Przykłady działań realizowanych w Polsce w ramach adaptacji do zmian klimatu - dobre praktyki (część 3)

Transkrypt

1 Zielona i Błękitna Infrastruktura Przykłady działań realizowanych w Polsce w ramach adaptacji do zmian klimatu - dobre praktyki (część 3) Iwona Wagner Katedra Ekologii Stosowanej, Uniwersytet Łódzki FPP Enviro sp. z.o.o.

2 IP 6 PR UE, GOCE Uniwersytet Łódzki Urząd Miasta Łodzi Koordynatorzy: Iwona Wagner iwwag@biol.uni.lodz.pl Maciej Zalewski mzal@ biol.uni.lodz.pl LIFE08 ENV/PL/ Uniwersytet Łódzki Urząd Miasta Łodzi Wydział Gospodarki Komunalnej Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Łódzka Spółka Infrastrukturalna Koordynatorzy: Tomasz Jurczak tjurczak@biol.uni.lodz.pl Maciej Zalewski mzal@ biol.uni.lodz.pl Urząd Miejski w Radomiu Wodociągi Radomskie FPP Enviro sp. Z.o.o. Uniwersytet Łódzki Koordynatorzy: Katarzyba Jankowska (UMR) Stefan Obłąkowski (FPP) Jerzy Frączek (WR) Tomasz Jurczak (UŁ) Maciej Zalewski (UŁ)

3 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU strategicznie zaplanowana sieć obszarów naturalnych i półnaturalnych z innymi cechami środowiskowymi, zaprojektowana i zarządzana w sposób mający zapewnić szeroką gamę usług ekosystemowych obszary chronione zdrowe ekosystemy naturalne cechy krajobrazu ZI może przyczynić się do skutecznej realizacji wszystkich strategii politycznych UE odtworzone siedliska sztuczne elementy wielofunkcyjne strefy el.podnoszące ogólną jakość ekologiczną elementy miejskie

4 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU ODTWORZENIE CYKLU WODNEGO W MIEŚCIE JEST KLUCZOWE DLA SAMOREGULACJI ADAPTACJI I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO MIAST kondensacja opad ewapotranspiracja Spływ powierzchniowy infiltracja Lokalna ewapotranspirac ja Spływ powierzchniowy opad opad lokalna infiltracja Spływ powierzchniowy NIE

5 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU Woda jest niezbędna dla utrzymania obszarów przyrodniczych, poprawy potencjału społecznego i zrównoważonego rozwoju (BŁĘKITNA INFRASTRUKTURA) EKOHYDROLOGIA Tereny zielone - to naturalne i najbardziej ekonomiczne metody dla retencji wód (ZIELONA INFRASTRUKTURA) NIE

6

7 WYSPA Niska CIEPŁA, jakość NISKA wodywilgotność I JAKOŚC POWODZIE POWIETRZA I PODTOPIENIA (toksyczne zakwity sinicowe, POP) (podwyższone ryzyko wystepowania alergii i astmy); rednet Property Consulting

8 Retencja wód burzowych Al. Włókniarzy Zb. Wycieczkowa Zb. Wasiaka W Zbiornik Żabieniec N (2008/2011) E S Zb. Pabianka Zb. Teresy Zb. Teresa Zb. Zgierska Staw Dolny Staw Górny

9 Doczyszczanie wód burzowych osadnik Sedymentacja 2009 Sekwencyjny system sedymentacyjno-biofiltracyjny Nasilona sedymentacja Absorpcja biogeochemiczna Biofiltracja

10 Podniesienie pojemności absorpcyjnej zbiorników w stosunku do zanieczyszczeń

11 Podniesienie pojemności absorpcyjnej zbiorników w stosunku do zanieczyszczeń Al. Włókniarzy Fitoremediacja: podnoszenie pojemności absorpcyjnej względem zanieczyszczeń optymalizacja wychwytywania biogenów Zb. Teresa Zb. Zgierska Wasiak Res. (planned) Zb. Pabianka W N S E Zbiornik Żabieniec (2008/2011) Zb. Teresy Staw Dolny Staw Górny Wycieczkowa Res

12 Podniesienie pojemności absorpcyjnej zbiorników w stosunku do zanieczyszczeń Zapobieganie toksycznym zakwitom przez: sterowanie hydrodynamiką przepływu wody kształtowanie struktury biotycznej dla wychwytywania nutrientów 6 lat

13 Rehabilitacja rzek

14 Całkowity budżet projektu: Koszt kwalifikowany: Udział finansowy KE: Udział finansowy NFOŚiGW: Wkład własny beneficjentów: (w tym udział finansowy WFOŚiGW: zł) Okres realizacji: 01/01/ /12/2014 LIFE08 ENV/PL/ LIFE+ Environment Policy & Governance Ekohydrologiczna rekultywacja zbiorników rekreacyjnych Arturówek (Łódź) jako modelowe podejście do rekultywacji zbiorników miejskich Katedra Ekologii Stosowanej, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki, Łódź, Banacha 12/16 Koordynator projektu: Prof. dr hab. Maciej Zalewski, mzal@biol.uni.lodz.pl, tel Kierownik projektu: dr Tomasz Jurczak, tjurczak@biol.uni.lodz.pl, tel

15 Jurczak et al., 2012 LIFE08 ENV/PL/ Wpływ wód opadowych na jakość wód rzeki Bzury i zbiorników rekreacyjnych w Arturówku 5,0 stały monitoring ,0 stężenie TP [mg/l] 4,0 3,0 2,0 roztopy śniezne opady deszczu stężenie TP [mg/l] 1,6 1,2 0,8 0,4 0 02:15 02:25 02:35 02:45 02:55 03:05 03:15 03:35 dynamika zmian wód opadowych stężenie TN [mg/l] 8,0 6,0 4,0 stężenie TN [mg/l 1,0 2,0 stężenie mikrocystyn [ug/l 0, BN AD AŚ AG BP BW W BPW UŁ mikrocystyna-lr inne mikrocystyny BN AD AŚ AG BP BW W BPW UŁ 0, Zakwit sinic z rodzaju Microcystis i Aphanizomenon w zbiorniku Arturówek górny, 2012

16 LIFE08 ENV/PL/ EH-REK Ekohydrologiczna rekultywacja zbiorników rekreacyjnych "Arturówek" (Łódź) jako modelowe podejście do rekultywacji zbiorników miejskich Legenda * - STANOWISKA: BN - rzeka Bzura poniżej zbiorników Arturówek, AD - zbiornik Arturówek Dolny, AŚ - zbiornik Arturówek Środkowy, AG zbiornik Arturówek Górny, BP - rzeka Bzura powyżej zbiorników Arturówek, BW - rzeka Bzura poniżej ul. Wycieczkowej, SW - staw przy ulicy Wycieczkowej,

17 LIFE08 ENV/PL/ Sekwencyjny system sedymentacyjno-biofiltracyjny (SSSB) do przejmowania wód burzowych z ulicy Wycieczkowej VI.2013 V.2013 VI.2013 VI.2013

18 LIFE08 ENV/PL/ Ekohydrologiczna adaptacja zbiornika Arturówek górny w celu intensyfikacji oczyszczania wód opadowych V.2012 IV.2013 V.2013 VI.2013 Temp 23.7ºC, TP 0.19, NO , NO 3-0,23, NH mg/l, Temp 17.7ºC, TP 1.22, NO , NO , NH mg/l,

19 LIFE08 ENV/PL/ Konstrukcja stref buforowych wraz z biogeochemicznymi barierami dla redukcji substancji biogenicznych i zawiesiny IV.2012 V.2013 VI.2013 VI.2013

20 LIFE08 ENV/PL/ Ekohydrologiczna rekultywacja zbiorników rekreacyjnych Arturówek (Łódź) jako modelowe podejście do rekultywacji zbiorników miejskich

21 Budżet projektu ( ) Dofinansowanie w wysokości ~56% pozyskano z programu LIFE, Dofinansowanie uzupełniające w wysokości ~34% z krajowych środków NFOŚiGW Partnerzy projektu:

22 Budżet funduszu LIFE na lata Podprogram - Środowisko (dotyczący projektów przyrodniczych i środowiskowych) Podprogram Klimat (dotyczący projektów adaptacji i mitygacji zmian klimatycznych) Z podprogramu Łagodzenie skutków zmiany klimatu dofinansowanie z programu LIFE otrzymał jedynie projekt RadomKlima, z pozostałych programów dofinansowanie otrzymały dwa inne projekty.

23 Cel projektu Stworzenie przestrzeni miejskiej w Radomiu o zwiększonej odporności na zmiany klimatu poprzez budowę demonstracyjnej zielonej i niebieskiej infrastruktury opartej na podejściu ekosystemowym. Zastosowanie błękitnej i zielonej infrastruktury w adaptacji miasta do zmian klimatu przez działania: z zewnątrz miasta w rzece miejskiej wewnątrz miasta Poprawa jakości i złagodzenie ekstremalnych przepływów wód dopływających do miasta Rehabilitacja struktury fizycznej, bioróżnorodności i procesów ekologicznych w dolinie rzeki Mlecznej Zwiększenie retencji krajobrazowej wody w przestrzeni miejskiej przez spowolnienie odpływu wód opadowych a d a p t a c j a a d a p t a c j a a d a p t a c j a ograniczenie ryzyka powodzi, niskiego przepływu, wystąpienia toksycznych zakwitów sinic (A, B) poprawa naturalnych zdolności retencyjnych, samooczyszczania, elastyczności ekosystemu na stres klimatyczny w oparciu o podejście ekosystemowe i ekohydrologię (A, B) zredukowanie ryzyka lokalnych podtopień, suszy, zagrożenia dla zdrowia publicznego wynikającego z miejskiej wyspy ciepła (A, B)

24 C 6 C 6 C 4 C 6 C 6 C 3 C 2C C1 5 C Level 26 Inner-city Flooding zone Level 1 Outside city A. Działania przygotowawcze B. Wykup gruntów C. Działania wdrożeniowe D. Monitoring wpływu działań projektu na osiągnięcie jego celu E. Komunikacja i rozpropagowywanie wyników projektu F. Zarządzenie projektem

25 Innowacyjne rozwiązania zaproponowane w projekcie: Ocena wrażliwości terenu miasta jako wkład do strategii adaptacji Portal GIS Radom Klima Sekwencyjne zbiorniki sedymentacyjne Restytucja doliny miejskiej rzeki City Pond (Klima-Pond) i inne elementy drobnej, rozproszonej błękitnozielonej infrastruktury Działania wdrożeniowe realizowane przez Wodociągi Radomskie i Urząd Miasta Radom: Adaptacja stawów kolmatacyjnych i jazu kozłowego przy zbiorniku Borki Adaptacja Zbiornika Borki do łagodzenia ekstremalnych przepływów Poprawa jakości wody, złagodzenie przepływów i poprawa bioróżnorodności w Potoku Północnym Renaturyzacja i adaptacja do zmian klimatu miejskiej rzeki Mlecznej Adaptacja kanału deszczowego A0 i zastosowanie systemu sedymentacyjno-biofiltracyjnego Stworzenie polderu zalewowego na Cerekwiance

26 analiza danych przestrzennych, demograficznych, hydrograficznych bioróżnorodnościowych, dokumentów strategicznych Metody warsztatowe (współpraca z interesariuszami, np., analiza warunków społecznogospodarczych, ocena podatności/adaptacji w sektorach) Wiedza ekspercka (grupy robocze wewnątrz projektu, zewnętrzne konsultacje eksperckie) + = Wrażliwość (+wpływ) Potencjał adaptacyjny Podatność Zielona i błękitna infrastruktura i kapitał naturalny Infrastruktura szara, demografia, dane sektorowe

27 Podzadanie A5.3. Koncepcja błękito-zielonej infrastruktury w krajobrazie miejskim polder zalewowy na rzece Cerekwiance

28 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA - DZIAŁANIA DEMOSNTRACYJNE NA CIEKACH: RZEKA MLECZNA

29 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA - DZIAŁANIA DEMOSNTRACYJNE NA CIEKACH: RZEKA MLECZNA

30 Zagospodarowanie wód opadowych CLIMAPOND

31 Zagospodarowanie wód opadowych CLIMAPOND CLIMAPOND

32 Zagospodarowanie wód opadowych CLIMAPOND CLIMAPOND

33 Zagospodarowanie wód opadowych na osiedlach mieszkaniowych

34 Zagospodarowanie wód opadowych na osiedlach mieszkaniowych BIO-DRAIN WATERCUT URBANSWALE

35 Zagospodarowanie wód opadowych w strefie wysokiej zieleni przyulicznej

36 Zagospodarowanie wód opadowych w strefie wysokiej zieleni przyulicznej BIO-DRAIN WATERCUT

37 Zagospodarowanie wód opadowych na parkingach osiedlowych

38 Zagospodarowanie wód opadowych na parkingach osiedlowych WATERDEFLECT Odwodnienie liniowe URBANSWALE

39 Zagospodarowanie wód opadowych Wysepki drogowe (pocket-wetlands)

40 Zagospodarowanie wód opadowych Wysepki drogowe (pocket-wetlands) Urban Island WATERCUT

41 Zagospodarowanie wód opadowych Obszary rewitalizowane

42 Zagospodarowanie wód opadowych Obszary rewitalizowane WATERDEFLECT Powierzchnia przepuszczalna

43 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PODSUMOWANIE:

44 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PODSUMOWANIE: 1. Integracja wody i zieleni Wstępna koncepcja, autorstwo: FPP Enviro

45 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PODSUMOWANIE: 1. Integracja wody i zieleni 2. Integracja ludzi ZAANGAŻOWANIE RÓŻNYCH GRUP INTERESARIUSZY NA ZRÓŻNICOWANYCH POZIOMACH ZAANGAŻOWANIA W SYSTEMATYCZNYM I ZINTEGROWANYM PROCESIE

46 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PODSUMOWANIE: 1. Integracja wody i zieleni 2. Integracja ludzi 3. Integracja planów ŁÓDŹ: Sformułowanie rekomendacji do Studium Zagospodarowania i Kierunków Rozwoju Miasta Łodzi Zintegrowane zarządzanie wodami deszczowymi Błękitno-Zielona Sieć Studium Zagospodarowania i Kierunków Rozwoju Miasta Łodzi Strategia Zintegrowanego Rozwoju Łodzi RADOM: Sformułowanie Miejskiego Planu Adaptacji Adaptacja koncepcji naukowej do dokumentów planistycznych Grant prezydenta MŁ (Ed.VII.4346/G-19/2009 z

47 BŁĘKITNO-ZIELONA INFRASTRUKTURA I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU PODSUMOWANIE: 1. Integracja wody i zieleni 2. Integracja ludzi 3. Integracja planów 4. Integracja kapitału naturalnego Bioróżnorodność

48 IP 6 PR UE, GOCE Uniwersytet Łódzki Urząd Miasta Łodzi Koordynatorzy: Iwona Wagner iwwag@biol.uni.lodz.pl Maciej Zalewski mzal@ biol.uni.lodz.pl LIFE08 ENV/PL/ Uniwersytet Łódzki Urząd Miasta Łodzi Wydział Gospodarki Komunalnej Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Łódzka Spółka Infrastrukturalna Koordynatorzy: Tomasz Jurczak tjurczak@biol.uni.lodz.pl Maciej Zalewski mzal@ biol.uni.lodz.pl Urząd Miejski w Radomiu Wodociągi Radomskie FPP Enviro sp. Z.o.o. Uniwersytet Łódzki Koordynatorzy: Katarzyba Jankowska (UMR) Stefan Obłąkowski (FPP) Jerzy Frączek (WR) Tomasz Jurczak (UŁ) Maciej Zalewski (UŁ)