ROZPRAWA ROZPŠAWA 2015/2016

Transkrypt

1 DOMOWINA ZWJAZK ŁUŽISKICH SERBOW Z. T. RĚČNY CENTRUM WITAJ DOMOWINA ZWĚZK ŁUŽYSKICH SERBOW Z. T. RĚCNY CENTRUM WITAJ DOMOWINA BUND LAUSITZER SORBEN E. V. WITAJ SPRACHZENTRUM ROZPRAWA ROZPŠAWA 2015/2016 (krótka wersija) 1

2 1. Kubłansk plitiske dźěł RCW RCW wuknja stajnje kubłanskplitiske dźěł w nawjedwanskej ab čłnskej funkciji a t w slědwacych gremijach: we wuběrku za kubłanje a młdźinu Dmwiny w dźěłwej skupinje za kubłanske temy při Branibrskim ministerstwje za kubłanje, młdźinu a sprt w kubłanskej syći Delnja Łužica w nadšulskej fachwej knferency serbšćiny (DŁ) we wdźenskej skupinje ke kncepciji 2plus při Sakskim statnym ministerstwje za kultus w serbskimaj rěčnymaj kmisijmaj w Delnjej a Hrnjej Łužicy we wuběrku młdźinskeje pmcy Budyšin w pdwuběrku k planwanju młdźinskeje pmcy Budyšin w dźěłwym kruhu za hlčace naležnsće wkrjesa Budyšin w ekspertwej kmisiji Krajneh zarjada za zažne kubłanje w susdnych rěčach (Landesstelle für frühe nachbarsprachige Bildung) Nawdnica RCW w Budyšinje a zastupwacy nawda w Chćebuzu wudźeržujetaj nim th w peratiwnym dźěle stajne kntakty nšerjam pěstwarnjw, nawdam a wučerjam šulw, Sakskej kubłanskej agenturje, Sakskemu kubłanskemu institutej, Dźěłanišću za serbske kubłanske wuwiwanje Chćebuz (ABC), ministerstwam za kubłanje a wědmsć w Branibrskej a Sakskej, zapósłancam krajw a zwjazka, wkrjesnym a měšćanskim zarjadam kaž tež wědmstnym institucijam, ktrež w tu a wukraju na plu wjacerěčnsće dźěłaja. Fachwa přirada RCW je s 21. januara 2013 znwa załžiła. Jeje hłwny nadawk je, přistajenych RCW při fachwym wusměrjenju swjeje dźěławsće pradźwać a w priritach za přichd rzmyslwać. W njej skutkuja fachwcy a zastupjerj kubłanišćw (pěstwarnje, šule, fachwa šula za scialnu pedaggiku). Na kóždym zetkanju wbjednawa s jedne ćežišć. W lěće 2014 steješe Katalg kwalitatiwnych kriterijw k spěchwanju a psrědkwanju serbšćiny w dźěćacych dnjwych přebywanišćach w Sakskej w srjedźišću wuradźwanja. Termin zetkanja w lěće 2015 běše 28. ktber. W srjedźišću steješe prezentacija nweje internetweje strny k certifikaciji serbskrěčnych kmansćw. Wna wbsahuje dtal nim zakładnych infrmacijw za wučacych a wuknjacych mustrwe nadawki za niwwwe schdźenki A1 a A2 ( srbisch.de). W lěće 2016 njeje s přirada zetkała. 2

3 2. Publikacije 2.1. Stajne publikacije Lutki: 6 zešiwkw kóždy w delnj a hrnjserbskim wudaću (wt 3. kwartala 2016 d 3. kwartala 2017 Lutki njewuńdu, dkelž njehdźeše s dźěłwe městn zamłwiteje prjektweje sbudźěłaćerki w času jeje maćerneh dwla znwa wbsadźić) Płmje: 22 wudaśw Płmj: 22 wudaćw Serbska šula: 8 wudaćw 2 x 2 pskitkaj/pórucenja (hrnjserbski a delnjserbski katalg wučbnych a didaktiskich materialw) 2.2. Didaktiske a wučbne materialije We wtrjedźe wuwiwanje rěče/pedaggika je s w lětmaj 2015/2016 cyłkwnje 62 titulw zhrmadnje z LND a 22 titulw w zamłwitsći RCW nadźěłał (DŁ a HŁ): wučbnicy a dźěłwe zešiwki dalše wučbne materialije (wudate w LND) delnjserbske hrnjserbske delnjserbske hrnjserbske Jak wusahwace delnjserbske titule p wbjimje lektrskeh dźěła a/ab p wbsahu wbhladujemy: Ptaški w našej dmwni, źěłarnička Zwěrjeta w zymje, źěłarnička Pismikwe wknješka, mapa za 1. lětnik Narska liška 1 3, zarědnik za ceptarja Narska liška 1 3, krtki za šulerja Serbski lažk 1, awdi CD Wěcna wěda 2, wucbnica Narska liška 1 3, źěłwe łpjena Serbske nałgi a wašnja, mapa Rufus w zwěrjeńcu, bršura Rufus a złźej, bršura Serbski lažk 2, awdij CD Pismiki z měška, hra Zwucujm serbski 4, źěłwy zešywk Muzika 7/8, zwucwański zešywk Infrmaciske materialije (aktualizacija): Flyer: Serbske kubłańske drgi Srbische/Wendische Bildungswege Bršurka: Serbska rěc clna wěc 3

4 Niša ličba delnjserbskich didaktiskich a wučbnych materialijw ma swju přičinu we wbmjezwanych móžnsćach, awtrw za teksty tajkeh razu namakać. Přidatnje k RCW nadźěłaja s pak didaktiske materialije tež w ABC. Přiwšěm njeje delnjserbski pskitk w cyłku tak wbšěrny kaž hrnjserbski. Jak wusahwace hrnjserbske titule p wbjimje lektrskeh dźěła a/ab p wbsahu wbhladujemy: wučbny material za serbšćinu Zaječk Hpl a jeh přećelj, čitanska kniha Zwučujemy a pisamy 1, dźěłwy zešiwk Čitaj z nami, čitanska bršura Čitanske zwučwanja, dźěłwy zešiwk Pisam serbsce 2, dźěłwy zešiwk Čitanka 2 Rufus w zwěrjencu, dźěłwy zešiwk Rufus w dwlu, dźěłwy zešiwk Piknik při mrju, dźěłwy zešiwk Rěču serbsce 2 Čitanka 3 Zwučujemy a pisamy 6, dźěłwy zešiwk Z Kitm dale 3 (za cuzu rěč), dźěłwa kniha Zwučujemy a pisamy 8, dźěłwy zešiwk Čłwjek a medijwa twaršnsć, temwa kniha LRS předtest Čitaj z nami 2, čitanska bršura Dźěćatstw něhdy Časnik, plakat Rufus je zalubwany, dźěłwy zešiwk Rufus pječe rapače pprjancy, dźěłwy zešiwk Rufus a paduch, dźěłwy zešiwk Serbšćina 2, dźěłwy zešiwk wučbnicy za fachwu wučbu Wjeseli hercy 1/2 (za hudźbu) Ličenske puće 1 Mlóč 4, dźěłwy zešiwk Buchnerwy kleg stawizny 11 Buchnerwy kleg stawizny 12 we wbłuku nweh rjadu za wuknjenje serbšćiny jak cuza rěč Wuknjemy serbsce 1, wučerske dpručenje Wuknjemy serbsce 2, hrajne plany Wuknjemy serbsce 3, wbrazwe karty za šulerja Wuknjemy serbsce 3, wbrazwe karty za wučerja Wuknjemy serbsce 4, wučbnica Wuknjemy serbsce 4, dźěłwy zešiwk z CD 4

5 Wuknjemy serbsce 4, wbrazwe karty za šulerja Wuknjemy serbsce 4, wbrazwe karty za wučerja Wuknjemy serbsce słwničk nadźěłanje dźěłarničkw resp. wudspłnjaceh materiala Skrućuj serbski alfabet Pismikwa keklija, hra Pismiki z měška!, graśe słwniki a terminlgije Wt A d Ž Terminlgija za předmjet ručne dźěł Terminlgija za předmjet bilgija didaktiske hry za wučbu serbšćiny Serbsce lchk 2, CD z rěčnymi wbrtami wšědneh dnja Srbian easy, App didaktiske předšulske materialije Mein srbisches Bildwörterbuch wudspłnjacy wučenski material Mój wuměrjeny kraj Serbske stawizny w 160 wbrazach, plakat Dźěłwa mapa za pwłansku rientaciju Hłósne kubłanje, didaktiski material za wučerjw Serbsce lchk, App Prucenja k Wuknjm serbski 4 Prucenja wuceńskich materialijw Pógibwańske graśa za šulu a hrt Dnjwnik za wukniki 1. lětnika Stara Jančwa Són w jědlence Pśirucka za muziku za ceptarki w DSG Terminlgija za pśedmjat matematika Přiručka za ručne dźěł Čitanske znamješka, hs a ds material za kubłarki a wučerki Htwanje nardneje drasty swjedźenska rejwanska drasta katlskich Serbwkw 2.3. DIGITAL krk p krku RCW wuwiwa prěni serbski digitalny wučbny srědk (zaměr kaliciskeh zrěčenja Sakskeh knježerstwa). Pd nawdm Sakskeh statneh ministerstwa za kultus (SMK) je s za t wdźenska skupina wutwriła. K eksistwacym maćeršćinam wuwiwa s přidatny digitalny srědk k zwučwanju a skrućenju gramatiskich a prawpisnych kmansćw šulerjw rěčneju skupinw 1 a 2, ktřiž p kncepće 2plus serbsce wuknu. Wučbny srědk ma indiwidualnemu spěchwanju šulerjw słužić a diferencwane wuwučwanje pdpěrać. W 4. kwartalu 2015 je s prěnja tema č a ć dwaj pismikaj jedyn zwuk jak zakład za wbsahwy prttyp nadźěłała. 5

6 2016 je s wbsahwje pjeć temw nadźěłał: - tři prawpisne temy: dwaj pismikaj jedyn zwuk (č a ć) dwaj pismikaj jedyn zwuk (w a ł) ćežišć: zwuk pismik (słwa z ó a ) - dwě gramatiskej temje: genus (ród) a numerus (ličba) substantiww a adjektiww deklinacija substantiww a adjektiww - techniske přesadźenje prěnich třch temw hač d kónca 02/ testwa wersija webstrny s w lěće 2017 wzjewi, ktraž wbsahuje hiž prěnje digitalne nadawki k temje: dwaj pismikaj jedyn zwuk (č a ć, w a ł) Prawidłwnje wtměwaja s wrkshpy ze sbudźěłaćerjemi firmy KIDS interactive z Erfurta a z pradźwacymi wučerjemi serbšćiny. KIDS interactive je nazhnita agentura za młde medije a wuwiwa zhrmadnje z RCW digitalnu interaktiwnu prezentaciju wučbneh srědka p prawidłach mderneje didaktiki. Prjekt běži hač d kónca lěta 2018 pd nawdm wdźenskeje skupiny w zamłwitsći Sakskeh ministerstwa za kultus. 3. Wědmstne dźěł 3.1. Dźěłwe wbłuki rěcne a didaktiske dalejkubłanje wótkubłarjw a wótkubłarkw z hrtw a źiśwnjw, M. Nrbergwa, G. Heyderwa, J. Kaulfürstwa, W. Butendeichwa hspitacije w źiśwnjach a hrtach, M. Nrbergwa, G. Heyderwa, J. Kaulfürstwa wuwijanje pśespytwańskich nadawkw za certificěrwanje dln a górnserbšćiny pó zgrmadnem eurpskem referencnem ramiku za rěcy (schójźeńk B1) a zestajenje wabjeńskich materialijw, digitalizacija cełeg prjekta a w tm zwisku mdificěrwanje nadawkw A1/A2, M. Nrbergwa a M. Smlina pruwwanja za certifikwanje delnjserbšćiny w Chćebuzu a hrnjserbšćiny w Budyšinje: schdźenk A1 ( ) 4 wbdźělnicy; schdźenk A2 ( ) 6 wbdźělnikw mentrske rzgrna ze studentami dla seminarnych źěłw: Snežana Stankvić (HUB), M. Nrbergwa; Luisa Petatz (Viadrina), G. Heyderwa; Lrenc Jankwsky (uniwersita Jena), Thiag Balduin Teles (uniwersita Mainz), Matej Wałda (BA Budyšin), B. Brězanwa; šulerki scialneje pedaggiki, J. Kaulfürstwa kncepcinelny přewd a fachwy psudk na plu srabistiki a didaktiskeh a metdiskeh natwara wučbnicweh rjada Naša maćeršćina, M. Smlina kncepcinelny přewd a awtrstw wudaća gramatiskich tabulkw hrnjserbskeje rěče za šulersku ptrjebu, M. Smlina kncipwanje a rganizwanje WITAJ kursw za předšulske dźěći a staršich, M. Smlina, J. Kaulfürstwa, W. Butendeichwa dźěł na dźěłwym zešiwku ke Katalgej kwalitatiwnych kriterijw k spěchwanju a psrědkwanju serbšćiny w dźěćacych dnjwych přebywanišćach w Sakskej, J. Kaulfürstwa zwěsćenje aktualneh stawa serbskrěčneh kubłanja w dźěćacych dnjwych přebywanišćach na zakładźe wbšěrneh naprašwanja, J. Kaulfürstwa 6

7 kncepcinelne a tematiske přihty a přewjedźenje 1. fachweh dnja 2plus jak kperaciski partner SMK, SBI A SBAB, B. Brězanwa, M. Smlina, A. Dźědźikwa Katalg kwalitatiwnych kriterijw k spěchwanju a pósrědnjenju serbšćiny w źiśecych dnjwnych pśebywanišćach w Brambrskej adapcija katalga J. Kaulfürstweje za Saksku, G. Heyderwa sbuźěł w zgrmadnej źěłwej kupce wkrejsa SPN za źiśwnje, G. Heyderwa 3.2. Přinški Brězanwa, B.: Dwurěčne kubłanje a swójbna atmsfera Kak t jedne z tym druhim zwisuje? Serbska šula 2015 (1). Brězanwa, B.: Dwurěčnsć w staršiskim dźěle jak tema kwalitatiwneh managementa kubłanske partnerstwa iniciěrwać. Serbska šula 2015 (4). Heyderwa, G.: WITAJ ein Geschenk für Ihr Kind / WITAJ dar za Waš góle. RCW, 2. nakład. Heyderwa,G.: krtke infrmacije za Lutki. Heyderwa, G., Nrbergwa, M., Šwjelina, K., Lehmanjc, K., Melcher, B.: zdźěleńki a pwěsći za facebkwy bk. Kaulfürstwa, J.: Zahritsć za serbsku kulturu. Lutki 2/2015. Kaulfürstwa, J.: Měznik w serbskrěčnym kubłanju dźěći. Naša Dmwina 2/2015. Kaulfürstwa, J.: Rěčne kubłanje a wjacerěčnsć w fkusu wědmsće. Serbska šula 2016 (1). Kaulfürstwa, J.: Hrnjserbskrěčne kubłanje w dźěćacych dnjwych přebywanišćach Serbska šula 2016 (4). Kaulfürstwa, J.: Srbisch lernen in Krippe und Kindergarten. Kita aktuell 10/2016. Kaulfürstwa, J.: Kwalitatiwny management w serbskrěčnym kubłanju dźěći w pěstwarnjach. Zeszyty Łużyckie (w ćišću) Kaulfürstwa, J.: Serbskrěčne kubłanišć wsrjedź Drježdźan. Lutki 1/2016. Nrbergwa, M.: WITAJ hrtnarki se jasnje wuznaju. Nwy Casnik, Nrbergwa, M.: Něktare nazgónjenja a mysli wkł wucby za drsćnych. Serbska šula 2/2015. Nrbergwa, M.: Swěźeń na zakładnej šuli w Janšjcach. Serbska šula 3/2015. Nrbergwa, M.: Źeń pedaggw w Rěcnem centrumje. Serbska šula 3/2015. Nrbergwa, M.: Atlas niedersrbischer Zunamen. Nach Quellen des 14. bis 18. Jahrhunderts. Serbska šula 4/2015. Nrbergwa, M.: Žyljski hrt j grał źiwadł. Serbska šula 2/2016. Nrbergwa, M.: Serbski swěźeń w Janšjcach. Serbska šula 4/2016. Nrbergwa, M., W Japańskej su wuknuli serbsku rěc a słyšali pśednsk wó Serbach, Nwy Casnik, , b. 5. Nrbergwa, M., Carl vn Linné znaty šwedski btanikaŕ, Płmje 3/2015, S Nrbergwa, M., Knigłam na drgu, in: Herbert Nwak, Pisaŕ běch wót młdych lět, LND, Bautzen. S Nrbergwa, M., Wuwiśe serbskeje wósady wót refrmacije až dněnta, Nwy wósadnik, ktber 2016, (wud. Spěchwańske twaristw za serbsku rěc w cerkwi), Chóśebuz, S

8 Smlina, M.: W fachwej wučbje dźěći tež (hišće) rěčnje kubłać? Serbska šula 2015 (3). Smlina, M.: RĚČNY CERTIFIKAT HORNJOSERBŠĆINY a RĚCNY CERTIFIKAT DOLNOSERBŠĆINY p Zhrmadnym eurpskim referencnym ramiku za rěče. Serbska šula 2016 (2) Zakar, V.: Góźby za wužywanje dlnserbšćiny we wólnem casu a pórucenja k pólěpšenju póbitwanjw. Serbska šula 3(2016). Zakar, V.: Wó nałžwanju supinuma w dlnserbskej rěcy. Serbska šula 2(2016). Zakar, V.: Супин во долнолужичкосрпскиот јазик [Supinum w dlnserbšćinje]. Cratica et Slavica Iadertina 2016 (w ćišću). Zakar, V.: dalšne publikacije (na pś. Rzhlad, Serbske Nwiny a dr.), ak pak njejsu w nadawku RCW Zakar, V.: Styri tśidnjwske dalejkubłanja za źiśwnice a hrtnarki w Chóśebuzu. Serbska šula 4(2016). Zakar, V.: 8. lěśjske młźinske lěgw RCW. Serbska šula 4(2016). Heyderwa, G.: interview k dwójrěcnemu wótkubłanju w familiji. Nwy Casnik Sbudźěłaćerj RCW wustupuja jak referenća pśednsk na Waseda University, Tky, Japan, The Maintenance f Lwer Srbian in Brandenburg (Germany), M. Nrbergwa pśednsk na Tky University, Japan, Maintaining Lwer Srbian: It s hard but we re ding ur best, M. Nrbergwa přednšk k dwurěčnemu kubłanju na mandźelskim seminarje w Smchćicach, J. Kaulfürstwa Serbska fachwa šula za scialnu pedaggiku, wbdźělenje na wučbje k temje Dwurěčne kubłanje a swójbna atmsfera Kak t jedne z tym druhim zwisuje? wtpwědnje wzjewjenju w Serbskej šuli 1/2015, B. Brězanwa přednšk na knferency Badania nad mniejszściami k temje Kwalitatiwny management w serbskrěčnym kubłanju dźěći w pěstwarnjach inwatiwne prócwanja Rěčneh centruma WITAJ we Waršawje, J. Kaulfürstwa Dreen Hufnagelwa a Madlena Nrbergwa stej na kubłańskich wikach DSG wó źěłabnsći Rěcneg centruma WITAJ a wó žywjenju w Dlnserbskem internaśe infrměrwałej přednšk w dźěławsći RCW před studentami Serbskeje fachweje šule za scialnu pedaggiku, M. Smlina pśedstajenje źěłabnsći RCW a bilingualneg kubłanja w pśedšulskem a šulskem wbłuku pśed dcentam a studentam Instituta za rmanisku fillgiju FU Barliń, G. Heyderwa pśednsk a mały rěcny kurs na Universiśe Tübingen, Inst. za slawistiku Revitalisierung der niedersrbischen Sprache, M. Nrbergwa RWC stjnica na Serbskem měsćańskem swěźenju w Chóśebuzu, M. Nrbergwa 8

9 čestna narěč za abslwentw Serbskeje fachweje šule za scialnu pedaggiku, B. Brězanwa předstajenje dźěławsće RCW a bilingualneh kubłanja na serbskich šulach před zastupjerjemi Sinti a Rma Baden Württembergskeje, B. Brězanwa YEN, mjezynardny seminar Diversity Festival, sbuskutkwanje w prjekće Žiwa kniha, rzmłwna partnerka za kubłanske naležnsće, B. Brězanwa předstajenje dźěławsće RCW a bilingualneh kubłanja na serbskich šulach zwjazane z knceptm KMK k bilingualnej wučbje w Němskej před wučerjemi z Lubija, B. Brězanwa přednšk w dwurěčnym kubłanju p kncepće 2plus před studentami wučerstwa Kölnjanskeje uniwersity, M. Smlina 09./ pśedstajenje źěłabnsći RCW a WITAJ prjekta wuknikam 7. lětnika Dlnserbskeg gymnaziuma, G. Heyderwa přednšk w Katalgu kwalitatiwnych kriterijw k spěchwanju a psrědkwanju serbšćiny w dźěćacych dnjwych přebywanišćach w Sakskej před wjednicami kubłanišćw w nšerstwje CSB w Miłćicach, J. Kaulfürstwa přednšk k serbskrěčnemu kubłanju na staršiskim wječrku Rakečanskeh dźěćaceh dnjweh přebywanišća, J. Kaulfürstwa přednšk k dwurěčnemu kubłanju na mandźelskim seminarje w Smchćicach, J. Kaulfürstwa dalekubłanje za wučerjw serbšćiny k temje Cuze słwa a adjektiwy a jich nałžwanje w knteksće, M. Smlina, Ma. Hrjehrjwa zjawna prezentacija RĚČNEHO CERTIFIKATA HORNJOSERBŠĆINY, M. Smlina zjawna prezentacija RĚCNEGO CERTIFIKATA DOLNOSERBŠĆINY. M. Nrbergwa přednšk k dwurěčnemu kubłanju dźěći na mandźelskim seminarje w Smchćicach, J. Kaulfürstwa RCW wčera dźensa jutře krk p krku a stup dale bilanca dźěławsće nawdnicy RCW před čłnami Zwjazkweh předsydstwa Dmwiny w zwisku z jeje znwapwłanjm, B. Brězanwa dalekubłanje za wučerjw zakładneju šulw Ralbicy a Wrklecy k temje Cuze słwa w serbšćinje, M. Smlina, Ma. Hrjehrjwa předstajenje serbskrěčneh kubłanja w pěstwarnjach a šulach ekspertwej přiradźa Krajneh zarjada za zažne kubłanje w susdnych rěčach, J. Kaulfürstwa předstajenje serbskrěčneh kubłanja w pěstwarnjach a šulach studentam Brnjanskeje uniwersity, J. Kaulfürstwa předstajenje dźěławsće RCW před Bretnskimi a serbskimi šulerjemi Wrklečanskeje wyšeje šule, M. Smlina V. Zakar, M. Nrbergwa a B. Melcher su na kubłańskich wikach DSG wó źěłabnsći RCW a wó žywjenju w Dlnserbskem internaśe infrměrwali dalekubłanje za přistajenych RCW k temje HOTKO serbski rěčny krpus a móžnsće jeh wužiwanja za dźěł RCW, M. Smlina 9

10 Pśednsk V. Zakara wó stawje serbskeje rěcy pśed studijneju kupku z Pódstupimskeje uniwersity w Bórkwach dalekubłanje za wučerjw zakładneju šulw Ralbicy a Wrklecy k temje Wužiwanje adjektiww a numeralw, M. Smlina, Ma. Hrjehrjwa RCW stjnica na Serbskem swěźenju w Janšjcach, M. Nrbergwa, B. Melcher, I. Hustetwa předstajenje dźěławsće RCW a jeh materialijw za pěstwarnje šulerjam Serbskeje fachweje šule za scialnu pedaggiku, J. Kaulfürstwa Pśednsk V. Zakara wó dlnserbskem šulstwje, stawje ds. šulstwa pśed Zwězkwym pśedsedarstwm Dmwiny ekspertwy interview na fachwej knferency Krajneh zarjada za zažne kubłanje w susdnych rěčach (Landesstelle für frühe nachbarsprachige Bildung) w Oelsnitz/Vgtland, B. Brězanwa přednšk k certifikwanju hrnj a delnjserbšćiny na 1. fachwym dnju 2plus, M. Smlina Tønder (Dańska) pśednsk Srbisch lernen in Kitas und Schulen Möglichkeiten der zweisprachigen Bildung bei den Srben in Deutschland Kak se góźi w GŁ a DŁ serbskrěcna kmpetenca pśez pśedšulske a šulske kubłanje a pśez rěcspěchujuce prjekty zwyšiś. M. Smlina, Mi. Hrjehrjwa, K. Šwjelina předstajenje internetweje strny Serbsce digitalnje krk p krku wuknyć před čłnami Zwjazkweh předsydstwa Dmwiny, M. Smlina předstajenje imersiwneh kubłanja p WITAJ staršim pěstwarnje Bručk zbža w Budyšinje, J. Kaulfürstwa pśedstajenje WITAJ prjekta w zakładnych šulach z bka M. Nrbergweje a V. Zakara w kperaciji ze Žyljskeju zakładneju šulu a šulskim amtm Chóśebuz za Kperaciski centrum Frankbrd Słubice 4. Prjektwe dźěł RCW je 2016 rganizwał na přikład slědwace prjekty (nim internatw) w Delnjej Łužicy: stawne prjekty Dlneje Łužyce ak Šula w zelenem, WITAJ camp, Lěśjski młźinski camp ab familijwy źeń, serbska BTU rallye za 6. lětnik, prjektwe dny w muzeju za 3. lětnik, źiśece źiwadłwe dny, prjekty w šulach, cmicwe a wuměłske wuběźwanje prjekty w nwych reginach sedleńskeg ruma (n. pś. Mrcna) a w zajmwanych gmejnach (n. pś. Bryland [Friedland] Běły Gzd [Schönwalde] a Zły Kmrw) wótzamknjne prjekty Dlneje Łužyce, na pśikł. šulske prjekty w serbskej rěcy, wudaśe šulskeg timera 2015/16 prjekty ze cuzymi srědkami Vattenfalla (Źeń pedaggw, Cesćenje angažěrwanych młdstnych) pśedstajenje graśa Samtne jajk Žyljskeg hrta w Měsćańskem dmje w Chóśebuzu 10

11 mólwańske, muzikwe a źiwadłwe prjekty w hrtach w Dlnej Łužycy zgótwjenje nweje drastwy Janšjskeg bga grmaźe ze Spěchwańskim twaristwm za Serbski muzej Chóśebuz z.t. nawjedwanje a rganizacija zasajźenja maminrěcnych pmcnikw/ cw w źiśwnjach ze srědkami Brambrskeg ministarstwa za kubłanje, młźinu a sprt styri tśidnjwne dalejkubłanja za źiśwnice a hrtnarki w ktbrje 2016 w Hrnjej Łužicy: wjacednjwske a wulkprjekty, mj. dr. swójbna schadźwanka, čitanske wubědźwanje, čitanska nóc, dźěćacy prgram na flklrnym festiwalu, swjedźeń serbskeje rěče w Radwrju, dźiwadłwe dny, prózdninski camp, prózdninski pskitk w zymskich prózdninach, prěni ferialny rěčny kurs za dźěći zwnka Łužicy serbskrěčny měsačny pskitk w štyrjch WITAJ skupinach dnjwe prjekty, mj. dr. wpyt Schlingel festiwala w Kamjenicy, zwjazkwy předčitanski dźeń sbuskutkwanje na župnych swójbnych ppłdnjach w Hućinje a we Wjerecach a prjektwy dźeń za šulerjw serbšćiny jak cuza rěč prjektwe dny ze šulerjemi z Ralbic, Pančic Kukwa, ze Sleph, z Kulwa a Budyšina w Njeswačidle prjektwe dny z pólskimi šulerjemi němskeje nardneje mjeńšiny w Budyšinje přewd młdstneje w Dbrwólnym scialnym lěće kultura a zhrmadne dźěł z LKJ Sakska pdpěra při kncipwanju a nadźěłanju manuskripta za dźěćacy audiguide w Serbskim muzeju pdpěra při nadźěłanju zběrki materiala a dźěłwych łpjenw za němskich šulerjw w Sakskej pd nawdm B. Wittig, SMK psudk spěwhry Mjezwč dwutydźenski pskitk we WITAJ skupinmaj w Ćisku a Nwym Měsće k spěchwanju rěčnych kmansćw dźěći a k pdpěrje kubłarkam šulske a zwnkašulske prjekty/dźěłarnički přewjedźenje a pdpěra prjektw wtpwědnje próstwam: dźiwadłwa pěstwarnja w NSLDź ZŠ Wjerecy, 4. lětnik w Budyšinje Swjedźeń serbskeje rěče w Slepm, lětnik pólske dźěći němskeje nardneje mjeńšiny w Budyšinje 5. lětnik SWŠ Budyšin w Njeswačidle Serbski dźeń SWŠ Radwr we Wdwych Hendrichecach, 5./6. lětnik Swójbne ppłdnj župy Budyšin w Rakecach Zwjazkwy předčitanski dźeń Serbski předčitanski dźeń ze Sakskim ministerskim prezidentm St. Tilichm na SZŠ Pančicy Kukw cmicwe wubědźwanje nwa naručna klanka WITKO firmy KUMQUATs dalekubłanje za kubłarki z Olafm Möllerm k zasadźenju a wužiwanju klanki casting, synchrnizwanje a premjera nweh dźěćaceh filma Peeweeje wučbu wudspłnjace materialije 11

12 Mój pisany předšulski zešiwk II (delnjserbsce) Prjektwa prtyka memhra cycakw klenkwa knižka Čas ryćerjw "Mój pisany zwucwański zešywk" bršurka Cht sm ja? flyer Serbske nałgi a tradicije w źiśwnjach Dlneje Łužyce Spěwnik Kikerahi, bił je tři (4. nakład) Mój pisany předšulski zešiwk (4. nakład) Dkelž wsta dźěłwe městn prjektweje sbudźěłaćerki z meje 2016 njewbsadźene, njejsu s wšelake planwane prjekty přewjedli, na př. serbskrěčny měsačny pskitk we wubranych WITAJ skupinach, Lutki 3 a 4/2016, swjedźeń serbskeje rěče w Radwrju. Za něktare prjekty j RCW pśiwabił tśeśe srědki Brambrskeg ministarstwa za kubłanje, młźinu a sprt, Dmwinskeje župy DŁ (Vattenfallske srědki). Internatne prjekty su mj. dr. byli: Chóśebuz (2015/16: Ø 25 wuknikw) - źeń wótwrjnych źuri - Ptaškwa swajźba - góspdwanje zapustweg pśešega Dlnserbskeg gymnaziuma - mólwanje jatšwnych jajw - fašing - internatny swěźeń - źeń póznaśa stare a nwe wukniki se póznaju - kjarmuša warimy serbske jěźe - Janšjski bg/gódwnicka/mikławš - marmelady wariś - wplěwanje rww serbskich wóścw - tyźeński sprt - filmwy prjekt žywjenje w internaśe (stajiś na yutube a facebk) - wšakrake wjacry (bwling, grajkwe wjacry, šachwy turněr, baslenje za wšakrake góźby, šminkwanje, wglědanje Statneg źiwadła) - Hallween - pódpěrwanje internatneje rady - 7 serbskich institucijw se w internaśe pśedstajiju Budyšin 2014/15: Ø 48 šulerjw 2015/ šulerjw - Vide tea - wuhtwanje serbskich swjedźenjw přihtwanje prgrama za kermušku, swj. Měrćina, mejemjetanje a póstničku gymnaziastw, ptači kwas w internaće - ručne dźěł plesć - tykanje sačka za družču drastu ab wušiwanje serbskich rubiškw - serbske institucije s předstaja (SLA, rzhłós) - debjenje jutrwnych jejkw a paslenje za jutry/nalěć - wpyt serbskeh muzeja/dźiwadła - tydźensce sprt w ćěłzwučwarni (gymnastika, wlejbul, basketbul); štyri sprtwe turněry - internatny wječr Bjesada w kuchni wtmě s měsačnje - Pójće rejwać dwójce wb měsac - adwent a hdy: paslenje - samzakitwanski kurs - prjekt ze Serbskim muzejm a migrantami: Swědki stawiznw 03 10/

13 - starjejšyńska knferenca /2016 zgrmadny prjekt RCW a internata (klegi a klegwki pśedstajiju wuknikam a wuknicam internat) - pmc pśi dmacnych nadawkach - stajenje majskeg bma w internaśe/dsg - sprt w ćěłzwučwarni tydźensce - wpyt wustajencw pappe satt a Jurij Brězan - wuměłski prjekt Sćěnwy přestrjenc za atrium internata - přednški (Beata Nastickec: dźiwadł; Mnika Wenclwa: FSJ a dźěł w starwni) - Pójće rejwać, rejwanske ppłdnja z flklrnymi a mdernymi rejemi - Piwa, wina, palenca... prewenciski prjekt - wrkshp Skóncwane kles št nětk?, nawuknjenje jednrych reparaturw - Kak prawje wdychnyć? Yga 5. Młdźinske a scialne dźěł 5.1. Młdźinske dźěł Scialni dźěłaćerj nawjazaja kntakt k młdźinje we wkrjesu Budyšin, wsebje w gmejnach Zarjadniskeh zwjazka Při Klóšterskej wdźe. P ptrjebje wpytuja młdźinske kluby, kliki a skupiny. Młdstnym skića pmc a pdpěru w zwisku z priwatnymi, šulskimi ab pwłanskimi prblemami. Scialni dźěłaćerj přewjedu zhrmadnje z młdstnymi prjekty a pletu syće mjez młdstnymi na kraju. Wažne jim je, z móža pskitki tež w serbskej rěči přewjesć. Prjekty w lětmaj 2015 a 2016 běchu na přikład: zestajenje młdźinskeje prtyki 2016 a 2017 (FZ) 48 hdźinska akcija prjekt Wrldcafé k temje azyl w internaće serbskeh gymnazija młdźinski frum Młdźina wła we Wtrwskim młdźinskim klubje pdpěra młdźinskich klubw při załženju swójskeh twarstwa paslenski pskitk na klóšterskim a swójbnym swjedźenju w Pančicach Kukwje prózdninski camp w Budyšinje bubnwanska dźěłarnička w Smjerdźacej młdźinski frum (FZ) serbski flashmb (FZ) 5.2. Scialne dźěł při šuli Scialni dźěłaćerj přewdźuja šulerki a šulerjw při jich wuwiću k drsćenemu čłwjekej. Wni spěchuja jich kmpetency k rzrisanju swójskich a scialnych prblemw 13

14 a wužadanjw. Nazhnjenje swójskich sylnsćw a słabsćw, kritiske myslenje a kreatiwne paslenje ab zaběra z aktualnymi temami s při tym pzitiwnje wuskutkuje. Scialni dźěłaćerj pradźuja šulerjw, wučerjw a staršich nastupaj najwšelakriše prblemy a naprašwanja. Šulske scialne dźěł wuknja s na slědwacych wyšich šulach: Serbska wyša šula Michał Hórnik Wrklecy Serbska wyša šula Dr. Marja Grólmusec Radwr Wyša šula Krla Awgust Kcr Kulw Prjekty w lětmaj 2015 a 2016 běchu na přikład: sněhakwarske lěhw ze 7. lětnikm hajenje jutrwnych nałžkw předčitanski dźeń cyłzwjazkwa akcija pskitki k zaběrje w zymskich, lětnich a nazymskich prózdninach prjektwe dny k skrućenju kmpetencw za 5. lětnik dźěł ze šulerskej radu prjekt k pwłanskej rientaciji serbske reginalne rjemjesła mlwanski prjekt Prjeńšimy našu hudźbnu rumnsć ze šulerjemi 9. lětnika Wrklečanskeje šule prewentiwny prjekt Piwa, wina, palenca za dbry ccktail njetrjeba! prjekt k pwłanskej rientaciji Girl s & By s Day (Wrklecy a Kulw) prjektny dźeń Miteinander grenzenls prjekt z ćěkancami Schauen, Schmecken, Spielen pdpěra při tradicinalnych šulskich hdwnych wikach Radwrskeje wyšeje šule Dr. Marja Grólmusec přewd tydźenskeje šulskeje jězby Radwrskeje wyšeje šule d Wdwych Hendrichec za 5. d 10. lětnika prjekt Krabatwy móst jak mjezynardny móst (p přikładźe Lenard Da Vincimsta) we wbłuku Krabatweh swjedźenja w Kulwje, přinšk šulerjw Wyšeje šule Krla Awgust Kcr Kulw wpyt dma Jurja Brězana w Hrnim Hajnku ze šulerjemi zakładneje šule Krla Awgust Kcr Kulw we wbłuku cyłdnjwskeh pskitka (GTA) 5.3. Zhrmadne dźěł ze župami Swójbna schadźwanka w Chrósćicach (FZ, TB, EŠ, LJ) Swójbne ppłdnj w Stróži (FZ) filmwa nóc w Hórkach (FZ) Open air kin w ramiku flklrneh festiwala w Chrósćicach (FZ) wustup bubnwarjw na flklrnym festiwalu w Chrósćicach (TB) prjektne dny za šulerjw lětnika wjacrych šulw k 100. psmjertnym nardninam Jurja Brězana (FZ) dźěłarnička Kak sebi sama serbsku nardnu drastu zwbleku (FZ) kreatiwne wubědźwanje Krabat 2.0 (FZ) 14

15 5.4. Ddawk Młdźinske scialne dźěł přewjedźe s na zakładźe zrěčenja z wkrjesm Budyšin. Scialny team RCW skutkuje tak we wbłukach młdźinskeh dźěła, scialneh dźěła při šuli a swójbneh kubłanja. Wěcne kaž tež persnalne kóšty spěchuja s přez wkrjes Budyšin. Hač d awgusta 2016 je s dźěł zdźěla tež přez měst Kulw financielnje spěchwał. Wt sem je struktura na tři reginalne teamy přerjadwana. Scialny team RCW je we wšěch třch reginalnych teamach wkrjesa Budyšin (Budyšin, Kamjenc a Wjerecy) zastupjeny. 6. Temy dalekubłanjw přistajenych RCW prěnja pmc Zakńske nwrjadwanja za wbličenje mzdy KISA Phtshp Herausfrderungen an Managementprzesse in erlaubnispflichtigen Einrichtungen Wrkshp Prjektrganisatin und management Unternehmensführung, Mdul Persnalführung Grundlagenseminar für Persnalsachbearbeiter Zusatzrente Aufbauseminar für Persnalsachbearbeiter Zusatzrente Gesetzliche Neuregelungen für den Abrechnungsprzess (Gehalt) Bildbearbeiten & Archivieren Bildbearbeitung am PC Wrdpress Einführung ins Cntentmangement Gewaltfreie Kmmunikatin Emtinale Intelligenz und aggressives Verhalten Hudźbne dalekubłanje z dźěćimi k temje rjemjesł a pwłanja Das Feuer als erlebnispädaggisches Medium Fachtag kulturelle Bildung im frühkindlichen Bereich frühzeitige Sprachbildung heißt slide Weltbildung Kamenzer Fachtag für Gesundheit und Pädaggik Sziale Netzwerke wie Facebk? Aber sicher! Machtspiele / Gecaching in thematischer Verbindung mit erlebnispädaggischen Methden Fachtag Jungen Aggressin Wie gehen Pädaggen_innen mit aggressiven Jungen um? Das Züricher Ressurcenmdell Umgang mit Schülern in der Verweigerungshaltung Das Knzept der Neuen Autrität nach Haim Omar Lern und Beratungsprzesse gehirnfreundlich und lustvll gestalten Achtsamkeit in Kmmunikatin Předstajenje a nałžwanje pradźwanskich metdw Stärke statt (Ohn )Macht Das Knzept der Neuen Autrität in Schule, Jugendhilfe und Familie 15

16 Neue Beratungstls für die Schulszialarbeit Meta Mirrr, Mment f Excellence und Ökgramm Selbstsicher, klar und einfühlsam Partnerschaftlich aktivierende Elternarbeit Kinder und Trauer eine verlässliche Begleitung bei Trennungs und Verlusterfahrung Weichmacher für Kratzbürsten prfessineller Umgang mit aggressivem Verhalten und Gewalt in der Kinder und Jugendarbeit Achtsamkeitstraining: Ein Weg im Umgang mit Stress und Belastung Fachtag Familie Schutzfaktr und Risik für Kinder psychisch belasteter Eltern Mind Matters Mit psychischer Gesundheit gute Schule entwickeln Sächsischer Jugendschutztag Ke kulturje a rěčnej identiće Serbw a w dalšich whrženych ludach Eurpy (dr. Leš Šatava) Danska dźěłwy wpyt pla němskeje nardneje mjeńšiny Waliziska zeznajmjenje z prjektm Welsh Language Bard knferenca k ptancialam pchadwych rěčw rěčne a zwnkarěčne faktry Susdrěčne kubłanje w pěstwarnjach a šulach fachwa knferenca w Oelsnitzu Zasadźenje wulkich naručnych klankw w pěstwarni jendźelšćina Srbisch/Wendisch Kmpaktkurs Frtgeschrittene zwučwanje rušćiny na kmpjuteru Freie Lernmaterialien im Internet Fachwy dźeń 2plus w Chrósćicach MeSax im Unterricht Interaktive Tafeln im Sprachunterricht Deutscher Lehrertag Srbische Anwendung vn Fremdwörtern im Kntext K wužiwanju hrnjserbskeh rěčneh krpusa Metdy we wučbje serbšćiny Budyšin, dr. Beata Brězanwa nawdnica Rěčneh centruma WITAJ 16