściwościach odlewniczych, korzystnie z poliuretanu. Spiralna wkładka ma końce zagięte do środka, korzystnie w kierunku promieniowym. Gwintowana tuleja wewnętrzna statora jest wykonana z dwóch różnych materiałów pod względem twardości i elastyczności. Tuleja wewnętrzna statora, zaopatrzona w gwint dwuzwojowy, jest dwuwarstwowa, przy czym jej warstwa wewnętrzna jest wykonana z materiału o mniejszej elastyczności niż warstwa zewnętrzna, przechodząca w dolnej jej części w elastyczną część łącznikową i w tuleję zewnętrzną. W innym wykonaniu cały wirnik jest wykonany z jednego materiału, korzystnie ze stali. Pompa według wynalazku charakteryzuje się ulepszoną konstrukcją zespołu nożowego, ułatwiającego przecinanie zanieczyszczeń. Podparcie czołowej części statora ułatwia montaż statora i poprawia jego pracę. Wirnik pompy ma małe opory pracy i związane z tym zmniejszone zużycie jego części śrubowej oraz statora. Dwuczęściowa konstrukcja wału napędowego i wału wirnika ułatwia prace naprawcze wirnika. Zastosowanie dwóch różnych materiałów na konstrukcję tulei wewnętrznej statora zwiększa jego trwałość. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pompę w przekroju osiowym ze sztywnym elementem podporowym statora w postaci tulei, fig. 2 - pompę w przekroju osiowym ze sztywnym elementem podporowym statora w postaci niskiego pierścienia, fig. 3 - pompę w przekroju poprzecznym A-A na fig. 1 z widokiem na tarczę tnącą, fig. 4 - szczegół "C1" uwidoczniony na fig, 3, przedstawiający usytuowanie krawędzi tnącej noża i krawędzi tnącej przeciwnoża pod kątem ostrym a, fig. 5 - szczegół "C2" uwidoczniony na fig. 3, przedstawiający usytuowanie krawędzi tnącej noża i krawędzi tnącej przeciwnoża pod kątem ostrym "a " przy krawędzi zewnętrznej noża wysuniętej do przodu w kierunku obrotu noża, fig. 6 - szczegół "C3" uwidoczniony na fig. 3, przedstawiający usytuowanie krawędzi tnącej noża i krawędzi tnącej przeciwnoża pod kątem ostrym "a" przy krawędzi zewnętrznej noża wysuniętej do tyłu, przeciwnie do kierunku obrotu noża, fig. 7 - szczegół "C4", uwidoczniony na fig. 3, przedstawiający inny kształt przeciwnoża, fig. 8 - wirnik z wkładką spiralną w przekroju osiowym, fig. 9 - wirnik w widoku czołowym, fig kolejną odmianę połączenia wirnika z wałem napędowym, a fig wirnik wykonany z jednolitego materiału. Pompa zbudowana jest przy wykorzystaniu hermetycznego silnika napędowego 1 z podwójnym uszczelnieniem czołowym 2 i komorą olejową 3 oddzielającą komorę silnika 4 od komory tłocznej 5 pompy. Do komory tłocznej 5 pompy zamocowana jest obudowa 6, w której jest umieszczony elastyczny stator 7. Do obudowy 6 statora 7 jest zamocowany króciec wlotowy 8, będący jednocześnie korpusem tarczy tnącej 9. Na przedłużeniu wału 10 silnika 1 umieszczony jest wirnik 11 o falistym zarysie gwintu oraz zespół nożowy 12 dociskany sprężyną 13 do tarczy tnącej 9. Ciecz, zawierająca części stałe, zostaje zasysana przez króciec wlotowy 8 pompy, a następnie części stałe ulegają rozdrobnieniu w zespole rozdrabniarki 14, składającej się z tarczy tnącej 9 i wirującego zespołu nożowego 12. Następnie ciecz przemieszczana jest w komorach 15 pompy, jakie utworzone są pomiędzy jednozwojnym wirnikiem 11 o falistym zarysie gwintu, a dwuzwojnym statorem 7. Jednocześnie tłoczona ciecz dociska z zewnątrz elastyczny stator 7 do wirnika 11. Z komory tłocznej 5 ciecz wypływa przez króciec tłoczny 16 do instalacji zewnętrznej. Krawędzie

6 tnące 17,18 noży 19 zespołu nożowego 12, napędzanego wałem 10 wirnika 11 umieszczonego w gwintowanej tulei wewnętrznej 20 statora 7 i współpracujących z nimi przeciwnoży 21 tarczy tnącej 9 zamocowanej sztywno do króćca wlotowego 8 pompy, są usytuowane względem siebie pod kątem ostrym a w płaszczyźnie prostopadłej do osi wzdłużnej wirnika 11. W innym rozwiązaniu części zewnętrzne 22 krawędzi tnących 17 noży 19 zespołu nożowego 12 są odchylone do przodu o kąt a od kierunku promieniowego w kierunku ruchu obrotowego. W jeszcze innym wykonaniu części zewnętrzne 22 krawędzi tnących 17 noży 19 zespołu nożowego 12 są odchylone od tyłu o kąt a. Krawędzie tnące 18 przeciwnoży 21 mają zarys prostoliniowy. W innym wykonaniu krawędzie tnące 18 przeciwnoży 21 mają zarys krzywoliniowy, korzystnie łukowy o niepełnym zarysie obwodowym. Pomiędzy dwiema współosiowymi tulejami statora 7, tuleją zewnętrzną 23 i tuleją wewnętrzną 20, jest umieszczony sztywny element podporowy zamocowany nieruchomo względem obudowy 6 pompy, usytuowany w pobliżu powierzchni wewnętrznej 53 elastycznej części łącznikowej 25 statora 7, łączącej tuleję zewnętrzną 23 z tuleją wewnętrzną 20, korzystnie opierający się o powierzchnię wewnętrzną 53 elastycznej części łącznikowej 25. Element podporowy ma postać niskiego pierścienia 26, w którym są wykonane gwintowane przelotowe otwory 27 umieszczone równolegle do osi pompy, rozmieszczone korzystnie kątowo równomiernie na jego obwodzie, w których są umieszczone gwintowane wkręty 28 przechodzące przez przelotowe otwory 29,24, obudowy 6 statora 7 i elastycznej części łącznikowej 25, dociskające pierścień 26 do wewnętrznej powierzchni 53 elastycznej części łącznikowej 25 statora 7. W innym wykonaniu element podporowy ma postać tulei 52 zaopatrzonej w kołnierz zewnętrzny 30, wystający promieniowo na zewnątrz średnicy tulei 52 od strony silnika napędowego 1 oraz korzystnie w, kołnierz wewnętrzny 31 wystający promieniowo do wnętrza tulei 52 od strony wewnętrznej elastycznej części łącznikowej 25 statora 7. Kołnierz zewnętrzny 30 tulei 52 jest umieszczony pomiędzy kołnierzem 32 obudowy 6 statora 7 i korpusem tłocznym 33 pompy. W innym wykonaniu wirnik 11 pompy jest umieszczony na wale 10 połączonym współosiowo, rozłącznie z wałem 10 silnika napędowego 1. Na wale 10 wimika 11 pompy, na jego wystającym, zewnętrznym końcu, jest umieszczona tarcza 34 z co najmniej dwoma nożami 19 rozdrabniarki 14. Na wale 10 wimika 11, od strony wału 10 silnika napędowego 1, jest wykonana współosiowa powierzchnia cylindryczna 35 i umieszczona na jej przedłużeniu współosiowa powierzchnia gwintowa 36 oraz prostopadła do nich powierzchnia czołowa 37, współpracujące z odpowiadającą im odpowiednią, współosiową powierzchnią cylindryczną 38 i umieszczoną na jej przedłużeniu współosiową powierzchnią gwintową 39 oraz prostopadłą do nich powierzchnią czołową 40 końca wału 10 silnika napędowego 1. Współosiowe powierzchnie gwintowe 36, 39 wału 10 wimika 11 i wału napędowego 10 mają średnice mniejsze od odpowiadających im średnic współosiowych powierzchni cylindrycznych 35, 38, a powierzchnie czołowe 37, 40 wału 10 wimika 11 i wału napędowego 10 są usytuowane przy współosiowych powierzchniach 35, 38.Wymiary gwintu zewnętrznego 36 i gwintu wewnętrznego 39 wału 10 wimika 11 i wału 10 silnika napędowego 1 są komplementarne względem siebie, a kierunek zwojów gwintów 36, 39 jest tożsamy kierunkowi obrotów roboczych wimika 11, a współpracujące ze sobą czołowe powierzchnie 37,40 wału 10 silnika napędowego 1 i wału 10 wimika 11 po połączeniu obu wałów 10,10 przylegają do siebie. W jeszcze innym wykonaniu w wirniku 11 pompy, od strony silnika napędowego 1, jest wykonany współosiowy z osią symetrii wirnika 11 cylindryczny otwór 46, a na jego przedłużeniu gwintowany, współosiowy z nim otwór z gwintem wewnętrznym 47. Na wale 10 silnika napędowego 1, do strony wirnika 11, jest wykonany gwint zewnętrzny 48, współosiowy z osią wału 10, komplementarny do gwintu wewnętrznego 47 wirnika 11. Pomiędzy współosiowymi powierzchniami cylindrycznymi 46, 49 wirnika 11 i wału 10 oraz gwintem wewnętrznym 47 wirnika 11 i gwintem zewnętrznym 48 wału 10 silnika napędowego 1, są wykonane skośne powierzchnie 50,51 wirnika 11 i wału 10, korzystnie o kącie pochylenia 45. Wirnik 11 pompy jest wykonany z dwóch różnych materiałów pod względem odporności na ścieranie, współczynnika tarcia i własności odlewniczych. Tworzywo wirnika 11 jest trwale połączone z wałem 10, którego powierzchnia zewnętrzna jest chropowata. Na wierzchołku części śrubowej wirnika 11 jest umieszczona, wgłębiona częściowo do części śrubowej wirnika 11, nieruchoma spiralna

7 wkładka 41 z materiału odpornego na ścieranie, o małym współczynniku tarcia, a rdzeń 42 wirnika 11 jest wykonany z materiału o stosunkowo niskiej temperaturze topnienia w zakresie C i o dobrych właściwościach odlewniczych, korzystnie z poliuretanu. Spiralna wkładka 41 ma końce 43 zagięte do środka, korzystnie w kierunku promieniowym. Gwintowana tuleja wewnętrzna 20 statora 7 jest wykonana z dwóch różnych materiałów pod względem twardości i elastyczności. Tuleja wewnętrzna 20 statora 7, zaopatrzona w gwint dwuzwojowy, jest dwuwarstwowa. Warstwa wewnętrzna 44 jest wykonana z materiału o mniejszej elastyczności niż warstwa zewnętrzna 45, przechodząca w dolnej jej części w elastyczną część łącznikową 25 i w tuleję zewnętrzną 23. W innym wykonaniu wirnik 11, 11 jest wykonany cały z jednolitego materiału, korzystnie ze stali.

8 Fig.2.

9 Fig.3.

10 Fig.4. Fig.5. Fig. 6. Fig. 7.

11 Fig. 8. Fig.9. Fig.10. Fig. 11.

12 Fig.1. Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł