Samochody i Cią gniki

Transkrypt

1 Specjalność Samochody i Cią gniki (PLAN STUDIÓW)

2 Lp. Wydział Mechaniczny S e m e s t r y MECHANIKA I BUDOWA MASZYN Studia dzienne magisterskie Specjalność: Samochody i Ciągniki VII VIII IX X w c l p s w c l p s w c l p s w c l p s PRZEDMIOTY PROFILUJĄCE 1) (6) (13) (20) SPECJALNOŚĆ PRZEDMIOTY SPECJALNOŚCIOWE 525 SC-1 Silniki spalinowe pojazdów samochodowych E SC-2 Teoria ruchu i badania samochodu I E 2 SC-3 Budowa samochodów II E SC-4 Budowa ciągników SC-5 Technologia pojazdów samochodowych E SC-6 Eksploatacja pojazdów samochodowych E SC-7 Elektrotechnika samochodowa SC-8 Problemy ekologiczne motoryzacji SC-9 Urządzenia wspomagające w samochodach SC-10 Drgania w pojazdach samochodowych 15 1 PRZEDMIOTY WYBIERALNE 2) W RAMACH SPECJALNOŚCI 45 (1) 2 WSC-1 Kierowalność i stateczność 15 WSC-2 Komputerowe wspomaganie 15 WSC-3 Badania pojazdów samochodowych 15 WSC-4 Technologia napraw 15 WSC-5 Podstawy niezawodności 15 WSC-6 Bezpieczeństwo ruchu 15 Praktyki 3 tyg. 2 tyg. XE-1 Praca przejściowa II 4) 60 XE-2 Seminarium dyplomowe 30 RAZEM ( ) (6) (14) (20) 4 SUMA GODZIN SPECJALNOŚCI Godziny tygodniowo (6) (14) (20) (4) Egzaminy ) Godziny nie wliczane do specjalności. 2) Przedmioty obowiązkowe wybieralne przez grupę studencką (1 godz./tyg. w sem. VIII i 2 godz./tyg. w sem. X) z przedmiotów proponowanych przez Instytut prowadzący specjalność (WSC-1 WSC-6). 3) Możliwość wprowadzenia innego przedmiotu wybieralnego, uwzględniającego aktualne zapotrzebowanie. 4) II praca przejściowa nie może być wykonywana w tym samym Zakładzie co praca dyplomowa. Uwaga! Organizacja I pracy przejściowej w semestrze VIII należy do kierownika specjalności.

3 Semestr, wymiar godz. (W, C, L), pkt.: Silniki spalinowe pojazdów samochodowych SC-1 VIII W2, C1 (3 pkt.); IX L E 2 (4 pkt.) Semestr VIII WYKŁADY: Rozwój konstrukcji silników spalinowych, podział silników spalinowych i ich miejsce wśród maszyn cieplnych, podstawowe wielkości i definicje. Teoretyczne podstawy pracy silnika spalinowego: obiegi teoretyczne, założenia do obiegów teoretycznych i ich sprawność, różnice obiegu teoretycznego i rzeczywistego. Rzeczywisty obieg cieplny silnika czterosuwowego z zapłonem iskrowym i samoczynnym: zamknięty i otwarty wykres indykatorowy, wykres kołowy faz rozrządu. Proces napełniania: parametry procesu przepływu czynnika w układzie dolotowym, współczynnik napełnienia cylindra i charakterystyka napełnienia. Proces sprężania: parametry procesu, zagadnienia wymiany ciepła. Proces rozprężania i wylotu. Paliwa silnikowe: rodzaje paliw silnikowych (stałe, gazowe, ciekłe), podstawowe własności benzyn silnikowych i olejów napędowych. Parametry paliw: skład chemiczny i frakcyjny, stała stechiometryczna, współczynnik składu mieszanki, granice zapalności, liczba oktanowa i cetanowa. Uwarunkowania stosowania paliw alternatywnych. Proces spalania w silniku o zapłonie iskrowym: okresy spalania, parametry procesu spalania. Anomalie spalania: wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na powstawanie anomalii spalania, konstrukcja komór spalania w silnikach z zapłonem iskrowym. Tworzenie mieszanki i proces spalania w silniku o zapłonie samoczynnym: rozpylenie paliwa, przepływy i zawirowania w komorze spalania, rola okresu opóźnienia samozapłonu. Fazy spalania w silniku ZS, parametry i przebieg procesu. Typy komór spalania w silnikach ZS, ich zalety i wady. Parametry robocze silnika: średnie ciśnienie indykowane, moc indykowana i użyteczna, sprawności, bilans cieplny, metody regulacji mocy i obciążenia silnika. Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na parametry robocze silnika. Podstawowe charakterystyki silnikowe: charakterystyki prędkościowe, charakterystyka granicy dymienia, charakterystyka detonacyjna, charakterystyka regulatorowa, charakterystyka obciążeniowa, charakterystyka uniwersalna, charakterystyki regulacyjne, współpraca silnika z pojazdem, wskaźniki elastyczności silnika. Toksyczność spalin silników ZI i ZS: podstawowe składniki toksyczne spalin i przyczyny ich występowania, metody ograniczania emisji toksycznych składników spalin. Zasady doboru i konstrukcja podstawowych systemów zasilania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym. Zasilanie gaźnikowe i systemy wtrysku paliwa lekkiego. Układy wtryskowe silników wysokoprężnych. Cel i metody doładowania silników spalinowych. Kinematyka i dynamika układu korbowo-tłokowego: siły masowe, rozkład sił i momentów w układzie korbowotłokowym, zasady wyrównoważania układów korbowo-tłokowych, konstrukcja układów korbowotłokowych. Ogólne zasady projektowania i obliczania wymiarów głównych silnika spalinowego. Konstrukcja głowic i kadłubów silnika: materiały konstrukcyjne stosowane do budowy silników spalinowych, mechanika układu rozrządu, systemy konstrukcyjne układów rozrządu. Układy: zapłonowy, smarowania i chłodzenia w silnikach spalinowych. Tendencje rozwojowe współczesnych silników spalinowych: obieg rzeczywisty silnika dwusuwowego, obieg rzeczywisty silnika Wankla i silnika Stirlinga. ĆWICZENIA: Obliczanie sprawności obiegów teoretycznych. Obliczanie parametrów procesu napełniania. Współczynniki przejmowania ciepła przez ścianki przestrzeni roboczej silnika, obliczanie parametrów końca procesu sprężania. Wykreślanie wykresów indykatorowych silnika. Obliczanie parametrów roboczych silników spalinowych. Obliczanie głównych wymiarów silnika. Obliczanie sił i momentów w układzie korbowo-tłokowym silnika spalinowego. Projektowanie układów rozrządu dla silników spalinowych. Zasady obliczeń wyrównoważania układów korbowo-tłokowych. Zasady obliczenia głowic i kadłubów. Semestr IX LABORATORIUM: Sporządzanie charakterystyki prędkościowej eksploatacyjnej i charakterystyki prędkościowej mocy dławionej silnika ZI. Sporządzanie rodziny charakterystyk obciążeniowych. Pomiar sprawności mechanicznej silnika metodą obcego napędu. Indykowanie silnika ZI. Sporządzanie charakterystyki regulacyjnej kąta wyprzedzenia zapłonu. Sporządzanie charakterystyki regulacyjnej współczynnika składu mieszanki silnika ZI. Sporządzenie charakterystyki prędkościowej i regulatorowej silnika ZS. Charakterystyka obciążeniowa silnika ZS. Sporządzenie charakterystyki wtrysku paliwa. Sprawdzenie i regulacja układu wtryskowego (pompa wtryskowa, przewód wysokiego ciśnienia, wtryskiwacz) silnika wysokoprężnego. Sprawdzenie charakterystyki prędkościowej pompy wtryskowej. Pomiar sprawności napełnienia v oraz określenie współczynnika nadmiaru powietrza dla silnika ZS. Charakterystyka regulacyjna składu mieszanki silnika ZI z wtryskowym układem zasilania. Sporządzanie charakterystyki prędkościowej eksploatacyjnej silnika dwusuwowego. Charakterystyka obciążeniowa silnika dwusuwowego. Rejestracja przebiegu ciśnienia w układzie dolotowym i wylotowym silnika ZI 2- i 4-suwowego. Wyznaczanie pola temperatury tłoka na stanowisku bezsilnikowym. Prof. dr hab. inż. Kazimierz Golec

4 Spalinowych (M-8) Semestr, wymiar godz. (W, L), pkt.: Teoria ruchu i badania samochodu SC-2 VII W E 2, L1 (3 pkt.); VIII L2 (4 pkt.) Semestr VII WYKŁADY: Charakterystyki silników, ich aproksymacja dla potrzeb przedmiotu. Siły działające na pojazd. Mechanika ogumionego koła: opory ruchu, równania sił, kinematyka, sprawność koła. Opory ruchu pojazdów i moce oporów: opory drogowe, opór powietrza, opór bezwładności i ich wyznaczanie. Równania sił i mocy pojazdu, charakterystyka dynamiczna i charakterystyka mocy. Straty w układzie przeniesienia napędu na koła, sprawności. Wyznaczanie osiągów pojazdu: szybkości maksymalnej, pokonywanych wzniesień, przyspieszeń, czasu i drogi rozpędzania. Trakcyjne obliczenia samochodu: dobór silnika, wyznaczenie przełożeń. Siły styczne między oponą i drogą, współczynniki przyczepności. Reakcje jezdni na koła samochodu. Hamowanie pojazdu: równanie ruchu, dobór hamulców, regulatorów rozdziału sił hamowania, wymagania norm, badania, droga hamowania, średnie opóźnienie. Kierowalność i stateczność ruchu samochodu: boczne znoszenie koła, ruch samochodu na łuku przy kołach sztywnych i podatnych, warunki zachowania statecznego ruchu, modele pojazdów i kół ogumionych, równania ruchu samochodu z kołami elastycznymi. LABORATORIUM: Wprowadzenie: metody badań zespołów samochodu (sprzęgła, skrzynie biegów, mosty napędowe) w próbach drogowych i stanowiskowych. Badanie samochodów i zespołów: pomiar hałasu zewnętrznego podczas jazdy i postoju oraz hałasu wewnątrz pojazdu. Wyznaczanie momentów bezwładności elementów układu napędowego, wyznaczanie promienia zataczania zwrotnicy. Zapoznanie się z badaniami stanowiskowymi podzespołów (wyjazd do OBR Bosmal w Bielsku Białej). Semestr VIII LABORATORIUM: Wprowadzenie: przyrządy do pomiaru własności ruchowych samochodów, budowa i zasada działania opóźniomierzy, budowa i zasada działania głowic CORREVIT, tor pomiarowy, oprogramowanie do rejestracji prób drogowych; warunki techniczne pojazdów poddawanych badaniom drogowym, charakterystyka (wymagania) torów badawczych; budowa i zasada działania urządzenia Flowtronic do pomiaru zużycia paliwa. Badania pojazdów: wyznaczenie promienia tocznego koła samochodu, ustalenie błędów wskazań szybkościomierza i licznika kilometrów, wyznaczenie oporów toczenia samochodu w próbie wybiegu z małej prędkości. Pomiary prędkości (minimalnych na poszczególnych biegach, maksymalnej) i intensywności rozpędzania (przez biegi i na biegach). Pomiar opóźnień, dróg hamowania samochodu przy wykorzystaniu różnych przyrządów pomiarowych, porównanie wskazań tych przyrządów. Wyznaczanie współczynnika oporu powietrza w próbie wybiegu z dużej prędkości. Pomiar zużycia paliwa: cechowanie toru pomiarowego drogi, pomiar zużycia paliwa w próbach rozpędzania i przy stałej prędkości (na zadanym odcinku i przy zadanej dawce paliwa). Dr hab. inż. Józef Struski, prof. PK Spalinowych (M-8) Semestr, wymiar godz. (W, C, L), pkt.: Budowa samochodów SC-3 VII W2, C1 (2 pkt.); VIII W E 2, L1 (6 pkt.) Semestr VII WYKŁADY: Wprowadzenie: przedmiot i zakres wykładu, kryteria i podział samochodów ze względu na budowę, cechy konstrukcyjne samochodu, wymagania stawiane pojazdom i zespołom odnośnie do funkcjonalności, trwałości i niezawodności, rodzaje i klasyfikacja obciążeń w układach napędowych i nośnych pojazdów, trwałość konstrukcyjna i eksploatacyjna, przykładowe opisy stanowisk do badań funkcjonalności i trwałości wybranych elementów i zespołów pojazdu. Metody wykorzystania wyników

5 badań stanowiskowych i drogowych. Zespoły napędowe: schematy i konstrukcja zespołów układu napędowego samochodu. Rodzaje stosowanych sprzęgieł, zasady działania, układy wyłączania, stosowane materiały. Obliczanie zasadniczych wymiarów sprzęgła. Sprężyna talerzowa charakterystyka, sposób obliczania. Drgania układu napędowego, obliczanie częstości drgań własnych układu wielomasowego. Sposób doboru tłumika drgań skrętnych sprzęgła. Rodzaje skrzynek biegów, zasady działania, metody obliczeń kół zębatych na wytrzymałość doraźną i zmęczeniową, konstrukcja i obliczenia łożyskowań, rodzaje i zasady działania synchronizatorów oraz urządzeń przełączających. Przekładnie bezstopniowe CVT. Przekładnie obiegowe: schematy, zasady działania. Hydromechaniczne sprzęgła i skrzynki przekładniowe: opisy, automatyczna zmiana przełożeń. Wały napędowe i przeguby. Przekładnie główne: rodzaje, metody obliczeń, łóżyskowanie przekładni głównych. ĆWICZENIA: Obliczenie zasadniczych wymiarów sprzęgła oraz sprężyny talerzowej. Obliczenie amplitud względnych drgań własnych 4-masowego uproszczonego modelu układu napędowego. Wstępne obliczanie parametrów kół zębatych w samochodowych skrzynkach biegów. Obliczanie wytrzymałościowe jednej z przekładni. Obliczanie łożyskowania wałków w skrzynkach biegów. Wyznaczanie przełożeń w skrzynkach z przekładniami obiegowymi. Obliczanie zasadniczych wymiarów wału napędowego i przegubów. Wstępne obliczenia wymiarów przekładni głównej. Obliczanie łożyskowania przekładni głównej. Obliczanie zasadniczych wymiarów elementu resorującego w zawieszeniu samochodu. Obliczanie zasadniczych wymiarów układu wykonawczego hamulców. Semestr VIII WYKŁADY: Mechanizmy różnicowe zwykłe i o zwiększonym tarciu wewnętrznym (ze sprzęgłami ciernymi, mechanizm Torsena), mechanizmy różnicowe międzyosiowe z rozdziałem strumienia mocy, sprzęgło visco, viscomatic, viscolock. Półosie, kadłuby mostów, łożyskowanie kół. Hybrydowe układy napędowe, opis konstrukcji. Układy jezdne: wymagania stawiane mechanizmom nośnym pojazdów, zawieszenia zależne i niezależne, kinematyka zawieszeń, chwilowy środek obrotu i środek przechyłu, elementy resorujące, metody obliczeń na wytrzymałość doraźną i zmęczeniową, stabilizatory, labilizatory, opis konstrukcji, sposób obliczania, amortyzatory, charakterystyki amortyzatorów, wymagania, opisy konstrukcji, zawieszenia pneumatyczne i hydropneumatyczne, opis konstrukcji zawieszenia semiaktywnego i zawieszenia aktywnego. Układy kierownicze: schematy układów kierowniczych, wymagania stawiane układom kierowniczym, podstawowe zależności kinematyczne, rodzaje przekładni kierowniczych, wspomaganie elektryczne, bezpieczna kierownica. Układy hamulcowe: podstawowe wymagania stawiane układom hamulcowym, rodzaje hamulców, stosowane materiały, metody obliczeń układów wykonawczych, układy wspomagające podciśnieniowe i nadciśnieniowe, układy przeciwblokujące ABS. Układy regulujące poślizg kół napędzanych TC i ASR. Układy poprawiające stabilność ruchu pojazdu DSC, VDC, URD. Nadwozia: klasyfikacja nadwozi, projektowanie nadwozi, bezpieczeństwo nadwozi, konstrukcje produkowanych współcześnie nadwozi. LABORATORIUM: Sprzęgła: zapoznanie się z konstrukcją sprzęgieł samochodowych, pomiary zasadniczych wielkości. Skrzynki biegów: zapoznanie się z konstrukcją samochodowych skrzyń biegów, synchronizatorów oraz mechanizmów przełączania. Wały napędowe i przeguby: zapoznanie się z konstrukcją wałów napędowych i przegubów zwykłych i homokinetycznych. Przekładnie główne i mechanizmy różnicowe: zapoznanie się z konstrukcją przekładni głównych i mechanizmów różnicowych, pomiary zasadniczych wielkości. Zawieszenia i elementy resorujące: zapoznanie się z konstrukcją zawieszeń i elementów resorujących. Amortyzatory zapoznanie się z konstrukcją amortyzatorów. Hamulce zapoznanie się z konstrukcją zespołów hamulcowych i urządzeń wspomagających. Układy kierownicze zapoznanie się z konstrukcją przekładni kierowniczych i sposobami regulacji luzów. Ćwiczenia badawcze: Wyznaczanie charakterystyki sprężyny talerzowej w sprzęgle. Rozkład nacisków normalnych na powierzchni styku koła ogumionego z jezdnią w zależności od obciążenia promieniowego i ciśnienia w oponie. Określenie niejednorodności opony. Wyznaczanie parametrów rozkładu mas samochodu. Badania przechyłowe samochodu. Wyznaczanie bezwymiarowych współczynników tłumienia samochodu. Badanie jakości zawieszeń. Wyznaczanie momentu bezwładności pojazdu względem osi pionowej pojazdu. Uwaga: Wybór realizowanych ćwiczeń badawczych będzie przeprowadzony przed rozpoczęciem zajęć. Dr hab. inż. Witold Grzegożek, prof. PK Semestr, wymiar godz. (W, L), pkt.: Budowa ciągników SC-4 IX W2, L1 (3 pkt.)

6 Semestr IX WYKŁADY: Mechaniczne własności podłoża miękkiego, parametry podłoża, naprężenia w odkształcalnej warstwie podłoża. Kinematyka i dynamika koła z ogumieniem pneumatycznym poruszającego się po miękkim podłożu: odkształcenie opony i podłoża, poślizg, opór toczenia, przyczepność do podłoża. Dynamika ciągnika kołowego: siły działające na ciągnik, równania ruchu i bilans mocy, stateczność podłużna, stateczność poprzeczna. Kinematyka i dynamika układu jezdnego gąsienicowego, kinematyka gąsienicy, dynamika układu gąsienicowego, poślizg, przyczepność, opór toczenia. Dynamika ciągnika gąsienicowego: równania ruchu i bilans mocy, rozkład nacisków gąsienicy na podłoże, stateczność podłużna i poprzeczna, siły i momenty działające na ciągnik w ruchu krzywoliniowym. Obliczenia trakcyjne: dobór mocy silnika, wytyczne doboru przełożeń, charakterystyka uciągu, zdolność ciągnika do poruszania się po miękkim podłożu. Podział ciągników: kryteria podziału, cechy konstrukcyjne poszczególnych grup ciągników. Sprzęgła ciągnikowe: rodzaje sprzęgieł, sprzęgła trwale włączone, sprzęgła podwójne, sprzęgła trwale wyłączone, proces tarcia sprzęgła przy ruszaniu z miejsca. Skrzynie przekładniowe ciągników: rodzaje skrzyń przekładniowych, skrzynie z nieruchomymi osiami obrotu kół zębatych, skrzynie planetarne, wzmacniacze momentów. Mosty napędowe: przekładnie główne pojedyncze i podwójne, mechanizmy różnicowe zwykłe, mechanizmy różnicowe o zwiększonym tarciu wewnętrznym, właściwości kinematyczne i dynamiczne mechanizmów różnicowych o zwiększonym tarciu wewnętrznym. Hydrostatyczne układy napędowe: budowa hydrostatycznych układów napędowych, schematy hydrostatycznych układów napędowych, charakterystyki przekładni hydrostatycznych. Mechanizmy skrętu: podział i zastosowanie, omówienie poszczególnych rozwiązań konstrukcyjnych. Zawieszenia ciągników: rodzaje zawieszeń, zawieszenie półsztywne, zawieszenie sprężyste. Koła jezdne ciągników kołowych: koła sztywne i elastyczne, zwiększenie przyczepności kół do podłoża. Osie przednie ciągników kołowych: budowa osi przednich, regulacja rozstawu kół. Układy jezdne ciągników gąsienicowych: budowa układu jezdnego gąsienicowego, konstrukcja mechanizmu napinającego, konstrukcja gąsienic i kół napędzających. Układy kierownicze ciągników kołowych: układy beztrapezowe, przekładnie kierownicze, urządzenia wspomagające. Układ zawieszenia narzędzia rolniczego: budowa, elementy hydrauliczne, systemy sterowania położenia narzędzia. LABORATORIUM: Układy napędowe uniwersalnych ciągników kołowych, konstrukcja sprzęgieł podwójnych ciągników rolniczych. Wyznaczanie pracy tarcia sprzęgła. Podnośniki hydrauliczne i układy zawieszenia narzędzi. Układy napędowe ciągników gąsienicowych; obliczanie przełożeń przekładni obiegowych. Wyznaczanie charakterystyki uciągu ciągnika. Współpraca ciągnika z maszynami rolniczymi. Dr hab. inż. Józef Struski, prof. PK Semestr, wymiar godz. (W, L), kt Technologia pojazdów samochodowych SC-5 VIII W2 (2 pkt.); IX W E 1, L1 (3 pkt.) Semestr VIII WYKŁADY: Przemysł motoryzacyjny w Polsce. Ogólne zasady organizacji produkcji w przemyśle motoryzacyjnym. Materiały i półwyroby stosowane w przemyśle motoryzacyjnym. Technologia elementów tłokowych silników spalinowych (wał korbowy, wał rozrządu, kadłub, głowica, tłoki, sworznie tłokowe, pierścienie, tuleje cylindrowe, korbowód, zawory). Technologia elementów aparatury paliwowej. Technologia wybranych elementów osprzętu silnika: chłodnic, pompy wodnej. Technologia łożysk ślizgowych. Materiały ceramiczne w budowie silników spalinowych. Technologia montażu silników. Technologia budowy samonośnych nadwozi samochodowych; proces projektowania nadwozi. Technologia wykonania wytłoczek. Semestr IX WYKŁADY: Technologia łączenia wytłoczek. Pokrycia ochronno-dekoracyjne nadwozi. Montaż samochodu. Technologia okładzin ciernych (klocki hamulcowe, okładziny hamulcowe i sprzęgłowe). Technologia elementów gumowych. Tworzywa sztuczne w budowie pojazdów samochodowych. Zagadnienie recyklingu w przemyśle motoryzacyjnym.

7 LABORATORIUM: Technologia elementów silników spalinowych (w WSW Andrychów). Technologia nadwozi (w FIAT Auto-Poland). Technologia opon (w TC Dębica). Dr hab. inż. Andrzej Mruk, prof. PK Semestr, wymiar godz. (W, L), pkt : Eksploatacja pojazdów samochodowych SC-6 IX W E 2, L2 (6 pkt.) Semestr IX WYKŁADY: Podstawy eksploatacji: podstawowe określenia z zakresu eksploatacji pojazdów; metody oceny jakości eksploatacyjnej samochodów; charakterystyki eksploatacyjne samochodów; stan graniczny, starzenie samochodu; przyczyny zmian stanu technicznego pojazdu samochodowego. Obsługi techniczne samochodów: klasyfikacja obsług, zakres czynności obsługowych i pracochłonność obsług; organizacja procesu obsługowego, wyposażenie stacji obsługowych. Obsługa silnika i jego osprzętu niesprawności, diagnostyczne badania i regulacja: silnika, układu zasilania gaźnikowego, układu zasilania wtryskowego silników z zapłonem iskrowym i z zapłonem samoczynnym układu zapłonowego, układu smarowania, układu chłodzenia. Obsługa układu napędowego niesprawności, kontrola i regulacja: sprzęgła, skrzyni biegów, przekładni głównej i mechanizmu różnicowego, wałów napędowych, półosi, przegubów. Obsługa zawieszenia i kół jezdnych niesprawności, kontrola i badania: układu zawieszenia, mostów, piast kół, kół ogumionych; wyważanie kół. Obsługa układu kierowniczego niesprawności, kontrola i regulacja: przekładni kierowniczej, układu drążków, mechanizmu zwrotniczego, układu wspomagania; diagnostyczne badania układu kierowniczego, zawieszeń i kół. Obsługa układu hamulcowego niesprawności, kontrola, badania i regulacja: mechanizmu hamulcowego, hydraulicznego układu hamulcowego, pneumatycznego układu hamulcowego. Obsługa osprzętu elektrycznego niesprawności, kontrola i badania: akumulatora, rozrusznika, prądnicy, regulatora, osprzętu oświetleniowego, osprzętu kontrolnego i sygnalizacyjnego; diagnostyka bezpieczeństwa. Eksploatacja samochodów w warunkach specjalnych: wpływ warunków eksploatacji na trwałość i niezawodność elementów i zespołów samochodu; eksploatacja pojazdów w niskich i wysokich temperaturach; eksploatacja pojazdów w warunkach dużych obciążeń i dużego zapylenia. LABORATORIUM: Diagnostyczne badania silnika. Obsługa, kontrola, badania i regulacja układu zasilania silników z zapłonem iskrowym. Obsługa, kontrola, badania i regulacja układu zasilania silników z zapłonem samoczynnym. Obsługa i kontrola układów smarowania i chłodzenia. Obsługa, kontrola i regulacja: sprzęgła, skrzyni biegów przekładni głównej i mechanizmu różnicowego, wałów napędowych, półosi, przegubów. Kontrola, badania, regulacja: zawieszenia (badania amortyzatorów), kół jezdnych (wyważanie), układu kierowniczego (regulacja przekładni kierowniczej, ustawianie kątów kół), wspomagania układu kierowniczego. Kontrola, badania i regulacja hydraulicznego układu hamulcowego. Kontrola, badania i regulacja pneumatycznego układu hamulcowego. Kontrola, badania i regulacja osprzętu elektrycznego: akumulatora (ładowanie akumulatorów), rozrusznika, prądnicy, regulatora, układu zapłonowego, czujników, wskaźników i innych. Dr hab. inż. Adam Polak, prof. PK Semestr, wymiar godz. (W, L), pkt.: Elektrotechnika samochodowa SC-7 VIII W2, L1 (5 pkt.)

8 Semestr VIII WYKŁADY: Rys historyczny. Co to jest mechatronika samochodowa? Mechatroniczne samochodowe czujniki (sensory), pobudniki (aktuatory) i napędy (motuatory). Mechatroniczne samochodowe mikrosterowniki. Systemy mikroprocesorowe: Mikroprocesory w systemach mechatronicznych. System mikroprocesorowy. Centralna jednostka procesująca (CPU). Pamięć półprzewodnikowa. Wejścia i wyjścia. Obwody peryferyjne. Koprocesory. Rodzaje mikroprocesorów. Programowalne urządzenia logiczne. Techniki pół- i nadprzewodnikowe. Systemy mikroprocesorowe: Rozwój systemów mikroprocesorowych. Zestawy (asemblery), łącza (sprzęgła) i język programowania zestawu. Języki programowania wysokiego poziomu i zborniki (kompilatory). Wielozadaniowa jednostka wykonawcza (egzekutor) w czasie rzeczywistym. Łączność (telekomunikacja). Systemy makrokomutatorowe: Makrokomutatory w systemach mechatronicznych. System makrokomutatorowy. Rodzaje komutacji. Makrokomutatory przekształcające prąd przemienny na prąd stały (prostowniki). Makrokomutatory przekształcające prąd stały na prąd przemienny (falowniki). Makrokomutatory przekształcające prąd przemienny na prąd przemienny (przemienniki liczby faz i częstotliwości). Makrokomutatory przekształcające prąd stały na prąd stały bądź prąd przemienny na prąd przemienny (przerywniki). Mechatroniczne sterowanie ruchem liniowym i obrotowym: Pobudniki (aktuatory) i napędy (motuatory). Urządzenia sterujące (sterowniki). Mechatronicznie sterowane systemy pobudnikowe ruchu liniowego. Mechatronicznie sterowane elektroenergetyczne systemy zasilania wyposażenia elektrycznego i elektronicznego pojazdów. Mechatronicznie sterowane elektromechaniczne systemy rozruchu silników spalinowych. Mechatronicznie sterowane systemy zarządzania działaniem silnika spalinowego z zapłonem elektrycznym i wtryskiem paliwa. Mechatronicznie sterowane systemy zarządzania działaniem silnika spalinowego z zapłonem kompresyjnym i wtryskiem paliwa. Mechatronicznie sterowane systemy zarządzania działaniem sprzęgła i przekładnią (skrzynią biegów). Mechatronicznie sterowane systemy zarządzania jazdą pojazdu AWD x AWB x AWA x AWS (napędzanym, hamowanym, zawieszonym i kierowanym na wszystkie koła). Mechatronicznie sterowane systemy zarządzania działaniem pomocniczego wyposażenia elektrycznego i elektronicznego pojazdów. Mechatronicznie sterowane systemy informacyjne i zobrazowujące wraz z sygnalizacją świetlną i dźwiękową pojazdów. Mechatronicznie sterowane systemy nawigacyjne i przeciwkolizyjne. Mechatronicznie sterowane systemy oświetleniowe, klimatyzacyjne i oczyszczające szyby (spryskujące i wycierające) pojazdów. Mechatronicznie sterowane systemy wykrywania przeszkód z tyłu pojazdu. Mechatronicznie sterowane systemy bezpieczeństwa i wygody pasażerów. Mechatronicznie sterowane systemy znoszenia hałasu. Mechatronicznie sterowane zwielokrotnione (multipleksowe) systemy przewodów elektrycznych pojazdów. Mechatronicznie sterowane systemy blokowania drzwi pojazdu. Mechatronicznie sterowane systemy przeciwzłodziejskie. Mechatronicznie sterowane elektromechaniczne systemy napędowe pojazdów elektrycznych i hybrydowych. Przyszłość mechatroniki samochodowej. LABORATORIUM: Wprowadzenie. Mechatronicznie sterowany elektroenergetyczny system zasilania wyposażenia elektrycznego i elektronicznego pojazdu. Współpraca samochodowej komutatorowej prądnicy mechanoelektrycznej prądu przemiennego, wytwarzającej prąd stały z baterią akumulatorów chemoelektrycznych prądu stałego. Mechatronicznie sterowany system zarządzania działaniem silnika spalinowego z zapłonem elektrycznym. Mechatronicznie sterowany system zarządzania działaniem silnika spalinowego z wtryskiem paliwa. Mechatronicznie sterowany elektromechaniczny system rozruchu silnika spalinowego pojazdu. Podzespoły różnych aparatów zapłonowych wysokiego napięcia i transformatory zapłonowe. Dr inż. Zdzisław Juda Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej (E-4) Semestr, wymiar godz. (W, L), pkt.: Problemy ekologiczne motoryzacji SC-8 IX W1, L1 (2 pkt.) Semestr IX WYKŁADY: Rola i znaczenie pojazdów samochodowych we współczesnym świecie w aspekcie ich oddziaływania na środowisko naturalne. Toksyczne składniki spalin wydalane w spalinach pojazdów samochodowych: mechanizm tworzenia toksycznych związków w spalinach silników ZI i ZS,

9 charakterystyka poszczególnych toksycznych związków zawartych w spalinach silnikowych. Sposoby ograniczania emisji toksycznych związków spalin. Normy i metody badań emisji toksycznych związków w spalinach silnikowych: normy homologacyjne, normy stosowane przy okresowym badaniu technicznym pojazdów. Analizatory i metody pomiaru zawartości toksycznych związków w spalinach silnikowych. Problemy hałasu, drgań i ciepła emitowanych przez pojazdy samochodowe. Degradacja, składowych części pojazdów i materiałów eksploatacyjnych, recykling. Sposób eksploatacji pojazdu w aspekcie obciążenia środowiska naturalnego. LABORATORIUM: Charakterystyka biegu jałowego silnika ZI; pomiar zawartości tlenku węgla na biegu jałowym przy różnych nastawach regulacyjnych. Pomiar zadymienia spalin silnika ZS. Omówienie działania i sposobu pomiaru toksyczności spalin za pomocą analizatorów spalin typu NDIR, FID i CLD. Pomiar stężeń NO/NO x w spalinach silnika przy różnych stanach obciążenia. Pomiar stężeń podstawowych składników toksycznych spalin przed katalizatorem i za katalizatorem w warunkach sporządzania charakterystyki obciążeniowej. Pomiar zawartości podstawowych składników toksycznych spalin przed katalizatorem i za katalizatorem w warunkach sporządzania charakterystyki prędkościowej. Pomiar zawartości węglowodorów emitowanych w gazach ze skrzyni korbowej silnika. Dr inż. Marek Brzeżański Semestr, wymiar godz. (W, L), pkt : Urządzenia wspomagające w samochodach SC-9 IX W1, L1 (2 pkt.) Semestr IX WYKŁADY: Wprowadzenie: wymagania i zakres wykładu, literatura obowiązkowa i uzupełniająca; podstawy teoretyczne urządzeń hydraulicznych i pneumatycznych; wymagania stawiane hydraulicznym i pneumatycznym samochodowym układom wspomagającym; akty normatywne. Projektowanie pneumatycznych podciśnieniowych układów wspomagających hamulce hydrauliczne: zasada działania, rozwiązania konstrukcyjne (mastervac, hydrovac), charakterystyki i sposoby ich wyznaczania, przykłady przeliczeń, hydrauliczne korektory sił hamowania. Projektowanie pneumatycznych nadciśnieniowych układów wspomagających hamulce hydrauliczne: zasada działania, rozwiązania konstrukcyjne jedno- i dwuobwodowe (Westinghause), charakterystyki, przykład przeliczenia, stany awaryjne, nadciśnieniowe sterowania sprzęgłem. Projektowanie hydraulicznych układów wspomagających kierownicę: zasada działania, rozwiązania konstrukcyjne (ZF, ZiŁ), charakterystyki i sposoby ich wyznaczania, przykłady przeliczeń, stany awaryjne, przekładnie ze wspomaganiem zależnym od prędkości jazdy, dobór przekładni kierowniczej do samochodu. Przeliczanie hydraulicznych urządzeń optymalno-poślizgowych (ABS, ASR): zasada działania, rozwiązania konstrukcyjne (Bosch, Lucas). Amortyzatory hydrauliczne: teoretyczne podstawy działania, rozwiązania konstrukcyjne, amortyzatory gazowe (Amstrong, RIV, Koni, Bilstein). Projektowanie hydropneumatycznego zawieszenia samochodów: zasady działania różnych rozwiązań konstrukcyjnych, zawieszenia aktywne. LABORATORIUM: Stanowiskowe badanie układu hamulcowego z urządzeniem wspomagającym podciśnieniowo. Badanie korektora sił hamowania. Stanowiskowe badanie układu hamulcowego z urządzeniem wspomagającym nadciśnieniowo. Stanowiskowe badanie przekładni kierowniczej ze wspomaganiem hydraulicznym. Badanie stanowiskowe i drogowe układu ABS. Stanowiskowe wyznaczanie charakterystyk amortyzatorów. Badanie stanowiskowe pneumatycznego zawieszenia autobusu. Dr inż. Aleksander Kuranowski Semestr, wymiar godz. (W), Drgania w pojazdach samochodowych SC-10 IX W1 (2 pkt.)

10 Semestr IX WYKŁADY: Modele fizyczne i matematyczne drgań w pojazdach samochodowych. Stosowane uproszczenia przy budowie modeli, ich zakres i uzasadnienie. Typy wymuszeń. Metody analizy drgań i ich zastosowanie w pojazdach samochodowych. Korelacyjna i spektralna analiza drgań. Widma amplitudowe i widma mocy, porównania i związki zachodzące między nimi. Wskaźniki oceny drgań pionowych elementów samochodu. Statystyczny opis nierówności nawierzchni. Oddziaływania wzajemne: układ jezdny droga. Wpływ charakterystyk elementów układu jezdnego na drgania samochodu. Zastosowanie wyników analizy drgań w projektowaniu elementów układu jezdnego i elementów nadwozia. Modele, metody i wskaźniki oceny komfortu jazdy. Metody eksperymentalne badania drgań. Aparatura i wyposażenie do badania drgań. Metody opracowania danych z eksperymentu. Wspomaganie komputerowe analizy drgań samochodów. Badania drogowe komfortu jazdy kierowcy i pasażerów wybranego samochodu dla dwóch rodzajów nawierzchni drogi. Obróbka wyników z badań komfortu. Dr inż. Wiesław Pieniążek