Baltic Deal Stosowanie najlepszych praktyk rolniczych. Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Projekt Flagowy.

Transkrypt

1 Współpraca bałtyckich organizacji rolniczych i doradczych w celu ograniczenia zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego składnikami nawozowymi. Baltic Deal Stosowanie najlepszych praktyk rolniczych. Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Projekt Flagowy.

2 MODR KARNIOWICE r.

3 Wizja Dobre Praktyki Rolnicze = Błękitny Bałtyk

4 źródło:

5 Eutrofizacja w środowisku morskim Ogólne konsekwencje wzrostu wprowadzania roślinnych składników pokarmowych (azot, fosfor) do wód to: Wzrost stężenia składników pokarmowych w zbiornikach wodnych; Wzrost produkcji pierwotnej (podwyższenie biomasy fitoplanktonu, wzrost rozwoju glonów); Dalsze fizyczne, chemiczne i biologiczne zmiany ( np. zmniejszenie przenikania światła słonecznego, deficyt tlenowy, wzrost umieralności ryb). Najważniejszym skutkiem tego procesu jest deficyt tlenu, co może powodować obumieranie ryb i powstawanie tzw. pustyni tlenowych; Około 100 lat temu ładunek azotu i fosforu był 4 i 8 razy mniejszy. Ten wzrost dotyczy wszystkich basenów Bałtyku; W najgłębszych warstwach Bałtyku, tlen został zamieniony przez wodorosiarczek co spowodowało przerwanie życia.

6 Kontynuowanie redukcji strat składników pokarmowych w gospodarstwach bez szkody dla produkcji i konkurencyjności gospodarstw poprzez zogniskowanie działań rolników i służb doradczych. Cele projektu

7 Cele Projektu Rozwój wspólnej trans - narodowej strategii Regionu Morza Bałtyckiego w celu wsparcia i wzmocnienia rolniczych służb doradczych. Inwestycje w zasoby ludzkie. Testowanie, ocena oraz udoskonalenie strategii i sposobów podejścia w niektórych wybranych regionach pilotażowych np. B-7 wysp. Demonstrowanie, dokumentowanie oraz rozpowszechnianie najlepszych praktyk i agro -środowiskowych działań w ponad 100 gospodarstwach rolnych. Budowa solidnej platformy współpracy oraz sieci internetowej dla rolników i służb doradczych pod kątem prowadzonych działań w trakcie realizacji projektu i po jego zakończeniu.

8 Dlaczego wiedza i informacja? Bardzo efektywny sposób poprawy praktyk rolniczych i ograniczenia ucieczki składników pokarmowych. z gospodarstwa. Wzrost efektywności gospodarowania. Pełna akceptacja takiego sposobu podejścia do problemu przez środowisko rolników. Powodują wzrost zainteresowania rolników programami rolnośrodowiskowymi. Ułatwiają wdrożenie krajowych i unijnych przepisów dotyczących agro-środowiska (m.in. Dyrektywa Pestycydowa, cross-compliance, Ramowa Dyrektywa Wodna).

9 Pakiety robocze PR=WP WP 1 zarządzanie LRATC (LV) WP 2 komunikacja LRF (SE) WP 3 wspólna wiedza KCfA (DK) WP 4 działania pilotażowe MTK (FI) WP 5 gospodarstwa demonstracyjne CDR (PL)

10 Sieć partnerska 7 partnerów z siedmiu krajów 2 federacje rolników 5 służb doradczych 30 partnerów stowarzyszonych 11 federacji rolników 8 służb doradczych 6 ministrów 5 inne

11 Oczekiwania wynikające z Projektu Wzrost świadomości i podniesienie poziomu wiedzy rolników odnośnie środowiska naturalnego w makro-regionie Morza Bałtyckiego. Istotna redukcja strat N i P w gospodarstwach oraz poprawa efektywności nawożenia Propagowanie zrównoważonego gospodarowania.

12 Sieć Gospodarstw Demonstracyjnych w projekcie BALTIC DEAL

13

14 Sieć Gospodarstw Demonstracyjnych w Polsce

15 Charakterystyka Polskich Gospodarstw Demonstracyjnych w Projekcie Baltic Deal Liczba gospodarstw 48 Powierzchnia ogólna Średnia wielkość gospodarstwa Najmniejsze gospodarstwo Największe gospodarstwo Średni obszar gospodarstwa bez produkcji zwierzęcej Obsada zwierząt Obsada zwierząt w gospodarstwach o zwierzęcym profilu produkcji ha 144,8 ha 7.5 ha 1 703,0 ha 184,7 ha 0,52 SD 1,09 SD

16 Marek Potoczny Tuligłowy 87, podkarpackie Marek Potoczny prowadzi gospodarstwo ekologiczne. Adres i krótki opis lokalizacji. Gospodarstwo ekologiczne Marek Potoczny Rokietnica, Tuligłowy 87. Główny profil produkcji; powierzchnia gospodarstwa to 26 ha, z czego 19ha to uprawy rolnicze pszenicy i rzepaku, 3,40 ha to uprawy sadownicze i jagodowe, 3 ha uprawy warzywne. Dodatkowo rolnik prowadzi produkcję zwierzęcą trzoda chlewna oraz bydło mleczne. Prowadzi także skup od gospodarstw ekologicznych owoców miękkich. Opis produkcji rolnej gleby dobre, klasy II-IV. Rolnik uzyskuje dobre plony z jednostki powierzchni. Krótki opis dobrych praktyk rolniczych: - gospodarstwo prowadzone jest w systemie ekologicznym - połączenie produkcji roślinnej i zwierzęcej - prawidłowy płodozmian - dobry park maszynowy - zbiór i przechowywanie zebranych owoców miękkich w chłodni Główne problemy do rozwiązania obecnie i cele na przyszłość w punktach. - rozwój produkcji w gospodarstwie - budowa chlewni - rozbudowa chłodni

17 Marian Szeliga Żurawica ul. Ogrodowa 2, podkarpackie Marian Szeliga prowadzi Specjalistyczne Gospodarstwo Sadownicze na bardzo wysokim poziomie o czym świadczą liczne nagrody i wyróżnienia. m in. Sadownik Roku 2010 r. Adres i krótki opis lokalizacji. Specjalistyczne Gospodarstwo Sadownicze Marian Szeliga Żurawica ul. Ogrodowa 2 Gospodarstwo znajduje się w miejscowości Żurawica koło Przemyśla, przy trasie A4 w kierunku Przemyśla, Korczowej. Główny profil produkcji; powierzchnia gospodarstwa to 55 ha, z czego 40 ha to sad jabłoniowy, 8 ha sad gruszowy, pozostała powierzchnia przeznaczona jest pod produkcję owoców miękkich. Opis produkcji rolnej gleby dobre do bardzo dobrych, gleby klasy I-III, z przewagą II. Wysokie plony jabłek oraz gruszek. Wyjątkiem był rok 2010 ze względu na złe warunki pogodowe. Krótki opis dobrych praktyk rolniczych: - doskonałe zaplecze magazynowo techniczne - chłodnie na owoce tradycyjne oraz z kontrolowaną atmosferą ULO - nowoczesny park maszynowy - linia technologiczna typu Greefa - kombajn do zbioru porzeczek - pasieka Główne problemy do rozwiązania obecnie i cele na przyszłość:. - rozwój produkcji w gospodarstwie.

18 Aktualne i planowane stosowanie dobrych praktyk rolniczych w gospodarstwach demonstracyjnych Najczęściej stosowane: Coroczne opracowania planów nawozowych. Bilans składników nawozowych. Stosowanie międzyplonów. Pro środowiskowe stosowanie nawozów naturalnych. Magazynowanie nawozów naturalnych. W 117 demonstracyjnych gospodarstwach rolnych wybranych w ramach projektu Baltic Deal podejmowane jest 323 działań w celu ograniczenia ucieczki azotu i fosforu do Morza Bałtyckiego. Zgodnie z deklaracjami rolników i doradców biorących udział w projekcie 155 kolejnych działań będzie wprowadzone do końca trwania projektu.

19 Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project Polska sieć gospodarstw demonstracyjnych (48) Pakiety programów rolnośrodowiskowych 35 Strefy buforowe 2 Zadrzewienia śródpolne 5 Oczka wodne (wetlands) 6 Przydomowe oczyszczalnie ścieków 4 Międzyplony 3 Uprawa roślin energetycznych 1 Stosowanie EM 3

20 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project 1. Zarządzanie gospodarstwem systematyczne doradztwo indywidualne coroczne plany nawożenia (minimalizacja szkodliwego wpływu składników nawozowych na środowisko poprzez optymalizację nawożenia) sporządzanie bilansu składników nawozowych w gospodarstwie (skuteczne narzędzie do obserwacji przepływu składników nawozowych w gospodarstwie i planowania nawożenia) analiza gleby

21 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project 2. Infrastruktura gospodarstwa strefy buforowe (dot. jezior, rzek, rowów melioracyjnych) (filtr zanieczyszczeń spływających z terenów użytkowanych rolniczo) 3. Użytkowanie gruntów. Zmianowanie zmiana użytkowania gruntów ornych na trwałe użytki zielone międzyplony (zapobieganie przesiąkania związków azotu do wód gruntowych poprzez jego absorpcję przez rośliny) wsiewki

22 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project przyorywanie słomy uprawa roślin energetycznych 4. Uprawa gleby uproszczona uprawa gleby (redukcja erozji gleby, zwiększona masa organiczna, schronienie dla małych zwierząt) wiosenna uprawa gleb CTF Controlled Traffic Farming Wyznaczone trasy przejazdowe w gospodarstwie ciężki sprzęt a struktura gleby

23 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project 5. Stosowanie nawozów mineralnych i naturalnych, wapnowanie optymalne nawożenie z zastosowaniem dawkowania nawozów stosowanie odpowiednich technik przy nawożeniu gleb nawozami naturalnymi (m.in. bezpośrednie wprowadzanie gnojowicy do gleby) kalkulacja składników nawozowych w zastosowanym nawożeniu nawozami mineralnymi i naturalnymi nawożenie fosforem i azotem zgodnie z zawartością tego składnika w glebie wapnowanie gleb planowanie czasu i metody nawożenia rolnictwo precyzyjne

24 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project 6. Zarządzanie nawozami naturalnymi przed ich zastosowaniem obiekty do przechowywania nawozów naturalnych (pojemność, zadaszenia, pokrywy itp.) schładzanie gnojowicy (ograniczenie przykrych zapachów, źródło ciepła w gospodarstwie) zakwaszanie gnojowicy zagospodarowanie nadmiaru gnojowicy separacja gnojowicy kompostowanie obornika produkcja biogazu (biogazownie)

25 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project 7. Żywienie zwierząt żywienie fazowe (dostosowanie dawek pokarmowych zgodnie z wiekiem i zapotrzebowaniem zwierząt) ograniczanie zawartości azotu i fosforu w żywieniu

26 Inwestycje i Działania Pro środowiskowe Baltic Deal Project 8. Gospodarka wodna w gospodarstwie Sztuczne mokradła Fitoremediacja technologia oczyszczania środowiska (gleby, wód gruntowych i powierzchniowych, osadów ściekowych i powietrza), która wykorzystuje ponadprzeciętne zdolności niektórych gatunków roślin do akumulacji substancji zanieczyszczających lub do ich degradacji Oczyszczalnie przydomowe

27 Współpraca z Instytutem Technologiczno- Przyrodniczym w Falentach zakładanie piezometrów

28

29 Marian Rak - zwycięzca konkursu Rolnik Regionu Morza Bałtyckiego Oczko wodne w gospodarstwie demonstracyjnym pana Mariana Raka.

30 Marian Rak, przejął gospodarstwo rodzinne i prowadzi je od roku Adres: Samotwór 1, Kąty Wrocławskie, gmina Kąty Wrocławskie, powiat Wrocław. Gospodarstwo położone jest w odległości 20 km od Wrocławia w kierunku zachodnim. Główny profil produkcji: Powierzchnia całkowita gospodarstwa wynosi 67,15 ha, 61,50 ha użytkowane jest rolniczo. Grunty orne o powierzchni 58,66 ha, sady 1,54 ha, szkółka krzewów owocowych 1,30 ha oraz TUZ 3,25 ha. Głównym kierunkiem działalności rolniczej jest produkcja roślinna.

31 Opis produkcji rolnej W gospodarstwie występują gleby dobre i średnie, klasy bonitacyjnej II, IIIa i IIIb. Uprawiane są głównie zboża, w tym pszenica, kukurydza, mieszanki motylkowatych z trawami. Plony roślin kształtują się na poziomie: pszenica ozima 6 t/ha, jęczmień jary 4,5 t/ha, kukurydza 10 t/ha oraz ziemniaki 35 t/ha. Gospodarstwo to ściśle współpracuje z gospodarstwem córki rolnika, w którym od roku 2009 prowadzona jest produkcja zwierzęca - chów bydła opasowego. Obecnie jest w gospodarstwie 14 krów mamek, 1 buhaj, 4 jałówki oraz łącznie 16 sztuk młodzieży, w tym 9 cieląt. Wszystkie zwierzęta przebywają w gospodarstwie w Samotworze. W chwili obecnej nie prowadzi się sprzedaży bydła, a wszystkie nowo urodzone sztuki przeznaczane są na powiększenie stada, buhajki wymieniane będą na jałówki. Bydło utrzymywane jest na wybiegach i ma dostęp do nowo wybudowanej wiaty.

32 Krótki opis dobrych praktyk rolniczych W gospodarstwie przykłada się ogromną wagę do zachowania i powiększania bioróżnorodności. Mimo, iż w gospodarstwie prowadzona jest intensywna produkcja to jednak troska o dobro przyrody przedkładana jest ponad osiągany zysk. Każdy kawałek, trudny do uprawy, został obsadzony drzewami i krzewami stanowiącymi ostoję przyrody. W gospodarstwie co roku uprawiane są poplony ścierniskowe, od lat utrzymywane są strefy buforowe, miedze śródpolne oraz żywopłoty zakładane na granicy pól uprawnych, składające się m.in. z róży pomarszczonej, głogu. Ponadto obrzeża pól, głównie przy ruchliwych szosach, zostały obsadzone szpalerem drzew, w skład których wchodzą głównie lipy oraz jarzębina. Gospodarz nakłania innych rolników do podobnych działań, aby mogły powstać korytarze ekologiczne umożliwiające zwierzętom schronienie i bezpieczne przemieszczanie się. W gospodarstwie dba się o każde oczko wodne a w różnego rodzaju zagłębieniach i miejscach szczególnych, nienadających się do uprawy zakładane są kolejne. Wszystkie elementy te są miejscem schronienia i życia wielu gatunków między innymi: traszki grzebieniastej, kumaka nizinnego, jaszczurki zwinki czy zaskrońca. Od 2005 roku realizowany jest program rolnośrodowiskowy, jednak działania na rzecz przyrody wprowadzone zostały w gospodarstwie na wiele lat przed wprowadzeniem programu.

33

34

35

36

37

38

39 Źródła finansowania Źródła finansowania Program Regionu Morza Bałtyckiego i harmonogram NEFCO/NIB Baltic Sea Action Program Trust Fund Czas realizacji projektu: Start - październik 2010 Zakończenie - październik 2013

40 Dziękuję za uwagę